Advance Montessori Education Center of Isabela, Inc.

Maligaya, Tumauini, Isabela

Email: amecimontessori@gmail.com

FILIPINO 9

IKALAWANG YUNIT Pangalan: ______________________________________________

Baitang at Seksyon: _____________________

MODYUL 1

Layunin:
Pagkatapos ng aralin, ang mag-aaral ay inaasahang,
a. natutukoy ang pagkakaiba ng tanka at haiku,
b. nakapaglathala ng sariling tanka at haiku, at
c. naibabahagi ang kulturang nakapaloob sa tanka at haiku ng silangang Asya.

TANKA AT HAIKU
Ang tanka ay isa sa mga pinakamatandang anyo ng panitikan ng mga Hapones.
Ito ay nagmula sa waka na nangangahulugang tula ng mga Hapones. Sa kalaunan, ito
ay tinawag na tanka na nangangahulugang maikling tula. Ang karaniwang tema nito ay
pag-ibig. Bukod sa pag- ibig, binibigyan din ng pansin ang paglalarawan sa pang- araw-
araw na pamumuhay, isyung panlipunan tulad ng kahalagahan ng pagkakaisa,
pagbabago, at iba pa.

Ang tänka ay binubuo lamang ng limang taludtod at may kabuoang 31 pantig. Ito
ay nahahati sa pamamagitan ng limang pantig sa unang taludtod, pitong pantig sa
ikalawang taludtod, limang pantig sa ikatlong taludtod, at ang dalawang huling taludtod
ay may pitong pantig bawat isa.

Narito ang dalawang halimbawa ng tanka:

TANKA
Salin sa Filipino ni Marga B. Carreon
Naiisip ka Nakilala ka

Pagtulog nakita ka Hindi lubos maisip

Sa panaginip Buhay may saysay.

Kung nalalaman ko lang At ngayo'y umaasa

 Di na ko gumising pa. Buhay ko’y lumawig pa.

ni Ono no Komachi (825-00) ni Fujiwara Yoshitaka (954-74)

Sa panahong Heian (mula 794 hanggang 1185) nakilala ang tulang tanka sa
bansang Hapon. Sinasabi na noong panahong iyon, ang pagbigkas ng tanka ay isa sa
mga paboritong libangan ng mga taong kilala sa lipunan na tinatawag na maharlika o
aristokrat. Ngunit, sa pagsapit ng panahong Medieval (mula 1185 hanggang 1603), unti-
unting lumamlam ang tanka at naging popular ang haiku.

Ang haiku ay pinaikling tanka. Ito ay binubuo lamang ng tatlong maiikling

taludtod at may kabuoang 17 pantig. Ang unang taludtod ay may limang pantig, ang
ikalawang taludtod ay may pitong pantig, at ang ikatlong taludtod ay may limang pantig.
Samakatwid, higit itong maikli kaysa sa tanka. Bagama't maikli, nagtataglay ito ng
malalim na mensahe tungkol sa nararanasan o nararamdaman ng may- akda sa
pamamagitan ng pagbibigay ng pansin sa pisikal na mundo.

Sa mga manunulat ng haiku, itinuturing na pinakasikat at pinakaimpluwensiyal

si Matsuo Basho (1644-1694). Dahil sa kanyang mga akda, nagkaroon ng mas malalim
na pagtingin ang pagsulat ng haiku sapagkat binigyan niya ng pansin ang mga maliliit
na ganap at katotohanan sa ating pang-araw-araw na buhay na kasasalaminan ng
malalim na damdamin o emosyon.

Narito ang ilang halimbawa ng haiku:

HAIKU
Salin sa Filipino ni Marga B. Carreon
Sa lumang lawa Sa isang sanga
Ang palaka'y lumundag Ang uwak nagpahinga
Tubig nag-ingay. Gabing taglagas.
ni Matsuo Basho (1644-1694)
Gabing malamig Patay ang ilaw
Napatay ang gagamba Tanaw mga bituin
Nalungkot ako. Sa 'king bintana.
ni Masaoka Shiki (1867-1902) ni Natsume Soseki (1867-1916)
Ang paruparo
May matalim na titig
Tumakbo rito.
ni Takahama Kyoshi (1874-1959)
Bagama't payak o simple ang mga salitang gamit sa tanka at haiku, mayaman ang
mga ito sa imahen at talinghaga. Nakatuon ang mga ito sa mga karanasan ng
manunulat at sa mga nakikita niya sa paligid na bagama't maaaring walang saysay sa
iba ay may hugot naman sa kanya.

Bukod dito, sa mga tulang tanka at haiku masasalamin ang iba pang mga
katangian ng mga Hapones tulad ng kanilang pagiging mapagmasid at pagmamahal sa
kapwa at kalikasan.
 ISAGAWA MO

Panuto: Sumulat ng tula (isang tanka at isang haiku) tungkol sa pagpapahalaga sa

kalikasan gamit ang matatalinghagang salita o pahayag.
TANKA HAIKU

Pamantayan
Nilalaman = 20
Paggamit ng talinghaga= 20
Pagsunod sa wastong estilo ng pagbuo ng tula = 10
Kabuoan = 50

KAALAMANG
PAMPANITIKAN
Layunin:

Pagkatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang;

a. nakapagbibigay ng halimbawa ng idyoma at tayutay;
b. nakasusulat ng tanka at haiku, gamit ang mga idyoma at tayutay; at
c. naitatala ang kahalagahan ng paggamit ng matatalinghagang salitang ginamit sa
tanka at haiku.

IDYOMA AT URI NG TAYUTAY

Ang bawat tula at iba pang mga akdang pampanitikan ay kasasalaminan ng mga
matalinghagang salita o pahayag tulad ng mga idyomatikong pahayag at mga tayutay.
Ang talinghaga ay isang mahalagang sangkap ng tula na nagpapalutang sa damdamin
at mensaheng nais ipahiwatig ng may-akda. Ito ang kahulugan sa likuran ng mga salita.
Kaya nga ayon sa wikang Ingles, "Read between the lines." Nakatutulong ito sa
pagpapalinaw ng mensahe sapagkat may mga pagkakataong hindi sapat ang paggamit
ng mga simpleng salita upang maipahayag nang buo ang nararamdaman. Dahil dito,
nagiging mabisa ang pahayag.

Narito ang ilang halimbawa ng idyomatikong pahayag:

1. balat-sibuyas - sensitibo

2. ilista sa tubig - kalimutan

3. nagdilang-anghel - nagkatotoo ang sinabi

TAYUTAY

 Ito ay sadyang paglayo sa karaniwang paggamit ng mga salita upang maging

masining na pagpapahayag.
  Ito ay mga salita o pahayag na ginagamit upang bigyang diin ang isang kaisipan o
damdamin.

