NHẬN ĐỊNH VÀ LÍ LUẬN LIÊN HỆ HAY

Đăng kí khóa học livetream tại page: Học Văn Cùng Cô Đường Mai – SĐT: 0345.777.
868
TÀI LIỆU TÁC PHẨM

TÂY TIẾN
 NHẬN ĐỊNH VỀ TÁC PHẨM TÂY TIẾN VÀ NHÀ THƠ QUANG DŨNG.
1. Nhận xét về Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến, có ý kiến cho rằng: “Một ngọn hút đầy tài hoa vừa khắc
họa được cái dữ dội, hào hùng lại vừa diễn tả được cái tươi mát, sâu lẳng, đau thương mà không hề bi
lụy”.
2. Nhà phê bình văn học Nguyễn Đăng Điệp, Phó Viện trưởng Viện Văn học cũng từng nhận xét: "Nếu
như Chính Hữu viết về những chàng vệ quốc bằng bút pháp hiện thực thì Quang Dũng đã tái hiện vẻ đẹp
người lính bằng đôi cánh lãng mạn đem đến men say cho thi tứ, sự bay bổng của hình tượng… Nếu thiếu
đi cái chất lãng mạn, "Tây Tiến" cơ hồ sẽ mất đi vẻ đẹp toàn bích của nó."
3. Nhà thơ Vân Long nhận xét: "Nhà thơ Quang Dũng độc đáo một cách hồn nhiên, ông cứ sống tự nhiên
như chim trên trời, cá dưới nước mà thành độc đáo. Bài thơ “Tây Tiến” hội tụ được cả cái bi, cái tráng
của thời đại. Cái buồn lãng mạn của người tiểu tư sản, tiểu trí thức do biết mình được đón nhận một chân
lý lớn nhưng cũng đồng thời đón nhận một gian nan lớn".
4. Nhà thơ Phan Quế đã từng bình: “Câu thơ như một tuyệt bút thiên nhiên về sông Mã. Tôi chưa đọc câu
thơ nào viết về sông Mã hay hơn thế. Âm vang của câu thơ là khí tiết của con sông chiến trận, quả cảm và
dũng mãnh trong độc khúc binh lửa của mình mà tạo nên chất hiệp sĩ của tứ thơ”.
5. “… Tây Tiến … nơi mà con người Tây Tiến, chiến sĩ Tây Tiến, núi rừng Tây Tiến đã vượt ra ngoài
những cảm quan ban đầu của hồn thơ Quang Dũng để đến với đại ngàn thi hứng. Nơi ấy, cuồn cuộn dòng
chảy lạnh lùng và đa tình, hiện thực và lãng mạn, bi và tráng. Một Tây Tiến không chỉ níu kéo bước chân
người lính trong nỗi niềm nhớ… Tất cả đều gợi ấn tượng của sự “lạ hóa”, của những vẻ đẹp kì ảo khó gọi
tên…”. (Đinh Minh Hằng, in trong Vẻ đẹp văn học cách mạng)
6. “… Tây Tiến là sự tiếp tục của một dòng thơ lãng mạn nhưng đã được tác giả thổi vào hồn thơ rất trẻ,
rất mới, khác hẳn những tiếng thơ bi lụy não nùng. Cũng khơi nguồn cảm hứng từ một thời gian khổ và
oanh liệt của lịch sử đất nước nhưng Tây Tiến đã được thể hiện một cách đặc sắc qua ngòi bút Quang
Dũng, với một tâm trạng cụ thể- nỗi nhớ đồng đội trong đoàn quân Tây Tiến. Chính niềm thương nhớ da
diết và lòng tự hào chân thành của tác giả về những người đồng đội của mình đã khiến người đọc của
nhiều thế hệ rung cảm sâu xa và đó cũng chính là âm hưởng chủ đạo của bài thơ này…”. (Vũ Thu Hương,
in trong Vẻ đẹp văn học cách mạng).
7. Nhà thơ Vũ Quần Phương đã nhận xét và bài thơ Tây Tiến: "Quang Dũng đứng riêng một ốc đảo, đặc
biệt với bài thơ Tây Tiến, ông không có điểm gì chung với những nhà thơ khác, ông đứng biệt lập như
một hòn đảo giữa các nhà thơ kháng chiến".
8. “… Tôi làm bài thơ này rất nhanh. Làm xong, đọc trước đại hội được mọi người hoan nghênh nhiệt liệt.
Hồi đó tấm lòng và cảm xúc của mình ra sao thì viết vậy. Tôi chả chút lí luận gì về thơ cả…”(Quang
Dũng).
9. "Bài thơ Tây Tiến có phảng phất những nét buồn. Những nét đau, nhưng đó là cái buồn đau bi tráng.
Chứ không phải là cái buồn đau bi lụy”. (Quang Dũng - Tác phẩm chọn lọc, Trần Lê Văn, H.1988).
10. “Một bài thơ kỳ diệu và có một vị trí đặc biệt trong lòng công chúng, một bài thơ được kỷ niệm 60
năm ngày sáng tác (năm 2008), một bài thơ làm sống dậy cả một trung đoàn, khiến địa danh Tây Tiến
trường tồn trong lịch sử và ký ức mỗi người. Nó như một viên ngọc sáng trong tâm hồn Việt, tấm lòng
Việt và thơ ca Việt”.( Nhà phê bình văn học Nguyễn Xuân Nguyên).
11. Nhà thơ Quang Dũng như "bóng mây qua đỉnh Việt" và là một áng mây bay qua sông núi nước Việt.
Mây Quang Dũng bay đến đâu, hoa lá cỏ cây và núi sông như có hồn theo đến đấy. (nhà thơ Vân Long).
12. Nhà thơ Vân Long: “Bài thơ “Tây Tiến” không chỉ là bài thơ tiêu biểu cho sự nghiệp thơ Quang
Dũng, nó còn là niềm vinh dự, thành "phiên hiệu" nổi tiếng của một trung đoàn bộ đội. Bài thơ đã khắc
vào bia đá, bia tưởng niệm các liệt sỹ và ghi chiến tích trung đoàn 52 Tây Tiến dựng ở Mai Châu”.
13. Nhà văn Vũ Nho đã phát biểu những nét độc đáo trong bài thơ kiệt tác “Tây Tiến”: Bài thơ thành
công nhờ kết hợp hài hòa bút pháp lãng mạn và hiện thực. Nếu chỉ có hiện thực trần trụi, chắc “Tây Tiến”
không thể có sức cuốn hút mạnh mẽ. Tuy nhiên, nếu chỉ có chất lãng mạn thì “Tây Tiến” cũng khó mà
được đón nhận rộng rãi như thế.
1
Đăng kí khóa học livetream tại page: Học Văn Cùng Cô Đường Mai – SĐT: 0345.777.868
14. Nhà thơ Phan Quế đã từng bình: “Câu thơ như một tuyệt bút thiên nhiên về sông Mã. Tôi chưa đọc
câu thơ nào viết về sông Mã hay hơn thế. Âm vang của câu thơ là khí tiết của con sông chiến trận, quả
cảm và dũng mãnh trong độc khúc binh lửa của mình mà tạo nên chất hiệp sĩ của tứ thơ.”.
15. Nhà thơ Xuân Diệu đã từng nhận xét: “Đọc Tây Tiến, ta có cảm tưởng như ngậm nhạc trong miệng”.
CÂU VĂN CÓ HÌNH ẢNH:

1. Như những anh hùng bất tử, người lính Tây Tiến đã dâng hiến tuổi thanh xuân của mình trên những
trận địa tử thần để hiến thân mình cho tổ quốc, quê hương.
2. Quang Dũng đã tạc vào sử sách dân tộc chân dung những chiến binh Tây Tiến tựa như tượng đài bất tử
mãi được khắc ghi trong tim của người dân Việt Nam.
3. Tác phẩm Tây Tiến hiện lên trước mắt người đọc là một đoạn phim quay chậm với ngôn từ linh hoạt, sắc
bén của người nghệ sĩ tài hoa Quang Dũng.
4. Bài thơ Tây Tiến đã truyền tải cho chúng ta những cảm xúc thật mới lạ, tựa như đang cho chúng ta chiêm
ngưỡng vẻ đẹp hết sức bi tráng nhưng cũng không kém phần lãng mạng của những người lính Tây Tiến.
5. Dưới ngòi bút của thi nhân, người lính Tây Tiến chẳng khác nào những vì sao đang tỏa sáng trên bầu trời
đêm huyền diệu. Dù hoàn cảnh có khó khăn, khắc nghiệt đến mấy thì họ cũng kiên cưỡng vượt qua màn
đêm ấy và tiến lên phía trước.
6. Ngoài việc là một nhà thơ, Quang Dũng còn là một họa sĩ. Có lẽ vì thế bài thơ của ông được chăm chút kỹ
lưỡng như khi đang họa một bức chân dung. Trên nền thiên nhiên hoang sơ hùng vĩ của Tây Bắc, ông đã
khắc họa nên hình tượng người lính Tây Tiên với những nét đẹp vô cùn độc đáo: hùng tráng nhưng lại đậm
nét trữ tính.
7. Nhà thơ sử dụng thể thơ 7 chữ tạo tính nhạc cho tác phẩm làm những độc giả như chúng ta như được nghe
cái âm hưởng bi tráng của bài ca đang được cất lên để gợi nhớ về những anh hùng đã hy sinh cho đất nước.
8. Quang Dũng là một loài hoa lạ trong khu vườn văn chương nghệ thuật của Việt Nam bởi thơ ông rất giàu
tính nhạc và tính họa- điều mà không phải ai cũng có thể làm được.
9. Thời gian luôn là ông thầy công minh nhất cho những tác phẩm nghệ thuật chân chính. Thế nên vượt qua
lớp bụi thời gian thì bài thơ Tây Tiến lại càng tỏa sáng như viên kim cương lấp lánh giữa khói đạn của thời
hoa lửa ngày ấy.
10. Đọc Tây Tiến, ta có thể xem bài thơ như một đứa con tinh thần hào hoa và tráng kiện của tác giả Quang
Dũng, đứa con ấy từ thuở lọt lòng đã mang trong mình khí phách của cả một thời đại và như chắp thêm đôi
cánh của chất bi tráng, khiến cho thơ Quang Dũng bay lên tới đỉnh cao của sự hoàn mỹ.
11. Con sông Mã tựa như một sinh thể sống, một chứng nhân lịch sử ghi lại chiến công và những chặng đường
hành quân của người lính Tây Tiến.
12. Tây Tiến là sản phẩm của nỗi nhớ nhưng không chỉ có nỗi nhớ, nỗi nhớ là mạch nguồn để khơi gợi tình
cảm, cảm xúc chân thật, khát vọng, cho dù đã xa nhưng tâm hồn mãi thủy chung với Tây Tiến.
13. Đoạn thơ như một bông hoa mai trắng tuyệt đẹp nơi núi rừng Tây Bắc. Nếu bông hoa kia vừa có hương,
vừa có sắc thì đoạn thơ vừa mang trong mình chất hoạ, chất nhạc tuyệt diệu, lại có phong vị chất thơ giàu
cảm xúc.
14. Cách dùng ngôn ngữ của Quang Dũng ” như cây bút thần xóa tan tất cả sự đau thương và làm cho bức
tranh dung người lính trở nên bi tráng bởi khí thế của chúa tể sơn lâm hùng dũng.
15. Với tinh thần dấn thân, tự nguyện, quãng đời thanh xuân tươi đẹp nhất họ đã hiến dâng cho một lí tưởng
cao đẹp nhất. Họ ngã xuống thanh thản không chút vướng bận, không mảy may hối tiếc, cái chết được xem
“nhẹ tựa lông hồng”.
16. Bài thơ Tây Tiến có thể xem như một hiện tượng “xuất thần” của Quang Dũng trong thơ kháng chiến
chống Pháp. Đó là “đứa con đầu lòng hào hoa và tráng kiện” (Phong Lê ) được khí phách của cả một
thời đại ùa vào, chắp cánh để cho cái chất bi tráng bay lên như một nét đẹp hiếm có của một thời thơ ca
cách mạng.
VIỆT BẮC
2
 NHẬN ĐỊNH VỀ BÀI THƠ VIỆT BẮC VÀ TÁC GIẢ TỐ HỮU

