Professional Documents
Culture Documents
Chủ nghĩa (Báo cáo Phật gíao)
Chủ nghĩa (Báo cáo Phật gíao)
Hà Nội, 2023
Mụ c lụ c
Mục lục 1
Mức độ hoàn thành công việc 2
Nội dung 3
I, Khái quát chung về Phật Giáo 3
1, Phậ t Giá o thế giớ i 3
2, Phậ t Giá o Việt Nam 3
II, Giá trị cơ bản của tư tưởng đạo đức Phật Giáo 4
1, Giá trị đạ o đứ c cá nhâ n 5
2, Giá trị đạ o đứ c trong cá c mố i quan hệ giữ a cá nhâ n vớ i nhữ ng ngườ i khá c
7
III, Vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của đạo đức Phật giáo trong đời sống
và xã hội 8
1, Mặ t tích cự c 8
1.1 Ả nh hưở ng tích cự c củ a Phậ t giá o đến Đạ o đứ c 8
1.2 Ả nh hưở ng tích cự c củ a Phậ t giá o đến Vă n hó a 9
1.3 Ả nh hưở ng tích cự c củ a Phậ t giá o đến Kinh tế 9
2, Mặ t tiêu cự c 9
IV, Tổng kết 10
1, Tổ ng quan10
2, Phá t huy vai trò củ a đạ o đứ c Phậ t giá o trong việc giá o dụ c sinh viên 10
1
Mứ c độ hoà n thà nh cô ng việc
2
I. Khái quát chung về phật giáo
1. Phật giáo thế giới.
- Phậ t giá o hay đạ o Phậ t là mộ t tô n giá o đồ ng thờ i cũ ng là mộ t hệ thố ng củ a triết
họ c có nguồ n gố c từ Ấ n Độ và o thế kỷ 6 trướ c Cô ng Nguyên và sau đó lan rộ ng
khắ p châ u Á và thế giớ i.
- Phậ t giá o đượ c sá ng lậ p bở i Đứ c Phậ t Thích Ca Mâ u Ni, ngườ i đã từ bỏ ngai và ng
để tìm đến con đườ ng giả i thoá t khổ đau.
- Phậ t giá o có nhữ ng chủ thuyết cơ bả n như: vô ngã , nhâ n quả , luâ n hồ i, bá t chá nh
đạ o, bố n chá nh phá p, tam bả o, tứ diệu đế.
- Phậ t giá o có nhiều phá i và truyền thố ng khá c nhau, nhưng đều coi trọ ng việc tu
tậ p tâ m linh, tuâ n theo luậ t nhâ n quả , là m nhữ ng điều thiện và trá nh là m nhữ ng
điều á c.
2. Phật giáo Việt Nam.
- Phậ t giá o đượ c du nhậ p và o Việt Nam từ thế kỷ thứ nhấ t trướ c Cô ng nguyên theo
đườ ng hả i và đườ ng bộ , từ cá c nướ c Ấ n Độ , Trung Quố c, Campuchia và Thá i Lan.
- Phậ t giá o Việt Nam mang nhiều nét củ a vă n hó a Trung Hoa cổ đạ i, nhưng cũ ng có
nhữ ng đặ c điểm bả n địa hó a và sá ng tạ o riêng.
- Phậ t giá o Việt Nam có nhiều phá i và truyền thố ng khá c nhau, như Thiền phá i,
Tà o Độ ng, Lâ m Tế, v.v…
- Phậ t giá o Việt Nam đã có nhữ ng đó ng gó p quan trọ ng cho sự phá t triển củ a quố c
gia và dâ n tộ c, như bả o vệ chủ quyền, thú c đẩy giá o dụ c, vă n hó a, khoa họ c, y tế, từ
thiện và xã hộ i.
- Phậ t giá o Việt Nam cũ ng đã sả n sinh ra nhiều nhâ n vậ t lỗ i lạ c và danh tiếng trong
lịch sử , như Khương Tă ng Hộ i, Vạ n Hạ nh, Trầ n Nhâ n Tô ng, v.v…
- Phậ t giá o Việt Nam hiện nay có khoả ng 45 triệu tín đồ quy y tam bả o, 44.498
tă ng ni và hơn 14.775 tự viện trên cả nướ c.
