โรงเรียน วัดสระเกศ

กลุมสาระการเรียนรูวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี
แผนการจัดการเรียนรูที่ 21 เรื่อง โจทยปญหาเกี่ยวกับแรงและการหาแรงลัพธ
รหัสวิชา ว30201 ชื่อวิชา ฟสิกส 1 ผูสอน นายปราณนต พิมพพันธุ
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4/1 จำนวนนักเรียน 8 คน วันทีส่ อน 31 สิงหาคม 2564 เวลา 08.20—10.00 (100 นาที)
อาจารยนิเทศกสถานศึกษา ครูนจุ นารถ รุงอเนกทรัพย อาจารยนิเทศคณะครุศาสตร อาจารย ดร.อัศวนนทปกรณ ธเนศวีรภัทร

สาระ ฟสิกส
ผลการเรียนรู
1. ทดลอง และอธิบายการหาแรงลัพธของแรงสองแรงที่ทำมุมตอกัน
ผลการเรียนรูในสาระที่เชื่อมโยงกัน
1. เขาใจธรรมชาติทางฟสิกส ปริมาณและกระบวนการวัด การเคลื่อนที่แนวตรง แรงและกฎการเคลื่อนที่ของนิวตัน กฎความโนมถวงสากล แรงเสียดทานสมดุลกล ของวัตถุ งานและกฎการอนุรักษพลังงาน
กล โมเมนตัมและกฎการอนุรักษ โมเมนตัม การเคลื่อนที่แนวโคง รวมทั้งนำความรูไปใชประโยชน
สาระการเรียนรูแกนกลาง
- แรงเปนปริมาณเวกเตอรจึงมีทั้งขนาดและทิศทาง กรณีที่มีแรงหลาย ๆ แรง กระทำตอวัตถุสามารถหาแรงลัพธที่กระทำตอวัตถุโดยใชวิธีเขียนเวกเตอรของแรงแบบหางตอหัว วิธีสรางรูปสีเ่ หลีย่ มดาน
ขนานของแรงและวิธคี ำนวณ
สาระสำคัญ
แรง (force) คือ สิ่งที่กระทำตอวัตถุแลวทำใหวัตถุเปลี่ยนสภาพไป ซึ่งการกระทำนั้นอาจทำใหวัตถุเกิดการเคลื่อนที่หรือเปลี่ยนรูปราง แตการเคลื่อนที่ของวัตถุหนึ่ง ๆ นั้นอาจเปนผลมาจากแรงหลายแรง
ซึ่งในกรณีที่มีแรงหลายแรงกระทำตอวัตถุจะตองรวมแรงทั้งหมดที่มากระทำเพื่อหาแรงลัพธ ดวยวิธีทางเวกเตอรทางวิธีการหาแรงลัพธสามารถทำไดดวยการวาดรูป โดยนำหัวลูกศร ของเวกเตอรแรงหนึ่งไปตอกับหาง
ลูกศร ของเวกเตอรอีกแรงหนึ่ง และตอในลักษณะนีไ้ ปเรื่อย ๆ จนครบทุกเวกเตอร จากนั้นลากเวกเตอรจากหางลูกศรของเวกเตอรแรงตัวแรกไปยังหัวลูกศรของเวกเตอรแรงตัวสุดทาย และการคำนวณ แบงเปน 3
กรณีคือ กรณีแรงอยูในแนวเดียวกันแบบ 1 มิต,ิ กรณีแรงอยูในระนาบเดียวกันแบบ 2 มิติ และทำมุมตัง้ ฉากกันและกรณีแรงอยูในระนาบเดียวกันแบบ 2 มิติ และทำมุมใดตอ ๆ กัน
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
เมื่อเรียนคาบนี้ 1. เนื้อหา 1. ขั้นนำ (15 นาที) - ใบบันทึกขอมูลประกอบการ - นักเรียนสามารถ
จบแลวนักเรียน 1.1 ทบทวนเกี่ยวกับแรง 1.1 ครูนำการอภิปราย เพื่อทบทวนความรู ทบทวน เรื่อง “แรงและการหา อธิบายความหมายของ
สามารถ 1.1.1 ความหมายของแรง เกี่ยวกับแรงและการหาแรงลัพธ โดยการใช แรงลัพธ” แรง จากคำถาม ใน
ดานพุทธิพิสัย แรง (force) คือ สิ่งที่กระทำตอวัตถุ คำถามดังตอไปนี้ แบบฝกหัดไดคะแนน
