Sadik ERIK” z Burcu TARIKAHYA* ir dlkenin lorasint” yxzmak uzun stiren ve biiyik emek isteyea bie gabadae. Bu yt gdsterceck yavarlarin da kendi slanlarinda yani bitki sistema, diger diyla biti taksonomisinde belisl bic bilyiseviyesine ulayms ob inumalart, adlandarma anabrarl sahip olmalan ve bu bil Dither’ kullanarak dogeu adlandirma yerenegine lest standartlasticarak dojiru bir bicimde kaguda dakebilmek, bbunun icin de sistematigin bulk kurallarin iyi bilmck perckic. Bu kurallarsistematigin anayasast da olan Uluslararast Nomenblatir (adlandirma) kurallandhr, Diger taraftan boyle bir dike lorast yazmak, bir veya bitkag arastineanin hares defi, Bunun iin uyumlo bie calisma gerceklestirebilecek gok sayida belisi bir bitki yrubunua wzmant ‘olan ataybrierya gereksinim vardte hhalkinda bis veya bitkag kisinin bilgi sabibi olmast hemen hemen n. Aynica katkida bulunacak bilim adam saytst ne kadar goksa, lora da o kadar kisa strede ve daha az hatab olarak tamamlanabilir. Poe of Turkey and ibe Fast Aegean Itands 1965-1985 yillan arasincla, 20 ylla cok sayida arastarcinin gabast ve P. H. Davin editdelogtinde yaytnlanmu. (T pek gok arastincinin yapngt pibi Tirkije Hora veya kisaca Hora divecegiz,) Bir florayt olusturmamn diger dnemli olmazsa olmaz kusal ca materyal bieikimidie. Bu mateeyal birikimi ise ancak cok uzun bir zaman dilimi iginde gergeklesebilinck- tedit, Onegin Tirkiye Horas ilk cildi 1965 yilinda Lien yiivlerce familya file) ve cinse ait bitkiler legesi: “Tiirkive ve Doge Ege Adalan: Flora” olan bu esere kisaca, gikmis olmasina ramen Poranin Tacetepe Oniverstesi, Biola Baim, ‘Fora Blk gsililigin ait vn bilge geren kita, 139hive RIK, TARIKAHYA sii 1 700° yallara kadar uranmakrache Ba tarihlerde baslaytp, disk tarihlerde Tuirkiye'ye gelen arastirmacilann toplaytp olus- rorduklan bitki koleksiyonlast, Aveupa’nin depisik kentlerindeki bir cesit biti miizesi olan herbaryumlara”” kaldinlmigtr. Bu drnebler ve flora ekibinin kendi koleksiyonlart, fora mate ‘materyali durumundaki bitkilerin coplaam: ini olusturabilmistir. lorada hatanin en aza indirilebilmesi gin o ilkenin hemen hemen her tarafinin taranmast baska bir degisle ayak basmadik bir yerin kal- mamasi gerekit. Ancak cok genis yiziletimé olan dilkelerin floralarinda bu miimbtin ‘olamamakta, sadece belitlilokalitelerden kesitler alinabilmektedic. Aynica bitkilerin sicekleame déncmi olan bahar ilk aylarindan, hatta his sonlanindan baslaysp diger las d@nemine kadar ki siieede en az iki haftada bie arnzi galismast yaptip o dbnemin bitkilerinin toplanmast gerekir. Bu ise ancak cok kalabalik bir ckiple gerceklestirilebi lin. Cikenin degigik kesimlerinden toplanmis olan bitki materyaliin, gainlerce siiren arazi calismalan sirasinda bozulmadan kusurulmas lokalite bilgilerinin istasyonlanin Ditbirine kanstimlmadan doggy olarak yazalmast baslt basina yorucu ve dikkat isteyen bie ist. Flora yazsmundaki bu birinci evre ne kadae saghkh gergeklestriirse sgamasinda da bilgiler dogru olarak degeelendisilebls. Zaman zaman tlkenin degisik noktalaninda sistemarikgilerin yapmus olduklan lokal floristik calismalaeda bile istasyon numaralart bitbisleri ile ishlabilmekte veya bitkiler saplukh kurutulamamakade Bu durumdaki bir arasnnet igin, Tirkiye capinda yiirdrilmtls arazi calismalaninsn ne kadar muazzam bir gaba ile gerceklestirildigini anlamak zor olamamalidy, lerine kronolojik olarak ba Ulkemizde bitki toplayan arastnclarin foal su tabloyu gértirtiz (Caplak, 1997}: cigmtada P.M, Aucher-Eloy: Franstz kimya ve dogs bilimeisi. 1830 yihndan itibaren 8 yil Anadolu’dan bitki toplamisti. B. B, Balansae: [ransiz botanikgi, 1854-1857 aras) bitki toplamisti P.E, Boissier: [svigreli Botanilei, 1842-1845 arasinda bithi toplamistie K. H. Emil Koch: Alman botanikei, 1836-1844 arasinda bik toplamust 8 dogact, politikact, 1848-1863 arasinda bitki roplamistir. Pranstz botanikg, kayif. 1700-1702 arasinda bitki toplamsser. irk uyruklu boraniki, 1895-1930 arasindla biti toplamssie J. EN. Bornmiieller: Alman horanikgi, 1892-1929 nrasinda bitki toplamist K. Krause: Alman botanikci. 1933-1959 arasinda bitki toplamsstr. J. J- Manisadjian: Alman botanikgi, 1890-1915 arasinda bitki toplamusti W.E. Siche: Alman botanikei. 1895-1924 arasinda bitki toplamusti. P. E, E, Sintenis: 1883-1890 arasinda bitki toplamises Terbaryurn: Kuruculmus bitki Grneklerinin saldand mize, 140Blehibes /17 + 2008 P.H, Davis: ingiliz boranikei. 1938-1982 arasinda bitki toplamustr, A. Huber-Morath: isvigreli amatir boranikgi. 