3
II. Giá trị cơ bản của tư tưởng đạo đức Phật giáo
4
1, Các giá trị đạo đức cá nhân
Phậ t giá o là mộ t tô n giá o từ bi. Đây chính là đạ o đứ c nền tả ng mà Phậ t giá o hướ ng
con ngườ i đến. Hệ thố ng kinh điển đồ sộ và hoà n thiện củ a Phậ t giá o là “Tam Tạ ng
Kinh” bao gồ m Kinh, Luậ t, Luậ n, ở đó chứ a đự ng nhữ ng giá trị đạ o đứ c nhâ n sinh,
hướ ng con ngườ i tớ i châ n lý số ng bình đẳ ng, tri tú c, vô ngã vị tha. Nhữ ng châ n lý
ấy luô n phù hợ p vớ i mọ i că n tính củ a chú ng sinh, đá p ứ ng nhu cầ u củ a mọ i thờ i
đạ i. Nhữ ng giá trị đạ o đứ c Phậ t giá o bao gồ m mộ t hệ thố ng cá c giá trị về từ , bi, hỉ,
xả , lẽ cô ng bằ ng bình đẳ ng, lò ng khoan dung và đứ c hiếu sinh... “Từ , bi, hỉ, xả” (hay
cò n gọ i là “Tứ vô lượ ng tâ m”) là mộ t trong nhữ ng giá trị cố t lõ i củ a Phậ t giá o, có
ả nh hưở ng khá nhiều đến đờ i số ng đạ o đứ c củ a ngườ i Việt Nam trong lịch sử cũ ng
như trong giai đoạ n hiện nay.
Tu tâ m đượ c xem là giá trị định hướ ng củ a Phậ t giá o. Tu như ý nghĩa thườ ng hiểu
chính là tu sử a, theo đạ o Phậ t thì chính là tu sử a bả n thâ n mình thô ng qua việc tu
sử a lạ i ba hà nh vi tạ o nghiệm (hà nh độ ng, suy nghĩ, lờ i nó i), từ đó tạ o tiền đề cho
việc tu sử a tâ m. Vì đạ o Phậ t nhấ n mạ nh phầ n tâ m là đố i tượ ng chính để chú ng ta
tu tậ p để cho tâ m đượ c trong sạ ch, sá ng tỏ , trí tuệ, và giả i thoá t. Tu tâ m hay cò n
đượ c gọ i là tu huệ là việc là m cho tâ m ý trong sạ ch, khô ng cò n bị ô nhiễm hay ả nh
hưở ng bở i 3 điều: tham - sâ n -si, ngườ i ta hay nó i là "Tu tâ m Dưỡ ng tính". Đứ c
Phậ t có nó i, ngườ i nà o cò n số ng trong đau khổ triền miên thì ngườ i đó vô minh,
cho dù họ có già u sang hay nghèo hèn, họ c thứ c cao hay thấ p. Bở i vì vô minh nên
mớ i thấy Khổ , vì vô minh nên luô n chấ p đủ thứ .
