Professional Documents
Culture Documents
คลื่นกล2566สายศิลป์
คลื่นกล2566สายศิลป์
MECHNICAL WAVE
คลื่น คืออะไร
คลื่น เป็นปรากฏการณ์ทเี่ นือ
้ สารถูกรบกวน ณ จุดใดจุดหนึง
่
การรบกวนนีจ้ ะถูกส่งต่อไปยังจุดอืน
่ รอบ ๆ ทุกทิศทาง พร้อมกับพา
พลังงานไปด้วย จากทีห
่ นึง
่ ไปยังอีกทีห
่ นึง
่ โดยทีอ
่ นุภาคของเนือ
้ สารทีถ
่ ก
ู
รบกวนไม่ได้เคลือ
่ นทีต
่ ามไปกับการถ่ายโอนพลังงาน
อนุภาคของตัวกลาง
เคลื่อนที่ไปพ อมกับคลื่น
หรือไ อ างไร ?
ม่
ย่
ร้
ประเภทของคลื่น สามารถพิจารณาการแ งไ ดังนี้
1. แ งตามการใ ตัวกลางในการเคลื่อนที่
1.1 คลื่นกล (mechanical wave) เ นคลื่นที่ องอาศัยตัวกลางในกลางเคลื่อนที่
เ น คลื่น คลื่นเสียง คลื่นในเ นเชือก คลื่นแ นดินไหว เ น น
คลื่นในเ นเชือก
คลื่น
1. แ งตามการใ ตัวกลางในการเคลื่อนที่ ( อ)
1.2 คลื่นแ เหล็กไฟ า (electromagnetic wave) เ นคลื่นที่ไ องอาศัยตัวกลาง
ในการเคลื่อนที่ เ น คลื่นวิทยุ คลื่นไมโครเวฟ รังสีอินฟราเรด แสง อัลตราไวโอเลต
รังสีเอ็ก รังสีแกมมา
บ่
ซ์
ม่
ช่
ฟ้
ช้
ป็
ต่
ม่
ต้
บ่
ด้
ประเภทของคลื่น สามารถพิจารณาการแ งไ โดังนี้
2. แ งตามลักษณะการสั่นของอนุภาคตัวกลาง
บ่
บ่
ด้
ประเภทของคลื่น สามารถพิจารณาการแ งไ โดังนี้
2. แ งตามลักษณะการสั่นของอนุภาคตัวกลางกับทิศการเคลื่อนที่ของคลื่น
2.1 คลื่นตามยาว (longitudinal wave) อนุภาคของตัวกลางสั่นในแนวเดียวกับทิศทางการ
เคลื่อนที่ของคลื่น เ น คลื่นเสียง คลื่นในสปริง
ตัวอ าง
คลื่นขบวนหนึ่งมีลูกคลื่นจ นวน 5 ลูก ใ เวลาเคลื่อนที่ 10 วินาที คลื่นขบวนนี้มีคาบเ าไร
ส่
ย่
ต่
ำ
ช้
น่
ป็
ท่
วน าง ๆ ของคลื่น
3.ความถี่(frequency, f ) คือ จํานวนลูกคลื่นที่เคลื่อนที่ในเวลา 1 วินาที มีห วย
เ น รอบ อวินาที หรือเฮิรต (Hz)
ตัวอ าง
คลื่นขบวนหนึ่งมีลูกคลื่นจ นวน 5 ลูก ใ เวลาเคลื่อนที่ 10 วินาที คลื่นขบวนนี้มีความถี่เ าไร
ส่
ป็
ย่
ต่
ต่
ำ
ซ์
ช้
ท่
น่
วน าง ๆ ของคลื่น
4.อัตราเร็วคลื่น (speed of wave ; v)
คือ ระยะทางที่คลื่นเคลื่อนที่ไ ในเวลา 1 วินาที มีห วยเมตร อวินาที
ส่
ต่
ด้
น่
ต่
ตัวอ าง
แห งก เนิดคลื่นใ คลื่นความถี่ 40 เฮิรต ความยาวคลื่น 6 เมตร คลื่นที่เกิดมีอัตราเร็วเ าใด
ตัวอ าง
แห งก เนิดคลื่นป อยคลื่นที่มีความยาวคลื่น 7 เมตร มีอัตราเร็ว 63 เมตร อวินาที แห ง
ก เนิดมีความถี่เ าไร
ำ
ล่
ล่
ำ
ำ
ย่
ย่
ท่
ห้
ล่
ซ์
ต่
ล่
ท่
สมบัติของคลื่น
กฏการสะ อน
1.มุมตกกระทบเ ากับมุมสะ อน
2.รังสีตกกระทบ รังสีสะ อนและเ นปกติอ บนระนาบเดียวกัน
ท้
ท้
ท่
fl
ท้
ท้
ส้
ยู่
กิจกรรม 4.1 การสะ อนของคลื่นบนขดลวดสปริง (ห า 127)
ท้
น้
กิจกรรม 4.1 การสะ อนของคลื่นบนขดลวดสปริง (ห า 127)
ท้
น้
การสะ อน [ Re ection]
การสะ อนของคลื่นบนบนเ นเชือก
ท้
ท้
fl
ส้
การสะ อน [ Re ection]
น้
ำ
การหักเห [ Refraction ]
น้
ำ
การหักเห [ Refraction ]
การเลี้ยวเบน [ Diffraction ]
น้
ำ
การเลี้ยวเบน [ Diffraction ]
ค ถาม ายกิจกรรม
1.คลื่น เมื่อ านขอบแ นกั้นจะสามารถพบคลื่น านหลังขอบแ น
