9 ã¨<å`«# ™ê~°kä 9

ã¨`«º, ^èŒ~°‡, âßOu, „¿Ñ=∞Å^•fi~å =∂#=*Ïu ™ê=∂lHõ,

<≥·uHõ, P^蕺u‡Hõ Jaè=$kúH˜ JiÊ`«=Ú

9 ã¨ã¨OOѨzHõÙ@=Ú8 64 PQÆã¨∞ì 2021 „ѨK«∞~°} `Õn

AÖˇ· 23
9
01. ~å=∞Hõ^ä•~°ã¨ "åÇ≤Ïx (^è•~å"åÇ≤ÏHõO) ÉèíQÆ"å<£ N ã¨`«º™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞ 4
02. ™êfi~å[ºã≤kú ™êfi`«O„`«º k<À`«û= ã¨O^Õâ◊O 7
03. 'Éèí~°`« ã¨O㨯$u <≥ÅH˘ÅÊ=ÅÜ«Ú <Õ_»∞— N ã¨`«º™ê~Ú Ñ¨^Œºã¨∞^èŒ 10
04. `≥ÅOQÍ} ™ê~Úã¨Oã¨÷Å HÀq_£–19 ¿ã=Å∞ Ñ≤. "≥OHõ„\Ï"£ 11
05. P^Œ~°≈ J^蕺Ѩ‰õΩ_»∞ P~ü. ã‘`åÅH˜Δ‡ 14
06. k=ºã¨‡ $`«∞Å∞ „á⁄II K≥e¡ [<å~°Ì# 17
07. '™ê~¸ Ü«∞x fÜ«∞QÍ áê_»<å— Z"£∞.Zãπ. „ѨHÍâ◊~å=Ù 19
08 . ã¨∞O^Œ~° ™ê~Ú ã¨∞=∞^èŒ∞~° ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ _®II ^Œ∞=Ói WOk~å^Õq 20
09. ™œO^Œ~°º ã¨∞+¨=∞ ã¨fisæÜ«∞ Zãπ.a. ~°Ñ¶¨Ú<å^ä•Kå~°º 24
10 . J=`å~° "≥·Éèí=OÖ’... (QÆ`« ã¨OzHõ `«~°∞"å~Ú) Ñ≤.q. K«ÅO 27
11 . „áê~°÷<å áêi*Ï`åÅ∞ ÉÏÅ~å=∞K«O„^Œ<£ 33
12 . r=Ù_Õ ^Õ=Ù_»∞ 1961 PQÆã¨∞ì 'ã¨<å`«# ™ê~°kä— #∞O_ç 40
13 . 'ѨÙ@ìѨiÎ ™ê~Ú^Õ"å!— N ã¨`«º™ê~Ú w`«=ÚÅ∞ – 17 41
14 . Ѩi=∞oOz# ѨÓÅ`À@ 'Hõ~°∞}N— 42

© N ã¨`«º™ê~Ú ™ê^èŒ<å „@ã¨∞ì, Ѩa¡ˆH+¨<£û qÉèÏQÆO, „ѨâßOuxÅÜ«∞O

K«O^•^•~°∞ʼnõΩ q[˝Ñ≤Î: 'ã¨<å`«# ™ê~°kä— „Ѩu <≥Å "≥Ú^Œ\ ˜ "å~°OÖ’QÍ K«O^•^•~°∞ʼnõΩ JO^Œ=Åã≤Ü«Ú#flk.
XHõ"Õà◊ 10= `Õn<å\˜H˜ ‰õÄ_® JO^ŒHõáÈ`Õ g∞ K«O^• #O|~ü#∞ ¿Ñ~˘¯O@∂, 9440287375 H˜ '"å\ÏûÑπ
"≥∞¿ãû*ò— ѨOÑ≤`Õ "≥O@<Õ g∞‰õΩ =∞~˘Hõ HÍÑ‘ ѨOÑ≤OK«_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. g∞ K«O^•#∞ ѨÙ#~°∞^ŒúiOK«∞HÀ=Öˇ#<åfl
=∞iÜ«Ú g∞ áÈã¨ìÖò J„_»ã¨∞#∞ =∂~°Û=Öˇ#<åfl W^Õ #O|~ü‰õΩ '"å\ÏûÑπ "≥∞¿ãû*ò— ѨOѨ=Åã≤OkQÍ HÀ~°∞`«∞<åfl=Ú.
=∞ixfl q=~åʼnõΩ www.sanathanasarathi.org #∞ ã¨O^Œi≈OK«QÆÅ~°∞.
QÆ=∞xHõ: D Ѩ„uHõÖ’x "åºã¨=ÚÅ∞, Jaè„áêÜ«∞=ÚÅ∞ ~°K«~Ú`«Å =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ#q. "å\˜H˜ Z_ç@~ü HÍh,
Ѩa¡+¨~ü HÍh ÉÏ^茺`« =Ç≤ÏOK«~°∞. E-mail: subscriptions@sssbpt.org, editor@sssbpt.org
N ã¨`«º™ê~Ú ™ê^èŒ<å „@ã¨∞ì, Ѩa¡ˆH+¨<£û qÉèÏQÆO, „ѨâßOu xÅÜ«∞O, J#O`«Ñ¨Ù~°O lÖÏ¡ (PO.„Ѩ) – 515134 `«~°Ñ¶¨Ù# „ѨâßOu
xÅÜ«∞OÖ’x N ã¨`«º™ê~Ú P„â◊=∞ ѨikèÖ’ L#fl N ã¨`«º™ê~Ú „ÃÑãπ Ã+_£ (120'x40')Ö’ =Ú„kOѨ|_ç „Ñ¨K«∞iOѨ|_çOk.
„Ñ≤O@~ü JO_£ Ѩa¡+¨~ü : ÔH.Zãπ. ~å[<£, Z_ç@~ü : q. Nx"åã¨∞Å∞
8 ÉèíQÆ"å<£ N ã¨`«º™ê~¸â◊fi~° q~°z`«
10. ã¨Or=x Ѩ~°fi`«=Ú
"å#~°∞Å∞ #QÆ~°=Ú# ¢Ñ¨"ÕtOK«∞K«∞<åfl
~°#fl "å~°Î qx, "Õ∞Ѷ¨∞<å^äŒ∞_»∞ ~“¢^•HÍ~°∞_≥·
PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ#∞ ^èŒiOz |Ü«∞Å∞^ÕÔ~#∞.
~åHõΔã¨∞Å∞ ~°}ÉèË~°∞Å#∞ ¢"≥∂yOzi.
WO¢^Œl`«∞Î Ju~°^䌢âı+¨μª_»∞! "åxO Ez
"å#~°∞Å∞ Ѩ~°∞ÔQuÎi. Ѩ~°∞ÔQ`«∞Î "å#~°∞Å#∞
"Õ∞Ѷ¨∞<å^äŒ∞_»∞ ~“¢^•HÍ~°∞_≥· g~åÖÏѨ=Ú
ÖÏ_»∞K«∞, ÉÏ}=ÚÅ#∞ ã¨OkèOz
PHõ~å‚O`«=Ú ÖÏy ¢Ñ¨Ü≥∂yOK≥#∞. Ô~Hõ¯Å∞
HõÅ HÍÅã¨~°Ê=ÚÅ =Öˇ P ÉÏ}=ÚÅ∞
#Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ Ñ¨~°∞QÆ∞Öˇ`≥Î#∞. "å#~°∞Å∞
"åx Z^Œ∞@Ѩ_»∞@‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_çi†
x~°∞`åûǨïÖˇ·i. Ü«Ú^Œú=Ú KåeOz
=∞~°ei. H˘O^Œ~°∞ P ÉÏ}=ÚÅ ÉÏiH˜
<ÕʼnõÄei† =¸iÛùe¡i. D "å#~°
Ãã·#º=ÚÅ "庉õΩÅ=Ú#∞ Ez
ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ HÀÑ≤Oz "Õ∞Ѷ¨∞<å^äŒ∞x g∞kH˜
HÍÅ∞x=Öˇ Ѩ~°∞ÔQ`≥Î#∞. K≥O`«#∞#fl
Ѩ~°fi`«=Ú Ü≥∞uÎ "åxÃÑ· qã¨Ô~#∞.
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
~å=∞Hõ^ä•~°ã¨ "åÇ≤Ïx
(QÆ`« ã¨OzHõ `«~°∞"å~Ú – 89= ÉèÏQÆO)
HÍÖÏO`«‰õΩx=Öˇ =K«∞ÛK«∞#fl Ѩ~°fi`«=Ú#∞ "Õ∞Ѷ¨∞<å^äŒ∞_»∞ K«∂z
JO`«iHõΔ=Ú#‰õΩ ZyÔ~#∞. "åx ~°^äŒ=Ú#∞, ~°^ä•â◊fi=ÚÅ∞#∞,
™ê~°käÜ«Ú ^•x ¢H˜O^ŒÑ¨_ç #eyáÈ~Úi. JO`« "Õ∞Ѷ¨∞<å^äŒ∞_»∞
~åHõΔã¨=∂Ü«∞Å#∞ J<ÕHõ=Ú Ñ¨<≥fl#∞. XHõ z#fl áê=Ú
QÆ~°∞`«‡O`«∞x ɡkiOz# q^èŒ=Ú# "å_»∞ ǨÏ#∞=∞O`«∞x
ɡkiOK≥#∞.
JO`«\ ˜`À =∂#Hõ, JO`«iHõΔ=Ú#∞O_ç "Õ∞Ѷ¨∞<å^äŒ∞_»∞
xѨCÅ#∞ =i¬OK≥#∞. ~°HõÎ =~°¬=Ú#∞ ‰õΩiÑ≤OK≥#∞. Ѩ@ìѨQÆÅ∞
QÍ_è®O^èŒHÍ~°=Ú "åºÑ≤OK≥#∞. Z=x ǨÏã¨Î=Ú "åxH˜ Hõ#|_»
ÖË^Œ∞. D q^èŒ"≥∞ÿ# =∂Ü«∞ÅKÕ`« "å#~°∞Å∞ =∞iO`« "庉õΩÅ|_çi†
"å#~°∞Å∞ <Õ\ ˜`À `«=∞ rq`«=ÚÅ∞ JO`«º=∞QÆ∞#x ÉèÏqOzi.
D ~åHõΔ㨠=∂Ü«∞Å#∞ K«∂z N~å=Ú_»∞ Ö’Ö’# #qfi, "å#~°∞Å∞
J^è≥·~°ºÑ¨_»∞K«∞<åfl~°x QÆ∞iÎOz, XHõ ÉÏ}=Ú#∞ ¢Ñ¨Ü≥∂yOK≥#∞.
JO`« P ~åHõΔã¨∞x =∂Ü«∞ =∞@∞=∂Ü«∞=∞Ü≥∞º#∞. ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞=Ú
=Å# JO^èŒHÍ~°=Ú g_»∞#@∞¡ ~åHõΔã¨∞x =∂Ü«∞ g_çáÈÜ≥∞#∞.
"å#~°∞Å#∞ N~å=Ú_»∞ Hõ\ÏHõΔ^Œ$+≤ì`À K«∂K≥#∞. "å#~°∞Å ¢â◊=∞
âßOuOK≥#∞. "å~°∞ ¢Ñ¨|Å∞Öˇ· Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ "≥_»ei. XHõ¯`«∂i
''N~å=∞K«O¢^Œ ¢Ñ¨Éèí∞=Ù‰õΩ *ˇ·—— Jx *Ë*ËÅ∞ H˘@∞ìK«∂ ~°}=Ú#
^Œ∞q∞H˜i. "åix x~ÀkèOK«∞@ â◊Hõº=Ú HÍHõáÈÜ≥∞#∞.
nxH˜`À_»∞ N~å=∂[˝ ¢Ñ¨HÍ~°=Ú ÅHõΔ ‡}∞_»∞ ^èŒ#∞~åƒ}=ÚÅ∞
Ѩ\ ˜ì ǨÏ#∞=∞O`«∞x`À ‰õÄ_ç "Õ∞Ѷ¨∞<å^äŒ∞x`À Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ
=K≥Û#∞. ÅHõΔ ‡}∞_»∞ "Õ∞Ѷ¨∞<å^äŒ∞<≥^Œ∞~˘¯<≥#x ~å=}∞_»∞ qx, `«#
‰õΩ=∂~°∞xH˜ |Å"≥∞ÿ# =∞iH˘O`«=∞Ok ~åHõΔã¨∞Å#∞ ã¨Ç¨Ü«∞
xq∞`«Î=Ú Ñ¨OÃÑ#∞. "å#~°∞ʼnõΩ =$HõΔ=ÚÅ∞, tÅÖË
PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ∞. LÉèíÜ«∞ Ãã·#º=ÚÅ∞ L^ŒÌO_» Ѩ~å¢Hõ=∞=Ú# 8
4
8
q[$OaèOz ^ŒfiO^ŒfiÜ«Ú^Œú=Ú KÕÜ«ÚK«∞O_çi.
"å#~°∞Å∞ Ñ≤_çH˜à◊§`À QÆ∞kÌ <À\˜`À ~åHõΔã¨∞Å#∞ H˘iH˜,
Jkq∞ K«OѨ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ìi. `«ÅÅ∞ `≥QÆQ˘\˜ìi.
Éèí∞[=ÚÅ∞ =Ó_»ÉˇiH˜i. "å#~°∞Å∞ KÕÜ«Ú ^èŒfi#∞Å∞
#=nfiѨ=ÚÅÖ’ xO_≥#∞. t~°=ÚÅ∞ ÖËx ~åHõΔã¨∞Å
"≥ÚO_≥=ÚÅ∞ Ѩ~°∞=ÙÖˇ`«∞ÎK«∞O_»∞@ K«∂z "å#~°∞Å∞
#=Ùfi`«∂ =∞~˘Hõ"≥·Ñ¨Ù# Pâ◊Û~°ºÑ¨_»∞`«∂ ˆHHõÅ∞ "Õã≤i.
~°}Éèí∂q∞g∞^Œ, ÅOHõÖ’x [#ã¨OKå~°Ñ¨Ù ~°Ç¨Ï^•~°∞Å
g∞^Œ ~°HõÎ=Ú xO_≥#∞, ¢Ñ¨=Ç≤ÏOK≥#∞.
ÅHõΔ ‡}∞_»∞, "Õ∞Ѷ¨∞<å^äŒ∞_»∞ ÉèíÜ«∞OHõ~°=ÚQÍ
áÈ~å_çi. "åi áÈ~å@OÖ’ XHõiH˘Hõ~°∞ ã¨=∂#OQÍ
Hõ#∞Ñ≤Ozi. WO¢^Œl`«∞Î =∂Ü≥∂áêÜ«∞=ÚÅ∞ Ѩxfl
ÅHõΔ ‡}∞x [~ÚOѨ`«ÅK≥#∞. HÍx "åx ¢Ñ¨Ü«∞`«fl=ÚÅ∞
=º~°÷=ÚÅÜ≥∞º#∞. ÅHõΔ ‡}∞_»∞ L¢QÆ∞_≥· WO¢^Œl`«∞Î
~°^äŒ=Ú#∞ ‰õÄeÛ ~°^䌙ê~°käx K«OÃÑ#∞. JO`«
WO¢^Œl`«∞Î WO`«\ ˜`À `«# ¢áê}=ÚÅ∞ áÈ=Ù#x
`«ÅOz ^ÕnѨº=∂#=ÚQÍ "≥Å∞QÆ∞K«∞#fl ¢|Ǩχ
^Œ`«Î=∞QÆ∞ =∞Ǩâ◊H˜Îx fã≤ ÅHõΔ ‡}∞x ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú#‰õΩ
`«QÆ∞Å∞#@∞¡QÍ QÆ∞iK«∂z ¢Ñ¨Ü≥∂yOK≥#∞. Jk =zÛ
ÅHõΔ ‡}∞x ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú#‰õΩ `«yÖˇ#∞. "≥O@<Õ
ÅHõΔ ‡}∞_»∞ =¸iÛùÖˇ¡#∞. JO`« "å_»∞ x~°ƒùÜ«Ú_≥·
<ÕÅѨ_ç# ÅHõΔ ‡}∞x K≥O`«‰õΩ =K≥Û#∞. "Õ∞Ѷ¨∞<å^äŒ∞x`À
ã¨=∂#=ÚQÍ |Å=O`«∞Å∞ =zÛ ÅHõΔ ‡}∞x â◊s~°=Ú
<≥`«∞Î@‰õΩ ¢Ñ¨Ü«∞uflOzi. HÍx "åi ¢Ñ¨Ü«∞`«fl=ÚÅ∞
x+¨ÊùÅ=∞Ü≥∞º#∞. HÀ@¡H˘Åk ~åHõΔã¨∞Å∞ =zÛ##∂ Jk
™ê^茺=Ú HÍxk. HÍ~°}=Ú Pkâı+¨μx Z`«∞Î@‰õΩ `«y#
|Å=O`«∞Å∞ HõÅ~å?! Hõ_»‰õΩ ZO^Œ~°∞ =zÛ##∂
ÅHõΔ ‡}∞x ^ÕǨÏ=Ú#∞ HõkeOK«ÖËHõáÈ~Úi. N~å=Úx
Hõ\ÏHõΔ=Ú HõÅ"åˆ~ ÅHõΔ ‡}∞x HõkeOK«QÆÅ~°∞.
WO`«Ö’ ™êÜ«∞Oã¨=∞Ü«∞=∞Ü≥∞º#∞. LÉèíÜ«∞
8
Ãã·#º=ÚÅ∞ "åi"åi Hõ@Hõ=ÚʼnõΩ x¢+¨¯q∞OK≥#∞.
N~å=Ú_»∞ "å#~° Ãã·#º=Ú#∞ K«∂z ÅHõΔ ‡}∞_Õ_ç Jx
¢Ñ¨tflOK≥#∞. WO`«Ö’ ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ =¸iÛùe¡#
5 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
~å=∂—— JO@∂ =K≥Û#∞. J`«x ~åHõ#∞ QÆ=∞xOz
N~å=Ú_»∞ H˘O`« HõOQÍ~°∞Ѩ_ç#@∞Å #\˜OK≥#∞.
8
ÅHõΔ ‡}∞x ^ÕǨÏ=Ú#∞ Éèí∞[=ÚÅÃÑ· "Õã¨∞H˘x, ''~å=∂,
ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ `≥zÛ# ÅHõΔ ‡}∞x ^ÕǨÏ=Ú#∞ `«#
`˘_»ÃÑ· Ѩ~°∞O_»Éˇ@∞ìH˘x J<ÕHõq^èŒ=ÚÅ P ^ÕǨÏ=Ú#∞
ѨsH˜ΔOK«∞K«∞O_≥#∞.
*ÏO|=O`«∞_»∞, ''<å^ä•! HÍÅǨÏ~°}=Ú KÕÜ«∞Hõ
ÅOHõÖ’ =Ù#fl ã¨∞¿+}∞_»#∞ "≥·^Œ∞ºx ~°Ñ≤ÊOK«∞@
=∞Oz^Œ——x HÀÔ~#∞. D =∂@ q#QÍ<Õ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞
ã¨∂HõΔ ‡~°∂Ѩ=Ú#∞ ^èŒiOz ÅOHõÖ’ ¢Ñ¨"ÕtOK≥#∞. <Õ#∞
Ñ≤Åz# ã¨∞¿+}∞_»∞ =K«∞Û<À ÖË^À Jx `«#Ö’ `å#∞
`«ÅOz, ÜÕ∞"≥∞ÿ#<Õq∞ Jx ã¨∞¿+}∞x QÆ$ǨÏ=Ú<Õ
=Ó_»ÉˇiH˜ Ü≥∞`«∞ÎH˘x =K≥Û#∞. ã¨∞¿+}∞_»∞ ~å=ÚxH˜
#=∞㨯iOz, B+¨^èŒ=Ú ¿Ñ~°∞#∞, Jk ÅaèOK«∞
Ѩ~°fi`«=Ú ¿Ñ~°∞#∞ K≥ÃÑÊ#∞. nxx `≥K«∞Û@‰õΩ `«y#
"åÔ~=fi~°∞ Jx qKåiOK«∞K«∞O_»QÆ<Õ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞
N~å=Úx K«~°}Ï~°qO^Œ=ÚʼnõΩ #=∞㨯iOz J#∞[˝
Ü≥Úã¨QÆ=∞x HÀÔ~#∞. ~å=Ú_»∞ J#∞=∞u xK≥Û#∞.
WO`«Ö’ ã¨∞¿+}∞_»∞ ~å=∞ã¨xflkèÖ’ HõÅ_»#∞ "å~°Î
XHõ Kå~°∞x^•fi~å ~å=}∞#‰õΩ `≥eÃã#∞. ~å=}∞_»∞
HÍÅ<Õq∞H˜ `≥eÃÑ#∞. JO`« HÍÅ<Õq∞, ''~å=}Ï! h
Hõ<≥fl^Œ∞@<Õ "å_»∞ h ÅOHõ#∞ `«QÆ∞Åɡ>ˇì#∞ Hõ^•! J\˜ì
ǨÏ#∞=∞O`«∞x x~ÀkèOK«∞@‰õΩ <åˆHq∞ â◊H˜Î HõÅ^Œ∞?
WѨÊ\˜ÔH·##∂ q∞OzáÈÖË^Œ∞. N~å=Úx [~ÚO`«∞##fl
¢ÉèÏOux h=Ù =^Œ∞Å∞=Ú. N~å=Úx K«~°}=ÚÅ
<å¢â◊~ÚOѨÙ=Ú. JO^Œ∞=Å# h‰õΩ "Õ∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞#∞. h
JǨÏOHÍ~°=Ú#∞, =∞^Œ=Ú#∞ q_çzÃÑ@∞ì=Ú—— Jx
~å=}∞#‰õΩ Ç≤Ï`ÀѨ^Õâ◊=Ú *ËÃã#∞. ~å=}∞_»∞
HÀÑ≤Oz "åxx kèHõ¯iOK≥#∞. ''<å P[˝ ¢Ñ¨HÍ~°=Ú
KÕ`«∞"å ÖËHõ x#∞fl ǨÏ`«=Ú QÍqOK«∞=∞O^Œ∞"å—— Jx
QÆi˚OK«QÍ<Õ, HÍÅ<Õq∞ N~å=Úx KÕ`«∞ÅÖ’
K«xáÈ=Ù@ =∞Ozk, gx KÕ`«∞ÅÖ’ K«K«∞Û>ˇO^Œ∞ÅHõx
`«ÅOz ¢Ñ¨Ü«∂}=∞Ü≥∞º#∞.
8 "å_»∞ =∂Ü«∞ Ѩxfl ^•iÖ’ <˘Hõ ã¨~À=~°=Ú#∞
HõeÊOz, |∞∞+≤ "Õ+¨=Ú#∞ ^èŒiOz ^蕺#x+¨μª_≥·
‰õÄ~˘Û<≥#∞. ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ Ü«Ú^Œú=Ú #∞O_ç q_çkH˜
=zÛ q¢âßOuÜ≥ÿ∞##∂ fã¨∞H˘#Hõ ~å=∂[˝#∞
t~°™ê=Ç≤ÏOz B+¨^èŒ=Ú xq∞`«Î"≥∞ÿ Ѩ~°∞=Ùe_ç#O^Œ∞#
JÅã≤™⁄Åã≤ ^•Ç¨Ï=Ú "Õã≤ ^•iÖ’ D ã¨∞O^Œ~°
=#=Ú#∞, P¢â◊=∞=Ú#∞ K«∂z ^•Ç¨Ï=Ú¢QÀe
q¢â◊q∞Oz "≥à◊√§^Œ=∞x P P¢â◊=∞=ÚÖ’ ¢Ñ¨"ÕtOK≥#∞†
=ÚxH˜ #=∞㨯iOK≥#∞. P HõѨ@"Õ+¨^è•i N~å=Úx
QÆ∞}QÆ}=ÚÅ∞ QÍ#=ÚKÕÜ«∞ <å~°OaèOK≥#∞.
ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ Pâ◊Û~°ºÑ¨_ç `å#∞‰õÄ_»#∂ ~å=∞
<å=∞=Ú#∞ 㨇iOK≥#∞. WO`«Ö’ HõѨ@"Õ+¨^è•iÜ≥ÿ∞#
HÍÅ<Õq∞, ''"å#~å, ~å=∞~å=}∞ʼnõΩ Ü«Ú^Œú=Ú
[~°∞QÆ∞K«∞#flk. x`«º=Ú <Õ#∞ WHõ¯_» #∞O_çÜÕ∞
K«∂K«∞K«∞<åfl#∞. `«Ñ¨ÊHõ ~å=Ú#‰õΩ q[Ü«∞=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞. WO^Œ∞ʼnõΩ ã¨OkÜ«∞=Ú ÖË^Œ∞—— J<≥#∞.
ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ P "å~°Î`À ã¨O`«ã≤Oz `å#∞
^•Ç¨Ï=Ú`À ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞O_ç#@∞¡ `≥Å∞ѨÙH˘<≥#∞.
ã¨fi~°‚Hõ=∞O_»Å=ÚÖ’ K«Å¡x áêhÜ«∞=Ú HõÅ^Œx K≥Ñ≤Ê
h\˜x ¢`åQÆ∞@‰õΩ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞xH˜ JOkOK≥#∞.
ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞, ''™êfig∞, D H˘kÌ h~°∞ <åˆH=∂¢`«=Ú
^•Ç¨Ï=Ú#∞ f~°Û*ÏÅ^Œ∞—— Jx q#flqOK≥#∞. HÍÅ<Õq∞
K≥O`«<Õ Ü«Ú#fl XHõ ã¨~À=~°=Ú#∞ K«∂Ñ≤, ''JO^Œ∞Ö’
h ¢â◊=∞f~å ™êfl#=Ú KÕã≤ [Å=Ú#∞ ¢`åy~°=∞‡——x
K≥ÃÑÊ#∞. P =∂@ʼnõΩ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ã¨=∞‡uOz
ã¨~À=~°=ÚÖ’ K«Å¡x h~°∞ ¢`åQÆ<≥Oz `«# áê^Œ=ÚÅ#∞
ã¨~À=~°=ÚÖ’ ÃÑ>ˇì#∞. WO`«Ö’ XHõ =∞Hõ~°=Ú =zÛ
J`«x áê^Œ=ÚÅ∞ Ѩ>ˇì#∞. P HõΔ}"Õ∞ ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ P
=∞Hõ~°=Ú#∞ ~°≠oÑ≤Oz K«OÃÑ#∞. =∞Hõ~°=Ú
â◊s~°=Ú#∞ q_çz XHõ k=ºÑ¨Ù~°∞+¨μxQÍ Z^Œ∞@
xÅK≥#∞. D ^Œ$â◊º=Ú#∞ K«∂z ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞
Pâ◊Û~°ºÑ¨_ç, ''h"≥=_»=Ù?—— Jx ¢Ñ¨tflOK≥#∞. JO`« P
=∞ǨѨÙ~°∞+¨μ_»∞, ''F ~å=∞^•™ê! h ^Œ~°≈# ã¨Ê~°≈Å
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
=Å# <å áêѨ=Ú #tOK≥#∞. <å âßѨ=Ú =∞~°Öˇ#∞.
8
<Õ#∞#∞, HÍÅ<Õq∞Ü«Ú Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ QÆO^èŒ~°∞fiÅ=Ú.
^Õ"ÕO¢^Œ∞x ã¨ÉèíÖ’ QÍ#=Ú KÕÜ«ÚK«∞O\˜q∞. P
ã¨=∞Ü«∞=Ú# ^Œ∞~åfiã¨∞_»∞ J#∞ =∞Ǩ=Úx ã¨ÉèíÖ’xH˜
=K≥Û#∞. J`«x ~°∂Ѩو~YÅ#∞ K«∂z #qfiuq∞.
JO^Œ∞KÕ`« #`«_»∞ HÀÑ≤Oz ~åHõΔã¨∞Öˇ· ѨÙ@∞ì_»x
=∞=Ú‡Å#∞ â◊Ñ≤OK≥#∞. "Õ∞=Ú qKåiOz J`«x
áê^Œ=ÚÅ∞ Ѩ\ ˜ì ¢áêi÷OK«QÍ, ''F~¸! g∞i~°∞=Ù~°∞
~åHõΔã¨∞Öˇ· ÅOHÍ#QÆ~°=ÚÖ’ [x‡OK≥^Œ~°∞. ¢`Õ`åÜ«ÚQÆ
K«`«∞~°÷áê^Œ=ÚÖ’ N~å=Ú_»=`«iOK«∞#∞. JѨC_»∞ g∞
ÅOHõÖ’ Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^Œú=Ú [~°∞QÆ∞#∞. P Ü«Ú^Œú=ÚÖ’
â◊H˜Î `«ye ÅHõΔ ‡}∞_»∞ =¸iÛùÅ∞¡#∞. ã¨Or=x
Ѩ~°fi`«=Ú#∞ fã¨∞H˘x=K«∞Û@ÔH· ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ P
=∂~°æ=Ú# "≥à◊√§#∞. J`«x =Å# g∞‰õΩ âßѨ q"≥∂K«#
=∞QÆ∞#∞—— Jx J`«_»∞ Hõ~°∞}˜Oz =∂`À *ˇÃÑÊ#∞. F
g~°∞_®! ã¨g∞Ѩ=Ú##∞#fl ã¨∞O^Œ~° =#=ÚÖ’
x=ã≤OK«∞ =Úx =Úx HÍ_»∞. =Úx "Õ+¨=Ú`À#∞#fl
~åHõΔã¨∞_»∞. J`«_Õ HÍÅ<Õq∞! <å =∂@ #=Ú‡_»∞—— Jx
QÆO^èŒ~°∞fi_»∞ É’kèOK≥#∞.
`«^Œ∞Ѩi ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ HõѨ@=Úx ^ŒQÆæ~°‰õΩ
=zÛ, ''F QÆ∞~°∞™êfig∞! ¢Ñ¨^äŒ=∞=Ú# g∞~°∞ QÆ∞~°∞
^ŒH˜Δ}#∞ ã‘fiHõiOѨÙ_»∞—— J<≥#∞. h~°∞ ¢`åQÆ∞@ÔH· "≥o§#
ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ WO`« PÅ㨺=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ HÍ~°}
"Õ∞=∞x qKåiOz, `«# QÆ∞@∞ì#∞ P H˘Å#∞Ö’ =Ù#fl
`«# q∞¢`«∞_»∞ `≥eÃÑ<Õ"≥∂ Jx ã¨O^ÕǨÏ=Ú`À
qKåiOK«∞K«∞#fl D HõѨ@=ÚxÜ«∞QÆ∞ HÍÅ<Õq∞ `«#
K≥O`«‰õΩ =zÛ xÅz# ǨÏ#∞=∞O`«∞x K«∂p
K«∂_»#@∞¡O_≥#∞. ǨÏ#∞=∞O`«∞_»∞ gx QÆ∞@∞ì#∞ QÆ∞iÎOz
`«# "åÅ=Ú#∞ Hõ#∞flÅ∞ =¸ã≤ ‰õÄ~˘ÛxÜ«Ú#fl P
HõѨ@ ã¨<åºã≤ "≥∞_»‰õΩ K«∞\˜ì y~°y~° ¢uÑ≤Ê <ÕÅQ˘>ˇì#∞.
P HÍÅ<Õq∞ ''~å=∂, ~å=∂—— JO@∂ ¢áê}=ÚÅ∞
g_≥#∞. 8
(ã¨âı+¨O)
6
8 ™êfi`«O„`«º k<À`«û= ã¨O^Õâ◊O:
™êfi~å[ºã≤kú
YO_»YO_®O`«~° MϺu <åi˚Oz#
=∞ǨÏhÜ«ÚÅ#∞ QÆ#fl =∂`«$Éèí∂q∞
áêâßÛ`«º g~°∞Å áê~°„^ÀeOzÜ«Ú
™êfi`«O¢`«º=Ú#∞ QÆ#fl ã¨=∞~°Éèí∂q∞
ã¨Ow`« ™êÇ≤Ï`«º âߢã‘ÎÜ«∞ q^ŒºÅ
nèâ◊H˜Î K«∂Ñ≤# k=ºÉèí∂q∞
áêO_ç`«º=Ú# KåÅ „ѨMϺu QÍOzÜ«Ú
„ѨuÉèí K«∂Ñ≤Oz# Éèí~°`«Éèí∂q∞
z„`«Hõà◊Å`À_» z„`«"≥∞ÿÜ«Ú#fl\˜ì
Éèí~°`«Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ [##"≥ÚOk
Éèí~°`«=∂`« ^èŒ~°‡ÉèÏQƺO|∞ HÍáê_»
ÉÏ^茺`«O`«Ü«Ú g∞^≥ ÉÏÅ∞ÖÏ~°!
q ^•º~°∞÷ÖÏ~å! ÉèÏ~°`«^Õâ◊ K«i„`«Ö’
L`«¯ $+¨ì"≥∞ÿ# P^Œ~°≈=ÚÅ∞ J<ÕHõ=ÚQÍ
HõxÊã¨∞Î#flq. „ÃѶOz, áÈ~°∞Ûwã¨∞, "≥ÚQÆÖò,
Já¶ê…<£ W`åºk q^ÕjÜ«ÚÅ∞ ѨÅ∞=∂~°∞¡
ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÃÑ·# ^ŒO_≥uÎ =zÛ ÃÇÏK«ÛiOz
#ѨÊ\˜H© ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ *Ï„QÆ`«ÎѨ_»ÖËHõ
áÈÜ«∂~°∞. x*ÏO ™êÃÇÏ|∞ ã¨Ç¨Ü«∞O`À `å=Ú
Hõ~å‚@Hõ#∞ =â◊O KÕã¨∞HÀQÆey#@∞¡ <å\˜
QÆ=~°fl~°∞ _»∂ºÃÑ¡H±û `«# K«i„`«Ö’
edOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. J^Õq^èŒOQÍ g∞~ü *ÏѶ¨~ü
ã¨Ç¨Ü«∞OKÕ`« ÔH·¡"£ ɡOQÍÖò ^Õâßxfl =â◊O
KÕã¨∞HÀQÆeQÍ_»∞. J>Ë¡ Ñ‘ëêfi ~°Ñ¶¨Ú<å^äŒ~å=Ù#∞
Ö’|~°∞K«∞H˘x =∞Ǩ~åR=Ú#∞ =â◊Ѩ~°K«∞HÀ
8
QÆeQÍ~°∞. Dq^èŒOQÍ P<å_»∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊=Ú#∞
ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ ã¨Ç¨Ü«∞OKÕ`«<Õ q^ÕjÜ«ÚÅ∞ `«=∞
=â◊O KÕã¨∞HÀQÆeQÍ~°∞.
8
J<≥·Hõº`Õ |ÅÇ‘Ï#`«
ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ â∫~°º ^è≥·~°º Ѩ~å„Hõ=∞=O`«∞Å∞ ÖËHõáÈÖË^Œ∞.
<åQÆiHõ`«Ü«∞O^Œ∞HÍx, q*Ï˝#=Ú#O^Œ∞HÍx, qt+¨ì`«Ü«∞O^Œ∞HÍx,
¿Ñ~°∞„Ѩu+¨ªÅÜ«∞O^Œ∞HÍx, ^èŒ#=Ú#O^Œ∞HÍx U ^Õâ◊=Ú#‰õÄ
ÉèÏ~°`«^Õâ◊O fã≤áÈ^Œ∞. HÍh ÉèÏ~°`«^Õâ◊=Ú#O^Œ∞ SHõ=∞`«ºO
Ö’Ñ≤OzOk. Hõ#∞Hõ<Õ, Ѩk"ÕÅ "≥∞ÿà◊§ ^Œ∂~°=Ú#∞O_ç =zÛ#
POˆQ¡Ü«ÚÅ∞ `«=∞ ^Õâ◊=ÚHõO>Ë 16 Ô~@∞¡ ÃÑ^ŒÌ^≥·#, 8 Ô~@∞¡ JkèHõ
*<åÉèÏ Hõey# ÉèÏ~°`«^Õâ◊=Ú#∞ XHõ\ ˜ HÍ^Œ∞, Ѩk HÍ^Œ∞, 190
ã¨O=`«û~°=ÚÅ∞ =â◊=Ú KÕã¨∞HÀQÆeQÍ~°∞. ^ÕǨÏ=Ú#‰õΩQÍx,
^Õâ◊=Ú#‰õΩQÍx SHõ=∞`«º=Ú J`«º=ã¨~°=Ú. SHõ=∞`«º"Õ∞
=∞Ǩ|Å=Ú. |ÅÇ‘Ï#∞Å#∞ Z=Ô~·##∂ [~ÚOK«QÆÅ~°∞.
1893= ã¨OIIÖ’ XHõ "åºáêiH˜ ã¨O|OkèOz# ˆHã¨∞ qKå~°}
xq∞`«Î"≥∞ÿ QÍOnè ^ŒH˜Δ}τѶ≤HÍ "≥àϧ_»∞. JѨÊ\˜H˜ QÍOnè =Ü«∞ã¨∞û 24
ã¨O=`«û~åÅ∞. ^ŒH˜Δ}τѶ≤HÍÖ’ ÉèÏ~°fÜ«ÚʼnõΩ [~°∞QÆ∞`«∞#fl
J==∂<åÅ∞, Ç≤ÏOã¨Å∞ Hõ#∞ÖÏ~° K«∂™ê_»∞. =∂#=Ù#‰õΩ,
=∂#=Ù#‰õΩ =∞^茺 ÉèË^Œ"Õ∞q∞\˜! ~°OQÆ∞Å∞, Pâ◊Ü«∂Å∞, JkèHÍ~åÅ∞.
q^ŒºÅÜ«∞O^Œ∞ =º`åºã¨=ÚÅ∞O_»=K«∞ÛHÍh =∂#=`«fi=Ú
=∂#=`«fi"Õ∞ Hõ^•! XHõ =∂#=Ù_»∞ `À\˜ =∂#=Ùx Ç‘Ï#OQÍ
K«∂_»@O <åºÜ«∞OHÍ^Œx JHõ¯_» ã¨`庄QÆǨÏO „áê~°OaèOKå_»∞.
JkèHÍ~°∞Å∞ D "å~°Î#∞ JHõ¯_ç „Ñ¨^è•#=∞O„uÜ≥ÿ∞# [#~°Öò 㨇\òû‰õΩ
JO^Œ*Ëâß~°∞. J`«#∞ QÍOnèx Ñ≤eÑ≤Oz, ''q∞„`«=∂! âıfi`«
*ÏfÜ«ÚÅ∞ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ#∞ Ç≤ÏOã≤OK«_»O x["Õ∞. =∞i g∞
7 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
ÉèÏ~°`«^Õâ◊=Ú#O^Œ∞ g∞ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ<Õ H˘xfl HÀ@¡=∞Okx LO@∞Ok. ã¨`«º=Ú#flKÀ@ P#O^Œ=ÚO@∞Ok. P#O^Œ
„QÍ=∞=ÚʼnõΩ "≥Å∞ѨŠLOz JO\~åx"å~°∞QÍ =Ú#flKÀ@ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ LO\Ï_»∞.
K«∂ã¨∞Î<åflˆ~! JÖÏO@ѨC_»∞ g∞‰õΩ =∂ ^À+¨=ÚÅ#∞
8
^≥·=`åfixfl á⁄O^•Å#∞‰õΩ#flѨC_»∞, ã¨~°fi =∂#=
K«∂¿Ñ JkèHÍ~°"≥∞Hõ¯_»∞#flk!—— Jx „ѨtflOKå_»∞. ™È^Œ~°`åfixfl ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åÅ#∞‰õΩ#flѨC_»∞ „¿Ñ=∞#∞
QÍÜ«∞Ѩ_ç# QÍOnè ǨÏ$^ŒÜ«∞O Jaè=$kúѨ~°K«∞HÀ"åe. HÍx ÉèÏ~°`«^Õâ◊=ÚÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜
#∞O_ç SHõ=∞`«º=Ú ‰õΩO@∞Ѩ_»∞`«∂ =zÛOk. ™êfi~°÷=Ú,
㨇\òû J#fl =∂@Å∞ QÍOnè ǨÏ$^ŒÜ«∂xH˜ `«∞áêH˜ ™êfi~°÷=Ú, ™êfi~°÷=Ú! Ö∫H˜Hõ=Ú#O^Œ∞ ™êfi~°÷"Õ∞, P^蕺u‡Hõ
QÆ∞O_»¡=Öˇ `åH˜#q. QÍOnè `«Å=OK«∞H˘<åfl_»∞. x[OQÍ q*Ï˝#=ÚÅO^Œ∞ ‰õÄ_® ™êfi~°÷"Õ∞! ™êfi~°÷=∞<Õ Ñ≤âßK«OKÕ`«
Ѩ~°∞Å ^À+¨=ÚÅ#∞ ZOKÕ JkèHÍ~°=Ú `«=∞ÔHHõ¯_»∞#flk? Ñ‘_çOK«|_»∞`«∞<åfl~°∞ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞. '™êfi~°÷=Ú— KÕuÖ’
Dq^èŒ"≥∞ÿ# ã¨`«ºqKå~°}KÕ`« Ѩi}Ï=∞=Ú K≥Ok#"å_»∞ H©Å∞ÉÁ=∞‡Öˇ· P_»∞`«∞<åfl~°∞. D ™êfi~°÷=Ú#‰õΩ ^≥·==Ú#∞
QÍOnè. Z=Ô~·<å `«=∞ ^À+¨=ÚÅ#∞, |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ ZuÎ ‰õÄ_® qxÜ≥∂yOK«∞HÀ=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflã¨∞ÎO\Ï~°∞. D
K«∂Ñ≤#ѨC_»∞ "å\˜x ã¨ik^Œ∞ÌH˘#∞"åˆ~ x["≥∞ÿ# ™êfi~°÷ ã¨fi„ѨÜ≥∂[#=ÚÅ |O^èŒ#Ö’ z‰õΩ¯HÀ=@OKÕ`«<Õ
=∂#=ÙÅ∞. QÍOnè D q+¨Ü«∞=Ú#O^Œ∞ P^Œ~°≈=¸iÎ =∂#=`åfixfl‰õÄ_® =∞~°záÈ~Ú, ^•#=ÙÅ∞QÍ `«Ü«∂
HÍ=@OKÕ`«<Õ Ü«∂=^•ƒù~°`« ^Õâ◊O J`«xx *ÏuÑ≤`«Ü«∞x ~°=Ù`«∞<åfl~°∞. Hõ#∞Hõ<Õ, ™êfi~°÷`åºQÆO^•fi~å Ѩ~å~°÷"≥∞ÿ#
H©iÎã¨∞Î#flk. SHõ=∞`åºxfl Jaè=$kúѨ~°KåÅx QÍOnè J<ÕHõq^èŒ=ÚÅ∞QÍ
^ŒH˜Δ}τѶ≤HÍ J#∞Éèí=O`À QÍOnè ÉèÏ~°`«^ÕâßxH˜ „Ѩܫ∞uflOKå_»∞.
|Ü«∞ÖËÌi =KåÛ_»∞. JO\~åx`«#=Ú#∞ ^Œ∂~°OKÕã≤,
`«^Œ∞Ѩi ^Õâ◊ ™êfi`«O„`åºxH˜ `«y# „Ѩܫ∞`åflʼnõΩ ''Hõ+¨ì ã¨∞Y=ÚÅ∞ Ô~O_»∞#∞ HõÅã≤Ü«ÚO_»∞——
ѨÓ#∞‰õΩO^•=∞x ã¨`庄QÆǨÏO „áê~°OaèOKå_»∞. =∞OzHÍ~°º=ÚÅO^Œ∞ „Ѩܫ∞`«fl=Ú kyfi[Ü«∞=Ú
ÉèÏ~°fÜ«ÚÅO^Œ~°∂ XHõ¯>Ë. JO^Œ~°∂ ™È^Œ~°`åfixfl ™êkèã¨∞ÎOk. „áê~°OÉèíOÖ’ H˘xfl Hõ+¨ì#+¨ì=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ
ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe. *Ïu =∞`« ‰õΩÅ ÉèË^Œ=ÚÅ#∞ =K«∞Û. Hõ+¨ìѨ_»Hõ ã¨∞MÏxfl J#∞ÉèíqOK«ÖË=Ú. „ѨHõ$uÖ’x
x~°∂‡Å=Ú QÍqOKåe. "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ Dq^èŒ"≥∞ÿ# „Ѩu Ѩ^•~°÷=Ú ‰õÄ_® =∂#=ÙxH˜ D q+¨Ü«∞=Ú#∞
Pâ◊Ü«∞=ÚÅ`À QÍOnè „Ñ¨"ÕtOKå_»∞. Wk „Hõ=∞„Hõ"Õ∞}Ï É’kèã¨∂Î<Õ L#flk. QÆ∞ÖÏa ѨÙ+¨Ê=Ú KåÖÏ JO^ŒOQÍ
ÃÑiy ÃÑ^ŒÌ =$HõΔOQÍ =∂iáÈ~ÚOk. J<ÕHõ Hõ+¨ì LO@∞Ok. ZO`À P#O^•xflã¨∞ÎOk. ã¨∞QÆO^è•xfl
#+¨ì=ÚʼnõΩ, ^Œ∞óY=ÚʼnõΩ, „áê}ÏáêÜ«∞=ÚʼnõΩ ‰õÄ_® "≥^Œ[Å∞¡`«∞Ok. HÍh „H˜O^Œ#∞#fl Ѩ^Œ∞<≥·# =ÚO_»¡`À
"≥~°∞=‰õΩO_® QÍOnè `«# ã¨`庄QÆǨϟ^Œº=∂xfl ÉÏ^èŒ#∞ HõeyOKÕq^èŒOQÍ =∂#=Ùx ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∞Ok.
™êyOKå_»∞. '<åÜ«∞=∂`å‡ |ÅÇ‘Ï<Õ# ÅÉèíºó— J#fl@∞¡QÍ =ÚO_»∞¡ÖËxk ~À*Ï Ñ¨Ù+¨Ê"Õ∞ ÖË^Œ∞, ѨÙ=Ùfi „¿Ñ=∞ã¨fi~°∂ѨO
|ÅÇ‘Ï#∞_≥·#"å_»∞ ^Õxh ™êkèOK«ÖË_»∞. P`«‡|Å=Ú HÍQÍ, =ÚÅ∞¡ "åOK諉õΩ Ñ¨~åHÍ+¨ª! =ÚÅ∞¡#∞ =Ú@ì‰õΩO_®
HõÅ"å_»∞ ^Õx<≥·<å ™êkèOK«QÆÅ_»∞. Hõ#∞Hõ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ QÆ∞ÖÏa ѨÙëêÊxfl HÀÜ«∂e. Dq^èŒOQÍ QÆ∞ÖÏa "≥ÚHõ¯
=∞#O P`«‡qâßfiã¨=Ú#∞ |ÅѨ~°K«∞HÀ"åe. qâßfiã¨=Ú =∂#=Ù#‰õΩ K«Hõ¯x QÆ∞}áê~î°O <Õ~°∞Ê`«∞#flk. ã¨∞Y=Ú#∞
ÖËx"åxH˜ „¿Ñ=∞ HõÅ∞QÆ^Œ∞. „¿Ñ=∞ ÖËx"åxH˜ âÏOu J#∞ÉèíqOѨQÀi# =∂#=Ù_»∞ ^Œ∞óMÏxH˜ ã≤^ŒúOQÍ
ÅaèOK«^Œ∞. âßOu ÖËx"å_»∞ ã¨`«º=∂~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«_»∞. LO_®Åx Wk É’kèã¨∞ÎOk. ^≥·=`åfixfl á⁄O^Œ^ŒÅz#"å_»∞
ã¨`«º=∂~°æOÖ’ „Ѩ"ÕtOK«x"åxH˜ P#O^Œ=Ú â◊¥#º=Ú. =∂#= rq`«OÖ’ L#fl ÉÏ^èŒÅ#∞ ‰õÄ_® Z^Œ∞~À¯=Åã≤
P#O^Œ=Ú#∞ J#∞ÉèíqOKåÅO>Ë ã¨`«º=∂~°æOÖ’ LO@∞Ok. Ô~O_çO\˜H© ã≤^ŒúOQÍ LO_®e. ÉÏ^èŒÅ∞
„Ѩ"ÕtOKåe. qâßfiã¨=Ú#flKÀ@ „¿Ñ=∞ LO@∞Ok. „¿Ñ=∞ ÖˉõΩO_®, Hõ+¨ì#+¨ì=ÚÅ∞ ÖˉõΩO_® ^≥·=`«fiO á⁄O^ŒQÀ~°_»O
L#flKÀ@ âßOu LO@∞Ok. âßOu L#flKÀ@ ã¨`«ºO ™È=∞~°∞Å ÅHõΔ}O, HÍÅ∞ QÆ_»Ñ¨ ^•@‰õΩO_®, HÍã¨∞ Y~°∞Û 8
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021 8
8
H͉õΩO_® ÔH·=źO X_çÖ’ Ѩ_®e D<å_»∞
=∞#‰õΩ! Wq ™È=∞~°∞Å ÉèÏ==ÚÖË HÍx ã¨Ô~·#
Éèí‰õΩÎÅ ÉèÏ==ÚÅ∞ HÍ<Õ~°=Ù. Hõ#∞Hõ<Õ QÍOnè
8
`åºQÆ=ÚʼnõΩ ã≤^Œú"≥∞ÿ J<ÕHõ „Ѩܫ∞`«fl=ÚÅ∞
ã¨eÑ≤ ^ÕâßxH˜ q=ÚH˜Îx ™êkèOKå_»∞. PQÆã¨∞ì
14 J~°ú~å„u ÉèÏ~°`« ^Õâ◊ ™êfi`«O„`«º „ѨHõ@#
KÕâß~°∞.
P`å‡#∞ã¨~°}Ë ™êfi`«O„`«ºO
ã¨fi`«O„`«=∞O>Ë Uq∞\˜? W`«~°∞Å
™êfinè#OÖ’ LO_»@O Ѩ~°`«O„`«O. Z=fii
Jnè#OÖ’ ‰õÄ_® ÖˉõΩO_® LO_»@O N ã¨`«º™ê~Ú L#fl`« q^•ºã¨Oã¨÷ „áêOQÆ}OÖ’ q^•º~°∞÷ʼnõΩ,
ã¨fi`«O„`«O. 'Ѩ~ånè#O ^Œ∞óYO, P`å‡nè#O J^蕺Ѩ‰õΩʼnõΩ ÉèíQÆ"å<£ `«=∞ k=ºã¨O^Õâ◊O
ã¨∞YO— J<åfl~°∞. h ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl h=Ù J#∞„QÆÇ≤Ïã¨∞Î#fl ^Œ$â◊ºO (15.8.1985)
J#∞ã¨iOK«_»"Õ∞ ™êfi`«O„`«ºO. ǨÏ$^ŒÜ«∞"Õ∞ h
QÆ∞~°∞=Ù. ǨÏ$^ŒÜ«∞"Õ∞ h ^≥·=O. ǨÏ$^ŒÜ«∂xfl ^≥·=O`À UHõ`«fiO
J#∞ã¨iOz#ѨC_Õ q[Ü«∂xfl ™êkè™êÎ=Ù. W^Õ ^≥·"åxfl q^•º~°∞÷ÖÏ~å! g∞~°∞ ÉèÏqÉèÏ~°`À^•ú~°‰õΩÅ∞. Hõ#∞Hõ
J#∞ã¨iOK«=∞x É’kèOK«_»O. D<å\˜ #∞O_≥·<å SHõ=∞`åºxfl Jaè=$kúѨ~°K«∞H˘x,
Ü«∞O„`«=Ú ^ÕǨÏ=Ú, =∞O„`«=Ú âßfiã¨=Ú, `«O„`«=Ú ™È^Œ~°`åfixfl ÃÑOá⁄OkOK«∞H˘x =∂#=`åfixfl „ѨHÍtOѨ
ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú. Ü«∞O„`« =∞O„`« `«O„`«=ÚÅ ã¨q∞‡o`« *Ëã¨∞H˘x, ^≥·=`åfixfl á⁄Ok P#O^•xfl JO^Œ∞‰õΩO\Ï~°x
ã¨fi~°∂Ѩ"Õ∞ =∂#=`«fi=Ú. D<å_»∞ Ѩ~°^ÕjÜ«ÚÅ <Õ#∞ Ptã¨∞Î<åfl#∞. "≥Ú^ŒÅ∞ g∞~°∞ Ѩq„`«`«#∞ Jaè=$kú
ѨiáêÅ##∞O_ç =∂„`«"Õ∞ q=ÚH˜Îx á⁄O^ŒQÆeQÍ=Ú. KÕã¨∞HÀO_ç. g∞Ö’ Ѩq„`«`« ÃÑiy#ѨC_»∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ
q^ÕjÜ«ÚÅ |O^èŒ# =∂„`«"Õ∞ |O^èŒ# HÍ^Œ∞. ã¨fi|O^èŒ# JO^Œ∞Ö’<Õ k=º`«fiO „Ѩ`«ºHõΔ=∞=Ù`«∞Ok. ÉèíQÆ=O`«∞x`À
#∞O_ç ‰õÄ_® q=ÚH˜Î á⁄O^•e! WO„kÜ«∞=ÚÅ UHõ`«fiO ™êkèOKåe. D UHõ`åfixfl =ÚO^Œ∞ ™êkè¿ãÎ
Jnè#=ÚÖ’ LO_»@"Õ∞ ã¨fi|O^èŒ#. ã¨fi|O^èŒ##∞O_ç `«H˜¯#=hfl ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ KÕiáÈ`å~Ú. Dq^èŒOQÍ
‰õÄ_® q=Ú‰õΩÎ_≥·#ѨC_Õ ã¨fi`«O„`«∞_»=Ù`å_»∞. ÉÏǨϺ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O UHõO HÍ=_»"Õ∞ H͉õΩO_® ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚÅ∞
™êfi`«O„`«ºO, JO`«~°∞‡Y ™êfi`«O„`«ºO – D Ô~O_çO\˜x ‰õÄ_® ã¨∞YOQÍ =ÙO_®Åx Ñ≤Å¡Å∞ PtOKåe. 'ã¨=∞ã¨Î
á⁄Ok#"å_Õ x["≥∞ÿ# =∂#=Ù_»∞. Ö’HÍã¨∞ûd<À Éèí=O`«∞—. ˆH=ÅO ÉèÏ~°`«^Õâ◊"Õ∞HÍ^Œ∞,
x[=ÚQÍ =∂#=Ù_»∞ ™êfi`«O„`«º=Ú á⁄O^• ã¨~°fi^Õâ◊=ÚÅ∞ ‰õÄ_® ã¨∞YOQÍ LO_®Åx =∞#O
Å#∞‰õΩO>Ë WO„kÜ«∞ x„QÆÇ¨Ï „áê^è•<åºxfl, ^≥·= PtOKåe.
ã¨`«º`åfihfl, =∂#=`«fi qâßÅ`åfihfl QÆ∞iÎOK«_®xH˜ „ѨѨOK«=∞O`å ÉÏQÆ∞#flѨC_Õ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O ‰õÄ_®
„Ѩܫ∞uflOKåe. nx<Õ Ñ¨`«O[e `«# Ü≥∂QÆâßG ÉÏQÆ∞O@∞Ok. ÉèÏ~°`«^Õâ◊O ÉÏQÆ∞#flѨC_Õ PO„^茄Ѩ^Õâ◊O
ã¨∂„`«=ÚÅÖ’ 'Ü≥∂QÆó z`«Î=$uÎ x~À^èŒó— Jx K≥áêÊ_»∞. ÉÏQÆ∞O@∞Ok. PO„^茄Ѩ^Õâ◊O ÉÏQÆ∞#flѨC_»∞ J#O`«Ñ¨Ù~°O

