561 105 กาย ภิ าค า ตรและ รีร ิทยามนุ ย ปการ ึก า 2563

เนื้อเยื่อพื้นฐาน: เยื่อบุผิว (Epithelium)

บน
ส

wnn

บุ บา เผาทองจีน
ภาค ิชาชี เภ ัช า ตร
คณะเภ ัช า ตร ม า ิทยาลัย ิลปากร
Outline
Stem cells
Basic tissues of the body
Epithelial tissues
characteristics
classification
types
function
location
modification
Learning outcomes ลังจากจบคาบนี้แล น .จะ ามารถ

บอกถึงเนื่อเยื่อพื้นฐาน 4 ชนิดที่พบในรางกายมนุ ยได

อธิบายลัก ณะ โครง ราง ชนิด นาที่ และตําแ นงที่พบของเยื่อบุผิวชนิด
covering epithelia ได
อธิบายลัก ณะเฉพาะที่มีการเปลี่ยนแปลงบริเวณดานยอดและรอยตอระ วาง
เซลลเพื่อทํา นาที่เฉพาะของเยื่อบุผิวได
อธิบายลัก ณะ ชนิด นาที่ และตําแ นงที่พบของเยื่อบุผิวชนิด glandular
epithelia ได
อธิบายกลไกการ ลั่ง ารจากตอมแบบตาง ๆ ได
 ร
เซล( )น *เ+ด เจ.ญ 0น มา ทดแทน โดย ส7าง 0น มา เห:อน เ<ม =ก ประการ E ไG เจ.ญ /E Hง ไG Iฒนา ไป เKน cdl Lน
ร
Stem cells: - self renewal & maintaining the undifferentiated
r Aกษา สภาวะ

- capable to differentiate into specialized cell type

แM เNอ ไถ P QงกระRน Sจะ differentiatet ไป เKน cdl Lน
ๆ

Totipotent Blastocyst
- Embryonic P
ร stemcdl

Morula
EP ค สามารถ
.

Vrophoblas Wวน E เจ.ญ ไป เKน รถ Cplacental

เจ.ญ เKน cdl =ก อXาง
:

Oocyte ไY ใน [างกาย เซล( E จะ เจ.ญ ไป เKน \ว ]อน

r
Innercellmass
Human Fetus
'

Totipotent
"

pr

- Adult Sperm
Pluripotent
Inner cell mass
kstemcdl E P ค สามารถ เจ.ญไป เKน เ^อเ_อ `นฐาน ไb Phripotent
"

เจ.ญ Mอไป เKน

l
endodermmesodermectoderm
t

แcว dง เจ.ญ Mอ ไป เKน

เ^อเ_อMางๆ

Circulatory system Immune system

Nervous system
Stem cells
Totipotent

Pluripotent
ไป เKน ไb แe อXาง เfยว
ส เจ.ญ
เจ.ญไป เKน ไbหลาย อXาง
ร

Multipotent Unipotent

ะ
http://www.cell-transfection.com/home-2/stable-cell-lines/stem-cells/
Primary tissues : 4 types
Epithelial tissue
covering

Connective tissue
support

Nervous tissue
control

Muscular tissue
movement
 (
เ_อg hว

Epithelial tissue / Epithelium

A sheet of cells that covers a body surface

or lines a body cavity

to separate between two different environments.

iน หjง*พ7า ด
 แmง เKน ภาย นอก nอ & ภาย ใน [างกาย
l

Epithelium Mucous membrane

or Mucosa

Connective tissue
 Epithelium : function

S oองpน hว จาก สวล ภาย นอก

.
ส บาง ช+ด r หsาE หtง สาร ส บาง
ช+ด ใu สาร แพ[ vานไb

kex .
เ_อg hว หลอก เwอก

ส xกyม เzา { [างกาย ส

บาง อXาง |บ ออก ไป ex .
เซล( เ_อ g nอไต S บาง E r หsาE Aบ ค ~•ก.

Contraction : myoepithelial cell

6
r หsาEคcาย กcามเ^อ Äบ \ว โÅ
,
Epithelium:
classification

S ปกคÇม
ภาย นอก

Covering epithelia
S เKน Mอม

Glandular epithelia

E
pr อÉ joint
Covering Epithelium : characteristics
L
r หsาEoองpน
น )อง P วน แยก pน แÑ

นา
.
มาก →

)อง pน bวย
Öด Üด
Cilia
cetljvnction

Cellularity Apical surface

closely packed
Epithelium

Polarity P zอ
bาน ยอก lsurface)
p
apical (free) surface Basement
ส bานฐานะ P เ^อเ_อ เáยวIน cconneotivetissu e) membrane
basal surface support อÉ Connective เสมอ
tissue
repithelium ไG P เàน เwอดไป เâยง
เ_อg hว
จะ
:
อÉ บน
Avascular conneotivetissue
วาง
t เสมอ
แM เอา สาร อาหาร มา จาก การ E หลอก เwอก ไป เâยง
connectivetissue bาน äาง
สาร อาหาร
gas Mาง ๆ S จะ diffvse ไป ใu เซล(
→
,

Have nerve supply Specialized cell junctions

"
ไG P หลอด เwอด แM P nerre น สามารถ Aบ ค .

~•ก & ãง ค .
~•ก ไb
Regeneration Supported by connective tissue
เåม จน ไÅ adhere by basement membrane
 เçยก éกษณะ จาก จน iน & êป[าง
g
.

