Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΦΑΡΠΑΓΗ ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΩΝ ΚΑΙ

ΚΕΙΜΗΛΙΩΝ ΤΩΝ ΜΟΝΩΝ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ

Του Βασιλείου Γιαννογλούδη Αντιπροέδρου της ΕΜΕΙΣ και καθηγητή 4ου Λυκείου Σερρών
Σέρρες 13/3/2020

Ο Πρόεδρος κ. Δ. Δημούδης και ο Αντιπρόεδρος κ. Β. Γιαννογλούδης της Εταιρείας

Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας των Σερρών (Ε.Μ.Ε.Ι.Σ.) πραγματοποίησαν, την Παρασκευή
14 Φεβρουαρίου 2020 επίσκεψη στο Γερμανικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη προκειμένου να
επιδώσουν επιστολή της Ε.Μ.Ε.Ι.Σ. σχετικά με τα λεηλατημένα χειρόγραφα των Μονών Τιμίου
Προδρόμου Σερρών και Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου από το βουλγαρικό στρατό το 1917.
Στην επιστολή επισημαίνεται η ηθική και ιστορική ευθύνη της Γερμανίας η οποία είχε
παράσχει γραπτές διαβεβαιώσεις περί σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων των Ελλήνων και
του Ελληνικού κράτους.
Η επίσκεψη εντάσσεται στα πλαίσια της προσπάθειας που εδώ και πολλά χρόνια επιτελεί η
Ε.Μ.Ε.Ι.Σ., προκειμένου τα μεγάλης ιστορικής σπουδαιότητας διαρπαχθέντα από τον Βουλγαρικό
στρατό κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, το 1917, χειρόγραφα και κειμήλια από
τις Μονές της Βόρειας Ελλάδας, επιστρέψουν στον τόπο που δημιουργήθηκαν και ανήκουν.
Ο Γερμανός Πρόξενος κ. Carsten Müller παρέλαβε το έγγραφο της Ε.Μ.Ε.Ι.Σ, το οποίο
δεσμεύτηκε ότι θα το προωθήσει στο Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας.

Ολόκληρη η επιστολή που επιδόθηκε στον Γερμανό πρόξενο έχει ως εξής:

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ SOCIETY FOR THE STUDY AND RESEARCH
ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ HISTORY OF THE REGION SERRES
(Ε.Μ.Ε.Ι.Σ)
ΔΗΜ. ΦΛΩΡΙΑ 6, DIM. FLORIA 6 (GR),
62123 ΣΕΡΡΕΣ 62123 SERRES
ΤΗΛ. 23210 22717, TEL: +30 23210 22717,
2321066181 +30 23210 66181
FAX: +30 23210 66181 FAX 23210 66181
ΚΙΝ. 6974053441 MOBILE: +30 6974053441
e-mail: ddimoudis@hotmail.com e-mail: ddimoudis@hotmail.com

