Alkohole polihydroksylowe to jednofunkcyjne pochodne węglowodorów zawierające w

cząsteczce dwie lub więcej grup –OH, w których każda jest połączona z innym atomem węgla w
łańcuchu węglowym. Wiązania pojedyncze w cząsteczkach tych alkoholi są wiązaniami typu
sigma. Alkohole te nazywane również są alkoholami wielowodorotlenowymi.

Alkohole mające dwie grupy -OH to diole, trzy to triole itp

Tworząc nazwę systematyczną alkoholu polihydroksylowego, najpierw podajemy nazwę

węglowodoru, od którego pochodzi alkohol (np. etan, butan; można tez mówić „etano-”,
„butano-”), następnie po myślniku i rozdzielając przecinkami, zapisujemy liczbami, przy których
atomach węgla przyłączone są grupy hydroksylowe. Na koniec dopisujemy nazwę „diol” lub
„triol” w zależności, ile grup hydroksylowych posiada alkohol.

Np. CH3-CH(OH)-CH(OH)-CH3

1. nazwa węglowodoru – butan

2. grupy hydroksylowe przy 2 i 3 atomie węgla – butan-2,3-
3. dwie grupy hydroksylowe – butan-2,3-diol

Alkohole polihydroksylowe mają odczyn obojętny, nie dysocjują. Mają charakter bardzo słabych
kwasów i reagują z aktywnymi metalami (np. sód, potas)

Przedstawiciele alkoholi polihydroksylowych

1. Glicerol (gliceryna, propanotriol) – propan-1,2,3-triol –wzór: C3H8O3

 zastosowanie: do produkcji kremów do rąk, balsamów do ciała; ze względu na zdolność

zatrzymywania wody działa nawilżająco na skórę, ubstancja słodząca w syropach
przeciwkaszlowych, jako składnik kropli do oczu, utrzymywanie wilgoci w słodyczach i
suszonych owocach, jako składnik płynów do e-papierosów;
 właściwości: ciecz, bezbarwna, bez zapachu, gęsta, nietoksyczna, słodka w smaku;
 pozyskuje się ja na dwa sposoby: 1. Naturalny - Głównym źródłem pozyskiwania
gliceryny w sposób naturalny są tłuszcze roślinne oraz tłuszcze zwierzęce. Roślinna
gliceryna wytwarzana jest najczęściej z oleju kokosowego lub palmowego. 2.
Syntetyczny- Syntetyczna forma glicerolu otrzymywana jest z propylenu (propenu), który
jest gazowym węglowodanem pozyskiwanym z benzyny.
 2. Glikol etylenowy – etan-1,2-diol – wzór: C2H6O2

 zastosowanie: jako „zimowy” niezamarzający płyn do chłodnic silników

samochodowych, do produkcji żywic poliestrowych, włókien syntetycznych,
rozpuszczalników, plastyfikatorów, materiałów wybuchowych;
 właściwości: ciecz, bezbarwna, lepka, słodkawy smak, brak zapachu, bardzo silna
trucizna;
 pozyskiwanie: Najczęściej stosowaną metodą produkcji glikolu etylenowego jest
hydroliza tlenku etylenu. Zaletami metody jest jej prostota, niezawodność oraz
możliwość stosowania jej w zakładach chemicznych łączących ze sobą proces
produkcji tlenku etylenu i glikolu etylenowego.

Alkohole polihydroksylowe a monohydroksylowe

Alkohole monohydroksylowe i polihydroksylowe ulegają tym samym reakcjom chemicznym, ale

z jednym wyjątkiem. Reakcja chemiczna, o której mowa, pozwala odróżnić alkohol zawierający
dwie grupy hydroksylowe przy sąsiadujących atomach węgla, od tego, który posiada tylko jedną
grupę hydroksylową. Efekt zachodzącej reakcji prezentuje się w postaci szafirowego roztworu.
Do odróżnienia tych alkoholi używa się roztworu siarczanu(VI) miedzi(II) i wodnego roztworu
wodorotlenku sodu, podczas tej reakcji chemicznej powstaje wodorotlenek miedzi(II) – jego
reakcja z alkoholami monohydroksylowymi nie zachodzi.