PAGTUTULAD/SIMILI
 Pinaghahambing nito ang dalawang magkaibang tao, bagay, pangyayari at iba pa.
Ginagamit sa paghahambing ang mga pariralang katulad ng, para ng, kasing,
kawangis ng, tila, at iba pa.
Halimbawa:
“Ang buhay ay tila aandap-andap na kandila.”

PAGWAWANGIS/METAPORA
 Pinaghahambing ang mga tao, bagay, pangyayari nang tiyakan. Hindi ginagamit
ang mga pariralang katulad ng, para ng, kasing, kawangis ng, tila, at iba pa.
Halimbawa:
“Ang guro ay arkitekto ng buhay.”

PAGBIBIGAY-KATAUHAN/PAGSASATAO/PANDIWANTAO/PERSONIPIKASYON
 Pagsasalin ng aksyon, gawain o kilos ng tao sa mga bagay gamit ang mga pandiwa.
Halimbawa:
“Tumatakbo ang kamay ng orasan”

PAGMAMALABIS/HYPERBOLE
 Pinaglalabis o pinagkukulang ang kalagayan ng isang tao, bagay, o pangyayari.
Halimbawa:
“Kahapon bumaha ng dolyar.”
“Nalulusaw ako sa titig ng matandang lalaki.”

PAGPAPALIT-SAKLAW/SINEKDOKE
 Pagpapahayag na may pagbabangit sa isang bahagi ng isang bagay o tao para
kumakatawan na kabuuan o bise bersa.
Halimbawa:
“Isang Rizal ang nagbuwis buhay para sa kalayaan ng bansa.”

PAGTANGGI / LITOTES
 Pinangungunahan ng mga salitang ayaw o hindi na maylayang patindihin ang
sinasabi.
Halimbawa:
“Hindi ako bulag upang hindi makitang niloloko mo ako”

PAG-UYAM/IRONY/BALINTUNAY/SARCASM
 Pagpapahayag na pakutya ngunit waring pumupuri.
Halimbawa:
“Huwag kang malungkot, sobrang baba ng iskor mo.”

TANONG RETORIKAL/ PAGSAGUSAY

  Tanong na hindi na kailangang sagutin at ginagawang makapagyarihan ang
pahayag.
Halimbawa:
“Bakit sa Pilipinas, ang mga magsasaka na nagpapakain sa mamamayan ang
nagugutom?.”

PAGDARAMDAM/ EXCLAMATION
 Pagpapahayag ng masidhing damdamin o emosyon ng pagdaramdam tungkol sa
isang pangyayari.
Halimbawa:
“Sinungaling ka! Manloloko!”

PANGHIHIMIG
 Ginagamit ito bilang pahayag sa mga tunog na nalilikha ng mga bagay at may
kaakibat ng kahulugan.
Halimbawa:
“Dumagundong ang kulog sa kalangitan.”

PAHIMAN
 Ginagamit ang mga di-makapagdaramdam na salita kapalit ng mga pahayag na
marahas, magaspang, o malaswa.
Halimbawa:
“Nagbibigay aliw ang babaeng iyan.”

PANAWAGAN
 Ito ay pakikipag-usap sa isang tao o bagay na panlalagay na buhay o nasa
harapan lamang.
Halimbawa:
“Ulan! Dumating ka ngayong mainit ang aming pakiramdam.”

PAGSALUNGAT
 Pinag-uugnay sa uring ito ang mga salitang magkasalungat ng kahulugan o
diwang ipinahahayag.
Halimbawa:
“Ang aking kasiyahan ay nasa aking pag-iisa.”
“Napakarami kong nasabi sa aking pananahimik.”

ALITERASYON
 May pag-uulit sa katinig sa bahaging unahan.
Halimbawa:
“Kanina ay kasama kita, ngayon kailan kaya?”

KONSONANS
 May pag-uulit sa katinig sa bahaging hulihan.
Halimbawa:
“Mapalad ang tulad niyang nagbabad sa hubad na katotohanan.”
ASONANSIYA
 May pag-uulit sa patinig sa alinmang bahaging bahagi ng salita o pahayag.
Halimbawa:
“Tatawa ka ng tatawa sa ganda niyang talaga.”

ANAPORA
 Bilang tayutay, nagkakaroon ng pag-uulit sa unang bahagi ng linya o pahayag.
Halimbawa:
“Ikaw ang sagot sa aking dasal.
Ikaw ang makapagpapawi ng aking kalungkutan.”

EPIPORA
 Nagkakaroon ng pag-uulit sa huling bahagi ng linya o pahayag.
Halimbawa:
“Ang dahilan ng lahat ay ikaw,
kaya ang muling iibigin ko ay ikaw.”

ANADIPLOSIS
 May pag-uulit ng salita sa bahaging una at huli.
Halimbawa:
“Ako ang kaniyang buhay. Buhay ko ay siya.
Siya ang kahulugan ng salitang ako.”

ISAGAWA MO

I.PAGBIBIGAY HALIMBAWA: Gumawa ng tig-iisang sariling halimbawa sa sumusunod

na uri ng tayutay. Isulat ang sagot sa isang kalahating papel.(crosswise)

 Pagtutulad
 Pagwawangis
 Pagsasatao
 Pagmamalabis
 Pagtanggi
 Pahiman
 Panawagan
 Panghihimig
 Aliterasyon
 Asonansya

II. PAGTUTUKOY : Tukuyin kung anong uri ng tayutay ang sumusunod na

pangungusap. Isulat ang sagot sa isang kalahating papel(crosswise).

1.May anim na mga matang nakatingin sa iyo.

2. Paris ng malamig na kape ang pakikitungo niya sa akin.
3. Nagliliparan ang mga basura sa bakuran ni Mang Kepweng.
4. Nararamdaman kong kumukulo ang dugo ng iyong ina sa galit.
5. Si Mimiyuh ang ahas sa kanilang magkakaibigan.
6. Niyakap ako ng malamig na hangin.
7. Tila lumilipad ang isip ni Sasa Gurl sa pagsagot sa kaniyang pagsusulit
8. Masaya ka pa rin dapat na natalo kayo sa paligsahan
9. Ang tik-tak ng relo ay tila nagsasabing ikaw ay parating na
10. Hindi siya isang magnanakaw. Ibabalik niya naman daw ang kinuha niya.