Trong khi từ bi là giá trị nền tả ng, tu tâ m là giá trị định hướ ng thì hà nh thiện chính
là giá trị chủ đạ o củ a việc rèn luyện đạ o đứ c củ a Phậ t giá o. Hà nh thiện có nghĩa
là m việc thiện, tứ c là gieo cá i nhâ n “thiện”, tấ t sẽ ra quả “phú c”. Khi nhắ c đến là m
từ thiện nhiều ngườ i nghĩ ngay rằ ng đó là việc nhữ ng ngườ i nhiều tiền. Phả i có
tiền mớ i là m đượ c từ thiện. Kỳ thự c, quan niệm trên hoà n toà n sai lầ m vì phạ m vi
là m từ thiện tương đố i rộ ng. Có ngườ i bỏ tiền xây bệnh viện, trườ ng họ c, cầ u
cố ng, viện dưỡ ng lã o, trẻ mồ cô i…Nhữ ng ngườ i khô ng có tiền thì có thể bỏ sứ c:
hiến má u, giú p ngườ i khá c giả i oan ứ c, hó a giả i thù hậ n, tranh chấ p, tha thứ lỗ i
lầ m củ a ngườ i khá c, tiện tay nhặ t nhữ ng viên đá cả n trở trên đườ ng đi, nhữ ng tú i
rá c gây mấ t mỹ quan, nhườ ng ghế cho phụ nữ có thai và ngườ i già , tô n kính ngườ i
lớ n tuổ i, yêu thương trẻ nhỏ , là m việc tình nguyện ở bệnh viện, nhà dưỡ ng lã o,
cứ u ngườ i… Trên đây đều là nhữ ng cá ch là m việc thiện mà khô ng cầ n dù ng đến
tiền. Là m việc thiện mà xuấ t phá t từ tấ m lò ng thà nh là “châ n thiện”, cò n hờ i hợ t
chiếu lệ mà là m là “giả thiện”.
Tín đồ và ngườ i thự c hà nh theo Phậ t giá o phả i tuâ n giữ ngũ giớ i, “Giớ i” đượ c hiểu
là nhữ ng điều ră n, khuyên ngă n, cấ m là m, để bả o vệ đạ o đứ c, nhâ n phẩ m củ a con
ngườ i.
5
6
Ngũ giớ i Nộ i dung Lợ i ích củ a việc cấ m
Khô ng sá t sinh Khô ng đượ c giết sinh mạ ng, - Giú p ngă n ngừ a đượ c hà nh
từ loà i ngườ i cho đến loà i độ ng hung dữ thuộ c bả n nă ng,
vậ t. thú tính
- Nuô i dưỡ ng tâ m từ .
- Trá nh nhâ n khổ địa ngụ c.
Khô ng trộ m cắ p Khô ng đượ c lấy bấ t cứ gì, dù -Nuô i dưỡ ng nhữ ng đứ c tính
lớ n, dù nhỏ , dù có giá trị hay châ n thậ t, liêm khiết trong sạ ch,
khô ng có giá trị mà chủ nhâ n phá t triển tâ m bi
chưa cho, chưa vừ a lò ng cho. -Trá nh nhâ n ngạ quỷ, tù tộ i, đó i
nghèo, là m thâ n trâ u ngự a...
Khô ng nó i dố i Khô ng nên nó i sai sự thậ t; - Nuô i dưỡ ng đứ c tính châ n thậ t,
Khô ng đặ t điều, thêm thắ t trự c hạ nh, thiện hạ nh, ưng lý
khá c xa vớ i sự thậ t; Khô ng hạ nh, phá p hạ nh.
nó i vu oan, vu cá o để hạ i - Cô ng danh, sự nghiệp, địa vị bền
ngườ i. lâ u, vữ ng và ng và sang cả
7
Phậ t giá o cò n đưa ra nguyên tắ c lụ c độ , gọ i là sá u nhâ n đứ c, để rèn luyện bả n
thâ n, tiến tớ i trạ ng thá i giả i thoá t gồ m: Bố thí, trì giớ i, nhẫ n nhụ c, tinh tiến, thiền
định, trí tuệ.
Ngoà i ra Phậ t giá o cò n khuyên con ngườ i suy nghĩ và thự c hà nh cá c chuẩ n mự c
thậ p thiện đó là :
-Khô ng sá t sinh, bằ ng cá ch bấ t bạ o độ ng và thự c hiện lò ng từ bi vớ i tấ t cả chú ng
sinh;
-Khô ng trộ m cắ p, bằ ng cá ch số ng lương thiện;
-Khô ng tà dâ m, bằ ng cá ch thự c hà nh thanh tịnh;
-Khô ng nó i dố i, bằ ng cá ch số ng thà nh tín;
-Khô ng nó i thêu dệt, bằ ng cá ch nó i nă ng cở i mở ;
-Khô ng nó i hai chiều, bằ ng cá ch nó i thâ n hữ u;
-Khô ng nó i á c khẩ u, bằ ng cá ch nó i lịch sự và cao đẹp;
-Khô ng tham lam, thự c hiện hạ nh bố thí;
-Khô ng hậ n thù , thự c hiện lò ng khoan dung, kiên nhẫ n;
-Khô ng si mê, thự c hiện trí tuệ trong sá ng.