1. Xuân Diệu đã từng khẳng định: “Tố Hữu đã đưa thơ chính trị lên trình độ thơ rất đỗi trữ tình”.
2. Quan niệm nghệ thuật của Tố Hữu:“Thơ phải xứng đáng là người chiến sĩ xung kích trên mặt trận của tư
tưởng”.
3. Nhà thơ Tố Hữu đã từng bộc bạch rằng: “Cảnh vật và tinh thần Việt Bắc đã nhập vào hồn tôi, máu thịt tôi,
Việt Bắc ở trong tôi”.
4. Chế Lan Viên đã từng nhận xét rằng ”Nhà thơ này sử dụng đôi mắt tinh tường, nhà thơ khác sử dụng bộ
óc kì ảo, còn Tố Hữu, anh chỉ sử dụng tình cảm và trái tim trần”.
5. Xuân Diệu đã từng nói: “ Thơ của anh thanh niên Tố Hữu khi ấy vọt ra từ trái tim cũng như thơ của
chúng tôi, cũng lãng mạn,như thể chúng tôi, nhưng là thứ lãng mạn khác,nhiều máu huyết hơn. Thơ
chúng tôi chỉ đập cho mở cửa trời nhưng thơ Tố Hữu thì mới có chìa khóa: cách mạng, giải phóng dân
tộc, giải phóng cho người lao khổ”.
6. Chế Lan Viên: “ Thơ là đi giữa nhạc và ý. Rơi vào cái vực ý, thì thơ sẽ sâu, nhưng rất dễ khô khan. Rơi
vào cái vực nhạc, thì thơ dễ làm đắm say người, nhưng cũng dễ nông cạn. Tố Hữu đã giữ được thế quân
bình giữa hai vực thu hút ấy. Thơ của anh vừa ru người bằng nhạc, vừa tỉnh người bằng ý”.
7. Hoài Thanh đã từng nhận xét: “ Một tiếng nói yêu thương luôn chan hòa ánh sáng, tự nó cũng là ánh sáng,
lại hết sức linh hoạt và uyển chuyển, mỗi lúc một khác, mỗi nơi một khác, kể cả những lúc im lặng của
các dòng thơ. Phải chăng đây là bản sắc riêng của Tố Hữu.”
8. Xuân Diệu nhận xét: “Tố Hữu đã đưa thơ chính trị lên trình độ thơ rất đỗi trữ tình.”
9. Trần Đình Sử: “Bài thơ là một khúc hát ân tình thủy chung réo rắt, đằm thắm bậc nhất, và chính điều đó
làm nên sức ngân vang sâu thẳm, bền lâu của bài thơ…”.
ĐẤT NƯỚC
 NHẬN ĐỊNH VỀ BÀI THƠ ĐẤT NƯỚC VÀ TÁC GIẢ NGUYỄN KHOA ĐIỀM
1. Đất nước vừa là một ý niệm thiêng liêng vừa là một hiện hữu, cụ thể, rõ ràng, thân thuộc. Tôi cố gắng
thể hiện một hình ảnh Đất nước giản dị gần gũi nhất. Đó là cách để đi vào lòng người, mà không lặp
lại người khác, vì trước tôi cũng như bấy giờ, có rất nhiều người đã viết rất hay về Đất nước. Tôi nghĩ
mỗi cá nhân sinh ra, ý niệm về Đất nước đã được thấm đẫm qua môi trường gia đình, qua thế giới tinh
thần và cả vật chất mà người đó sống” (Nguyễn Khoa Điềm trong cuốn – Nhà văn và Tác phẩm).
2. Đất nước trong thơ Nguyễn Khoa Điềm là sự đồng hiện những gì gần gũi nhất, thân thương nhất của
mỗi con người Việt Nam trong quá khứ, hiện tại và tương lai; trong thời gian và không gian, trong
lịch sử và truyền thống văn hoá… Ở Nguyễn Khoa Điềm lòng yêu nước là yêu nhân dân, yêu những
con người đã viết nên lịch sử, đã sản sinh ra văn hóa, đã phát kiến địa lý mà mở rộng biên cương bảo
vệ lãnh thổ. Từ đó nhà thơ đã đi đến đúc kết thành một chân lý vững vàng: “Đất nước của nhân dân”,
tư tưởng này đã chi phối hầu hết các sáng tác của Nguyễn Khoa Điềm. Vì vậy tiếng thơ Nguyễn Khoa
Điềm không chỉ nói lên những suy nghĩ cảm nhận của tuổi trẻ trong chiến tranh, mà còn là lời kêu gọi
thiết tha: hãy yêu đất nước – vì “Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình”. (Vũ Quần Phương)
3. “Thơ ca của Nguyễn Khoa Điềm chứa đựng nhiều chất liệu văn hóa và văn học dân gian. Câu thơ dù
ở thể truyền thông hay tự do bao giờ cũng phảng phất phong vị của ca dao, tục ngữ. Chất hiền minh
của trí tuệ dân gian thấm đẫm trong từng từ”( Nguyễn Quang Thiều).
4. “Trường ca Mặt đường khát vọng hội tụ không chỉ độ chín tư tưởng, nhận thức mà còn thể hiện một
phong cách thơ có chất giọng riêng”. (Nguyễn Trọng Hoàn)
5. Nguyễn Khoa Điềm đã thầm cảm ơn rằng: “ Điều may mắn đối với tôi là được sống trong những
tháng năm của dân tộc để hiểu nước, hiểu mình và hiểu người hơn.”
6. Nguyễn Quang Trung nhận xét: “Những sợi ngang dọc dệt nên hình tượng thơ Nguyễn Khoa Điềm
đều óng ánh một màu sắc đặc biệt của chất liệu văn hóa dân gian, đó là một lực hút nữa của đoạn thơ
Đất Nước, để rồi người đọc lặng đi xúc động trước một cách định nghĩa thật bất ngờ của Nguyễn
Khoa Điềm”.
3
7. “Vào đêm giao thừa Tết âm lịch 1973 – 1974, dưới rừng Phước Long, chúng tôi xúc động nghe trích
đoạn Đất nước trích trong trường ca Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm phát trên Đài phát
thanh. Những suy nghĩ về đất nước, về dân tộc đã được nhà thơ hiện đại hoá bằng chất suy tư lắng
đọng và cảm xúc mãnh liệt”. (Có một thời đại mới trong thi ca – Trần Mạnh Hảo).
8. Thanh Tùng của báo Tiền Phong nhận định: "Trong 'Mặt đường khát vọng' [...] với lối viết rất riêng,
không đao to búa lớn, và không bắt đầu từ những anh hùng dân tộc như Bà Trưng, Bà Triệu, Lý
Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo... tác giả thủ thỉ kể về mình và về người bạn gái đang dấn thân trong
cuộc đấu tranh, về những con người rất bình dị nhưng đều có những cống hiến cho đất nước với thái
độ vô cùng yêu thương, trân trọng [...] Nguyễn Khoa Điềm đã có cái nhìn khác về đất nước và nhân
dân với cách thể hiện cũng rất riêng của mình [...] Đó là sự tìm tòi, là cái nhìn mới mẻ của Nguyễn
Khoa Điềm về đất nước ở thời điểm ấy, thời hoa lửa".
9. Hiền Thảo của báo Tổ Quốc cho rằng: “Cách định nghĩa đất nước của Nguyễn Khoa Điềm rất thơ và
khúc chiết, không chung chung trừu tượng mà khá cụ thể. Quan niệm đó, vừa có tính kế thừa, vừa
phát triển mang ý nghĩa triết lí rộng lớn [...] thể hiện chiều sâu, bề rộng văn hoá, những trải nghiệm,
suy tưởng riêng và xúc động mãnh liệt, chân thành của Nguyễn Khoa Điềm”.
 CÂU VĂN CÓ HÌNH ẢNH
1. Trường ca “Mặt đường khát vọng” của Nguyễn Khoa Điềm là một tiếng nói riêng, đáp ứng được bối
cảnh lịch sử lúc bấy giờ - cuộc kháng chiến chống Mĩ bước vào giai đoạn khốc liệt, đòi hỏi tất cả các
thế hệ phải tập trung, dồn sức mạnh vào kháng chiến, đặc biệt là các bạn trẻ.
2. Khi mọi người được sinh ra, ý niệm về đất nước đã thấm đẫm trong môi trường gia đình, qua thế giới
tinh thần mà người đó sống. Tổ quốc hiện lên như một người mẹ bảo bọc, chở che cho con dân Việt
Nam, cũng chính người mẹ ấy đã dạy cho những đứa con của mình cách sống, cách nghĩ, cách ứng xử
để tạo dựng những mối quan hệ tốt đẹp và lâu dài.
3. Chỉ cần một lay động nhỏ là tâm hồn người Việt Nam đã rung lên bao hồi ức tựa như ta thảy hòn đá
vào một hồn nước phẳng lặng.
4. Đất nước là một khối vô hình hội tụ những người có chung cội nguồn, yêu thương gắn bó chia sẻ với
nhau. Dáng hình tạo từ không gian và tâm hồn tạo nên cuộc sống con người.
5. “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm là sản phẩm một tư duy sắc sảo, nhưng trước hết là sản phẩm
của một trái tim yêu nước thiết tha.
6. Như trong một dòng chảy lớn, mỗi con người trong đất nước đều góp một hạt nước nhỏ bé, cuộc đời
mỗi con người dù vô danh nhưng lại góp phần duy trì nguồn sống, khát vọng bất diệt của dân tộc.
I. Dẫn dắt vấn đề gián tiếp:

2. Người lái đò sông Đà:
 Ấn tượng đầu tiên về vẻ nhẹ nhàng của dòng sông Đà trong Nguyễn Tuân chính là dáng sông uốn
lượn nhẹ nhàng từng khúc. Nhà thơ Vũ Quần Phương đã có lần viết:
“Có bao giờ sông chảy thẳng đâu em
Sông lượn khúc, lượn vòng rồi đến biển”.
Những khúc lượn, khúc vòng ấy những tưởng chỉ là quy luật của tự nhiên thì dưới ngòi bút của
Nguyễn Tuân, nó lại như “cái dây thừng ngoằn ngoèo” chạy dọc mảnh đất miền Tây hùng vĩ.
 Khi xưa, “trích tiên” Tản Đà lấy tên núi, tên sông làm bút danh đã tâm sự: “Dải sông Đà bọt nước
lênh đênh/ Bao nhiêu cảnh, bấy nhiêu tình”. Giờ đây, đến Nguyễn Tuân, ông lại thấy sông Đà vừa
lạ vừa quen hệt như một tình nhân chưa quen biết.
3. Vợ nhặt:
4
 Katrina Mayer từng nói: “Sắc đẹp không phải là vẻ bề ngoài. Nó là ánh sáng chiếu rọi từ bên
trong”. Ở Tràng, phía sau ngoại hình xấu xí, thô kệch là tía sáng tỏa ra từ tấm lòng của một con
người hiền lành, tốt bụng:
 Nhà văn Kim Lân luôn nung nấu: “Khi viết về con người năm đói, người ta thường viết về những
người chỉ nghĩ đến cái chết. Tôi muốn viết về những người chỉ nghĩ đến cái sống, đã sống phải
sống cho ra con người”. Chính vì vậy, cô vợ nhặt dẫu là nạn nhân của cái đói, bị miếng ăn làm
mờ đi bản tính tốt đẹp nhưng suy cho cùng lại là nhân vật thể hiện tư tưởng của nhà văn Kim Lân
- giá trị nhân đạo của tác phẩm.
 Nhà văn Nga Balzac từng nói: “Hạnh phúc của người mẹ giống như đèn hiệu, soi sáng tương lai
nhưng cũng phản chiếu lên quá khứ trong vỏ ngoài của những ký ức yêu thương”. Ở bà cụ Tứ,
niềm hạnh phúc lớn lao nhất có lẽ chính là trở thành điểm tựa tinh thần vững chắc cho các con.
4. Vợ chồng A Phủ:
 Samuel Johnson có câu “sự nghèo túng là kẻ thù lớn đối với hạnh phúc con người...” và khi cái
nghèo được đặt trong xã hội đầy rẫy tối tăm, mù mịt của đất nước thì “khổ càng thêm khổ”. Mị là
một minh chứng cho điều đó khi cô là nạn nhân của cái nghèo, của xã hội đương thời.
 Nhân vật được xem như là “loa phóng thanh” cho tư tưởng của nhà văn. Vì vậy, ngay từ cuộc đời
của A Phủ, nhà văn đã dụng công tạo nên một số phận rất đặc biệt.
 Elisabeth Kubler Ross từng nói: “Những con người đẹp nhất là những người từng bị đánh bại,
từng đau khổ, từng tranh đấu, từng mất mát, và đã tìm được đường ra khỏi vực sâu”. Vượt lên tất
cả, Mị với ý thức phản kháng mãnh liệt trong đêm đông chính là một trong những người đẹp nhất
theo cách nói của Elisabeth.
Liên hệ mở rộng:
2. Người lái đò sông Đà:
 Đọc tới câu văn “…những cái giếng sâu nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào”, ta lại nhớ đến
những câu trong chương truyện “Chữ đề trên tảng phiêu nham” của tác giả Konstantin Pautovsky
khi nói về sự hung bạo của biển Bantic: “… khi biển Bantic gầm thét trong phong ba và sủi lên
bọt sóng lạnh giá như trong vạc dầu của quỷ sứ”.
 Trong các màu, màu xanh là một trong những màu chủ đạo của văn chương nghệ thuật, nó là biểu
tượng của những tình cảm sâu lắng, nhẹ nhàng, sáng trong và tinh khiết (Huỳnh Văn Hoa). Có rất
nhiều tác giả đã nói về sắc xanh ấy. Chẳng hạn, Xuân Quỳnh nói: “Một vạt đất có xanh rờn trước
mặt”, hay Tế Hanh từng viết: “Con sóng xanh lơ, mái rừng xanh đậm”. Đến với Nguyễn Tuân, ta
được gặp sắc xanh ngọc bích của Sông Đà vào mùa xuân, đó là màu gợi nên sự thanh cao, quý
giá, êm đềm của Đà giang.
 Những từ ngữ “nhú lên”, “nõn búp”, “lá ngô non” ngay lập tức gây ấn tượng về vẻ non xanh mơ
màng của thiên nhiên nơi ven sông. Sắc xanh trong văn Nguyễn Tuân làm ta nhớ đến những màu
xanh non tơ khác trong văn chương, như trong thơ của Hàn Mặc Tử: “Vườn ai mướt quá xanh
như ngọc” (Đây thôn Vĩ Dạ), hay sắc xanh tuyệt đẹp che phủ cả không gian của cây hòe trong
“Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi: “Hòe lục đùn đùn tán rợp giương”...
 Một trong những chi tiết mà Nguyễn Tuân tập trung ngòi bút của mình để miêu tả nhằm khắc họa
cho người đọc cái vẻ dữ tợn, hung bạo của con sông Đà là nằm ở những bãi đá mà nói đúng hơn
là “thạch trận”. Nhà văn đã sử dụng rất nhiều biện pháp nhân hóa để từ đó đọc ra từng sắc diện
5
người trong những hình thù đá vô tri. Ông đã cố dùng thật hết sức mạnh điêu khắc của ngôn từ để
truyền hồn sống vào trong từng thớ đá. Cái dáng đá “hất hàm” trông nó xấc xược một cách rất
hiện đại. Đọc đoạn văn này ta như thấy thấp thoáng đâu đó hình bóng những chiếc thuyền của
Uylixo vượt qua khoảng giữa hai con quái thạch Karip và Xila trong khúc thứ XII của Ôđixê bất
hủ: “Chúng tôi … chèo thuyền tiến thẳng vào eo biển hiểm nghèo, một bên là Xila, một bên là
Karip ùng ục ngốn nước biển. Mỗi lần nó nhả nước ra cả biển khơi đều chuyển động, sôi lên như
nước trong chảo đặt trên một bếp lửa hồng… vách đá xung quanh kêu réo ghê sợ”. Có phải ta đã
gặp lại cái hung bạo của sông Đà hôm nay rất nhiều thần thái của cái hung bạo chốn eo biển nào
đó rất xa xôi tận thời cổ đại? (2)
3. Vợ nhặt:
Trước hạnh phúc quá đỗi bất ngờ, trớ trêu của con trai, bà cụ không những không than trách,
phản đối mà ngược lại vô cùng vui mừng, sẵn sàng trở thành điểm tựa tinh thần cho các con. Tấm
lòng người mẹ bao la xiết bao! Như người mẹ câu thơ của nhà thơ Chế Lan Viên “Con dù lớn vẫn
là con của mẹ/ Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con”, bà cụ Tứ chính là điển hình cho người mẹ Việt
Nam rất mực yêu thương, hy sinh vì con cái, vì hạnh phúc gia đình.
 Sẵn sàng theo không một người đàn ông về làm vợ chính là thị đã chấp nhận bỏ đi lòng tự trọng
cá nhân vì sự sống, vì miếng ăn. Khi xưa, Chí Phèo thà chết để bảo toàn hai chữ con người thì ở
đây, giữa ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết, thị chấp nhận đánh đổi liêm sỉ của bản
thân. Hai hành động, hai tình huống trái ngược nhau nhưng ở cả hai tình huống này, ta đều thấy
được vả cảm thông với khát vọng được sống, được là con người của hai nhân vật.
4. Vợ chồng A Phủ:
 Có áp bức thì hẳn sẽ có đấu tranh. Nếu như chị Dậu vì thương chồng, vì căm phẫn trước hành
động của tên cai lệ mà phản kháng thì Mị sau những đè nén, bóc lột, đã sẵn sàng vì cuộc đời tự
do, vì hạnh phúc trong tương lai mà vùng lên chạy thoát.
 Đã hơn một lần, ta thấy một nhân vật nữ vùng lên, chạy ra trong các trang văn. Nếu chị Dậu chạy
ra ngoài trời, bầu trời tối đen như cái tiền đồ của chị thì hành động của Mị chính là sự giải thoát.
Sau bầu trời tối đen ấy không còn là cuộc sống tù mù, quẩn quanh mà chính là cuộc sống tươi
sáng, tốt đẹp hơn với ánh sáng của Đảng và Cách mạng soi đường.
 10 câu văn có hình ảnh