Wika at
Gramatika

Layunin:
Pagkatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang;
a. nalalaman ang ponemang suprasegmental;
b. nakapagpapakita ng isang mabisang pagtatanghal tungkol sa wastong Pagbigkas ng
tanka at haiku gamit ang mga suprasegmental; at
c. nababatid ang kahalagahan ng suprasegmental sa anyo pasulat o pasalita.

PONEMANG SUPRASEGMENTAL
Sa pagtukoy sa kahulugan ng salita, parirala, o pangungusap, mahalagang
bigyang-pansin ang mga ponemang suprasegmental. Ang ponemang suprasegmental ay
tumutukoy sa makahulugang yunit ng tunog na walang katumbas na letra sa pagsulat.
Ito ay ang sumusunod: tono o intonasyon, haba, diin, at antala o hinto.

Ang tono o intonasyon ay ang paraan ng pagbigkas ng mga salita. Tumutukoy ito
sa pagtaas at pagbaba ng boses upang ipahiwatig ang damdaming namamayani ng
tagapagsalita.

Halimbawa:

Sa probinsiya tayo magbakasyon upang madalaw na rin natin sina lolo at lola.

Talaga? Yehey! Makikita ko na ulit sila!

Pansinin na sa unang pangungusap ay pababa ang tono ng nagsasalita sapagkat

ang nagsasalita ay nagsasalaysay o maaaring nakikiusap. Samantala, sa ikalawang
pangungusap ay pataas ang boses sapagkat ang nagsasalita ay nagtatanong at
nagsasaad ng matinding damdamin.
 Sa haba ay binibigyang-pansin ang haba o ikli ng pagbigkas ng pantig o ng salita.
Samantala, sa diin o lexical stress ay binibigyang-pansin ang paglakas o paghina ng
bigkas ng pantig.

Halimbawa:

/ka.i.Bl.gan/ - Sa salitang kaibigan, nasa pantig na-bi-ang haba ng bigkas.

/ka.i.bi.GA.nin/ Sa salitang kaibiganin, nasa pantig na-ga- ang haba ng bigkas.

/pi.TO/ - Sa salitang pito (seven), nasa pantig na -to ang haba ng bigkas.

/Pl.to/ - Sa salitang pito (whistle), nasa pantig na pi- ang haba ng bigkas.

Mapapansin na kung nasaang pantig ang haba ay naroon din ang diin nito.
Gayundin, sa paglipat ng haba o ng diin ay nag-iiba rin ang kahulugan ng salita.

Ang antala o hinto ay tumutukoy sa saglit na pagtigil sa pagsasalita. Ang mga

bantas tulad ng kuwit (,), tuldok (.), tuldok-kuwit (;), o tutuldok (:) ay mga hudyat ng
paghinto o pagtigil sa anyong pasulat.

Halimbawa:

Hindi, ako ang magpapabakuna.

Hindi ako ang magpapabakuna.

Sa unang pangungusap, dahil sa bantas na kuwit (,) ay nagkaroon ng antala o

hinto sa pagsasalita. Dahil dito, nangangahulugang may pag-amin o pag- sang-ayon sa
tagapagsalita. Samantala, sa ikalawang pangungusap ay walang antala kaya
mahihinuhang tumatanggi ang tagapagsalita.

MAIKLING
PAGSUSULIT
I. Panuto: Basahing mabuti ang bawat tanong. Piliin ang tmang sagot.

1. Alin sa mga pangungusap ang nagsasabing hindi puti ang damit ni Boyet?
a. Hindi, puti ang damit ni Boyet.
b. Hindi puti ang damit ni Boyet.

2. Alin sa mga pangungusap ang nagsasabing siya ay suspek?

a. Hindi siya ang may salarin.
b. Hindi, siya ang may salarin.

3. Alin sa mga pangungusap ang nagpapahiwatig ng pagpapatotoo?

a. Hindi totoo ang kanyang sinasabi,
b. Hindi, totoo ang kanyang sinasabi

4. Alin sa mga pangungusap ang nagpapahiwatig ng matinding damdamin?

a. Talaga! Gagalingan ko upang maipagmalaki ako ng aking magulang.
b. Talaga? Gagalingan ko upang maipagmalaki ako ng aking magulang?

5. Alin sa mga pangungusap ang nangangahulugang may pag-amin o pag- sang-ayon sa

tagapagsalita?
a. Hindi, ako ang magpapabakuna.
b. Hindi ako ang magpapabakuna.

II. Ibigay ang kahulugan ng bawat salita ayon sa haba o diin nito.
1. /TA.la/
2. /ba.SA/
3. /A. so/
4. /PU.no/
5. /la. MANG/

III. Ibigay ang tamang tono o intonasyon ng pagbigkas ng bawat salita gamit ang
dayagram na napag-aralan sa klase.
1. Kanina?
2. Totoo!
3. Ayaw ko.
4. Kagabi.
5. Tatakbo?
 FILIPINO 9

IKALAWANG YUNIT
Pangalan: ______________________________________________

Baitang at Seksyon: _____________________

MODYUL 2

Layunin:

Pagkatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang;

a. nalalaman ang kahulugan ng pabula batay sa akdang babasahin;
b. nakapagtatanghal ng isang puppet show gamit ang binasang pabula; at
c. nailalapat ang mensahe sa sarili batay sa binasang pabula.

ANG PIGING PANGKAPAYAPAAN NG MGA HAYOP

Pabula mula sa Tsina
Mary Hayes Davis (1884-1948) at Chow-Leung (?-?)
Sina Mary Hayes Davis at Chow-Leung ay ang mga may-akda ng Chinese Fables and
Folk Stories na nailimbag noong 1908. Si Mary Hayes Davis ay isang Amerikanong
manunulat samantalang si Chow-Leung ay isang misyonaryo sa Amerika na
ipinanganak sa Tsina.
Salin sa Filipino ni Marga B. Carreon
Binanggit sa mga sinaunang aklat na maruming hayop ang baboy at walang silbi

sa mundo o sa tao, at isa sa mga aklat ay naglalaman ng kuwentong ito:

Noong unang panahon, nagpapiging ang mga kabayo at baka. Kahit na alam
nilang may pagkasakim ang mga baboy ay sinabi pa rin ng mga kabayo na: "Imbitahan
natin sila. Maaaring sa ganitong paraan ay maayos natin ang anomang hindi
pagkakaunawaan at maging magkakaibigan. Di nga ba't ito ay isang piging
pangkapayapaan?"
 "Marami nang henerasyon ng mga baboy ang sumira ng ating mga bakod,
kumuha ng ating mga pagkain at inumin, at sumira ng ating malilinis na damo. Ngunit
hindi ba't totoo rin naman na maraming baka ang nakapanakit ng mga baboy?"