2, Các giá trị đạo đức trong các mối quan hệ giữa cá nhân với những người
khác
Trong mố i quan hệ gia đình, bạ n bè, đồ ng nghiệp, thầ y trò , Phậ t giá o có kinh lễ
sá u phương để truyền đạ t cho con ngườ i nhữ ng chuẩ n mự c củ a ứ ng xử . Cụ thể:
- Phương Đô ng, đưa ra nhữ ng nguyên tắ c đạ o đứ c về mố i quan hệ con cá i vớ i cha
mẹ vớ i con cá i.
- Phương Tâ y, đưa ra cá c nguyên tắ c đạ o đứ c cầ n phả i là m củ a mố i quan hệ giữ a
vợ và chồ ng.
- Phương Nam, đưa ra nhữ ng nguyên tắ c cầ n có củ a mố i quan hệ thầ y - trò .
- Phương Bắ c, đưa ra nhữ ng nguyên tắ c củ a mố i quan hệ bạ n - bè.
- Phương dướ i, đưa ra nhữ ng nguyên tắ c đạ o đứ c giữ a chủ và thợ .
- Phương trên, đưa ra nhữ ng nguyên tắ c đạ o đứ c giữ a tu sĩ và cư sĩ.
Nhìn chung, kinh lễ sá u phương là mộ t tậ p hợ p cá c nguyên tắ c đạ o đứ c có tính
chấ t chuẩ n mự c để điều chỉnh hà nh vi củ a mỗ i cá nhâ n trong mố i tương quan vớ i
ngườ i khá c. Chính là cá c giá trị đạ o đứ c xã hộ i, giú p mọ i ngườ i điều chỉnh hà nh vi
cho phù hợ p và chuẩ n xá c trong từ ng mố i quan hệ củ a mình.
Phậ t giá o cũ ng đề xuấ t cá c giá trị đạ o đứ c, lố i số ng qua lụ c hò a, tứ c sá u phép hò a
kính để giú p con ngườ i giữ hò a khí, đoà n kết, đồ ng lò ng, hạ n chế đi nhữ ng xung
độ t, gâ y chia rẽ. Lụ c hò a là sá u phương phá p để con ngườ i cư xử vớ i nhau cho hò a
hợ p từ vậ t chấ t đến tinh thầ n, từ lờ i nó i đến việc là m bao gồ m:
8
1. Thâ n hò a đồ ng trụ : Khi ở cù ng nhau, là m việc cù ng nhau thì phả i số ng hò a
thuậ n.
2. Khẩ u hò a vô tranh: Đừ ng để lờ i nó i gâ y ra bấ t hò a, mâ u thuẫ n, phả i nó i nă ng
chuẩ n mự c, khô ng nên đấ u khẩ u cã i vã . Khẩ u hò a thì thâ n sẽ hò a. Lờ i nó i khiêm
nhườ ng, chừ ng mự c sẽ khô ng ra xung độ t. Thâ n hò a chưa đủ , cầ n phả i hò a nhã
trong cả lờ i ă n tiếng nó i.
3. Ý hò a đồ ng duyệt: Hò a đồ ng trên nguyên tắ c cù ng ý hướ ng, cù ng đồ ng thuậ n.
Nếu ý tưở ng hiền hò a, vui vẻ thì suy nghĩ và lờ i nó i dễ giữ đượ c hò a khí.
4. Giớ i hò a đồ ng tu: Hò a đồ ng trên nguyên tắ c kỷ luậ t, trong mộ t đoà n thể, đạ o
hay đờ i, nếu khô ng cù ng nhau gìn giữ giớ i điều, kỷ luậ t, quy tắ c, thì khô ng bao giờ
số ng chung vớ i nhau đượ c.