* Trong cuộc chiến không cân sức, giữa người lái đò lẻ loi, cùng con sông Đà hung bạo, nguy hiểm, ông lái đò
như một người hùng cưỡi chiến mã, tay vung gươm vượt qua kẻ địch đơn thương độc mã phá vòng vây quân thù,
chỉ khác mỗi điều mặt trận của ông là mênh mông sóng nước.
* Ở trùng vi thạch trận vòng thứ nhất, sông Đà hiện lên như một kẻ thù nham hiểm , xảo quyệt , không chỉ sóng
gió mênh mang , hút nước , thác nước còn bầy binh bố trận “bọt tung trắng xóa cả một chân trời đá “.
*Với những lối so sánh độc đáo , sông Đà hiện lên không khác gì loài thủy quái với những tiếng kêu ghê rợn như
muốn khủng bố tinh thần và uy hiếp con người . Ở đây , Nguyên Tuân như một nhạc trưởng đang điều khiển một
dàn giao hưởng thật hùng tráng bài ca của gió thác xô sóng đá .
* ”Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa .... xây hồn thơ “ Bốn câu thơ ngân nga như tiếng hát , như nhạc điệu cất lên
từ tâm hồn mê say , ngây ngất của những người lính Tây Tiến . Nó làm toát lên được thái độ sống lạc quan , chất
lãng mạn , hào hoa trong tâm hồn người lính .
6
* Xuyên suốt bài thơ vẫn là hình ảnh sóng , hình ảnh sóng được nhắc đến trong bài thơ hơn mười lần , mỗi lần là
một sắc thái , một cảm xúc khác nhau . Sóng vỗ như tâm tình xôn xao , như lời tâm sự , bộc bạch chân thành nhất
từ cuộc đời của chính thi nhân . Sóng vỗ trên đại dương mênh mông , bao la kia cũng chính là những tiếng sóng
trong lòng của người con gái .
3) 5 câu văn cảm thán , nghi vấn
* Xưa nay , có tình yêu nào mà không được đo bằng nỗi nhớ ? Tình yêu của Xuân Quỳnh cũng như vậy . Nỗi nhớ
luôn đầy ắp không gian dù dưới lòng sâu hay trên mặt nước , nỗi nhớ ấy tràn ngập thời gian dù là ngày hay đêm.
* Những câu hỏi , câu trả lời như đan xen trong tâm thức của người thi nhân , chính tình yêu đã làm cho con
người ta thay đổi , làm cho người ta thổn thức mãi không thôi . Trên đời mấy ai định nghĩa được tình yêu . Con
người chẳng thề hiểu nổi tình yêu là gì ? Yêu nhau vì cái gì ? Thế nhưng chúng ta vẫn yêu , vẫn mang tình yêu
mãnh liệt của đi trao cho người ấy giống như Xuân Quỳnh .
LÍ LUẬN VĂN HỌC 8+ 9+ LỚP VĂN CÔ ĐƯỜNG MAI
1. Tại sao văn học không thể xa rời hiện thực?

Văn chương như Virginia Woolf quan niệm “như một mạng nhện có thể kết nối hơi lỏng lẻo nhưng
vẫn luôn kết nối với cuộc sống từ bốn góc”. Không phải từ hành tinh B612 xa xôi của hoàng tử bé,
cũng chẳng đến từ xứ Neverland kì diệu của Peter Pan, văn học bao đời bắt rễ từ chính hiện thực
cuộc sống. Nhờ có hiện thực, nhà văn có chất liệu để xây dựng nên những hình tượng độc đáo, chân
thực. Cũng chính nhờ hiện thực cuộc sống ấy, nhà văn có thêm manh mối để trở thành người thám
tử, giải mã những hiện tượng phức tạp của thế giới nội tâm con người. Không chỉ vậy, “ánh nắng”
của hiện thực còn giúp tác phẩm không sa vào chủ nghĩa hư vô lạnh lẽo , thiếu căn cứ, viển vông, xa
vời mà trở nên gần gũi và có ích với con người. Đó là yếu tố tiên quyết tạo nên sức sống, giá trị của
một tác phẩm nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng. Tất nhiên, hiện thực trong văn học không
phải là thứ hiện thực giản đơn, là sự mô phỏng lại một cách thô thiển, cứng nhắc. Bởi tác phẩm văn
học không chỉ đơn thuần là tấm gương soi chiếu hiện thực mà nó còn phải khúc xạ qua lăng kính của
nhà văn, không chỉ mang hơi thở của thời đại mà còn phải hàm chứa cả sức sống tư tưởng, tâm hồn
của người viết. Vì vậy, hiện thực trong văn học phải là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan,
được tái tạo, chọn lọc và có khả năng nói lên được bản chất của đời sống. Nhờ đó, tác phẩm hòa
chung nhịp đập với cuộc đời, cuộc đời cũng trở thành màu thịt của tác phẩm, tựu chung lại tạo nên sự
bất tử, vững vàng cho nghệ thuật trước những quy luật băng hoại của thời gian.
2. Tại sao đối tượng trung tâm của văn học là con người?
Béc – tôn Brếch tâm niệm: “Tất cả mọi nghệ thuật đều phục vụ cho một nghệ thuật vĩ đại nhất là
nghệ thuật sống trên Trái Đất”. Nghệ thuật văn chương cũng không nằm ngoài định chế đó. Lấy
“cuộc đời là nơi xuất phát cũng là nơi đi tới”, văn học luôn “vươn mình” để ôm trọn, bao quát hết
hiện thực đời sống xã hội. Nhưng con người là tâm điểm của bức tranh đời sống ấy, nên muốn khám
phá được đầy đủ, tường tận, sâu sắc thì văn học không thể không quan tâm tới con người. Hơn nữa,
sứ mệnh cao cả của văn học là “làm cho con người thêm phong phú, tạo khả năng cho con người lớn
lên và hiểu được con người nhiều hơn”... (M.L.Kalinine). Vậy nên mỗi tác phẩm văn học chân chính
phải là một phong thư mang đầy tình yêu, giúp cho con người ta kết nối với cuộc sống, với mọi người,
biết vị tha, nhân từ trước những sai lầm, rắc rối, biết vui trước niềm vui của đồng loại và biết “đau nỗi
đau của mỗi trái tim người”. Trong vai trò của một vị thiên sứ, trọng trách lớn nhất của nhà văn là lấy
con người làm trung tâm của quá trình quan sát, là đối tượng khám phá chủ yếu của văn học. Bởi chỉ
khi thực sự hiểu con người, viết cho con người và vì con người, nhà văn mới thực sự trở thành “nhà
7
nhân đạo từ trong cốt tủy”, lay động trái tim độc giả, tác phẩm nhờ đó mới có sinh mệnh, đời sống
riêng ý nghĩa. Không chỉ vậy, con người đối với sáng tác văn chương chẳng khác nào ngọn hải đăng
ở trên biển trong đêm tối. Lấy con người làm đối tượng miêu tả chủ yếu, văn học có được một điểm
tựa để nhìn ra thế giới. Văn học quan sát hiện thực bằng cái nhìn của con người, đánh giá hiện thực
bằng tư tưởng của con người. Có như vậy, tác phẩm văn học mới thấu tình đạt lí, không hời hợt, dửng
dưng, không rơi vào chủ nghĩa hư vô, nhạt nhòa.
3. Vì sao văn học phải in dấu ấn chủ quan của người sáng tạo?
Eptusenko từng tuyên bố: “Tự tử với người nghệ sĩ không phải là một phát súng hay một sợi dây
thừng. Mà khi ngồi vào bàn viết không đem lại một cái gì mới mẻ thì hóa ra anh ta đã tự tử từ lâu
rồi”. Chẳng có người nghệ sĩ chân chính nào muốn tự tuyên án tử cho mình trước pháp trường trắng.
Vậy nên, mỗi nhà văn khi sáng tác đều cố gắng “mang đến một cái gì mới mẻ”, thể hiện bản sắc,
khẳng định thương hiệu và xây dựng phong cách của riêng mình. Vì văn học là một hoạt động sáng
tạo, nó “chỉ dung nạp những nguồn chưa ai khơi, những gì chưa có” nên nhà văn rất cần dấu ấn riêng
để khám phá, để biểu hiện được những điều mình muốn nói một cách sâu sắc, ấn tượng, không trộn
lẫn với bất kì cây bút nào khác. Một người nghệ sĩ như vậy chẳng khác nào một bức tranh treo tường
mà khi tháo nó ra sẽ vĩnh viễn để lại một khoảng trống. Và các tác phẩm của các nhà văn ấy sẽ trở
nên bất tử, vững vàng trước quy luật băng hoại của cuộc đời. Văn chương có thể hiểu như cách nói
của Dotoiepxki là “cái đẹp cứu rỗi thế giới”, tức là một hoạt động thẩm mĩ tác động trực tiếp đến thế
giới tư tưởng, tình cảm của con người. Nghệ thuật chính là hành trình “một hồn đi tìm những hồn
đồng điệu” nên nhà văn rất cần thể hiện tư tưởng, cảm xúc, những rung động để có thể chạm tới trái
tim của bạn đọc. Trong diễn từ đạt giải Nobel Văn học năm 2014, Patrick Modiano phát biểu: “Việc
viết là một hoạt động cô đơn lạ kì”. Trên hành trình sáng tạo đầy gian khổ, cô đơn ấy ấy, người nghệ
sĩ như con tằm “dứt ruột” nhả tơ, trút vào đó tất cả tình cảm, ưu tư của mình. Như vậy, tác phẩm
được hoài thai bằng chính tình cảm, khát vọng, bằng giọt máu, mồ hôi và nước mắt của nhà văn nên
khi ra đời, nó cũng mang đậm dấu ấn cá nhân của chủ thể sáng tạo.
4. Vì sao văn chương được gọi là nghệ thuật của ngôn từ?
Nguyễn Minh Châu đã từng ví quá trình sáng tạo của nhà văn chẳng khác nào “đem thân mình ra
quạt dưới than hồng”. Thật vậy! Sáng tác đối với nhà văn chẳng những để thỏa mãn nhu cầu nghệ
thuật mà còn là cách để giãi bày tâm tư, thể hiện tình cảm tự sâu trong tâm hồn. Tiếng lòng là một
bản đàn vô thanh, vậy nên nhà văn cần đến ngôn từ để nói hết những gì chất chứa trong trái tim
mình. Như âm nhạc mượn giai điệu, hội họa cần đến màu sắc, điêu khắc không thể thành công nếu
thiếu đi hình khối, ngôn từ chính là “nguyên liệu” đặc biệt để tạo nên “thực đơn” văn chương phong
phú. Nhà văn dùng ngôn từ để xây dựng hình tượng, phản ánh đời sống và bày tỏ nỗi niềm. Nhà thơ
Nga Ego Ixaep chiêm nghiệm: “Cuộc sống trong ngôn từ lâu dài hơn chính bản thân đời người”. Văn
học thông qua ngôn từ có thể mã hóa cuộc sống bằng các kí hiệu có ý nghĩa, quen thuộc và đặc biệt
gần gũi với lời ăn tiếng nói của nhân dân. Nhưng nhờ đôi bàn tay phù phép thần kì của nhà văn,
“những chữ xơ xác nhất mà chúng ta đã nói đến cạn cùng, mất sạch hình tượng đối với chúng ta” lại
trở nên “lấp lánh, kêu giòn và tỏa hương”, có sức hấp dẫn lạ kì.
Nhà văn và quá trình sáng tạo
8
1. Tại sao nhà văn cần có con mắt tinh đời?