1935-1964 arasinda bitki opla- mise Buarastnicitann iilkemizden topladiklan bitkilede olusturduklan koleksiyonlar Av- rupa’nin degisik kenclerindeki herbaryumlarda sergilenmekredit, Bu hesbaryumlardan baslicalars Paris (P), Cenevee (G), Kew (K), Fadinburph (F), Leningrad (LIF), Viyana (WD, British Museum (BN), Bertin (B) gibi herbaryumlardsr. Bu herbaryumlardaki bitki Genekleri, Tire Foras/nn yazam asamasinda, ckipte gorev alan taksonomistler icin Snemli bic kaynak olusturmustur. Ulkemizdcki herbaryumlardan ise Istanbul Uni- Herbaryumu (ISTE) ve Ankara Universite ck saglayan kuruluslardie (Ciplak, 1997) Bu ddnemdcki ealigmalarla yayin 1993): i Hecbaryumu. mis olan basliea flora ¢alismalant (Demi, Asia Minor, 8 cilt, JP. Tournefourr (~1850). Flora de Constantinopole, 5 cit, G. V Flora of Bosphorus, A ve B. V.D. Pose Ankara’nsn Floru, K, Krause, 1937 Species Plantarum, C. Linnaeus, 2 cilt, 1753, Flora Orientalis, I. Boissier, 1867-1888, Flora of Syria, Palestine and Sinai, F, G. Post 1883-1896. ‘Zur Flora von Armenien und Kurdistan, R. H. Rechinger, 1943, Zur Flora von Syrien, Libanon, x. H. Rechinges, 1959. Flora Iranica, K. H. Rechinges, 1963-1984 Flora Graecae, C. Regel, vol, Fl, 1941-1945. Addimentum ad Florulam Lydiae, O, Schwarz, vol. HII, 1934. Flora Kavkaza, D. Sosnowski, 1911 ‘On the Flora of the Gallipoli Peninsula, W. 8.1 ‘Tiirkiye Bitkileri, I, Birand, 1952. Flora Lydiae, }. Bornmiicller, 1968. Prodromus florae peninculae Baleanicae, Vol. I-III, . Hayek, F. Markyraf, 1924-1933, il, 1924, ‘Yukanda sayslan bu calsmalar, cesitli arastinctann oluscurduklars Koleksiyonlar ve bu koleksiyonlari banindiran hetbaryumlar, Vrkije Moras?nin yaraminda dnemli bie bilgi bisikimi olusturmostar, Bu bilgi birikimi Tirkive Monas’ndan Gace, E. Boissiee tarafindan derlenerck 5 citik Pore Onientadisadlt exer oriaya konmustus. Bu eser Tir MiTarkiye RIK, TARIKANY, ‘ye Florastyazalmadan dace ve hatta hentiz bars ciltleri yayinlams durumdayken bile arasnincilarin Turkiye floras: ile ilgili kaynaklanin en basinda en basinda gelmekteydi ve basvurulan tek eserdi, Bu exer Tiirkiye’nin bitki cesitiligini ya da bitki yapisin, aciklayan en desli oplu eser olup, flora, isvigreli botanikgi Boissir tarafindan 1867- 1888 yillan arasinda yayinlanmistit. Bes cilt ve bir suplementumdan olusan bu exer © giinkii kogullara gire gergekten hem bilimscl igerigi hem de kapsadit alan baki- mindan Davisin (Pinkije Finest edited) tanimladig sebliyle anitsal bie eserdir. Bu eserde Tiirkiye disinda Orta Dog illkeletinin de floralan’ latince bilim dilgle 6 cil olarak yayinlanmistie ve Tiikiye Horaa’na yazim ayamasinda hem sekil hem de igeris bakimindan denck olusturmus bir eserdit (Boissier, 1867-1888). Ancak aredan gecen uunun site iginde iiekiye’den cok saynda verinin ortaya cikmast karyisinda Tiitkiye icin yeni bir flora yazaminin gerekli oldagu bizzat eserin editrd tarafindan vurgulanmas- tur, Bunun diginda asagtda belirtilen nedenler de yeni bir floramin yazumint zorunlu taliyordu: Oneelikle Turkiye bisbirinden hem iklim hem de bitki Oreisi yéntin dolayisyla Horistik yapist bakmindan fark 3 bitki cografyast bilgesinin kesistit bir konumdadir, Bunlar Kuzey Anadolu’ da Avrupa-Sibirya, Baus ve Giiney Anadolu'da Akdeniz ve ig ve Giney Dogu Anadolv'da yer alan Lran-Turan bitki cojafyast balgeleridir. [kinci olarak Anadolu’nun Avrupa ve Asya kitast arasinda kiiprit kon ‘munda olmast ve buna bagh olarak iki ita arasinda karsihish bitki gles ile cesitligin artmasudit Ugiincii olarak bir cok cins ve scksiyonun farklilayma merkezinin Anadolu olugu ve buna bagh olarak Anadolu’da yapilacak revizyon galismalannn bu takson- laedaki problemlere daha iyi ik cutacals olmast, dOrdiincit olarak da Anadolu'da tir cendemizminin oraninin oldukga yitksek olusudur. Omegin hendz ilk ciltte bu oran 25 eivanndadh. Tir endemizminin yiéksek olmast saphesiz iklim ve topografyadaki zengin gesihligia ve simch da olsa Pleistosendcki buzullasma ile ilgldis. Besinci olarak kltded yapilan pek cok hububst, mx ve ve sis bitkilerinin aytiea Aveupa’da yabani Dithi Konumundaki bir gok tirtin dogal yen meskezi Anadolu ya da yakun geveesidie, Alnne1 ve son olarak da edafik (topraksal) faktSslerin oldukga cesitliik gdstermesidli, Osnejin Ig Anadolu'da yer alan Tur Gali ve cevresinde ve diger tutu alanlarda tuz fakdtii nedeniyle gok sayida buraya 6p endemik halofiter (tuzcu! bitkles), Cankir vw Sivas cevrelerindcki cipshi alanlara dzgti endlemibler (sadece Tiikiye’de yetigen) yer almakradie. Bunun disinda pek ok kueak bilgede ckonomik deme sahip sem bitksi titleri dogal olarak yetismektedir (Davis ve ark, 1965) Yukanda belirtilen bu etmenlerin etkisi ile sekillenen zengin Fora BH. Dav editdrhitinde 1965-1985 yillan arasindaki yirmi yilhk stirede 9 cilr olarals mist. Citlesin yayinlanmasindan sonra ortaya gikan bulgolacin da cklenmesi amaciyla Ba copii 142Brcbibey/ 17 + 2004 1988de 10. elt ve 2000 tamamlarimasindan itibaren geen b vilinda da 11. cile suplementum ols ik yapinlanmistir. Ci yilik strede 2 suplementumun yayinlanmasint gerektirecel: kadar birikimin ortaya gakmass bile Tirkiye Plorasinin zenginliginin ve dinamik yaprsiamn bir baska kantbalr, Hatta geligmelero ynde seyretmelidir ki birkac yal sonra da dgiincd bir suplementumun cikarilm bisikimi bile baslamis durumdadti Virkiye Porasfcun y colsa da gok daha Sncelere kadar uzanmaktadir, OrneBin eserin yaratcsst ve editora P. H, Davis, 1938 yillarda amadr bir botanikci olarak yapngt ilk gezisi olan Orta Dog vebuarada sm zorunlu kilacak dlgiide yeni vert um yolculugu veya maceras, ilk: tstintind 1963 yilinda vermis, Jive gezis,ilkemizin flosisik yapssina hayrankik duymasins salam we daha bu yllaeda calismayt yapma fiksi kafasinda sekillenmistis. Sonraki yilardaileride belirtecefimiz kuruluslardan sajladig finansla ebibini kurarak dlkemize cok saya geri yapu ve olusturdugu zengin bitki koleksiyonlasy, Gnceki yilarda yaptlan gevilerele saglanan ve Avrupa'nin degisik ilkelerinde bulnnan koleksiyonlan da degerlendirerck. Turkiye Floras’mt yazan agamasina gest Pbrévan yazarnunin baslangyeta iki ylda bie eit olmak tizere toplam 8 eile ramam- Innacagt tahmin edilmist. Bu kapsaml: eser Bilim ye Endiste BOliimiinden sajlanan buss hayaea gecilmis, bu kaynakla Mane ekibine akan Coode ve Cullen adh asis tankae tam zamanlt olarak Davis‘in bash Iuginda galismalaeina, Edinbuegh Kraliyet Botanik Bahgesi’nde kendilerine aymlan ve adina “Tiirkiye Floras Unites!" denen bir Jaboratuvarda baslamyslaedse Cidlerin yayrnlanmass ayamasinda da Royal Society'den saglanan deste oynamistir. Yayinda yer alan cinslerin revizyonunda ¢ok sayida yabanet botaniksinin yer almasina karsin 1, citte sadece iki Turk botanikei H, Demiriz ve E Yalunk gorew Imipne. ‘Takip eden cillerde yerli boranikgilerin sayist giderek arns gstermis, katt oranlan da artmisus. Avrupa’daki belli baslt hexbaryum metkezlesi, Tairkije Horan kitabinun hazaslants nema rol agamaninda ddiing veya hedive bithi Srneklesi gndererek veya okinaklanim kollamima agarak Gnemli destek saglamislaresr. Bu herbaryumlar arasinda Kew Kealiyet Boranil: Bahgesi, British Museum, Cenevze Botanik Bahgesi ve Miizesi, Leningrad Botanile Fnstttisti ve Bilim Akademisi, Paris Ulusal Tabiat Tasihi Miizesi ve Lund Botanik Mii- ‘esi sayiabili. Viskiye’deki herbaryumlardan ise A.U. Fen Fakltesi Botaniks Bokimi Herbaryumu ve 1.0. Fen Fakiiltesi Biyoloji Béldmii Herbaryumu fiora calssmalaeina destek saglamistr, Herbaryumlar disinda bava dzel koleksiyonlar da katkida bulun- ‘mustu. Bonlar arasinda en 6nemlisi, Tickiye'den dinemli miktarda bitki woplamis olan isviereliarastnes Huber-Morath’in Baseldeki koleksiyonudu. ‘Stiphesiz en Snemli kath ise Davistin kendisi, arkadaslar ve asistanlaninan Tiikiye'ye 143.divzenlemis olduklan gok sayidaki gezilerde olusturduklan zengin bitki koleksiyonn arafindan saglanmisar. Bu koleksiyonlar Kew ve Edinburgh Kealivet Boranik bah- selerinde yer almaktadit, Bu geuiler igin mali kaynak saglayan kusuluslar, The Royal Society, Perey Sladen dest i, Edinburgh Cniversitesi, Royal Horticultural Society, Godman deste, Iskog Dniversitesinden saglanan Cacneyge krodileri, Leverholme krediec, Mownt Everest Foundation, North Adaatic Teeaty Organization ve Ingliz Uloslar Tophduge Bilim Jistri Kurumudur, Tirkiye Foray, lkenin siyasi similar iginde kalan kasmanin disinda bazi Doge Ege adalarin da kapsamaktad cok Turkiye Anakarasinin ve buna bagh olarak da florasinin bir wzanttst konurmdact ‘Aya bu adalann florast Avrupa Florasinda da yer almadyjndan bis anlar bu alan aki bil) eksibligiin giderilmesi yerckliligivardie Plankumada keter olaeak 26, boslam derecesi krter alinmis, bunun dojusundaki adalas caligma kapsamuna alamusti Eserde yer alan bitkiler Tirkiye’nin vel bitkles alien olarak nitelendtlen yabancs Jira bu adalar Anadolw’ya cok yakia olup Yunanistan'dan ayn an 1a dogallasmis olmak kosolu ile bazi tanel bitkiler ve agaclar geliz. Agaclar arasinds dogal peyzaiin bie Gzellii durumundakiler ve flora igin Gzel habitat olusturanlar caif edilmistic (Davis ve ack., 1965), Taksonlanin ele alimsinda cins ve tir kapsamlan oldukca geniy torulmastur, Tir tammlaninda bazen