1. อธิบาย แลวทำใหวัตถุเปลี่ยนสภาพไป ซึ่งการ 1.1.1 แรงคืออะไร (สิ่งที่กระทำตอวัตถุแลวทำ - แบบฝกหัด เรื่อง “โจทย คิดเปนรอยละ 50 ของ
ความหมายของแรง กระทำนั้นอาจทำใหวัตถุเกิดการเคลื่อนที่ ใหวัตถุเปลี่ยนสภาพไป ซึ่งการกระทำ ปญหาเกี่ยวกับแรงและการหา คะแนนรวมขึ้นไป
ได หรือเปลี่ยนรูปราง โดยการเปลี่ยนแปลงนี้ นั้นอาจทำใหวัตถุเกิดการเคลื่อนที่หรือ แรงลัพธ”
จะขึ้นอยูกับขนาดและทิศทางของแรงที่มา เปลี่ยนรูปราง) - นักเรียนสามารถ
ดานทักษะพิสัย กระทำ (และขึ้นอยูกับชนิดของวัตถุดวย ใน 1.1.2 ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ - สื่ออิเล็กทรอนิกส จาก คำนวณเพื่อหาแรงลัพธ
1. คำนวณเพื่อหา กรณีที่วัตถุเปลี่ยนรูปราง) ซึ่งอาจจะมีการ ในกรณีที่แรงอยูในแนวเดียวกัน โปรแกรมพาวเวอรพอยท เรื่อง โดยใชวิธีการวาดรูป
แรงลัพธโดยใช เปลี่ยนแปลงเฉพาะขนาดของความเร็ว “โจทยปญหาเกี่ยวกับแรงและ คำนวณและแยก
รูปแบบ 1 มิติ ใชสมการใดในการหา
วิธีการวาดรูป หรือเฉพาะทิศทางของความเร็ว หรือ การหาแรงลัพธ” องคประกอบเวกเตอร
ขนาดของแรงลัพธ
คำนวณและแยก เปลี่ยนแปลงทั้งขนาดและทิศทางของ จากโจทยปญหาใน
( ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3 )
องคประกอบ ความเร็วไปพรอมกันก็ได ดังนั้น แรงจึงเปน - หนังสือเรียนอักษรเจริญทัศน แบบฝกหัดไดคะแนน
1.1.3 ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ
เวกเตอรได ปริมาณเวกเตอร เขียนแทนดวยสัญลักษณ รายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร คิดเปนรอยละ 50 ของ
ในกรณีที่แรงอยูในแนวเดียวกัน ฟสิกส ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 คะแนนรวมขึ้นไป
𝐹𝐹⃑ มีหนวยใน ระบบเอสไอเปน นิวตัน (N)
ดานจิตพิสัย รูปแบบ 1 มิติ ดูทิศทางของแรงลัพธ เลม 1
1. มีความรับผิดชอบ 1.1.2 การหาแรงลัพธโดยการคำนวณ อยางไร (สังเกตที่เครื่องหมายของแรง - นักเรียนมีความ
โดยการเขาเรียนและ ลัพธ) รับผิดชอบโดยการเขา
แรงลัพธจะมีคาเทากับผลบวกของแรง
สงงานไดตรงเวลา ยอยทัง้ หมด โดยใชหลักการรวมเวกเตอร เรียนและสงงานไดตรง
ในทางคณิตศาสตรมาคำนวณ กลาวคือ ถา เวลา
𝐹𝐹⃑1 , 𝐹𝐹⃑2 และ 𝐹𝐹⃑3 เปนแรงยอย จะไดแรงลัพธ
(∑ 𝐹𝐹⃑) เปน ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู
1.1.3 กรณีแรงยอยมีทิศทางตั้งฉากกัน
ขนาดของแรงลัพธหาไดโดยการใช
ทฤษฎีบทพีทาโกรัส ดังสมการ
(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹
�⃑1 )2 + (𝐹𝐹
�⃑2 )2
สวนทิศทางของแรงลัพธ ∑𝐹𝐹⃑ สามารถ
หาไดจากสมการดานลาง ซึ่งมุม 𝜃𝜃 เปนมุม
ที่แรงลัพธ ∑𝐹𝐹⃑ กระทำกับทิศตะวันออก
𝐹𝐹2
tan 𝜃𝜃 =