5. Kiến hò a đồ ng giả i: Hò a đồ ng trên nguyên tắ c nhậ n thứ c. Khi mộ t ngườ i nhậ n
thứ c đượ c điều gì thì nên chia sẻ cho nhữ ng ngườ i khá c biết, để trá nh sự bấ t đồ ng
ý kiến, cá ch hiểu sai lệch, chênh lệch khá c biệt về nhậ n thứ c.
6. Lợ i hò a đồ ng quâ n: Hò a đồ ng trên nguyên tắ c quyền lợ i, ý nó i khi có quyền lợ i
thì hã y cù ng nhau thụ hưở ng, khô ng nên chiếm đoạ t kết quả từ lao độ ng, đó ng
gó p chung để là m là m tư hữ u cá nhâ n, sẽ gâ y bấ t hò a.
Phả i nó i, lụ c hò a là nhữ ng giá trị đạ o đứ c, lố i số ng mà Phậ t giá o đề xuấ t cho mọ i
mố i quan hệ cá nhâ n và tậ p thể trong xã hộ i. Nếu mỗ i cá nhâ n, tậ p thể trong mố i
quan hệ củ a mình đều á p dụ ng đượ c tinh thầ n củ a lụ c hò a thì xã hộ i sẽ yên bình,
phá t triển và thịnh vượ ng.
III. Vai trò ý nghĩa và tầm quan trọng của đạo đức Phật giáo trong đời sống
và xã hội
9
hiếu nghĩa, trau dồ i nhâ n cá ch đạ o đứ c, ngă n cả n hà nh vi bạ o lự c, nhiều chù a trên
cả nướ c đã mở khó a tu mù a hè nhằ m hướ ng cá c em họ c sinh tớ i đờ i số ng “Châ n –
Thiện – Mỹ ”. Điển hình như Chù a Ba Và ng (Uô ng Bí – Quả ng Ninh), chỉ trong 6
thá ng nă m 2018 đã mở hai khó a tu tậ p mù a hè hoà n toà n miễn phí cho 3.000 em.
B. Ảnh hưởng tích cực của Phật giáo đến Văn hóa.
- Mộ t trong nhữ ng đó ng gó p quan trọ ng củ a vă n hó a Phậ t giá o là chù a. Chù a là ng
có vai trò quan trọ ng trong đờ i số ng tinh thầ n và gó p phầ n tích cự c hình thà nh tư
tưở ng, đạ o đứ c, nhâ n cá ch cho ngườ i dâ n. Chù a cũ ng tạ o thà nh phong cá ch kiến
trú c độ c đá o và thâ n thuộ c, mang đậ m dấ u ấ n vă n hó a bả n địa từ ng vù ng, miền.
Điều đặ c biệt là lễ hộ i dâ n gian và vă n hó a tín ngưỡ ng củ a ngườ i Việt luô n gắ n liền
vớ i lễ hộ i vă n hó a – tín ngưỡ ng Phậ t giá o. Vì vậy nếu tá ch rờ i lễ hộ i dâ n gian vớ i lễ
hộ i vă n hó a Phậ t giá o thì sẽ là m nghèo đi bả n sắ c vă n hó a hò a đồ ng củ a ngườ i Việt
và việc bả o tồ n, phá t huy vă n hó a truyền thố ng ở Việt Nam sẽ khó mà thự c hiện
đượ c.