goklukla elde az sayida veya yetersiz drnek olmast durumunda bu, pibi tlerin gelecekte gok sayida Srneje dayanarak yapilacak ayrinal incelemelerde (revizyon) sinonime (¢3 ad) indirgenmeleri olasiligs yiikscktit. Tir kategorisinde ge- nellikle en a7 iki caksonomik” karakter bakimundan kesikli varyasyon korelasyonu giz ‘niine alinmis, bazen aligns yanks kullanimlarda karakres sayisi daha da szalnlmssne “Tiiralu seviyede ise takson™” olarak sadece alttir ve varyete gor Sniine alinmustir (Davis ve atk, 1968). ‘Yokandaki plan ve prensipler dogrultusunda yartmina baslanan kitapta bu actklaytet girly kismmdan sonra, bitki familyalan cle alimmadan nce floristik yaptya etki edebile- cek cevrese] etmenkerstrasiylatarusilmaya baslanmstr. Bu bolimde Davis'in Homicin uygulad: karcleme sistemi agtklanmaktadi. Her iki enlem ve boylam derecelerinden Kc dofallasmas bitiler ve bazakiliebitkilevdir. Bunlar arasinda en bas bir cizgi pecinerck ‘Viskiye 29 kareye bélinmis, kuzeyden pineye A, B, C serilesi seklinde belirtimistir, Bu sistem tamamen bitkinin harita izerinde kolayca bulunabib mesine yéneliktir. Ayrtca ttlerin cogeafik yayihigina esas olusturmak tizere Tiirkiye 6 [Bitkinin yeni per ‘Suuflandzms blimine ait Silandemads yer alan biimler M44Jikes (17 * 2004 Dalgege ayrlmistn: Trakya, Kuzey Anadolu, Bau Anadolu, Giney Anadolu ve Dog Anadolu, Bunlar arasinda Trakya has digerleri kena icinde alt blgelere ayiimis ve te LE yore rarihiadlan ile belicrlmistt, Bu ayrimlarda editdriin ve asistanlanin ara bilge, bieki daisglarina aie gdzlemler ve bilgi bisikimlesi etkin olmustur (Flavia 1) Hasita L. Tickiye” deki cografik bélgelee (1) Trakya @-4) Kuzey Anadolu 6-7) Bat Anadolu (6-15) Giiney Anadolu (16-20) Orta Anadol (21-25) Dogu Anadolu Bu bilgilerden sonra sirastyla Tiskiye’nin genel topografik yapss,iklimi ve Prin hhangi plana gore yavaldhga ele almp, bu konularda genis bir kaynakea verilmistis. Bu daliimden sonra Tirkiye’nin fitocografik bilgeleri olan. Avrupa-Sibirya, iran-Tiuran ve Akdeniz balgeleri ayrintl olarak ele almup her bir bilyenin kaplady alanlary,ik- limsel Gzelliklesi, genel vejetasyon’ yapiary,tipik bithiles, eyalet” bazinda ele alinarak agiklanmistie (Davis ve atk., 196) Bu giri bilgierinden sonra ilk cle alinan geup Plridphyta(eGrekile) divizvosudr. Buna SpermateplyZe(tohumta bitkile) divizyosu izler. Bu divizyoda Gnce Gymmospermkr (Aciktohumlulas) sone Axgiospermler (Kapals tohumlular) ele alimmaktadie; Angios petmlerde de dince Dikotiller (gift genckl) daha sonra Monokotiller (tek genekli) yer Bik das it cojeatyastevimi,en ki im$F Tet almaktadir, Familyalar daha Once dejfnildigi gibi flogeni (evtimsel gelisim) gz 6niine abnarak stralanmistt, Familyalarin islenmesinde ise su basamaklar stra ile yer alma tadhr: Familya betimi, cins anahtarlan, cins betimles, tir anahtarlan, sie betimleri, ‘Tarkiye’ deki yaytlisla, Bu ilgilerden sonra bitkinin kisaca yeeyiziindcki copeatils Florasi Uzerine ERIK, TARIKANYA aig, ito igi, endemizm durumu ve bitkinin taksonomik yorumu yer almaktachr, Simdi sirastylacitlerin héinyelerinitanyalim: ‘eile: Yayimt 1965, yazarlar: PH, Davis D.Sc. (ed), JC ode, B.A., Research Assistants. Baslangte ve son Family 2, eilt: Vayu 1967, yazarlar:P.H. Davis D. Se. (ed), C ode, B. A., Research Assistants, Baglangie ve son family 3. cilt: Vaya 1970, yavarlar: P.H, Davis D.Sc, (ed), D. Victoria 4. Matthews, B.Sc, Research Assistants, Baslangig ve son familya; Fbaceae 4, cilt: Yaya: 1972, yazarlar: PH, Davis D. Se. fed), D.K Chamberlain, D. Phil ve Vieroria A. Matthews, B.Se, Research Assist 1a we son Familya: Rosaceae Dipsacaceae. Yoeedii ede saytex: 620. 5. eilts Yayims 1975, yazarlar:P. 11. Davis D. Se. (ed) V. A, Matthews, B. Se, 1K. Kupicha, Ph. D. ve B.S. Parris, B. Se. Research Assistants. Baslangig ve son. Aberacce, icerdigi tie sayist: 1130; Findemil ir 410, endemizm orant: %36, 6, cilt: Yayumi 1978, yazarlar: P. H. Davis D. Se. (¢4), |. R. Hedmoason Ph. D, R. R Mill, B. Se ve B.S. Partis, M. Se. Research Assistants. Baslangye ve son familyalar Lbehacee Sorophalariceae, Verdi tir sayist: 1110, endlemnizm orant: %39. 7, cit: Yayime 1982, yavarlar: P. HL. Davis D. Se, (ed), J. R. Kdmonson, Ph. D, RR. Mill Ph. D, Kit Tan Ph. D, Research Assistants, Baslangig ve son familyalae Onbachaccae Rubiaceae, Teen var sayst: 1088, endemizm orant: %35 (Lamlacve en sgenig familys) 8, cilt: Yayimu 1984, yazarlar: PH, Davis D. Se, (ed), R. R. Mill, Ph. D. ve Kit Tan Ph. D., Research Assistants, tgerdigi familyalar: Butomaceae-Typhacrae, Igerdigi tie sayist: 683, endemizm orants %23 (Lifaeze en genis family). 