“Cuộc đời là nơi xuất phát cũng là nơi đi tới của văn học”. Do đó, nhà văn phải “ngụp sâu vào
thời đại mình, nhân dân mình” để khám phá đầy đủ, sâu sắc hiện thực đa chiều, nhiều góc khuất
của đời sống. Nhưng chỉ sống sâu sắc thôi chưa đủ. Nhà văn còn cần khả năng quan sát sắc bén,
con mắt tinh đời để thấu tỏ bản chất của những sự vật, hiện tượng, những biến cố của cuộc đời.
Không chỉ vậy, nhờ khả năng quan sát hơn người, nhà văn có thể nhìn thấy những điều bất ngờ,
mới lạ từ trong những điều rất quen thuộc bình thường. Nói như Đốp-gien-cô: “Hai người cùng
nhìn xuống, một người chỉ thấy vũng nước, người kia thấy cả bầu trời sao”. Và chính “bầu trời
sao” lung linh, rực rỡ ánh vàng ấy sẽ mang lại nhựa sống để một tác phẩm văn học thực sự có ý
nghĩa, trường tồn với cuộc đời. Hơn nữa, “tác phẩm nghệ thuật sẽ chết nếu nó miêu tả cuộc chỉ
để miêu tả… nếu nó không phải tiếng thét khổ đau hoặc lời ca tụng hân hoan, nếu nó không đặt
ra những câu hỏi hoặc không trở lời những câu hỏi đó” (Bielinxki). Vì vậy, bên cạnh khả năng
quan sát, khám phá đời sống, nhà văn còn cần quan sát đời sống nội tâm, tâm trạng, tâm lí của
con người để nghe thấy những “tiếng thét khổ đau” và cảm rõ sự “hân hoan” của lòng người .
Chính con mắt tinh đời có thể giúp nhà văn thấu triệt những ẩn ức, những biến chuyển tâm lí
không chỉ của những người xung quanh mà còn của chính bản thân mình.
CÁC NHẬN ĐỊNH HAY