"Ang lahat ng kaguluhang ito ay hindi tama, at alam natin na gusto ng Panginoon
na tayo ay mabuhay nang payapa sa isa't isa. Hindi ba't isang magandang plano ang
pagkakaroon ng isang piging pangkapayapaan upang maayos ang problemang ito?"

Ang sabi ng baka: "Sino ang magiging pinuno ng ating piging at sino ang mag-
iimbita? Kailangan natin ng pinunong mahinahon at mabait na siyang pupunta sa
bahay ng baboy upang imbitahan sila."

Kinabukasan, isang maliit at mahinahong baka ang ipinadala upang imbitahan

ang mga baboy. Nang siya'y makapasok na sa bakuran ng mga baboy, naglulundag ang
mga biik at sabay ungol na: "Bakit ka nandito? Gusto mo ba ng away?"

"Hindi, ayoko ng away," ang sabi ng baka. "Ipinadala ako rito upang imbitahan
kayo sa isang piging. Kailangan kong malaman kung kayo ay dadalo upang masabi ko
sa aking pinuno."

Nag-usap-usap ang mga bata at matatandang baboy. Sinabi ng isa sa mga

matatandang baboy na: "Ang pagdiriwang ng Bagong Taon ay malapit na. Marahil,
mayroon silang masasarap na pagkain para sa atin sa piging. Sa palagay ko ay
kailangan nating dumalo." Iniharap ng mga baboy ang pinakamahusay magsalita sa
kanila upang sabihing sila ay dadalo sa piging. Dumating ang araw ng piging, lahat ng
mga baboy ay dumalo. Halos may tatlong daang baboy ang magkakasama sama.

Nang sila'y dumating, Nakita nilang ang pinuno ay ang pinakamaganda sa mga
grupo ng mga baka at napakabait nito sa mga bisita.

Pagkaraan ng ilang sandali, mahinahon silang

kinausap ng pinuno at sinabi niya sa mga
matatandang baboy ang: "Naisip namin na
makabubuti at kaaya-aya kung wala nang away sa
pastulang ito."

"Maaari ba ninyong sabihin sa inyong mga kasamahan na huwag nang sirain ang
mga bakod, sayangin ang lugar at kainin ang aming mga pagkain? Sa gayon, hindi na
sasaktan ng mga baka at kabayo ang inyong mga anak at ang mga dating hindi
pagkakasunduan ay kalilimutan na simula sa araw na ito."

Tumayo ang isang batang baboy at sinabing: "Ang pastulang ito ay sa Panginoon
at hindi sa inyo. Hindi kami makapupunta sa ibang lugar upang maghanap ng pagkain."

"Nagpapadala ang Panginoon ng utusan upang pakainin kami, at minsan,

dinadala kami sa inyong bakuran upang kumain ng mais at kamote."

"Nililinis ng mga utusan ang aming kulungan araw- araw. Sa tag-araw, pinupuno
nila ng tubig ang lawa upang kami'y maligo."
 "Ngayon, mga kaibigan, hindi ba ninyo nakikita na ang lahat ng ito ay pag-aari ng
Panginoon? Kakainin namin ang gusto namin at pupunta kami sa nais naming
puntahan. Kinakain lang naman namin ang inyong tirang pagkain. Masisira lamang ang
tirang pagkain kung hindi namin kakainin."

"Sagutin mo ang katanungang ito - Sinaktan na bang mga kapwa naming baboy
ang iyong mga kasamahan? Hindi. Ito ay kahit na taon-taon ay may mga anak kaming
napapatay ng mga baka at kabayo."

"Ano ang aming pagkain? Walang kuwenta; ngunit ang aming buhay ay
napakahalaga sa atin."

"Hindi kailanman kami pinagtatrabaho ng ating Panginoon hindi tulad ninyong

mga baka at kabayo. Bagkus, pinadadalhan kami ng pagkain at pinapayagang maglaro
dahil gusto niya kami."

"Tingnan mo. Ang mga kabayo at baka ay laging nasa trabaho. May humihila ng
kariton, ang iba ay nagbubungkal ng lupa; at may sakit man o wala ay kailangan
ninyong magtrabaho."

"Kami ay hindi nagtrabaho kailanman. Ang bawat araw ay masayang oras ng

paglalaro kaya tingnan mo ang tataba namin."

"Hindi mo kami makikitang payat. Tingnan mo ang matatandang kabayo at baka.

Dalawampung taon na silang nagtatrabaho at walang pahinga!"

"Sasabihin ko sa iyo na hindi kayo pinahahalagahan ng ating Panginoon tulad ng

pagpapahalaga niya sa amin."

"Mga kaibigan, iyon lamang ang aking masasabi. May tanong ba kayo? Lahat ba
ng sinabi ko ay totoo?"

"Moo, Moo," ang tanging nasabi ng matandang baka at malungkot na umiling-iling.

"Huh, Huh," ang ungol naman ng matatandang kabayo at walang nasabi kahit isang
salita.

"Mga kaibigan, makabubuting huwag tayong mag-alala sa mga bagay na hindi

natin alam. Maaaring hindi lang natin naiintindihan ang ating Panginoon," ang sabi ng
pinuno ng mga kabayo at baka.

"Malapit na ang Bagong Taon. Magandang gabi. Nawa ay mamuhay nang matagal
at masaya ang mga baboy tulad ng mga baka at kabayo kahit hindi naging matagumpay
ang ating piging pangkapayapaan."

Sa kanilang pag-uwi, nag-ingay ang mga baboy at isinigaw nilang, "Nanalo tayo!
Nanalo! Nanalo!"

Samantala, nag-usap-usap ang mga kabayo at baka. "Tayo ay higit na malakas,

matalino, at may silbi kaysa sa mga baboy ngunit bakit ganito ang trato sa atin ng
Panginoon?"

Bakit makapangyarihan ang ilan kaysa sa iba? Isa lang ang nakakaalam. Bakit
higit na mahaba ang buhay ng iba kaysa sa iba? Isa lang ang nakakaalam. Bakit may
ilang nagtatagumpay kahit walang ginagawa samantalang ang iba ay pagod na sa
trabaho ngunit hindi nakakamit ang tagumpay? Isa lang ang nakakaalam

Kaalamang
Pampanitikan
Ang pabula ay isa sa mga uri ng kuwentong-bayan na kinagigiliwan ng mga bata.
Ang mga tauhan dito ay mga hayop ngunit nag-iisip, kumikilos, at nagsasalita tulad ng
tao. Sa pamamagitan ng mga hayop, naipakikita ang mga maling pag-uugali at
binibigyan ng halaga ang magagandang katangian. Dahil dito, ito ay kapupulutan ng
aral hindi lamang ng mga bata kundi maging ng matatanda.