9, eilt: Yayums 1985, yrvarlar: PH, Davis D. Sc. ed), R. R. Mill, Ph. D. ve Kit ‘Tan Ph. D,, Research Assistants, lgerdigi familyalac: Juncarca-Cyperuceae. Bn gens familya: Poaceae. igendigi tite sayist: 69 ur: Eguietucuae- Pol len, PHD ve M. J.B. Co- 1: Portubacarvae. Celestracea ‘hamberlain, D. Phil ve milya: cendemizm oat: 7 Ekler (Suplementum) 10, eile: Vayiens 1988, yazarlar: PIT. Davis D. Se. (ed), R. R. Mill, Ph, D, ve Kir 16Bladibes/17 +2004 Tan Ph. D. Eklenen takson sayist: 472, Eklenen yeni familyalas: HyveneplyMacae, Hydrangaceae. Fkienen 371 tirden 211 ranesi bilim dlinyas icin yenk Bo cilt sonunda tiir saytst 8.800, takson saytst 10.482. Bu cit ile sajlanan katkt orna: Yd, 11 cilts Yayrms 2000, yararlar: A. Giiner Ph, D. (ed), N. Ozhatay Ph. DT. Bhim Ph.D, K. H.C. Baser Ph. D. Bislenen rakson sayist: 567. Bu eit ile Hora’dastroplann Gr saytst 9.222 ve toplam cakson sayist 12,006, Mordya kata orant: ‘Yukaridaki dokiime balildiginda, cilllerarasinda en gok rir suas ile 5, 6 ve cilkierde bulundogu goriilmektedie, Ariersceae familyasinun tie suytst baktrmn engin familya oldugun 5. ciltteki tie saytsindan etkarmak olastdr. Yazaslardan girii- lebilecegi gibi, eserin editdriine Farkh ciltlerde farkh arastincilarasistanhik yapmislarcht, Neyse ki Hora’mizin son cil olan 11, cit Tirk boranikeierirarafindan haztelanmistt. Bu son eile, yazarlarinin Farklilgs yaninda igerik yéniinden de bie hayli ayricaltk makradie. Ornegin bie familya, Hydmpdydactae we 22 yeni cins bu cilte yer almakea ve ‘Tirkiye Vloras?'na cklenmistir. Aynca bitkilerin kimyasaligerikleri de idk kez bu eile yer almaktadu, Cildin sonunda gesitli yonlenden istatstik de lendieaeler yaplarak syst ve orant da belrleamis sim iginde ola. ojiada florisk yapt dinamik bir Sxclikgostermektedie. Onceki bilimale deinen irkiye’nin florstik venginligin’ saglayan etmenlerden de anlatabileceg gibi bu di snamizm ilkemscde daha farina. Cok cesittmaleo ve miko skim alalany, buplaein Phrddaki son cic sayist, takson saytst ve endemik tir olmaktadie, Ancak siiphesiz ki bu saytlar ileride sticekli dei kesigme noktalan, cok engebelitopogeafya ve bunun yararnyg habitat faeklibklan,izole olusmasi,edafik etmenlerdeki farklilk nedeniple spesiasyomtn (¢ nin) artmast kaginiimaz bir olyudue Bu ceyitlenmede kuskusuz.engebeli topogeafya en “nde gelenidir ve bir anlamda diger etmenlerdeki cesitlenmenin de temelini olusturur. ‘Zita topogratya hem veetikal (dikey) lem de horizontal (yatay) yOnde gesillige yol agmaktadu. Ti gesitiligine yol agan ikincé olgu ise bithi yayaislarinun abt’ olusudu ‘Ornegin yapilan yayinlaeda sikhkla yérdiiftimiiz gibi, islesmenin bir Senex dure mundaki bilim diinyast iin yeni tirlerin yant sia ‘Tiiskipe Florastigin yeni tiler de doilgele itlenn saptanmaktadie, Bu sapramalarda, az saytdaki kesikliyaylly gisteren stmulanmuzdan uzak blgelerdeki tilerin yantada, cok saytda da su y tirler yer almakiadir. Disaedan gelen bu dojal gocin yant sira antropolojik etmen: lerle, peyzaj, tarim, sis gibi amaciarla disardan getirilip zaman iginde dogallasan yani floranin bie parcast haline gclen bitkiler de bulunmaktadi. Disardan gelen bu gig ‘this ile floradaki say stircklt artis gstermehtedie, Dogakerkitilke siislanndan disart ogra da dogg bitki yayilist veya cikist gergeklesmekredis, Bunun sonucu olarak tit sayist deg fakar endemik tir sayist azalmaktadit. Yani sinurin hemea dtesine gegen bir in blgelerde yetisen 147as: Cerine I 1K, TARIKATIVA ademik vii bu dzelligini kaybetmektedit, Ancak bu titlerin says, bilim cvinyasy icin yeni olarak bulunan, dolayrsivla da endemik olan te saytsindan adit. Bu da dogg bir sonugtur zira simlarimiza cok yakin olarak yetigen endemik tie saytst azar, Buraya kadar vurgulamak istedigimiz nokta, 11. cil itibasiyle belislenmis olan istatistibsel sayilanin sabir degil degisken oldugudur. ‘Simei Varkije Florur?ndaki, yayinlanmas cltle iribar ile (arastitma makalelerinde yer alan yeni titler hatic) son sayllan gOrclim. Hloradaki toplim familya savist (veri, yabane, kilt dahil): 174 Moradaki roplam cins saytst (yerl, yabant,kltie dahil: 1.251 Floradaki toplam tite sayts (vedi, yabanc, kilt dahil) 9.221 Floradaki yer ir sayist: 8.988 Moradaki toplam tirade. taksonar Alttiie (subsp): 1.697 Varyete (var): 1,086 Moradaki toplam titrate takson sayisis 2.783 Horadaki roplam rakson saytst (tie ve ral raksonlar): 12.006 Floradaki Endemizm Durumu Endemik tis sayist 2.981 Endemik alte saytst: 497 Endemik varyete sayist: 390) ‘oplam Endemik Takson