𝐹𝐹1
1.2 โจทยปญหา
1.2.1 จงหาแรงลัพธของแรง a ขนาด 10
นิวตัน และแรง b ขนาด 15 นิวตัน ใน
รูปภาพตอไปนี้ ดวยวิธีการคำนวณ
กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก และทิศ
ทางซายเปนลบ
กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
1.1.4 ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ
ในกรณีที่แรงอยูในระนาบเดียวกัน
รูปแบบ 2 มิติ และแรงที่ตองนำมาหา
แรงลัพธนั้นมีทิศทางตั้งฉากกัน ใช
สมการใดในการหาขนาดของแรงลัพธ
((∑𝐹𝐹⃑)2 = (𝐹𝐹⃑1)2 + (𝐹𝐹⃑2)2)
1.1.5 ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ
ในกรณีที่แรงอยูในระนาบเดียวกัน
รูปแบบ 2 มิติ และแรงที่ตองนำมาหา
แรงลัพธนั้นมีทิศทางตั้งฉากกัน ใช
สมการใดในการหาทิศทางของแรงลัพธ
𝐹𝐹
( tan 𝜃𝜃 = 𝐹𝐹2 )
1
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู
ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให :
𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = +10 𝑁𝑁 ทิศทางขวา
𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = +15 𝑁𝑁 ทิศทางขวา
วิธีทำ
จากสมการ ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3
แทนคา ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 + 𝐹𝐹⃑𝑏𝑏
� 𝐹𝐹⃑ = 10 + 15 = +25 𝑁𝑁
ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 25 นิวตัน
และมีทิศทางไปทางขวา
1.2.2 จงหาแรงลัพธของแรง a ขนาด 25
นิวตัน และแรง b ขนาด 15 นิวตัน ใน
รูปภาพตอไปนี้ ดวยวิธีการคำนวณ
กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก และทิศ
ทางซายเปนลบ
กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
2. ขั้นสอน (65 นาที)
2.1 ครูสาธิตการแกไขโจทยปญหา “จงหาแรง
ลัพธของแรง a ขนาด 10 นิวตัน และแรง b
ขนาด 15 นิวตัน ในรูปภาพตอไปนี้ ดวย
วิธีการคำนวณ กำหนดใหทิศทางขวาเปน
บวก และทิศทางซายเปนลบ” โดยมีขั้นตอน
ดังนี้
2.1.1 โจทยตองการหาปริมาณอะไร (แรงลัพธ
ของแรง a และแรง b)
2.1.2 โจทยกำหนดปริมาณอะไรมาใหบาง
(𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = +10 𝑁𝑁 ทิศทางขวา
𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = +15 𝑁𝑁 ทิศทางขวา)
2.1.3 ควรใชสมการใดในการหาขนาดของแรง
ลัพธดังกลาว
(∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3)
2.1.4 ครูทำการสาธิตการคำนวณ ดังนี้
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู
ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให :
𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = −25 𝑁𝑁 ทิศทางซาย
𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = +15 𝑁𝑁 ทิศทางขวา
วิธีทำ
จากสมการ ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3
แทนคา ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 + 𝐹𝐹⃑𝑏𝑏
� 𝐹𝐹⃑ = (−25) + (+15) = −10 𝑁𝑁
ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 10 นิวตัน
และมีทิศทางไปทางซาย
1.2.3 จงหาแรงลัพธของแรง a ขนาด 9 นิว
ตัน และแรง b ขนาด 12 นิวตัน ในรูปภาพ
ตอไปนี้ ดวยวิธีการคำนวณ
ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให :
𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = 9 𝑁𝑁 ขึ้นขางบน
𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = 12 𝑁𝑁 ทิศทางขวา
กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
วิธีทำ
จากสมการ ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3
แทนคา ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 + 𝐹𝐹⃑𝑏𝑏
� 𝐹𝐹⃑ = 10 + 15 = +25 𝑁𝑁
ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 25 นิวตัน และมีทิศทาง
ไปทางขวา
2.2 ครูสาธิตการแกไขโจทยปญหา “จงหาแรง
ลัพธของแรง a ขนาด 25 นิวตัน และแรง b
ขนาด 15 นิวตัน ในรูปภาพตอไปนี้ ดวย
วิธีการคำนวณ กำหนดใหทิศทางขวาเปน
บวก และทิศทางซายเปนลบ” โดยมีขั้นตอน
ดังนี้
2.2.1 โจทยตองการหาปริมาณอะไร (แรงลัพธ
ของแรง a และแรง b)
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
วิธีทำ 2.2.2 โจทยกำหนดปริมาณอะไรมาใหบาง
จากสมการ (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑1 )2 + (𝐹𝐹⃑2 )2 (𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = −25 𝑁𝑁 ทิศทางซาย
แทนคา (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 )2 + (𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 )2 𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = +15 𝑁𝑁 ทิศทางขวา)
(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (12)2 + (9)2 2.2.3 ควรใชสมการใดในการหาขนาดของแรง
(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (144) + (81) = +225
ลัพธดังกลาว
ดังนั้น ∑ 𝐹𝐹⃑ = √225 = 15 𝑁𝑁 (∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3)
2.2.4 ครูทำการสาธิตการคำนวณ ดังนี้
𝐹𝐹2
จากสมการ tan 𝜃𝜃 = วิธีทำ
𝐹𝐹1
แทนคา tan 𝜃𝜃 = 𝑎𝑎
𝐹𝐹 จากสมการ ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3
𝐹𝐹𝑏𝑏
9 3 แทนคา ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 + 𝐹𝐹⃑𝑏𝑏
tan 𝜃𝜃 = =
12 4 � 𝐹𝐹⃑ = (−25) + (+15) = −10 𝑁𝑁