8
=∞#ã¨∞û#∞ x„QÆÇ≤ÏOK«=K«∞Û#x JO^Œ~°∂ K≥ѨÊ=K«∞Û#∞ lÖÏ¡ ÉÏQÆ∞O@∞Ok. J#O`«Ñ¨Ù~°O lÖÏ¡ ÉÏQÆ∞#flѨC_»∞
HÍx, x„QÆÇ≤ÏOKÕ â◊H˜Î JO^ŒiH© LO_»^Œ∞. ѨÙ@ìѨiÎ ‰õΩ„QÍ=∞O ÉÏQÆ∞O@∞Ok. ѨÙ@ìѨiÎ ˆHΔ=∞OQÍ

9 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021

8
L#flѨC_Õ =∞# WÅ∞¡ ‰õÄ_® ˆHΔ=∞OQÍ =ÙO@∞Ok. =∞#
ˆHΔ=∞=∞O`å Ü«∂=„`«ÊѨOK« ˆHΔ=∞OÃÑ·# P^è•~°Ñ¨_ç
=ÙO@∞Ok. Hõ#∞Hõ Ñ≤Å¡Öˇ·# g∞~°∞ ™êfi~°÷ ã¨O‰õΩz`«
„¿Ñ=∞#∞ H͉õΩO_® qâßÅ"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞ #aè=$kúѨ~°K«∞H˘x
ÉèÏ~°`«^Õâ◊"Õ∞ QÍHõ Ü«∂=„`«ÊѨOK«=¸ ã¨∞YâßO`«∞Å`À
=ÙO_®Åx „áêi÷ã¨∂Î ^•xH˜ `«y# „Ѩܫ∞`åflÅ∞
KÕÜ«∞QÆÅ~°x Ptã¨∞Î<åfl#∞. UHõ`åfixfl XHõ ^≥·=`«fiO`À
`«Ñ¨Ê J#º=∂~°æOÖ’ =∞#O ™êkèOK«ÖË=Ú. Jhfl
=∂~°∞ÊK≥O^Õ"Õ HÍx XHõ¯ ^≥·=`«fiO =∂„`«"Õ∞ ZѨÊ\˜H©
=∂~°∞ÊK≥O^Œxk. =∂~°∞ÊK≥O^Œx P`«‡#∞ J#∞ã¨iOz
#ѨC_Õ ^Õâ◊=∞O`å ˆHΔ=∞OQÍ =ÙO@∞Ok.
N ã¨`«º™ê~Ú Ñ¨^Œºã¨∞^èŒ:
''Éèí~°`« ã¨O㨯$u <≥ÅH˘ÅÊ=ÅÜ«Ú <Õ_»∞——
áêâßÛ`«º q^ŒºÅ „áêÉèí==∞kÜÕ∞"≥Ú
ã¨O㨯 $`«=∞_»∞QÆO\˜ ã¨#flyÖˇ¡
áêâßÛ`«º q^ŒºÅ „áêÉèí==∞kÜÕ∞"≥Ú
Ѩi}Ü«∞ ^èŒ~°‡=ÚÖò ==Ú‡ÅÜ«∞º
áêâßÛ`«º q^ŒºÅ „áêÉèí==∞kÜÕ∞"≥Ú
P~°º^èŒ~°‡=ÚÖˇÅ¡ PiáÈÜ≥∞
áêâßÛ`«º q^ŒºÅ „áêÉèí==∞kÜÕ∞"≥Ú
"Õ+¨ÉèÏ+¨ÅÜ«∞O^Œ∞ "≥∂A ÃÇÏK≥Û
`«e¡ ÉèÏ+¨#∞ =∂\Ï¡_» `«Ñ¨C^ÀK≥
ã¨OѶ¨∞=∞~åº^Œ áê\˜OѨ [O‰õΩ Ñ¨Ù>ˇì
^èŒ~°‡=∞#flk É’kèOѨ `«Ñ≤ÊáÈÜ≥∞
W@∞ìÖˇ·#k ÉèÏ~°`«*Ïu <Õ_»∞.
ÉÏÅÉÏeHõÖˇÅ¡~°∞ Éèí=º"≥∞ÿ#
k=ºq^ŒºÅ <Õ~°fiQÆ nHõΔ|∂x
Éèí~°`« ã¨O㨯 $u <≥ÅH˘ÅÊ=ÅÜ«Ú <Õ_»∞
ÉèíH˜Î „Hõ=∞tHõΔ =∞#ã¨∞# áê^Œ∞H˘eÊ.
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
q^•º~°∞÷ÖÏ~å! D Ѩ`åHõ=Ú q[Ü«∞=Ú#‰õΩ XHõ
QÆ∞~°∞Î. J~Ú`Õ Wk XHõ ^Õâ◊=Ú#‰õΩ =∂„`«"Õ∞ K≥Ok#k.
nxx *ÏfÜ«∞ Ѩ`åHõ=∞<åfl~°∞. Jxfl ^Õâ◊=ÚʼnõΩ
ã¨O|OkèOz#k HÍ^Œ∞. HÍx =∞# ǨÏ$^ŒÜ«∞ kyfi[Ü«∞=Ú
ã¨~°fi^Õâ◊=ÚʼnõΩ ã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ# Ѩ`åHõ=Ú, Hõ#∞Hõ<Õ
ǨÏ$^ŒÜ«∞ kyfi[Ü«∂xfl ™êkèOKÕ =∂~°æOÖ’ áÈ~å@O
ã¨Å∞ѨO_ç. g∞~°∞ P^Œ~°≈=¸~°∞ÎÖˇ· ÉèÏ~°fÜ«ÚÅÜ≥ÚHõ¯
â◊H˜Î™ê=∞~°÷º=ÚÅ∞ W\˜ì=x Ü«∂=„`«ÊѨOKåxH˜
x~°∂Ñ≤OKåÅx Pj~°fikã¨∞Î<åfl#∞.
(15.8.1985 <å\˜ k"ÀºÑ¨<åºã¨=Ú,
„ѨâßOuxÅÜ«∞=Ú)
„áêp# |∞∞+¨μʼnõΩ áê~î°=ÚÖò <ÕiÊOѨ
*Ïe# "Õ^•O`«™ê~°=∞`«∞Å∞
xs˚=tÅÅKÕ #$`«º=∂_çOK≥_ç
<Õ~°∞ÊQÆeæ# HõàÏxѨÙ}=∞`«∞Å∞
Ѩ~°g~° t~°=ÚÅ∞ |O`«∞ÖÏ_çOK«∞K«∞
„H©_çOѨQÆey# "å_ç =∞QÆÅ∞
ã¨~°fiã¨~°fiOã¨Ç¨K«„HõáêÅ# *Ëã≤
#_çÑ≤OK«QÆey# <åÜ«∞‰õΩÅ∞#∞
HõÅ~°∞ ÉèÏ~°`«Éèí∞qx ÃÑHõ¯O„_»∞ <Õ_»∞
LO_ç Ѷ¨Å"Õ∞q∞, "åiÖ’ <˘Hõ¯_≥·#
J#∞k#O|∞#∞ qxÑ≤OK«∞ P~°Î~°==Ú
PÅH˜OѨ ^ŒÅOѨ~À P~°∞ºÖÏ~°!
Ü«ÚQÆ Ü«ÚQÍO`«=ÚÅ#∞O_çÜ«Ú #∞ifiÃÑ·#
MϺu QÆ#fl\˜ì Éèí~°`« Éèí∂=∂`« H©iÎ
™ê~Ú ã≤^•úO`«=ÚÅKÕ`« ™ê#|\˜ì
=<≥fl ÃÑ@∞ì_»∞ g∞iHõ ã¨∞xfl`«=ÚQÆ 8
10
8 N ã¨`«º™ê~Ú ¿ã"åã¨Oã¨÷Å HÀq_£–19 ¿ã=Å∞ (`≥ÅOQÍ}) 8
Ñ≤. "≥OHõ„\Ï"£, N ã¨`«º™ê~Ú ¿ã"åã¨Oã¨÷Å `≥ÅOQÍ} J^茺‰õΔΩÅ∞
™ê~Ú Ji÷OK«∞ g∞#∞O_ç ã¨^Œ∞æ}=ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú W`«~° „Ѩ^ÕâßÅÖ’ Jxfl lÖÏ¡Å"å~°∞ J=ã¨~°O
ã¨~°fi=∂#= ™È^Œ~° ã¨Yº|∞kú L#fl HÀq_£ ÉÏkè`«∞ʼnõΩ J=∞$`«`«∞ź"≥∞ÿ# PǨ~°
™êfi~°÷`åºQÆO|∞ Ѩiâ◊√^Œú ã¨OѶ¨∞¿ã= „Ѩ™ê^•xfl „¿Ñ=∞`À JOkOKå~°∞.
™ê~ÚH˜K≥Û_ç ^èŒ#q∞^≥ ã¨`«º=ÚQÆ#∞ D „H˜Ok L^•Ç¨Ï~°}#∞ Ѩije¿ãÎ, Åaú^•~°∞Å∞ D
– N ã¨`«º™ê~Ú ¿ã=^•fi~å ZO`«\ ˜ „¿Ñ~°} á⁄O^•~À `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
'ǨϟO S™⁄ÖË+¨<£—Ö’ XO@iQÍ LO_ç ѨÓiÎQÍ
x™êfi~°÷ ¿ã=ÜÕ∞ ÉèíQÆ=^Œ#∞„QÆǨÏ=Ú#‰õΩ ~åK«ÉÏ@ h~°ã≤Oz# XHõ =ºH˜Î 'ÖÏH±_Ò<£—Ö’ Ǩϟ@à◊√§ ÖËHõ,
J#fl ™êfiq∞"åi k=ºã¨O^Õâ◊ ã¨∂ÊùiÎ`À, D HÀq_£
™ê~Úã¨Oã¨÷ ÃÇÏÖòÊ Öˇ·<£ #O|~ü K«∂ã≤ á¶È#∞Ö’ ã¨Ç¨Ü«∞O
qѨ`«¯~° Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡, „ѨÉèí∞`«fi xÉO^èŒ#Å#∞ áê\˜ã¨∂Î,
J_»QÆQÍ<Õ, =∞# ¿ã"å^Œàò ã¨Éèí∞º_»∞ QÆO@Ö’ PǨ~°O
™êfiq∞"åi J#∞„QÆǨÏ"Õ∞ k=º~°HõΔ} Hõ=K«OQÍ `≥ÅOQÍ}
`«Ü«∂~°∞KÕã≤, 30 H˜Ö’g∞@~°∞¡ ɡ·H±ÃÑ· "≥o¡ JOkOK«QÍ P
~å„+¨ì „j ã¨`«º™ê~Ú ¿ã"åã¨Oã¨÷Å∞ D „H˜Ok ¿ã=Å#∞
=ºH˜Î =ÚYOÖ’ Hõ#Ѩ_ç# P#O^ŒO, Hõ$`«[˝`åÉèÏ=O
KÕÜ«∞_»"≥∞ÿ#k.
=~°‚<åf`«O. '<Õ#∞ HÀÅ∞‰õΩ#fl `«~åfi`« `«Ñ¨Ê‰õΩO_® „j
1). ‰õΔΩ^•ƒ^èŒ fˆ~Û ¿ã=Å∞: 'ÖÏH±_Ò<£— J=∞Å∞ ã¨`«º™ê~Ú ¿ã"åã¨Oã¨÷Å^•fi~å ¿ã=Ö’¡ áêÖÁæx <å [#‡#∞
J=Ù`«∞#fl `«~°∞}OÖ’, ã¨_»eOѨ٠ˆH=ÅO <åÅ∞QÆ∞ ^èŒ#ºO KÕã¨∞‰õΩO\Ï#—x J`«#∞ Hõ$`«[˝`«Å∞ `≥Å∞ѨÙHÀ=@O
QÆO@ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ Ѩiq∞`«"≥∞ÿ# ~ÀAÅÖ’, 'HÀq_£— x™êfi~°÷¿ã= ZO`«\ ˜ J^Œ∞ƒù`« Ѩi=~°Î#‰õΩ ^ÀǨÏ^Œ
ÉÏi#Ѩ_ç 'ǨϟO S™⁄ÖË+¨<£—Ö’ L#fl"åiH˜, =ÚYºOQÍ Ñ¨_»∞`«∞O^À `≥e¿Ñ „Ѩ`«ºHõΔ x^Œ~°≈#O.
XO@iQÍ L#fl"åiH˜ PǨ~°O ÅaèOK«_»O Z_®iÖ’ D 'ÖÏH±_Ò<£— ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO 21
lÖÏ¡ÅÖ’x =∞# ã¨q∞`«∞ÅÖ’ 37 Hõ=¸ºx\© H˜K≥<£Å∞
U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩx 7,78,621 =∞OkH˜ PǨ~° „Ѩ™ê^ŒO
JOkOK«_»"≥∞ÿ#k. 41,506 Ѩà◊√§† 1,26,886 =∞l˚QÆ /
=∞Ozh\˜ áêÔH@∞¡, 40 @#∞flÅ ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞‰õÄ_®
ѨOÑ≤}© KÕÜ«∞_»"≥∞ÿ#k.
2). áÈbã¨∞ʼnõΩ, „ѨÉèí∞`«fi JkèHÍ~°∞ʼnõΩ ¿ã=Å∞:
„ˆQ@~ü ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ѨikèÖ’ qkèx~°fiǨÏ}Ö’ L#fl
áÈbã¨∞ʼnõΩ, JkèHÍ~°∞ʼnõΩ „Ѩu ~ÀE =∞^蕺ǨÏfl Éè’[#O
JOkOK«_»"≥∞ÿ#k. Pã¨∞Ѩ„`«∞ÅÖ’ ã≤|ƒOkH˜ =∞iÜ«Ú
~ÀQÆ∞Å ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩʼnõΩ Ñ¨Å∞KÀ@¡ L^ŒÜ«∞O, =∞^蕺ǨÏflO
QÆOQÍ[ÅO ^˘iH˜#>Ëì#x K≥ѨÊ=K«∞Û. W\˜ì Ѩiã≤÷`«∞Ö’¡ Ô~O_»∞ ѨÓ@ÖÏ PǨ~åxfl JOkOK«_»"≥∞ÿ#k.
8„ˆQ@~ü ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ =∞Ǩ#QÆ~° ѨikèÖ’ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£, 3). Ô~·ÖËfi¿ãì+¨<£Ö’ "ÕzÜ«Ú#fl „Ѩܫ∂}˜‰õΩʼnõΩ:
~°OQÍÔ~_ç¤, "Õ∞_»ÛÖò =∞Öϯlyi, ã¨OQÍÔ~_ç¤ lÖÏ¡Å"å~°∞ ÖÏH±_Ò<£ x|O^èŒ#Å=Å#, ~å„u 11 QÆO@ʼnõΩ Ô~·Å∞

11 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021

8 8

ZHõ¯=Åã≤# „Ѩܫ∂}˜‰õΩÅ∞ ã¨Ç≤Ï`«O L^ŒÜ«∞O Ѩk 6). P<£Öˇ·<£ ÃÇÏÖòÊÖˇ·<£: „j ã¨`«º™ê~Ú Ü«Ú=`«
QÆO@ÅÖ’¿Ñ Ô~·ÖËfi¿ãì+¨<£ KÕ~°∞HÀ"åeû# Ѩiã≤÷u! =∞iÜ«Ú „j ã¨`«º™ê~Ú qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞ ѨÓ~°fiq^•º~°∞÷Å
„Ѩܫ∂}˜‰õΩÅ J=ã¨÷#∞ QÆ=∞xOz JkèHÍ~°∞Å∞ KÕã≤# ã¨OÜ«ÚHõÎ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À ÃãO„@Öò ÃÇÏÖòÊÖˇ·<£ 040-
JÉèíº~°÷# "Õ∞~°‰õΩ „Ѩu ~ÀE =∞^蕺ǨÏflO 1000 =∞OkH˜, 48213333 U~åÊ@∞ KÕã≤, J=ã¨~°"≥∞ÿ#"åiH˜ PǨ~°=Ú,
~å„uѨÓ@ 500 =∞OkH˜ ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# áœ+≤ìHÍǨ~°O ™ê^è•~°} HÀq_£ =∞O^Œ∞Å`Àáê@∞ >ˇb "≥∞_çã≤<£^•fi~å
JOkOK«@O ˆH=ÅO N ã¨`«º™ê~Ú J#flѨӈ~‚â◊fii _®Hõì~°¡ ã¨ÅǨÅ∞, ã¨∂K«#Å∞ JOkOK«\O [iyOk.
J#∞„QÆǨÏO`À<Õ ™ê^茺"≥∞ÿOk. Ô~Hͯ_ç`ÕQÍh _˘Hͯ_»x Pã¨∞Ѩ„`«∞ÖÖ’ MÏm Ѩ_»HõÅ ÅÉèíº`«, PH©û[<£ ã≤eO_»~°¡,
~ÀA"ås ‰õÄbʼnõΩ, ÖÏH±_Ò<£Ö’ xezáÈ~Ú# "ÕÖÏk PH©û[<£ HÍ#ûO„>Ë@~°¡ ÅÉèíº`« "≥Ú^ŒÅQÆ∞ q=~°=ÚÅ∞
=Å㨠‰õÄbʼnõΩ „Ѩu ~ÀE PǨ~°O JOkOK«_»"≥∞ÿ#k. `≥Å∞Ѩ٠¿ã=Å#∞ 350 =∞OkH˜ ÃÑ·QÍ „j ã¨`«º™ê~Ú
4). J=∞$`«HõÅâ◊=ÚÅ∞ (<≥ʼnõΩ ã¨iѨ_® PǨ~° Ü«Ú=`« JOkOK«QÍ ^•^•Ñ¨Ù 2,300 =∞Ok Åaú
k#∞ã¨∞Å∞): 'ÖÏH±_Ò<£—`À Láêkè HÀÖ’Ê~Ú# „ÃÑ·"Õ\ò á⁄Ok<å~°∞.
áê~î°âßÅÅ, HõàÏâßÅÅ J^蕺Ѩ‰õΩʼnõΩ† J~°Û‰õΩʼnõΩ, 7). PH©û[<£ HÍ#ûO„>Ë@~üû, HÀq_£ "≥∞_çHõÖò H˜\òû,
~ÀA"ås ‰õÄbʼnõΩ "≥Ú`«ÎO 25,186 =∞OkH˜ „j Ǩϟq∞Ü≥∂ =∞O^Œ∞ŠѨOÑ≤}©: WO\˜=^ŒÌ zH˜`«û
ã¨`«º™ê~Ú J=∞$`« HõÅâ◊=ÚÅ^•fi~å ™ê~Ú PѨ#flǨÏã¨ÎO á⁄O^Œ∞`«∂ L#fl"åiH˜, _®Hõì~ü ã¨ÅǨ „ѨHÍ~°O PH©û[<£
JOkOz#@¡~Ú#k. WO`ÕQÍHõ, qq^èŒ ~å„+¨ì=ÚÅ J=ã¨~°O L#fl"åiH˜ WO\˜=^ŒÌˆH PH©û[<£ HÍ#ûO„>Ë@~°∞¡
#∞O_ç =zÛ# =Å㨠HÍi‡‰õΩʼnõΩ‰õÄ_® 9,254 J=∞$`« JO^Œ*ËÜ«∞@O [iyOk. `≥ÅOQÍ}Ö’ "≥Ú`«ÎO 72
HõÅâ◊=ÚÅ∞ ѨOÑ≤}© KÕÜ«∞_»"≥∞ÿ#k. PH©û[<£ HÍ#ûO„>Ë@~°∞¡ ¿ã=Ö’ qxÜ≥∂yOѨ|_»∞`«∞#flq.
5). 'N ã¨`«º™ê~Ú „áê}q∞„`«— – >ˇb "≥∞_çã≤<£ Y=∞‡O lÖÏ¡Ö’ XHõ PH©û[<£ áê¡O\ò ‰õÄ_® U~åÊ@∞
¿ã=Å∞: 2020 PQÆã¨∞ì 29= `Õn# âßâ◊fi`« „áêuѨkHõ# KÕÜ«∞_»O [iyOk. ™ê^è•~°} HÀq_£ "≥∞_çHõÖò H˜\òû,
„áê~°OaèOK«|_ç# D ¿ã"åHÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ „Ѩu
â◊x, Pk "å~åÅÖ’ 080-47179797 ^•fi~å _®Hõì~°¡
ã¨ÅǨÅ∞ JOkOK«|_»∞`«∞<åfl~Ú. xѨÙ}∞Öˇ·# 70 =∞Ok
_®Hõì~°∞¡ WO^Œ∞Ö’ ¿ã=ÅOkã¨∞Î<åfl~°∞. WѨÊ\˜=~°‰õΩ
2,500 =∞Ok Åaú á⁄O^•~°∞. D P<£Öˇ·<£ "≥∞_çHõÖò
¿ã=Å`Àáê@∞, „Ѩ`ÕºH˜Oz D 'HÀq_£— ã¨=∞Ü«∞OÖ’
S^Œ∞QÆ∞~°∞ "≥·^ŒºxѨÙ}∞Å∞ "å~°O á⁄_»=Ù<å ~ÀA‰õΩ
W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞ QÆO@Å∂ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO@∂ `«=∞ 8
J=¸Åº"≥∞ÿ# ã¨ÅǨÅ∞ JOkã¨∞Î<åfl~°∞.
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021 12
8
Ǩϟq∞Ü≥∂ =∞O^Œ∞Å∞ "ÕÖÏk=∞OkH˜ JOkOK«_»"≥∞ÿ#k.
WO`ÕQÍHõ, ¿ãx>ˇÿ[~°∞¡ – 200, Ñ≤.Ñ≤.W. H˜\òû – 200,
HÀq_£ =∞O^Œ∞Å H˜\òû – 599 ѨOÑ≤}© KÕÜ«∞_»"≥∞ÿ#k.
8
8). 41 ~ÀAÅ ™ê^èŒ<å Ü«∞[˝O: ™ê=¸Ç≤ÏHõ
„áê~°÷#Å =Å# ZO`À =∞ǨÏ`«Î~° Ѷ¨e`«O ™êkèOK«=K«∞Û
##fl ™êfiq∞"åi k=ºÉ’^èŒ#∞ J#∞ã¨iOz, ~å„+¨ì"åºÑ¨ÎOQÍ
41 ~ÀAÅ∞ (01-05-2021 #∞O_ç 10-06-2021
=~°‰õΩ) x~°fiÇ≤ÏOѨ|_ç# ™ê^èŒ<åÜ«∞[˝OÖ’ 5000 =∞Ok
Éèí‰õΩÎÅ∞ áêÖÁæx, Ö’Hõ„âıÜ«∞ã¨∞û#∞ HÍOH˜Δã¨∂Î, J`«ºO`«
=∞Ç≤Ï=∂xfi`«=ÚÖˇ·# „j QÍÜ«∞„f, N ™ê~ÚQÍÜ«∞„f
=∞Ǩ=∞O„`«=ÚÅ#∞ 7 HÀ@¡ 61 ÅHõΔŠѨ~åºÜ«∞=ÚÅ∞
ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À áê~åÜ«∞}O KÕã≤<å~°∞.
9). Ѩâ◊√ PǨ~° =∞iÜ«Ú "≥·^Œº¿ã=Å∞: 150H˜
ÃÑ·QÍ Ñ¨â◊√"≥·^Œºta~°=ÚÅÖ’ 34,872 Ѩâ◊√=ÙʼnõΩ zH˜`«û
JOkOK«_»"≥∞ÿ#k. 1500 ˆHrŠѨâ◊√ Yx[ =∞iÜ«Ú
Å=} „QÍã¨=Ú#∞ qq^èŒ lÖÏ¡ÅÖ’x Ѩâ◊√=ÙʼnõΩ,
QÀâßÅʼnõΩ W=fi_»O [iy#k. QÀâßÅʼnõΩ (ã¨∞=∂~°∞ 201, =~°¬O `åH˜_ç `«@∞ì‰õΩ<Õ WO\˜ ÃÑ·HõѨCÅ∞ – 82,
2,550 QÀ=ÙʼnõΩ) „Ѩ`ÕºHõOQÍ 10 @#∞flÅ ^•}Ï ‰õÄ_® z#flÑ≤šʼnõΩ ™ê~Ú„á⁄\©<£ áœ_»~ü – 960 H˜Ö’Å∞
W=fi_»O [iy#k. Ѩâ◊√=ÙʼnõΩ „^Œ= "Õ∞`« ã¨∞=∂~°∞ 500 ѨOÑ≤}© KÕÜ«∞_»"≥∞ÿ#k.
b@~°∞¡ W=fi_»O [iy#k. D ¿ã=Å∞ "Õ∞_≥ÛÖò- 12). =∞Ç≤ÏàÏ qÉèÏQÆO"åi ¿ã"å™ê^èŒ#: D ¿ã"å
=∞Öϯlyi, ~°OQÍÔ~_ç¤, qHÍ~åÉÏ^£, Ü«∂^•„k Éèí∞=#yi J=HÍâ◊=Ú#∞ ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞H˘x =∞Ç≤ÏàÏ
lÖÏ¡Ö’¡x 71 „QÍ=∞=ÚÅÖ’ x~°fiÇ≤ÏOѨ|_ç#q. qÉèÏQÆO"å~°∞ „Ѩu ~ÀA `«=∞ WO\’¡, ÖËHõ, ã¨q∞uÜ«∞O^Œ∞
10) . N ã¨`«º™ê~Ú Ü«Ú=`« ¿ã"å™ê^èŒ#: HÀq_£ ÉÏkè`«∞ʼnõΩ =∞iÜ«Ú "åi ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ‰õΩ
„ѨÉèí∞`«fi=Ú =∞iÜ«Ú =∞# ã¨Oã¨÷ xˆ~ÌtOz# =ÚO^Œ∞ áœ+≤ìHÍǨ~°=Ú#∞ - J#fl„Ѩ™ê^Œ=Ú#∞ `«Ü«∂~°∞KÕã≤
*Ï„QÆ`«Î K«~°ºÅ∞/ =∂~°æ^Œ~°≈HÍʼnõΩ Hõ@∞ì|_ç ¿ã"åã¨q∞`«∞Å∞ ѨOÑ≤<å~°∞. „Ѩu <≥ÖÏ =∞Ç≤ÏàÏ k<À`«û=O<å_»∞ 600
PǨ~åxfl `«Ü«∂~°∞KÕã≤ _≥e=s Kèå<≥Öòû / „j ã¨`«º™ê~Ú J=∞$`«HõÅâ◊=ÚÅ∞ JOkOz<å~°∞. 1,20,500 =∂ãπ¯Å∞
Ü«Ú=`«^•fi~å ѨOÑ≤}© KÕÜ«∞_»"≥∞ÿ#k. HÀq_£-19ÃÑ· ÉèíH˜Î „â◊^ŒúÅ`À `«Ü«∂~°∞KÕã≤ ѨOÑ≤}© KÕã≤<å~°∞.
J=QÍǨÏ# ã¨^Œã¨∞ûÅ∞ =∞iÜ«Ú qѨ`«¯~° Ѩiã≤÷`«∞Ö#∞
^è≥·~°ºOQÍ Z^Œ∞~˘¯<ÕO^Œ∞‰õΩ Ü«Ú=`«HÀã¨O „Ѩ`ÕºHõ P<£Öˇ·<£ ''JǨÏź=O\˜ ~å~Ú, ~å=∞áê^ŒO=O\˜
ã¨=∂"Õâ◊=ÚÅ∞ U~åÊ@∞KÕã≤ xѨÙ}∞Öˇ·# =HõÎÅKÕ áê^ŒO Ô~O_»∂ KÕi#ѨC_Õ âßѨq"≥∂K«#O.
L`ÕÎ[Hõ~°"≥∞ÿ# „Ѩã¨OQÍÅ∞ JOkOK«@O [iy#k. J>Ë¡, ã¨`«º™ê~Ú =O\˜ „ѨÉèí∞=Ù, ™ê~ÚÉèí‰õΩÎÅ
11). ™ê~Ú [#h - yi[#„áêO`« ¿ã=Å∞: =O\˜ ¿ã=‰õΩÅ∞ L#flѨC_»∞ Zxfl HõëêìÖˇ·<å
H˘=∞~°Ocè"£∞ Pã≤á¶êÉÏ^£, Éèí„^•„k H˘`«ÎQÆ∂_≥O, L=∞‡_ç x"å~°} HÍQÆÅ=Ù——