108 nhận định văn học hay cần phải nhớ (LUYỆN THI THPT QUỐC GIA 2022)
2004 lưu lại ngay nhé !!!
------------
1.“Bài thơ anh anh làm một nửa mà thôi
Còn một nửa cho mùa thu làm lấy
Cái xào xạc hồn anh chính là xào xạc lá
Nó không là anh nhưng nó là mùa” (Sổ tay thơ, Chế Lan Viên),
2.“Đối với tôi văn chương không phải là cách đem đến cho người đọc sự thoát li hay sự quên ; trái lại văn chương
là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối, tàn ác,
vừa làm cho lòng người đọc thêm trong sạch và phong phú hơn”. (Thạch Lam)
3.“Một nhà nghệ sĩ chân chính phải là nhà nhân đạo trong cốt tủy”. (Sê khốp)
4.“Nhà văn phải là người thư kí trung thành của thời đại”. (Banlzac)
5.“Văn học, đó là tư tưởng đi tìm cái đẹp trong ánh sáng”. (CharlesDuBos)
6.“Nhà văn phải biết khơi lên ở con người niềm trắc ẩn, ý thức phản kháng cái ác; cái khát vọng khôi phục và bảo
vệ những cái tốt đẹp”. (Ai ma tôp)
7.“Thi ca là một tôn giáo không kỳ vọng.” (Jean Cocteau)
8.“Văn học giúp con người hiểu được bản thân mình, nâng cao niềm tin vào bản thân mình và làm nảy nở ở con
người khát vọng hướng tới chân lý.” (M.Gorki)
9.“Nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật không nên là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có
thể là tiếng đau khổ kia thoát ra từ những kiếp lầm than. (Nam Cao)
10.“Văn chương có loại đáng thờ và loại không đáng thờ. Loại không đáng thờ là loại chỉ chuyên chú ở văn
chương, loại đáng thờ là loại chuyên chú ở con người .(Nguyễn Văn Siêu)
11,“Thơ ca làm cho tất cả những gì tốt đẹp nhất trên đời trở thành bất tử.” (Shelly)
12.“Thơ là rựơu của thế gian.” (Huy Trực)
13.“Trong tâm hồn con người đều có cái van mà chỉ có thơ ca mới mở được.” (Nhêcơraxop).
14.“Trên đời, có những thứ chỉ giải quyết được bằng thơ.” (Maiacôpxki)
15.“Niềm vui của nhà thơ chân chính là niềm vui của người mở đường vào cái đẹp, của người biết đi tới tương
lai.” (Pautôpxki)
16.“Nhà thơ, ngay cả các nhà thơ vĩ đại nhất cũng phải đồng thời là những nhà tư tưởng.” (Biêlinxki)
9
17.“Tất cả mọi nghệ thuật đều phục vụ cho một nghệ thuật vĩ đại nhất là nghệ thuật sống trên Trái Đất.” (Béc-tôn
Brếch)
18.“Thơ là sự sung mãn của tình cảm mãnh liệt.” (Ban-zắc)
19.“Thơ là chuyện đồng điệu.” (Tố Hữu)
20.“Thơ là tiếng gọi đàn.” (Xuân Diệu)
21.“Thơ là sự thể hiện con người và thời đại một cách cao đẹp.” (Sóng Hồng)
22,“Thơ sinh ra từ tình yêu và lòng căm thù, từ nụ cười trong sáng hay những giọt nước mắt cay đắng.” (Raxun
Gamzatôp)
23.“Thơ là âm nhạc của tâm hồn, nhất là những tâm hồn cao cả, đa cảm”. (Voltaire)
24.“Thơ là viên kim cương lấp lánh dưới ánh mặt trời.” (Sóng Hồng)
25.“Thơ là thần hứng.” (Platon)
26.“Thơ là ngọn lửa thần.” (Đecgiavin)
27.“Thơ ca là niềm vui cao cả nhất mà loài người đã tạo ra cho mình”. (C.Mac)
28j“Thơ, trước hết là cuộc đời, sau đó mới là nghệ thuật”. (Biêlinxki)
29.“Thơ là cái nhụy của cuộc sống, nên nhà thơ phải đi hút cho được cái nhụy ấy và phấn đấu làm sao cho cuộc
đời của mình cũng có nhụy”. (Phạm Văn Đồng)
30.“Một nhà văn thiên tài là người muốn cảm nhận mọi vẻ đẹp man mác của vũ trụ”. (Thạch Lam)
31.“Sống đã rồi hãy viết, hãy hòa mình vào cuộc sống vĩ đại của nhân dân”. (Nam Cao)
32.“Ở đâu có lao động thì ở đó có sáng tạo ra ngôn ngữ. Nhà văn không chỉ học tập ngôn ngữ của nhân dân mà
còn là người phát triển ra ngôn ngữ sáng tạo, không nên ăn bám vào người khác. Giàu ngôn ngữ thì văn sẽ hay…
Cũng cùng một vốn ngôn ngữ ấy nhưng sử dụng có sáng tạo thì văn sẽ có bề thế và kích thước. Có vốn mà không
biết sử dụng chỉ như nhà giàu giữ của. Dùng chữ như đánh cờ tướng, chữ nào để chỗ nào phải đúng vị trí của nó.
Văn phải linh hoạt. Văn không linh hoạt gọi là văn cứng đơ thấp khớp…” (Nguyễn Tuân)
33.“Giá trị của một tác phẩm nghệ thuật trước hết là ở giá trị tư tưởng của nó. Nhưng là tư tưởng đã được rung lên
ở các bậc tình cảm, chứ không phải là cái tư tưởng nằm thẳng đơ trên trang giấy. Có thể nói,tình cảm của người
viết là khâu đầu tiên cũng là khâu sau cùng trong quá trình xây dựng tác phẩm lớn” (Nguyễn Khải)
34.“Mỗi tác phẩm phải là một phát minh về hình thức và khám phá về nội dung”. (Lêonit Lêonop)
35.“Cái quan trọng trong tài năng văn học và tôi nghĩ rằng cũng có thể trong bất kì tài năng nào, là cái mà tôi
muốn gọi là tiếng nói của riêng mình”. (IvanTuốcghênhiép)
36.“Nếu tác giả không có lối đi riêng thì người đó không bao giờ là nhà văn cả… Nếu anh không có giọng riêng,
anh ta khó trở thành nhà văn thực thụ” (Sê khốp)
37.“Đối với nhà thơ thì cách viết, bút pháp của anh ta là một nửa việc làm. Dù bài thơ thể hiện ý tứ độc đáo đến
đâu, nó cũng nhất thiết phải đẹp. Không chỉ đơn giản là đẹp mà còn đẹp một cách riêng. Đối với nhà thơ, tìm cho
ra bút pháp của mình – nghĩa là trở thành nhà thơ.” (Raxun Gamzatop)
38.“Đối với con người, sự thực đôi khi nghiệt ngã, nhưng bao giờ cũng dũng cảm củng cố trong lòng người đọc
niềm tin ở tương lai. Tôi mong muốn những tác phẩm của tôi sẽ làm cho con người tốt hơn, tâm hồn trong sạch
hơn, thức tỉnh tình yêu đối với con người và khát vọng tích cực đấu tranh cho lí tưởng nhân đạo và tiến bộ của
loài người”. (Sô lô khốp)
39.“Văn học làm cho con người thêm phong phú, tạo khả năng cho con người lớn lên, hiểu được con người nhiều
hơn.” (M.L.Kalinine)
40.“Một tiểu thuyết thực sự hứng thú là tiểu thuyết không chỉ mua vui cho chúng ta, mà còn chủ yếu hơn là giúp
đỡ chúng ta nhận thức cuộc sống, lí giải cuộc sống.” (Giooc-giơ Đuy-a-men)
41.“Văn học không quan tâm đến những câu trả lời do nhà văn đem lại, mà quan tâm đến những câu hỏi do nhà
văn đặt ra, và những câu hỏi này, luôn luôn rộng hơn bất kỳ một câu trả lời cặn kẽ nào”. (Claudio Magris – N.văn
Ý)
42.“Thơ chỉ bật ra trong tim ta khi cuộc sống đã tràn đầy.” (Tố Hữu)
“Làm thơ là cân một phần nghìn milligram quặng chữ.” (Maiacopxki)
“Một câu thơ hay là một câu thơ có sức gợi.” (Lưu Trọng Lư)
43,“Một tác phẩm nghệ thuật là kết quả của tình yêu. Tình yêu con người, ước mơ cháy bỏng vì một xã hội công
bằng, bình đẳng bái ái luôn luôn thôi thúc các nhà văn sống và viết, vắt cạn kiệt những dòng suy nghĩ, hiến dâng
bầu máu nóng của mình cho nhân loại.” (Leptonxtoi)
10
44.“Thiên chức của nhà văn cũng như những chức vụ cao quý khác là phải nâng đỡ những cái tốt để trong đời có
nhiều công bằng, thương yêu hơn.” (Thạch Lam)
45.“Công việc của nhà văn là phát hiện ra cái đẹp ở chỗ không ai ngờ tới, tìm cái đẹp kín đáo và che lấp của sự
vật, để cho người đọc một bài học trông nhìn và thưởng thức.” (Thạch Lam)
46.“Nghệ thuật bao giờ cũng là tiếng nói của tình cảm con người, là sự tự giãi bày và gửi gắm tâm tư.” (Lê Ngọc
Trà)
47.”Một tác phẩm thật giá trị, phải vượt lên bên trên tất cả bờ cõi và giới hạn, phải là một tác phẩm chung cho cả
loài người. Nó phải chứa đựng một cái gì lớn lao, mạnh mẽ, vừa đau đớn lại vừa phấn khởi. Nó ca tụng lòng
thương, tình bác ái, sự công bình…Nó làm cho người gần người hơn.” (Nam Cao)
48.”Sự cẩu thả trong bất cứ nghề gì cũng là một sự bât lương rồi. Nhưng sự cẩu thả trong văn chương thì thật là
đê tiện.” (Nam Cao)
49.“Tôi khuyên các bạn nên đọc truyện cổ tích…thơ ngụ ngôn, các tuyển tập ca dao… Hãy đi sâu vào vẻ đẹp
quyến rũ của ngôn ngữ bình dân, hãy đi sâu vào những câu hài hòa cân đối trong các bài ca, trong truyện cổ
tích… Bạn sẽ thấy ở đó sự phong phú lạ thường của các hình tượng, sự giản dị của sức mạnh làm say đắm lòng
người, vẻ đẹp tuyệt vời của những định nghĩa… Hãy đi sâu vào sáng tác của nhân dân, nó trong lành như nước
nguồn ngọt ngào, tươi mát, róc rách từ khe núi chảy ra.” (M.Gorki)
50.“Thi sĩ là một con chim sơn ca ngồi trong bóng tối hát lên những tiếng êm dịu để làm vui cho sự cô độc của
chính mình.” (B. Shelly)
51.“Thơ là một bức họa để cảm nhận thay vì để ngắm.” (Leonardo De Vinci)
52.“Ðể trong lòng là chí, ngụ ra ý là thơ. Người có sâu, cạn cho nên thơ có mờ có tỏ, rộng hẹp khác nhau.. Người
làm thơ không ngoài lấy trung hậu làm gốc, ý nghĩa phải hàm súc, lời thơ phải giản dị.” (Nguyễn Cư Trinh)
53.“Giống như ngọn lửa thần bốc lên từ trong cành khô, tài năng bắt nguồn từ những tình cảm mạnh mẽ nhất của
con người.” (Raxun Gazatôp)
54.“Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp hơn câu chuyện do chính cuộc sống viết ra.” (Andecxen)
55.“Thơ là người thư kí chân thành của trái tim.” (Đuybralay)
56.“Andecxen đã lượm lặt những hạt trơ trên luống đất của những người dân cày, ấp ủ chúng nơi trái tim ông rồi
gieo vào những túp lều, từ đó lớn lên và nảy nở những đoá hoa thơ đẹp, chúng an ủi trái tim của những người
cùng khổ.” (Pauxtopxki)
57.“Thơ ca là tiếng hát của trái tim, là nơi dừng chân của tinh thần, do đó không đơn giản mà cũng không thần bí,
thiêng liêng…Thơ ca chân chính phải là nguồn thức ăn tinh thần, nuôi tâm hồn phát triển, nó không được là thứ
thuốc phiện tinh thần êm ái mà nhỏ nhen, độc hại…” (Phương Lựu)
58.“Vạt áo của triệu nhà thơ không bọc hết vàng mà đời rơi vãi. Hãy nhặt lấy chữ của đời mà góp nên trang.”
(Chế Lan Viên)
59.“Tôi thu thập hình tượng cũng như con ong hút mật vậy. Một con ong phải bay một đoạn đường bằng sáu lần
xích đạo trong một năm ba tháng và đậu lên bảy triệu bông hoa để làm nên một gam mật.” (P.Povlenko)
60.“Chi tiết làm nên bụi vàng của tác phẩm.” (Pauxtopxki)
61.“Những câu thơ lấp lánh như những tấm huy chương.” (Pon-Valeri)
62.“Cuộc đời là nơi xuất phát cũng là nơi đi tới của văn học.” (Tố Hữu)
63.“Nhà văn là người cho máu.” (Enxa Tơriole)
64.“Thơ là bà chúa của nghệ thuật.” (Xuân Diệu)
65.“Văn học là nhân học.” (Gorki)
66.“Nghệ sĩ là người biết khai thác những ấn tượng riêng chủ quan của mình, tìm thấy những ấn tượng đó có giá
trị khái quát và biết làm cho những ấn tượng đó có những hình thức riêng.” (M.Gorki)
67.“Nghệ thuật là lĩnh vực của sự độc đáo vì vậy nó đòi hỏi người viết sự sáng tạo phong cách mới lạ, thu hút
người đọc.” (Phương Lựu)
68.“Cái bóng của độc giả đang cúi xuống sau lưng nhà văn khi nhà văn ngồi dưới tờ giấy trắng. Nó có mặt ngay
cả khi nhà văn không thừa nhận sự có mặt đó. Chính độc giả đã ghi lên tờ giấy trắng cái dấu hiệu vô hình không
thể tẩy xoá được của mình.” (Sách Lý luận văn học)
69.“Phải đẩy tới chóp đỉnh cao của mâu thuẫn thì sự sống nhiều hình mới vẽ ra.” (Heghen)
70.“Tác phẩm chân chính không kết thúc ở trang cuối cùng, không bao giờ hết khả năng kể chuyện khi câu
chuyện về các nhân vật đã kết thúc. Tác phẩm nhập vào tâm hồn và ý thức của bạn đọc, tiếp tục sống và hành
11
động như một lực lượng nội tâm, như sự dằn vặt và ánh sáng của lương tâm, không bao giờ tàn tạ như thi ca của
sự thật.” (Aimatop)
71.“Tình huống là một lát cắt của sự sống, là một sự kiện diễn ra có phần bất ngờ nhưng cái quan trọng là sẽ chi
phối nhiều điều trong cuộc sống con người.” (Nguyễn Minh Châu)
72.“Văn học phản ánh hiện thực nhưng không phải là chụp ảnh sao chép hiện thực một cách hời hợt nông cạn.
Nhà văn không bê nguyên si các sự kiện, con người vào trong sách một ca chs thụ động, giản đơn. Tác phẩm nghệ
thuật là kết quả của một quá trình nuôi dưỡng cảm hứng. thai nghén sáng tạo ra một thế giới hấp dẫn, sinh động…
Thể hiện những vấn đề có ý nghĩa sâu sắc, bản chất của đời sống xã hội con người…Nhân vật trong tác phẩm của
một thiên tài thực sự nhiều khi thật hơn cả con người ngoài đời, bởi sức sống lâu bền, bởi ý nghĩa điển hình của
nó. Qua nhân vật ta thấy cả một tầng lớp, một giai cấp, một thời đại, thậm chí có nhân vật vượt lên khỏi thời đại,
có ý nghĩa nhân loại, vĩnh cửu sống mãi với thời gian.” (LLVH)
73.“Mỗi tác phẩm nghệ thuật là một phát minh về một hình thức, một khám phá mới về nội dung.” (Leonit
Leonop)
74.“Thơ là tiếng nói của tri âm.” (Tố Hữu)
75.“Cái đẹp là cuộc sống.” (Secnưsepxki)
76.“Giọng ca buồn là thích hợp nhất cho thơ ca.” (Etga Pô)
77.“Thơ ca phải say mới thích.” (Tố Hữu)
78.“Bạn ơi hay suy nghĩ bằng trái tim
Và hãy đọc cảm xúc bằng lý trí” (Phôntan)
79.“Các ông muốn tiểu thuyết cứ là tiểu thuyết. Tôi và các nhà văn cùng chí hưóng như tôi muốn tiểu thuyết là
thực sự ở đời.” (Vũ Trọng Phụng)
80.“Người sáng tác là nhà văn và người tạo nên số phận cho tác phẩm là độc giả.” (M.Gorki)
81.“Hãy đập vào tim anh – Thiên tài là nơi đó.” (A.De Muytxe)
82.“Từ bao giờ cho đến bây giờ, từ Homero đến kinh thi, đến ca dao Việt Nam thơ vẫn là một sức đồng cảm
mãnh liệt và quảng đại. Nó đã ra đời giữa những vui buồn của loài người cho đến ngày tận thế.” (Hoài Thanh)
83.“Thơ chính là tâm hồn.” (M.Gorki)
84.“Văn chương phải là thế trận đuổi nghìn quân giặc.” (Trần Thái Tông)
85.“Do tình sinh ý, do ý sinh chữ, bởi cái này mà có cái kia cũng là thế cả.” (Bùi Dương Lịch)
86.“Trước hết là các nghệ sĩ lớn, sau đó mới đến các nhà khoa học, họ xứng đáng hơn ai hết được hưởng sự kính
trọng của con người.” (Einstein)
87.“Những gì tôi viết ra là những gì thương yêu nhất của tôi, những ước mong nhức nhối của tôi.” (Nguyên
Hồng)
88,“Mỗi tác phẩm đều có ít nhiều nhà văn.” (Thạch Lam)
89.“Nền đất ẩm, chiếu manh, trang giấy trắng
Anh khi sinh bao nhiêu vật cho đời
Nên anh chết như chuyến đi dài hạn
Bởi họ sống thay anh có mặt giữa muôn đời.”(Đào Cảng)
90.“Nếu tác giả không có lối nói riêng của mình thì người đó không bao giờ là nhà văn cả. Nếu anh ta không có
giọng riêng, anh ta khó trở thành nhà văn thực thụ.” (Sekhop)
91.“Thơ là thơ, đồng thời là hoạ, là nhạc, là chạm khắc theo một cách riêng.” (Sóng Hồng)
92.“Có những đêm không ngủ, mắt rực cháy và thổn thức, lòng tràn ngập nhớ nhung…Khi đó tôi viết.”
(Lecmôntop)
94.“Nếu những nỗi đau khổ từ lâu bị kiềm chế, nay sôi sục dâng lên trong lòng thì tôi viết.” (Nêkratxtop)
95.“Mỗi khi có gì chất chứa trong lòng, không nói ra, không chịu được thì lại cần thấy làm thơ.” (Tố Hữu)
96.“Thi sĩ không phải là Người, nó là Người Mơ, Người Say, Người Điên. Nó là Tiên, là Ma,là Quỷ…” (Chế Lan
Viên)
97.“Thơ là tiếng lòng.” (Diệp Tiếp)
98.“Nghệ thuật đó là sự mô phỏng tự nhiên.” (Puskin)
“Đau đớn thay cho những kiếp sống muốn cất cánh bay cao nhưng lại bị cơm áo ghì sát đất.” (Sống Mòn – Nam
Cao)
12
99.“Điều quan trọng hơn hết trong sự nghiệp của những nhà văn vĩ đại ấy lại là cuộc sống, trường đại học chân
chính của thiên tài. Họ đã biết đời sống xã hội của thời đại, đã cảm thấy sâu sắc mọi nỗi đau đớn của con người
trong thời đại, đã rung động tận đáy tâm hồn với những nỗi lo âu, bực bội, tủi hổ và những ước mong tha thiết
nhất của loài người. Đó chính là cái hơi thở, cái sức sống của những tác phẩm vĩ đại.” (Đặng Thai Mai)
100.Trong "Thi nhân Việt Nam",Hoài Thanh nhận định:"Từ bao giờ đến bây giờ,từ Hômero đến kinh thi đến ca
dao việt nam, thơ vẫn là 1 sức đông cảm mãnh liệt và quảng đại.Nó đã ra đời giữa những vui buồn của loài người
và nó sẽ kết bạn với loài người cho đến ngày tận thế"
101.Tố Hữu nói:"Thơ chỉ bật ra trong tim ta khi cuộc sống đã tràn đầy"
102.Nói như Maiacopxki:"Làm thơ là cân 1 phần nghìn milligram quặng chữ"
103.Thơ ca là tiếng hát của trái tim,là nơi dừng chân của tâm hồn,do đó không giản đơn mà cũng không thần
bí ,thiêng liêng...Thơ ca chân chính phai rlaf nguồn thức ăn tinh thần nuôi tâm hồn phát triển,nó không được là
thứ thuốc phiện tinh thần êm ái mà nhỏ nhen,độc hại.
104.Nhà thơ Lưu Trọng Lư cho rằng:"Một câu thơ hay là 1 câu thơ có sức gợi"
105.Văn học 12 nhận định:"Nghệ thuật là lĩnh vực của cái độc đáo.Vì vậy đòi hỏi người sáng tạo phải có phong
cách nổi bật,tức là có cái gì rất riêng mới lạ trong phong cách của mình"
106.L.Tônx tôi khẳng định:"Một tác phẩm nghệ thuật là kết quả của tình yêu.Tình yêu con người, ước mơ cháy
bỏng vì 1 xã hội công bằng,bình đẳng bái ái luôn luôn thôi thúc các nhà văn sống và viết,vắt kiện cạt những dòng
suy nghĩ,hiến dâng bầu máu nóng của mình cho nhân loại"
107.Với Thạch Lam thì:"Thiên chúc của nhà văn cũng như những chức vụ cao quý khác là phải nâng đỡ những
cái tốt để trong đời có nhiều công bằng,thương yêu hơn"
108.Nghệ thuật bao giờ cũng là tiếng nói của tình cảm con người,là sự tự giãi bày và gửi gắm tâm tư"(Lê Ngọc
Trà)
A. CÁC NHẬN ĐỊNH
- “Tây Tiến là sự tiếp tục của một dòng thơ lãng mạn nhưng đã được tác giả thổi vào một hồn thơ rất trẻ, rất mới,
khác hẳn những tiếng thơ bi lụy não nùng…” (Vũ Thu Hương – Vẻ đẹp văn học cách mạng)
- “… Tây Tiến – tượng đài bất tử về người lính vô danh” (Vũ Thu Hương)
- “ Thiên nhiên Tây Băc qua ngòi bút Quang Dũng vừa được cảm nhận với vẻ đẹp đa dạng , vừa đọc đáo vừa
hùng vĩ vừa thơ mộng, hoang sơ mà ấm áp”(bình giảng VHVN)
- “ Tây Tiến là bài thơ nổi tiếng nhất của Quang Dũng. Nó như cánh cửa dẫn dắt anh bước vào làng thơ cách
mạng. Như mối duyên ràng buộc, bài thơ gắn bó với người làm ra nó đến mức nói đến Quang Dũng là người ta
nhắc đến bài thơ Tây Tiến và ngược lại” ( Trần Lê Văn)
- “Tây Tiến – sự thăng hoa của một tâm hồn lãng mạn” (Đinh Minh Hằng)
- Với cảm hứng và ngòi bút tài hoa, Quang Dũng đã khắc họa thành công hình tượng người lính Tây Tiến trên cái
nền cảnh thiên nhiên núi rừng miền tây hùng vĩ, dữ dội và mĩ lệ. Hình tượng người lính Tây Tiến mang vẻ đẹp
lãng mạn, đậm chất bi tráng sẽ còn có sức hấp dẫn lâu dài đối với người đọc.(Ngữ văn 12 tập 1, Nxb Giáo dục,
2008, tr.87.) - Sách Ngữ văn 12 (căn bản)
- Cảm xúc bao trùm toàn bộ bài thơ là một nỗi nhớ: Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi...Qua nỗi nhớ ấy, hình ảnh núi
rừng Tây Bắc hùng vĩ, hiểm trở và dữ dội hiện lên như một bức tranh hoành tráng. Và trong bài, người viết không
che giấu những gian khổ, hy sinh của người lính Tây Tiến. Chỉ có điều, nó được thể hiện bằng một ngòi bút lãng
mạn. Qua cái nhìn của nhà thơ, cái bi bỗng trở thành cái hùng (bi tráng) (GS. Nguyễn Đăng Mạnh & TS. Trần
Đăng Xuyền, Những bài văn hay, Nxb Đồng Nai, 1993, 110.) – Sách Những bài văn hay
-“ Tây Tiến là bài thơ có giá trị về tư tưởng, về nghệ thuật. bài thơ được viết ra với những màu sắc thẩm mĩ phong
phú”(Hà Minh Đức)
- “ Đọc Tây Tiến như ngậm âm nhạc trong miêng” (Xuân Diệu)
- Tôi làm thơ này rất nhanh, làm xong, đọc trước đại hội được mọi người hoan nghênh nhiệt liệt. Hồi đó, tấm lòng
và cảm xúc của mình ra sao thì viết vậy. Tôi chả chút lí luận gì về thơ cả ( Quang Dũng)
-“ bút pháp của Quang Dũng thích tung hoành trong biên độ rất rộng, giữa những nét khỏe khoắn dữ dằn và
những nét tinh vi, e ấp” (Vũ Quỳnh Phương)
13
- Nhận xét về Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến, có ý kiến cho rằng:"Một ngòi bút đầy tài hoa vừa khắc họa được
cái dữ dội, hào hùng lại vừa diễn tả được cái tươi mát, sâu lẳng, đau thương mà không hề bi lụy"
- Nhà giáo Lương Duy Cán rất say sưa ca ngợi Tây Tiến “ có những ngày tháng không thể quên, cái gian khổ ác
liệt không thể quên, cả cái hào hùng lãng mạn không thể quên. May mắn thay, giữa những ngày tháng không thể
quên ấy, lại có những bài thơ không thể quên, như Tây Tiến của Quang Dũng”
- “ Quang Dũng đã đem tượng đài người lính Tây Tiến đặt giữa ngàn non ngàn mây, ngàn cây Tây Bắc. Bởi vậy
lời thơ như âm u vọng mãi tiếng gọi hoang sơ của núi rừng và mỗi khi nhắc đến tên đất tên mường, hồn thơ
Quang Dũng lại rộn rã, phiêu du nhịp lên tiếng gọi đàn thăm thẳm” (Nguyễn Đình Thi)
B. DẪN CHỨNG, LIÊN HỆ
- Viếng bạn( Hoàng Lộc)
Ở đây không gỗ ván
Vùi anh trong tấm chăn
Của đồng bào cửa ngăn
Tặng tôi ngày sơ tán
- Đất Nước(Nguyễn Khoa Điềm)
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Không ai nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra đất nước
- Câu thơ của nhà ngoại cảm Tạ Thị Bích Hằng khi tìm được gần 400 ngôi mộ liệt sĩ ở Knắc Tây Nguyên
Người lính hi sinh đất hồi sinh
Máu người hóa ngọc lung linh giữa đời
- Lên Cấm Sơn(Tố Hữu)
Cuộc đời gió bụi pha sương máu
Đốt rét bao lần cháy thịt da
Khuôn mặt đã lên màu tật bệnh
Đâu còn tươi những ngày hoa!
Lòng tôi xao xuyến tình thương xót
Muốn viết bài thơ thấm lệ nhòa
Tặng những anh tôi từng rỏ máu
Đem thân xơ xác giữa sơn hà.
- (Chế Lan Viên)
Ngàn lau cười trong nắng
Hồn của mùa thu về
Hồn của mùa thi đi
Ngàn lau sao xác trắng
14
- Lên Tây Bắc (Tố Hữu)