3
จาก tan 37° =
4 ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 10 นิวตัน และมีทิศทาง
ดังนั้น 𝜃𝜃 = 37° ไปทางซาย

ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 15 นิวตัน 2.3 ครูสาธิตการแกไขโจทยปญหา “จงหาแรง

และมีทิศทางทำมุม 37 องศากับแกนนอน ลัพธของแรง a ขนาด 9 นิวตัน และแรง b
ไปทางขวาบน ขนาด 12 นิวตัน ในรูปภาพตอไปนี้ ดวย
วิธีการคำนวณ” โดยมีขั้นตอนดังนี้
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
1.2.4 จงหาแรงลัพธของแรง a ขนาด 16
นิวตัน และแรง b ขนาด 12 นิวตัน ใน
รูปภาพตอไปนี้ ดวยวิธีการคำนวณ

2.3.1 โจทยตองการหาปริมาณอะไร (แรงลัพธ

ของแรง a และแรง b)
ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให : 2.3.2 โจทยกำหนดปริมาณอะไรมาใหบาง
𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = 16 𝑁𝑁 ขึ้นขางบน (𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = 9 𝑁𝑁 ทิศขึ้นขางบน
𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = 12 𝑁𝑁 ทิศทางซาย 𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = 12 𝑁𝑁 ทิศทางขวา)
วิธีทำ 2.3.3 ควรใชสมการใดในการหาขนาดของแรง
จากสมการ (∑𝐹𝐹⃑)2 = (𝐹𝐹⃑1)2 + (𝐹𝐹⃑2)2 ลัพธดังกลาว
แทนคา (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 )2 + (𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 )2
((∑𝐹𝐹⃑)2 = (𝐹𝐹⃑1)2 + (𝐹𝐹⃑2)2)
(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (12)2 + (16)2
2.3.4 ครูทำการสาธิตการคำนวณ ดังนี้
(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (144) + (256) = +400
วิธีทำ
ดังนั้น ∑ 𝐹𝐹⃑ = √400 = 20 𝑁𝑁
จากสมการ (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑1 )2 + (𝐹𝐹⃑2 )2
แทนคา (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 )2 + (𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 )2
𝐹𝐹2
จากสมการ tan 𝜃𝜃 = (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (12)2 + (9)2
𝐹𝐹1
(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (144) + (81) = +225

ดังนั้น ∑ 𝐹𝐹⃑ = √225 = 15 𝑁𝑁

วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
𝐹𝐹
แทนคา tan 𝜃𝜃 = 𝑎𝑎 2.3.5 ควรใชสมการใดในการหาทิศทางของ
𝐹𝐹𝑏𝑏
16 4 แรงลัพธดังกลาว
tan 𝜃𝜃 = =
12 3 𝐹𝐹
(tan 𝜃𝜃 = 𝐹𝐹2)
4
จาก tan 53° =
3
1
2.3.6 ครูทำการสาธิตการคำนวณ ดังนี้
ดังนั้น 𝜃𝜃 = 53°
𝐹𝐹2
จากสมการ tan 𝜃𝜃 =
𝐹𝐹1
ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 20 นิวตัน 𝐹𝐹𝑎𝑎
แทนคา tan 𝜃𝜃 =
𝐹𝐹𝑏𝑏
และมีทิศทางทำมุม 37 องศากับแกนนอน
9 3
ไปทางซายบน tan 𝜃𝜃 = =
12 4

3
จาก tan 37° =
4
ดังนั้น 𝜃𝜃 = 37°

ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 15 นิวตัน และมี

ทิศทางทำมุม 37 องศากับแกนนอน ไปทางขวาบน
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู
2. กระบวนการ
สมรรถนะสำคัญ 5 ดาน
- ความสามารถในการสื่อสาร: ในการตอบ
คำถามที่ครูทำการถามไดอยางตรงประเด็น
- ความสามารถในการคิด: ในการคิดหา
คำตอบที่จะตองตอบและคำนวณปริมาณได
อยางถูกตอง
- ความสามารถในการแกปญหา: ในการแก
โจทยปญหา
- ความสามารถในการใชทักษะชีวิต (-)
- ความสามารถในการใชเทคโนโลยี (-)
3. คุณลักษณะอันพึงประสงค
- มีความรับผิดชอบ จากการเขาเรียนและ
สงงานตรงเวลา
- มุงมั่นในการทำงาน จากการตอบคำถาม
ในชั้นเรียน และทำโจทยที่กำหนดใหให
เสร็จทันเวลา
กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
2.4 ครูสาธิตการแกไขโจทยปญหา “จงหาแรง
ลัพธของแรง a ขนาด 16 นิวตัน และแรง b
ขนาด 12 นิวตัน ในรูปภาพตอไปนี้ ดวย
วิธีการคำนวณ” โดยมีขั้นตอนดังนี้
2.4.1 โจทยตองการหาปริมาณอะไร (แรงลัพธ
ของแรง a และแรง b)
2.4.2 โจทยกำหนดปริมาณอะไรมาใหบาง
(𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = 16 𝑁𝑁 ทิศขึ้นขางบน
𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = 12 𝑁𝑁 ทิศทางซาย)
2.4.3 ควรใชสมการใดในการหาขนาดของแรง
ลัพธดังกลาว
((∑𝐹𝐹⃑)2 = (𝐹𝐹⃑1)2 + (𝐹𝐹⃑2)2)
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
2.4.4 ครูทำการสาธิตการคำนวณ ดังนี้
วิธีทำ
จากสมการ (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑1 )2 + (𝐹𝐹⃑2 )2
แทนคา (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 )2 + (𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 )2
(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (12)2 + (16)2
(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (144) + (256) = +400