C. Ảnh hưởng tích cực của Phật giáo đến Kinh tế.
Phậ t giá o dạy mỗ i ngườ i phả i kiếm số ng mộ t cá ch lương thiện, đú ng đắ n, khô ng
là m tổ n hạ i đến bả n thâ n, tổ n hạ i cho ngườ i khá c. Phương tiện mưu sinh khô ng
đượ c gian xả o, bấ t chính. Kinh doanh phả i là nh mạ nh, cù ng nhau phá t triển,
trá nh giả dố i, lọ c lừ a. Phậ t giá o nêu cao tinh thầ n yêu lao độ ng, mỗ i ngườ i phả i tự
là m ra củ a cả i bằ ng sứ c lự c và trí tuệ củ a mình. Xuyên suố t trong tư tưở ng kinh tế
củ a Phậ t giá o là việc xây dự ng phá t triển kinh tế là nh mạ nh, bền vữ ng, gắ n chặ t
phá t triển kinh tế vớ i bả o vệ mô i sinh, mô i trườ ng. Nhữ ng đó ng gó p lớ n nhấ t củ a
Phậ t giá o trong lĩnh vự c kinh tế là Du lịch vă n hó a tâ m linh Phậ t giá o. Thườ ng là
nơi danh lam thắ ng cả nh, non nướ c hữ u tình. Du lịch tâ m linh Phậ t giá o đã đem lạ i
lợ i ích kinh tế cho ngườ i dâ n, cho cộ ng đồ ng địa phương. Sự hiện diện củ a du
khá ch ở nhữ ng khu vự c kém phá t triển đượ c xem như mộ t tá c nhâ n thú c đẩy đầ u
tư và o cá c lĩnh vự c dịch vụ và cơ sở hạ tầ ng, điện, nướ c, sinh hoạ t, cá c điều kiện về
chă m só c sứ c khỏ e, an ninh quố c phò ng. Nhữ ng thu nhậ p từ dịch vụ du lịch cũ ng
có thể dù ng để tá i đầ u tư, hỗ trợ cá c chi phí cho cộ ng đồ ng.
2, Tiêu cực
Bên cạ nh nhữ ng tá c độ ng tích cự c, Phậ t giá o cũ ng có nhữ ng tá c độ ng tiêu cự c tớ i
đờ i số ng củ a ngườ i Việt Nam.
Vớ i cá ch nhìn cuộ c đờ i là bể khổ khô ng bờ bến, thoá t khổ bằ ng tu tâ m, dưỡ ng tính
để diệt trừ vô minh đạ t giá c ngộ , Phậ t giá o đưa lạ i quan niệm số ng bi quan, yếm
thế, coi cuộ c đờ i chỉ là phù hoa, thoả ng qua, là số ng gử i, thá c về. Nhìn cuộ c đờ i
mộ t cá ch bi quan, thụ độ ng. Khi gặ p trắ c trở mộ t số ngườ i Việt thườ ng nghĩ đến số
phậ n, nghiệp chướ ng, nhâ n quả , khiến con ngườ i hình thà nh tính cá ch bị độ ng, ít
chịu vươn lên, hạ n chế nă ng lự c đấ u tranh mà chờ đợ i, tin và o nhâ n quả tự đến.
10
III. Tổng kết
1, Tổng quan:
2, Phát huy vai trò của đạo đức Phật giáo trong việc giáo dục sinh viên:
Thứ nhất, về mặ t nhậ n thứ c, nên xem tư tưở ng Phậ t giá o về giá o dụ c là mộ t trong
nhữ ng tư tưở ng giá o dụ c tiến bộ trong lịch sử nhâ n loạ i. Bở i lẽ, Phậ t giá o hà m
chứ a nhiều giá trị quý bá u về giá o dụ c nhâ n cá ch số ng cho con ngườ i.
Thứ hai, đạ o đứ c Phậ t giá o đượ c hình thà nh từ trong đờ i số ng con ngườ i, do đó ,
đạ o đứ c Phậ t giá o cầ n đượ c nghiên cứ u đưa và o nộ i dung giá o dụ c cho sinh viên
khi cò n ngồ i trên ghế nhà trườ ng
Thứ ba, khuyến khích sinh viên tìm về nhữ ng giá trị đạ o đứ c tố t đẹp củ a truyền
thố ng dâ n tộ c, giá trị đạ o đứ c, lố i số ng củ a Phậ t giá o… độ ng viên, khuyến khích để
họ tự lự a chọ n, tự “chiêm nghiệm”, tự “tu tậ p” tư tưở ng đạ o đứ c Phậ t giá o khi họ
thấy phù hợ p và yêu thích.
11