กั้นหรือไ อ างไร
2.คลื่นที่เคลื่อนที่ าน องเ ดมีความก าง อยก าระยะ างระห าง
สันคลื่น มีลักษณะอ างไร และแตก างจากคลื่นที่ าน องเ ดมี
ขนาดก างขึ้นหรือไ อ างไร
ำ
น้
ำ
ว้
ม่
ท้
ผ่
ย่
ผ่
ช่
ย่
ม่
ผ่
ย่
ปิ
ต่
ว้
น้
ด้
ว่
ผ่
ช่
ห่
ปิ
ผ่
ว่
การเลี้ยวเบน [ Diffraction ]
โดยหลักของการเลี้ยวเบน คือ ทุก ๆ ห าคลื่นหมายถึงแห งก เนิดให ของคลื่นนั้น และใน
แห งก เนิดนั้นคลื่นจะมีลักษณะเ นวงกลม ดังนั้น เมื่อคลื่นเดินทาง าน องแคบ ๆ จะท ใ
แห งก เนิดคลื่นมีเพียงแห งเดียว คือคลื่นที่ าน องแคบนั้นมาไ และคลื่นที่ าน องแคบ
มาจะท ห าที่เ นแห งก เนิดคลื่นให ซึ่งมีห าคลื่นเ นรูปครึ่งวงกลม ดังนั้นทิศทางของ
การเคลื่อนที่ของแนวคลื่นจึงเปลี่ยนไป ดังภาพ
ตาม หลักของฮอยเกน
ซึ่งก าว า “ ทุก ๆ จุดบนห าคลื่น
สามารถประพฤติตัวเ นแห งก เนิด
คลื่นให ไ ”
ล่
ล่
ล่
ำ
ำ
ำ
ม่
ว่
น้
ด้
ด้
ป็
ป็
ล่
ำ
น้
ล่
ล่
ป็
ำ
ส์
ป็
ม่
น้
ผ่
น้
ช่
ป็
ล่
ำ
ด้
ผ่
ม่
ช่
ผ่
ช่
ำ
ห้
การแทรกสอด [ Interference ]
เมื่อคลื่นสองขบวนเคลื่อนที่มาพบกันบนตัวกลางเดียวกันจะเกิดการรวมกัน หรือ
การแทรกสอดกัน เกิดรูป างของคลื่นรวมโดยอาจเ นการรวมแบบเสริมหรือแบบหัก าง
หลังจากที่คลื่นทั้งสองเคลื่อนที่ านกันไปแ วแ ละคลื่นจะกลับมามีรูป างแบบเดิมและ
เคลื่อนที่ในทิศทางเดิม
การแทรกสอด [ Interference ]
https://www.geogebra.org/m/e82j9eQ9
ร่
ผ่
ล้
ต่
ป็
ร่
ล้
ค ถาม?
จากรูปคลื่นผิว ดัง อไปนี้ ใ ระบุพฤติกรรมของคลื่น และระบุบริเวณที่คลื่น
แสดง พฤติกรรมนั้น
ำ
น้
ำ
ต่
ห้
ค ถาม?
จากรูปคลื่นผิว ดัง อไปนี้ ใ ระบุพฤติกรรมของคลื่น และระบุบริเวณที่
คลื่นแสดง พฤติกรรมนั้น
ำ
น้
ำ
ต่
ห้
ค ถาม?
จากรูป คลื่นสองคลื่นก ลังเคลื่อนที่เ าหากัน ใ นักเรียนวาดรูป
คลื่นรวมเมื่อคลื่นสองคลื่นมาพบกันในขณะการกระจัดสูงสุดของคลื่นทั้งสองอ ใน
แนวเ นประและวาดรูปคลื่น เมื่อคลื่นทั้งสองเคลื่อนที่ านกันแ ว
ำ
ส้
ำ
ข้
ห้
ผ่
ล้
ยู่
ค ถาม?
จากรูปเมื่อคลื่นสองคลื่นก ลังเคลื่อนที่มาพบกัน ใ นักเรียน
วาดรูปคลื่นรวม เมื่อคลื่นทั้งสองเคลื่อนที่มาพบและ อนทับกันพอดี
ำ
ำ
ห้
ซ้
การสั่น อง
Resonance
พ้
การสั่น อง (Resonance)
ความถี่ธรรมชาติ(natural frequency)
เมื่อวัตถุหรืออนุภาคแก งหรือสั่นอ างอิสระ เ น การแก งชิง าแ ว
ป อยใ แก งแบบอิสระ การดีดสายกีตา ใ สั่น เ น น
ความถี่ธรรมชาติ คือ ความถี่ที่วัตถุสั่นหรือแก งอ างอิสระซึ่งมี าขึ้นอ กับ
สมบัติบางประการของวัตถุ การสั่นหรือการแก งขึ้นอ กับ จจัยใด าง
ล่
ห้
ว่
พ้
ว่
ร์
ย่
ห้
ว่
ว่
ป็
ย่
ต้
ช่
ยู่
ปั
ว่
ค่
บ้
ช้
ยู่
ล้
กิจกรรม ความถี่ธรรมชาติของลูก ม
จุดประสง
1.หาความถี่การแก งของลูก มเมื่อเปลี่ยนความยาวเชือก และเปลี่ยนมวลของลูก ม
2.อธิบายความถี่ของลูก ม
https://phet.colorado.edu/sims/html/
pendulum-lab/latest/pendulum-
lab_th.html
https://phet.colorado.edu/sims/html/
pendulum-lab/latest/pendulum-
lab_th.html
https://phet.colorado.edu/sims/html/
pendulum-lab/latest/pendulum-
lab_th.html