Rất đẹp hình anh lúc ráng chiều
Bóng dài trên đỉnh dốc cheo leo
Núi không đè nỏi vai vươn tới
Lá ngụy trang reo với gió đèo
- “Cá nước” (Tố Hữu)
Giọt giọt mồ hôi rơi
Trên má anh vàng nghệ
Anh vệ quốc quân ơi
Sao mà yêu anh thế!
…
Ơi người anh Vệ quốc?
Chắc có lúc lòng anh
Nhớ nhà anh nhớ lắm
Ơi người bạn hiền lành
Mắt nhìn xa đăm đắm…
- “Tiếng hát con tàu” (Chế Lan Viên)
Con nhớ anh con, người anh du kích
Chiếc áo nâu anh mặc đêm công đồn
Chiếc áo nâu suốt một đời vá rách.
Đêm cuối cùng anh cởi lại cho con.
…
Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ
Nơi nào qua, lòng lại chẳng yêu thương?
Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở
Khi ta đi, đất đã hóa tâm hồn!
…
Anh nắm tay em cuối mùa chiến dịch
Vắt xôi nuôi quân em giấu giữa rừng
Đất Tây Bắc tháng ngày không có lịch
Bữa xôi đầu còn tỏa nhớ mùi hương.
- “Đồng chí” (Chính Hữu)
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh,
Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi.
…
Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo.
- Đoạn thơ của Giang Nam
Tây Tiến biên cương mờ lửa khói
Quân đi lớp lớp động cây rừng
Và bài thơ ấy con người ấy
Vẫn sống muôn đời với núi sông
- “Đất Nước” (Nguyễn Khoa Điềm)
Em ơi em
Đất Nước là máu xương của mình
15
Phải biết gắn bó và san sẻ

Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên đất nước muôn đời
- “Tràng giang” (Huy Cận)
Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,
Con thuyền xuôi mái nước song song.
Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả,
Củi một cành khô lạc mấy dòng
- “Đây thôn Vĩ Dạ” (Hàn Mặc Tử)
Gió theo lối gió mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?
- “Khúc bảy” (Thanh Thảo)
Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình
(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)
Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?
1. "Chương III "Tắt đèn" không khác gì một cái lòng chảo đã nguội đi, đã váng đọng lại một thứ bùn lưu
niên, trên đó oằn lên một số sinh vật. Sinh vật Nghị Quế chồng, sinh vật Nghị Quế vợ, mà lòng tham đã mất
hết tính người. Sinh vật lý trưởng và lũ sai nha đốc thuế người, đã tan hoang đi cái tâm người. Và trên cái sa
mạc nhân tâm đó, ko còn tia nước nguồn thương nào cả..."
2. "Hình ảnh rặng liễu trong bài "Đây mùa thu tới" của Xuân Diệu như một thiếu nữ đài các kiêu sa, đẹp vẻ
đẹp của một giai nhân mà buồn ảo não. Nhà thơ liên tưởng rặng liễu là người con gái với sóng tóc rủ xuống,
buông dài mềm mại, tha thướt đang gội đầm đìa trong những giọt mưa đầu thu, tưởng chừng như những giọt
lệ long lanh của nàng lã chã tuôn rơi đang khóc thương trong tang tóc..."
3. Người nghệ sĩ nhiếp ảnh “vỡ” ra về “độ chênh” giữa cái đẹp của nghệ thuật được thu vào ống kính trong
trí tưởng tượng bay bổng của mình và dư vị đắng cay đến xót xa trong cái đa đoan của cõi đời. Nhân vật
chánh án Đẩu- một nhân vật mang trong mình chất lính, lúc nào anh cũng sẵn sàng can thiệp giành lại lẽ phải
cho người dân, nhạy cảm và nhanh chóng nhận thức ra vấn đề, những sai lầm trong cách nhìn nhận và ứng
xử của bản thân.
4. Sông Đà chính là nơi hội tụ của đất trời, là sợi dây nối giữa thiên nhiên hoang dại của thuở hồng hoang với
cảnh vật tươi đẹp, mộng mơ của hiện tại. Dòng sông đã hòa hợp với thiên nhiên tạo nên bức tranh sơn mài
được vẽ nên bằng chất liệu ngôn từ độc đáo của Nguyễn Tuân.
Đối với tôi, văn chương không phải một cách đem đến cho người đọc sự thoát ly hay sự quên, trái lại, văn
chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới
giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người đọc thêm trong sạch và phong phú hơn. – Thạch Lam.
2. Nhà văn phải đứng trong lao khổ, mở hồn ra đón lấy mọi vang động của cuộc đời. – Nam Cao.
16
3. Con người đến với cuộc sống từ nhiều nẻo đường, trên muôn vàn cung bậc phong phú nhưng tiêu điểm mà
con người hướng đến vẫn là con người. – Đặng Thai Mai
4. Ngôn ngữ nhân dân là “tiếng nói nguyên liệu” còn ngôn ngữ văn học là “tiếng nói đã được bàn tay thợ
nhào luyện”. – M go rơ ki.
5. Văn chương có loại đáng thờ và có loại không đáng thờ. Loại không đáng thờ là loại chỉ chuyên chú ở văn
chương, loại đáng thờ là loại chuyên chú ở con người. – Nguyễn Văn Siêu.
6. Thiên chức của nhà văn cũng như những chức vụ cao quý khác là phải nâng đỡ những cái tốt để trong đời
có nhiều công bằng, thương yêu hơn. – Thạch Lam.
 TRÍCH DẪN CHO NLXH TỪ PHIM HOẠT HÌNH:
1. “Ước mơ là điều ước của trái tim” (Dream is a wish your heart makes) – Cinderella.
2.“Dù trái tim bạn đang đau khổ, nhưng nếu tiếp tục tin tưởng, giấc mơ rồi sẽ trở thành hiện thực” (No matter
how your heart is grieving, if you keep on believing, the dream that you wish will come true) – Cinderella.
3.Ngay cả những điều kỳ diệu cũng cần một chút thời gian -
(Even miracles take a little time.” ) (Fairy Godmother, Cinderella).
4. “Gia đình nghĩa là không ai bị bỏ lại phía sau, hay bị lãng quên” (Lilo & Stitch, bộ phim nhận được đề
cử Giải Oscar cho phim hoạt hình hay nhất năm 2002).
5. "Đừng lớn lên, nó là một cái bẫy đấy" (Don't grow up. It’s a trap) (Peter Pan).
6. “Người ta nói rất khó để chạm đến không gian vô tận. Nhưng ít nhất tôi sẽ cố.Và tôi biết tôi không thể
vượt qua được! Nhưng tôi muốn thử sức.” – Buzz Lightyear (Toy story 1995) .
(“I’ve heard it’s hard to reach the sense of infinity but at least I will try. And I know I can’t get beyond! But I
will try” ).
7.“Thành công không đến miễn phí. Bạn phải làm bất cứ điều gì để nắm bắt khoảnh khắc của chính mình” -
Coco.
8. Già đi là điều bắt buộc nhưng trưởng thành là sự lựa chọn.
Growing old is mandatory, but growing up is optional (Walt Disney)
9. “Quá khứ có thể đau buồn, nhưng ta có thể học hỏi từ nó thay vì chạy trốn khỏi nó” – Rafiki (The Lion
King - Vua sư tử, bộ phim đạt giải Oscar của hãng phim Walt Disney).
10. "Hãy nhìn vào bên trong bản thân mình đi nào, Simba. Con còn có thể làm được hơn rất nhiều so với con
của ngày hôm nay" – Mufasa, The Lion King.
17
11. "Một sự quan tâm nho nhỏ, một chút suy nghĩ cho người khác đều có thể tạo nên một sự khác biệt lớn
lao" - Eeyore, Gấu Pooh và những người bạn.
12. Nếu bạn không là chính mình thì chúng ta sẽ không còn là chúng ta nữa (Winnie and the Pooh).
(If you weren’t you, then we’d all be a bit less we)
13. "Đừng để ai đó vạch ra giới hạn của bạn chỉ vì nơi bạn xuất phát. Giới hạn duy nhất nằm ở tâm hồn bạn
mà thôi" (Ratatouille- Chú chuột đầu bếp).
(You must not let anyone define your limits because of where you come from. Your only limit is your soul)
14. “Nếu bạn chỉ chăm c.hăm vào những thứ đã qua, bạn sẽ không bao giờ biết trước mặt có gì” – Chú chuột
đầu bếp (Ratatouille- Chú chuột đầu bếp).
15. “Tất cả những gì làm chùn chân bạn cũng sẽ nâng bạn lên cao thật cao!” – chuột Timothy, Dumbo.
16. “Đôi khi mình chỉ thấy sự khác biệt ở người khác mà quên đi rằng chúng ta có rất nhiều điểm rất giống
nhau” – Aladdin.
17. “Những thứ ẩn chứa bên trong lúc nào cũng giá trị hơn những thứ có thể dễ dàng nhìn thấy từ bên ngoài”
– Aladdin.
18. “Những khoảnh khắc đặc biệt của ngày hôm nay sẽ là những kỉ niệm của ngày mai” (Aladin).
19. “Tình yêu là đặt nhu cầu của người khác lên trên nhu cầu của chính bạn” (Love is putting someone else's
needs before yours. — Olaf (Frozen –Nữ hoàng băng giá)).
20. “Bông hoa nở rộ trong nghịch cảnh là bông hoa hiếm có và đẹp đẽ nhất” (Mulan- Hoa mộc lan).
(The flower that blooms in adversity is the most rare and beautiful of all)
21. "Hãy liều lĩnh bước ra khỏi vùng an toàn của bạn. Phần thưởng đang chờ đợi bạn xứng đáng với sự liều
lĩnh đó". Công chúa Rapunzel, Tangled.
22. “Bạn chịu trách nhiệm cho cuộc đời của bạn, nên hãy đối diện với những khó khăn bằng tất cả sự dũng
cảm” (Công chúa tóc xù).
23. “Làm việc chăm chỉ là cách duy nhất để có được những gì bạn muốn trong thế giới này” -Hoàng tử ếch.
24. Tôi lên đường, tôi có thể đi thật xa. Tôi không quan tâm rằng xa bao nhiêu, bằng một cách nào đó, tôi sẽ
thật mạnh mẽ. Tôi biết rằng mỗi dặm đường sẽ có giá trị lớn trong đời tôi. Tôi sẽ đi bất cứ nơi đâu để tìm
được nơi tôi thuộc về. (Hercules- Dũng sĩ Hecquyn-1997).
 NHẬN ĐỊNH ĐẶC SẮC VỀ NHÀ VĂN TÔ HOÀI:
1. Nhìn lại toàn bộ cuộc đời văn học của nhà văn Tô Hoài, Giáo sư Phong Lê khẳng định: “Tô Hoài là một
trong những tác gia lớn nhất của thế kỉ 20. Ông thuộc thế hệ 20, từ năm 1920 ngược về trước. Đó là thế hệ
vàng của văn chương hiện đại, làm nên mùa gặt ngoạn mục nhất của văn họ thế kỉ 20 – làm nên mùa màng
1930-1945, cùng với Nguyễn Công Hoan, Vũ Trọng Phụng, Ngô Tất Tố, Xuân Diệu, Huy Cận. Ông cũng là
người hiếm hoi nhất còn lại của thế hệ ấy, cùng với nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh”.
18
2. “ [...] Hơi thở cuộc sống luôn đầy ắp và hiện rõ trên từng trang viết của nhà văn Tô Hoài, đưa ông cùng
nhiều nhà văn, nhà thơ tên tuổi khác làm nên “mùa gặt ngoạn mục nhất của văn học Việt Nam thế kỉ 20”.
Ông đã ra đi, nhưng trong lòng bạn đọc nhiều thế hệ, “chú dề mèn” sẽ trẻ mãi với thời gian” – Trích bài viết
“ Nhà văn Tô Hoài nặng lòng với những trang văn về Tây Bắc”, Báo Mới.
3. “Hơn cả một nhà văn, Tô Hoài đã, đang và sẽ luôn là người bạn đường thân thiết của độc giả thuộc mọi
lứa tuổi, trên con đường đưa họ đến với thế giới động tưởng tượng thuở nhỏ, hay đến với những miền đất
mới, đến với con người đời dài rộng khi đã trưởng thành” – Phan Anh Dũng.
4. “Muốn viết văn, điều quan trọng nhất là chi tiết . Mà chi tiết thì không thể phịa ra được. Phải chịu khó
quan sát, ghi chép, đọc và tiếp xúc càng nhiều càng tốt” – Nhà văn Tô Hoài.
5. "Đất nước và người miền Tây đã để thương để nhớ cho tôi nhiều, không thể bao giờ quên… Hình ảnh Tây
Bắc đau thương và dũng cảm lúc nào cũng thành nét, thành người, thành việc trong tâm trí tôi". (Tô Hoài).
6. Đất nước và người miền Tây đã để thương để nhớ cho tôi nhiều, không thể bao giờ quên… Hình ảnh Tây
Bắc đau thương và dũng cảm lúc nào cũng thành nét, thành người, thành việc trong tâm trí tôi. (Tô Hoài).
7. "Tô Hoài là một nhà văn lớn của Văn học Việt Nam hiện đại, người có 95 năm tuổi đời nhưng đã dành hơn
70 năm đóng góp cho văn học. Ông là nhà văn chuyên nghiệp, bền bỉ sáng tác và có khối lượng tác phẩm đồ
sộ". (Phạm Xuân Nguyên - Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội).
8. “ Có những nhà văn, nhà thơ làm vinh dự cho chữ Hán, làm vinh dự chữ Nôm. Anh Tô Hoài, cùng
Nguyễn Công Hoan, Ngô Tất Tố,... làm vinh dự cho chữ quốc ngữ. Tôi được gần các thế hệ đi trước , càng
hiểu giá trị của những giây phút sống bên cạnh họ, kể cả khi các anh im lặng” – Nhà thơ Hữu Thỉnh.
 MỘT SỐ NHẬN ĐỊNH VĂN HỌC HAY VÀ CÁCH VẬN DỤNG VÀO BÀI VĂN.
1. “Đối với tôi văn chương không phải là cách đem đến cho người đọc sự thoát li hay sự quên ; trái lại văn
chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới
giả dối, tàn ác, vừa làm cho lòng người đọc thêm trong sạch và phong phú hơn”. (Thạch Lam)
Thạch Lam đã từng chia sẻ rằng: “Đối với tôi văn chương không phải là cách đem đến cho người đọc sự
thoát li hay sự quên ; trái lại văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố
cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối, tàn ác, vừa làm cho lòng người đọc thêm trong sạch và phong phú
hơn”. Với ngòi bút tuyệt diệu của mình, Tô Hoài đã đưa tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” lên cái “ thứ khí giới
thanh cao và đắc lực” khi ông mạnh mẽ lên án tội ác của cha con nhà thống lí Pá Tra, đồng thời mở ra một
cánh cửa cuộc đời tươi sáng hơn cho Mị và A Phủ, giúp hai nhân vật có một lối thoát khỏi cuộc đời tăm tối
với thân phận nô lệ.
*Gợi ý: ở đoạn kết, chúng ta có thể so sánh với tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố.
2. Nghệ thuật bao giờ cũng là tiếng nói của tình cảm con người,là sự tự giãi bày và gửi gắm tâm tư"(Lê Ngọc
Trà)
19
Với giọng thơ trữ tình chính luận đặc trưng cùng với sự kết hợp nhuần nhuyễn chất liệu văn hóa dân gian, tác
giả Nguyễn Khoa Điềm đã truyền tải thông điệp hết sức ý nghĩa cũng như là một lời khẳng định chắc nịch:
Đất Nước là của nhân dân. Đúng như Lê Ngọc Trà đã từng nói: “Nghệ thuật bao giờ cũng là tiếng nói của
tình cảm con người,là sự tự giãi bày và gửi gắm tâm tư”.Đó là một sự nhận thức mới mẻ nhưng lại rất giản
dị. Qua đó cho mỗi một chúng ta, mỗi một thế hệ biết được trách nhiệm của mình là gìn giữ, chắt chiu những
giá trị văn hóa mà ông cha ta để lại, học tập và cống hiến cho Đất Nước để sánh vai với bạn bè năm châu.
Chúng ta là những người được sống trong thời bình tại một đất nước dùng máu thịt của tổ tiên đắp nên vì vậy
chúng ta lại càng phỉa nâng niu, trân trọng điều quý giá ấy. Đó cũng là chân lí của mọi thời đại: “Là người,
tôi sẽ chết cho quê hương”.
3. Mỗi tác phẩm nghệ thuật phải là mỗi phát minh về hình thức và khám phá mới về nội dung. (Lêonit
Lêonop)
Đọc xong tác phẩm “Người lái đò sông Đà”, cái dư vị mới mẻ, lạ lẫm, dữ dội nhưng cũng rất thơ mộng trong
giọng văn Nguyễn Tuân vẫn còn đọng lại trong lòng độc giả. Lêonit Lêonop từng nói rằng: “Mỗi tác phẩm
nghệ thuật phải là mỗi phát minh về hình thức và khám phá mới về nội dung”. Và không nghi ngờ gì nữa,
“Người lái đò sông Đà” thực sự là một tuyệt tác dưới bàn tay biến hóa khôn lường của ông nhà văn ưa “thay
đổi thực đơn cho các món ăn”. Ông đã chọn viết thể loại bút kí kén người đọc và kén cả người viết. Không
những thế, Nguyễn Tuân còn phát minh ra một con sông Đà độc đáo với hai nét tính cách đối lập, đặc biệt là
cái cách ông khám phá nét đẹp lao động bình dị của người lái đò- chất vàng mười đã qua thử lửa của Tây Bắc
Anh à! Biển ngàn năm vẫn còn đó