ดังนั้น ∑ 𝐹𝐹⃑ = √400 = 20 𝑁𝑁

2.4.5 ควรใชสมการใดในการหาทิศทางของ
แรงลัพธดังกลาว
𝐹𝐹
(tan 𝜃𝜃 = 𝐹𝐹2)
1
2.4.6 ครูทำการสาธิตการคำนวณ ดังนี้
𝐹𝐹2
จากสมการ tan 𝜃𝜃 =
𝐹𝐹1
𝐹𝐹𝑎𝑎
แทนคา tan 𝜃𝜃 =
𝐹𝐹𝑏𝑏
16 4
tan 𝜃𝜃 = =
12 3
4
จาก tan 53° =
3
ดังนั้น 𝜃𝜃 = 53°

ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 20 นิวตัน และมี

ทิศทางทำมุม 37 องศากับแกนนอน ไปทางซายบน
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
3. ขั้นสรุป (20 นาที)
3.1 ครูใชคำถามเพื่อตรวจสอบความเขาใจและ
สรุปบทเรียน ดังนี้
3.1.1 แรงคืออะไร (สิ่งที่กระทำตอวัตถุแลวทำ
ใหวัตถุเปลี่ยนสภาพไป ซึ่งการกระทำ
นั้นอาจทำใหวัตถุเกิดการเคลื่อนที่หรือ
เปลี่ยนรูปราง)
3.1.2 ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ
ในกรณีที่แรงอยูในแนวเดียวกัน
รูปแบบ 1 มิติ ใชสมการใดในการหา
ขนาดของแรงลัพธ
( ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3 )
3.1.3 ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ
ในกรณีที่แรงอยูในแนวเดียวกัน
รูปแบบ 1 มิติ ดูทิศทางของแรงลัพธ
อยางไร (สังเกตที่เครื่องหมายของแรง
ลัพธ)
วัตถุประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรียนรู สื่อ/แหลงการเรียนรู ประเมินการเรียนรู
3.1.4 ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ
ในกรณีที่แรงอยูในระนาบเดียวกัน
รูปแบบ 2 มิติ และแรงที่ตองนำมาหา
แรงลัพธนั้นมีทิศทางตั้งฉากกัน ใช
สมการใดในการหาขนาดของแรงลัพธ
((∑𝐹𝐹⃑)2 = (𝐹𝐹⃑1)2 + (𝐹𝐹⃑2)2)
3.1.5 ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ
ในกรณีที่แรงอยูในระนาบเดียวกัน
รูปแบบ 2 มิติ และแรงที่ตองนำมาหา
แรงลัพธนั้นมีทิศทางตั้งฉากกัน ใช
สมการใดในการหาทิศทางของแรงลัพธ
𝐹𝐹
( tan 𝜃𝜃 = 𝐹𝐹2 )
1
 ใบบันทึกขอมูลประกอบการทบทวน เรื่อง แรงและการหาแรงลัพธ
ชื่อ....................................................................................................................................ชั้น.......................เลขที่................
คำสั่ง : จงบันทึกความรูที่ไดจากการอภิปรายในชั้นเรียน ดวยการตอบคำถามดังตอไปนี้
1. แรง
คือ ..............................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................

2. ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ ในกรณีที่แรงอยูในแนวเดียวกัน รูปแบบ 1 มิติ

สมการใดใชในการหาขนาดของแรงลัพธ คือ ..............................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
โดยังเกตทิศทางของแรงลัพธจาก ...............................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................

3. ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ ในกรณีที่แรงอยูในระนาบเดียวกัน รูปแบบ 2 มิติ และแรงที่ตองนำมาหาแรง

ลัพธนั้นมีทิศทางตั้งฉากกัน
สมการใดใชในการหาขนาดของแรงลัพธ คือ ..............................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
โดยังเกตทิศทางของแรงลัพธจาก ...............................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
 แบบฝกหัด เรื่อง โจทยปญหาเกี่ยวกับแรงและการหาแรงลัพธ
ชื่อ.....................................................................................................................................ชั้น.....................เลขที่..................
คำสั่ง : จงตอบคำถามและแสดงวิธีการแกโจทยปญหาใหสมบูรณ
1. จงหาแรงลัพธของแรง a ขนาด 10 นิวตัน และแรง b ขนาด 15 นิวตัน ในรูปภาพตอไปนี้ ดวยวิธีการคำนวณ
กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก และทิศทางซายเปนลบ

............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
2. จงหาแรงลัพธ์ของแรง a ขนาด 25 นิวตัน และแรง b ขนาด 15 นิวตัน ในรูปภาพต่อไปนี ้ ด้วยวิธีการคํานวณ กําหนดให้ทิศทางขวา
เป็ นบวก และทิศทางซ้ายเป็ นลบ

............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
3. จงหาแรงลัพธของแรง a ขนาด 9 นิวตัน และแรง b ขนาด 12 นิวตัน ในรูปภาพตอไปนี้ ดวยวิธีการคำนวณ โดย
กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก ทางซายเปนลบ และทิศขึ้นขางบนเปนบวก ลงขางลางเปนลบ

............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................

4. จงหาแรงลัพธของแรง a ขนาด 16 นิวตัน และแรง b ขนาด 12 นิวตัน ในรูปภาพตอไปนี้ ดวยวิธีการคำนวณ โดย

กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก ทางซายเปนลบ และทิศขึ้นขางบนเปนบวก ลงขางลางเปนลบ

............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
 ใบบันทึกขอมูลประกอบการทบทวน เรื่อง แรงและการหาแรงลัพธ
ชื่อ....................................................................................................................................ชั้น.......................เลขที่................
คำสั่ง : จงบันทึกความรูที่ไดจากการอภิปรายในชั้นเรียน ดวยการตอบคำถามดังตอไปนี้
1. แรง
คือ สิ่งที่กระทำตอวัตถุแลวทำใหวัตถุเปลี่ยนสภาพไป ซึ่งการกระทำนั้นอาจทำใหวัตถุเกิดการเคลื่อนที่
หรือเปลี่ยนรูปราง

2. ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ ในกรณีที่แรงอยูในแนวเดียวกัน รูปแบบ 1 มิติ

สมการใดใชในการหาขนาดของแรงลัพธ คือ ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3
โดยังเกตทิศทางของแรงลัพธจาก สังเกตที่เครื่องหมายของแรงลัพธ

3. ในการหาแรงลัพธดวยวิธีการคำนวณ ในกรณีที่แรงอยูในระนาบเดียวกัน รูปแบบ 2 มิติ และแรงที่ตองนำมาหาแรง

ลัพธนั้นมีทิศทางตั้งฉากกัน
สมการใดใชในการหาขนาดของแรงลัพธ คือ (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑1 )2 + (𝐹𝐹⃑2 )2
𝐹𝐹2
โดยังเกตทิศทางของแรงลัพธจาก tan 𝜃𝜃 =
𝐹𝐹1
 แบบฝกหัด เรื่อง โจทยปญหาเกี่ยวกับแรงและการหาแรงลัพธ
ชื่อ.....................................................................................................................................ชั้น.....................เลขที่..................
คำสั่ง : จงตอบคำถามและแสดงวิธีการแกโจทยปญหาใหสมบูรณ
1. จงหาแรงลัพธของแรง a ขนาด 10 นิวตัน และแรง b ขนาด 15 นิวตัน ในรูปภาพตอไปนี้ ดวยวิธีการคำนวณ
กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก และทิศทางซายเปนลบ

ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให :
𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = +10 𝑁𝑁 ทิศทางขวา
𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = +15 𝑁𝑁 ทิศทางขวา
วิธีทำ
จากสมการ ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3