8
PkÖÏÉÏ^£, Éèí∂áêÅѨe¡ lÖÏ¡Ö’¡x 40 yi[#
„QÍ=∂ÅÖ’ 667 J=∞$`« HõÅâ◊=ÚÅ∞ W=fi_»O [iy#k.
=„ã¨Î=ÚÅ∞ – 550, Q˘_»∞QÆ∞Å∞ – 151, áê^Œ~°HõΔÅ∞ –
J#fl k=º"å‰õΩ¯Å#∞ =∞~À=∂~°∞ ã¨∞Êù~°}‰õΩ `≥zÛ# D
¿ã"åã¨∞=∞=∂Å#∞ ™êfiq∞"åi k=ºK«~°}Ï~°qO^Œ=ÚÅ
K≥O`« q#„=∞`«`À „¿Ñ=∞ѨÓ~°fiHõOQÍ ã¨=∞iÊã¨∞Î<åfl=Ú.
13 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8 `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞=Åã≤#"å~°∞ J^蕺Ѩ‰õΩÖË. D [QÆ`«∞Î
ã¨kfi^Œº – ѨOK«„áê}=ÚÅ∞:
P^Œ~°≈ J^蕺Ѩ‰õΩ_»∞
(QÆ`« ã¨OzHõ `«~°∞"å~Ú)
‰õÄ~°∞Ê: P~ü. ã‘`åÅH˜Δ ‡
„ѨѨOKåxH˜ HÍ=Åã≤# „Ѩ^è•# „áêuѨkHõÅ∞
=ã¨∂Î`«ÊuÎKÕ¿ã L`«ÊuÎ â◊H˜Î, L`«ÊuÎ KÕã≤# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞
ã¨O~°H˜ΔOK«=Åã≤# ~°HõΔHõâ◊H˜Î. D Ô~O_çO\˜Ö’ `«y#
`«sÊù^Œ∞ #Ok=fi=Åã≤# tHõΔHõâ◊H˜Î. D =Ú=Ùfi~°∞ J<Àº#º
P„t`«∞Å∞.
J~Ú`Õ, ã¨=∂[OÖ’ J„QÆ™ê÷#O J^蕺Ѩ‰õΩx^Õ
(tHõΔHõâ◊H˜Î). áêʼnõΩÅ∞ ˆH=ÅO `«=∞ áêÅ<åã¨O|O^èŒ"≥∞ÿ#
Hõ~°Î"åºÅ#∞ x~°fiiΙêÎ~°∞. HÍh áêʼnõΩÅ#∞ ‰õÄ_®
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
ã¨OˆHΔ=∞=Ú J^蕺Ѩ‰õΩÅ ÉèÏ= ~åQÆ=ÚÅÃÑ·# P^è•~°Ñ¨_ç
LO@∞Ok. J^蕺Ѩ‰õΩx ™ê÷#=Ú L`«Î=∞ ™ê÷#=Ú.
q*Ï˝#âßG"Õ`«ÎÅ#∞, ~å[H©Ü«∞"Õ`«ÎÅ#∞, rq`«~°OQÆOÖ’
L#fl „Ѩu L#fl`« Ѩ^Œqx JÅOHõiOKÕ =º‰õΩÎÅ#∂
`«Ü«∂~°∞KÕÜ«Ú"å~°∞ J^蕺Ѩ‰õΩÖË. D ã¨`åºxfl Ö’HÍxH˜
Kå\˜# =∞Ǩϟ#fl`« <åÜ«∞‰õΩ_»∞ ÉÏÅQÆOQÍ^èŒ~° uÅH±.
PÜ«∞# ѨÓ<åÖ’ ÖˇHõ¯Å \©K«~°∞QÍ LO_Õ"å_»∞.
~å[H©Ü«∞OQÍ Q˘Ñ¨Ê ¿ã=Å∞ ã¨eÑ≤# =∞Ǩ=ºH˜Î. ¿ã=Ö’
P^Œ~°≈=¸iÎ. ã¨fi~å[ºO =zÛ# `«~åfi`« q∞„`«∞Å∞, ''h=Ù
U =∞O„uq J=Ù`å=——x J_çQÍ~°∞. ''<å‰õΩ U =∞O„u
Ѩ^Œg JHõ¯~°ÖË^Œ∞. L`«Î=∞ =∞O„`«∞Å∞QÍ q^•º~°∞÷Å#∞
`«Ü«∂~°∞KÕ¿ã <å‰õΩ =∞O„u Ѩ^Œq ZO^Œ∞‰õΩ?!
J^蕺Ѩ‰õΩxQÍ LO@∂ ÉÏ^茺`«QÆÅ áœ~°∞Å∞QÍ
q^•º~°∞÷Å#∞ `«Ü«∂~°∞KÕÜ«∞_»"Õ∞ <å Jcè+¨ì=∞——<åfl~°∞.
=∂#=*ÏuÜ≥ÚHõ¯ Q“~°==ÚQÍx, â◊H˜Î™ê=∞~°÷º=ÚÅ∞
QÍx J^蕺Ѩ‰õΩÅ QÆ∞}=ÚÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï~Ú.
=∂#=`«fi=Ú#‰õΩ QÆ∞}"Õ∞ w@∞~å~Ú. J#fl=Ú xq∞`«Î"Õ∞
HÍHõ P^Œ~°≈=Ú xq∞`«Î"≥∞ÿ rqOK«∞@ÜÕ∞ QÆ∞}=Ú. ˆH=ÅO
^èŒ# xq∞`«Î"Õ∞ J^蕺Ѩ‰õΩ_»∞ É’kèOK«_»O, ˆH=ÅO L^ÀºQÆ
xq∞`«Î"Õ∞ q^•º~°∞÷Å∞ q^Œº #Éèíºã≤OK«@O =∞Oz Ѩ^Œúu
HÍ^Œ∞. J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞ q^•ºi÷Ü≥ÚHõ¯ B#fl`«º=Ú#∞,
Jaè=$kúx PtOz `«=∞ Hõ~°Î=º=Ú#∞ QÆ∞iÎOz =iÎOKåe.
=∂#=`åfixfl qHõã≤OѨ*Ëã¨∞H˘x ™ê=∂lHõ¿ã=Ü«∞O^Œ∞,
^≥·==∂~°æ=Ú#O^Œ∞ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÅ∞QÍ xÅ"åe.
W+¨ìѨÓ~°fiHõ=ÚQÍ D =$uÎx ã‘fiHõiOz<å~°∞ Hõ#∞Hõ `«=∞
â◊H˜Î"Õ∞~°‰õΩ ÉÏ^茺`«#∞ „uHõ~°}â◊√kú`À <≥~°"Õ~åÛe. `«=∞ÃÑ·
q^•º~°∞÷Å∞, "åi `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ LOz# #=∞‡Hõ=Ú#∞
==Ú‡ KÕÜ«∞Hõ hu x*ÏÜ«∞fÅ`À `«=∞ Hõ~°Î=º=Ú#∞
KÕѨ\Ïìe. =ÚO^Œ∞QÍ `«=∞ „Ѩ=~°Î##∞ ѨijeOK«∞HÀ"åe.
J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞ 㨄`«Ê=~°Î# HõeyÜ«ÚO>Ë Ñ≤Å¡Å∞‰õÄ_®
"åix J#∞ã¨i™êÎ~°∞. „áê^äŒq∞Hõ™ê÷~ÚÖ’ ÉÏÅÉÏeHõʼnõΩ
JxflO\˜Ü«∞O^Œ∞ P^Œ~°≈=Ú#∞ JOk=fiQÆeˆQ =ºH˜Î XHõ¯
J^蕺Ѩ‰õΩ_Õ. q^•º~°∞÷Å#∞ „¿Ñ=∞Ѩل`«∞Åx ÉèÏqOz
„¿Ñ=∞`À PHõi¬¿ãÎ q^•º~°∞÷Å∞ "åix P~åkè™êÎ~°∞. 8
14
8 „ѨѨOKå#∞Éèí=O ÖËx "ÕÖÏk=∞Ok ÖË`«Ç¨Ï$^ŒÜ«ÚÅ∞
J^蕺Ѩ‰õΩx ã¨O~°HõΔ}Ö’ LO\Ï~°∞. J^蕺Ѩ‰õΩx
LѨ^Õâ◊=ÚÅ „ѨÉèÏ=O "åig∞^Œ ZO`À LO@∞Ok.
J^蕺Ѩ‰õΩxÖ’ ^Œ∞~°∞æ}=ÚÅ∂, ^Œ∞~°Å"å@∂¡ LO>Ë
Ñ≤Å¡Å∞ K≥_çáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^Œ=ÚOk. `«`«Êùe`«OQÍ ã¨=∂[O
K≥_çáÈ`«∞Ok. HÍ|\˜ì, J^蕺Ѩ‰õΩÅ „Ѩ=~°Î<ås`«∞Å∞,
JÅ"å@∞¡ P^Œ~°≈=O`«OQÍ =ÙO_®e. H˘O^Œ~°∞
á⁄QÆ„`åQÆ~å^Œx, "åˆ~ ã≤QÆÔ~@∞¡ „`åQÆ∞`å~°∞. `«# HÀѨ"≥∞
`«# â◊„`«∞=x K≥Ñ≤Ê `å"Õ∞ q^•º~°∞÷Å#∞ J#=ã¨~°OQÍ
HÀѨÊ_»∞`å~°∞. `«=∞ q^•º~°∞÷Å∞ P^Œ~°≈=∂#=ÙÅ∞QÍ
LO_®ÅO>Ë =ÚO^Œ∞ J^蕺Ѩ‰õΩÖË P^Œ~°≈=ÚQÍ =ÙO_®e.
''hu xÜ«∞=∂Å∞ #~°∞xH˜ MϺu QÆ∂~°∞Û
ÉÏź^Œâ◊Ü«∞O^≥ ~ÚÜ«∞ºq Ѩ@∞ì|_»∞#∞
W\˜ìs`«∞Å `≥eÃÑ_»∞#\˜ì [#∞Å
<Õi J^蕺Ѩ‰õΩÅ <˘#iOK«~°Ü«∞º—— – ÉÏÉÏ
J^蕺Ѩ‰õΩx PKå~°∞º_»∞ Jx‰õÄ_® JO\Ï~°∞. J#QÍ
PK«iOz K≥ѨÙÊ"å_»∞. HÍ# P ã≤÷uH˜ ~å"åe J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞.
J^蕺Ѩ‰õΩÅO^Œ~°∂ '„_çÖò \©K«~ü— =∂ki =ÙO_®e.
J`«xx 'Ѷ≤lHõÖò W<£„ã¨ìHõì~ü— JO\Ï~°∞. J`«_»∞ É’~°∞¤ÃÑ·#
„"åã≤ É’kèOK«_»∞. '=<£, @∞, „f, á¶È~ü— JO@∂
ZHõû~üÃã·AÅ#∞ `å#∞ KÕã≤ K«∂Ñ≤™êÎ_»∞. J^Õq^èŒOQÍ U
ã¨^Œ∞æ}=ÚÅ#∞ Ñ≤šʼnõΩ É’kèOKåÅx J#∞‰õΩO@∞<åfl~À
"å\˜x "≥Ú^Œ@ J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ PK«iOKåe.
K≥Ñ≤Ê#"å\˜x PK«iOK«HõáÈ`Õ P É’^èŒ# 'PiìѶ≤+≤Ü«∞Öò—QÍ
LO@∞Ok. 'Ǩ~üìѶ‘Öò—QÍ LO_»^Œ∞.
''„|Ǩχ ã¨$+≤ìKÕÜ«Ú „|Ǩ‡O_»=Ú<≥Å¡
q+¨μ‚=xfl ÃÑOz =$kúKÕÜ«Ú
Ѩ~°=∞t=Ù_»∞ „^Œ∞OK«∞ áêÑ≤+≤ì r=ÙÅ
QÆ∞~°∞=Ù =¸_»∞ „H˜Ü«∞Å∞ ã¨Å∞Ѩ٠<˘Hõ_≥!—— – ÉÏÉÏ
q^•º~°∞÷Å∞ U H˘kÌHÍÅ"≥∂ q^Œº#Éèíºã≤™êÎ~°∞.
q^•ºÉ’^茉õΩÅQÆ∞@‰õΩ J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞ =∂„`«O x~°=kèHõ
8
q^•º~°∞÷Å∞QÍ =ÙO_®e. J^蕺Ѩ‰õΩ_Õ âßâ◊fi`« q^•ºi÷.
J`«#∞ x~°O`«~°O "≥eˆQ *’ºu=O\˜"å_»∞. *’ºu
"≥Å∞QÆ∞`«∞O_®e. JO>Ë `≥·Å=Ú#∞ áÈã¨∞ÎO_®e. =uÎx
15
É’^èŒ<åOâ◊=ÚÅ#∞ x`«º#∂`«#OQÍ, Pã¨H˜ÎHõ~°OQÍ
=ÙO_Õ@@∞¡ `«Ü«∂~°∞KÕã¨∞HÀ"åe. áê`«ÉèÏ==ÚÅ#∞
8
ã¨iKÕã¨∞ÎO_®e. J@∞Å<Õ J^蕺Ѩ‰õΩ_»∞ ZѨÊ\˜HõѨÙÊ_»∞
ã¨i*Ëã¨∞HÀ"åe. JO`ÕQÍx K≥Ñ≤ÊO^Õ K≥ѨÙʉõΩO@∂ É’~ü
H˘@ì‰õÄ_»^Œ∞.
QÆ∞~°∞=ÙÅ QÆ∞~°∞`«~° ÉÏ^茺`«Å∞
J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞ `«=∞ q^•º~°∞÷Å |Ǩï=ÚMÏaè=$kúH˜,
ã¨`üjÖÏaè=$kúÔH· „â◊^Œú fã¨∞HÀ"åe. `«~°K«∞QÆ ÉÏÅÉÏeHõÅ
`«e¡^ŒO„_»∞Å#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ"åe. WO@ =Ù#flѨÙÊ_»∞ "åi
„Ѩ=~°Î# UsuQÍ =ÙOk? `«~°QÆuÖ’ É’kèOKÕ áê~î°=ÚÅ∞
"åiH˜ J~°÷=∞=Ù`«∞#fl"å? "åi P~ÀQƺO Z@∞¡Ok? "å~°∞
`«e¡^ŒO„_»∞ÅѨ@¡, ÃÑ^ŒÌÅѨ@¡ q#Ü«∞ q^èÕÜ«∞`«Å#∞, Q“~°=
=∞~åº^ŒÅ#∞ „ѨHõ\ ˜ã¨∞Î<åfl~å? x`«ºO ^≥·=„áê~°÷#,
^蕺#=Ú, [Ѩ=Ú KÕã¨∞Î<åfl~å? Z@∞=O\˜ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À
u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞? `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ "åiH˜ 'áêÔH\ò =∞h—
Wã¨∞Î<åfl~å? |*Ï~°∞Ö’ `«Ü«∂~°∞KÕã≤# á¶êãπìѶ¨Ù_£
uO@∞<åfl~å? \˜.q. =ÚO^Œ∞ Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O
QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl~å? "≥Ú^ŒÅQÆ∞ „Ѩâ◊flÅ∞ "Õã≤ F~°∞ÊQÆ, <Õ~°∞ÊQÆ
"åi =^ŒÌ#∞O_ç ã¨=∂Kå~°=Ú á⁄O^•e. J@∞=O\˜
J^蕺Ѩ‰õΩÅg∞^Œ `«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ Q“~°= P^Œ~°=ÚÅ∞
JkèHõ=∞=Ù`å~Ú.
J^蕺Ѩ‰õΩ_»∞ XHõ `À@=∂e=O\˜"å_»∞. XHõ `À@
JO^ŒOQÍ, „ѨÜ≥∂[#Hõ~°OQÍ =ÙO_®e JO>Ë =ÚO^Œ∞QÍ
`À@=∂e `À@#∞ ("≥ÚHõ¯Å#∞) „¿Ñq∞OKåe. `À@Ö’
~°Hõ~°HÍÅ "≥ÚHõ¯Å∞ =ÙO\Ï~Ú. XH˘¯Hõ¯ "≥ÚHõ¯‰õΩ XH˘¯Hõ¯
~°Hõ"≥∞ÿ# Z~°∞=Ù "≥Ü«∂ºe. H˘xflO\˜H˜ h~°∞ Z‰õΩ¯=QÍ
HÍ"åe, H˘xflO\˜H˜ JHõ¯~°ÖË^Œ∞. fÔQʼnõΩ Ñ¨Oki
"≥Ü«∂ºe. Ѩâ◊√=ÙÅ∞, "Õ∞HõÅ∞ ֒ѨeH˜ *Á~°|_»‰õΩO_®
HõOK≥Hõ\Ïìe. „Ѩu k#=Ú "≥ÚHõ¯Å#∞ ѨsH˜ΔOz p_»
ѨÙ~°∞QÆ∞Å#∞, "Õ~°∞ ѨÙ~°∞QÆ∞Å#∞ ^Œ∂~°=Ú KÕÜ«∞_®xH˜
`«y# zH˜`«û K≥Ü«∂ºe. K≥@∞ì‰õΩ Ñ¨O_ç# Ѷ¨Å=ÚÅ#∞
Ѩ‰õΔΩÅ#∞O_ç ~°H˜ΔOKÕ q^è•#=Ú KÕѨ\Ïìe. JѨÙÊ_Õ P `À@
â’ÉèÏÜ«∞=∂#=ÚQÍ, Ѷ¨Å=O`«OQÍ =ÙO@∞Ok.
J@∞Å<Õ J^蕺Ѩ‰õΩx Ѩi~°HõΔ}Ö’ =O^ŒÖÏk
ÉÏÅÉÏeHõÅ∞ LO\Ï~°∞. qq^èŒ `≥QÆʼnõΩ, =∞`«=ÚʼnõΩ,
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
=~°æ=ÚʼnõΩ K≥Ok#"å~°∞ LO\Ï~°∞. gi =∞<À|∞^Œ∞úÅ
„Ѩ=∂}OÖ’ "≥·q^茺O =ÙO@∞Ok. D aè#fl`«fi=Ú#∞
QÆ∞iÎOz JO^Œih ã¨O`«$Ñ≤ÎѨ~°KÕ@@∞¡ =º=ǨÏiOKåe.
JO^Œih PǨ¡^ŒÑ¨~°Kåe. H˘O^ŒiH˜ XHõ¯™êi É’kè¿ãÎ
KåÅ∞#∞. =∞iH˘O^ŒiH˜ J<ÕHõ=∂~°∞¡ K≥áêÊe. nxH˜
ã¨Ç¨Ï#O, HõΔ=∞ J=ã¨~°O. H˘O`«=∞Ok `«~°QÆu ѨsHõΔÅÖ’
=∂~°∞¯Å∞ ~åHõáÈ`Õ x~°∞`åûǨÏѨ_»∞`å~°∞. "åix
L`åûǨÏѨ~°KÕ@@∞¡ =∂\Ï¡_®e. "å~°∞ `«=∞ `≥eq`Õ@Å#∞
Uq^èŒOQÍ Jaè=$kú Ѩ~°K«∞HÀ=K«∞Û<À K≥áêÊe. XH˘¯Hõ¯iH˜
XH˘¯Hõ¯ Ѩ^Œúu.
J^蕺Ѩ‰õΩ_»∞ XHõ teÊ=O\˜"å_»∞. U ~å~Ú
Z@∞=O\˜ „Ѩu=∞#∞ =∞Å∞K«∞@‰õΩ Ñ¨xH˜=ã¨∞ÎO^À teÊH˜
`≥Å∞ã¨∞ÎOk. XHõ tÅ JÅOHÍ~° =ã¨∞Î=Ù‰õΩ, =∞~˘Hõ tÅ
ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ^Õ=`å=¸iÎx K≥‰õΩ¯@‰õΩ Ñ¨xH˜=ã¨∞ÎOk.
J@∞Å<Õ XHõ QÆ∞~°∞=Ù `«#=^ŒÌ#∞#fl ÉÏÅÉÏeHõÅ âßs~°Hõ,
=∂#ã≤Hõ Ѩi}ux, Jaè~°∞K«∞Å#∞ ѨÙ~°ã¨¯iOK«∞H˘x
"åix fiÛk^•Ìe. `«=∞ q^•º~°∞÷ÅÖ’ ZO`«=∞Ok
q"ÕHÍ#O^Œ∞Å∞, uʼnõΩ¯Å∞, <Õ`årÅ∞ =Ù<åfl~À `≥eÜ«∞^Œ∞.
"åi =ºH˜ÎQÆ`« „ѨuÉèí#∞ "≥eH˜fã≤ "åix L`«Î=∞
q^•º~°∞÷Å∞QÍ fiÛk^•Ìe.
J^蕺Ѩ‰õΩ_»∞ XHõ JÖÏ~°O ɡÖò=Öˇ J*Ï˝#=∞<Õ
x„^ŒÖ’ =Ù#fl ÉÏÅÉÏeHõÅ#∞ "Õ∞Å∞H˘eÑ≤ '`«=∞™È=∂
*’ºu~°æ=∞Ü«∞— J#∞ "åHõº=Ú#‰õΩ ™ê~°÷Hõ`« KÕ‰õÄ~åÛe.
J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞ 'ÔQ·_£áÈãπì— =O\˜"å~°∞. ÉÏÅÉÏeHõÅ
k=º rq`«=Ú#‰õΩ, n~°…rq`åxH˜ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÅ=Ù`å~°∞.
Éè∫uHõ rq`«O`Àáê@∞ ^•xH˜ P^è•~°"≥∞ÿ# P^蕺u‡Hõ
rq`« `«`«Î fi=Ú#‰õΩ‰õÄ_® ã¨∂K«#e™êÎ~°∞. QÆ∞i K«∂¿Ñ"å_Õ
QÆ∞~°∞=ÙHõ^•! S`Õ 'ÔQ·_£áÈãπì— =Öˇ J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞ ã≤÷~°`«fiO`À
‰õÄ_ç#"å~°∞QÍ LO_®e.
J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞ "å@~ü \ϺO‰õΩ =O\˜"å~°∞. \ϺO‰õΩÖ’
Z\˜ì h~°∞O@∞O^À \ϺѨÙÅÖ’ #∞O_ç J^Õ h~°∞ =ã¨∞ÎOk.
D \ϺѨÙÅ∞ ÉÏÅÉÏeHõÖË. HÍ# J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞ `«=∞
ǨÏ$^ŒÜ«∂Å<Õ \ϺO‰õΩÅ#∞ Ѩq„`«"≥∞ÿ# ÉèÏ==ÚÅ`À
xOѨÙHÀ"åe. "åi ǨÏ$^ŒÜ«∂ÅÖ’ =¸_»∞ 'Ñ≤— Å∞
(ѨӺi\©, ¿Ñ+¨<£û, Ѩ~üã≤=Ô~<£û – Ѩq„`«`«, ã¨Ç¨Ï#=Ú,
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
Ѩ@∞ì^ŒÅ) =ÙO>Ë "å\˜ qÅ∞=#∞, qt+¨ì`«#∞ QÆ∞iÎOz
Ñ≤šʼnõΩ ‰õÄ_® É’kèOK«QÆÅ~°∞. D =¸_Õ D<å_»∞
^Õâßxfl ~°H˜ΔOK«QÆÅ=Ù.
8
=∂#= rq`åxH˜ ~å[ÉÏ@ U~°Ê~°K«∞"åˆ~
J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞. ™ê^è•~°}OQÍ „|`«∞HõÖËx"å_»∞
|_çѨO`«∞Öˇ·<å_»∞ JO\Ï~°∞. HÍ^Œ∞, HÍ^Œ∞, „|`«∞‰õΩÜ≥ÚHõ¯
J~°÷=Ú, Ѩ~°=∂~°÷=Ú <Õˆ~Ê"åˆ~ J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞.
QÆ∞~°∞=ÙʼnõΩ `«y# t+¨μºÅ∞
q^•º~°∞÷Å â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ∞, QÆ∞~°∞=Ù#∞O_ç ÅaèOz#
„Ѩ™ê^Œ=Ú. QÆ∞~°∞=ÙÜ≥ÚHõ¯ „ѨuÉèí q^•º~°∞÷Å q[Ü«∞=Ú#∞
|\˜ì, #_»`«#∞|\˜ì x~°‚~ÚOѨ|_»∞`«∞Ok. XHõ q^•ºi÷
q[Ü«∞O ™êkèOz #_»`«Ö’ QÆ∞iÎOѨ٠á⁄Ok<å_»O>Ë P
Ѷ¨∞#`« QÆ∞~°∞=Ù^Õ.
Éè’[~åA ã¨ÉèíÖ’ W^ŒÌ~°∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ "å^ÀѨ"å^•Å‰õΩ
ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. W~°∞=Ù~°∂ ã¨=∂#"≥∞ÿ# â◊H˜Î™ê=∞~°÷º=ÚÅ∞
QÆŠѨO_ç`«∞ÖË QÆ#∞Hõ ZO`«HÍÅ"≥∞ÿ#ѨÊ\˜H© Z=fi~°∂
|ÅÇ‘Ï#∞Å∞ HÍÖË^Œ∞. Dq^èŒOQÍ Z=~°∞ Q˘áÈÊ `ÕÅÛ_»O
J™ê^茺=∞x ÉèÏqOz, W`«x „Ѩ^è•# t+¨μº_»∞, J`«x
„Ѩ^è•# t+¨μº_»∞ W^ŒÌih Ñ≤ez "åi^ŒÌiH© "å^ÀѨ"å^•Å∞
ÃÑ\Ïì_»∞ Éè’[~åA. JO^Œ∞‰õΩ P QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_®
JOwHõiOKå~°∞. Z=i t+¨μº_»∞ F_çáÈ`Õ "å~°∞
F_çáÈ~Ú#@¡x P áÈ\©H˜ ã¨Oã≤^Œ∞úÅÜ«∂º~°∞. x~°‡Å
ÉèÏ=O`À xO_ç# ǨÏ$^ŒÜ«∂Å∞ Hõ#∞Hõ <å\˜ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ D
ѨsHõΔ‰õΩ ã≤^ŒúѨ_®¤~°∞. "åi t+¨μºÅ∞‰õÄ_® XHõiH˘Hõ~°∞ fã≤
áȉõΩO_® "å^ÀѨ"å^•Å∞ ™êyOKå~°∞. „Ѩ*Ï~°O[Hõ"≥∞ÿ#,
^èŒ~°‡|^Œú"≥∞ÿ# "å^ÀѨ"å^•ÅÖ’ W~°∞=Ù~°∂ ã¨=∞Lr˚Å∞QÍ
xeKå~°∞. P t+¨μºÅ „ѨuÉèí#∞ QÆ∞iÎOz# =º‰õΩÎÅO^Œ~°∂
"åi QÆ∞~°∞=ÙÅ q*Ï˝<åxfl "Õ<Àà◊¡ á⁄y_®~°∞. Hõ#∞Hõ,
J^蕺Ѩ‰õΩÅ â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ∞ q^•º~°∞÷Å q[Ü«∂Å#∞|\˜ì,
"åi #_»`«Å#∞|>Ëì QÆ∞iÎOK«_®xH˜ gÅ=Ù`«∞Ok.
JÖÏO\˜ P^Œ~°≈„áêÜ«ÚÖˇ·# J^蕺Ѩ‰õΩÅ∞ `«Ü«∂Ô~·#ѨÙÊ_Õ,
D<å_»∞ q^•º~°OQÆO „ѨQÆu ™êkèOK«_®xH˜, ѨÓ~°‚`«fiO
á⁄O^Œ_®xH˜ J=HÍâ◊=Ú LO@∞Ok.
(`«~°∞"å~Ú =KÕÛ ã¨OzHõÖ’)
8
16
8k=ºã¨‡ $`«∞Å∞
„á⁄II K≥e¡ [<å~°Ì#
„Ѩ âßOu =∞Ok~°OÖ’HÍh, HÍÖËlÖ’HÍh ZHõ¯_≥·<å
㨈~, q^•º~°∞÷Å∞, J^蕺ѨHõ =~°æO`À ™êfiq∞"åi J#∞„QÆǨÏ
ÉèÏ+¨}=Ú ZѨÙÊ_»∂ ã¨=∂[¿ã=, P`«‡qKå~°}Å K«∞@∂ì
u~°∞QÆ∞`«∞O_Õk. z~°ã¨‡~°}©Ü«∞"≥∞ÿ# P k=ºã¨‡ $`«∞Å∞ J##º r=HÍ~°∞}ºO
H˘xfl g∞`À ѨOK«∞H˘<Õ „Ѩܫ∞`«flO KÕ™êÎ#∞.
1980 ^Œâ◊HõO P~°OÉèíOÖ’ ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞ „j
ã¨`«º™ê~Ú qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞O, „ѨâßOuxÅÜ«∞O HͺOѨãπH˜
`«~°K«∞QÍ =ã¨∂Î LO_Õ"å~°∞. XH˘¯Hõ¯™êi `«=∞ "≥O@
Z=Ô~·<å XHõ „Ѩ=ÚY =ºH˜Î<À ÖË^• ÃÑ^ŒÌÖˇ·# Éèí‰õΩÎÅ<À
fã¨∞H˘KÕÛ"å~°∞. XHõ™êi "å~°∞ ÔHq∞„ã‘ì ÖËÉÁˆ~@sH˜
qKÕÛã≤#ѨC_»∞ JHõ¯_» |Å¡g∞^Œ L#fl J}∞ã¨=Ú^•Ü«∂Å
(=∂Öˇ‰õĺÖòû) #=¸<åÅ#∞ K«∂ã¨∂Î, XHõ q^•ºi÷
~°∂á⁄OkOz# Hõ~°∂Ê~°O `åÅ∂‰õΩ '=∂Öˇ‰õĺÖò—"≥·Ñ¨Ù
^Œ$+≤ì ™êiOz, ^•xQÆ∞iOz P q^•ºi÷x „ѨtflOKå~°∞.
ÔHq∞„ã‘ì ÖËÉÁˆ~@sÖ’ ÉèíQÆ"å<£
P '=∂Öˇ‰õĺÖò—Ö’ LO_Õ qq^èŒ Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ (P@"£∞û)
QÆ∞iOz P q^•ºi÷ q=iOKå_»∞HÍh, Jk ™êfiq∞H˜ JO`«
8ã¨O`«$Ñ≤Î HõeyOK«ÖË^Œ∞. P q^•ºi÷ WOHÍã¨Î Ö’`«∞QÍ
P '=∂Öˇ‰õĺÖò— ^èŒ~å‡Å#∞ q=iOK«É’QÍ ™êfiq∞, ''D
Hõ~°∂Ê~°OÜ≥ÚHõ¯ =ÚYº „ѨÜ≥∂[#O Uq∞\˜?—— Jx
17
J_çQÍ~°∞. ''Ǩ~°u W=fi\ÏxH˜ LѨÜ≥∂y™êÎ=Ú, ™êfig∞——
J<åfl_® q^•ºi÷. JѨÙÊ_»∞ ™êfiq∞, ''Hõ~°∂Ê~°O P#"åÅ∞ 8
q∞QÆÅÛ‰õΩO_® =∞O_çáÈ`«∞Ok Hõ^•. JÖψQ, „Ѩu XHõ¯~°∂
ÖËâ◊=∂„`«"≥∞ÿ<å Hõ~°Î $`«fiÉèÏ=O ÖˉõΩO_® x™êfi~°÷OQÍ,
ã¨OѨÓ~°‚OQÍ ã¨=∂*¿ã=‰õΩ JOH˜`«"≥∞ÿáÈ"åe—— J<åfl~°∞.
JO`ÕHÍ^Œ∞, ''~°™È "≥· ã¨ó—— J#fl "Õ^ÀH˜Îx L@OH˜ã¨∂Î,
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ~°ã¨ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞, âß„ã‘ÎÜ«∞ q*Ï˝#=∞O`«\ ˜H©
ѨÙ<åk ~°™êÜ«∞# âß„ã¨Î"Õ∞ Jx K≥áêÊ~°∞.
™êfiq∞"åiÜ≥ÚHõ¯ „Ѩu K«~°ºÖ’#∂ U^À qâı+¨"≥∞ÿ#
J~°÷=¸, „ѨÜ≥∂[#=¸ LO\ÏÜ«∞x "Õˆ~ K≥ѨÊ#Hõ¯ˆ~¡^Œ∞.
=∂H˘Hõ™êi "åi k=º ã¨=∞HõΔOÖ’ ™êfi`«O„`«º k<À`«û=O
[~°∞ѨىõΩ<Õ J=HÍâ◊O =zÛOk. HõàÏâßÅÖ’ QÆ}Ëâò
=∞O@ѨO Z^Œ∞~°∞QÍ QÆÅ qâßÅ"≥∞ÿ# „áêOQÆ}OÖ’ ã¨Éèí
U~åÊ>ˇÿOk. QÀ"å QÆ=~°fl~ü N #‰õΩÖò ¿ã<£ =ÚYº JukäQÍ
qKÕÛâß~°∞. HÍ~°º„Hõ=∞O [~°∞QÆ∞`«∂ LO_»QÍ ZHõ¯_ç#∞O_À
XHõ ‰õΩHõ¯ Ѩ~°∞ÔQ`«∞ΉõΩO@∂ =zÛ, QÆ}Ëâò =∞O@ѨO "≥∞@¡
=^ŒÌ xÅ|_çOk. Jk QÆ=∞xOz Hõ~°∞}Ïã¨=Ú„^Œ∞Öˇ·#
™êfiq∞, `«=∞ ã≤OǨã¨#O K≥O`«#∞#fl "≥O_çÑ¨à‹§OÖ’x
"Õ~°∞â‹#QÆ yO[Å#∞ ^•x =ÚO^Œ∞‰õΩ qã≤~å~°∞. z#fl
ã¨OѶ¨∞@<Õ HÍ=K«∞Û HÍx Jk, ''™ê\˜ =º‰õΩÎÅ<Õ HÍ^Œ∞,
ã¨HõÅ r=~åâ◊√Å#∂ „¿Ñq∞OK«∞—— J#fl "åi =∞ǨÏ`«Î~°"≥∞ÿ#
ã¨O^Õâßxfl ѨÙ#~°∞^•…\ ˜OzOk. ™ê÷=~° [OQÆ=∂Å∞, z#fl
ÃÑ^ŒÌ, =∂#=ÙÅ∞, [O`«∞=ÙÅ∞ J<Õ `Õ_® ÖˉõΩO_®
Jhfl ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ =ÚYº"Õ∞#x nxx|\˜ì =∞#O
„QÆÇÏ≤ OK«=K«∞Û.
¿ã= ZHõ¯_À ™êfiq∞ JHõ¯_»
XHõ=∂~°∞ 'JdÅ ÉèÏ~°`« ÉÏÅqHÍãπ ~åºb— xq∞`«ÎO
=Úà◊§ HõOѨÅ∞ Uiáêˆ~ã≤, Ç≤ÏÖò =Óº ¿ãì_çÜ«∞O#∞ â◊√„ÉèíO
KÕ¿ã ¿ã"åÉèÏQͺxfl ™êfiq∞ =∂‰õΩ „Ѩ™êkOKå~°∞. ~ÀE
HÍÖËlÖ’ Ѩx"Õà◊Å J#O`«~°O "Õ∞=Ú ¿ãì_çÜ«∞OH˜ "≥o§
P ¿ã"åHÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ áêÖÁæ<Õ"å~°=Ú. ™êfiq∞, PÑ≤Öò
Ѩà◊¥§, |#∞flÅ∂, W`«~° u#∞|O_®~åÅ∂ `≥zÛ `å"Õ∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ =∂ JO^ŒiH© ѨOKÕ"å~°∞. JÖψQ Dâ◊fi~°=∞‡
ã¨∂¯Å∞ "≥#∞Hõ "Õ∞"≥ÚHõ ¿ãìl Hõ_»∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
™êfiq∞"å~°∞ XHõ ™ê^• W#∞Ѩ‰õΩsÛÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx, JHõ¯_»
[~°∞QÆ∞`«∞#fl Ѩxx ã¨fiÜ«∞OQÍ Ñ¨~°º"ÕH˜ΔOKå~°∞. "åi k=º
ã¨=∞HõΔOÖ’ [~°QÆHõáÈ`Õ, P Ѩx ã¨HÍÅOÖ’ ѨÓ~°ÎÜÕ∞ºk
HÍ^Œ∞.
60= [#‡k<À`«û"åÅÖ’ ÉèÏQÆOQÍ, N ã¨`«º™ê~Ú
=∞O_»ÅOÖ’x Jxfl „QÍ=∂ÅÖ’#∂ PÅÜ«∂Å
x~å‡}ÏxH˜ ™êfiq∞ ^ŒÜ«∞`À J#∞=∞uOKå~°∞. P "Õã¨qÖ’
ѨiÎÖ’<Õ LO_çáÈ~Ú# q^•º~°∞÷ʼnõΩ, ã≤|ƒOkH˜,
^ŒQÆæ~°Ö’x „QÍ=∂ʼnõΩ J„áÈKü ~À_»∞¤Å x~å‡}O KÕѨ>Ëì
J=HÍâ◊O WKåÛ~°∞. ™êfiq∞"å~°∞ ‰õÄ_® ѨiÎÖ’<Õ LO_ç
Ѩ#∞Å#∞ Ѩ~°º"ÕH˜Δã¨∂Î =∂‰õΩ HÍ=Åã≤=hfl ã¨=∞‰õÄ~åÛ~°∞.
"Õ∞=Ú „Ѩu ~ÀE L^ŒÜ«∞O „QÍ=∂ʼnõΩ |Ü«∞ÖË̈~=ÚO^Œ∞
\˜Ñ¶≤<£ KÕÜ«∞_®xH˜ HͺO\©<À¡ U~åÊ@∞¡ KÕ~ÚOKå~°∞. Ѩx
[iˆQ JxflKÀ@¡‰õÄ =∞^蕺ǨÏfl Éè’[#O ѨOÑ≤OKÕ"å~°∞.
JO`ÕHÍ^Œ∞, ™êÜ«∞O„`«O"Õà◊ "Õ∞=Ú Tà◊§#∞Oz uiy
=KÕÛO`«=~°‰õΩ =∂HÀã¨O HõxÃÑ@∞ì‰õΩx LO_Õ"å~°∞. ZO`À
„¿Ñ=∞`À, PÜ«∂ „QÍ=∂Ö’¡ Ѩx [~°∞QÆ∞`«∞#fl f~°∞#∞
Hõ#∞‰õΩ¯O@∂, =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# =∂q∞_ç Ѩà◊§#∞ =∂HõO^ŒiH©
ѨOK«∞`«∂, ''JOH˜`« ÉèÏ=O`À â◊H˜Î=OK«# ÖˉõΩO_® ¿ã=
KÕÜ«∞_»O g∞ ÉÏ^茺`«—— Jx QÆ∞~°∞ÎKÕ¿ã"å~°∞. "Õ∞=Ú ¿ã=Å∞
=ÚyOK«∞H˘x uiy =KÕÛ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „QÍ=∂Ö’¡x Ñ≤Å¡Å∞
''™ê~Ú~åO, QÆ∞_£ ɡ·—— JO@∂ =∂‰õΩ Pf‡Ü«∞OQÍ
g_À¯Å∞ K≥ѨÊ@OQÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOz, Jk „QÍg∞}∞Å
x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ#, ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# "≥∞ÿ„fÉèÏ"åxfl
`≥Å∞ѨÙ`«∞O^Œ<åfl~°∞. x*ÏxH˜ xëê¯=∞¿ã= "≥∞ÿ„ux
ÃÑOá⁄Okã¨∞ÎO^Œx K≥áêÊ~°∞.
XHõ~ÀA ™êfiq∞"å~°∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ P=∞QÆ∞O_»áêÖˇO#∞
ã¨O^Œi≈OKå~°∞. H˘O_»Å=∞^茺 L#fl P „QÍ=∂xH˜ P
~ÀAÖ’¡ ã¨iÜ≥ÿ∞# ~À_»∞¤ ™œHõ~°ºO ÖË^Œ∞. Z`«∞ÎѨÖÏ¡Å`À
™êѶ‘QÍ ÖËx P ^•iÖ’ „Ѩܫ∂}˜OK«_»O KåÖÏ W|ƒOkQÍ
LO_Õk. P J™œHõ~åºxfl U=∂„`«O ÖˇHõ¯K≥Ü«∞º‰õΩO_®,
^ŒÜ«∂à◊√"≥·# ™êfiq∞ P „QÍ=∂xH˜ qKÕÛã≤, „QÍ=∞ã¨∞ÎʼnõΩ
J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏ+¨}O JOkOKå~°∞. `«=∞ „¿Ñ=∞‰õΩ QÆ∞~°∞ÎQÍ,
„QÍ=∞ã¨∞ÎÖ’¡ XHõiH˜ |OQÍ~°∞ LOQÆ~°O ã¨$+≤ìOz
J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°∞.
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
''Pi¤#s „ÃÑ*ˇO\ò HÍ^Œ∞, Pg∞fl„ÃÑ*ˇO\ò——
™êfiq∞"å~°∞ J^蕺ѨHõ ã≤|ƒOkH˜ J#∞„QÆÇ≤ÏOKÕ
WO@~°∂fi ºÅÖ’ U"≥∞ÿ<å ã¨O^ÕǨÅ∞O>Ë J_»QÆ=∞x
8
=∞=∞‡efl „áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ"å~°∞. XHõ™êi J^蕺Ѩ‰õΩ ÖÁHõ~°∞,
''™êfig∞, ã¨=∂[OÖ’ ^Œ∞+¨μìÅ∞, ^Œ∞~å‡~°∞æÅ∞‰õÄ_®
=$kúÖ’H˜ ~å=\Ïxfl QÆ=∞xã¨∞ÎO\Ï=Ú. HÍ~°}"Õ∞q∞\˜?——
Jx J_çQÍ~°∞. ™êfiq∞ XHõ ™ê=∂ºxfl L^•Ç¨Ïiã¨∂Î WÖÏ
q=iOKå~°∞: ''D U_®k QÀ^•=i „áêO`«OÖ’ J<å=$+≤ì
LOk. g∞Ô~=Ô~·<å JHõ¯_»∞#fl g∞ |O^èŒ∞=ÙÅ WO\˜H˜
"≥àϧ~°#∞HÀO_ç. á⁄ÖÏÅ∞ cà◊§~Ú Ñ¨_»∞<åfl, "åà◊√¡ g∞‰õΩ
"Õ∞e~°HõO =i J#flO ÃÑ\Ïì~°∞. JÖψQ `«q∞à◊<å_»∞Ö’
=~å¬Å∞ ÉÏQÍ ‰õΩiã≤, ѨO@Å∞ K«Hõ¯QÍ Ñ¨O_Õ „áêO`åxH˜
"≥àϧ~°#∞HÀO_ç. JHõ¯_» Z=iO\˜HÀ "≥o`Õ, =iá⁄ÖÏÅ∞
ѨK«ÛQÍ Hõà◊Hõà◊ÖÏ_»∞`«∞<åfl, "åà◊√§ g∞‰õΩ ~åy=Ú^ŒÌ
ÃÑ\Ïì~°∞. ZO^Œ∞=Å¡? QÀ^•=i „áêO`«OÖ’ =i J#flO
ÃÑ@ì_®xH˜, QÆ`« U_®k JHõ¯_» ѨO@Å∞ ѨÙ+¨¯ÅOQÍ
ѨO_»_»O HÍ~°}O. `«q∞à◊<å_»∞Ö’ ~åy=Ú^ŒÌ ÃÑ@ì_®xH˜,
QÆ`« U_®k JHõ¯_» ã¨OÉèíqOz# J<å=$+≤ì HÍ~°}O.
JÖψQ =~°Î=∂#OÖ’ =∞#O QÆ`«HÍÅѨ٠Hõ~°‡Å Ѷ¨e`«O
á⁄O^Œ∞`åO. WHõ =~°Î=∂#OÖ’ =∞#O PK«iOKÕ Hõ~°‡Å
Ѷ¨e`«"Õ∞ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ J#∞Éèíq™êÎ=Ú. 'áêãπì— J<Õ =$HõΔ=Ú
#∞O_ç =zÛ#^Õ '„ÃÑ*ˇO\ò— J<Õ q`«Î#=Ú. D
'„ÃÑ*ˇO\ò—Ö’<Õ 'Ѷ¨ÓºK«~ü— J<Õ =$HõΔ=Ú ^•yÜ«ÚOk.
Pq^èŒOQÍ 'áêãπì—, 'Ѷ¨ÓºK«~ü— (Éèí∂`« Éèíq+¨º`å¯Å=ÚÅ∞)
Ô~O_»∂ '„ÃÑ*ˇO\ò— (=~°Î=∂#O)Ö’ Wq∞_ç L<åfl~Ú.
HÍ|\˜ì, Wk 'Pi¤#s „ÃÑ*ˇO\ò— HÍ^Œ∞, 'Pg∞fl„ÃÑ*ˇO\ò——
J<åfl~°∞.
J#O`«~°O ™êfiq∞"å~°∞, Ñ≤Å¡Å∞ ѨsHõΔÅ∞ ZÖÏ
~å™ê~°x J_çQÍ~°∞. ''q^•ºi÷ ÃѶ~ÚÅ~Ú`Õ g∞~°∞QÍx,
"åi `«e¡^ŒO„_»∞Å∞HÍx Ѩ\ ˜ìOK«∞HÀHõáÈ=K«∞Û, HÍx <å‰õΩ
KåÖÏ ÉÏ^èŒQÍ LO@∞Ok—— Jx K≥áêÊ~°∞. „Ѩu q^•ºi÷
J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# ''F—— (Outstanding) „ˆQ_»∞ á⁄O^•Åx
K≥ѨÙ`«∂, ˆH=ÅO ã¨Éˇ˚‰õΩìÖ’¡ =∂„`«"Õ∞ ''F—— „ˆQ_»∞ ~å=_»O
`«=∞‰õΩ ã¨O`«$Ñ≤Î HõeyOK«^Œx, q^•º~°∞÷Å∞ `«=∞
„Ѩ=~°Î#Ö’ ‰õÄ_® ''F—— „ˆQ_»∞ `≥K«∞ÛHÀ"åÅ<åfl~°∞.
8
18
8
''ÉèÏQÆ=`«O K«kq`Õ ÉÏQÆ=Ù`åO——
''Jxfl k‰õΩ¯Å#∞O_ç L^•`«Î"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞
„áêÑ≤ÎOK«∞QÍHõ—— JO@∞Ok |∞∞ˆQfi^ŒO. <Õ#∞ =∞Ok~°OÖ’
XHõ J_»∞QÆ∞ "Õ¿ãÎ, ™êfiq∞"å~°∞ Hõ~°∞}˜Oz =∞#efl
=∞~À Ѩk J_»∞QÆ∞Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çÑ≤™êÎ~°#flk
Éèí‰õΩÎÅO^ŒiH© J#∞Éèí=OÖ’ L#fl q+¨Ü«∞"Õ∞.
8
™êfiq∞"åi ^Œ~°≈<å~°÷O xsH˜Δã¨∞Î#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Z‰õΩ¯= z`«Îâ◊√kúHÀã¨O =∞#O U H˜Oz`ü „Ѩܫ∞`«flO KÕã≤<å,
ÉèÏQÆO N=∞„^•=∂Ü«∞}O, =∞ǨÉèÏ~°`«O, ÉèÏQÆ=`«O JO`«â◊≈„`«∞=ÙÅ#∞ J}z"ÕÜ«∞@OÖ’ ™êfiq∞"å~°∞ =∞#‰õΩ
=O\˜ Ѩq„`« „QÆO^ä•Å#∞ K«^Œ∞=Ù`«∂ LO_Õ"å_çx. `À_®Ê@∞#OkOz, =∞# ǨÏ$^ŒÜ«∞áê„`«#∞ `«=∞
XHõ™êi ÉèÏQÆ=`« áê~åÜ«∞}O „áê~°OaèOKÕ =ÚO^Œ∞ J#∞„QÆǨ=∞$`«O`À xOÑ≤"Õ™êÎ~°∞.
™êfiq∞"åi Pjã¨∞ûÅ∞ fã¨∞HÀ"åÅ#fl HÀiHõ <å =∞#ã¨∞Ö’ ("åºã¨Hõ~°Î N ã¨`«º™ê~Ú W<£ã≤ì@∂º\ò PѶπ ÃÇ·ÏÜ«∞~ü
"≥ÚÅÔHuÎOk. ã¨OHõÖÏÊÅ∞ =∞Oz"≥·`Õ, ^≥·=O Pjã¨∞ûÅ∞ ÅiflOQ∑, „ѨâßOuxÅÜ«∞O ˆHOѨãπ ÔHq∞„ã‘ì qÉèÏQÆOÖ’ QÆ`«
Åaè™êÎ~Ú Hõ^•! ^Œ~°≈# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êfiq∞ <Õ~°∞QÍ <åÅ∞QÆ∞ ^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ „á⁄ÃѶã¨~üQÍ ¿ã=ÅOkã¨∞Î<åfl~°∞)
<å=^ŒÌ‰õΩ =zÛ xeKå~°∞. <Õ#∞ ÉèíH˜Î`À "≥∂Hõie¡, "åi
`≥Å∞QÆ∞¿ã`«: =ã¨O`«ÉèÏ#∞
Pjã¨∞ûÅHÀã¨O Ѩq„`« ÉèÏQÆ=`« „QÆO^ä•xfl Ѩ@∞ì‰õΩ#fl
KÕ`«∞Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ Kåáê#∞. ™êfiq∞ „¿Ñ=∞QÍ P „QÆO^äŒOÃÑ·
`«=∞ k=ºÇ¨Ï™êÎ#∞flOz, ''Uq∞\˜k?—— Jx J_çQÍ~°∞.
''ÉèÏQÆ=`«O ™êfig∞—— J<åfl#∞. JO^Œ∞Ö’ Uq∞ LO\ÏÜ«∞x
0™ê~¸ Ü«∞x fÜ«∞QÍ áê_»<0
å
J_çQÍ~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ^äŒèÅ∞ LO\ÏÜ«∞x K≥áêÊ#∞. <å Z"£∞.Zãπ. „ѨHÍâ◊~å=Ù
Hõà◊§Ö’H˜ K«∂ã¨∂Î, ''Ç≤Ï*ò ™Èìsãπ (His Stories –
ÉèíQÆ=`«¯^äŒÅ∞), J^Õ x["≥∞ÿ# Ç≤Ïã¨ìs (History)——
J<åfl~°∞ ™êfiq∞. P "≥O@<Õ `Õ@ `≥Å∞QÆ∞Ö’ ''ÉèÏQÆ=`«=Ú Ñ¨II ™ê~¸ Ü«∞x fÜ«∞QÍ áê_»<å
K«kq`Õ ÉÏQÆ=Ù`å=Ú—— J<Õ qâı+¨"≥∞ÿ# q=~°} ǨÏ$^ŒÜ«∂# LÜ«∂ºÅÅ∂Ѩ<å
WKåÛ~°∞. JIIѨII ^Õ"åk^Õ"å „j ™ê~Ú^Õ"å
P#O^ŒÉÏëêÊÅ JiÛOK«<å
ÉèÏQÆ=`«=ÚÖ’x „ѨǨ¡^Œ K«i`«O JO^ŒiH© `≥eã≤O^Õ! x#∞fl P#O^ŒÉÏëêÊÅ JÅiOK«<å
Ö’HÍÅxflO\˜h [~ÚOKå#x JǨÏOHÍ~°O`À qé]gˆQ
Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙx`À „ѨǨ¡^Œ∞_»∞, ''`«O„_ô! h=Ù Ö’HÍ K«.1. ~å=∂=`å~å „¿Ñ=∂=`å~å
ÅxflO\˜h [~ÚOKå=ÙHÍh h WO„kÜ«∂Å#∞, =∞#ã¨∞û#∞ H“ã¨Åº<≥· x#∞fl ÖÏeOK«<å... <Õ#∞
[~ÚOK«ÖËHõáÈ`«∞<åfl=Ù. hÖ’<Õ LO_ç x#∞fl Hõ@ì_ç áê=x<≥· h áê^•Å∞ Ѩ@ì<å
KÕã¨∞Î#fl HÍ=∞ „HÀ^è•k Ji+¨_»fi~åæÅÃÑ· q[Ü«∞O ™êkè¿ãÎ h áê^Œã¨xflkèx `«Å"åÅÛ<å
h‰õΩ q~Àkè J<Õ"å_Õ LO_»_»∞ Hõ^•!—— JO\Ï_»∞. h áê^ŒÑ¨^•‡Å∞ `«Å^•ÅÛ<å
HÍ=∞O =Å# ~å=}∞_»∞, „HÀ^èŒO =Å# Ç≤Ï~°}º
HõtѨÙ_»∞, Ö’ÉèíO =Å# ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ UsuQÍ K«.2. QÀáêÅ ÉÏÖÏ ™ê~Ú QÀáêÖÏ
Ѩ`«#"≥∞ÿáÈ~Ú<å~À q=iã¨∂Î, ''Ö’x â◊„`«∞=ÙʼnõΩ ^Õ=H˜x J~Ú x#∞fl ¿ãqOK«<å (2)
ÖÁOyáÈ~Ú#"å_»∞ |Ü«∞\˜ iѨÙÅ <≥@∞¡ Ѩ@ìQÆÅ_»∞?!—— QÀ‰õΩÅ=Ú#O^Œ∞# "Õ}∞=Ù#∞ <Õ<≥·