Ang pinakatanyag na manunulat ng pabula ay si Aesop, isang Griyego.

Pinaniniwalaang siya ay isang alipin na lumaya dahil sa kanyang kahusayan sa
pagkukuwento hanggang sa maging tagapayo ng hari. Isa sa mga sikat niyang pabula ay
"Ang Pagong at ang Kuneho" na nagbibigay ng halaga sa pagiging matiyaga at tiwala sa
sariling kakayahan.

Sa kasalukuyan, nagkaroon na ng maraming bersiyon ang mga pabula ni Aesop

dahil sa pagsasalin-salin sa bibig ng mga tao sapagkat noon, ang mga pabula ay
ikinukuwento lamang nang pasalita.

Mula sa mga inilahad na impormasyon, masasabing ang nangingibabaw na

katangian ng pabula ay ang pagkakaroon nito ng mga hayop bilang mga tauhan,
nagbabahagi ng aral mula sa mga karanasan ng mga tauhan, may simpleng banghay o
pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari kaya hindi mahirap unawain maging ng mga
bata.

WIKA AT
GRAMATIKA

ANG MGA PARAAN AT EKSPRESYON SA PAGPAPAHAYAG

NG DAMDAMIN
Ngayong panahon ng digital, ang mga nasa larawan ay ilan lamang sa mga
ginagamit natin sa pagpapahayag ng ating nararamdaman sa pamamagitan ng social
media tulad ng text, chat, at marami pang iba. Minsan, ang mga emoji ay sapat na
upang ipahatid ang ating nadarama sa ating kausap. Minsan naman, upang ipahayag
ang matinding damdamin, ang nagpapadala ng mensahe ay gumagamit ng malalaking
letra. Sa pamamagitan ng mga ito, nagiging mabisa ang komunikasyon ng tagahatid at
tagatanggap ng mensahe sa impormal na pakikipagtalastasan.

Sa panahon ngayon, marami nang paraan upang maipahatid natin ang ating
damdamin sa ating kausap. Ngunit sa pasulat na pormal na pakikipagtalastasan, hindi
akmang gamitin ang mga nakagawiang paraan sa impormal na pakikipagtalastasan
sapagkat ang mga ito ay madalas lumilihis sa kawastuhan ng paggamit ng wika.
 Sa pormal na pakikipagtalastasan, ang damdamin ay maaaring ipahayag sa
pamamagitan ng paggamit ng mga bantas tulad ng sumusunod:

Paggamit ng tandang padamdam (!) kung nais magpahayag ng matinding

damdamin tulad ng galak, galit, pagkabigla, at iba pa.

Paggamit ng tandang patanong (?) kung nais magpahayag ng pagtataka o kaya

pagdududa.

Ang tuldok () naman ay ginagamit sa mga pangungusap na nagpapahayag ng

tiyak na damdamin.

Mga halimbawa:

Wow! Ang ganda naman ng regalo mo sa akin! (tuwa)

Talaga? Ikaw ang napili? (pagtataka o pagdududa)

Pagkatapos ng pandemya ay makapamamasyal na ulit tayo. (umaasa)

Sa pagapahayag ng matinding damdamin, pasulat man o pasalita, nakatutulong din ang

paggamit ng iba't ibang ekspresyon.

Narito ang ilan:

Wow! Galing! (paghanga)

Yehey! Yipi! (saya)

Naku! Ay! (pagkabigla)

Naku po! (takot)

Aray! (sakit)

PAG-UNAWA SA
BINASA

I. Sagutin ang sumusunod:

1. Naging matagumpay ba ng piging pangkapayapaan? Bakit?
2. Sa huling bahagi ng akda ay may katanungan. Ano ang iyong pananaw tungkol dito?
3. Anong aral ang iyong nakuha mula sa pabula? Ipaliwanag.

II. Gumawa ng sariling pabula tungkol sa kahalagahan ng pagkakaisa.

Pamantayan
Nilalaman = 20
Organisasyon ng ideya = 20
Gramatika = 20
Kabuoan = 50
 Advance Montessori Education Center of Isabela, Inc.
Maligaya, Tumauini, Isabela
Email: amecimontessori@gmail.com

IKALAWANG MALAMARKAHANG PAGSUSULIT

FILIPINO 9
TAONG PANURUAN 2023 – 2024
Pangalan: ____________________________________ Baitang at Seksyon: ___________________

I. MARAMIHANG PAGPIPILIAN
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat tanong. Isulat ang titik ng tamang sagot sa
patlang bago ang bilang.