Em ngàn năm vẫn mãi yêu anh :V
Những ngày không gặp nhau
Biển bạc đầu thương nhớ
Lòng em đau rạn vỡ
( thuyền và biển- xuân quỳnh)
Làm sao sống được mà không yêu
Không nhớ không thương một kẻ nào
"Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật
Không cho dài thời trẻ của nhân gian
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại"
Nếu phải cách xa nhau
Biển chỉ còn sóng nhỏ
Nếu phải cách xa anh
Em chỉ còn bão tố
20
Anh bỗng nhớ e như đông về nhớ rét /tình đôi ta cánh kiến hoa vàng
Trời còn có bữa sao quên mọc
Anh chẳng đêm nào chẳng nhớ em
em không dám nghĩ là vĩnh viễn
hôm nay yêu mai có thể xa rồi
Tình yêu không có tuổi cũng như "xuân không ngày tháng"
Bao giờ cho sống bỏ ghềnh
Cù lao bỏ biển anh mới bỏ em"- Ca dao
"Sóng tình dường đã xiêu xiêu
Xem trong âu yếm có chiều lả lơi"- Nguyễn Du
"Anh xa em như đất liền xa cách bể
Nửa đêm sâu nằm lắng sóng phương em"-Chế Lan Viên
"Anh xin làm sóng biếc
Hôn mãi cát vàng em
Hôn thật khẽ thật êm
Hôn êm đềm mãi mãi
Đã hôn rồi hôn lại
Hôn đến mãi muôn đời
Đến tận cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt"- Xuân Diệu
"Tôi yêu em âm thầm không hi vọng
Lúc rụt rè khi hậm hực lòng ghen"- Puskin
"Những đêm trăng hiền từ
Biển như cô gái nhỏ
Thầm thì gửi tâm tư
Quanh năm thuyền sóng vỗ
Cũng có khi vô cớ
Biển ào ạt xô thuyền
Vì tình yêu muôn thuở có bao giờ đứng yên?" -Xuân Quỳnh
Vô tình anh gặp em
Rồi vô tình thương nhớ
Đời vô tình nghiệt ngã
Nên chúng mình yêu nhau
Vô tình nói một câu
Thế là em hờn dỗi
Vô tình anh không nói
Nên chúng mình xa nhau
Voltaire, một đại văn hào ng Pháp từng nói: Yêu là sống và còn sống là còn yêu
Nhưng em ơi, đời anh là một trái tim
Nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó
Em là Nữ hoàng của vương quốc đó
Ấy thế mà em biết gì biên giới của nó đâu
21
"Hãy để trẻ con nói cái ngon của kẹo

Hãy để tuổi trẻ nói hộ tình yêu"
"Cô gái như chùm hoa lặng lẽ
Nhờ hương thơm nói hộ lòng mình "
"Em đâu dám bảo tình yêu là mãi mãi
Hôm nay yêu mai có thể xa rồi"
Trái tim anh ở gần em như chính đời em vậy
Chẳng bao giờ em biết đến nó đâu
Cuộc đời là hành trình của những chuyến đi. Đi nhiều, biết nhiều, quên nhiều và thay đổi cũng nhiều.
- Có bao giờ sông chảy thẳng đâu em
Sông lượn khúc lượn dòng ra đến bể.
- Rợp trời thương
Màu xanh suốt
Em nghiêng hết
Về phương anh - Thúy Bắc
- Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ
Nhớ ai ai nhớ bây giờ nhớ ai
Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
Như đứng đống lửa như ngồi đống than
- Thời gian như là gió
Mùa đi cùng tháng năm
Tuổi theo mùa đi mãi
Chỉ còn anh và em...
Em cần anh như biển xanh cần sóng
Có mặt biển nào yên lặng được đâu anh
Em yêu anh bởi vì anh là nắng
Có hạt sương nào thiếu nắng lại long lanh."
(Sương và nắng | Puskin)
2️⃣ "Có một lần biển và sóng yêu nhau,

Người ta bảo biển là tình đầu của sóng.
Sóng dạt dào, ôm bờ trưa nóng bỏng
Biển vỗ về, hát mãi khúc tình ca."
(Cổ tích biển và em | Trần Ngọc Tuấn)
3️⃣ "Cũng có khi vô cớ

Biển ào ạt xô thuyền
(Vì tình yêu muôn thuở
Có bao giờ đứng yên?)
Chỉ có thuyền mới hiểu

Biển mênh mông nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu, về đâu
22

Biển bạc đầu thương nhớ
Lòng thuyền đau - rạn vỡ
Nếu từ giã thuyền rồi

Biển chỉ còn sóng gió
Nếu phải cách xa anh

Em chỉ còn bão tố."
(Thuyền và biển | Xuân Quỳnh)
4️⃣ "Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ

Nỗi khát vọng những phương trời chưa đến
Đứng trước biển quên những điều nhỏ hẹp
Lại thấy lòng trong sạch thêm ra."
(Biển | Xuân Quỳnh)
5️⃣ "Anh xin làm sóng biếc

Hôn mãi cát vàng em
Hôn thật khẽ, thật êm
Hôn êm đềm mãi mãi
Đã hôn rồi, hôn lại

Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt..."
(Biển | Xuân Diệu)
6️⃣ "Không gió lớn, sóng to không là biển

Chẳng nhiều cay đắng, chẳng là yêu..."
(Biển | Puskin)
7️⃣ "Anh như núi đứng suốt đời ngóng biển

Một tình yêu vươn chạm tới đỉnh trời
Em là sóng nhưng xin đừng như sóng
Ðã xô vào xin chớ ngược ra khơi
Anh như núi đứng nghìn năm chung thuỷ

Không ngẩng đầu dù chạm tới mây bay
Yêu biển vỗ dưới chân mình dào dạt
Dẫu đôi khi vì sóng núi hao gầy…
23
Cám ơn em dịu dàng đi bên cạnh

Biển ngoài kia xanh quá nói chi nhiều
Núi gần quá – sóng và em gần quá
Anh đủ lời để tỏ một tình yêu."
(Biển, núi, em và sóng - Đỗ Trung Quân)
8️⃣ "Chỉ riêng điều được sống cùng nhau

Niềm vui sướng với em là lớn nhất
Trái tim nhỏ nằm trong lồng ngực
Giây phút nào tim chẳng đập vì anh."
(Chỉ có sóng và em | Xuân Quỳnh)
9️⃣ "Em trở về đúng nghĩa trái tim em

Là máu thịt, đời thường ai chẳng có
Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi."
(Tự hát | Xuân Quỳnh)
🔟 "Anh muốn tình mình như thể đại dương

Để suốt đời cứ mênh mông bát ngát
Nhưng lúc triều dâng... xôn xao biển hát
Là tấm lòng khao khát đó em ơi!"
(Nhớ em | Đức Trung)

Khi anh vắng bàn tay e biết nhớ
Lấy thời gian đan thành áo mong chờ
Lấy thời gian e viết những dòng thơ
Để thấy được chúng mk k cách trở
Chỉ riêng điều được sống cùng nhau
Niềm sung sướng với em là lớn nhất
Trái tim nhỏ nằm trong lồng ngực
Giây phút nào tim chẳng đập vì anh
những đêm trăng hiền từ
biển như cô gái nhỏ
thầm thì gửi tâm tư
quanh mạn thuyền sóng vỗ
cũng có khi vô cớ
biển ồ ạt xô thuyền
vì tình yêu muôn thuở
có bao giờ đứng yên
24
tương tư không biết cái làm sao

muốn vẽ mà chơi vẽ đường nào
đêm nằm lưng chẳng tới giường

chờ cho đến sáng ra đường gặp anh
em sẽ kể anh nghe
Chuyện con thuyền và biển
Từ bao hiowf chẳng biết
Thuyền nghe lời biển khơi
Cánh hải âu sóng biếc
Đưa thuyền đi muôn nơi
NHẬN ĐỊNH HAY VIỆT BẮC
Mình về thành thị xa xôi

Nhà cao còn nhớ núi đồi nữa chăng?
Phố cao còn nhớ bản làng
Sáng đèn còn nhớ mảnh trăng giữa rừng
Hình ảnh đất nước ấy đã được Nguyễn Đình Thi diễn tả qua thơ:
“Súng nổ rung trời giận dữ

Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa”
Cảnh vật và tinh thần Việt Bắc đã nhập vào hồn tôi, máu thịt tôi, Việt Bắc ở trong tôi.
(Tố Hữu - "Nhà văn nói về tác phẩm")
Thơ là đi giữa nhạc và ý. Rơi vào cái vực ý, thì thơ sẽ sâu, nhưng rất dễ khô khan. Rơi vào cái vực nhạc, thì thơ
dễ làm đắm say người, nhưng cũng dễ nông cạn. Tố Hữu đã giữ được thế quân bình giữa hai vực thu hút ấy. Thơ
của anh vừa ru người trongnhạc, vừa thức người bằng ý.
(Chế Lan Viên - "Lời nói đầu tuyển tập thơ Tố Hữu")
Việt Bắc là đỉnh thơ cao nhất mà Tố Hữu đã bước lên. (Xuân Diệu - "Tập thơ Việt Bắc của Tố Hữu")
Sức mạnh của thơ Tố Hữu trong những ngày đen tối ấy chính là vì nó nói với trái tim, chính là bởi người cách
mạng ấy là một thi sĩ chính cống, thật sự.
(Xuân Diệu -"Tố Hữu với chúng tôi")
Lịch trình tiến triển về thơ của Tố Hữu đi song song với lịch trình tiến triển về tư tưởng và trình độ giác ngộ, về
sức hoạt động của Tố Hữu.
Thơ Tố Hữu không phải là một trò tiêu khiển mà là một khí cụ đấu tranh, một công tác vận động của người cách
mạng.
Người Tố Hữu là một thi sĩ, một chiến sĩ nhưng chúng ta đừng quên cốt cách của nó là thi sĩ.
(Lời giới thiệu tập Thơ của Tố Hữu,Văn hóa Cứu quốc Việt Nam xuất bản, 1946)
25
Tố Hữu không tô vẽ lên nhân vật quần chúng những nét sơn hào nhoáng, giả tạo. Tình cảm của nhân vật thơ anh
biểu hiện lên từ bản chất giai cấp, từ đời sống thực.
Người bộ đội chiếm một địa vị quan trọng trong tập thơ Việt Bắc, chính là người nông dân nghèo khổ.
(Chặng đường mới của chúng ta, 1961, Hoàng Trung Thông)
Với Tố Hữu, thơ là vũ khí đấu tranh cách mạng. Ðó chính là đặc sắc và cũng là bí quyết độc đáo của Tố Hữu
trong thơ
(Lời giới thiệu tập thơ Từ ấy, Văn học, 1959, Đặng Thai Mai)
Thơ Tố Hữu là thơ một con người biết trân trọng lấy đời mình, muốn làm cho đời mình trở nên hữu ích. Vậy thì
ai kia còn phung phí đời mình, làm gì cũng được, sống sao cũng xong, trong khi đọc thơ này hãy bắt đầu thử dừng
lại mà biết quý lấy đời mình, mà đem xây dựng nó.
Phong cách dân tộc ở Tố Hữu thể hiện ở chỗ thơ anh giàu chất nhạc, anh nắm rất vững cái âm điệu, vần điệu của
dân tộc.
… Thơ anh là lối thơ lấy cái đường đi toàn đời, lấy cái hơi toàn tập, lấy cái tứ toàn bài là chính… Anh là một con
chim vụ ở đường bay hơn là bộ lông, bộ cánh, tuy vẫn là lông cánh đẹp.
(Lời nói đầu cho tuyển tập 1938 – 1963 của Tố Hữu, Văn học, 1964, Chế Lan Viên)
Nhà thi sĩ ấy tự muốn mình là tiếng nói của dân tộc mình. Vậy thì dân tộc ấy có năng khiếu thơ thông qua nhà thi
sĩ. Các dân tộc hiện đại, đã công nghiệp hóa rồi, đã bị san phẳng bởi những phương tiện tuyên truyền, không còn
có một năng khiếu về hình tượng như thế nữa; không còn suối nguồn ở bản thân mình nữa. Nhưng Tố Hữu đắm
mình trong dân tộc của mình, đồng thời là một thi sĩ độc đáo, một nhà sáng tạo ra các hình thể. Người ta càng cảm
thấy điều đó rõ hơn khi anh nói một cách rất hay về thơ.
(Lời tựa tập thơ Máu và hoa, xuất bản ở Pháp, năm 1975, Pierre Emmanuel)
Tập thơ Máu và hoa này xuất bản vào mùa thu năm 1975. tôi tin rằng tạp chí Châu âu (Europe) sẽ đón chào nó
như một sự kiện văn học.
Jacques Gaucheron - Con đường của Tố Hữu (trong tập Máu và hoa (Sang et Fleurs) EFR, Paris, 1975)
Thơ của chàng thanh niên Tố Hữu khi ấy từ trái tim vọt ra cũng như thơ của chúng tôi, cũng lãng mạn như thể
chúng tôi, nhưng là thứ lãng mạn khác, có nhiều máu huyết hơn; thơ chúng tôi chỉ đập cho mở cửa trời, nhưng thơ
Tố Hữu thì mới có chìa khóa: Cách mạng, giải phóng dân tộc, giải phóng cho người lao khổ.
(Tố Hữu với chúng tôi, 1975, Xuân Diệu)
Một tiếng nói yêu thương luôn luôn chan hòa ánh sáng, tự nó cũng là ánh sáng, lại hết sức linh hoạt và uyển
chuyển, mỗi lúc một khác, mỗi nơi một khác, kể cả những lúc chỉ là sự im lặng giữa các dòng thơ. Phải chăng đây
chính là bản sắc riêng của thơ Tố Hữu.
(Chuyện thơ, 1978, Hoài Thanh)
Thơ Tố Hữu bao giờ cũng mới, càng ngày càng mới, vì nó thể hiện thế giới quan cách mạng của chủ nghĩa Mác,
hệ tư tưởng vô sản, đạo đức cộng sản chủ nghĩa là những tư tưởng càng ngày càng trở thành cách nhìn, nếp sống
phổ biến của những con người mới của thời đại.
(Bình luận văn học, 1964, Như Phong)
26
“… Tây Tiến là sự tiếp tục của một dòng thơ lãng mạn nhưng đã được tác giả thổi vào hồn thơ rất trẻ, rất mới,
khác hẳn những tiếng thơ bi lụy não nùng. Cũng khơi nguồn cảm hừng từ một thời gian khổ và oanh liệt của lịch
sử đất nước nhưng Tây Tiến đã được thể hiện một cách đặc sắc qua ngòi bút Quang Dũng, với một tâm trạng cụ
thể- nỗi nhớ đồng đội trong đoàn quân Tây Tiến. Chính niềm thương nhớ da diết và lòng tự hào chân thành của
tác giả về những người đồng đội của mình đã khiến người đọc của nhiều thế hệ rung cảm sâu xa và đó cũng chính
là âm hưởng chủ đạo của bài thơ này…” .
(Vũ Thu Hương, in trong Vẻ đẹp văn học cách mạng).
“… Tây Tiến - tượng đài bất tử về người lính vô danh…” ( Vũ Thu Hương).
“… Tây Tiến … nơi mà con người Tây Tiến, chiến sĩ Tây Tiến, núi rừng Tây Tiến đã vượt ra ngoài những cảm
quan ban đầu của hồn thơ Quang Dũng để đến với đại ngàn thi hứng. Nơi ấy, cuồn cuộn dòng chảy lạnh lùng và
đa tình, hiện thực và lãng mạn, bi và tráng. Một Tây Tiến không chỉ níu kéo bước chân người lính trong nỗi niềm
nhớ… Tất cả đều gợi ấn tượng của sự “lạ hóa”, của những vẻ đẹp kì ảo khó gọi tên…”.
(Đinh Minh Hằng, in trong Vẻ đẹp văn học cách mạng)
“…Tây Tiến- sự thăng hoa của một tâm hồn lãng mạn (Đinh Minh Hằng)…”.
“… Tôi làm bài thơ này rất nhanh. Làm xong, đọc trước đại hội được mọi người hoan nghênh nhiệt liệt. Hồi đó
tấm lòng và cảm xúc của mình ra sao thì viết vậy. Tôi chả chút lí luận gì về thơ cả…”
(Quang Dũng)
"Xuân Quỳnh viết bài này "bợm" thật!".
(Nhà thơ Vũ Cao, Chủ nhiệm tạp chí Văn nghệ quân đội)
"Đó là cuộc hành trình khởi đầu là sự từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp để tìm đến một tình yêu bao la rộng lớn, cuối
cùng là khát vọng được sống hết mình trong tình yêu, muốn hóa thân vĩnh viễn thành tình yêu muôn thở".
(GS TS Trần Đăng Suyền)
"Ở mỗi tập thơ của Xuân Quỳnh, những bài viết của tình yêu thường để lại nhiều ấn tượng hơn cả. Với giọng điệu
hết sức thơ hết sức tự nhiên, bài "Sóng" thể hiện một tình yêu sâu sắc, bồi hồi, thao thức đến cả trong giấc mơ. Dù
có những gian truân cách trở, nhưng tình yêu bao giờ cũng đẹp, cũng đến được tận cùng hạnh phúc, như con sóng
nhỏ đến với bờ "
(Nhà thơ Việt Nam hiện đại, GS Phong Lê chủ biên)
Ảnh minh họa: Tác giả Xuân Quỳnh và tác phẩm thơ "Sóng"
"Thơ Xuân Quỳnh là thơ của một cánh chuồn chuồn bay tìm chỗ nương thân trong nắng nôi dông bão của cuộc
đời ... Thế giới thơ ca Xuân Quỳnh là sự tương tranh không ngừng giữa khắc nghiệt và yên lành với những biểu
hiện sống động và biến hóa khôn cùng của chúng. Ở đó trái tim thơ Xuân Quỳnh là cánh chuồn chuồn báo bão cứ
chao đi chao về, mệt nhòai giữa biến động và yên định, bão tố và bình yên, chiến tranh và hòa bình, thác lũ và êm
trôi, tình yêu và cách trở, ra đi và trở lại, chảy trôi phiêu bạt và trụ vững kiên gan, tổ ấm và dòng đời, sóng và bờ,
thuyền và biển, nhà ga và con tàu, trời xanh và bom đạn, gió Lào và cát trắng, cỏ dại và nắng lửa, thủy chung và
trắc trở, xuân sắc và tàn phai, ngọn lửa cô đơn và đại ngàn tối sẫm..."
(Chu Văn Sơn)
27
"Điều đáng quý nhất ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, thành thật trong quan hệ
bạn bè, với xã hội và cả tình yêu. Chị không quanh co không giấu diếm một điều gì. Mỗi dòng thơ, mỗi trang thơ
đều phơi bày một tình cảm, một suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ ta biết khá kĩ đời tư của chị. Thành thật, đây là
cốt lõi thơ Xuân Quỳnh"
(Võ Văn Trực)
4. Nguyễn Tuân và "Chữ người tử tù" - "Người lái đò Sông Đà"

Chỉ người ưa suy xét đọc Nguyễn Tuân mới thấy thú vị, vì văn Nguyễn Tuân không phải thứ văn để người nông
nổi thưởng thức.
(Vũ Ngọc Phan)
Ðây là một nhà văn "suốt đời đi tìm cái Ðẹp, cái Thật" (Nguyễn Ðình Thi), tự nhận mình là người "sinh ra để thờ
Nghệ Thuật với hai chữ viết hoa".
"Khi thì trang nghiêm cổ kính, khi thì đùa cợt bông phèng, khi thì thánh thót trầm bổng, khi thì xô bồ bừa bãi như
là ném ra trong một cơn say chếnh choáng, khinh bạc đấy, nhưng bao giờ cũng rất đỗi tài hoa"
(Nguyễn Ðăng Mạnh)
Tác phẩm gần đạt đến độ "toàn thiện toàn mỹ" ấy (Vũ Ngọc Phan) góp phần đưa nghệ thuật văn xuôi Việt Nam
phát triển thêm một bước mới trên con đường hiện đại hóa. "Vang bóng một thời" vẽ lại những cái "đẹp xưa" của
thời phong kiến suy tàn, thời có những ông Nghè, ông Cống, ông Tú thích chơi lan chơi cúc, thích đánh bạc bằng
thơ hoặc nhấm nháp chén trà trong sương sớm với tất cả nghi lễ thành kính đến thiêng liêng. [...] "Vang bóng một
thời", vì thế, có thể được xem như một bảo tàng lưu giữ các giá trị văn hóa cổ truyền của dân tộc.
Giáo sư Nguyễn Ðăng Mạnh có nhận định : "Hạt nhân của phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân có thể gói gọn
trong một chữ ngông. Cái ngông vừa có màu sắc cổ điển, kế thừa truyền thống tài hoa bất đắc chí của những
Nguyễn Khuyến, Tú Xương, Tản Ðà,... và trực tiếp hơn là cụ Tú Lan, thân sinh nhà văn ; vừa mang dáng vẻ hiện
đại, ảnh hưởng từ các hệ thống triết lý nổi loạn của xã hội tư sản phương Tây như triết lý siêu nhân, quan niệm về
con người cao đẳng, thuyết hiện ..”
Ông xứng đáng được mệnh danh là "chuyên viên cao cấp tiếng Việt", là "người thợ kim hoàn của chữ" (Ý của Tố
Hữu), Tinh thần tự nguyện dấn thân, bám trụ ở thành trì cái Ðẹp là biểu hiện sinh động của một nhân cách văn
hóa lớn. Nhà văn Nguyễn Tuân "đặc Việt Nam" (chữ dùng của Vũ Ngọc Phan) từ quan niệm cho tới thực tế sáng
tác.
“… Đọc Người lái đò sông Đà, ta có ấn tượng rõ rệt về sự tự do của một tài năng, của một đấng hóa công thực sự
trong nghệ thuật ngôn từ… Khi gân guốc, khi mềm mại, khi nghiêm nghị như một nhà bác học, khi hồn nhiên như
một đứa trẻ thơ, những trang viết, những câu văn của Nguyễn Tuân mang hơi thở ấm nóng của cuộc đời phức tạp,
phong phú, đa dạng. Sự tự ý thức sâu sắc về tài năng của mình không phải là một biểu hiện tiêu cực, trái lại, nó
tạo nên sự giải phóng năng lượng rất cần thiết để nhà văn có thể sáng tạo nên những tác phẩm kì vĩ…”. (Phan
Huy Đông, in trong Vẻ đẹp văn học cách mạng).
28
“… Nguyễn Tuân đã sáng tạo ra một con Sông Đà không phải là thiên nhiên vô tri, vô giác, mà là một sinh thể có
hoạt động, có tính cách, cá tính, có tâm trạng hẳn hoi và khá phức tạp. Nó có hai nét tính cách cơ bản đối lập nhau
như tác giả nói - “hung bạo và trữ tình…” .
(Nguyễn Đăng Mạnh)
“… Nguyễn Tuân - một cây bút vốn luôn khao khát những cảm giác, cảm xúc mới lạ, nồng nàn, say đắm…”.
(Nguyễn Đăng Mạnh)
29

NHẬN ĐỊNH VÀ LÍ LUẬN LIÊN HỆ HAY

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

NHẬN ĐỊNH VÀ LÍ LUẬN LIÊN HỆ HAY

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Đăng kí khóa học livetream tại page: Học Văn Cùng Cô Đường Mai – SĐT: 0345.777.

TÀI LIỆU TÁC PHẨM

CÂU VĂN CÓ HÌNH ẢNH:

 NHẬN ĐỊNH VỀ BÀI THƠ VIỆT BẮC VÀ TÁC GIẢ TỐ HỮU

I. Dẫn dắt vấn đề gián tiếp:

2. Người lái đò sông Đà:

 10 câu văn có hình ảnh

3) 5 câu văn cảm thán , nghi vấn

LÍ LUẬN VĂN HỌC 8+ 9+ LỚP VĂN CÔ ĐƯỜNG MAI

1. Tại sao văn học không thể xa rời hiện thực?

Nhà văn và quá trình sáng tạo

1. Tại sao nhà văn cần có con mắt tinh đời?

CÁC NHẬN ĐỊNH HAY

- Lên Tây Bắc (Tố Hữu)

Phải biết gắn bó và san sẻ

Anh à! Biển ngàn năm vẫn còn đó

"Hãy để trẻ con nói cái ngon của kẹo

(Sương và nắng | Puskin)

2️⃣ "Có một lần biển và sóng yêu nhau,

3️⃣ "Cũng có khi vô cớ

Chỉ có thuyền mới hiểu

Những ngày không gặp nhau

Nếu từ giã thuyền rồi

Nếu phải cách xa anh

(Thuyền và biển | Xuân Quỳnh)

4️⃣ "Suốt cuộc đời biển gọi ước mơ

(Biển | Xuân Quỳnh)

5️⃣ "Anh xin làm sóng biếc

Đã hôn rồi, hôn lại

(Biển | Xuân Diệu)

6️⃣ "Không gió lớn, sóng to không là biển

7️⃣ "Anh như núi đứng suốt đời ngóng biển

Anh như núi đứng nghìn năm chung thuỷ

Cám ơn em dịu dàng đi bên cạnh

(Biển, núi, em và sóng - Đỗ Trung Quân)

8️⃣ "Chỉ riêng điều được sống cùng nhau

(Chỉ có sóng và em | Xuân Quỳnh)

9️⃣ "Em trở về đúng nghĩa trái tim em

(Tự hát | Xuân Quỳnh)

🔟 "Anh muốn tình mình như thể đại dương

(Nhớ em | Đức Trung)

tương tư không biết cái làm sao

đêm nằm lưng chẳng tới giường

Mình về thành thị xa xôi

“Súng nổ rung trời giận dữ

4. Nguyễn Tuân và "Chữ người tử tù" - "Người lái đò Sông Đà"

You might also like