8
JO\Ï~°∞ ÉèíQÆ"å<£. D JO`«â◊≈„`«∞=ÙÅÃÑ· q[Ü«∞O
™êkèOz#ѨC_»∞ JO`«~åºq∞ J#∞„QÆǨÏO`À "≥∂HõΔ™œ^èŒ
0 h QÍ#"≥∞ÿ <Õ#∞ ѨÙÅH˜OK«<å
h ã¨Ê~°≈`À <Õ#∞ `«i~ÚOK«<å
0
„Ѩ"ÕâßxH˜ J~°∞›Å=∞=Ù`å=Ú. D „Ѩܫ∞`«flOÖ’ =∞#=Ú

19 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021

8 ã¨∞O^Œ~° ™ê~Ú ã¨∞=∞^èŒ∞~° ã¨OÉèÏ+¨}Å∞ 8
_®II ^Œ∞=Ói WOk~å ^Õq

„Ѩ^äŒ=∞ ^Œ~°≈#=Ú
1957 U„Ñ≤ÖòÖ’ <Õ#∞ ѨÙ}ºÉèí∂q∞ ѨÙ@ìѨiÎÖ’
`˘e™êi J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜ì ™êfiq∞x ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl#∞. P
„Ѩ^äŒ=∞ ^Œ~°≈#O JO`«∞ÖËx P#O^ŒO HõeæOz#k. <å‰õΩ
z#flѨÊ\˜#∞O_ç Hõ$+¨μ‚_»O>Ë Jq∞`«"≥∞ÿ# ÉèíH˜Î. ™êfiq∞x
K«∂_»QÍ<Õ, ''=∞#Å#∞ P^Œ∞HÀ=\ÏxH˜ Hõ$+¨μ‚_Õ =∞~°Å
[x‡Oz<å_®—— JxÑ≤Oz#k. P~ÀA# ™êfiq∞ ZHõ¯_çHÀ
„Ѩܫ∂}"≥∞ÿ "≥à◊√`«∞<åfl~°∞. =∂ <å#flQÍi ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ,
''WHõ¯_Õ LO_»O_ç, <Õ#∞ "å~°O ~ÀAÅÖ’ uiy =™êÎ#∞.
=KåÛHõ g∞`À =∂\Ï¡_ç g∞‰õΩ P#O^•xfl Hõey™êÎ#∞—— Jx
JÉèíÜ«∞q∞KåÛ~°∞.
™êfiq∞ uiy =KåÛHõ =∂‰õΩ WO@~°∂fi º
J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. ''q∞=Ú‡Å#∞ áêѨO "≥~Ú\ò
KÕ~ÚOKå#∞. =ÚO^Œ∞QÍ J#∞‰õΩ#fl „Ѩܫ∂}O Hõ#∞Hõ,
"≥àÏ¡eû=zÛ#k—— J<åfl~°∞. =∂‰õΩ ã¨O*Ï~Ú+‘
WK«∞ÛHÀ"åeû# J=ã¨~°O ™êfiq∞H˜ ÖË^Œ∞. S`Õ, =∞#O
™ê\˜ =∞#∞+¨μÅ`À ZÖÏ „Ѩ=iÎOKåe J<Õk =∂‰õΩ
<ÕiÊã¨∞Î<åfl~°xÑ≤OzOk. XHõ `åÜ≥∞`«∞Î ã¨$+≤ìOz <åH˜ã¨∂Î, HõeÊOK«O_ç—— Jx K≥¿ÑÊ"å~°∞. P k=º ã¨∞O^Œ~°
''h‰õΩ P~ÀQͺxflã¨∞Î<åfl#∞—— J<åfl~°∞. P `«~°∞"å`«, ã¨fi~°∂Ѩ=Ú#∞ ^Œi≈Oz, P =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°ã¨fi~°=Ú qx
JÖˇs˚`À <å‰õΩ =zÛ# =∞K«ÛÅ∞ „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ "Õ∞=Ú Ñ¨_ç# „â◊=∞O`å =∞~°záÈÜÕ∞"åà◊§=Ú. =∂@Å`À
=∞~°∞QÆ~ÚáÈ~Ú#q. ÉèíQÆ=O`«∞x ã¨xflkèÖ’, ÉèíQÆ=O`«∞x =i‚OK«ÖËx =∞^èŒ∞~å#∞Éèí∂ux á⁄O^Õ"åà◊¡=Ú.
„Ѩu K«~°ºÖ’, „Ѩu ã¨OÉèÏ+¨}Ö’#∞ Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ#
P#O^Œ=Ú, xQÆ∂_è»"≥∞ÿ# ã¨O^Õâ◊=Ú LO\Ï~Ú. P ~ÀAÅÖ’ ѨÙ@ìѨiÎÖ’ ™œHõ~åºÅ∞ ÖËHõáÈ~Ú<å,
"Õ∞=Ú P~ÀAÅÖ’ QÆ∂_»∂~°∞ (<≥Å∂¡~°∞ lÖÏ¡) #∞O_ç =ã¨`«∞Å∞ ÖËHõáÈ~Ú<å =∂‰õΩ U=∂„`«=Ú W|ƒOk
ѨÙ@ìѨiÎ ~å"åÅO>Ë =¸_»∞ Ô~·à◊√¡ =∂~°=Åã≤=KÕÛk. JxÑ≤OKÕk HÍ^Œ∞. K≥@¡ „H˜O^Œ<À, ÖËHõ =~°O_®Ö’<À
`«~åfi`« |ã¨∞ûÖ’ H˘`«ÎK≥é∞=Ù =~°‰õΩ =zÛ, JHõ¯_ç #∞O_ç ™ê=∂#∞ Ѩ_Õã≤ ™êfiq∞ ^Œ~°≈<åxH˜ P„`«∞`«`À "≥àı§"å~°O.
Z_»¡ |O_çÖ’ „Ѩܫ∂}˜Oz, z„`å=u #kÖ’ H˘O`« =ã¨∞Î=ÙÅ∞ áÈ`åÜ«∞<Õ ÉèíÜ«∞O ÖË^Œ∞. L^ŒÜ«∞O #∞O_ç
^Œ∂~°O #_çKÕ"åà◊¡=Ú. „ѨâßOuxÅÜ«∞OÖ’ J_»∞QÆ∞ ~å„u=~°‰õΩ ™êfiq∞ zO`«<Õ, ™êfiq∞ Hõ|∞ˆ~¡! ™êfiq∞ =∂
ÃÑ@ìQÍ<Õ ™êfiq∞ "Õ∞_»g∞^Œ ÜÕ∞^À XHõ"≥·Ñ¨Ù# JO^Œi =∞^茺 u~°∞QÆ∞`«∂ ѨÅHõiã¨∂Î LO_Õ"å~°∞.
HõxÑ≤OKÕ"å~°∞. ''QÆ∂_»∂~°∞"åà◊√§ =KåÛ~°∞, =ã¨u
8
Ǩ㨺OQÍ =∂\Ï¡_ç #qfiOKÕ"å~°∞. x`«ºO ™êfiq∞ ^Œ~°≈#
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021 20
8
ã¨OÉèÏ+¨}Å`À P#O^Œ™êQÆ~°OÖ’ FÅÖÏ_Õ"å~°=Ú.
Zxfl™ê~°∞¡ K«∂ã≤<å `«xq fˆˆ~k HÍ^Œ∞. J^Õ r"å`«‡‰õΩ
Ѩ~°=∂`«‡Ü«∞O^Œ∞ QÆÅ PHõ~°¬}. =∞~°Å =∞~°Å K«∂_®e. P
''™êfig∞! WO\˜H˜ ~°O_ç ™êfig∞—— Jx J_çy`Õ, ''hk
J<Õk LO>Ë ~å=eûO^Õ. HÍx hk ÜÕ∞=ÚOk?! JO`å
™êfiq∞^Õ (ÉèíQÆ=O`«∞_çk) '<åk— JO@∂ Ug∞ ÖË^Œx h=Ù
8
=∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~° ã¨fi~åxfl =∞~°Å =∞~°Å q<åe. J^Õ =ke"Õã≤# ~ÀA, P<å_»∞ <å‰õΩ <Õ<Õ =™êÎ#∞—— J<åfl~°∞.
`«Ñ¨#...`«Ñ¨ã¨∞û. ÉèíH˜Î – ÉèíQÆ=`«Î`«Î fi=Ú
''<å‰õΩ g∞ =∞#ã¨∞Å∞ HÍ"åe—— P `«~°∞"å`« 27.6.1958 <å_»∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOz#
q<åÜ«∞‰õΩx ˆQ@∞ ^•\˜ „ѨâßOuxÅÜ«∞OÖ’H˜ WO@~°∂fi ºÖ’ ™êfiq∞, ''ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜Îx QÆ∞iOz U"≥∞ÿ<å
„Ѩ"ÕtOK«QÍ<Õ WO\˜ q+¨Ü«∂Å∞, ÉÏ^èŒÅ∞, ã¨=∞㨺Å∞ J_»QÆO_ç. g∞~˘Hõ=∂@ <Õ<˘Hõ =∂@ K≥ѨÙÎO>Ë ã¨OÉèÏ+¨}
Jhfl =∞~°z „ѨâßO`«OQÍ P#O^ŒOQÍ HÍÅO ™êQÆ∞`«∞Ok. <Õ<˘Hõ¯_ç<Õ K≥ѨÓÎ áÈ`«∞O>Ë ZÖÏ?—— J<åfl~°∞.
QÆ_ç¿Ñ"å~°O. =∞Ok~°O „H˜Ok =~°O_®Ö’ Ѩ_»=∞~°"≥·Ñ¨Ù#
JѨC_»∞ <Õ#∞, ''ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ hÅ"Õ∞Ѷ¨∞âߺ=Ú_»∞
L#fl QÆk WO@~°∂fi º ~°∂=Ú. `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù# L#fl QÆkÖ’
JO\Ï~°∞. ZO^Œ∞Hõx ™êfig∞?—— Jx J_çQÍ#∞.
Éèí‰õΩÎÅ∞ ™êfiq∞H˜ áê^ŒÑ¨Ó[ KÕã¨∞‰õΩ<Õ"åà◊√¡. nxÃÑ·#∞#fl
QÆkÖ’ ™êfiq∞ Éè’[#O KÕ¿ã"å~°∞. ™êfiq∞ Éè’[<åÅ QÆkH˜ ™êfiq∞: ÉèíQÆ=`«Î`«fi=Ú JO`«∞ÖËxk, Ö’`«~Ú#k.
"≥àı¡@ѨÙ_»∞ "åix ^Œi≈OK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ "Õ∞=Ú Z^Œ∞~°∞QÍ ã¨=Ú„^Œ=¸, PHÍâ◊=¸ hÅOQÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. ^Õx Ö’`«∞
K≥@¡ „H˜O^Œ ‰õÄ~°∞Ûx Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∂Î LO_Õ"åà◊¡=Ú. `≥Å∞ã¨∞HÀÖË"≥∂ Jk hÅOQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. ÉèíQÆ=O`«∞x
‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞HÀÖË=Ú Hõ#∞Hõ PÜ«∞##∞
27.5.1958 <å_»∞ ™êfiq∞ =∞=∞‡efl WO@~°∂fi º‰õΩ
hÅ"Õ∞Ѷ¨∞âߺ=Ú_»O\Ï~°∞. JO`« Ö’`≥·# ÉèÏ"åÅ`À<Õ
Ñ≤ez<å~°∞. ǨÏã¨ÎKåÅ#O`À á¶È\’Å∞ ã¨$+≤ìOz<å~°∞. <Õ#∞
ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ#∞Q˘<åe. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨~åfiO`«~åºq∞.
z#fl^•xfl HÍ|\˜ì <åH˜=fi~°x J#∞‰õΩ<åfl#∞. ™êfiq∞
PÜ«∞# ÖËxKÀ@∞ ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì <å=∞㨇~°}‰õΩ ã¨÷Å
ÃÑ^ŒÌ"åà◊√§ #Å∞QÆ∞iH© WzÛ z=~°‰õΩ <å"≥·Ñ¨Ù K«∂ã¨∂Î,
ÉèË^Œ=ÚÖË^Œ∞. <å=∞=Ú`À x~°O`«~°=Ú =∞#ã¨∞û#∞
hH˜=fi#x J#∞‰õΩ<åfl=ÙQÆ^• Jx, ''WOk~å Ö’Hõ=∂`å
=∞^äŒè#=Ú KÕã≤#ѨC_»∞ =∞#Ö’ *Ï˝#=Ú „Ѩ[fiiÅ∞¡`«∞Ok.
~°=∂ =∞OQÆà◊^Õ=`å—— Jx â’¡HõO K≥Ñ≤Ê, ÃÑ#∞fl`À
ÉÏǨϺ„ѨѨOK«=ÚÖ’ ÉèÏ=~°∂Ѩ=Ú`À Ѩ~°=∂`«∞‡x
`≥Å∞QÆ∞Ö’ 'WOk~å^Õq— Jx „"åã≤, WOw¡+¨μÖ’, 'q`ü
Hõ#∞Q˘#=Öˇ#∞. fÑ≤, "≥Å∞`«∞~°∞ g\˜H˜ Z=Ô~·<å ~°∂ѨO
ɡ¡ã≤ûOQ∑û N ã¨`«º™ê~ÚÉÏÉÏ—— Jx „"åã≤ <å‰õΩ
K≥ѨÊQÆÅ~å? J>Ë¡, ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ ‰õÄ_» ~°∂ѨO K≥ѨÊÖË~°∞.
J#∞„QÆÇ≤ÏOz<å~°∞.
ÉèÏ=<åâ◊H˜Î`À xâ◊ÛÅOQÍ ^蕺xOz#ѨÙ_»∞ ™êHΔÍ`å¯~°O
™êfiq∞H˜ áê^ŒÑ¨Ó[ KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ú Jx "Õ∞=Ú U~°Ê_»∞`«∞Ok. JѨC_»∞ K«∂_»QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞.
J_çy`Õ ã¨ˆ~#<åfl~°∞. ™êfiq∞ =∂ÃÑ· K«∂Ñ≤Oz# ^ŒÜ«∞H˜ „Ѩâ◊fl: ^≥·=O JO^ŒiÖ’ ZÖÏ LO\Ï_»∞ ™êfig∞?
á⁄OyáÈÜ«∂=Ú. ™êfiq∞ áê^•Å∞ Ѩhfl~°∞`À Hõ_çy `«∞_çz
™êfiq∞: Ñ≤zÛ"å_®! =∂q∞_ç q`«Î#=Ú XHõ>Ë
Ѩã¨∞ѨÙ~åã≤ ‰õΩO‰õΩ=∞ QÆO^èŒ=Ú ÃÑ\˜ì ѨÙëêÊÅ`À ѨÓlOz
<å\Ï=Ù. Jk K≥>ˇì H˘=∞‡Öˇ· Z<Àfl HÍÜ«∞Å∞ HÍã≤, Jq
Ǩ~°u WKåÛ=Ú. JO^Œ~°∂ áê^•Å‰õΩ Ñ¨ã¨∞ѨÙ~åã≤ XHõ
ѨO_»∞`å~Ú. „Ѩu ѨO_»∞Ö’#∞ q`«Î#=Ú LO@∞Ok. J>Ë¡
„H˘`«Î |@ì g∞^Œ ™êfiq∞ áê^Œ=Ú„^ŒÅ∞ Ѩ_Õ@∞¡ KÕã¨∞‰õΩx
ÉèíQÆ=O`«∞x #∞O_Õ r=ÙÅhfl L^ŒƒùqOKå~Ú. „Ѩu
WO\˜Ö’ ѨÓ*Ï~°∂=ÚÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ"å~°∞. P q+¨Ü«∞O
rqÖ’#∞ ÉèíQÆ=`ü `«`«fi=Ú#flk.
=∂‰õΩ `≥eÜ«∞Hõ "Õ∞=Ú KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ''W=hfl g∞‰õΩ `«$Ñ≤Î,

8
<å‰õΩ ÉÏ^èŒ. <å‰õΩ g∞ =∞#ã¨∞Å∞ HÍ"åe. <Õ<Õ g∞~°∞,
g∞ˆ~ <Õ#∞QÆ =∂~åe—— J<åfl~°∞ ™êfiq∞.
„Ѩâ◊fl: =∞i ^≥·=O ZO^Œ∞‰õΩ HõxÑ≤OK«_»∞ ™êfig∞?
™êfiq∞: nѨO "≥Å∞QÆ∞`«∞#flk. P "≥Å∞`«∞~°∞