_____1. Ano ang pinakamatandang anyo ng panulaan ng mga Hapones na binubuo ng limang
taludtod?
a. Tanaga b. Haiku c. Tanka d. Soneto
_____2. Anong anyo ng tula ang binubuo ng tatlong maikling taludtod at may kabuoang 17
pantig?
a. Tanaga b. Haiku c. Tanka d. Soneto
_____3. Anong panahong namalasak ang tanka sa bansang Hapon?
a. Heian b. Medieval c. Renaissance d. Revolution
_____4. Sino ang itinuturing na pinakasikat na manunulat ng Haiku?
a. Masaoka Shiki c. Matsuo Basho
b. Natsume Soseki d. Takahama Kyoshi
_____5. Bakit unti-unting lumamlam ang tanka?
a. wala ng nagsusulat nito c. hindi pumatok sa mambabasa
b. naging popular ang haiku d. naging karaniwan na ang tema nito
_____6. Alin sa sumusunod ang HINDI karaniwang paksa ng tanka?
a. pag-ibig
b. paglalarawan sa pang-araw-araw na pamumuhay
c. isyung panlipunan
d. nakatuon sa karanasan ng manunulat
_____7. Alin sa sumusunod ang karaniwang paksa ng haiku?
a. pag-ibig
b. paglalarawan sa pang-araw-araw na pamumuhay
c. isyung panlipunan
d. nakatuon sa karanasan ng manunulat
_____8. “Nagdilang-anghel si Mimiyuh nang ito’y nagsabing walang pasok sa Miyerkules.” Ano ang
ibig sabihin ng nagdilang-anghel?
a. hindi natupad b. naging anghel siya c. nagkatotoo d. naniniwala
_____9. “Dahil hindi nakapagtapos ng pag-aaral si Jose, siya ay nagbibilang ng poste ngayon.”
Anong ibig sabihin ng salitang nasalungguhitan?
a. madiskarte sa buhay c. literal na nagbibilang
b. naghahanap ng trabaho d. naghihikahos sa buhay
_____10. “Si Nene ay lumaking anak-dalita gayon pa man ay may pangarap siya sa buhay na
gusto niyang matupad balang araw.” Anong salita sa pangungusap ang kasingkahulugan
ng idyomang anak-dalita?
a. marangya b. mahirap c. mapalad d. nangangarap
_____11. Alin sa mga pangungusap ang nagpapakilala si Sasa Gurl kay Mimiyuh?
a. Mimiyuh Sasa Gurl ang aking pangalan. c. Mimiyuh Sasa Gurl, ang aking pangalan.
 b. Mimiyuh, Sasa Gurl ang aking pangalan. d. Wala sa nabanggit.
_____12. Alin ang tamang diin ng salita na tumutukoy sa manggagawang Pilipino?
a. /MAG.sa.sa.ka/ b. /mag.sa.sa.KA/ c. /MAGSA.sa.ka/d. /MAGsasa.KA/
_____13. “Talaga? Yehey! Makikita ko na ulit sila!” Anong paraan ng pagbigkas ang ipinahihiwatig
ng pahayag?
a. pagbaba ng boses-nagtatanong c. pagtaas ng boses-nakikiusap
b. pagbaba ng boses-nalulungkot d. pagtaas ng boses-pananabik
_____14. Anong uri ng kuwentong bayan na ang mga tauhan dito ay mga hayop ngunit nag-iisip,
kumikilos at nagsasalita tulad ng tao?
a. Alamat b. Parabula c. Pabula d. Mito
_____15. Alin sa mga sumusunod na pabula ang naging sikat na akda ni Aesop?
a. Ang piging pangkapayapaan ng mga hayop c. Si Pagong at si Matsing
b. Ang Pagong at ang Kuneho d. Si Paruparo at si Langgam
_____16. Sino ang ipinadala ng mga baka at kabayo para imbitahan ang mga baboy sa pabulang
“Ang piging pangkapayapaan ng mga hayop”?
a. isang pandak at mahinahong baka c. isang lampang baka
b. isang malakas na baka d. isang malaking baka
_____17. Bakit kinakailangan magkaroon ng piging pangkapayapaan sa pabulang “Ang piging
pangkapayapaan ng mga hayop”?
a. maging maayos ang ‘di pagkakaunawaan c. nagkakasunduan
b. maging magkakaibigan d. lahat ng nabanggit
Para sa bilang 18-20. Basahing mabuti ang halimbawa ng haiku at sa halimbawang ito ay may
kalakip na mga tanong. Isulat ang hinihinging sagot sa patlang bago ang bilang.
“Sa lumang lawa.
Ang palaka’y lumundag,
Tubig nag-ingay.”

_____18. Ilan ang bilang ng pantig sa bawat taludtod ang binubuo ng haiku sa itaas?
a. 7-7-7 b. 5-5-5 c. 5-7-5 d. 7-5-7
_____19. Anong uri ng tayutay ang ginamit sa tula?
a. Pagmamalabis b. Pagsasatao c. Pagwawangis d. Paghihimig
_____20. Anong mensahe ang nakapaloob sa tula?
a. Nakaramdam ng saya nang magkaroon ng kapiling
b. Maikli lamang ang buhay kaya huwag sayangin
c. Naiingayan sa paligid
d. Nakaramdam siya ng pangungulila.

II. PAGTUTUKOY
Panuto: Tukuyin kung anong uri ng tayutay ang sumusunod na pangungusap. Isulat
ang sagot sa patlang.
_____________1. Maraming kamay ang nagtutulungan upang matapos ang aming
proyekto.
_____________2. Si Mang Tani ay kawangis ng aking ama.
_____________3. Sumasayaw ang mga dahon sa lakas ng hangin.
_____________4. Nararamdaman kong kumukulo ang dugo ng iyong ina sa galit.
_____________5. Siya ang tanglaw ng kinabukasan sa kanilang pamilya.
_____________6. Ikaw lang aking mahal. Mahal na aking kailangan.
_____________7. Pag-asa, nasaan ka na?
_____________8. Huwag ka ng malungkot. Sobrang baba ng marka mo sa Filipino.
_____________9. Napalingon ako sa lakas ng pot-pot ng trak.
_____________10. Hindi naman mahangin sa labas pero nagulo ang papel ko.
 FILIPINO 9

IKALAWANG YUNIT Pangalan: ______________________________________________

Baitang at Seksyon: _____________________

MODYUL 3

Layunin:

Pagkatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang;

a. nailalahad ang pagkakaiba ng uri ng talumpati;
b. nakasusulat at nakapagtatanghal ng dalawang minutong talumpati batay sa paksa;
at
c. nabibigyang halaga ang kasanayan sa paghahabi ng mga bahagi ng talumpati.

PAGTATALUMPATI

 Ang Pagtatalumpati ay isang uri ng sining.

 Ang Pagtatalumpati ay isang proseso o paraan ng pagpapahayag ng ideya o

kaisipan sa paraang pasalitang tumatalakay sa isang partikular na paksa.

MGA URI NG TALUMPATI

1. BIGLAANG TALUMPATI

Ito ay ibinibigay nang biglaan o walang paghahanda, kaagad na ibinibigay ang paksa sa
oras ng pagsasalita.

2. MALUWAG NA TALUMPATI

Isinasagawa nang biglaan o walang paghahanda. Nagbibigay ng ilang minuto para sa

pagbuo ng ipahahayag na kaisipan.

3. MANUSKRITO

Ang talumpating ito ay ginagamit sa mga kumbesyon seminar o programa sa

pagsasaliksik kaya pinag-aaralan itong mabuti at dapat na nakasulat.

4. ISINAULONG TALUMPATI

Ito ay kagaya rin ng manuskrito sapagkat ito ay mahusay ding pinag-aralan at hinabi
nang maayos bago bigkasin sa harap ng mga tagapakinig.

KASANAYAN SA PAGHABI NG MGA BAHAGI NG TALUMPATI

Ang paghahabi o pagsulat ng nilalaman ng talumpati mula sa umpisa hanggang sa
matapos ito ay napakahalaga ring isaalang-alang upang higit na mahusay,
komprehensibo at organisado ang bibigkasing talumpati.

1. INTRODUKSIYON

Ito ang pinakapanimula. Ito ay naghahanda sa mga nakikinig para sa nilalaman ng

talumpati kaya naman dapat angkop ang pambungad sa katawan ng talumpati.

