II.

Ziemie dawnej Rzeczpospolitej w latach 1815–1848

Sprawdzian – zakres rozszerzony
Imię i nazwisko …………………………………………………………… Klasa ……… Grupa A
Zadanie 1. (1 punkt)
Uporządkuj chronologicznie podane wydarzenia – oznacz je cyframi od 1 (wydarzenie
chronologicznie pierwsze) do 4 (wydarzenie chronologicznie ostatnie).
Wydarzenie Chronologia
Początek działalności Gromad Ludu Polskiego
Włączenie do Austrii Wielkiego Księstwa Krakowskiego
Powstanie Towarzystwa Filomatów
Zdobycie Warszawy przez Iwana Paskiewicza

Zadanie 2.1. (2 punkty)

Wpisz do tabeli po jednym przykładzie realizacji wymienionych gwarancji politycznych
w Wielkim Księstwie Poznańskim i Rzeczpospolitej Krakowskiej.
Gwarancja autonomii narodowej
Gwarancja dominacji państw
Lp. Ziemie polskie Polaków wobec państw
zaborczych nad Polakami
zaborczych
a) b)
1. Wielkie Księstwo Poznańskie

a) b)
2. Rzeczpospolita Krakowska

Zadanie 2.2. (1 punkt)

Wyjaśnij, dlaczego mocarstwa na kongresie wiedeńskim zdecydowały się na powołanie nowego
tworu, jakim była Rzeczpospolita Krakowska.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 3. (4 punkty)
Napisz krótkie biogramy wymienionych postaci.
a) Joachim Lelewel – …………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
b) Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki – …………………………………………………………..…..
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 4. (4 punkty)
Zdefiniuj pojęcia.
a) „kaliszanie” – ………………………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
b) rabacja galicyjska – …..…………………………………………………………………………….....
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 5.1. (1 punkt)

Wskaż dowódców z czasów powstania listopadowego. Uwaga: niektóre z wymienionych postaci
nie walczyły w powstaniu – pomiń je.
a) Ludwik Mierosławski b) Michaił Kutuzow c) Jan Skrzynecki
d) Ignacy Prądzyński e) Iwan Paskiewicz
……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 5.2. (1 punkt)

Podaj miejsce i rok bitwy, która była pierwszym polskim zwycięstwem nad Rosjanami
w powstaniu listopadowym.
……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 5.3. (2 punkty)

Wykonaj polecenia dotyczące tematyki prezentowanego dzieła.

Liger

zbior

Naro
Piotr

Muz
eum
, ze
fot.

ów

Juliusz Kossak, Olszynka Grochowska, 1886 r.

a) Podaj rok bitwy ukazanej na obrazie, określ konflikt, w ramach którego do niej doszło,
a następnie wymień walczące strony.
……………………………………………………………………………………………………………
b) Oceń znaczenie tej bitwy dla dalszego przebiegu wojny.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6. (3 punkty)
Na podstawie tekstu źródłowego oraz wiedzy własnej oceń wpływ powstania listopadowego na
umocnienie świadomości narodowej Polaków w zaborze rosyjskim.
Ocena powstania w XX-wiecznej historiografii
Często […] piszący o tych wydarzeniach doszukują się w nich pozytywów – wpływu na świadomość
narodową czy zrozumienie konieczności włączenia do walki o niepodległość całego społeczeństwa.
Czytamy o tym, iż powstanie „zasiało ziarno wolności”, a noc 29 listopada 1830 roku „uchroniła
naród polski przed niewolą duchową, przed złożeniem broni, przed zjednoczeniem politycznym
z Rosją”. Szukanie dodatnich stron powstania zazwyczaj ogranicza się do gdybania: gdyby nie
powstanie, to zostalibyśmy zrusyfikowani, opóźnione zostałyby procesy modernizacyjne itp.
P.M. Pilarczyk, Szanse powstania listopadowego – mity historiografii, [w:] Powstanie listopadowe 1830–1831. Dzieje –
historiografia – pamięć, Warszawa: Muzeum Niepodległości, 2015, s. 189.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 7.1. (2 punkty)

Porównaj wizje odrodzonej Polski zaprezentowane w poniższych źródłach.
Źródło A
Polska więc niepodległa i Polska demokratyczna – oto cel stowarzyszenia naszego. Nie jedna cząstka,
nie jeden ułamek wielkiego narodu, ale cała w granicach przedrozbiorowych zawarta Polska zdolną
jest samoistny byt swój utrzymać, posłannictwu swemu zadosyć uczynić [...].
Odrodzona niepodległa Polska demokratyczną będzie. Wszyscy bez różnicy wyznań i rodu odbiorą
w niej umysłowe, polityczne i socjalne usamowolnienie 1; nowy porządek, obejmujący własność, pracę,
przemysł, wychowanie i wszystkie stosunki towarzyskie, na zasadach równości oparty, zajmie miejsce
bezrządu, któremu przywłaszczyciele nazwisko praw dotąd nadają. Odrodzona Polska arystokratyczną
rzecząpospolitą2 być nie może. Wszechwładztwo wróci do ludu; stan niegdyś panujący rozwiąże się
ostatecznie, między lud zstąpi, stanie się ludem; wszyscy będą równi, wszyscy wolni, wszyscy dziećmi
jednej matki Ojczyzny.
1
usamowolnienie – uwolnienie się od zależności
2
rzeczpospolita – tu: republika
[...], oprac. C. Leśniewski, Warszawa: Instytut Wyd. Biblioteka Polska, 1936, s. 84–87.
Źródło B
Idea Króla jest jasna i miła ludowi polskiemu; idea republiki przypomina mu dawny ucisk i niewolę
[…]. Królewskości przeto idea jest nam potrzebną do zburzenia rozbiorów. […]
Obudzona […] w ludzie polskim […] wiedza lepszej doli; powstania oswajają go koniecznie z użyciem
siły; gdy więc lud ten nie ujrzy […] opieki króla, a spieszny wzrost handlu, przemysłu i rolnictwa nie
zaręczy mu bliskiej nadziei dobrego bytu, czyliż […] nie wywoła w nim chęci do domowej wojny?
[…] zaleją Polskę potoki krwi własnej, zniknie ona w odmęcie domowej rzezi, a siła i przemoc nie
stworzą tego, co tylko czasem i dobroczynną tworzy się opieką.
J. Woronicz, Rzecz [...] w Polsce, Paryż: Drukarnia i Litografia Maulde i Renou, 1839, s. 26, 31.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 7.2. (1 punkt)

Podaj nazwy ugrupowań Wielkiej Emigracji, których wizje polityczne prezentują teksty.
a) Źródło A: ……………………………………………………………………………………………..
b) Źródło B: ……………………………………………………………………………………………..

Zadanie 8. (3 punkty)
Przedstaw związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy ideą pracy organicznej a powstaniem
Bazaru.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 9.1. (1 punkt)

Nadaj tytuł mapie zawierający nazwę i czas przedstawionych wydarzeń.

……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 9.2. (3 punkty)
Opisz wpływ przedstawionych na mapie wydarzeń na rozwój kultury polskiej.
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………