21 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021

8
Jxfl"≥·Ñ¨ÙʼnõΩ „Ѩã¨iã¨∞ÎOk. HÍh, h=Ù ÜÕ∞ „ѨHõ¯# J_»¤O
ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï"À P "≥·Ñ¨Ù "≥Å∞`«∞~°∞ HõxÑ≤OK«^Œ∞.
„Ѩâ◊fl: ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Pã≤ΉõΩÅ#∞, Éèí‰õΩÎÅ<Õ K«∂™êÎ_»∞,
<åã≤ΉõΩÅ#∞ K«∂_»_»x JO\Ï~°∞, x["Õ∞<å ™êfig∞?
™êfiq∞: JO^Œ~°∂ ÉèíQÆ=O`«∞x a_»¤ÖË. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
ã¨=∞`«`«fiO`À Jxfl"≥·Ñ¨ÙÅ K«∂ã¨∞ÎO\Ï_»∞. h‰õΩ ^≥·=zO`«#
ÖË#ѨÙ_»∞ K«∂_»ÖË^Œ#∞‰õΩO\Ï=Ù. ~å=∞^•ã¨∞‰õΩ Jxfl "≥·Ñ¨ÙÅ
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ HõxÑ≤OKå_»∞. JO^Œ~°∂ ÉèíQÆ=`ü
ã¨fi~°∂ѨÙÅ∞QÍ HõxÑ≤OKå~°∞. J^Õ J*Ï˝xH˜ =∂„`«O
Jxfl"≥·Ñ¨ÙÅ „ѨѨOK«"Õ∞ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk. `«#‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
HõxÑ≤OK«@OÖË^ŒO\Ï_»∞. ÜÕ∞ ~°OQÆ∞ J^•ÌÅ∞ "Õã¨∞‰õΩO>Ë P
~°OˆQ ^Œ$+≤ìH˜ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk Hõ^•!
PHõÅ~Ú#ѨÙ_»∞ ~°∞z `≥eÜ«∞^Œ∞. J#flO H˘éÔH·
Ѩi`«Ñ≤™êÎ~°∞. PHõe `«QÍæHõ ~°∞z `≥Å∞ã¨∞ÎOk. Jr~°‚"åºkè
QÆÅ"åxH˜ PHõex QÆ∞iOz, PHõeQÍ L#fl"åxH˜
Jr~å‚xfl QÆ∞iOz K≥¿ÑÎ qO\Ï~å! JÖψQ l*Ï˝ã¨∞=Ù
ÉèíQÆ=`«Î`«fi=Ú J<Õ PHõeH˜ Ѩi`«Ñ≤Oz ZHõ¯_» ÜÕ∞
ÉèíQÆ=kfi+¨Ü«∞O qxÑ≤Oz<å Ѩi`åѨO`À „QÆÇ≤ÏOz
=∞##O KÕã¨∞ÎO\Ï_»∞. J<ÕHõ [#‡Å Ѩ~°OѨ~°QÍ =zÛ# g∞
J*Ï˝<åxfl ZO`À ™ê^èŒ#`À `˘ÅyOK«∞HÀ"åe.
<Õ#∞: ™êfig∞, =∂ =∞#ã¨∞û Ju K«OK«Å"≥∞ÿ#k,
H˘O`«¿ãÃÑ·<å xÅHõ_»QÍ LO_»^Œ∞. Uq∞ KÕÜ«∂e?
™êfiq∞: z#fl a_»¤ XˆH™êi #_»∞ã¨∞ÎO^•? áê^•Å∞
=∞$^Œ∞=ÙQÍ LO\Ï~Ú† Ѩ_»∞`«∂, ÖËã¨∂Î, #_»=QÍ #_»=QÍ
Ѩ_»‰õΩO_® #_»∞=QÆÅ^Œ»∞. JO^Œ∞Hõx „Ѩܫ∞uflOKåe.
JÉèϺã¨O KÕÜ«∞QÍ KÕÜ«∞QÍ ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜Î ã≤÷~°Ñ¨_»∞`«∞Ok.
Zé]QÆ_»¤#∞ Ѩhfl@ "Õã≤<å, =∞Oz QÆO^èŒOÅÀ "Õã≤<å
^•x "åã¨# áÈ^Œ∞. ^•xx LѨC, ѨÙÅ∞ã¨∞, HÍ~°O "Õã≤
L_»Hõx¿ãÎ "åã¨# áÈ`«∞Ok. JÖψQ ÉèíH˜Î *Ï˝# "≥·~åQͺÅ#∞
™êkè¿ãÎ =∞<À"åº"≥∂ǨÅ∞ áÈ`å~Ú. Zé]QÆ_»¤#∞ K«∂_»∞,
fã¨∞ÎO>Ë á⁄~°Å∞ =ã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú. HÀiHõÅ∞, Pâ◊Å∂
JO`Õ <åÜ«∞<å! =ã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú. XH˘¯Hõ¯ á⁄~°
fã¨∞ÎO>Ë HõO@ h~°∞ =ã¨∞ÎOk. =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ LO_Õ D
"åº"≥∂ǨÅ∞ =^ŒÖÏÅ<åfl JO`« Hõ+¨ìѨ_®e. J<ÕHõ [#‡Å
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
Ѩ~°OѨ~°QÍ =zÛ# J*Ï˝<åxfl, "åº"≥∂Ǩxfl x~°O`«~°
ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°}`À `˘ÅyOK«∞HÀ=K«∞Û.
^蕺#OÖ’ UHõ~°∂ѨO LO_®e. XHõ™êi =Ú~°m
Hõ$+¨μ‚_»∞, XHõ™êi zxfl Hõ$+¨μ‚_»∞.... WÖÏ Ñ¨Å∞ ~°∂áêÅ#∞
^蕺xOK«‰õÄ_»^Œ∞. Éèí[#Ö’ Ü≥∞xfl ~°∂Ѩ=ÚÖˇ·<å
ÉèÏqOK«=K«∞Û, HÍx ^蕺<åxH˜ XˆH ~°∂ѨO, XˆH HÍÅO,
XˆH ã¨÷ÅO J=ã¨~°O. XˆH ~°∂áêxfl ÉèÏq¿ãÎ =∞#ã¨∞û P
~°∂ѨO "≥O@ áÈ`«∞O@∞Ok. `«Å g∞^Œ Ñ≤OKè«=Ú #∞O_ç
áê^•Å =~°‰õΩ ÉèÏq¿ãÎ 5 xq∞ëêÅ~Ú<å Ѩ_»∞ÎOk. =∞~°Å
<å=∞O QÆ∞~°∞ÎH˘ã¨∞ÎOk. WÖÏ ~°∂ѨO, <å=∞O
㨇iOK«∞‰õΩO@∂ LO>Ë, 㨇iOK«∞‰õΩO@∞<åfl=∞<Õ ÉèÏ=#
‰õÄ_» ~å^Œ∞. ^蕺xOKÕ ã¨÷Å=Ú =∞Oz ÉèÏ=#Å`À ‰õÄ_ç
Ѩq„`«OQÍ LO_®e. Ѩq„`«"≥∞ÿ# ÉèÏ"åÅ∞ HõÆey#KÀ@
=∞#ã¨∞û Ѩq„`«OQÍ<Õ LO@∞Ok. ^Õ"åÅÜ«∂xH˜ "≥o¡`Õ
JHõ¯_» ã¨^•ƒù==ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. JHõ¯_» ^ÕǨ`«‡,
Ѩ~°=∂`«‡ ã¨O|O^èŒO K«Hõ¯QÍ HõÅ∞ã¨∞ÎOk. J^Õ ã≤x=∂‰õΩ
áÈ~Ú#ѨÙ_»∞ ^•xH˜ ã¨O|OkèOz# ÉèÏ=<Õ =ã¨∞ÎOk.
g∞~°∞ kQÆ∞Å∞, ÉÏ^èŒ JO@∞O\Ï~°∞. Jq Ü≥∞Hõ¯_»
#∞O_ç =KåÛ~Ú? g∞Ö’ Jq KÕ~°‰õΩO_® `«iq∞"Õ¿ãÎ
áÈ`å~Ú. WѨC_ô nѨO K«∂_»O_ç. D QÆkÖ’ pHõ\ ˜
#O`å `«# „H˜O^Œ<Õ LOK«∞H˘x "≥Å∞`«∞~°∞ xã¨∞ÎOk. D
náêxfl ÃÑ·H˜ Z`ÕÎ H˘Åk „H˜O^Œ pHõ\ ˜ ÃÑ^ŒÌ^Œ~ÚáÈ`«∞Ok.
g∞~°∞ J^Õ Ü≥∂K«#`À kQÆ∞Å∞#∞, ÉÏ^èŒ#∞ Ü≥∞‰õΩ¯=
KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
1959 ^Œã¨~å L`«û=O
JѨÙ_»∞ ¿ã"å^Œà◊O ÖË^Œ∞. 1959 ^Œã¨~å L`«û"åÖ’¡
<å‰õΩ "åÅO\©~°∞QÍ ¿ã=ÅOkOKÕ ÉèÏQƺO HõeyOk.
ѨÓ*Ï ã¨=∞Ü«∞OÖ’ JO^Œih xâ◊≈|ÌOQÍ Öˇ·#∞Ö’
=∞Ok~°OÖ’H˜ ѨO¿Ñ"å~°=Ú. ™êfiq∞ á¶È\’ ÃÑ\˜ì
ѨÓ*ÏiQÍ~°∞ JëÈì`«Î~° ã¨Ç¨Ï„ã¨<å=∂=o K≥ѨÙÎO>Ë
JO^Œ~°∂ ‰õΩO‰õΩ=∞ ѨÓ[ KÕ¿ã"å~°∞. „Ѩu ~ÀA ѨÓ[
JÜ«∂ºHõ ™êfiq∞ =~°∞ã¨ÅÖ’ =zÛ JO^ŒiH© Jaè¿+Hõf~°÷O,
áê^Œ#=∞™ê¯~°O J#∞„QÆÇ≤ÏOKÕ"å~°∞. q[Ü«∞^Œâ◊q∞<å_»∞
ѨÓ[ JÜ«∂ºHõ ™êfiq∞ JO^ŒiH© ~°qÔHÅ QÆ∞_»¤Å∞, QÍAÅ∞
8
„Ѩ™êkOKå~°∞. "Õ∞=Ú „>ËÖ’ Ѩ@∞ì‰õΩ<åfl=Ú. JO^ŒiH©
22
8
ѨOK«@O ѨÓiÎ J~Ú# `«~°∞"å`« XHõ QÍAÅ =∞ÖÏ~°O
q∞yeáÈ~ÚOk. "Õ∞_»ÃÑ·H˜ "≥o§ W"åfiÅ#∞‰õΩ<åfl#∞.
WO`«Ö’ ™êfi"Õ∞ =∞=∞‡efl ÃÑ·# Éè’[<åÅQÆkH˜ Ñ≤ez<å~°∞.
J=∞‡, ÃÑ^ŒÌ=∞‡, Ü«∞â’^ŒHõ¯, P"≥∞ ‰õΩ=∂Ô~Î ~å^èŒ, <Õ#∞
JO^Œ~°O "≥o¡<å=Ú. ™êfiq∞ PO^Œih ‰õÄ~˘Û=∞‡<åfl~°∞.
<Õ#∞: ™êfig∞, ~å^èŒ ÉèíH˜Î J`«ºO`« Ѩq„`«"≥∞ÿ#k Hõ^•.
™êfiq∞: '~å^茉õΩ P^è•~°O ^è•~° P~å^èŒ#—, ~å^茉õΩ
ã¨~°fi=Ú Hõ$+¨‚=∞Ü«∞=Ú. PHÍâ◊OÖ’ he~°OQÆ∞ K«∂¿ãÎ
Hõ$+¨μ‚x ã¨fi~°∂Ѩ=Ú, z~°∞QÍe g¿ãÎ Hõ$+¨μ‚x Hõ^ŒeHõ
ÉèÏ=#. „ѨHõ$uÖ’x „Ѩu ã¨ÊO^Œ#, „Ѩu =ã¨∞Î=Ù, P"≥∞‰õΩ
Hõ$+¨μ‚x *Ï˝Ñ¨HõO `≥KÕÛk. á⁄^ŒÖ’ ÜÕ∞ JeH˜_ç q<åfl
zxflHõ$+¨μ‚x J_»∞QÆ∞Å ã¨=fi_ç J#∞‰õΩ<Õk. ã¨^• Hõ$+¨‚
^蕺#OÖ’ "≥∞ÿ=∞~°záÈÜÕ∞k. ~å^èŒ Hõ$+¨μ‚_ç "Õ∞#`«Î. U
"Õ∞#`«Î~Ú<å `«# "Õ∞#Å∞¡_çx PáêºÜ«∞`«QÍ, P^Œ~°OQÍ
P_çOK«^•? HÍh P"≥∞`À\˜ zxflHõ$+¨μ‚x P@áê@Å#∞
Hõ=ÙÅ∞ „áêѨOzHõOQÍ, Ö∫H˜HõOQÍ =i‚ã¨∂Î =KåÛ~°∞.
ã≤x=∂Å∞ ‰õÄ_® JÖψQ z„uOz<å~Ú. Wn „ѨѨOK«su.
=∞OzH˜ =∞ã≤ ѨәêÎ~°∞. Ѩq„`«`«‰õΩ JѨq„`«`«
JO@QÆ_®Î~°∞. ~å^茉õΩ „Ѩu HõΔ}=¸ Hõ$+¨‚ `«ÅO¿Ñ! Jn
ÉèíH˜Î JO>Ë. J##º ÉèíH˜ÎH˜ "Õˆ~ ^蕺ã¨, zO`«# LO_»^Œ∞.
g∞~°∞ ÜÕ∞ Ѩx KÕã¨∞Î<åfl ã¨^• <å=∞㨇~°} KÕÜ«∞=K«∞Û.
ZO`« P#O^ŒOQÍ LO@∞O^À K«∂_»O_ç.
~å^èŒ JO`«º^Œâ◊Ö’ Hõ$+¨μ‚_»∞ „Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿ, ''~å^è•! ÜÕ∞O
HÍ"åe?—— Jx J_çy`Õ, ''Hõ$ëê‚! h =Ú~°m QÍ#O qO@∂
„áê}O =^ŒÖÏe—— J#flk. =Ú~°m QÍ#O qO@∂
Hõ$+¨μ‚xÖ’ b#"≥∞ÿ#k. JO`Õ, =∞~°Å Hõ$+¨μ‚_»∞ =Ú~°o
Ѩ@ìÖË^Œ∞. ~å^èÕ =Ú~°o, =Ú~°àı ~å^èŒ. =Ú~°oH˜
#=~°O„^è•Å∞O\Ï~Ú. ֒ѨŠÜÕ∞g∞ LO_»^Œ∞. ~å^èŒ
ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú‰õÄ_® MÏmQÍ, x~°‡ÅOQÍ LO@∞Ok.
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ÉèíHõÎѨ~ånè#∞_»∞. „áêi÷OK«=Åã≤#k
ÉèíQÆ=O`«∞x =∂„`«"Õ∞QÍ^Œ∞, ÉèíQÆ=O`«∞x |OkèOz#
Éèí‰õΩÎÅ#∞ ‰õÄ_» Q“~°qOKåe—— Jx ÃãÅqKåÛ~°∞ ™êfiq∞.
8 ''™êfig∞, "åÅO\©~°∞ Ѩx KÕÜ«∞_®xH˜zÛ# ÉË_ô˚
WOk~° uiy W=fiÖË^Œ∞. fã¨∞ÔHà◊√ÎO^Õ"≥∂—— Jx J=∞‡
J#flѨC_»∞, ''J=Ù#∞ áêѨO, =∞~°záÈ~ÚOk. Jk
23
8
fã¨∞ÔHàÏ¡Åx HÍ^Œ∞. ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ <Õ<Õ L<åfl#∞ Hõ^•——
J<åfl~°∞ ™êfiq∞. P "åHõº"Õ∞ =∞#‰õΩ ã¨^• 㨇~°}©Ü«∞O.
„Ѩu ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’#∞ P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙxQÍ H˘Å∞"≥· L#flk
`å"Õ∞ Hõ^•, Jx =∞#‰õΩ [˝Ñ≤ÎH˜ `≥ã¨∞Î<åfl~°∞. =∞~°∞==^Œ∞Ì,
Jx =∞s =∞s K≥ѨÙÎ<åfl~°∞.
''™êfiq∞ ÅOK«Q˘O_ç J#∞‰õΩ<åfl"å?——
P~ÀAÖ’¡ H˘kÌ=∞Okq∞ ™êfiq∞H˜ x"ÕkOKåÅx
"Õ∞=Ú =O_ç# Ѩ^•~å÷xfl XHõ z#fl y<≥flÖ’ fã¨∞‰õΩx
"≥o§, =∞Ok~°O `«∂~°∞Ê"≥·Ñ¨Ù "≥∞@∞¡ ZH˜¯ Éè’[<åÅ QÆkÖ’
ÃÑ>Ëì"å~°=Ú. `«~°∞"å`« "≥∞@¡g∞^Œ ‰õÄ~°∞Û<Õ"åà◊¡=Ú.
™êfiq∞ Éè’OKÕã≤ "≥àÏ¡Hõ "åà◊¡"åà◊¡ y<≥flÅ∞ fã≤ K«∂ã≤, Z=i
y<≥flÖ’xk ™êfiq∞ ã‘fiHõiOz LO>Ë Jk „Ѩ™ê^ŒOÖÏQÆ
JO^ŒiH© ѨOzÃÑ>Ëì"åà◊√¡. "åà◊¡k fã¨∞‰õΩ<åflˆ~, <åk
fã¨∞HÀÖË^Õ J#fl ÉèË^ŒÉèÏ=#QÍx, D~°¬ Jã¨∂Ü«∞Å∞QÍx
Z=iH© LO_Õq HÍ=Ù. Z=i y<≥flÖ’<≥·<å H˘O`« fã≤
LO>Ë KåÅ∞, ZO`À P#OkOKÕ"åà◊¡=Ú.
XHõ~ÀA <Õ#∞, =∂ Hõl#∞ Éèí∂^Õq W^ŒÌ~°O "≥∞@¡
g∞^Œ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl=Ú. P ~ÀA "Õ∞=Ú TiH˜ "≥àÏ¡e.
ѨiÎ =ke "≥àÏ¡ÅO>Ë KåÖÏ ÉÏ^èŒQÍ LO_Õk. =∞~°Å
ZѨC_»∞ ~åQÆÅ"≥∂? Jx kQÆ∞Å∞. ™ê~Ú=∂`«#∞ =ke
"≥à◊¡ÖËHõ "≥àı¡"åà◊¡O. <Õ#∞ Éèí∂^Õq K≥qÖ’ "≥∞Å¡QÍ J<åfl#∞,
'D~ÀA =∞# „Ѩܫ∂}O PyáÈ`Õ q<åÜ«∞‰õΩ_çH˜
>ˇOHÍÜ«∞ H˘_»^•=Ú— Jx.
™êfiq∞ Éè’[#O JÜ«∂ºHõ, J@∞ "≥à◊¡‰õΩO_® "≥∞@¡"≥·Ñ¨Ù
`«Å∞ѨÙfã≤, ''™êfiq∞ ÅOK«Q˘O_ç J#∞‰õΩ<åfl"å? g∞
>ˇOHÍÜ«∞ʼnõΩ Pâ◊Ѩ_®Î~°#∞‰õΩ<åfl"å?!—— J<åfl~°∞. W^ŒÌ~°O
ÉÁ=∞‡ÖÏ¡QÆ xezáÈÜ«∂=Ú. ''™êfiq∞ XHõ¯ ÉèíH˜ÎˆH
ÖÁOQÆ∞`å~°∞—— J<åfl~°∞ =∞m§.
ã¨~åfiO`«~åºq∞H˜ ã¨~°fiO qk`«"Õ∞QÆ^•. Wk =∞#‰õΩ
„Ѩu HõΔ}=Ú *Ï˝Ñ¨HõO LO>Ë KåÅ∞. ™êfiq∞ =∞#
ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ Pã‘#∞Å≥· Jhfl qO@∞<åfl~°∞, Jhfl
K«∂ã¨∞Î<åfl~°<Õk *˝Ñ≤ÎH˜ =ã¨∞ÎO>Ë =∞#O á⁄~°áê@∞¡,
`«Ñ¨CÅ∞ KÕÜ«∞=Ú. ÉèíH˜Î=∂~°æOÖ’ Ѩܫ∞xOz ÉèíQÆ=O`«∞x
zH˜¯OK«∞HÀ"åÅx „Ѩܫ∞ufl™êÎ=Ú.
(WOHÍ LOk)
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8™œO^Œ~°º ã¨∞+¨=∞ 8
ã¨fisæÜ«∞ „á⁄II Zãπ.a. ~°Ñ¶¨Ú<å^ä•Kå~°º

Jk „ѨâßOuxÅÜ«∞O. ѨQÆÅ∞ Ѩk QÆO@Å

ã¨=∞Ü«∞O. =~°O_®Ö’ ÃÑ^ŒÌQÍ Z=~°∂ ÖË~°∞. |Ü«∞@
JHõ¯_»Hõ¯_® H˘O^Œ~°∞ „ѨfH˜Δã¨∞Î<åfl~°∞. Éèí‰õΩÎÅO^ŒiH©
=∞~˘Hõ¯™êi P#O^Œ ^Œ~°≈#O JOkOK«\ÏxH˜ ™êfiq∞
|Ü«∞@‰õΩ =KÕÛ@@∞¡Ok. JO^Œi`Àáê@∞ ZO`À
L`«¯O~î°`À <Õ#∂ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î<åfl#∞.
z~°∞#=Ùfi ÖÁeH˜OKÕ z#‡Ü«∞=¸~°∞ÎÖˇ· =∞#
`«ÅѨÙÅ#∞ ã¨ÎOaèOѨ*Ëã¨∂Î, `«Å∞ѨÙÅÃÑ· xÅ|_ç L#fl
[Ü«∞ q[Ü«ÚÅ#∞ "Õ~Ú Hõà◊§`À Ѩijeã¨∞Î<åfl#∞.
JO`«Ö’ `«Å∞Ѩ٠QÆ_çÜ«∞ HõkeOk. P P#O^ŒOÖ’ QÆ∞O_≥
H˘@∞ìHÀ=@O PyáÈ~Ú#O`« Ѩ<≥·Ok. =∞O^Œã≤‡`«
=^Œ<å~°qO^ŒO`À "≥∞Å¡"≥∞Å¡QÍ ™êfiq∞ #_»z =ã¨∞Î<åfl~°∞.
PǨ! ZO`« ÉèÏQƺO! <å ^ŒQÆæiˆH =KÕÛâß~°∞. ''HÍ~°∞ <å P#O^•xH˜ JO`«∞ ÖË^Œ∞. ''=∞ǨÉèÏQƺO ™êfig∞——
fã¨∞H˘x ~°=∞‡#∞—— J<åfl~°∞. "≥o§K«∂âß#∞. JHõ¯_» HÍ~°∞ J<åfl#∞.
ÖË^Œ∞. =zÛ P =∂>Ë =∞#q KÕâß#∞. ''=∞i U=ÚOk?—— ''J~Ú`Õ XHõ¯ =∂@. á¶Èsì<£Î ˆH ~å"åe—— J<åfl~°∞.
J<åfl~°∞. ''™êfig∞, P\’—— J<åfl#∞. ''fã¨∞H˘x ~å—— ''JÖψQ b=Ù ÃÑ\˜ì =™êÎ#∞ ™êfig∞—— J<åfl#∞.
J<åfl~°∞. P\’ =zÛOk. ''P... Z‰õΩ¯—— J<åfl~°∞. P\’Ö’
=∞~°Å P\’ ZH˜¯ =∞Ok~åxH˜ =KÕÛâßO.
‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. HÍÖËl ˆQ\’¡ ky ֒ѨeH˜ "≥àϧ=Ú.
J~°∞=^Œ= ѨÙ@∞ìѨO_»∞QÆHÀã¨O Z<Àfl U~åÊ@∞¡ Wk PQÆã¨∞ì 20= `Õn# `≥Å¡"å~°∞`«∞O_»QÍ
[~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. J=hfl ѨijeOKå~°∞. H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞ u~°∞ѨuÖ’ <å‰õΩ =zÛ# HõÅ. ™êfiq∞ Hõ#|_ç# HõÅ HõÅ¡
<å`À#∞ K≥áêÊ~°∞. uiy ˆQ@∞ ^ŒQÆæ~° xÅ|_ç L#fl P\’ HÍ^Œ∞. Jk =Ú=∂‡\˜H© x[=∞x QÍ_è» qâßfiã¨O HõÅ"å_çx
^ŒQÆæ~°‰õΩ =KåÛO. JѨC_»∞ <ÕxÖÏ ™êfiq∞x „áêi÷OKå#∞, <Õ#∞. ~ÀAÅ∞ QÆ_çKå~Ú. 1985 ÃãÃÑìO|~°∞ 8= `Õn
''™êfig∞, J~°∞=^À ѨÙ\˜ì#~ÀA ѨO_»∞QÆÖ’ g∞ ¿ã= KÕ¿ã 㨉õΩ@∞O|OQÍ „ѨâßOuxÅÜ«∞O "≥àϧO. ™êfiq∞ 9=
ÉèÏQƺO J#∞„QÆÇ≤ÏOK«O_ç.—— `Õn# WO@~°∂fi º J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. J~°∞=^Õà◊§ ѨÙ@∞ì
ѨO_»∞QÆ „Ѩ™êÎ=# =zÛOk. ™êfiq∞ Z<Àfl q+¨Ü«∂Å∞
™êfiq∞, ''UO KÕ™êÎ=Ù? UO ÖË^Õ! Jhfl JO^ŒiH©
K≥áêÊ~°∞. <å N=∞u J#flk, ''™êfig∞, "Õ∞=Ú ~å=^•Ì?——
JѨÊ*ˇáêÊ#∞.——
Jx. ™êfiq∞ #=Ùfi`«∂ J<åfl~°∞, ''ZO^Œ∞‰õΩ ~å=^Œ∂Ì.
''Uk K≥Ü«∞º=∞<åfl KÕ™êÎ#∞ ™êfig∞—— J<åfl#∞. `«Ñ¨ÊHõ ~å"åe. J~Ú`Õ, á¶Èsì<£Î ˆH ~å"åe, á¶Èsì<£Î ˆH
''P âßOu"ÕkHõÃÑ·# ‰õÄ~°∞Ûx „áÈ„QÍ"£∞û P~°æ<≥·*ò ~å"åe—— J<Õ ™êfiq∞ =∂@Å∞ K≥=ÙÖ’¡ Ѩ_Õ@ѨÊ\˜H˜
KÕ™êÎ"å?—— J<åfl~°∞ ™êfiq∞. 8
PQÆã¨∞ìÖ’ <å ã¨fiѨflOÖ’ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å∞ *Ï˝Ñ¨HõO
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021 24
8
=KåÛ~Ú. ''™êfig∞, ã¨fiѨflOÖ’ <åH˜ÖψQ K≥áêÊ~°∞——
J<åfl#∞. ''J=Ù#∞ K≥áêÊ#∞, ã¨fiѨflOÖ’<Õ HÍ^Œ∞, WѨC_»∂
K≥|∞`«∞<åfl#∞. =zÛ „áÈ„QÍ"£∞û P~°æ<≥·*ò KÕ~Ú. HÍh
á¶Èsì<£Î ˆH ~å"åe—— J<åfl~°∞ ™êfiq∞. =∂ P#O^•xH˜
J=^èŒ∞Å∞ ÖË=Ù.
u~°∞Ѩu KÕ~°∞‰õΩ<åflO. H˘xfl ~ÀAÅ∞ [iQÍ~Ú.
JHÀì|~°∞ 15=~°‰õΩ =uÎ_ç ÖˉõΩO_® ÉÏQÍ<Õ QÆ_çzOk.
JHõ¯_ç#∞Oz Jxfl HÀ}ÏÅ#∞Oz ѨsHõΔÅ∞
„áê~°OÉèí"≥∞ÿ<å~Ú. J@∞ Ü«¸x=iû\©Ö’ ÉÏ^茺`«Å∞,
W@∞ \˜.\˜._ç. HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, WOH˘Hõ„ѨHõ¯ =∞Ok~°
x~å‡}OÖ’ Z^Œ∞~°=Ù`«∞#fl ã¨=∞㨺Å∞... XHõ¯>Ëq∞\˜,
Z<≥fl<Àfl Jhfl XˆH™êi K«∞@∞ì=Ú\Ïì~Ú. ѨsHõΔÅ∞
ÃÑ>Ëì"å_»∞ PÜ«∞<Õ, áêãπ KÕ¿ã"å_»∂ PÜ«∞<Õ. <Õ<≥O^Œ∞‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ѩ_®e! J#∞H˘<åfl#∞. JxflO\˜H© ''h"Õ `«Ñ¨Ê x`«ó
Ѩ~°Oɡ~°∞QÆ#——<Õ â◊~°}ÏQÆu =∞O„`«O LO_»<Õ L#flk.
#=O|~°∞ Ѩ^è•flÅ∞QÀ `Õn L^ŒÜ«∞O 4.45
xq∞+¨=ÚʼnõΩ u~°∞Ѩu – ѨÙ@ìѨiÎ „ѨâßOu ZH±û„ÃÑãπÖ’
„Ѩܫ∂}=∞x <Õ#∞ N=∞u J#∞H˘<åflO. Ü«¸x=iû\©Ö’
KåÖÏ =ÚO^Œ∞QÍ JÃÑ¡Â KÕã≤# b"£ ZѨC_À =∞OEÔ~·Ok.
HÍh, 13= `Õn ~å„u Ѩk QÆO@Å=~°‰õΩ <Õ#∞
`«Ñ¨Êxã¨iQÍ Ñ¨ÓiÎ KÕã≤ JѨÊyOK«=Åã≤# ~°K«#Å∞, =ÔQ·~å
ѨÓiÎHÍÖË^Œ∞.
13= `Õn ~å„u <å N=∞u`À J<åfl#∞, ''™êfiq∞
Ѩ^è•flÅ∞QÆ= `ÕnH˜ ~°=∞‡<åfl~°∞QÍx <å Ѩ#∞Å∞ JÖψQ
q∞ye L<åfl~Ú. ˆ~Ѩ٠L^ŒÜ«∂xH˜QÍx JÜÕ∞º@@∞¡ ÖË=Ù.
L^ŒÜ«∞O Éã¨∞ûÖ’ |Ü«∞Å∞^Õ~°@O Hõ+¨ì=∞=Ù`«∞Ok.——
`≥Å¡"åiOk. Ü«¸x=iû\©H˜ "≥àϧ#∞. J#∞‰õΩ#fl^•x
HõO>Ë ã¨∞ÅÉèíOQÍ Ñ¨#∞Öˇ·áÈ~Ú<å~Ú. \˜.\˜._ç.H˜ "≥àϧ#∞.
JOwHõiOz# ÉÏ^茺`«#∞ ѨÓiÎKÕã≤ JkèHÍ~°∞ʼnõΩ
JѨÊyOKå#∞. WO\˜H˜ =KåÛ#∞. ã¨=∞Ü«∞O =∞^蕺ǨÏflO 1
QÆO@ J~ÚOk. ™êfiq∞ J#∞„QÆǨÏO=Å¡ <å Ѩ#∞Åhfl
`ÕeHõQÍ J~ÚáÈ~Ú<å~Ú. WѨC_»∞ <Õ#∞ ã≤^ŒúOQÍ
8
L<åfl#∞. ''"≥OHõ\Ï„k ZH±û„ÃÑãπ‰õΩ "≥_»^•=∂?—— J<åfl#∞
<å ÉèÏ~°º`À. <Õ<≥ѨC_»ÖÏO\˜ =∂@ JO\Ï<å Jx
Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î#fl P"≥∞ "≥O@<Õ ã¨ˆ~##flk.
25
8
Éè’[#O KÕã≤ Ô~·ÖËfi ¿ãì+¨<£H˜ KÕ~å=Ú. =ÚO^Œ∞~ÀA
"≥à◊§=Åã≤# N ÔH.P~ü. "≥OHõ>Ëâ◊O ^ŒOѨ`«∞Å∞ P~ÀA
¿ãì+¨#∞Ö’ Hõeâß~°∞. Jn ™êfiq∞ x~°‚Ü«∞"Õ∞ J#∞H˘<åfl=Ú.
™êfiq∞ J#∞„QÆǨÏO=Å¡ [iˆQ U~åÊ@∞¡ =∞# TǨωõΩ
JO^Œxq. "åi`ÀÉÏ@∞ „ѨâßOuxÅÜ«∞O KÕˆ~@ѨÊ\˜H˜
~å„u 11 QÆO@Öˇ·Ok. 14= `Õn áÈ~Ú 15= `Õn
~å=\ÏxH˜ WOHÍ XHõ QÆO@ >ˇÿ=ÚOk. PQÆã¨∞ìÖ’
ã¨fiѨflOÖ’#∂, ÃãÃÑìO|~°∞Ö’ WO@~°∂fi ºÖ’#∂ K≥Ñ≤Ê#
=∂@ ''á¶Èsì<£Î ˆH ~å"åe—— Jx. HÍh, <Õ<≥^Œ∞~˘¯#=Åã≤
=zÛ# ѨsHõΔÅÖ’ P<å\˜H˜ ѨÙ@ìѨiÎH˜ KÕ~°QÆÅ<å Jx
<åÖ’ <Õ#∞ KåÖÏ =∞^äŒ#Ѩ_®¤#∞. ''<å =∂@ ã¨`«ºO, <å
ÉÏ@ ã¨`«ºO, <Õ<Õ ã¨`«ºO—— Jx ™êfiq∞ K≥áêÊ~°∞ Hõ^•.
JO^Œ∞Hõx "å~°∞ K≥Ñ≤Ê# =∂@x "åˆ~ xÅɡ@∞ìH˘O\Ï~°∞,
<å =O`«∞ Hõ~°Î"åºxfl <Õ<åK«i™êÎ#∞ Jx <å Hõ$+≤ <Õ#∞
KÕâß#∞. ™êfiq∞ `«=∞ =∂@ xÅɡ@∞ìH˘<åfl~°∞. 14= `Õn
z=i HõΔ}ÏÅÖ’ =∞=∞‡efl ѨÙ@ìѨiÎÖ’ xÅɡ\Ïì~°∞. PǨ!
ã¨`«ºã¨º ã¨`«ºO JO>Ë W^Õ Hõ^•!
WO`«=~°‰õΩ ÉÏQÍ<Õ LOk. 15= `Õn L^ŒÜ«∞O
„ѨâßOu =∞Ok~° =~°O_®Ö’ ™êfiq∞ ^Œ~°≈#OHÀã¨O "Õz
L<åfl#∞. ZO^Œ~À ÃÑ^ŒÌÅ∞, ^Õâ◊ q^ÕâßÅ „Ѩ=ÚY∞Å∞
qKÕÛâß~°∞. #^Œ∞Åhfl ã¨=Ú„^ŒOÖ’ „Ѩ"ÕtOz#@∞¡ Z<Àfl
^ÕâßÅ#∞O_ç Z<≥fl<Àfl ~å„ëêìÅ#∞O_ç ™ê=∂#∞ºÅ#∞Oz
nè=∂#∞ºÅ=~°‰õΩ J™ê=∂#º"≥∞ÿ# ã¨OYºÖ’ [#„Ѩ"åǨÏO
„ѨâßOuxÅÜ«∞O KÕiáÈ`«∞#flk. ^Œ~°≈# q∞=fi\ÏxH˜
™êfiq∞ |Ü«∞@‰õΩ =KåÛ~°∞. JÖÏ JÖÏ JO^Œ"≥∞ÿ#
J_»∞QÆ∞Å∞ "Õã¨∞‰õΩO@∂, JO^ŒiH© P#O^•#flOkã¨∂Î
ZO^Œi<À ѨÅ∞Hõiã¨∂Î =KåÛ~°∞. ##∞fl `Õiáê~° K«∂âß~°∞.
HÍh, ѨÅ∞HõiOK«ÖË^Œ∞. =∞Ok~°OÖ’H˜ "≥o§áÈ~Ú<å~°∞.
"åi bÅÅ∞ JÖψQ LO\Ï~Ú. Jq J#∞ÉèíqOz#"åiˆH
ã¨iQÍ J~°÷O HÍ=Ù. Jã¨ÖË `≥eÜ«∞x"åiH˜ `≥eÜ«∞\ÏxH˜
J=HÍâ◊"Õ∞ ÖË^Œ∞. ~ÀAÖ’ "å~åÖ’ <≥ÅÖ’ ã¨O=`«û~åÖ’
ÖËHõ [#‡Ö’ "Õz LO_®e. JO`Õ! Jk ѨÓiÎQÍ "åi
^ŒÜ«∞g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok.
™êÜ«∞OHÍÅO ^Œ~°≈#OHÀã¨O JO^Œ~°O =∞Ok~åxH˜
KÕ~åO. k=ºã¨∞O^Œ~°=¸iÎ ã¨O^Œ~°≈#O J~ÚOk. HÍh
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
ѨÅ∞ˆH |OQÍ~°"≥∞ÿOk. ##∞fl <Õ<Õ xOkOK«∞H˘<åfl#∞.
=∞~°Å `«=∂~ÚOK«∞H˘<åfl#∞. h"Õq∞ KÕã≤<å =∂
=∞OzˆHÖË ™êfig∞ Jx ã¨iÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl#∞. 15= `Õn
QÆ_çzáÈ~ÚOk.
16= `Õn L^ŒÜ«∂xH˜ =~°O_® „H˜H˜¯iã≤áÈ~ÚOk.
JÖψQ JO^Œ∞Ö’ W~°∞H˘¯x ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. <å ™êfiq∞
W"åà‹·<å ѨÅ∞Hõi™êÎ~å Jx J_»∞QÆ∞`«∞#flk =∞#ã¨∞û.
Z=iH˜ `≥Å∞ã¨∞ P Ѩ~°=∂`«‡‰õΩ `«Ñ¨Ê. ÅHõΔÖÏk Éèí‰õΩÎʼnõΩ
`«=∞ k=º^Œ~°≈# ÉèÏQͺ#flOkOK«\ÏxH˜ qKÕÛâß~°∞ ™êfiq∞.
JO^ŒiH© ^Œ~°≈#q∞zÛ Ö’Ñ¨eH˜ "≥_»∞`«∞<åfl~°∞. WO`«Ö’
K«@∞‰õΩ¯# <å=OHõ K«∂âß~°∞. q^•º~°∞÷Å =∞^茺 ^À=
KÕã¨∞H˘x =~°O_® =∞^茺֒ L#fl <å"≥·Ñ¨Ù =ã¨∞Î<åfl~°∞.
PǨ! ZO`« P#O^ŒO! ™êfiq∞H˜ ZO`« ^ŒÜ«∞! [QÆ<åfl@Hõ
ã¨∂„`«^è•i, =∂Ü«∞QÀáêÅ∞_»∞ Ug∞ `≥eÜ«∞#@∞¡,
''ZѨC_˘KåÛ"£?—— J<åfl~°∞. ''™êfig∞, g∞ P^Õâßxfl
J#∞ã¨iOz á¶Èsì<£Î ˆH =KåÛ#∞—— J<åfl#∞. ''áÈ~Ú
âßOu"ÕkHõ ^ŒQÆæ~° LO_»∞. <Õ#∞ Ѩk QÆO@ʼnõΩ =™êÎ#∞——
Jx P*Ï˝Ñ≤OKå~°∞.
™êfiq∞ P^Õâ◊O „ѨHÍ~°O âßOu"ÕkHõ#∞ KÕ~°∞‰õΩ<åfl#∞.
Z<åflà◊√§QÍ<À Z^Œ∞~°∞K«∂ã≤# ¿ã"åÉèÏQƺO ^˘iH˜Ok.
™êfiq∞ PQÆã¨∞ìÖ’ ã¨fiѨflOÖ’#∞, ÃãÃÑìO|~°∞Ö’
WO@~°∂fi ºÖ’#∂ K≥Ñ≤Ê# =∂@ #=O|~°∞Ö’ x[O
KÕâß~°∞. ™êfiq∞ ZѨC_»∞ K≥Ñ≤Ê<å ã¨`«º"Õ∞. U=∂„`«O
ã¨O^ÕǨÏ"Õ∞ ÖË^Œ∞. 16= `Õn#∞O_ç 25= `Õn=~°‰õΩ
L^ŒÜ«∞O „ѨâßOuxÅÜ«∞O =∞Ok~°OÖ’#∞, ™êÜ«∞OHÍÅO
âßOu"ÕkHõÃÑ·# ÉèíQÆ"å<£ k=º ã¨O^Œ~°≈#, ã¨Ê~°≈#,
ã¨OÉèÏ+¨} ÉèÏQͺÅ#∞ JO^Œ∞H˘O@∞#fl =∞^èŒ∞~åu =∞^èŒ∞~°
HõΔ}ÏÅÖ’ +¨+≤ìѨÓiÎ <å\˜H˜ J~°"≥· Ѩ^•º~°qO^•Å#∞
™êfiq∞ k=ºáê^•~°qO^•Å ã¨xflkèÖ’ ã¨=∞iÊOKåÅ<Õ
ã¨OHõÅÊO JO‰õΩiOzOk. ^•xH˜ N"åi k=ºã¨OHõÅÊO
‰õÄ_® `À_≥·Ok. JÖÏ ™êfiq∞ k=ºK«~°} ã¨xflkèÖ’
‰õÄ~˘Ûx x~°‡Å"≥∞ÿ# z`«Î=$uÎ`À ÉèíH˜ÎÉèÏ=|O^èŒ∞~°"≥∞ÿ#
„ѨѨuÎ`À „"åã¨∞H˘#fl J~°"≥· Ѩ^•º~°qO^•Å‰õΩ '™œO^Œ~°º
ã¨∞+¨=∞— Jx ¿Ñ~°∞ÃÑ\˜ì N"åi áê^ŒÑ¨^Œ‡ ã¨xflkèÖ’
ã¨=∞iÊOKå#∞. 'ã¨∞+¨=∞— JO>Ë „ѨHÍâ◊O. „uÉèí∞=#
ã¨∞O^Œ~°=¸iÎ, =ÚÖ’¡HÍʼnõΩ "≥Å∞QÆ∞ xKÕÛ k=º „ѨHÍâ◊
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
~°∂Ñ≤ J~Ú# Ѩ~°=∂`«‡ ÉèíQÆ"å<£ N ã¨`«º™ê~Ú<å^äŒ∞_»x
<å ÉèÏ=#. JO^Œ∞ˆH Jk ''™œO^Œ~°º ã¨∞+¨=∞—— J~ÚOk.
x`«º x~°‡Å"≥∞ÿ#\˜ì h^Œ∞ ~°∂ѨÙ
ѨO_»∞"≥<≥flÅ =∞~°Ñ≤OK«∞ xO_»∞ #=Ùfi
„ѨHõ$u <≥KÀÛ@ Ez# „ѨuѶ¨eOK«∞
âßOu ã¨∞Y^•~Ú HÍ=Ù=Ú ã¨`«º™ê~Ú
Pk^Õ=Ù_»∞ Ǩ~ÚQÍ J=`«iOK≥
Dâ◊fi~åO|#∞ `«e¡QÍ WÅ#∞ xeÊ
Dâ◊fi~°∞x JO| HÍ^˘HÀ Dâ◊fi~åO|
ã¨`«º™ê~ÚÜ≥∞ ^Õ=Ù_»∞ ã¨`«º=ÚQÆ#∞
ã¨`«º^èŒ~å‡Å „`Õ`«Ö’ K«Hõ¯|~°z
âßOu „¿Ñ=∞Å `«~åfi`« Kå\˜K≥Ñ≤Ê
HõeÜ«ÚQÆO|∞# <åeæ\ ˜ Hõ~°∞}`À_»
=∞#‰õΩ ^ŒÜ«∞¿ãÜ«∞ <Õ`≥OK≥ =∞~°Å ™ê~Ú
q+¨μ‚=O^Œ∞~°∞ H˘O^Œ~°∞ q=∞Å ÉèíH˜Î
t=Ù_≥ Ü«∞O^Œ∞~°∞ ™ê~Úx zkfiÖÏã¨∞
Ѩ^Œ‡Éèí=Ù_»OK«∞ H˘O^Œ~°∞ „|ã¨∞ÎuO„`«∞
=ÚQÆ∞æ~°‰õΩ =¸Åq∞`«_Ò#∞ "≥∂HõΔ^•`«
âßâ◊fi`å#O^Œã¨O^è•~Ú ã¨`«º™ê~Ú
k=º~°∂áê# ^ŒÜ«∞KÕÃã nÑ≤Îg∞~°
ã¨[˚#∞Å QÍz ^Œ∞+¨μìÅ K«Å=Ú =∂xÊ
^èŒ~°‡ã¨O™ê÷Ѩ#=Ú *ËÜ«∞ ^èŒ~°}˜ÃÑ·#
™ê~ÚHõ$+¨μ‚x J=`å~° ã¨=∞Ü«∞=∞O^≥
ѨÙ\˜ì P ™êfiq∞ Hõ#∞Q˘#∞ ѨÙ}º=∞ɡƒ
ã¨Ñ¶¨Å=∂Ü≥∞#∞ [#‡=Ú ã¨`«ºqÉèí∞x
áê^ŒÑ¨^•‡Å ¿ã=Ö’ Ѩ~°=∞ÉèíH˜Î
ѨiÎ xHõ¯=Ú Ñ¨~°=∞=∞ø Ѩ^Œ=Ú K«∂_»
ѨiÎ<å^äŒ∞_≥ Ѩ~°=∂`«‡ ѨuÜ«Ú QÆuÜ«Ú
PiοãqOѨÙ_ô`«_»∞ P~°Îã¨Y∞_»∞
x`«º ã¨`«º „ѨuA˝_»∞ ã¨`«º™ê~Ú
(„á⁄II Zãπ.a.~°Ñ¶¨Ú<å^ä•Kå~°ºQÍ~°∞ 1995 – 99
ã¨OIIÅ #_»∞=∞ ~å„+‘ìÜ«∞ ã¨O㨯 $`« q^•ºÑ‘~î°O, u~°∞Ѩu
8
"≥·ãπ Kèå#ûÅ~üQÍ ¿ã=ÅOkOKå~°∞)
26
8 J=`å~° "≥·Éèí=OÖ’ J^Œ∞ƒù`« „Ѩ^ÕâßÅ∞:
10. ™êO_»∂~°∞ ã¨O™ê÷#OÖ’ ã¨~°fi[˝ ™ê~Ú
8
Ñ≤.q. K«ÅO
ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞ ã¨~°fiA˝Å∞, ã¨~åfiO`«~åºq∞. 'WO_çÜ«∞<£ Ü«¸xÜ«∞<£—Ö’ qb#O KÕÜ«∂Åx x~°‚~ÚOz
Éèí∂`« Éèíq+¨º`ü =~°Î=∂#=ÚÅ∞ "åi Jnè#OÖ’ L<åfl~Ú. PÜ«∂ áêʼnõΩʼnõΩ =~°Î=∂<åÅ∞ ѨOѨ_»O`À ™êO_»∂~°∞
`«`«ûO|O^èŒ"≥∞ÿ# ^Œ$ëêìO`åÅ#∞ 'J=`å~° "≥·Éèí=OÖ’ ~å[^ŒOѨ`«∞Å∞ `«=∞ Éèíq+¨º`«∞Î#∞QÆ∞iOz PO^Àà◊#
J^Œ∞ƒù`« „Ѩ^ÕâßÅ∞— J#fl D ji¬HõÖ’ =∞#O Z<Àfl K≥O^Œ∞`«∂ =KåÛ~°∞. Ѩiã≤÷`«∞Å∞ WÖÏ H˘#™êQÆ∞K«∞O_»QÍ...
„Ѩ™êÎqOK«∞HÀ=_»O [iyOk. ã¨O^Œ~Àƒùz`«O HÍ|\˜ì ™êO_»∂~°∞ =∞Ǩ~å}˜QÍiH˜ N ti_ô ™ê~ÚÉÏÉÏ
J@∞=O\˜ ã¨OѶ¨∞@# <˘Hõ^•xx WHõ¯_» ѨÙ#â◊Û~°} "å~°∞, N ã¨`«º™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞ ã¨fiѨflOÖ’ ~å™êQÍ~°∞.
KÕã¨∞‰õΩO^•O. P ã¨OѶ¨∞@#‰õΩ „Ѩã¨∞Î`«O =∞#O XHõ~ÀA ~å}˜QÍi ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åÖˇ·# ~°∞H˜‡}˜ ^Õt~å*ò
=ÚK«Û\˜OK«∞HÀÉ’ÜÕ∞ ã¨OѶ¨∞@#`À QÆÅ Jq<åÉèÏ= J~üûQÍ~°∞ á¶È#∞ KÕã≤, ÉèíQÆ"å<£ N ã¨`«º™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞
ã¨O|O^è•xfl áê~î°‰õΩÅ∞ Hõ^ä•QÆ=∞#OÖ’ QÆ∞iÎOK«QÆÅ~°∞. `«fi~°Ö’ ɡOQÆà◊¥~°∞ ~å#∞<åfl~°x, P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å~°∞
~°O_ç... P ã¨OѶ¨∞@#Ö’H˜ "≥à◊^•O. `«=∞ QÆ$ǨÏOÖ’ q_çk KÕ™êÎ~°∞ Hõ#∞Hõ, =zÛ ^Œ~°≈#O
ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞ L~°=H˘O_»Ö’ 'ã¨`«ºO— KÕã¨∞H˘=∞‡x PǨfixOKå~°∞. ÉÏÉÏ"åix „áêi÷Oz `«=∞
<å=∞O`À q~ålÅ∞¡`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞=∞k. ÉèÏ~°`« ™êfi`«O„`«º ã¨=∞㨺‰õΩ Ñ¨iëê¯~°O á⁄O^Œ=K«∞Û##fl Pâ◊`À ™êO_»∂~°∞
áÈ~å@O L^Œú$`«OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl ~ÀAÅq. k=º =∞Ǩ~å}˜QÍ~°∞ 1948 [#=i 8= `Õn# ~°∞H˜‡}˜ ^Õt~å*ò
ÉÏÅ∞_≥·# 'ã¨`«ºO— P<å_Õ `«=∞ ã¨~°fi[˝`åfixfl "≥Å¡_ç KÕã¨∂Î J~üûQÍi WO\˜H˜ "≥o§ ÉÏÉÏ"åix ^Œi≈OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. P
Éèí‰õΩÎʼnõΩ J<ÕHõ k"åº#∞Éèí"åÅ#∞ „Ѩ™êkã¨∞Î#fl `«~°∞}OÖ’ `˘e ^Œ~°≈#OÖ’<Õ, ÉÏÉÏ"å~°∞ ™êHΔÍ`ü ÉèíQÆ=O`«∞_Õ J#fl
XHõ<å_»∞ L~°=H˘O_» ã¨∂¯Å∞ q^•ºi÷ <åÜ«∞‰õΩ_≥·# J|∞ÌÖò ^Œ$_è» qâßfiã¨O P"≥∞‰õΩ U~°Ê_çOk. ÉÏÉÏ"å~°∞ ã¨~åã¨i
MÏ^Œ~ü, ''ã¨`«ºO! =∞# ^ÕâßxH˜ ™êfi`«O„`«ºO ZѨC_»∞ =∞Ǩ~å}˜ QÍi =^ŒÌ‰õΩ =zÛ ÉÁ@#"ÕÅ∞`À P"≥∞ <˘ã¨@#
=ã¨∞ÎOk?—— Jx J_çQÍ_»∞. ''=∞#O 1947 PQÆã¨∞ì
15= `Õn<å_»∞ ™êfi`«O„`«º L`«û"åÅ∞
[~°∞ѨÙHÀÉ’`«∞<åfl=Ú—— Jx ~î°‰õΩ¯# ["åaKåÛ~°∞
'ã¨`«ºO—.
'ã¨`«ºO— =∂@Å∞ ZѨC_»∂ Ü«∞^ä•~å÷Öˇ·
q~ålÅ¡@O J#∞Éèí"≥·Hõ"Õ^Œº"Õ∞ Hõ^•! ^Õâ◊
™êfi`«O„`«ºO q+¨Ü«∞OÖ’#∂ J^Õ Ü«∞^ä•~°÷`«
„ѨuѶ¨eOz ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ z~°HÍÅ =∞^èŒ∞~° ã¨fiѨflO
™êHÍ~°"≥∞ÿ ã¨fi`«O„`« ÉèÏ~°`å=x U~°Ê_çOk.