Ang mga sumusunod na katangian sa isang mahusay na panimula:

 mapukaw ang kaisipan at damdamin ng mga makikinig.-

 maihanda ang mga tagapakinig sa gaganaping pagtalakay sa paksa.

 maipaliwanag ang paksa

2. DISKUSYON O KATAWAN

Dito makikita ang pinakamahalagang bahagi ng talumpati sapagkat dito tinatalakay ang
mahahalgang punto o kaisipang nais ibahagi sa mga nakikinig. Ito ang pinakakaluluwa
ng talumpati.

Mga Katangiang Taglayin ng Katawan sa Talumpati

a. Kawastuhan - tiyaking wasto at maayos ang nilalaman ng talumpati. Dapat na totoo

at maliwanag nang mabisa ang lahat ng detalye.

b. Kalinawan -kailangang maliwanag ang pagkakasulat at pagkakabigkas ng talumpati

upang maunawaan ng mga nakikinig.

c. Kaakit-akit - gawing kawili-wili ang paglalahad ng mga katwiran o paliwanag para sa

paksa.

d. Katapusan o Kongklusyon - dito nakasaad ang pinaka kongklusyon mg talumpati.

Dito kalimitang nilalagom ang mga patunay at argumentong inilahad sa katawan ng
talumpati.

e. Haba ng Talumpati - nakasalalay kung ilang minuto o oras ang inilaan para sa
pagbigkas. Malaking tulong sa pagbuo ng nilalaman nito ang pagtiyak sa nilaang oras.

ISAGAWA MO

Panuto: Batay sa mga naibigay na salita na nasa kahon bumuo ng maikli ngunit
makabuluhang talumpati. Gawan ito ng sariling pamagat.

Online class Guro Karunungan Pananampalataya Sakripisyo

Internet Google Oras Pag-asa Load

connection classroom

Pangarap Google meet Epekto Tagumpay Bagong

kadawyan
Pandemya Kalusugan Synchronous Magulang Kapaligiran

Mag-aaral Mga gawain Asynchronous Kahirapan Tiyaga

Pamantayan sa Pagsulat ng Talumpati

Pamantayan sa Pagbibigay-Puntos

Nilalaman 40%

Paglalahad ng kaisipan 25%

Mekaniks 25%

Orihinalidad 10%

Kabuoan 100%
 FILIPINO 9

IKALAWANG YUNIT Pangalan: ______________________________________________

Baitang at Seksyon: _____________________

MODYUL 4

Layunin:

Pagkatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang;

a. naiipaliwanag ang mga pangyayari sa kuwento sa tulong ng mga pahiwatig na ginamit
ng may-akda,
b. nasasagot ang mga katanungan batay sa binasang kuwento; at
c. Nakapagbabahagi ng sariling karanasan na may kaugnayan sa mga naging karanasan
ng mga tauhan sa akda.

ISANG INSIDENTE
ni Lu Xun (1881-1936)

Ang tunay na pangalan ni Lu Xun ay Zhou Shuren. Bukod sa pagiging manunulat, siya
ay isa ring tagapagsalin at kritiko ng mga akdang pampanitikan. Nagtungo si Lu Xun sa
Japan noong 1902 upang mag-aral ng medisina ngunit hindi niya ito tinapos at hinarap
ang pagsulat ng mga akdang pampanitikan.

Salin sa Filipino ni John Andrew M. Del Prado Mula sa salin sa Ingles nina Yang Hsien-
yi at Gladys Yang

Anim na taon na ang nakalilipas mula noong nilisan ko ang lalawigan at nagtungo
sa siyudad. Sa panahong iyon, marami na akong narinig at nakita tungkol sa mga
suliranin ng bansa, ngunit ni isa ay walang tumatak sa akin. Kung may magtatanong
kung ano ang naging impluwensiya ng ma suliranin sa akin, ang tanging masasabi ko
lamang ay pinaiinit lang nila ang ulo ko at, sa totoo lang, ako'y lalo lamang nasusuklam.
 Gayon pa man, isang insidente ang sa tingin ko'y makabuluhan, dahil pinalamig
nito ang ulo ko, kaya hinding-hindi ko ito makalilimutan.

Nangyari ito noong panahon ng taglamig noong 1917. Umiihip ang maginaw na
hangin mula sa hilaga, ngunit kailangan ko pa ring gumising nang maaga para
maghanapbuhay. Halos wala akong nakasalubong sa kalsada at nahirapan akong
makakita ng masasakyang pedicab papuntang Pasukan ng S--. Unti-unting bumababa
ang hangin. Sa ngayon, tinangay na ng hangin ang lahat ng alabok, iniwang malinis ang
kalsada, kaya napabilis ng kutsero ang pedicab. Nang papalapit na kami sa Pasukan ng
S--, may tumawid ng kalsada at nasabid sa pedicab, kaya siya'y bumagsak.

Isa siyang babae. Ang kaniyang buhok ay namumuti na, ang kaniyang damit ay
gula-gulanit. Ang nangyari ay bigla na lamang siyang tumakbo mula sa bangketa para
salubungin ang pedicab. Bagaman naitawid na kami ng kutsero, sumabit naman sa
tagiliran ng pedicab ang punit- punit na dyaket ng babae. Mabuti na lamang at huminto
kaagad ang kutsero. Kung hindi, maaaring mas masama ang pagkabagsak ng babae at
lalo pang masugatan. Nakatihaya siya sa lupa habang nakatigil ang pedicab.

Sa tingin ko'y hindi naman nasaktan ang matandang babae,at wala ring
nakasaksi sa nangyari, kaya nainis akong nagkaproblema pa ang kutsero at ako'y
natagalan pa.

"Ayos lang 'yan," sabi ko. "Tara na."

Hindi niya ako pinansin o baka hindi niya ako narinig. dahil iniwan niya ang
pedicab at marahang tinulungang tumayo ang matandang babae. Habang inaalalayan
ang matanda, tinanong niya:

"Ayos lang ho ba kayo?"

"Nasaktan ako."

Nakita ko kung paano siya dahan-dahang bumagsak, at sigurado akong hindi siya
nasugatan. Nakasusuyang isipin na marahil nagpapanggap lang siya. Pinansin pa kasi
ng kutsero, kaya ngayon may problema na. Kailangan na tuloy niya ng paraan para
makatakas sa gulong ito.

Ngunit hindi nag-alinlangan ang kutsero pagkatapos sabihin ng matanda na siya

ay nasaktan. Tinulungan pa rin niya itong lumakad nang marahan. Nagitla ako. Nang
tumingin ako sa harap, Nakita ko ang himpilan ng mga pulis. Dahil sa lakas ng hangin,
walang tao sa labas, kaya tinulungan ng kutsero ang matanda papunta sa tarangkahan.