Sagist: 3.778 Endemizm Oranlatt Var Endemizmi Toplam ti sayiana goxe: %31 Yer tir saytsna yore: %32 Altiie Endemizmi ‘Toplam rakson sayisina gie: Yot ‘Toplam alte saytsina gize: %29 Varyete Endemizmi Toplam takson sayisina pore: %3 Toplam varycte sayisina pore: %36 “Yoplatn Takson Endemizmi: %31 ‘Virkiye Porast nda toplam tr saytst, vabanct kaynakh (alien) ve kilt bitkileri dabil 9.221" dit, Bunlardan cok a7 (253 tanesi) alien ve kilt olmakla bisikte kitapra %2.5 gibi gok kécik bir oanla emsil edilmektedis. Bun volar dogal ttlerten meydana pelmcktedie, Gectigimiz biskas yl iginde, cesiti plants, seminer, konferans, ve benver etkinlilerde ilke florasinun tir sayisinin hep 10,000 civaninda oldup dle in chsinda 143Bbiles (17 + 2004 _getisihmistis.‘Toplam takson sais olan 12,006 26 dine almndiginda on binin tzerine de culalmis olmaktadie, Bu acidan Aveupa kita florasindaki sa ortaya cikmts durumdads. Bir anlamda da en basta sayehigimz etmenlerin ne dere «chili oldoklant da kolayca alpilanabiti. Yalnie bir hatirlatma yapalin: Bu sayilara sadece ‘vasktiler” ya da borulu biskiler dahil olup, algler, mantarlar ve likenler bu saytya dahil d olarak bu rakamlanin 26: Endemizm bakunindan, Morddaki endemils rir sayts 2.89 dir. Bu sayiya endesnik olan 497 alu ve 390 varyeteyi dail eusigimizde roplam endemilk takson saytst 3778°¢ cikmaktadw. Moradaki 1697 altvirden 497'si endemik olup orant %29'dur, Honddaki genel eademizm orans ise Yori, Varyetclerde ise bu topkam 1086 varyeteden 390 tanesi endemik olup oram %36, genel cendemizm oranlan da biebisisle ayns olup ya denk bir zenginlik Iu seviyedehi ile demeti eastmayan dit. Baska bir degisle bitki zenginligi wilticr olur mizm oman ise “i3'tdr, ‘Tir ve takson dir. Ancak takson sayist bakimindan cle ahnuldyjinda 3778 endemik takson bulunugu, bir anlamda sadece Viirhiye’ye Spit kosullarin bir sonucudur ve bu kosu ann ei le ortaya gikmisur, Topografyann oldakea diz olusw nedeni ile cevre sartlaninda fizla cesitik gistermeyen Ini renin toplam florasinin 2.000 civarsnda rirden olustugn gér Gniine ainarsa endemizen iizerinde cevre sarrlannin ne deali etki oldugu kolayca anlaslabils. Topog} olusturdoju izole bilge ve habitatlarin, dikey yondeki degisime bagh 0} gevre kos Ikekstrem nin olusmast, edafik faktor cesitlligine bag olarak cok sayida halofir (cuzcul) bitkilerin, cipsli ve serpantinli anakayaya dzgi bickilerin bulunusu endemizm ranint artiran baslica etmenterdit. [rLORISTIk OZET TABLO ~ eat |! al Tap! Torta | Toplam | eon Bid grab | ae [PRAM oer | tae | taka) indi Leeelater % we [cynmospetaler_| 22 aaa [Dikoder zee 5939595 _| aaos 8 (Monokoriler [1450.21 [ae | sit] 501] aor Hoplam sons [96 t| 9002 [are [ ta.00e 1 tone Horistik 6zet tablo incelendiginde buyitk bieki gruplanini gesitl paramerreler bakt- rmandan dajahim gGrilmekredit: Eeelti otlan (Peridophya divizyosu) ve Gymaospormier “Tletim demi 149IK, TARIKAHYA (Ack tohumlular), Honédaki toplam takson saytsina oranlandiginda %1'in alnnda yer aldiga goriilmekredir. Bunlardan Gyaonasterader sayt olarak da daha az olmasina kargin (22 tir, 40 taks tutarlat. Kapal tohumlu bithiler olan Angiaspermfnn dikoril sinifi “82 sinufi %16.8'ik pay olusturmaktadie. Buna pore floranin %80'inden fazlass dikotiler veya gift genekli bitkiler trafindan olusturulmaktadie, Ancak buna ragmen agag ve cab cirleri harig ratulursa dikodilerin Geriis alanlant (kapladiklan alan) genel oran Y.3 pibi cok kick olan Gymmospermer'den daha avdvr. Bu rabloda yeri tie saytsinin 8988, yabanet kaynakl tir sayssinin 6, kill tie sayisioin 138, coplam tir says 9222, caralc takson sayrsinin 2784 ve toplam cakson saytstnin da 12,006 oldugu go- rilmektedit, Tiiralt taksonlann orannin toplam tir say on) iilkenin vejetasyonunda (bitki detiisi) gok Gnemli bir yer monokait ina oramanin %30 olmas, Hongda yer alan her 3 tirden birinin tiralt:taksona sahip oldujunu yani politipik’ tiirler oldugunu ortaya koymakradir. Gelecekteki evrimsel siete bu alt taksonlann ‘daha da faskelasarak yeni tir haline gelmelesi ve bylece ti sayisinin daha da olasibk dabilindedie. ee [ise [a foes | en | sca Tindemizm tablosuna gore Flon/da endemik tir saytsinin 2891, endemik takson sayisimin da 3778 oldugu porilmektedis. Dikotllerdeki endemizm orant dikoiiller iginde %34.1, Mora genelinde %28idie. Monokatilerde ise bu oranlae kendi gurubund 0.1, Hora genclinde %3.34lbe yilae ve oraalan’ Diiyitk familyalar;cins, sir, endemik tit “Burden fa rls tna sipwhileog | 17 * 2004 sme | ctor | Bad ¥ Flora anilyalar cin | tor) Bt | ena. Oram | sed (a) [asteraceae . flamenco nwo | rtae | aa 38 6 Faaccae , > | 2 | Baklagiller) | os 400 4 [3 [Tamiaceac 45 | ava | 256 “4 9 |(Ballybabagiller) ° 256 i Brassicaceae wt : ; jp Bowes ss | 59 | 20 Pa ‘Poaceae . - | 5 ve | sa | ss w | 2 | Budge | [Caryopiytacese | wo | ws ° (Karanfilgiller} 2 mo 195 a 6 serophulariac wl > !? |cvaksikorugillers So] a7t 2a 2 8 Luitaveae : ; 5 | zambakgller) so) sar % 6 Al 2 jp faracese | 1 foe | 0 30 4 10 |(Hodangiller) 2 out ibs 36 + osseeae ol ; 1 |Rosseeae x | on] se 21 2 Ranunculaceae ha [Rane v fom | as 24 1 [2 |comnecoi wana tir sayisina goedeTARIKAHYA Rubiaceae TT - [> Jacokboyasgler w | m3] 9 45 5 (cypernceae na a jan] 2 1 ° Mipcmaesigtey | 2 | (Orchidaceae 1S Onsidegilee 2% | 140 | 31 | 2 1 [Chenopodiaceae | ,. | 1 6 | (Kazayagygiller) 35 | 109 n 10 o + [Buphorbinceae fl "7 | Sittepenglles) 5 )ie | on 2 ) — [Papaveraceae TT, 8 tashaggier) 7 | 2 | 2 26 1 |g _Dipsacaceae pla lull. = 9 |arescitaragysier) | Tridaccae 20 5 ofa lon 6 1 |cisengiey | ir [FOPHAM orm@a] fw Plonédaki, te saytst yoniinden en zengin familyalaca bakadyginda ik stalant Aster eae, Fabaceae, Lamiaccae, Brascacae ve Poareaealmaktack. Bui bes fmilya,dilkemizde yapilan stim floristik calismalarda da hemen hemen syn stealamayy korumaktacht Listede cins sayist yontinden en zengin familya 142 cinsle Poaceae ve 140 cinsle Aste racea' it, Tbe sa nian en zengin familyalar 1,186 ti ile Asteraceae ve 1.013 tie ile Tabaceaciis. Findemik tie sayrst bakumindan da bu iki familya en basta yer ale sayist bakimindan en zengin familyalar Asteraceae we Papareraceaeatastndaki 20 farilya olup bunlar Hernin %80'nd olusturmaktade, %20'i isc geri kalan Familyalaca da {almaktache, Genelde tir sayisi bakimindan zengin olan familyalar endemik tit bakimindan da zengindirler. Bas familyalarda durum farklidir, Ornefin Poaceae vit says balumindan 5. sieada ikea, 55 endemil te sayist ile altlardla yer almaktad. Yine Gperaceae 141 tiie sahipken sadece 2 endemik rir igermektedit. Bunlardan Onceki Family i idan endlemizan oranu digit Sonraki familya ise cofuntukla sulak yeya nem alanlan tercih ettiginden endemik i ri yerytiztinde gok penis alanlara dalyBltik sayist azdir. Ayan endemik rir sayts ile diger bie Srnektic. Bu familya tiyelesi de habitat olarak sadece £17 + 2004 sekildle halofitlerin cogunlukta oldugu Chenopodiaceae familyast da tuzlu alanlan tercih ettklerinden, gok genis bie cografyadaki cuzlu alanlarda yetiscbil diklerinden endemik tir saytst adit, Diger tarafian tir saytlan az olduge hale endemik ‘ir sayin ve dolayssipla endemizm orantasyiksck familyalar da vadir. Oenegia suradaki Seropbudariarcae Familyast 244 endemik tir ve %52 endemizm orant ile en basta gelen familyadht, Indaceze ve Rubiaveae de orta stralanda olmalarina karyin ‘45 nu vermekrcd cendemizm orantan ie 2. stradla gelmektedir. Bu durum bize su ipei Bir farmilyani, familya icindeki endemizm orant ne kadae yiiksekse o Familya o kadar lilkeye dzptidiie. Ornegin Seryplndariaae famiyasinda iyeleri Verbascam ve Veronica gibi cinsler basta olmak tizere goguntukla Anadolu‘da yetismektedirle. ‘Taksonomise ler veya bitki cografyactlan bu gibi taksonlarigin “gen metkezi (bitkinin tirevlendi yer) Anadolu'dur” ifadesini kullanmaktadilat, Cinsler ele alindiginda bu durum daha olay périilecektir. Familyalarn, Ponédakt gencl endemizm oranlarina bakildiginela bbw oranlarin endemiks tir sayilan ile paralel “ir sayist Gniinden en vengin cinsler; sir saytlar, endemik air sayilan ve oranlar (&6) oriilmektedir, inser ayer [Ene oan bee 410 an w 2 233 199 ss Planes 1 um a fen tl a ' [pst 6 s ‘0 Floto ws a x jb |eticracium 0 ul S Pf 9 » »10 |Alyssum. 95 54 | bn [oroeme 8 “6 oe rz [euphoria % » u fe 8 F 5 My 87 1 1 is | Ramune “ » | ow | se [Yorn “4 > | ow | [ir | sacs " x se | es “ ee 19 | Blanins 7 rm | « 2 % %6 a (Bakla) oF 7 1 | 22 [Lats a vp [| » aoe « a » | [> nt 0 “ 30 25 Seupbolari 9 2 x 2 Gram s 21 36Bhchibes (17 + 2008 ‘Onobrychis = . 27 | t&orungay x vo Gyprophyla | 5 8 | Coven M 0 ap Anhemis 2 5 —— Papaya) | | 2 [oonen z 21 a “Taraxicom : —— 3 | atinaivay at 15 \ 29 t be |arenasia 30 » | ‘Sedum - - 7 ~ 1 - — 23 |eamkorusu) 49 13 | 6 PF |ovildeeices) 15 a bs |upleurum a a HTanacewum 7 b> [ome 6 6 0 Siderits 37 6 38 8 Lassa) | | Ise faceysimium | ou a | 4 |4 [Festuca 9 4 7 x 5 |imoruy ! ° [Asperuta ls 40 6 2 31 _ [evans IScorzonera| > 5 I |ctekesakat) 6 a 0 442 |acthionema “a 21 31 ‘aq [Papaver i 50 wo er oo 2 0Tir saytst yondinden en zengin baslea cin bilgi vermek amas ile gok sayida cins oldugundan ik 43 cins lisreye akinmastar. Gori