8 ™êfi`«O„`«ºO ã≤kúOz# J#uHÍÅOÖ’<Õ ÉèÏ~°`«

„ѨÉèí∞`«fiO"å~°∞ =∞Ǩ~åAÅ∞, [q∞O^•~°∞Å∞
"≥Ú^ŒÖˇ·#"åi áêÅ#Ö’ L#fl „áêO`åÅ#∞
ÉèíQÆ"å#∞Å k=ºáê^Œã¨Ê~°≈`À ѨÙh`«"≥∞ÿ# ™êO_»∂~°∞ ~å[™œ^èŒO

27 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021

8
‰õΩO‰õΩ=∞ÃÑ\˜ì, ''WѨC_»∞#fl Ѩiã≤÷uHõ#fl =O^ŒÔ~@∞¡
L#fl`« ã≤÷ux á⁄O^Œ∞`å~°∞—— Jx Pj~°fikOKå~°∞.
JѨÊ\˜#∞O_ç P"≥∞Ö’ `«# Éèí~°Î`À HõÅã≤ ѨÙ@ìѨiÎH˜
~å*ÏQÍi Ѩi"å~°O q_çk KÕÜ«∞\ÏxH˜ =ã¨u
ã≤^ŒúO KÕ~ÚOz LOK«_»O "åix Pâ◊Û~°ºK«H˜`«∞efl
KÕã≤Ok.
8
"≥àϧÅ#fl L`«∞ûHõ`« kfiQÆ∞}©Hõ$`«"≥∞ÿOk. ™êO_»∂~°∞ "≥o§# JHõ¯_ç Ѩq„`« „ѨâßO`« "å`å=~°}O, ÉÏÉÏ"åˆ~
`«~°∞"å`« Éèí~°Î‰õΩ q+¨Ü«∂Å∞ q#flqOK«QÍ, P^蕺u‡Hõ`«Ñ¨@¡ Éèí[#Å∞ b_£ KÕÜ«∞@O K«∂ã≤ ~å[^ŒOѨ`«∞Å∞ q㨇ܫ∞O
JO`«QÍ ã¨∞=ÚY`« ÖËx =∞Ǩ~å*ÏQÍ~°∞, ÉÏÉÏ"åi K≥O^•~°∞. P~ÀA ~å„u ÉÏÉÏ"å~°∞ ~å[^ŒOѨ`«∞Å`À
k=ºã¨OHõÅÊ „ѨÉèÏ==∂ J#fl@∞¡ "≥O@<Õ Ñ¨Ù@ìѨiÎ „Ѩ`ÕºHõ ã¨OÉèÏ+¨} ã¨Å∞ѨÙ`«∂, ''g∞QÆ∞iOz <Õ#∞
„Ѩܫ∂}ÏxH˜ JOwHõiOKå~°∞. K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#∞, PO^Àà◊# K≥O^ŒHõO_ç—— Jx JÉèíÜ«∞O
Ѷ≤„|=i <≥ÅÖ’ ѨÙ@ìѨiÎx ã¨O^Œi≈OK«\ÏxH˜ „Ѩ™êkOKå~°∞.
~å[^ŒOѨ`«∞Å∞ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍh, ã¨iQÍæ J^Õ ~å[^ŒOѨ`«∞Å „áê~°÷##∞ =∞xflOz 1948 E<£
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ _èçb¡H˜ ~å"åÅx „ѨÉèí∞`«fi P^ÕâßÅ∞ 17=`Õn# ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞ ™êO_»∂~ü ã¨O™ê÷<åxfl
JO^Œ@O`À ѨÙ@ìѨiÎ Ü«∂„`«#∞ "å~Ú^• "Õã¨∞HÀHõ ã¨O^Œi≈Oz#ѨC_»∞ ~å[^ŒOѨ`«∞Å∞ „Ѩ^è•# „Ѩ"Õâ◊^•fi~°O
`«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. =∞Ǩ~å}˜QÍ~°∞ `å=Ú Ñ¨Ù@ìѨiÎH˜ =^ŒÌ ÉÏÉÏ"åi áê^ŒÑ¨^•‡Å#∞ Jaè¿+H˜Oz, Ѩã¨∞ѨÙ
~åÖËHõáÈ`«∞#fl HÍ~°}Ïxfl q=iã¨∂Î, HõΔ=∂Ѩ}Å∞ ‰õΩO‰õΩ=∞Å`À JÅOHõiOz `«=∞ ÉèíH˜Î„ѨѨ`«∞ÎÅ#∞
K≥ѨC‰õΩO@∂ XHõ L`«Î~°O „"åã≤, ÉÏÉÏ"åiH˜ =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ Kå@∞‰õΩ<åfl~°∞.
JOkOK«\ÏxH˜ XHõ =ºH˜Î^•fi~å ѨOáê~°∞.
=∞Ǩ~å}˜QÍi L`«Î~°O fã¨∞H˘ã¨∞Î#fl =ºH˜Î |ã¨∞ûÖ’
ѨÙ@ìѨiÎH˜ |Ü«∞Å∞^Õ~å_»∞. P |ã¨∞û |∞Hõ¯Ñ¨@flO
ã¨g∞Ñ≤ã¨∞ÎO_»QÍ Z^Œ∞~°∞QÍ XHõ HÍ~°∞ =zÛOk. P HÍ~°∞
„_≥·=~°∞ |ã¨∞û#∞ PÑ≤, ''™êO_»∂~°∞ =∞Ǩ~å}˜QÍi
=^ŒÌ#∞Oz L`«Î~°O fã¨∞H˘ã¨∞Î#fl =ºH˜Îx ÉÏÉÏ"å~°∞
Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl~°——x K≥ѨÊ@O`À, `«##∞ =∞Ǩ~å}˜QÍ~°∞
ѨOÑ≤# ã¨OQÆu ÉÏÉÏ"åiH˜ ZÖÏ `≥eã≤Ok? Jx
Pâ◊Û~°ºáÈ`«∂ P =ºH˜Î |ã¨∞û kQÆQÍ<Õ ÉÏÉÏ"å~°∞,
''~å}©QÍ~°∞ ѨOÑ≤# L`«Î~°O W@∞ W=Ùfi—— JO@∂ P
L`«Î~åxfl fã≤H˘x ^•xx `≥~°=‰õΩO_®<Õ, ''P"≥∞ ZѨC_»∞
~åQÆey`Õ JѨC_»∞ ~°=∞‡#∞—— Jx K≥Ñ≤Ê HÍ~°∞Ö’
=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍ~°∞. ™êO_»∂~°∞ uiy "≥o§# "å~åÎǨÏ~°∞_»∞
ã¨O„Éèí=∂â◊Û~åºÅ`À [iy# q+¨Ü«∂xfl ѨÓ㨄QÆ∞zÛ#@∞¡
q=iOK«QÍ ~å[^ŒOѨ`«∞Å∞ P#O^•aúÖ’ FÅÖÏ_®~°∞.
ѨÙ@ìѨiÎ „Ѩܫ∂}O
XHõ~ÀA =∞Ǩ~å*ÏQÍ~°∞ ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"åiH˜
`≥eÜ«∞*ˇÜ«∞º‰õΩO_®<Õ =∞On=∂~°ƒÅO`À |Ü«∞ÖËÌi,
HÍ~°¡#∞ z„`å=u P=e X_»∞¤# xeÑ≤, z„`å=ux ^•\˜ ÉèíQÆ"å<£‰õΩ ÉèíH˜ÎѨÓ~°fiHõOQÍ ™êfiQÆ`«O ѨÅ∞‰õΩ`«∞#fl
ѨÙ@ìѨiÎH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl~°∞. J~Ú`Õ, JѨÊ\˜ˆH ÉÏÉÏ"å~°∞ ™êO_»∂~ü ~å[^ŒOѨ`«∞Å∞ 8
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021 28
8 ™êfiq∞"å~°∞ ™êO_»∂~°∞Ö’ q_çkKÕã≤# <åÅ∞QÆ∞
~ÀAÅÖ’ „H˘`«Î ~å[=∞ǨÏÖòÖ’ ã¨fiÜ«∞OQÍ ^Õ=`å=¸~°∞ÎÅ
q„QÆǨÅ#∞ „Ѩu+≤ªOKå~°∞. „H˘`«Î =∞ǨÏÖòÖ’
~å[ã≤OǨã¨<åxfl „Ѩu+≤ªOz# `«~°∞"å`« =∞Ǩ~å*ÏQÍ~°∞
ÉÏÉÏ"åix =ÚO^Œ∞QÍ P ã≤OǨã¨<åxfl Jkè+≤ªOK«
=Åã≤OkQÍ "Õ_»∞HÀQÍ, PÜ«∞# `«$Ñ≤ÎHÀã¨O ÉÏÉÏ"å~°∞
ã≤OǨã¨<åxfl Jkè+≤ªOz áê=#O KÕâß~°∞.
ÉÏÉÏ"å~°∞ XHõ~ÀA =∞Ǩ~å}˜x Ñ≤ez, ''J=∂‡,
Wk fã¨∞HÀ—— J<åfl~°∞. ~å}©QÍ~°∞ ã¨O„Ѩ^•Ü«∞|^ŒúOQÍ
p~°H˘OQÆ∞ Ѩ@ìQÍ, ''JÖÏ HÍ^Œ∞, XHõ @=Öò fã¨∞‰õΩ~å——
J<åfl~°∞. "≥O@<Õ ÉÏÉÏ"åi KÕuÖ’ JѨC_Õ xѨCÅ
H˘eq∞Ö’ #∞Oz fã≤#@∞¡#fl U_»∞ JOQÆ∞àÏÅ á⁄_»=ÙQÆÅ
NHõ$+¨μ‚x q„QÆǨÏO „Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿOk. Hõh qh Zé∞QÆx D
J^Œ∞ƒù`« ^Œ$âߺxfl, P ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# q„QÆǨxfl K«∂ã≤
=∞O„`«=ÚQÆ∞úÖˇ·<å~°∞ ZÅ¡~°∂. P q„QÆǨxfl =∞Ǩ~å}˜QÍ~°∞
`≥zÛ# @=ÖòÖ’ "ÕÜ«∞QÍ, JO`« "Õ_çQÍ L#fl q„QÆǨxfl
ÉÏÉÏ"å~°∞ =\˜ì KÕ`«∞Å`À Ѩ@∞ìHÀ=_»O =∞iO`« k„Q̓ùOu
HõeyOzOk. =∞~åfl_»∞ P Hõ$+¨‚ q„QÆǨxfl ÉÏÉÏ"å~°∞
ã¨fiÜ«∞OQÍ Ñ¨Ó*Ï=∞Ok~°OÖ’ „Ѩu+≤ªOKå~°∞.
ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞ ™êO_»∂~°∞ Ѩ~°º@#
=ÚyOK«∞H˘x uiy ѨÙ@ìѨiÎH˜ "≥àı§@ѨC_»∞
Q“~°=ã¨∂K«HõOQÍ ~å[^ŒOѨ`«∞Å∞ ѨÙ@ìѨiÎ =zÛ
ÉÏÉÏ"åi=^ŒÌ ÃãÅ=Ù fã¨∞H˘x "≥àϧ~°∞.
ã¨~°fi=∞`« ™ê~Ú
=∞Ǩ~å*ÏQÍiH˜ ÔHÃÑì<£ Zãπ.Z. [Éσ~ü ™êÃÇÏÉò J<Õ
ã¨Ç¨Ü«∞‰õΩ_»∞ LO_Õ"å_»∞. `˘Å∞`« PÜ«∞#‰õΩ ÉÏÉÏ"åi
k=º`«fiOѨ@¡ JO`« #=∞‡HõO LO_Õk HÍ^Œ∞. P~ÀAÖ’¡
ÉÏÉÏ"å~°∞ Éèí‰õΩÎÅ#∞ PO`«~°OyHõ ã¨OÉèÏ+¨}HÀã¨O
ǨÅ∞Ö’ HõÔ~ì<£ Hõ\ ˜ì L#fl „Ѩ^ÕâßxH˜ Ñ≤eKÕ"å~°∞. XHõ~ÀA
[Éσ~ü QÍix ‰õÄ_® Ñ≤eKå~°∞. HõÔ~ì<£ "≥#H˜¯ "≥à◊§QÍ<Õ
ÉÏÉÏ"å~°∞ J`«xH˜ `«=∞ =HõΔã¨÷ÖÏxfl K«∂áê~°∞. L~°∂ÌÖ’
'JÖϡǨï JHõƒ~ü— J#fl ã¨∞=~å‚HõΔ~åÅ∞ ÉÏÉÏ"åi P„t`« HõÅÊ`«~°∞=Ù
8
=HõΔã¨÷ÅOÃÑ· „Ѩ`«ºHõΔ"≥∞ÿ<å~Ú. J#∂ǨϺ"≥∞ÿ# D J^Œ∞ƒù`«
ã¨OѶ¨∞@#`À [Éσ~ü P<å\˜ #∞Oz ™êfiq∞ Éèí‰õΩÎxQÍ P„â◊~ÚOz# ™êO_»∂~ü ~å[^ŒOѨ`«∞Å Ü≥∂QƈHΔ=∂Å#∞
=∂iáÈÜ«∂~°∞.
8
ÔHÃÑì<£ Zãπ.Z. [Éσ~ü
XHõ~ÀA [Éσ~üQÍi ã¨f=∞}˜H˜ L#fl@∞¡O_ç
ÉÏÉÏ"åix ^Œi≈OK«∞HÀ"åÅ#fl HÀiHõ HõeyOk.
J@∞=O\˜ â◊√Éèí Ѩi}Ï=∞OHÀã¨"Õ∞ Z^Œ∞~°∞K«∂ã¨∞Î#fl
[Éσ~üQÍ~°∞ "≥O@<Õ P"≥∞#∞ ɡOQÆà◊¥~°∞Ö’ L#fl
ÉÏÉÏ"åi=^ŒÌ‰õΩ fã¨∞‰õΩ"≥àϧ~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Éèí[#
[~°∞QÆ∞`ÀOk. [Éσ~üQÍ~°∞ ѨÙ~°∞+¨μÅ"≥·Ñ¨Ù‰õΩ, PÜ«∞#
ÉèÏ~°º „ã‘ÎÅ"≥·Ñ¨Ù‰õΩ "≥àϧ~°∞. JHõ¯_ç q+¨Ü«∂ÖËg∞ `≥eÜ«∞x
HÍ~°}Ï# [Éσ~üQÍi ÉèÏ~°º XHõ „ѨHõ¯QÍ xÅ|_®¤~°∞.
™êfiq∞"å~°∞ ã¨~åã¨i P"≥∞ =^ŒÌ‰õΩ =zÛ XHõ ~°HõΔ ã¨$+≤ìOz
P"≥∞H˜zÛ Pj~°fikOKå~°∞. H˘kÌ ~ÀAÅÖ’<Õ P"≥∞
qѨs`«"≥∞ÿ# =∞ÖËiÜ«∂ ÉÏi#Ѩ_ç<å ™êfiq∞"å~°∞ P"≥∞‰õΩ
„Ѩ™êkOz# '~°HõΔ—Ü≥ÚHõ¯ k=º„ѨÉèÏ=O=Å# J#u
HÍÅOÖ’<Õ ã¨OѨÓ~°‚ P~ÀQƺ=O`«∞~åÅÜ«∂º~°∞.
ÉÏÉÏ"å~°∞ P"≥∞‰õΩ ~åÉ’ÜÕ∞ J<å~ÀQƺO #∞Oz
HÍáê_»\ÏxˆH P"≥∞Ö’ „¿Ñ~°} HõeyOz, `«=∞ ã¨=∞HΔÍxH˜
~°Ñ≤ÊOK«∞H˘x, '~°HõΔ— <˘ã¨y ~°H˜ΔOz# "≥·#O, "å~°∞
ã¨~°fi^Õ=`åf`«ã¨fi~°∂ѨÙÖË HÍ^Œ∞, ã¨~°fi=∞`åf`«ã¨fi~°∂ѨÙ
Å#fl ã¨`åºxH˜ J^ŒÌO Ѩ_»∞`«∞#flk Hõ^•!
WHõ, J##ºÉèíH˜Î`À `«=∞ k=ºK«~°} Hõ=∞ÖÏÅ#∞
Jxflq^è•Å∞QÍ K«∂ã¨∞‰õΩO@∂ ÉèíQÆ"å#∞Å∞ "åiH˜
29 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8 8
ÉèíQÆ"å<£ k=ºK«~°} ã¨xflkèÖ’
™êO_»∂~ü ~å[ ‰õΩ@∞O|O (1948)
„Ѩ™êkOz# k"åº#∞Éèí"åÅ#∞ =∞Ǩ~å}˜ N=∞u ã¨∞jÖÏ
^Õq QÀˆ~Ê_£ QÍi =∂@Ö’¡<Õ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O....
''1948Ö’ "Õ∞=Ú ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"åi ã¨xflkèH˜
KÕi#ѨÊ\˜#∞O_ç „Ñ¨u q+¨Ü«∞OÖ’#∂ ÉÏÉÏ"å~°∞
k=º=∂~°æxˆ~Ìâ◊‰õΩÅ∞QÍ =∞=∞‡efl J#∞„QÆÇ≤Ïã¨∂Î
=KåÛ~°∞. ÉÏÉÏ"åi k=ºã¨=∞HõΔOÖ’ "Õ∞=Ú J<ÕHõ
q+¨Ü«∂Å∞ <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ J^Œ$ëêìxH˜ <ÀK«∞‰õΩ<åflO.
Z=Ô~·<å 㨈~, ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"åi k=º áê^ŒÑ¨^Œ‡=ÚÅ
<å„â◊~ÚOz# `«~°∞"å`« ѨÓiÎQÍ Ñ¨i=~°Î# K≥O^Œ@O
`«^䌺O.
1947Ö’ ÉèÏ~°`«^ÕâßxH˜ ™êfi`«O„`«ºO
=KÕÛ<å\˜H˜ "Õ∞=Ú ™êO_»∂~°∞ ~å[ºáêʼnõΩÅ∞QÍ
L<åflO. H˘`«ÎQÍ U~°Ê_»¤ ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fiO x~°‚Ü«∞O
"Õ∞~°‰õΩ ™êO_»∂~°∞ ~å*Ϻxfl JYO_» ÉèÏ~°`å=xÖ’
qb#O KÕâß=Ú. JѨC_»∞ =∂ ~å[‰õΩ@∞O|O
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
Éèíq+¨º`«∞Î JQÆ=∞ºQÀK«~°OQÍ `«Ü«∂Ô~·Ok. Jk=~°‰õΩ
J#∞ÉèíqOz# ~åK«iHõѨ٠Éè’QÆÉèÏQͺÅ∞, Ǩϟ^•
"≥Ú^ŒÖˇ·#"å\˜x XHõ¯™êiQÍ =^Œe =∂=¸Å∞
rq`åxH˜ JÅ"å@∞Ѩ_»@O Hõ+¨ì`«~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O
Hõ^•! ~å[ºO HÀÖ’Ê~Ú# `«~°∞"å`« "Õ∞=Ú U^À
XHõ\ ˜ KÕÜ«∂e Hõ^•! =ÚYºOQÍ =∂ Ñ≤Å¡Å Éèíq+¨º`«∞Î
HÀã¨O Z@∞=O\˜ „Ѩ}ÏoHõÅ∞ ~°∂á⁄OkOKåÅ#fl
PÖ’K«#Ö’ Ѩ_®¤=Ú.
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <å Éèí~°Î N Ü«∞â◊fiO`«~å=Ù
QÀˆ~Ê_£QÍ~°∞ ÉèíQÆ"å<£ N ã¨`«º™ê~ÚÉÏÉÏ"åi
k=ºK«~°} ã¨xflkèx P„â◊~ÚOKå~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
ÉÏÉÏ"åi =Ü«∞ã¨∞û ˆH=ÅO 21 ã¨O=`«û~åÅ∞.
ÉÏÉÏ"å~°∞ =∂ ã¨fiã¨÷ÅOÖ’ XHõ Ѩi„â◊=∞#∞
™ê÷Ñ≤OK«=∞x <å Éèí~°Î‰õΩ ã¨∂zOKå~°∞. XHõ ~å*Ϻxfl
ѨiáêeOK«@O "Õ~°∞, XHõ Ѩi„â◊=∞#∞ #_»Ñ¨@O
"Õ~°∞. J~Ú<å ÉÏÉÏ"åi P^Õâßxfl t~°™ê=Ç≤ÏOz,
™êO_»∂~°∞ „áêO`«OÖ’ QÆ#∞Å∞, Yx*ÏʼnõΩ
ã¨O|OkèOz# Ѩi„â◊=∞#∞ ™ê÷Ñ≤OK«^ŒÅz, ÉèÏ~°`«
„ѨÉèí∞`åfixH˜ QÆ#∞Å bAHÀã¨O JÉèíº~°÷##∞
ѨOÑ≤OK«QÍ JѨÊ\˜ ÉèÏ~°`« „Ѩ^è•x ѨO_ç\ò [=ǨÏ~ü
ÖÏÖò <≥„Ǩ˙QÍ~°∞ ™ê#∞‰õÄÖOQÍ ã¨ÊOkOKå~°∞.
x*ÏxH˜ JHõ¯_» QÆ#∞Å bA ~å"åÅO>Ë KåÖÏ Hõ+¨ìO.
ZO^Œ∞=Å#O>Ë, JHõ¯_» QÆ#∞ÅÖ’ =∂OQÆhã¨∞,
W#∞=Ú xˆHΔáêÅ∞ Jáê~°OQÍ LO_»@O=Å¡ P bA
^ŒH˜¯OK«∞HÀ=\ÏxH˜ qѨs`«"≥∞ÿ# áÈ\© LO_ç#k.
ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"åi JÉèíÜ«∞ Pj~åfi^Œ=ÚÅ`À#∂
JO`å ã¨*Ï=ÙQÍ [iy "≥∞ÿxOQ∑ JO_£ "≥∞@Åi˚HõÖò
Ѩi„â◊=∞#∞ „áê~°OaèOK«QÆeQÍO. ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞
=∂ "≥∞ÿxOQ∑ JO_£ ÃѶ„~À ZÖÏ¡Üü∞ Ѩi„â◊=∞#∞
1974Ö’ `«=∞ k=ºáê^Œã¨Ê~°≈`À ѨÙh`«O KÕã≤
=∞=∞‡efl Pj~°fikOKå~°∞.
"Õ∞=Ú ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"åi k=º=∂~°æxˆ~Ìâ◊#OÖ’
Z<Àfl J=¸Åº"≥∞ÿ# rq`« áê~îåÅ∞ <Õ~°∞Û‰õΩ<åflO.
ÉèíQÆ"å<£ ã¨xflkèÖ’ „Ѩu XHõ¯~°∂ =∂#ã≤Hõ
„ѨâßO`«`«#∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. D qâßÅ „ѨѨOK«O8
30
8
#Å∞=¸ÅÅ #∞Oz [#∞Å∞ ÉèíQÆ"å<£ ã¨xflkèH˜ =KÕÛk
P =∂#ã≤Hõ „ѨâßO`«`«HÀã¨O, `«^•Ìfi~å HõeˆQ
ǨÏ$^ŒÜ«∞ Ѩi=~°Î#HÀã¨"Õ∞ Hõ^•! x[OQÍ =∞#O
ZO`À J^Œ$+¨ì=O`«∞ÅO. ÉèíQÆ"å<£ ã¨=∞HÍb#∞Å∞QÍ
ѨÙ\˜ì, ÉèíQÆ"å<£ ^ŒiKÕi, "åi JÉèíÜ«∞ Pj~åfi^•Å#∞
ã¨OѨÓ~°‚OQÍ á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åflO.
1972Ö’ |$O^•=<£Ö’ "Õã¨q tHõΔ}Ï `«~°QÆ`«∞Å∞
[~°∞QÆ∞`«∞#fl ~ÀAÅq. XHõ~ÀA ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞
JHõ¯_»∞#fl Éèí‰õΩÎÅO^ŒiH© =∂q∞_ç ѨO_»¡#∞ ѨOz,
XHõ ѨO_»∞#∞ =∂„`«O `«=∞ KÕuÖ’ LOK«∞H˘x J@∂
W@∂ „uѨC`«∂ P_»∞`«∞<åfl~°∞. P ^Œ$â◊ºO JHõ¯_»∞#fl
"å~°O^ŒiÖ’ P ѨO_»∞#∞ ÉèíQÆ"å<£ Z=iH˜™êÎ~å?
J#fl L`«∞ûHõ`«#∞ ˆ~ÔHuΙÈÎOk. P~ÀA "Õ∞=Ú
=∂~°æ=∞^茺OÖ’ Ô~·ÖËfi ˆQ@∞ Ѩ_»@O=Å¡ |$O^•=<£
KÕ~°∞HÀ=@O HÍã¨Î PÅ㨺"≥∞ÿOk. ÉèíQÆ"å<£ <å Éèí~°Î#∞
K«∂_»QÍ<Õ <Õ~°∞QÍ PÜ«∞#^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ P =∂q∞_ç
ѨO_»∞ KÕuÖ’ ÃÑ\Ïì~°∞.
=∞~°∞ã¨\ ˜~ÀA ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞ =ÚOɡ·Ö’x
'^èŒ~°‡ˆHΔ„`«— "åi¬HÀ`«û=OÖ’ áêÖÁæ#\ÏxH˜ "≥à◊§=Åã≤
LO_ç#k. P~ÀA ÉÏÉÏ"åi k"ÀºÑ¨<åºã¨O
`«~°∞"å`« "Õ∞=Ú ÉˇOQÆà◊¥~°∞Ö’x =∂ x"å™êxH˜
uiy =KåÛ=Ú. =∂"å~°∞ <å`À, ''ÉèíQÆ"å<£ <å‰õΩ
=∂q∞_ç ѨO_»∞ WKåÛ~°∞. h‰õΩ W=fiÖË^•?—— J<åfl~°∞.
P ѨO_»∞#∞ W^ŒÌ~°O „Ѩ™ê^ŒOQÍ uO^•=∞<åfl~°∞.
HÍh, ÉèíQÆ"å<£ K«~°ºÅÖ’ HõzÛ`«OQÍ U^À XHõ
JO`«~å~°÷O LO@∞Ok. P ѨO_»∞#∞ ÉÏÉÏ"å~°∞ `«=∞
ã¨fiǨϙêÎÅ`À g∞ˆH WKåÛ~°∞ HÍ|\˜ì, g∞ˆ~ u<åe Jx
<Õ#∞ Ѩ@∞ì|\Ïì#∞.
=∞~åfl_»∞ L^ŒÜ«∞O x„^Œ#∞O_ç ÖËz# `«~°∞"å`«
PÜ«∞# =ÚY „ѨHΔÍà◊#HÀã¨O ÉÏ`ü~°∂"£∞H˜ "≥o§
J^ŒÌOÖ’ K«∂ã¨∞HÀQÍ, =ÚYO =OHõ~° uiy LO_»@O
QÆ=∞xOz, ѨHõΔ"å`«O =zÛO^Œx „QÆÇ≤ÏOKå~°∞.
8
_®Hõì~°∞¡ =zÛ Ñ¨sH˜ΔOz, Wk #Ü«∞O HÍ=\ÏxH˜ ZO`«
ã¨=∞Ü«∞O Ѩ_»∞`«∞O^À K≥ѨÊÖË=∞<åfl~°∞. zH˜`«û
P~°Oaèã¨∂Î |Ü«∞@ K«Å¡QÍeÖ’ u~°QÆ=^ŒÌx,
31
gÅ∞#flO`«=~°‰õΩ "≥K«ÛQÍ L#flKÀ@ LO_»=∞x ã¨ÅǨ
WKåÛ~°∞. 8
Ô~O_»∞ ~ÀAÅ `«~°∞"å`« ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞
ÉÁOÉÏ~Ú #∞Oz uiy =KåÛ~°∞. <Õ#∞ _®Hõì~°¡
ã¨ÅǨ#∞ ѨHõ¯#ÃÑ\˜ì J^•ÌÅ∞ =¸ã≤# HÍ~°∞Ö’
=∂"åix "≥·\òѶ‘Å∞¤ fã¨∞‰õΩ"≥àϧ#∞. ÉèíQÆ"å<£
=∂"åix ^Œ∂~°O #∞Oz K«∂ã≤ ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ,
''U=∞~ÚOk h =ÚMÏxH˜?—— Jx J_çQÍ~°∞. ''_®Hõì~°∞¡
=ÚMÏxH˜ ѨHõΔ"å`«O =zÛO^ŒO@∞<åfl~°∞ ™êfig∞—— Jx
K≥áêÊ~°∞ =∂"å~°∞.
ÉÏÉÏ"å~°∞ #qfi ѨHõΔ"å`«O =zÛ =OHõ~°áÈ~Ú#
K≥OѨg∞^Œ XHõ ^≥|ƒ "Õâß~°∞. P ^≥|ƒ`À `«HõΔ}O
=ÚYO =∂=¸Å∞QÍ J~ÚOk. P `«~°∞"å`«
ÉÏÉÏ"å~°∞ "ÕkHõÃÑ·H˜ "≥o§ `«=∞ k"ÀºÑ¨<åºã¨O
J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°∞. "åi k=º„Ѩã¨OQÍ#O`«~°O "Õ∞=Ú
WO\˜H˜ uiy =KÕÛâß=Ú.
=∞~åfl_»∞ L^ŒÜ«∞O ~ÀE ѨsH˜ΔOK«\ÏxH˜
=zÛ#>Ë¡ _®Hõì~°∞¡ =zÛ, ѨHõΔ"å`«O #∞Oz ѨÓiÎQÍ
HÀÅ∞‰õΩ#fl =∂"åix K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞.
[iy# q+¨Ü«∞=∞O`å qx, P QÆkÖ’ L#fl
™êfiq∞"åi á¶È\’ =^ŒÌ‰õΩ "≥o§ =Ú‰õΩo`« ǨϙêÎÅ`À
#=∞㨯iã¨∂Î, ''W@∞=O\˜ J^Œ∞ƒù`åxfl ÉèíQÆ"å<£
N ã¨`«º™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ KÕÜ«∞QÆÅ~°∞——
J<åfl~°∞.
#Ü«∞O HÍx Z<Àfl n~°…HÍÅ "åº^èŒ∞Å∞ ˆH=ÅO
ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"åi k"åºjã¨∞ûÅ`À #Ü«∞O HÍ=@O
ã¨~°fi™ê=∂#ºO. =∂"åi q+¨Ü«∞OÖ’ [iy# =∞~À
J^Œ∞ƒù`«O q=i™êÎ#∞. "åi r~°‚HÀâ◊OÖ’ @∂º=∞~ü#∞
QÆ∞iÎOKå~°∞. Jk '=∂eÔQflO\ò— @∂º=∞~ü. JO>Ë,
Hͺ#û~ü HÍ~°Hõ @∂º=∞~ü J#fl=∂@. P q+¨Ü«∂xfl
"≥·^Œ∞ºÅ∞ „^èŒ∞gHõiOKå~°∞‰õÄ_®. JѨC_Õ <Õ#∞,
=∂"å~°∞ HõÅã≤ ÉèíQÆ"å<£ ^Œ~°≈<å~°÷O ѨÙ@ìѨiÎ "≥àϧO.
ÉÏÉÏ"å~°∞ <å Éèí~°Î#∞ K«∂_»QÍ<Õ, ''Uq∞
ã¨=∂Kå~°O?—— Jx J_çQÍ~°∞. "≥O@<Õ PÜ«∞#,
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
''™êfig∞, _®Hõì~°∞¡ <å‰õΩ PѨˆ~+¨<£ KÕÜ«∂ÅO@∞<åfl~°∞——
Jx q#flqOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ÉèíQÆ"å<£ =∂"åix
Pj~°fikOz, ''UO ÉèíÜ«∞O ÖË^Œ∞, PѨˆ~+¨<£
KÕ~ÚOK«∞HÀ—— J<åfl~°∞. S`Õ, <Õ#∞ T~°∞HÀ‰õΩO_®,
''™êfig∞, Jk ˆH#û~ü@—— J<åfl#∞ PO^Àà◊#QÍ.
"≥O><Õ ÉèíQÆ"å<£ <å=OHõ K«∂ã≤, ''<Õ#∞ J`«x
ˆH#û~üx ˆHxûÖò KÕâß#∞. "≥à◊√§. h Éèí~°Î‰õΩ Ug∞HÍ^Œ∞——
JO@∂ qÉèí∂u ã¨$+≤ìOz WKåÛ~°∞.
"Õ∞=Ú |Ü«∞Å∞^Õi ɡOQÆà◊¥~°∞ =KåÛ=Ú. _®Hõì~°∞¡
PѨˆ~+¨<£‰õΩ `Õn x~°‚~ÚOKå~°∞. H˘_»∞‰õΩÅ∞,
‰õΩ=∂Ô~ÎÅ∞ JO^Œ~°∂ =KåÛ~°∞. =∂ ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ=∂Ô~Î
PѨˆ~+¨<£ käÜÕ∞@~ü |Ü«∞@ P„`«∞`«QÍ Z^Œ∞~°∞
K«∂ã¨∞Î#fl "åà◊§ z#fl K≥Öˇ¡e`À, ''J=∞‡H˜ D
PѨˆ~+¨<£ ZO`« „Ѩ=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿ#^À `≥eÜ«∞#>Ë¡
LOk—— J#flk. JѨC_®"≥∞ `«# JHõ¯`À, ''J=∞‡H˜
ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"åiѨ@¡ ã¨OѨÓ~°‚ qâßfiã¨O LOk.
JO^Œ∞=Å¡<Õ JO`« xtÛO`«QÍ, „ѨâßO`«OQÍ LOk——
Jx ã¨=∂^è•#O K≥Ñ≤ÊOk.
ÉèíQÆ"å<£ Hõ$Ѩ`À PѨˆ~+¨<£ q[Ü«∞=O`«"≥∞ÿOk.
=∂"å~°∞ ѨÓiÎQÍ HÀÅ∞‰õΩ<åfl~°∞. J@∞ `«~°∞"å`« 11
ã¨O=`«û~åÅáê@∞ ˆH#û~ü *Ï_» ÖˉõΩO_® P~ÀQƺOQÍ,
Ǩ~ÚQÍ rqOKå~°∞.——
ã¨`«º"≥∞ÿ# =∂@ ™ê~Ú=∂@
8
ÉèíQÆ"å<£ k"åºjã¨∞ûÅ`À ™êO_»∂~°∞ =∂r áêʼnõΩÅ∞
„áê~°OaèOz# Ѩi„â◊=∞ =¸_»∞ ѨÓÅ∞, P~°∞ HÍÜ«∞Å∞QÍ
q~ålÅ¡™êyOk. 1948Ö’ ™êO_»∂~°∞ =∞Ǩ~å}˜ `«=∞#∞
`˘e™êi ^Œi≈OK«∞‰õΩ#fl ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ ™êfiq∞"å~°∞ ѨeH˜#
k=º"å‰õΩ¯Å∞ Ü«∞^ä•~°÷`«#∞ ã¨O`«iOK«∞‰õΩ<åfl~Ú. D
â◊√ÉèíѨi}Ï=∂Åhfl `«ÅK«∞‰õΩO@∞O>Ë,
''JÅ¡ Ѩ~°=∂`«‡Ü«∞#∞ ÉÁ=∞‡ÖÏ@QÍ_»∞
`å#∞ r=ÙÅ ~°OQÆã¨÷ÖÏ# xÅz
P_»∞ P<å\˜ D<å\˜ P@Å~°ã≤
ã¨∞O`« =i‚Oz H˘O`« ã¨O`«ã¨=Ú QÆ#∞_ç——
J#fl ™êfiq∞"åi J=∞$`«"å‰õΩ¯Å∞ QÆ∞~°∞ÎH˘zÛ,
''JÅ¡ Ѩ~°=∂`«‡Ü≥ÿ∞# ™ê~ÚѨ~°O^è•=Ú_»∞
`å#∞ ™êO_»∂~°∞ ã¨O™ê÷#=∞O^Œ∞ xÅz
<≥~°Ñ≤# ÉèíHÀÎ^Œú~°} k"åº#∞„QÆÇ¨Ï bÅ#∞
ã¨∞O`« =i‚OѨ H˘O_»O`« ã¨O`«ã¨=Ú HõeÔQ——
J#fl ÉèÏ=O "≥∞ÿ=∞~°Ñ≤OѨ*Ëã¨∂ÎO_»QÍ, P q~å\ò ѨÙ~°∞+¨μx
k=º=∞OQÆà◊ã¨fi~°∂ѨO Hõ#∞Å=ÚO^Œ∞ Hõ^ŒÖÏ_ç P#O^Œ
áê~°=â◊ºOÖ’ FÅÖÏ_çã¨∞ÎO_»QÍ =∞#ã¨∞û P
=∞Ǩ=`å~°∞xH˜ *Ë*ËÅ∞ ѨÅHÍÅx Lqfià◊¥§~°∞`«∂...
^èŒ~°‡~°HΔÍ ã¨=Ú`«Ê#fl ™ê~Ú~°∂Ѩ q~ål`å
[Ü«∞=Ú [Ü«∞=Ú... [Ü«∞=Ú [Ü«∞=Ú.

