Professional Documents
Culture Documents
Bataille - Część Przeklęta Oraz Ekonomia Na Miarę Wszechświata Granica Użytecznego
Bataille - Część Przeklęta Oraz Ekonomia Na Miarę Wszechświata Granica Użytecznego
Bataille
Pisma
Tom III
Georges
Bataille
Część przeklęta
oraz
Ekonomia na miarę wszechświata
Granica użytecznego
Przełożył
Krzysztof Jarosz
Wydawnictwo KR
Warszawa 2002
Podstawa przekładu:
Georges Bataille, Oeuvres complètes, t. VII,
Gallimard, Paris 1976
Na okładce wykorzystano
grafikę Anny Czajki
ISBN 83-86989-99-8 W
JglBUOttKÇ
.0TJ78178
k
EKONOMIA NA MIARĘ WSZECHŚWIATA
I
ZATRATA
Obfitość jest pięknem
William Blake
Przedmowa
WPROWADZENIE TEORETYCZNE
1
2. Granica wzrostu
3. Ciśnienie
8. Część przeklęta
DANE HISTORYCZNE I
SPOŁECZEŃSTWO ZATRATY
1
4. Teoria „potlaczu”
3. Nabycie rangi
Potlaczu niewątpliwie nie da się sprowadzić do chęci
utraty; korzyścią, jaką przynosi dawcy, nie jest nie
uchronne mnożenie darów z rewanżu, ale ranga, jaką
zyskuje ten, kto ma ostatnie słowo.
Prestiżu, sławy czy rangi społecznej nie należy mylić
z władzą; a prestiż też jest władzą w tej mierze, w jakiej
moc da się rozpatrywać w oderwaniu od siły i prawa, do
których się ją zazwyczaj sprowadza. Trzeba nawet po
wiedzieć, że tożsamość władzy i zdolności trwonienia
jest sprawą fundamentalną. Liczne czynniki są sobie
przeciwne, nakładają się na siebie i na koniec przeważa
ją. Jednakże w ostatecznym rozrachunku ani siła, ani
prawo, po ludzku rozumując, nie są podstawą zróż
nicowanej wartości jednostek. W zwyczajach, które
w wyraźnym kształcie dotrwały do naszych czasów,
ranga społeczna w decydujący sposób zmienia się w zale
żności od zdolności jednostki do obdarowywania in
nych. Czynnik zwierzęcy (zdolność do pokonania innych
w walce) podporządkowany jest ogólnie rzecz biorąc
wartości daru. To z pewnością moc zawłaszczenia miejs
ca lub dóbr, lecz to także czyn człowieka, który staje się
całym sobą stawką w grze. Aspekt daru w odniesieniu do
siły zwierzęcej uwidacznia się zresztą w walkach o wspó
lną sprawę, w której wojownik się poświęca. Chwała,
Dane historyczne I 81
5. Dwuznaczność i sprzeczność
6. Zbytek i nędza
DANE HISTORYCZNE II
4 Tamże, s. 121.
5 Tamże, s. 121-122.
Dane historyczne II 93
SPOŁECZEŃSTWO PRZEMYSŁOWE
1
Geneza Kapitalizmu a Reformacja
4. Kalwinizm
Sowiecka Industrializacja
5. „Kolektywizacja” ziemi
7
Dz. cyt., s. 483.
174 Część przeklęta
1. Groźba wojny
3. Plan Marshalla
8. „Dynamiczny pokój”
1. Świadomość naiwna
Bezproduktywne Wydatkowanie
1. Szczodrość władcy
2. Ekonomia święta
3. Przypowieść o maciorze
4. Depresja
I. Dojrzały kapitalizm
4. Stosunek gra-projekt
1. Od katedr do szwalni
2. Tytoń
III. Bezrobocie
2. Nadmierna obfitość
4. Zagłada bezrobocia
IV. Indywidualizm
Dar Życia
Ofiarowanie siebie
Zima i Wiosna
Wojna
I dodaje:
Ofiara
To nie dość!
Okazuje się; że w świecie korpuskularnym aspekt
zespolenia przeważa nad niejasno zarysowaną odrębnoś
cią korpuskuł. W tym świecie ciał stałych i trwałych
całostek organicznych, w którym ukształtowała się myśl
ludzka, jest całkowicie odwrotnie: aktywność daje się
w przeważającej większości wypadków sprowadzić do
wyraźnie rozróżnialnych ośrodków (osób czy sił), które
są jej przyczyną. Ale podobnie jak separacja elementów
jest już zaznaczona w świecie, w którym komunikacja nie
ma granic, ten świat podzielony przez przegrody ograni
czające jednostki opanowany jest bez chwili przerwy
pragnieniem przejścia od utrzymania tych przegródek do
stanu przeciwnego — komunikowania: każdy z nas musi
wystawiać się bezustannie na utratę siebie — częściową,
Ofiara 299
Śmiech