Σέρρες 16 Σεπτεμβρίου 2019

Αριθμ. Πρωτ.: 30
Προς
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ
(Μέσω Προξενικής Αρχής Θεσσαλονίκης)
Αξιότιμοι Κύριοι
Η Εταιρεία Μελέτης και Έρευνας της Ιστορίας των Σερρών (Ε.Μ.Ε.Ι.Σ.), (ΦΕΚ 901/Β/6-
12-94), δραστηριοποιείται στην πόλη μας από το 1994 με σκοπό την επιστημονική έρευνα κάθε
θέματος που αφορά τις Σέρρες και την περιοχή τους.
Το 1916 στο υπό διαμόρφωση Μακεδονικό Μέτωπο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και
απέναντι στην επιφύλαξη της Ελλάδος να συμμετέχει στους διαμορφούμενους αντίπαλους πόλους
(Εγκάρδια Συνεννόηση/Αντάντ και Κεντρικές Δυνάμεις) ο Κόμης Von Mirbach-Harff, Πρεσβευτής
της Γερμανίας στην Ελλάδα, απέστειλε επιστολή στον κ Στ. Σκουλούδη, Πρόεδρο του Υπουργικού
Συμβουλίου και Υπουργό επί των Εξωτερικών. Στην επιστολή του αυτή που δημοσιεύτηκε στο
βιβλίο του ΥΠ.ΕΞ., Διπλωματικά έγγραφα 1913-17, εκδ. Β΄, Αθήνα 1920, σ.168, αναφέρονται:
«Εν Αθήναις, τη 9 Μαΐου 1916.
Κύριε Πρόεδρε,
Συνέπεια των επιθετικών μέτρων, άτινα έλαβον τελευταίως τα στρατεύματα της
Συνεννοήσεως, η Γερμανία και οι Σύμμαχοι αυτής ευρίσκονται εις την ανάγκην να εισέλθωσιν εις το
Ελληνικόν έδαφος, όπως εξασφαλίσωσι την ελευθέραν δίοδον των σπουδαιοτάτων στενών της
φάραγγος του Ρούπελ.
Πρόκειται μόνον περί μέτρου αμυντικού το οποίον προεκλήθη αποκλειστικώς υπό των
κινήσεων των στρατιωτικών δυνάμεων της Συνεννοήσεως και το οποίον θα περιορισθή εντός των
ορίων των υπαγορευομένων υπό των καθαρώς στρατιωτικών συμφερόντων.
Ορμωμένη από της απόψεως ταύτης η Α. Κυβέρνησις της Γερμανίας ουδόλως ενδοιάζει όπως
παράσχη προς την Β. Ελληνικήν Κυβέρνησιν τας ακολούθους διαβεβαιώσεις:
1) Η εδαφική ακεραιότης του Βασιλείου έσεται απολύτως σεβαστή.
2) Τα συμμαχικά στρατεύματα θα εκκενώσωσι το Ελληνικόν έδαφος ευθύς ως παύσωσιν
υφιστάμενοι οι στρατιωτικοί λόγοι οι απαιτούντες την ενέργειαν ταύτην.
3) Η Ελληνική κυριαρχία έσεται σεβαστή.
4) Η ατομική ελευθερία, η ιδιοκτησία και το υφιστάμενον εκκλησιαστικόν καθεστώς
έσονται σεβαστά.
 5) Διά πάσαν ζημίαν προξενηθείσαν υπό των Γερμανικών στρατευμάτων, κατά το διάστημα
της παραμονής των επί του Ελληνικού εδάφους, θα καταβληθή αποζημίωσις.
6) Οι Σύμμαχοι θέλουσι προσενεχθή κατά τρόπον απολύτως φιλικόν προς τον πληθυσμόν
της χώρας.
Ευαρεστηθήτε να δεχθήτε κλπ.
(Υπ.) MIRBACH»
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και συγκεκριμένα από τον Μάρτιο έως τον
Ιούνιο του 1917 το Γενικό Επιτελείο Στρατού της Βουλγαρίας εκτέλεσε, χρησιμοποιώντας
στρατιωτικές δυνάμεις κατοχής στην περιοχή μας, με τη δύναμη των όπλων και βίας, υφαρπαγή
όλων των κειμηλίων και χειρογράφων των Ιερών Μονών μας, της μονής Τιμίου Προδρόμου
Σερρών και Παναγίας Αχειροποιήτου Παγγαίου (Εικοσιφοίνισσας). Η ίδρυσή τους ανάγεται
στη Βυζαντινή εποχή και σε διάρκεια πάνω από 500 χρόνια είχαν συγκεντρώσει αξιόλογο
πολιτιστικό υλικό (χρυσόβουλλα, σιγίλια, φιρμάνια, αφιερώσεις σημαντικών προσώπων, κειμήλια
κτλ.).
Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με το άρθρο 126 της συνθήκης του Neuilly
(1919), η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα όλους τους θησαυρούς που είχε
υφαρπάξει και φυσικά και τα πολύτιμα χειρόγραφα των μονών. Όμως επέστρεψε μικρό τμήμα των
χειρογράφων ισχυριζόμενη ότι δεν υπάρχουν άλλα.
Το 1990 σε επιστημονικό συμπόσιο που διοργανώθηκε στη Σόφια, παρουσία Βουλγάρων
και Ελλήνων επιστημόνων, αποκαλύφθηκαν από τους Έλληνες καθηγητές του Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ) Β. Άτσαλο, Β. Κατσαρό, Χ. Παπαστάθη, ότι το σύνολο
σχεδόν των ελληνικών χειρογράφων του ιδρυμένου το 1987 Κέντρου Σλαβοβυζαντινών Σπουδών
«Ivan Dujčev» στη Σόφια, είναι τα χειρόγραφα που λεηλατήθηκαν το 1917 από τις μονές της Β.
Ελλάδας. Μάλιστα ο Καθηγητής Β. Κατσαρός στο βιβλίο του Τα χειρόγραφα των Μονών Τιμίου
Προδρόμου Σερρών και Παναγίας Αχειροποιήτου του Παγγαίου (Κοσίνιτσας), εκδ. Δημόσιας
Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών, Σέρρες 1995, ταυτοποίησε τους κωδικούς των χειρογράφων του
Κέντρου «Ivan Dujčev» από ποιο μοναστήρι προέρχονται (επισυνάπτεται εξώφυλλο του βιβλίου).
Έκτοτε πύκνωσαν οι διαμαρτυρίες και τα ψηφίσματα από την Ελλάδα και το Οικουμενικό
Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως για την επιστροφή όλων των πολιτιστικών αγαθών στη χώρα
που τα δημιούργησε και η Ελληνική Πολιτεία (ΥΠ.ΕΞ.) ευρίσκεται σε συνεχή διπλωματική
επικοινωνία με το αντίστοιχο ΥΠΕΞ της Βουλγαρία προκειμένου να διευθετηθεί το θέμα με την
επιστροφή
Η Ε.Μ.Ε.Ι.Σ. εκφράζοντας τον πόθο όλων των Σερραίων καθώς και την επιδίωξη
απόδοσης ιστορικής δικαιοσύνης και αποκατάστασης, σας παρακαλεί να συμβάλετε στην
προσπάθεια της Ελληνικής Πολιτείας, να επιστραφούν τα χειρόγραφα και κειμήλια στους
αρχικούς χώρους των Ιερών και Βυζαντινών Μονών της Β. Ελλάδος, από όπου αφαιρέθηκαν
το 1917 υπό συνθήκες κατοχής και βίας και παρά τις σχετικές κρατικές εγγυήσεις που είχαν
παρασχεθεί.
Με ιδιαίτερη τιμή
Ο Πρόεδρος Ο Αντιπρόεδρος Η Γραμματέας
Δ. Δημούδης Β. Γιαννογλούδης Ελ. Μωυσιάδου
Τα μέλη: Θεολ. Ανδρονίδης, Ιωάννης Κιορίδης, Ειρήνη Μπάρμπα, Αντ. Φραγγεδάκης,