Éèí∞[|ÅO, |∞kú|ÅO Hõ#fl ^≥·=|ÅO, ^èŒ~°‡|ÅO q∞#fl

ÉèÏ~°`« Ѩq„`« K«i„`«Å∞ =∞#‰õΩ J<ÕHõ J#∞Éèí∂`«∞Å∞ JOkã¨∞Î<åfl~Ú. J<ÕHõ q^ŒºÖÏi˚Oz#
~å=}∞_»∞, Ç≤Ï~°}Ϻ‰õΔΩ_»∞, Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å~°∞ ^èŒ~°‡ã¨fi~°∂ѨÙÅÃÑ· `«ÅѨ_ç U Ѷ¨e`«O
á⁄O^•~À =∞#=¸ JǨÏOHÍ~°O`À qé]gy`Õ J^Õ Ñ¶¨e`«O. Éèí∞[|ÅO, |∞kú|ÅO Hõ#fl ^≥·=|ÅO,
^èŒ~°‡|ÅO Q˘Ñ¨Ê^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ÉèÏ~°`«OÖ’ Hõ$+¨μ‚_»∞ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞x`À, ''<å=^ŒÌ L#flq Ô~O_Õ, XHõ\ ˜
<Õ#∞, Ô~O_»=k <å Ãã·#º=Ú. Uk HÍ"åe?—— Jx J_çQÍ_»∞. ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ Éè∫uHõ Ѷ¨ÖÏxfl PtOz,
''<å‰õΩ Ãã·#ºO HÍ"åeHÍx, <å‰õΩ h"Õq∞ K≥Ü«∞ºQÆÅ=Ù?—— J<åfl_»∞. H“O`ÕÜ«Ú_»∞, ''™êfig∞, h=Ù XHõ¯_»=Ù
<å`À L#flѨC_»∞ <å‰õΩ Ö’Hõ=∞O`å ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã¨∞ÎOk. Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ö’<Õ HÍ^Œ∞, <å rq`åxˆH ™ê~°käQÍ
~°^äŒOÖ’ ‰õÄ~°∞ÛO>Ë KåÅ∞. h ã¨xfl^èÕ <å ÃÑxflkè—— J<åfl_»∞. ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ 'HÍfixì\ ©— K«∂âß_»∞, J~°∞˚#∞_»∞
'HÍfie\©— K«∂âß_»∞. 'HÍfixì\ ©— =Å¡ „ѨÜ≥∂[#O ÖË^Œ∞. 8
– N ã¨`«º™ê~Ú
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021 32
8 PÜ«∞xfl‰õÄ_® fã¨∞‰õΩ"≥àϧ~°∞. JHõ¯_» XHõ<å_»∞
™ê~Úq^•ºi÷ k=ºã¨‡ $`«∞Å∞:
„áê~°÷<å áêi*Ï`åÅ∞
ÉÏÅ~å=∞K«O„^Œ<£
XHÍ<˘Hõ QÆ∞~°∞=ÙQÍi=^ŒÌ‰õΩ "≥o§ XHõ t+¨μº_»∞,
''QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∂! <Õ#∞ ÉèíQÆ=næ`« K«k"å#∞—— J<åfl_»∞.
JѨÙÊ_»∞ P QÆ∞~°∞=ÙQÍ~°∞, ''<åÜ«∞<å! ÉèíQÆ=næ`« K«k"å#∞
Jx ZѨÙÊ_»∂ J#‰õΩ. K«^Œ∞=Ù`«∞<åfl#∞ J#∞, ZO^Œ∞HõO>Ë
Jk x~°O`«~°O K«^Œ∞=Ù`«∂ =∞##O KÕã¨∂Î PK«~°}Ö’
ÃÑ_»∞`«∂ LO_»=Åã≤O^Õ `«Ñ¨Ê XHõ™êi K«kq#O`«
=∂„`å# ѨÓiÎQÍ J=QÍǨÏ#‰õΩQÍx, J#∞Éèí"åxH˜QÍx
=KÕÛk HÍ^Œ∞—— J<åfl~°∞.
J^ÕsuQÍ, <Õ#∞ ™êfiq∞"åi k=ºÑ¨^Œã¨xflkèÖ’
<Õ~°∞Û‰õΩ#fl q+¨Ü«∂Å#∞ H˘xflO\˜x PK«~°}Ö’ ÃÑ_»∞`«∂,
=∞iH˘xflO\˜x PK«~°}Ö’ ÃÑ@ì\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflã¨∂Î<Õ
L<åfl#∞. ™êfiq∞"åi ™êxfl^茺OÖ’ <Õ#∞ <Õ~°∞Û‰õΩ#fl
áê~îåÅ#∞ U HÀ}OÖ’ J~°÷O KÕã¨∞H˘#QÆeQÍ<À "å\˜x
8
J^Õ HÀ}OÖ’ g∞ =ÚO^Œ∞OK«_®xH˜ „Ѩܫ∞ufl™êÎ#∞.
™ê~ÚÉèíHõÎHÀ\˜H˜ ã¨O[Üü∞ ã¨Ç¨hQÍ~°∞ ã¨∞Ѩiz`«∞Å∞.
™êfiq∞"å~°∞ XHõ™êi =ÚOɡ· Ѩ~°º@#‰õΩ `«=∞`Àáê@∞
33
™êfiq∞"åi k"ÀºÑ¨<庙êxH˜ =ÚO^Œ∞ PÜ«∞# „Ѩã¨Oyã¨∂Î
''„¿ÑÜ«∞~ü D*ò "Õ∞<£û Fh¡ „Ããì<£Î JO_£ QÍ_£û Fh¡
8
gH±<≥ãπ——, „áê~°÷# J<Õk =∂#=ÙxH˜ QÆÅ XˆH XHõ |Å=Ú
=∞iÜ«Ú ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ QÆÅ XˆH XHõ |ÅÇ‘Ï#`« J<åfl~°∞.
Éèí‰õΩÎ_»∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõOQÍ KÕ¿ã „áê~°÷#‰õΩ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
=â◊√_≥·áÈ`å_»x nx ÉèÏ==Ú.
ã¨Ç¨hQÍ~°∞ `«# „Ѩã¨OQÆOÖ’ „áê~°÷##∞ =∂#=Ùx
UÔH·Hõ |ÅOQÍ K≥ѨÊ_»O=~°‰õΩ ÉÏQÍ<Õ LOk, HÍh Jk
ÉèíQÆ=O`«∞_ç |ÅÇ‘Ï#`«‰õÄ_® Jx ™êHΔÍ`«∞Î ÉèíQÆ=O`«∞_ç
ã¨=∞HõΔOÖ’<Õ K≥ѨÊ_»O KåÖÏ=∞OkH˜ Pâ◊Û~°ºO HõeyOz
LO@∞Ok. S`Õ, P ã¨=∂"Õâ◊O `«~°∞"å`« ™êfiq∞"å~°∞
`«=∞ x"å㨠=∞Ok~°OÖ’ Éèí‰õΩÎÅ`À =ÚK«Û\˜ã¨∞Î#flѨC_»∞
ã¨O[Üü∞ ã¨Ç¨hQÍi =OHõ K«∂ã≤ =∞^èŒ∞~° =∞O^ŒÇ¨ã¨O
zOkã¨∂Î, ''K«Hõ¯x ÉèÏ=O, „áê~°÷#.... ÉèíQÆ=O`«∞_ç
|ÅÇ‘Ï#`«—— J<åfl~°∞.
„áê~°÷#Ö’x JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# â◊H˜Îx =∂#"åoH˜ `≥eÜ«∞
*ËÜ«∞\ÏxˆH ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ D "åHͺxH˜ `«# P"≥∂^ŒO
`≥eÜ«∞*Ëâß_»x =∞#O „QÆÇ≤ÏOKåe. D ã¨OѶ¨∞@#x
L^•Ç¨ÏiOK«_®xH˜ HÍ~°}O, <Õ#∞ ™êfiq∞ k=ºã¨xflkèÖ’
á⁄Ok# J#∞Éèí"åÅ#∞ D HÀ}OÖ’<Õ J~°÷O
KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOKå#∞.
P^蕺u‡Hõ =∂~°æOÖ’ „áê~°÷# J`«ºO`« „Ѩ^è•#"≥∞ÿ#k.
D ™ê^èŒ<å=∂~åæxH˜ ##∞fl ™êfiq∞ J#∂ǨϺ"≥∞ÿ#suÖ’
ѨiK«Ü«∞O KÕã≤, ^•x J=∞$`«`«∞ź"≥∞ÿ# Ѷ¨ÖÏÅ#∞ <å‰õΩ
ZO`À „¿Ñ=∞`À JOkOKå~°∞. ™êfiq∞"å~°∞ <å‰õΩ
J#∞„QÆÇ≤ÏOz# XHõ â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# ™ê^èŒ<å=∂~°æO D
„áê~°÷#. Éèí‰õΩÎÅ∞ KÕ¿ã „áê~°÷#Å#∞ `å=Ú ZO`À ^ŒÜ«∞`À
ã‘fiHõiOz, ^•xH˜ `«y#q^èŒOQÍ „Ѩuã¨ÊOk™êÎ=∞<Õ
#=∞‡HÍxfl ™êfiq∞"å~°∞ HõÅ∞QÆ*Ë™êÎ~°∞. JO`ÕHÍ^Œ∞,
™êfiq∞"åiH˜ J™ê^茺"≥∞ÿ#^ŒO@∂ Ug∞ ÖË^Œ<Õ
ѨiѨÓ~°‚"≥∞ÿ# qâßfi™êxfl ‰õÄ_® HõeˆQ@@∞¡ KÕ™êÎ~°∞.
D q+¨Ü«∂xfl „^èŒ∞=Ѩ~°KÕ ã¨OѶ¨∞@# XHõ\ ˜ g∞‰õΩ
`≥eÜ«∞*Ë™êÎ#∞. <Õ#∞ `˘q∞‡^Œ= `«~°QÆu K«^Œ∞=Ù`«∞#fl
~ÀAÅÖ’ =∂ <å#flQÍ~°∞ ˆH~°à◊Ö’x „\˜K«∂~ü J<Õ z#fl
Ѩ@ì}OÖ’ ѨxKÕã¨∂Î LO_Õ"å~°∞. "å~°∞ ##∞fl ^ŒQÆæ~°Ö’x
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
N ã¨`«º™ê~Ú =∞Ok~åxH˜ fã¨∞‰õΩ"≥à◊√`«∂ LO_Õ"å~°∞.
Pq^èŒOQÍ <Õ#∞ P~ÀAÖ’¡<Õ ™êfiq∞"åi Éèí[#Ö’ áêÖÁæ<Õ
J=HÍâ◊O á⁄O^ŒQÆeQÍ#∞. S`Õ, JѨÊ\˜H˜OHÍ =∂
‰õΩ@∞O|OÖ’ Z=~°∂ ™êfiq∞"åix ^Œi≈OK«∞HÀÖË^Œ∞.
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ =∂ `«e¡QÍiH˜ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞OÖ’
<åiO[HÍÜ«∞O`« XHõ Hõ}˜u U~°Ê_ç#@∞¡ "≥·^Œ∞ºÅ∞
x~åúiOKå~°∞. =∞O^Œ∞Å=Å¡ Jk `˘ÅQÆHõáÈ`Õ â◊„ã¨ÎzH˜`«û
`«Ñ¨Ê^Œx K≥áêÊ~°∞. WÖÏ LO_»QÍ =∂ ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ∞
#Å∞QÆ∞~°O XHõ Pk"å~°O<å_»∞ ™êfiq∞x „áêi÷OK«\ÏxH˜
Éèí[#‰õΩ "≥àϧ=Ú. Éèí[#Ö’ Z=~À '^Œâ◊~°^äŒ#O^Œ# ~å=∂
^ŒÜ«∂™êQÆ~å ~å=∂— Jx áê_»∞`«∂ LO_»QÍ =∂
`«e¡QÍiH˜ ÉèíiOK«ÖËx Hõ_»∞ѨÙ<˘Ñ≤Ê HõeyOk. JuHõ+¨ìO
g∞^Œ P"≥∞ Éèí[# ѨÓiÎHÍQÍ<Õ <å#flQÍi=^ŒÌ HÍ~°∞ `åàÏÅ∞
fã¨∞‰õΩx "≥o§ ã‘\’¡ ‰õÄÅ|_çáÈÜ«∂~°∞. "Õ∞=Ú ‰õÄ_®
"≥o§ HÍ~°∞Ö’ ‰õÄ~°∞Û<åflHÍ P"≥∞ `«#‰õΩ Hõey# f„="≥∞ÿ#
<˘Ñ≤Êx QÆ∞iOz K≥áêÊ~°∞. P HõΔ}OÖ’ J#∞HÀ‰õΩO_® <å
<À\˜ "≥O@, ''J=∂‡! |Ǩïâß ™êfiq∞"å~°∞ h á⁄@ìÖ’x
Hõ}˜ux f¿ãã≤ LO_»=K«∞Û—— J#fl =∂@Å∞ "≥Å∞=_®¤~Ú.
P =∂@Å∞ ™êfiq∞"åˆ~ <åKÕ`« ѨeH˜OKåˆ~"≥∂!
P =∞~°∞<å_»∞ =∂ J=∞‡QÍ~°∞ Pã¨∞Ѩ„uH˜ "≥àϧ~°∞.
"≥·^Œ∞ºÅ∞ =∞m§ ™ê¯<£ x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞, J`åºâ◊Û~°ºHõ~°OQÍ
™ê¯<£Ö’ "åiH˜ Hõ}˜u HõxÑ≤OK«ÖË^Œ∞. J~Ú`Õ ™ê¯<£ KÕ¿ã
ѨiHõ~°O ã¨iQÍæ ѨxKÕÜ«∞#O^Œ∞=Å¡<À, ÖËHõ á⁄@ìÖ’
"åÜ«Ú=Ù=Å¡<À ™ê¯<£Ö’ Hõ}˜u Hõ#|_»@OÖË^Œx ÉèÏqOz
"å~°∞ P"≥∞‰õΩ ÖÏ„áșȯÑπ Ѩ^ŒúuÖ’ â◊„ã¨ÎzH˜`«û
x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. â◊„ã¨ÎzH˜`«û KÕã≤#ѨÙÊ_»∞ "åiH˜ Hõ}˜u
HõxÑ≤OK«HõáÈ=_»"Õ∞HÍHõ, Jk `˘ÅyOѨ|_ç#@∞¡QÍ
JHõ¯_˘Hõ =∞K«Û HõxÑ≤OzOk.
=∂ J=∞‡QÍiH˜ ã¨Ê $Ç¨Ï =zÛ# `«~°∞"å`« P"≥∞ =∂`À
`«#‰õΩ Z#ã‘Î+≤Ü«∂ WKÕÛ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞
JÉèíÜ«∞ǨÏã¨Î =Ú„^Œ`À ^Œ~°≈#q∞zÛ '<Õ#∞O_»QÍ ÉèíÜ«∞
"≥∞O^Œ∞‰õΩ?— J<åfl~°x K≥áêÊ~°∞. D ã¨OѶ¨∞@# "Õ∞=Ú
™êfiq∞x `˘e™êi ^Œi≈OK«Hõ=ÚO^Õ [iyOk. ÉèíQÆ"å<£
`«=∞ ã¨OHõÅÊ=∂„`å# Éèí∂q∞x PHÍâ◊OQÍ#∂, PHÍâßxfl
Éèí∂q∞QÍ#∂ =∂~°ÛQÆey# J#O`«â◊H˜Îã¨fi~°∂ѨÙÅx,
=∞#O KÕ¿ã „áê~°÷#Åhfl "åiˆH KÕ~°∞`«∂ LO\ÏÜ«∞x <å‰õΩ
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
J~°÷"≥∞ÿOk. <Õ#∞ |$O^•=<£Ö’ K«^Œ∞=Ù`«∞#fl ~ÀAÅÖ’
8
XHõ™êi <å‰õΩ ™êfiq∞ ã¨=∞HõΔOÖ’ „Ѩã¨OyOKÕ J=HÍâ◊O
ÅaèOz#ѨC_»∞, "åi J#∞=∞u`À =∂ `«e¡QÍiH˜ Hõey#
D k"åº#∞Éèí=O q=iOKå#∞.
=∞#O Kտ㠄Ѩf z#fl „áê~°÷##∞ ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"å~°∞
qO\Ï~°#fl^•xH˜, <å q^•ºi÷ rq`«O #∞O_ç H˘xfl
L^•Ç¨Ï~°}Å∞ `≥eÜ«∞*Ë™êÎ#∞.
<Õ#∞ |$O^•=<£Ö’ q^•ºi÷QÍ L#flѨÙÊ_»∞ "Õ∞O
=ÚQÆ∞æ~°∞ q∞„`«∞ÅO Hõeã≤ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<Õ"åà◊§O. "åiÖ’ XHõ
q^•ºi÷ <å‰õΩ ˆH~°à◊Ö’ áê~î°âßÅ™ê÷~Ú#∞O_ç ã¨Ç¨^蕺~ÚQÍ
L<åfl_»∞. J~Ú`Õ ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∞Î J`«_»∞ K≥_»∞ ¿ãflǨʼnõΩ
QÆ∞iÜ≥ÿ∞ ^èŒ∂=∞áê<åxH˜ JÅ"å@∞Ѩ_®¤_»∞. |$O^•=<åxH˜
=zÛ# `«~°"å`« ‰õÄ_® D ^Œ∞~°Å"å@∞#∞ q_çzÃÑ@ìÖËHõ
áÈÜ«∂_»∞. x*ÏxH˜ J`«_çH˜ ™êfiq∞"åi q^•ºã¨Oã¨÷Ö’
K«^Œ=_»O U=∂„`«O W+¨ìO ÖË^Œ∞. HÍh, `«e¡^ŒO„_»∞Å
|Å=O`«Og∞^Œ J`«_»∞ ~åHõ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞.
P~ÀA ~å„u Ǩã¨ìÖòÖ’ Éè’[<åÅ J#O`«~°O "Õ∞O
=ÚQÆ∞æ~°O HõÅã≤ K«^Œ∞=Ù‰õΩO@∂ LO_»QÍ D q^•ºi÷
=∂`À, ''D ~ÀA <Õ#∞ P„â◊=∞O ɡ·@‰õΩ "≥o§ ã≤QÆÔ~\ò
HÍeÛ =KåÛ#∞ `≥Å∞™ê?—— J<åfl_»∞ QÆ~°fiOQÍ. <Õ#∞ "≥O@<Õ
J`«x`À, ''#∞=Ùfi KÕã≤# Ѩx =∞Ozk HÍ^Œ∞. Ѩ@∞ì|_ç`Õ
W|ƒOkH˜ QÆ∞i J=Ù`å=Ù—— J<åfl#∞. ''WO`«=∞Ok
q^•º~°∞÷ÅÖ’ ##∞fl QÆ=∞xOKÕ^≥=~°∞?!—— J<åfl_»`«#∞
nè=∂QÍ. ''h ã¨OQÆu Láê^蕺ܫÚʼnõΩ, "åÔ~¤<£QÍiH˜
`≥eÜ«∞HõáÈ=K«∞Û, HÍh ™êfiq∞H˜ HõzÛ`«OQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk——
J<åfl#∞. JѨÙÊ_»∞ J`«_»∞, ''㨈~, <Õ#∞ ™êfiq∞x ã¨"åÅ∞
KÕã¨∞Î<åfl#∞. h=#fl@∞¡ <å q+¨Ü«∞O ™êfiq∞H˜ `≥e¿ãÎ, ##∞fl
D JÅ"å@∞ =∂<ÕÜ«∞=∞x PÜ«∞# <å`À ã¨fiÜ«∞OQÍ
K≥Ñ≤`Õ <Õ#∞ `«Ñ¨ÊHõ =∂<Õ™êÎ#∞—— J<åfl_»∞. ''™êfig∞, g_çx
ã¨<å‡~°æOÖ’ ÃÑ>Ëì ÉÏ^茺`« g∞^Õ—— Jx „áêi÷OK«@O q∞#Ǩ
<Õ<Õg∞ KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂#∞.
|$O^•=#OÖ’ Ǩã¨ìÅ∞ _®ÉÏÃÑ·# q^•º~°∞÷Å=∞O`å
=~°∞ã¨ÅÖ’ ‰õÄ~°∞ÛO>Ë =∂‰õΩ ^Œ~°≈<åxH˜ ã¨O|OkèOz#
8
\’ÔH#∞¡ W=fi|_Õq. "å\˜x|>Ëì "Õ∞=Ú ™êfiq∞ ^Œ~°≈<å~°÷O
34
8 8
„áê~°÷#‰õΩ LO_»=Åã≤# „Ѩ^è•#
ÅHõΔ}O ѨiѨÓ~°‚ qâßfiã¨O. Jk LO>Ë
=∞#O ZHõ¯_»∞<åfl =∞# „áê~°÷# `«Ñ¨ÊHõ
™êfiq∞H˜ KÕ~°∞`«∞Ok. D q+¨Ü«∂xfl
„^èŒ∞=Ѩ~°KÕ F ã¨OѶ¨∞@# `≥eÜ«∞*Ë™êÎ#∞.
|$O^•=<£ Ǩã¨ìÖòÖ’ <å QÆkÖ’<Õ
L#fl XHõ ™È^Œ~°∞xH˜ 'Ѷ≤\òû— ã¨=∞㨺
LO_Õk. XHõ<å_»`«#∞ ™êfl<åxHõx "≥o§,
ZO`«H© uiy ~åÖË^Œ∞. "≥o§ K«∂¿ãã¨iH˜
'„`«~¸— =∞Ok~°OÖ’ ™êfiq∞ ã¨xflkèÖ’ q^•º~°∞÷Å∞ ™êfl<åÅ QÆkÖ’ ã¨Ê $ǨÏ`«Ñ≤Ê Ñ¨_ç
L<åfl_»∞. "≥O@<Õ J`«xH˜ `«y# "≥·^ŒºO
'„`«~¸ =∞Ok~°O—Ö’H˜ "≥o§ ‰õÄ~°∞Û<Õ"åà◊§O. XHõ<å_»∞ JOkOK«|_çOk. ™êfiq∞"åi J#∞„QÆǨÏO`À „Ѩ=∂^ŒO
"Õ∞O =ÚQÆ∞æ~°∞ q∞„`«∞ÅO XˆH =~°∞ã¨Ö’ ‰õÄ~ÀÛ=_»O, =∂ #∞O_ç ɡ·@Ѩ_®¤_»∞.
=~°∞㨉õΩ "≥Ú^Œ\ ˜ \’ÔH<£ ~å=_»O, '„`«~¸—Ö’ "Õ∞O Ô~O_»∞ ~ÀAÅ∞ QÆ_çKå~Ú. "Õ∞=∞O`å '„`«~¸—Ö’
„ѨHõ¯„ѨHõ¯<Õ ‰õÄ~ÀÛ=_»O Ü«∂^Œ$zÛùHõOQÍ, HÍ^Œ∞ HÍ^Œ∞, ™êfiq∞ ã¨xflkèÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx L<åflO. ™êfiq∞ LÜ«∂ºÅÖ’
^≥·=„Ѩ}ÏoHõ „ѨHÍ~°O [iyáÈ~ÚOk. ™êfiq∞"å~°∞ =zÛ Pã‘#∞Öˇ· L<åfl~°∞. Z^Œ∞~°∞QÍ <Õ#∞, <å „Ñ¨Hõ¯<Õ D Ѷ≤\òû
LÜ«∂ºÅÖ’ Pã‘#∞Öˇ· =∂ JO^Œi`À KåÖÏ¿ãѨ٠=zÛ# q^•ºi÷ ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl_»∞. ™êfiq∞"å~°∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ
=∂\Ï¡_®~°∞. `«~°∞"å`« Éèí[# [iyOk. z=~°# Ǩ~°u =Oy KåÖÏ <≥=∞‡kQÍ ˆH=ÅO <å‰õΩ, D q^•ºi÷H˜
ã¨=∞Ü«∞O =zÛOk. ™ê^è•~°}OQÍ ™êfiq∞"åiH˜ Ǩ~°uKÕÛ =∂„`«"Õ∞ qxÑ≤OKÕ@@∞¡QÍ `«q∞à◊OÖ’, ''|OQÍ~°∂,
J=HÍâ◊O ~ÀAH˘Hõ q^•ºi÷H˜ ÅaèOKÕk. ™êfiq∞"åˆ~ =∞O^Œ∞Å∞ H˘#∞HÀ¯=_®xH˜ _»|∞ƒÅ∞ ÖËHõáÈ`Õ #∞=Ùfi
ã¨fiÜ«∞OQÍ Ç¨~°u "≥eyOz, P JyæÃÑ>ˇì#∞ Ǩ~°uKÕÛ ™êfiq∞H˜ K≥ѨʉõÄ_»^•. ™êfiq∞ h‰õΩ _»|∞ƒ WKÕÛ"å~°∞ Hõ^•——
q^•ºi÷ *Ë|∞Ö’ ÃÑ>Ëì"å~°∞. „Ѩu XHõ¯~°∂ ^•xx ZO`À J<åfl~°∞. <å =∂`«$ÉèÏ+¨ =∞à◊Ü«∂à◊O J~Ú#ѨÊ\˜H© <å‰õΩ
Éèí„^ŒOQÍ ^•K«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. `«q∞à◊O ‰õÄ_® `≥eã≤ LO_»@O=Å¡ ™êfiq∞ J`«x`À
J~Ú`Õ, P ~ÀA# ™êfiq∞"å~°∞ Ǩ~°u "≥eyOz# U=∞<åfl~À <å‰õΩ J~°÷"≥∞ÿOk. <å‰õΩ `«q∞à◊O =K«∞Û##fl
`«~°∞"å`« JyæÃÑ>ˇì#∞ Ǩ~°uKÕÛ q^•ºi÷H˜ W=fi‰õΩO_®, q+¨Ü«∞O W`«xH˜ =∂„`«O `≥eÜ«∞^Œ∞. _»|∞ƒÖË¡Hõ =∞O^Œ∞Å∞
=ÚO^Œ∞ =~°∞ã¨Ö’ ‰õÄ~°∞Û#fl, =∂ Ǩã¨ìÖò QÆkÖ’ ™êfiq∞x =∂<ÕÜ«∞@O=Å¡<Õ J`«xH˜ Ѷ≤\òû =KåÛÜ«∞x „QÆÇ≤ÏOKå#∞.
ã¨"åÅ∞ KÕã≤# <å q∞„`«∞x "≥·Ñ¨Ù qã¨∞~°∞`«∂, ''UÜü∞! <Õ#∞ `«~°∞"å`« "Õ∞O Ǩã¨ìÖ’¡ =∂ QÆkH˜ "≥àϧHÍ, <Õ#∞ J`«x`À
JyæÃÑ>ˇì WKåÛ#x ã≤QÆÔ~@∞¡ =∂„`«O HÍÅÛ‰õΩ—— J<åfl~°∞. =∞O^Œ∞Å∞ H˘#∞HÀ¯=_®xH˜ _»|∞ƒÅ∞ ÖË=#fl q+¨Ü«∞O
D =∂@ q#fl q∞ye# q^•º~°∞÷ÅO`å, ™êfiq∞ Kè«Ö’H˜ÎQÍ =∂`À ZO^Œ∞‰õΩ K≥ѨÊÖË^Œx J_çy`Õ, J`«_»∞ Pâ◊Û~°ºáÈ~Ú
J<åfl~°#∞‰õΩx Ѷ¨∞ÁÅ∞¡# #"åfi~°∞, HÍh "Õ∞O =ÚQÆ∞æ~°∞ P q+¨Ü«∞O hHÖÏ `≥eã≤O^Œx J_çQÍ_»∞. JO`ÕHÍHõ
q∞„`«∞ÅO =∂„`«O ™ê÷}∞=ÙÅ"≥∞ÿ LO_çáÈÜ«∂O, ZO^Œ∞ `«#=^ŒÌ _»|∞ƒÅ∞ ÖË=#fl q+¨Ü«∞O ™êfiq∞`À K≥ѨÊ\ÏxH˜
HõO>Ë ™êfiq∞"åi "å‰õΩ¯ÅÖ’x PO`«~°ºO =∂‰õΩ =∂„`«"Õ∞ ã≤QÆ∞æѨ_®¤#x ‰õÄ_® J<åfl_»∞.

8
`≥Å∞ã¨∞ HÍ|\˜ì. D q+¨Ü«∂xfl U^≥·<å ѨÙã¨ÎHõOÖ’ XHõ nxH˜ =ÚO^Œ∞ q=iOz# ã¨OѶ¨∞@#Ö’ Ѩ~ÀHõΔOÖ’
k=º"≥∞ÿ# bÅQÍ K«^Œ=_»O "Õ~°∞, HÍh Ü«∞^ä•~°÷OQÍ Wk KÕã≤# ã¨"åÅ∞‰õΩ ÉèíQÆ"å#∞Å∞ ã¨ÊOk¿ãÎ, WHõ¯_» <À~°∞ qÑ≤Ê
Hõà◊§=ÚO^Õ [iy#ѨÙÊ_»∞ HõeˆQ J#∞Éèí∂u "Õ~°∞. K≥ѨÊx q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® "å~°∞ qx ã¨ÊOkOKå~°∞. z#fl