Nakaramdam ako ng kakaibang pakiramdam. Ang maalikaabok at pagod niyang

katawan ay nagmukhang malaki. Sa katunayan, habang siya ay papalayo, mas lalo
siyang lumalaki hanggang sa kailangan ko na siyang tingalain. Tila may puwersa siyang
ipinipilit sa akin, pinagbabantaan ang aking maliit na sarili sa loob ng aking togang
gawa sa balahibo.

Parang unit-unting nawawalan ako ng lakas habang ako'y nakaupong walang kibo,
tulala, hanggang sa may pulis na lumabas sa estasyon. Bumaba ako ng pedicab.

Lumapit sa akin ang pulis at sinabing, "Humanap ka na lang ng ibang pedicab.

Hindi ka na niya maipagmamaneho,"
 Walang ano-ano'y naglabas ako ng ma barya mula sa aking bulsa at ibinigay ang
mga iyon sa pulis, "Pakibigay na lang ho sa kaniya," sambit ko.

Tumigil na ang hangin, ngunit tahimik pa rin ang kalsada. Nag-iisip ako habang
naglalakad, ngunit natatakot akong mag-isip ng mga bagay-bagay na laban sa akin.
Kung hindi nangyari ang insidente kanina, ano ang ibig kong sabihin sa pagbibigay ng
mga barya? Pabuya ba iyon? Sino ba ako para husgahan ang kutsero? Hindi ko masagot
ang sarili ko.

Kahit ngayon, sariwang-sariwa ito sa aking alaala. Madalas, ako'y nababalisa

tuwing naaalala ito, dahil napapaisip ako tungkol sa aking sarili. Nakalimutan ko na
ang mga suliraning pangmilitar at pampolitika, tulad ng mga klasikong librong nabasa
ko noong ako'y bata pa. Ngunit itong insidente ay bumabalik sa akin, kadalasan ay mas
malinaw pa kaysa sa totoong buhay, tinuturuan ako ng kahihiyan, hinihimok akong
magbago, at binibigyan ako ng sariwang tapang at pag-asa.

Kaalamang
Pampanitikan

Ang maikling kuwento ay isang uri ng panitikang patuluyan na kathang isip ng

may-akda. Ito ay maaaring basahin sa loob lamang ng isa o dalawang oras. Dahil sa
kaiklian nito, ang mga pangyayari ay umiikot lamang sa isang pangunahing tauhan.

Mga Bahagi ng Maikling Kuwento

1. Simula Dito ipinapakilala ang pangunahing tauhan. Dito rin inilalahad ang tagpuan
at suliraning hinaharap o haharapin ng pangunahing tauhan. Sa bahaging ito,
maaaring gumamit ang may- akda ng paglalarawan, diyalogo ng mga tauhan, o kaya
naman ay pagsasalaysay ng pangyayaring kinapapalooban ng kilos ng tauhang aakit ng
atensiyon ng mambabasa.

2. Gitna Ito ay binubuo ng saglit na kasiglahan, tunggalian, at kasukdulan. Ang

kasiglahan o kawing-kawing na pangyayari ay magdudulot ng tunggalian na
magreresulta sa magiging kahihinatnan ng mga tauhan. Ang bahaging ito ang
nagdudulot ng kapanabikan sa mambabasa.

3. Wakas Dito nararamdaman ng mambabasa ang unti-unting pagbaba ng kapanabikan.

Sa bahaging ito, nalalaman na ng mambabasa ang naging tagumpay o kabiguan ng mga
tauhan. Dito rin kadalasang nakukuha ng mambabasa ang aral ng kuwento.

PAGSASANAY

Sa huling bahagi ng kuwento, ano ang naging tingin ng pangunahing tauhan sa kutsero
ng pedicab? Ano ang aral na naituro ng drayber ng pedicab sa pangunahing tauhan?
Paliwanag.
 FILIPINO 9

IKALAWANG YUNIT Pangalan: ______________________________________________

Baitang at Seksyon: _____________________

MODYUL 5

Layunin:

Pagkatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahang;

a. naiisa-isa at naipapaliwanag ang mga elementong dapat taglayin ng isang dula,
b. nakapagtatanghal ng maikling dula sa bahaging naibigan sa dulang tinalakay; at
c. naitatala ang tradisyon, paniniwala at kaugalian ng mga Asyano ayon sa tinalakay na
akda.

Kaalamang
Kaalamang Pampanitikan
Pampanitikan

Ang dula ay ganap na nabibigyang-buhay sa tanghalan o entablado. Sa tanghalan,

nabibigyang- buhay ang mga tauhan at napalulutang ang kagandahan ng kanilang mga
diyalogo. Dahil dito, mahalaga ang iba't ibang elemento ng dula upang ito ay
maisakatuparan.

Narito ang mga elemento ng dula:

1. Iskrip Ang itinuturing na pinakakaluluwa ng dula. Walang itatanghal kung wala ito.
Ito ang isinasaalang-alang sa pag-iisip ng ibang elemento ng dula.

2. Mga tauhan o aktor sa tanghalan - Sila ang nagbibigay-buhay sa iskrip ng dula mula
sa kanilang pagkilos sa entablado, pagbigkas ng mga diyalogo, at pagpapakita ng iba't
ibang emosyon o damdamin.

3. Tanghalan o entablado Ito ang lugar na pinagpasiyahang pagdausan ng pagtatanghal.

Ito ay maaaring sa silid-aralan, sa plasa, o sa isang malaking tanghalan na sinadya
talaga para sa mga pagtatanghal tulad ng auditorium.

4. Direktor - Siya ang gumagabay sa mga aktor sa tanghalan batay sa kanyang

interpretasyon sa iskrip. Sa kanya nagmumula kung paano ipakikita sa tanghalan ang
tagpuan, ang damit ng mga aktor, at ang kanilang pagganap sa tanghalan.

5. Musika Ang musika ay nakatutulong sa damdaming ipinahihiwatig ng sitwasyon o

eksena
6. Manonood - Walang saysay ang pagtatanghal kung walang mga manonood sapagkat
sila ang sasaksi at huhusga sa kahusayan ng pagtatanghal

PAGSASANAY

Panuto: Gamit ang elemento ng dula, sumulat ng maikling skit patungkol sa isang
haraya o imahinasyon lamang ng iyong isipan.

Pamantayan
Nilalaman = 20
Banghay = 10
Tuahan =10
Mekaniks = 10
Kabuoan = 50

Inihanda ni:
JHON PAUL E. MASIDDO