You might also like

• Nasreddi̇n Hoca

  

  Document1 page

  Nasreddi̇n Hoca

  Mustafa Trifolium

  No ratings yet
• KPDS - Üds Sinavlari İçi̇n Soru Çözme Tekni̇kleri̇

  

  Document6 pages

  KPDS - Üds Sinavlari İçi̇n Soru Çözme Tekni̇kleri̇

  Mustafa Trifolium

  No ratings yet
• Tahmin

  

  Document4 pages

  Tahmin

  Mustafa Trifolium

  No ratings yet
• • Magazines
  • Podcasts
  • Sheet music
• Kızılay

  

  Document1 page

  Kızılay

  Mustafa Trifolium

  No ratings yet
• Genel Test

  

  Document6 pages

  Genel Test

  Mustafa Trifolium

  No ratings yet
• Eş Anlamli

  

  Document1 page

  Eş Anlamli

  Mustafa Trifolium

  No ratings yet
• Üds Çalişma

  

  Document20 pages

  Üds Çalişma

  Mustafa Trifolium

  No ratings yet
• Zıt-Eş Anlam

  

  Document1 page

  Zıt-Eş Anlam

  Mustafa Trifolium

  No ratings yet
• SağlıklıOLalım

  

  Document1 page

  SağlıklıOLalım

  Mustafa Trifolium

  No ratings yet
• Nokta Virgül

  

  Document1 page

  Nokta Virgül

  Mustafa Trifolium

  No ratings yet