แทนคา ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 + 𝐹𝐹⃑𝑏𝑏

� 𝐹𝐹⃑ = 10 + 15 = +25 𝑁𝑁

ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 25 นิวตัน และมีทิศทางไปทางขวา

2. จงหาแรงลัพธ์ของแรง a ขนาด 25 นิวตัน และแรง b ขนาด 15 นิวตัน ในรูปภาพต่อไปนี ้ ด้วยวิธีการคํานวณ กําหนดให้ทิศทางขวา
เป็ นบวก และทิศทางซ้ายเป็ นลบ

ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให :
𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = −25 𝑁𝑁 ทิศทางซาย
𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = +15 𝑁𝑁 ทิศทางขวา
วิธีทำ
จากสมการ ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑1 + 𝐹𝐹⃑2 + 𝐹𝐹⃑3

แทนคา ∑ 𝐹𝐹⃑ = 𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 + 𝐹𝐹⃑𝑏𝑏

� 𝐹𝐹⃑ = (−25) + (+15) = −10 𝑁𝑁

ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 10 นิวตัน และมีทิศทางไปทางซาย

3. จงหาแรงลัพธของแรง a ขนาด 9 นิวตัน และแรง b ขนาด 12 นิวตัน ในรูปภาพตอไปนี้ ดวยวิธีการคำนวณ โดย
กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก ทางซายเปนลบ และทิศขึ้นขางบนเปนบวก ลงขางลางเปนลบ

ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให :
𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = 9 𝑁𝑁 ขึ้นขางบน
𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = 12 𝑁𝑁 ทิศทางขวา
วิธีทำ
จากสมการ (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑1 )2 + (𝐹𝐹⃑2 )2

แทนคา (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 )2 + (𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 )2

(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (12)2 + (9)2

(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (144) + (81) = +225

ดังนั้น ∑ 𝐹𝐹⃑ = √225 = 15 𝑁𝑁

𝐹𝐹2
จากสมการ tan 𝜃𝜃 =
𝐹𝐹1
𝐹𝐹𝑎𝑎
แทนคา tan 𝜃𝜃 =
𝐹𝐹𝑏𝑏

9 3
tan 𝜃𝜃 = =
12 4
3
จาก tan 37° =
4

ดังนั้น 𝜃𝜃 = 37°
ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 15 นิวตัน และมีทิศทางทำมุม 37 องศากับแกนนอน ไปทางขวาบน
4. จงหาแรงลัพธของแรง a ขนาด 16 นิวตัน และแรง b ขนาด 12 นิวตัน ในรูปภาพตอไปนี้ ดวยวิธีการคำนวณ โดย
กำหนดใหทิศทางขวาเปนบวก ทางซายเปนลบ และทิศขึ้นขางบนเปนบวก ลงขางลางเปนลบ

ปริมาณที่โจทยที่กำหนดให :
𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 = 16 𝑁𝑁 ขึ้นขางบน
𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 = 12 𝑁𝑁 ทิศทางซาย
วิธีทำ
จากสมการ (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑1 )2 + (𝐹𝐹⃑2 )2

แทนคา (∑𝐹𝐹⃑ )2 = (𝐹𝐹⃑𝑏𝑏 )2 + (𝐹𝐹⃑𝑎𝑎 )2

(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (12)2 + (16)2

(∑𝐹𝐹⃑ )2 = (144) + (256) = +400

ดังนั้น ∑ 𝐹𝐹⃑ = √400 = 20 𝑁𝑁

𝐹𝐹2
จากสมการ tan 𝜃𝜃 =
𝐹𝐹1
𝐹𝐹𝑎𝑎
แทนคา tan 𝜃𝜃 =
𝐹𝐹𝑏𝑏

16 4
tan 𝜃𝜃 = =
12 3
4
จาก tan 53° =
3

ดังนั้น 𝜃𝜃 = 53°
ดังนั้น แรงลัพธมีขนาดเทากับ 20 นิวตัน และมีทิศทางทำมุม 37 องศากับแกนนอน ไปทางซายบน