Covering epithelia

cell layer cell shape

ex iน เfยว แบน
ๆ
.

simpk squamovsepitheliuwi
'

ส iน เfยว
simple ส แบน ๆ เห:อน กระเëอง
squamous

ส หลาย
iน
stratified cuboidal

columnar
Covering epithelium : Simple squamous epithelium
ekgas E ปอก ( vาน เ_อ g íง ลม )
4 ใu สาร yม vาน ไb เwอก ฝอย
หลอก
,
Simple squamous epithelium

หÑวยไต
( glomervlusl
Covering epithelium : Simple cuboidal epithelium
"
g Mอม หîอ
g nอ

4 เซล( เ_อ nอไต

g ,
Mอมไทรอยï
Covering epithelium : Simple columnar epithelium
k ใน ñไà เóก
เจอ
Covering epithelium : Pseudostratified columnar epithelium
"
หลาย iน หลอก ex .
อòยวะ ทาง เ<น หายใจ ( Åาน ยอก P cilia Yวย )
Covering epithelium : Stratified squamous epithelium
ใô oองpน
S
หลาย
iน
l

พบ ใน พวก hว หsา ,
öน ,
คอหอย คอ
,

( oองpน การ เõยดõ Mางๆ |

 เซล( iน แรก P úùต อÉ Wวน เซล( iน บน Sตาย
ๆ ๆ
Stratified squamous epithelium
S
P û หäอ เâยง
SเKน iน keratin (ไG P úùต า iน บน ๆ ไG แuง P úùต อÉ ใน[างกาย
pน วก ลาก r พบ
→

→
พบ ภายนอก [างกาย
Covering epithelium : Stratified cuboidal epithelium

ก
โพรง ของ nอ

l
nอ ของ Mอม เห†อ
ไG เsน มาก เจอsอย

Covering epithelium : Stratified columnar epithelium

le
Mอม ûลาย
 ก
เซล( ป ป êป[าง ไY
.

Covering epithelium : Transitional epithelium

( เKน แบบ Stratified )

E ป êป[าง ไY เพราะ
.
เอา ไ° เSบ ¢สสาวะ
£วง Hง ไG P ¢สสาวะ เซล(Sจะโ§ง เ•มE
p

ใน ระบบ ทาง เ¶น ¢สสาวะ "

พบ พอ P ¢สสาวะ
,

ไต เซล(bาน บน
กระเพาะ ¢สสาวะ ,
กรวย โต , nอ
S จะ xก Äบ

ใu แบน ลง
Special characteristics of epithelia
Free surface
microvilli s.intestinecsimplecdvmn a) Xอย อาหาร ห xก yม สารอาหาร P microrilli £วย แบบ
°

. .
บท . hว
cilia ( ใหß ก®า micrailli า โบกฬถไ Yา เจอ พวก ทาง เ™น หายไว หลอก ลม ไ°|บ เ:อก หîอ เ´อ โรค
stereocilia cilia E ไGโบกIก เอว E ระบบ ¨บ Iน- เพศ ชาย ขา Ø iนใน
flagella ใน sperm
พบ
 Öด pน โดย intercdlularjunction
Special characteristics of epithelia เ°อ ไG ใu สาร yม vานไb ±าย
mmn
ส

Intercellular junction
tight junction
gap junction
desmosome
hemidesmosome

gapjvnction เKน commucatingjvnction

•โปร²น หลาย vnit มา Mอ รวม pน แcว เจาะ £อง ใu
เKน
poreihannel
" rใu สาร เค³อน vาน ไb ekion

4
Öถpบ
ฐาน (Öถ แ¥ zาง เfยว ) ยา bาน zาง
Covering epithelia
 Glandular epithelium

4 ่
Wวน ส7าง สาร

เ_อ g hว P การ ¶บ \ว ลงไป ใน hวหjง กลาย เKน Mอม : Yา ¶บ \ว ลง แMHง Pการ Mอ pบ hว

r
ไป เwอก →
เoาหมาย
Mอม P nอ ( exocrinegland ) Yา หาย ไป เลย แM Hง P Wวน Eส7าง สาระ Mอม ไ7nอ
ะ

,
lendarinegland ,
Glandular epithelium

Endocrine glands

Exocrine glands
Unicellular glands
goblet cells
l หtง เ:อก ออก มา หäอ³น พบ ใน ทาง เ<น หายใจ ,
ระบบ ทาง เ ™น อาหาร

Multicellular glands
"
Mอม P หลาย เซล(
°
nอ เfยว ะ

simplegland
poundgland
°

00M
Multicellular glands
 แmง ตาม éกษณะ สาร หtง
สาร ใส
Glandular epithelium
r

Serous gland ⇒ Ü2้ เzม

r เNอ ก
Mucous gland ⇒ 8อม ไG Üด õ

r
ใส + เ:อก
Mix gland ex .
Mอม ûลาย
Mechanisms of Glandular Secretionหéง เซล( โดย ùH exocytosis
หéง สาร ใส โกย Eสาร จาก

คะ
6 หtง
earinegland
สาร ใส

หtง เหªยว zน
S
เวลา หéง สาร ºนWวน ของ เซล( bาน บน จะ
หÇด
ออกไป Yวย ex .
สาร หéง จาก Mอม û นม

หéง สาร แcว เซล( แตก มา Yวย เลย

ก .

g
หtง ออก มา เหªยว zน มาก 4. Mอ มไขWน EอÉ บนhวหjง EÜด บน เàน ผม
,
Q……..?