35 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021

8
=∞# =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ q#_»O Hõ+¨ì=∞O\Ï~å?! 8
p=∞ "Õ¿ã J_»∞QÆ∞Å ã¨=fi_çx Ãã·`«O q#QÆey# ^≥·"åxH˜ <å<å\˜H© |bÜ«∞O HÍ™êyOk. J~Ú`Õ Wk <≥~°"Õ~°_®xH˜
™êfiq∞"åi J#∞=∞u ÅaèOKåe. Éèí[#Ö’ áê_®Å#∞‰õΩ<Õ
q^•º~°∞÷Å∞ ™ê^è•~°}OQÍ ^Œ~°≈#O ã¨=∞Ü«∞OÖ’
™êfiq∞"å~°∞ `«=∞ ã¨g∞áêxH˜ ~åQÍ<Õ "≥∂HÍà◊§ÃÑ· ÖËz
ÉèíQÆ"å#∞Å ã¨~°fi[˝`åfixfl `≥eÜ«∞*Ë¿ã XHõ ã¨OѶ¨∞@# <Õ~°∞QÍ ™êfiq∞x J#∞=∞u HÀ~°_»O, ÖË^• ÖËY^•fi~å `«=∞
q=i™êÎ#∞. H˘O`« Ǩ㨺OQÍ JxÑ≤OKÕ D ã¨OѶ¨∞@# „áê~°÷##∞ q#flqOK«∞HÀ=_»O [iˆQk. J~Ú`Õ <Õ#∞ Zxfl
<Õ#∞ |$O^•=#OÖ’ a.HÍ"£∞. „Ѩ^äŒ=∞ ã¨O=`«û~°OÖ’ „Ѩܫ∞`åflÅ∞ KÕã≤<å Jq Ѷ¨eOK«ÖË^Œ∞. XHõ™êi <å
LO_»QÍ [iyOk. =∂ `À\˜ q^•ºi÷ ™êfiq∞"åiH˜ KÕuÖ’x ÖËY#∞ K«∂ã≤ ™êfiq∞ z~°∞#=Ùfi`À, ''Uq∞\˜k, h
JO^Œ*ËÜ«∂Å<Õ L^ÕÌâ◊ºO`À XHõ ÖËY „"åã≤, XHõ Hõ=~°∞Ö’ ÃÑo§ Ѩ„uHÍ?—— Jx "≥o§áÈÜ«∂~°∞. =∞~˘Hõ™êi <å ÖËY
ÃÑ\˜ì fã¨∞‰õΩx "≥àϧ_»∞. HÍh ™êfiq∞ J`«x ÖËY#∞ "≥·Ñ¨Ù K«∂ã≤ ™êfiq∞"å~°∞ „ѨHõ¯#∞#fl q^•ºi÷`À, ''gxH˜
fã¨∞HÀÖË^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ "≥Ú^Œ\ ˜ „Ѩܫ∞`«flOÖ’ ™ê^茺O WO@~°∂fi º HÍ"åÅ@, #∞=Ùfi W=Ùfi—— Jx ##∞fl
HÍHõáÈ~Ú<å Ô~O_»= ÖËHõ =¸_»= „Ѩܫ∞`«flO Ѷ¨eOz P@Ѩ\ ˜ìOz "≥o§áÈÜ«∂~°∞. `«~°∞"å`« Ѩi}Ï=∞"Õ∞=∞O>Ë
q^•º~°∞÷Å∞ `«=∞ ÖËYÅ#∞ ™êfiq∞H˜ ã¨=∞iÊOK«∞HÀQÆeˆQ ™êfiq∞"å~°∞ <Õ#∞ ‰õÄ~°∞Û#fl =~°∞ã¨"≥·Ñ¨Ù ~å=_»"Õ∞
"å~°∞. S`Õ, D q^•ºi÷ ^•^•Ñ¨Ù Ô~O_»∞ "å~åÅ∞ =∂<Õâß~°∞. ^•x`À <å „Ñ¨Hõ¯# ‰õÄ~°∞ÛO>Ë ™êfiq∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ
„Ѩܫ∞uflOz<å ™êfiq∞ J`«x ÖËY fã¨∞HÀÖË^Œ∞. z=~°‰õΩ ~å~°x W`«~° q^•º~°∞÷ʼnõΩ ‰õÄ_® `≥eã≤áÈ~Ú, JO`å
W`«_»∞ `å#∞ „"åÜ«∞‰õÄ_»x^Õ"≥∞ÿ<å „"åâß<å, ÖËHõ ##∞fl `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ u~°QÆ@O „áê~°OaèOKå~°∞. WÖÏO\˜
ÖËYÖ’ U"≥∞ÿ<å á⁄~°áê@∞¡ L<åflÜ«∂ J<Õ ã¨O^ÕǨxH˜ ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ#, x~åâß xã¨Ê $ǨÏÅ`À ‰õÄ_ç# Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’
QÆ∞Ô~·<å_»∞. JO^Œ∞=Å¡ XHõ<å_»∞ P ÖËY#∞ uiy <å‰õΩ UO KÕÜ«∂Ö’ `ÀK«ÖË^Œ∞. WHõ ™êfiq∞ ã¨=∞HõΔOÖ’
ѨijeOKåÅx Hõ=~°∞ `≥~°z K«∂ã≤ J"åHõ¯Ü«∂º_»∞. P <å‰õΩ áê_Õ J=HÍâ◊O ÅaèOK«^Œx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åfl#∞.
Hõ=~°∞Ö’ `å#∞ ™êfiq∞H˜ „"åã≤# ÖËY ÖË^Œ∞, `«=∞ HÍ¡ã¨∞Ö’ P `«~°∞"å`« XHõ<å_»∞ ™êfiq∞"å~°∞ '„`«~¸—Ö’
x~°fiÇ≤ÏOK«|_ç# JH“O>ˇhû ѨsHõΔ `åÅ∂‰õΩ HÍy`«O k"ÀºÑ¨<åºã¨O QÍqã¨∂Î, XHõ áê@ áê_®~°∞.
LOk. "≥O@<Õ J`«_»∞ `«# ѨÙã¨ÎHÍÅ QÆ∂_»∞#O`å "≥^ŒH˜
K«∂¿ãÎ ™êfiq∞H˜ „"åã≤# ÖËY XHõ =¸Å HõxÑ≤OzOk. ''J_»∞QÆHõ"Õ F =∞#™ê!
W`«#∞ HõOQÍ~°∞Ö’ ÖËY‰õΩ |^Œ∞Å∞QÍ P ѨsHõΔ Ñ¨„`åxfl J_»∞QÆ∞H˘Åk Jk J_»∞QÆ∞# Ѩ_»∞#x
Hõ=~°∞Ö’ ÃÑ>Ëì™ê_»#fl=∂@. ã¨~°fiA˝Öˇ·# ™êfiq∞ JO^Œ∞ˆH J_»∞QƉõΩ#fl Ѩx =_çQÍ #QÆ∞#x
P Hõ=~°∞ ѨÙK«∞ÛHÀÖË^Œ∞. P q^•ºi÷ `å#∞ „"åã≤# ÖËY#∞ J_»∞QÆHõ"Õ F =∞#™ê!
uiy *Ï„QÆ`«ÎQÍ Hõ=~°∞Ö’ ÃÑ\˜ì fã¨∞‰õΩx "≥àϧ_»∞. P J_»∞QÆx â◊|ix P^ŒiOK«_Õ!
~ÀA<Õ ™êfiq∞"å~°∞ J`«x ÖËY#∞ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. J_»∞QÆHõ `«#ÔH· =∞_çÜ«Ú [\ÏÜ«Ú=Ù
Hõ_»‰õΩ<Õy ã¨^Œæu HõeyOK«_Õ!——
D áê@ q#QÍ<Õ Wk <åHÀã¨"Õ∞ K≥ѨÊ|_çO^Œx <Õ#∞
ÃÑ·ã¨OѶ¨∞@#Å∞ <åÖ’ ÉèíQÆ=kfiâßfi™êxfl |ÅѨ~°K«_»"Õ∞ ÉèÏqOz, =∞#ã¨∞Ö’<Õ WÖÏ J#∞‰õΩ<åfl#∞, '™êfig∞!
HÍHõ, „áê~°÷#Ö’x JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# â◊H˜Î <å J=QÍǨÏ#Ö’H˜ WѨÊ\˜#∞O_ç <Õ#∞ g∞‰õΩ ÖËYÅ∞ „"åÜ«∞#∞. áê_»\ÏxH˜
=KÕÛ@@∞¡ KÕâß~Ú. „áê~°÷# J<Õ „Ѩ„H˜Ü«∞`À <Õ#∞ KÕã≤# J=HÍâ◊O „Ѩ™êkOK«=∞x J_»QÆ#∞. ˆH=ÅO =∞#ã¨∞Ö’
XHõ „ѨÜ≥∂QÍxfl QÆ∞iOz ‰õÄ_® g∞‰õΩ K≥|∞`å#∞. „áê~°÷# =∂„`«"Õ∞ KÕ™êÎ#∞. ZѨÙÊ_»∞ „áêÑ≤Î LO>Ë JѨÙÊ_»∞
|$O^•=#O HõàÏâßÅÖ’ KÕi# `«~°∞"å`« ™êfiq∞"åi Éèí[# áê_Õ J=HÍâ◊O <å‰õΩ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«O_ç—. <Õ#∞
ã¨=∞HõΔOÖ’ [iˆQ Éèí[#Ö’ áê_®Å#fl HÀiHõ <åÖ’ „áê~°÷#`À KÕã≤# "≥Ú^Œ\ ˜ „ѨÜ≥∂QÆO Wk.
8
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021 36
8 P ~ÀA #∞O_ç <Õ#∞ <å=∞㨇~°} KÕã¨∂Î ™êfiq∞"åix
=∞#ã¨∞Ö’<Õ „áêi÷OK«™êQÍ#∞. H˘kÌ ~ÀAÅ∞ QÆ_»=QÍ<Õ
XHõ<å_»∞ ™êfiq∞"å~°∞, "åÔ~¤<£QÍix Ñ≤ez, ''H˘`«Î Ñ≤Å¡Å∞
ZHõ¯_»? "åà◊√§ Éèí[#Å∞ áê_ç`Õ q<åÅ#∞‰õΩO@∞<åfl#∞——
J<åfl~°∞. P =∞~°∞<å_Õ <Õ#∞ Éèí[#Ö’ áê_»\ÏxH˜ =ÚO^Œ∞
[iˆQ ã¨fi~°Ñ¨sHõΔ‰õΩ ‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. JѨÙÊ_»∞ <Õ#∞, '™ê~Ú
ǨÏ=∂~å ǨÏ"£∞ ™ê~¸ˆH S™ê „¿Ñ"£∞ ǨÏ=∂~å— J#fl
Éèí[# áê_®#∞. „áê~°÷#`À <å „Ñ¨Ü≥∂QÆO Ѷ¨eOK«_»O`À
<å‰õΩ KåÖÏ P#O^ŒO JxÑ≤OzOk.
JѨÊ\˜#∞O_ç <Õ#∞ <å‰õΩ U J=ã¨~°O Hõey<å
™êfiq∞x ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõOQÍ „áê~°÷# KÕ¿ã"å_ç<Õ `«Ñ¨Ê
ÖËYÅ∞ „"å¿ã"å_çx HÍ#∞. J~Ú`Õ ™êfiq∞"åiH˜ ÖËYÅ∞
„"åÜ«∞‰õÄ_»^Œx =∂„`«O nx `å`«Ê~°ºO HÍ^Œ∞,
ZO^Œ∞HõO>Ë JÖÏ ÖËYÅ∞ „"åÜ«∞_®xfl‰õÄ_® ™êfiq∞"å~°∞
XHõ Q˘Ñ¨Ê ™ê^èŒ#QÍ x~åúiOKå~°∞. ™êfiq∞"åi
J#∞„QÆǨxfl á⁄O^Œ_®xH˜ J<ÕHõ =∂~åæÅ∞. XH˘¯Hõ¯ik
XH˘¯Hõ¯ =∂~°æO. Jhfl qt+¨ì"≥∞ÿ#"Õ. J~Ú`Õ <Õ#∞
JO`«~°∞‡YOQÍ KÕ¿ã „áê~°÷<å =∂~åæxfl Z#∞fl‰õΩ<åfl#∞.
™êfiq∞ „Ѩ`«ºHõΔOQÍ <å Z^Œ∞~°∞QÍ LO_ç, KåÖÏ=∞OkH˜
áê^Œã¨Ê~°≈# ~°∂ѨOÖ’ `«=∞ ™êg∞áêºxfl J#∞„QÆÇ≤Ïã¨∂Î,
H˘O`«=∞Okx `«ÅÃÑ· JÉèíÜ«∞ǨϙêÎxfl LOz Pj~°fikã¨∂Î
L#flѨÙÊ_»∞ J\˜ì =∞ǨÏ^•ƒùQͺxH˜ <Õ#∞ <ÀK«∞H˘#ÖËHõ
áÈ`«∞<åfl<Õ J<Õ ÉÏ^èŒ HõÅQÆ_»O ã¨Ç¨Ï["Õ∞ Hõ^•. JÖÏO\˜
ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ <Õ#∞ ™êfiq∞ JO`«~åºq∞ HÍ|\˜ì "å~°∞ <å
ǨÏ$^ŒÜ«∞ã‘=∞Ö’ ‰õÄ_® L<åfl~°<Õ ^Œ$_è» qâßfi™êxfl
ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åÅx ™ê^èŒ# KÕâß#∞. D „Ѩܫ∞`«flOÖ’
<å‰õΩ 'JO`«~°OQÆ ™ê~Ú J<å^äŒ<å^äŒ ™ê~Ú— J<Õ Éèí[#
ZO`À ™êO`«fi#xKÕÛk.
ǨÏ$^ŒÜ«∞ѨÓ~°fiHõOQÍ KÕ¿ã „áê~°÷#‰õΩ ™êfiq∞"å~°∞
"≥∞~°∞ѨÙÖÏ „Ѩuã¨ÊOk™êÎ~°<Õ q+¨Ü«∂xfl <Õ#∞ KåÖÏ
^Œ$_è»OQÍ qâ◊fiã≤OKå#∞, S`Õ qâßfiã¨O ѨsH˜ΔOѨ|_ç#ѨÙÊ_Õ
8
=∞# ™ê^èŒ#Ö’x ã¨∞ã≤÷~°`«fiO "≥Å¡_»=Ù`«∞Ok. XHõ™êi
|$O^•=#O ™ê~Ú~°"Õ∞âò ǨÅ∞Ö’ q[Ü«∞^Œâ◊q∞ "Õ_»∞HõÅ∞
[~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. "ÕkHõg∞^Œ „Ѩã≤^Œú QÍÜ«∞h=∞}˜ „j=∞u
37
8
ã¨∞jÅQÍ~°∞ g#∞ÅqO^Œ∞QÍ ÉèíH˜Îw`åÅ∞ PÅÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞.
™êfiq∞ "ÕkHõ Z^Œ∞~°∞QÍ q^•º~°∞÷Å =∞^茺֒ ‰õÄ~°∞Û<åfl~°∞.
P ^Œ$â◊ºO K«∂_»QÍ<Õ <å‰õΩ JHõ¯_» ™êfiq∞H˜ ã¨g∞ѨOQÍ
K«∞@∂ì‰õÄ~°∞Û#fl q^•º~°∞÷Å∞ ZO`«\ ˜ J^Œ$+¨ì=O`«∞Ö’ Hõ^•
JxÑ≤OzOk. JO`ÕHÍ^Œ∞, ZO`À HÍÅOQÍ ¢Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î<åfl
<Õ#∞ ™êfiq∞"åi ™êg∞áêºxfl á⁄O^ŒÖËHõáÈÜ«∂#x, "å~°∞
<å `«ÅÃÑ· `«=∞ JÉèíÜ«∞ǨϙêÎxfl LOz ##∞fl nqOK«ÖË^Œx
<å =∞#ã¨∞Ö’ XHõ f„="≥∞ÿ# ÉÏ^èŒ |Ü«∞Å∞^ÕiOk.
'™êfig∞, XHõ¯™êÔ~·<å `«=∞ k=ºÇ¨Ï™êÎxfl <å `«ÅÃÑ· LOz
Pj~°fikOK«O_ç— Jx ZO`À P"Õ^Œ#`À „áêi÷OK«™êQÍ#∞.
WO`«Ö’ HÍ~°º„Hõ=∞O =Úyã≤Ok. ™êfiq∞ "ÕkHõÃÑ·#
L#fl HõàÏHÍ~°∞Å#∞ Pj~°fikOK«_®xH˜ ÖËz "≥à◊√`«∂,
ǨÏ~îå`«∞ÎQÍ PyáÈ~Ú, "åiHÀã¨O "Õã≤# u"åã‘ ^•ix
=^Œe, `«=∞ K«∞@∂ì ‰õÄ~°∞Û#fl q^•º~°∞÷Å =∞^茺֒
„`À=KÕã¨∞‰õΩO@∂ #_»=™êQÍ~°∞. JO`«=~°‰õΩ
™êfiq∞"åiH˜ ZO`À ^Œ∂~°OQÍ ‰õÄ~˘Ûx L#fl <Õ#∞
J#∂ǨϺOQÍ "å~°∞ #_çKÕ „`À= „ѨHõ¯# =ÚO^Œ∞ =~°∞ã¨Ö’
L<åfl#∞! =∞^茺=∞^茺֒ ™êfiq∞"å~°∞ T`«HÀã¨O J#fl@∞¡
^ŒQÆæ~°Ö’ L#fl q^•ºi÷ `«ÅÃÑ· KÕ~Ú LOz =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êQÆ∞`«∞<åfl~°∞. WÖÏ <å ã¨g∞áêxH˜ ~åQÍ<Õ <å `«ÅÃÑ·
`«=∞ KÕ~Ú#∞Oz, <å‰õΩ P „¿Ñ=∂ã¨Ê^Œ"≥∞ÿ# J#∞Éèí∂u
HõeˆQÖÏ <å `«Å#∞ QÆ\ ˜ìQÍ =uÎ =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çKå~°∞. <Õ#∞
„áê~°÷# KÕã≤ H˘xfl HõΔ}ÏÅ∞‰õÄ_® HÍÖË^Œ∞. <å „áê~°÷#‰õΩ
„¿Ñ=∞ÜÕ∞ Hõiy <å"≥·Ñ¨Ù „Ѩ=Ç≤ÏOz#@¡xÑ≤OzOk. P
HõΔ}OÖ’ <å Hõà◊√§ ^è•~åáê`«OQÍ =i¬OKå~Ú.
ǨÏ$^ŒÜ«∂O`«~åàÏÖ’¡ =∞ø#OQÍ ™êˆQ „áê~°÷# J<Õ
™ê^èŒ#‰õΩ ã¨O|OkèOz <å J=QÍǨÏ##∞ =∞iO`«
^Œ$_è»`«~°O KÕÜ«∞_®xH˜ ÉèíQÆ"å<£ <å‰õΩ =∞~˘Hõ J#∞Éèí"åxfl
J#∞„QÆÇ≤ÏOKå~°∞.
XHõ~ÀA ™êÜ«∞O„`«O „ѨâßOu =∞Ok~°OÖ’ Éèí[#Å∞
áê_Õ q^•º~°∞÷Å *Ïa`åÖ’ <å ¿Ñ~°∞ Hõ#|_»ÖË^Œ∞.
áê_»QÆeˆQ q^•º~°∞÷Å∞ Z‰õΩ¯==∞Ok LO_»@OKÕ`«
JO^ŒiH© J=HÍâ◊O WKÕÛ L^ÕÌâ◊ºO`À =∂ Éèí[# „QÆ∂ѨÙ
W<£Kèåi˚ P~ÀA# áê_Õ"åi *Ïa`åÖ’ <å ¿Ñ~°∞
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
„"åÜ«∞ÖË^Õ"≥∂ J#∞‰õΩ<åfl#∞. Ô~O_»= ~ÀA# ‰õÄ_® <å
¿Ñ~°∞ Éèí[# QÍÜ«∞‰õΩÅ *Ïa`åÖ’ ÖËHõáÈÜÕ∞ã¨iH˜ <å‰õΩ
H˘kÌQÍ Pâ◊Û~°ºO HõeyOk. =~°∞ã¨QÍ =¸_»= ~ÀA#
‰õÄ_® Éèí[# áê_»\ÏxH˜ <å‰õΩ J=HÍâ◊O ~åHõáÈÜÕ∞ã¨iH˜
<Õ#∞ KåÖÏ HõOQÍ~°∞Ѩ_®¤#∞. U^À á⁄~°áê@∞ KÕã≤
LO\Ï#x „QÆÇ≤ÏOz =∞#ã¨∞Ö’<Õ KåÖÏ =∞^äŒ#Ѩ_»∞`«∂
LO_»QÍ, `À\˜ q^•ºi÷ XHõ~°∞ =zÛ <å`À, ''™È^Œ~å! h
HõO~î°ã¨fi~åxfl QÆ∞iOz ™êfiq∞ U^À J<åfl~°x `≥eã≤Ok.
JO^Œ∞KÕ`«<Õ g∞ Éèí[# „QÆ∂Ѩ٠W<£Kèåi˚ h‰õΩ J=HÍâ◊O
W=fi@OÖË^Õ"≥∂—— Jx =∂„`«O K≥áêÊ_»∞. D Ѩiã≤÷uÖ’
uiy ™êfiq∞ Hõ~°∞}˜Oz ã¨fiÜ«∞OQÍ HõÅ∞QÆ*Ëã¨∞‰õΩO>Ë `«Ñ¨Ê
<å‰õΩ =∞m§ Éèí[# áê_Õ J=HÍâ◊O LO_»^Œ∞.
WÖÏO\˜ H˜¡+¨ìѨiã≤÷uÖ’ <Õ#∞ uiy „áê~°÷<å =∂~åæ<Õfl
J#∞ã¨iOKåÅ#∞‰õΩ<åfl#∞. WO`«Ö’ XHõ ã‘xÜ«∞~ü q^•ºi÷
<å =^ŒÌ‰õΩ =zÛ, ''`«=Ú‡_»∂! h‰õΩ Éèí[# áê_Õ J=HÍâ◊O
~å=_»O ÖË^Œ∞ Hõ^•, =∞i #∞=Ùfi UO KÕã¨∞Î<åfl=Ù?—— Jx
J_çQÍ_»∞. ''J#flÜ«∂º! <Õ#∞ =∞#ã¨∂ÊùiÎQÍ ™êfiq∞x
„áêi÷ã¨∞Î<åfl#∞—— Jx K≥áêÊ#∞. JѨÙÊ_® q^•ºi÷,
''`«=Ú‡_»∂! ˆH=ÅO =∞#ã¨∞Ö’ „áê~°÷# KÕã≤#O`«=∂„`å#
KåÅ^Œ∞. áê_Õ J=HÍâ◊O W=fi=∞x „áêi÷ã¨∂Î ™êfiq∞"åiH˜
XHõ L`«Î~°O „"å~Ú—— J<åfl_»∞.
J~Ú`Õ <Õ#∞ "≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_ç <å ã¨=∞㨺ÅxflO\˜H©
„áê~°÷#<Õ Ñ¨iëê¯~°=∂~°æOQÍ ÉèÏqOz, J#∞ã¨iOKå#∞.
„Ѩu Ѩ~åºÜ«∞=¸ ™êfiq∞ <å „áê~°÷#ʼnõΩ ã¨ÊOkOz `«=∞
Hõ~°∞}#∞ ‰õΩiÑ≤ã¨∂Î =KåÛ~°∞. HÍh WѨÙÊ_»∞ D ™È^Œ~°∞_»∞
ˆH=ÅO „áê~°÷#Å=Å¡ Ѩx [~°QÆ^Œx, `«Ñ¨ÊHõ L`«Î~°O
„"åÜ«∂Åx K≥|∞`«∞<åfl_Õq∞\˜! ÉǨïâß ™êfiq∞H˜ <Õ#∞
L`«Î~°O „"åÜ«∂Å#flk J`«x =ºH˜ÎQÆ`«"≥∞ÿ# Jaè„áêÜ«∞O
HÍ=K«∞Û<Õ"≥∂! WÖÏO\˜ PÖ’K«#Å`À <å =∞#ã¨∞û H˘O`«
Tyã¨ÖÏ_çOk.
~ÀAÅ∞ <å „áê~°÷#Å`À QÆ_»∞ã¨∞Î<åfl~Ú. WO`«Ö’
ÉèíQÆ"å<£ ÉÏÉÏ"åi [#‡k<À`«û=O ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛã≤Ok.
#=O|~°∞ <≥ÅÖ’ x~°fiÇ≤ÏOK«|_Õ JYO_»Éèí[# ~ÀA ~å<Õ
=zÛOk. Éèí[#Å∞ áê_Õ q^•º~°∞÷Å *Ïa`åÖ’ <å ¿Ñ~°∞
ÖËHõáÈ=_»O=Å¡ <Õ#∞ Éèí[# ǨÅ∞Ö’ ÉÏQÍ "≥#‰õΩ¯
‰õÄ~°∞Û<åfl#∞. ™êfiq∞"å~°∞ ֒ѨeH˜ =zÛ *’ºu„Ѩ[fiÅ#O
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8
KÕâßHõ JYO_» Éèí[# „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. ã¨∞=∂~°∞ #ÅÉèˇ·
S^Œ∞ xq∞ëêÅáê@∞ Éèí[#Å∞ q#fl `«~°"å`« ™êfiq∞"å~°∞
ã≤OǨã¨#O #∞O_ç ÖËz JѨÊ\’¡ `«=∞ x"åã¨"≥∞ÿ#
'ѨÓ~°‚K«O„^Œ—"≥·Ñ¨Ù <≥=∞‡kQÍ J_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ«∞™êQÍ~°∞.
P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =ÚO^Œ∞ =~°∞ã¨Ö’ L#fl XHõ ã‘xÜ«∞~ü
q^•ºi÷ "≥#‰õΩ¯ uiy ##∞fl =ÚO^Œ∞‰õΩ ~°=∞‡x Ãã·QÆ
KÕâß_»∞. <å‰õΩ KåÖÏ Pâ◊Û~°ºO HõeyOk. "≥O@<Õ <Õ#∞
ÖËz =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥àϧ#∞. S`Õ Éèí[# =Úyã≤# `«~°∞"å`«
<å‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞=∞O>Ë x*ÏxH˜ J`«#∞ ##∞fl
HÍHõ, <å „Ñ¨Hõ¯#∞#fl =∞~˘Hõ q^•ºi÷x Ñ≤eKå_»@. HÍh
<Õ#∞ #<Õfl J#∞‰õΩx =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥àϧ#∞. JѨÙÊ_»∞ ##∞fl
=∞m§ "≥#‰õΩ¯ "≥o§á⁄=∞‡O>Ë JO`«=∞OkÖ’ <Õ#∞
z#fl|∞K«∞Û‰õΩO\Ï<Õ"≥∂#x <å‰õΩ áê_Õ J=HÍâ◊O
WKåÛ~°∞. ##∞fl U Éèí[# áê_»`å=x J_çy`Õ P HõΔ}OÖ’
<å‰õΩ `Àz# Éèí[#, ''F ÉèíQÆ"å<£! F ÉèíQÆ"å<£! J~°*ò
ã¨∞<À "Õ∞ˆ~ ™ê~Ú ÉèíQÆ"å<£——. JѨÊ\˜H˜ ™êfiq∞"å~°∞ WOHÍ
<≥=∞‡kQÍ #_»∞ã¨∂ΠѨÓ~°‚K«O„^Œ"≥·Ñ¨Ù "≥à◊√`«∞<åfl~°∞. <å
ǨÏ$^ŒÜ«∞OÖ’ QÆ∂_»∞Hõ\ ˜ì# ÉÏ^èŒ#O`å <å Éèí[#Ö’ <Õ#∞
=ºHõÎѨi¿ãÎ ™êfiq∞"å~°∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® <å "≥Ú~°<åÅH˜Oz
<å‰õΩ =∞m§ "åi ã¨=∞HõΔOÖ’ Éèí[# áê_Õ J=HÍâ◊
q∞™êÎ~°x, <Õ#∞ P Éèí[# áê_®#∞. =∞~°∞<å_»∞ L^ŒÜ«∞O
‰õÄ_® H˘#™êy# JYO_» Éèí[#Ö’ <å‰õΩ =∞m§
J=HÍâßÅ∞ W=fi|_®¤~Ú. J~Ú`Õ, D™êi‰õÄ_® <Õ#∞
áê_ç# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êfiq∞"å~°∞ Éèí[# ǨÅ∞Ö’
ã≤OǨã¨<åã‘#∞Öˇ· ÖË~°∞, HÍh "å~°∞ `«Ñ¨ÊHõ <å PiÎx
JO^Œ∞‰õΩ<Õ LO\Ï~°x ÉèÏqOKå#∞.
P~ÀA L^ŒÜ«∞O ã¨∞=∂~°∞ Ѩ^ŒH˘O_»∞ QÆO@Å"Õà◊
™ê~Ú‰õΩÅfiO`ü ã¨ÉèÏ=∞O@ѨOÖ’ ™êfiq∞"åi HÍ~°∞
ã≤^ŒúOQÍ LOKå~°∞. #=O|~°∞ 22# ™êfl`«HÀ`«û=
ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ q^•º~°∞÷Å∞ "ÕÜ«∞É’ÜÕ∞ <å@HõѨ٠iǨ~°ûÖò
K«∂_»\ÏxH˜ ™êfiq∞"å~°∞ Ü«¸x=iû\© P_ç\’iÜ«∞"£∞H˜
"≥à◊§É’`«∞<åfl~°∞. ã¨iQÍæ J^Õ ã¨=∞Ü«∂xH˜ <å‰õΩ Éèí[#
áê_Õ J=HÍâ◊O =zÛOk. WO`«Ö’ ™êfiq∞ WO@~°∂fi º QÆk
`«Å∞ѨÙÅ∞ `≥~°∞K«∞‰õΩx ɡ·@‰õΩ =KåÛ~°∞. <Õ#∞ áê_»@O
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì#∞. HÍ~°∞"≥·Ñ¨Ù "≥à◊√`«∞#fl"å~°ÖÏ¡ ™êfiq∞,
8
HõΔ}HÍÅO Py "≥#H˜¯ uiy Éèí[# =∞Ok~°OÖ’H˜ =zÛ
38
8
`«=∞ ã≤OǨã¨#OÖ’ Pã‘#∞Öˇ·<å~°∞. =∞#ã¨∞Ö’<Õ ™êfiq∞H˜
„áê~°÷<å áêi*Ï`åÅ∞ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩO@∂ 'ã¨OHõ@ ǨÏ~°}Ï
„j ™ê~Ú~°=∞}Ï— J#fl Éèí[# áê_®#∞. <Õ#∞ Éèí[#
8
áê_ç#O`«¿ãѨ٠™êfiq∞"å~°∞ =∞O^ŒÇ¨㨠=∞O^•~åÅ∞
"≥^Œ[Å∞¡`«∂ <åÖ’ L`åûǨxfl, L`ÕÎ*Ïxfl xOáê~°∞. <å
Éèí[# ѨÓiÎ J~Ú# "≥O@<Õ "å~°∞ ÖËz HÍ~°∞Ö’
Ü«¸x=iû\© P_ç\’iÜ«∞"£∞H˜ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. 'h Éèí[#
q#_®xˆH <Õ#∞ =KåÛ#∞ ã¨∞=∂— Jx ™êfiq∞"å~°∞ <å`À
J#fl@∞¡ JxÑ≤OzOk. ^≥·=^ŒÜ«∂~°‚"åxfl =i‚OK«_»O
Z=iH˜ ™ê^茺=∞=Ù`«∞Ok!
P~ÀA ™êÜ«∞O„`«O JYO_» Éèí[# =ÚyOѨÙÖ’,
™êfiq∞ ã¨=∞HõΔOÖ’ Éèí[#Å∞ áê_Õ q^•º~°∞÷Å *Ïa`åÖ’ <å
¿Ñ~°∞ LO_»@O <å‰õΩ Jq∞`åâ◊Û~åº#O^•Å∞ HõeyOzOk.
Wk ZÖÏ [iyO^À XHõ ™È^Œ~° q^•ºi÷ q=iOz# g∞^Œ@
<å‰õΩ ‰õÄ_® `≥eã≤Ok. P q=~°} ™ê~åOâ◊"Õ∞q∞@O>Ë,
P~ÀA L^ŒÜ«∞O ™êfiq∞"å~°∞ Ü«¸x=iû\©
P_ç\’iÜ«∞"£∞‰õΩ "≥o§#ѨÙÊ_»∞ JHõ¯_»∞#fl H˘O^Œ~°∞
q^•º~°∞÷Å`À, ''<Õ#∞ g∞‰õΩ Éèí[#Å∞ áê_Õ J=HÍâ◊O Wã¨∂Î
LO>Ë, g∞Ö’ KåÖÏ=∞Ok ã¨iQÍæ HÀ~°ãπ áê_»‰õΩO_®,
`«~°∞"å`« g∞~°∞ áê_»É’ÜÕ∞ Éèí[#‰õΩ „â◊√u K«∂ã¨∞‰õΩO@∂ ã¨=∞iÊOK«∞HÀ=@O ‰õÄ_® XHõ Q˘Ñ¨Ê ™ê^èŒ<Õ! ã¨O^ÕǨÏO
L<åfl~°∞. Wk ã¨iHÍ^Œ∞. P '¿Ñ~°\ò "å~Úãπ—#∞ K«∂_»O_ç, ÖË^Œ∞. ™êfiq∞H˜ L`«Î~°O „"åÜ«∞=∞x <å`À K≥Ñ≤Ê# q^•ºi÷
(JO>Ë, 'zÅ∞Hõ Q˘O`«∞—, JѨÊ\’¡ ™êfiq∞"å~°∞ ##∞fl D P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P_ç\’iÜ«∞OÖ’ ™êfiq∞ ã¨=∞HõΔOÖ’<Õ
¿Ñ~°∞`À<Õ ã¨OÉ’kèOKÕ"å~°∞) "å_»∞ <å‰õΩ XHõ L`«Î~°O L<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å¡, J`«x ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰õΩ <Õ#∞ L`«Î~°O
„"åâß_»∞. '™êfig∞! <å‰õΩ =∞m§ g∞ ã¨=∞HõΔOÖ’ áê_Õ „"åã≤#O^Œ∞=Å¡<Õ ™êfiq∞ ##∞fl Hõ~°∞}˜OKå~°x J`«#∞
J=HÍâ◊O ^ŒÜ«∞`À HõeÊOK«O_ç, <å‰õΩ Ç¨~À‡xÜ«∞"£∞ J#∞‰õΩ<åfl_»∞. Pq^èŒOQÍ J`«_»∞ #q∞‡# =∂~°æOÖ’ ™êfiq∞
ã¨Ç¨ÏHÍ~°O ÖËHõáÈ~Ú<å Ѷ¨~°"åÖË^Œ∞— Jx ZO`À PiÎQÍ J`«_çx ã¨∞ã≤÷~°O KÕ™ê~°∞. L`«Î~°O „"åÜ«∞‰õΩO_® ˆH=ÅO
„"åâß_»∞. HÍh g∞~°∞ =∂„`«O g∞‰õΩ ÅaèOz# J=HÍâ◊O =∂#ã≤Hõ „áê~°÷#^•fi~å <Õ#∞ uiy ™êfiq∞ ^ŒÜ«∞‰õΩ
Ü≥ÚHõ¯ qÅ∞=#∞ QÆ∞iÎOK«@OÖË^Œ∞—— J<åfl~°@. áê„`«∞_»#∞ HÍ=@O=Å¡ <å ™ê^èŒ<å=∂~°æOÖ’ <Õ#∞
Pq^èŒOQÍ ™êfiq∞"å~°∞ <å ¿Ñ~°∞ „Ѩ™êÎqOK«@O`À ^Œ$_è»Ñ¨_®¤#∞. WÖÏ =∂ W~°∞=Ùi ™ê^èŒ<åѨ^ä•Å#∞ ™êfiq∞
<å‰õΩ =∞m§ "åi k=ºã¨=∞HõΔOÖ’ áê_Õ J=HÍâ◊O P"≥∂kOKå~°∞.
ÅaèOzOk. S`Õ WHõ¯_» g∞‰õΩ XHõ =ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O ÉèíQÆ"å<£ <åÜ≥∞_»Å J#O`«"≥∞ÿ# Hõ~°∞}`À
K≥áêÊe. <Õ#∞ ™êfiq∞"åiH˜ U L`«Î~°=¸ „"åÜ«∞ÖË^Œ∞. J#∞„QÆÇ≤ÏOz# P^蕺u‡Hõ â◊H˜Î T`«QÍ D „áê~°÷<å
"≥Ú^Œ\ ˜#∞O_ç <Õ#∞ 'JO`«~°OQÆ ™ê~Ú—`À J#∞ã¨O^è•#O ™ê^èŒ<å=∂~°æOÖ’ <Õ#∞ WѨÊ\˜H© ZO`À L`åûǨÏOQÍ

8
U~°Ê~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ ZOK«∞‰õΩ#fl =∂~°æO JO`«~°æ`«"≥∞ÿ#
„áê~°÷<Õ. S`Õ, ™êfiq∞H˜ =∞# „áê~°÷##∞ L`«Î~åÅ ~°∂ѨOÖ’
=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ∞`«∞<åfl#∞.
`≥Å∞QÆ∞¿ã`«: _®II =[˚Å ã¨`«ºHõ=∞ÖÏHõ~ü

39 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021

8 =∂^èŒ=ÙxH˜ HÍ^Œ∞. Ѩ~°=∂`«∞‡_Õ ^ÕnѨº=∂#=ÚQÍ
'ã¨<å`«#— JHõΔ~° ™œ~°ÉèÏÅ∞:
r=Ù_Õ ^Õ=Ù_»∞
V ‰õÄ_». ѨÓ~°fi=Ú U^Œ~Ú<å H˘`«Î TiH˜ áÈ`Õ P
ÉèíQÆ"å<£ N ã¨`«º™ê~ÚÉÏÉÏ"å~°∞ |∞Hõ¯Ñ¨@ì}OÖ’
N ÅH©Δ‡<å~åÜ«∞} ^Õ"åÅÜ«∞=Ú# q^Œ∞ºnÌѨ=ÚÅ#∞
"≥eyOz# `«~°∞"å`« JHõ¯_» KÕi# Éèí‰õΩÎÅ #∞^ÕÌtOz
J#∞„QÆÇ≤ÏOz# k=ºã¨O^Õâ◊=Ú (18.7.1961):
„¿Ñ=∞ã¨fi~°∂ѨÙÖÏ~å! ^ÕǨÏ"Õ∞ XHõ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú,
r=Ù_Õ ^Õ=Ù_»∞. P ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÖ’ JǨÏOHÍ~°=∞<Õ
JO^èŒHÍ~°=Ú#∞ áÈQ˘@∞ìH˘<Õ^•xH˜ nѨ=ÚÅ#∞
"≥eyOK«=ÅÜ«Ú#∞HÍh ˆH=ÅO D ^Õ"åÅÜ«∞=ÚÖ’
nѨ=Ú ÃÑ\˜ì`Õ „ѨÜ≥∂[#=Ú ÖË^Œ∞. D ÅH©Δ‡<å~åÜ«∞}
^Õ"åÅÜ«∞=ÚÖ’ pHõ\˜ ÖË^Œ∞. WHõ¯_çH˜ =KÕÛ"åO_»¡
ǨÏ$^ŒÜ«∞=ÚÖ’ pHõ\˜ L#flk. pHõ\˜ =∂#=ÙxˆHHÍx
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
„ѨHÍtã¨∞Î<åfl_»∞. HÀ\˜ã¨∂~°∞ºÅ 8
„ѨHÍâ◊=Ú=Öˇ
„Ѩ[fieã¨∞ÎO_Õ ^Õ=ÙxH˜ q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î náêÅ∞ U=∂„`«=Ú
"≥Å∞`«∞~°∞ W™êÎ~Ú?! „ѨâßOu #∞Oz „ѨHÍOu,
„ѨHÍOu#∞Oz Ѩ~°O*’ºu, W@∞¡ =∂#=Ù_»∞ `«#֒ѨÅ
LO_»∞ JO^èŒHÍ~°=Ú#∞ <åâ◊#=Ú KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞.
"≥Å∞`«∞~°∞֒ѨÅ<Õ P#O^Œ=Ú! nѨ=ÚÅ∞ "≥eyOz#
`«~°∞"å`«, P "≥Å∞`«∞~°∞‰õΩ `«y# Ѩq„`«`«#∞
W=fiO_ç, P "≥Å∞`«∞~°∞Ö’ Ѩq„`« HÍ~°º Hõ~°‡=ÚÅ<Õ
PK«iOK«O_ç.
WѨC_»∞ „ѨѨOK«OÖ’ ZHõ¯_» K«∂z<å JâßOuÜÕ∞
Hõ#|_»∞`«∞Ok. âßOu, ã¨O`À+¨=Ú Z=iH© ÖË=Ù.
Éè∫uHõ Jaè=$kú ÜÕ∞"≥∂ KåÖÏ [iy#k. J~Ú`Õ hu,
xÜ«∞=∞=Ú, jÅ=Ú, Wq Jaè=$kú HÍHõáÈ~Ú#q.
#_»K≥_»∞"åiH˜ Hõ„~° LO>Ë H˘OK≥=Ú Ç¨~Ú. J~Ú`Õ,
áê^Œ=ÚÅÖ’ â◊H˜ÎÖËHõáÈ~Ú#, Hõ„~° =∂„`«=Ú Uq∞
KÕã¨∞ÎOk?! J>Ë¡ P^蕺u‡Hõ zO`«#, ^≥·=zO`«#ÖËHõ, =\˜ì
Éè∫uHõ J#∞‰õÄÅ=Ú J<Õ Hõ„~° =∂„`«=Ú Ñ¨@∞ìH˘O>Ë
#_»K«ÖË_»∞.
ã¨<å`«# ã¨O㨯$u xÅÜ«∞"Õ∞ „Ѩu XHõ¯ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú
Ti"åO_»¡#∞ J_çˆQk, ''g∞ T~°∞Ö’ ^Õ"åÅÜ«∞
=Ú#fl^•?—— Jx. ^Õ"åÅÜ«∞=Ú ÖËx T~°∞Ö’
LO_»‰õÄ_»^Œx Jaè„áêÜ«∞=Ú. WѨC_»∞ J@¡ HÍ^Œ∞, ''g∞
T~°∞Ö’ ã≤x=∂ ǨÅ∞ L#fl^•?—— Jx J_»∞QÆ∞`å~°∞.
D ÅH©Δ‡<å~åÜ«∞} ^Õ"åÅÜ«∞=Ú#∞ ã¨iKÕÜ«∞_»=Ú
|∞Hõ¯Ñ¨@fl=Ú"åO_»¡ Ѩq„`« Hõ~°Î=º=Ú. D
^Õ"åÅÜ«∞=Ú#‰õΩ q^Œ∞ºnÌѨ=ÚÅ∞ "ÕÜ«∞_®xH˜ Ñ≤Å¡Å∞
ZO`À Hõ$+≤ KÕã≤<å~°∞ Jx WѨC_»∞ "åi iáÈ~°∞ìÖ’
q<åfl=Ú. ÉèíQÆ=`ü zO`«#Ö’ ZO`«\˜ âßOu
ã¨O`À+¨=ÚÅ∞#flq, „QÍ=∞=Ú#‰õΩ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú ZO`«
=ÚYº=∞~Ú#k Jx Ü≥∂z¿ãÎ, Z=~°~Ú<å XHõ~°∞ ѨÓiÎ
KÕÜ«∞=K«∞Û D z#fl HÍ~°º=Ú#∞.
`«~°`«~°=ÚÅ#∞Oz áÈ+≤OK«∞K«∂=zÛ# ã¨O™ê¯~°=Ú#∞,
ã¨O„Ѩ^•Ü«∞=ÚÅ#∞, ^èŒ~°‡=Ú#∞,
8
Hõ~°‡=ÚÅ#∞
40
8
q_»∞=‰õÄ_»^Œ∞. `«~°¯=Ú, "å^Œ=Ú Ñ¨xH˜~å^Œ∞. Ug∞
`≥eÜ«∞x"åà◊§ˆH `«~°¯=Ú, "å^Œ=Ú. ÉèíH˜Î „â◊^ŒúÅ∞O>Ë KåÅ∞.
áÈ~Ú# <≥Å 5= `Õn #∞O_ç 28 `Õn=~°‰õΩ "Õ∞=Ú
8
ã¨|∞ƒ"Õã≤ *Ï˝#=Ú`À L_»Hõɡ\˜ì "≥·~åQƺ=∞<Õ ~å~ÚÃÑ·#
H˘\˜ì`Õ =∞i ^•x ã¨Ç¨Ï[=∞~Ú# `≥Å¡^Œ#=Ú HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.
xÜ«∞=∞ x+¨ªÅ∞ KåÖÏ J=ã¨~°=Ú.
L`«Î~°„Ѩ^Õâ◊=ÚÖ’ LO\˜q∞. ZHõ¯_» áÈ~Ú<å ѨÙ@ìѨiÎ, q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î Jx JO^Œ~°∂ K≥ѨC`åˆ~ HÍh P â◊H˜Î
|∞Hõ¯Ñ¨@flO J<Õ „QÍ=∞=ÚÅ#∞ „Ѩ™êÎqOK«_»=Ú, Ü≥ÚHõ¯ x[ã¨fi~°∂Ѩ"Õ∞=∞x Ü≥∞=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞.
á⁄QÆ_»_»=Ú K«∂¿ãÎ KåÖÏ Pâ◊Û~°º=∞ø`«∞Ok. "å~°∞ ZO`« J@¡<Õ, P`«‡ JO>Ë ÜÕ∞q? ^•x â◊H˜Î #∞Oz
^Œ∂~°=ÚÖ’ LO_ç##∂ P^蕺u‡Hõ=ÚÖ’ KåÖÏ ^ŒQÆæ~°. k=º„ѨHÍâ◊"≥∞@¡ L`«ÊuÎ J=Ù`«∞Ok? J<Õk Z=~°∞
g∞‰õΩ "≥Å∞`«∞~°∞ =∂„`«"Õ∞ Hõ#|_ç#k. "Õ_ç `«QÆÅ_»=Ú K≥ѨÊQÆÅ~°∞! `≥eã≤HÀÖË#∞ Jx `≥eã≤H˘<Õ^Õ L`«Î=∞=∞~Ú#
ÖË^Œ∞. HÍ|\˜ì ^ŒQÆæ~°ã¨÷Å=∞~Ú##∂ ^Œ∂~°=Ú#fl>Ë¡. "Õ_ç `≥eq.
"≥Å∞`«∞~°∞ Ô~O_»∂ "åà◊§"åà◊§ ã¨O™ê¯~°=ÚÜ≥ÚHõ¯ Ѷ¨e`«"Õ∞
HÍh, "Õ~°∞HÍ^Œ∞. (=¸ÅO: 1961 PQÆã¨∞ì <≥Å 'ã¨<å`«# ™ê~°kä—)
^èŒ~å‡xH˜ xÅ|_Õ h_»ÖË^Œx qKåiã¨∞Î#fl"åiH˜
|^ŒsÜ«∂„`« =∞Oz ^è≥·~°ºq∞ã¨∞ÎOk. Zxfl ÅHõΔÅ =∞Ok
Hõ+¨ì#ëêìÅ#∞ ÖˇHõ¯KÕÜ«∞Hõ ˆH=Å=Ú ÉèíH˜Î`À P |^Œs
0 N ã¨`«º™ê~Ú w`«=ÚÅ∞ – 17 0
<å~åÜ«∞}∞x ^Œ~°≈#=Ú#‰õΩ "≥à◊√§`å~°O>Ë, ZO`« Q˘Ñ¨Ê ѨÙ@ìÑi¨ Î ™ê~Ú^Õ"å...
q+¨Ü«∞=Ú, Ü≥∂zOK«O_ç. "åà◊§O^ŒiH© âßOu
ã¨O`ÀëêÅ∞ XHõ¯ ÉèíQÆ=`ü zO`«#Ö’ `«Ñ¨Ê =∞Ô~Hõ¯_»#∞
ÖË=Ù. ѨÙ@ìѨiÎ ™ê~Ú^Õ"å!
WѨC_»∞ `≥eq Z‰õΩ¯=, |∞kú `«‰õΩ¯=. `≥eq ÃÑ^ŒÌ Ѩ@∞ìq_»Hõ „É’=~å=
ÃÑ#∞Éèí∂`«=ÚQÍ ÃÑiyáÈ~Ú#k. ^•xH˜ `«y#@∞ì |∞kú
ÃÑ~°∞QÆÖË^Œ∞. |∞kúx ÃÑOK«∞HÀ=ÅÜ«Ú#∞. JѨC_»∞ „áêѨ٠h"≥ – "ÕQÆ ~å=
jÅ=Ú ‰õÄ_® =∞Oz^Œ=Ù`«∞Ok. q"ÕHõã¨fi~°∂ѨÙ_»=Ù`å_»∞. <å „áê}q∞=fi ^Õ"å
=ÚYº=ÚQÍ ¿ÇÏà◊#=Ú, Jã¨∂Ü«∞, JǨÏOHÍ~°=Ú, g\˜x Ѩ~°∞ÔQuÎ "ÕQÆ ~å=
=∞#ã¨∞û #∞Oz `˘ÅyOK«∞HÀ=ÅÜ«Ú#∞. áêeOѨ =∞=Ú‡ „É’=
=∂#=Ù_»O>Ë =∞#ã¨∞#∞ ™êfinè#O KÕã¨∞H˘x#"å_»∞.
ˆH=ÅO `≥eq ÃÑiy#"å_»xHÍ^Œ∞. k=º`«fi=Ú, Ѩq„`«`« k‰õΩ¯ "Õ~°∞ ÖË~°∞ ™ê~Ú
Wq =∂#= ǨÏ$^ŒÜ«∞=ÚÖ’<Õ L#flq. "å\˜H˘~°‰õΩ ^•i EѨ ~å="À~Ú
"ÕÔ~Hõ¯_»#∂ "≥uˆH J=ã¨~°=ÚÖË^Œ∞. L^ŒÜ«∞=Ú#‰õΩ, `åѨ=∂~°Ê "ÕQÆ ~å=
Jã¨Î=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ XHõ ã¨∂~°∞º_Õ Hõ^•! J@¡<Õ ã¨∞Y=Ú,
`«O„_ç ã¨`«º™ê~Ú ^Õ"å!
^Œ∞óY=Ú, Ô~O\˜H˜ XHõ =∞#¿ã HÍ~°}=Ú. P =∞#ã¨∞#∞
JiHõ\˜ì ^•xH˜ `«y# tHõΔ} ~Ú¿ãÎ x`åº#O^Œ=Ú#∞ HÍO`˘ã¨y „É’= ~å"å
J#∞ÉèíqOK«=K«∞Û#∞. ã¨O`À+¨q∞=fi ^Õ"å!

8 `≥Å¡x |@ì‰õΩ =∞e#"≥∞ÿ`Õ, h\˜Ö’ `«_çÑ≤ ã¨|∞ƒ"Õã≤

L_»HõÃÑ\˜ì ~å~Úg∞^Œ H˘\˜ì =∞Ozh\˜Ö’ Ñ≤O_»=ÅÜ«Ú#∞
0 âßO`˘ã¨y EѨ ~å=
„ѨâßOu xÅÜ«∞q∞=fi
0
Hõ^•! J>Ë¡ hu x+¨ª J<Õ [Å=Ú`À Ѩ~°=∂`«‡zO`«# J<Õ
41 ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
8 ÉèíQÆ"å<£ Hõ$áêHõ\ÏHõΔO
Ѩi=∞oOz# ѨÓÅ`À@
_®II Hõ~°∞}N
ÉèíQÆ"å<£ J=`«~°}O
[QÆuH˜ *ÏQÆ~°}O
ÉèíQÆ"å<£ ã¨O㨇~°}O
„ѨQÆuH˜ ~°qH˜~°}O
ã¨`«º™ê~Ú ^Œ~°≈#O
™œO^Œ~°º x^Œ~°≈#O
ã¨`«º™ê~Ú ^Œ~°Ç¨ã¨O
q[Ü«∞NH˜ qHÍã¨O
ã¨<å`«# ™ê~°kä, PQÆã¨∞ì 2021
ѨO_ç# HõÅÊ=$HõΔO
ÉèíQÆ"å<£ =∞$^Œ∞Hõ~° ã¨Ê~°≈
8
Hõ#fl`«e¡ Ѩ~å=∞~°≈
ã¨`«º™ê~Ú Ñ¨^Œã¨xflkè
ã¨~°fi™œYº=ÚÅ ÃÑxflkè
ã¨`«º™ê~Ú k=º"å}˜
HõΔ=∂ ã¨=∞`å =∞=∞`«Å „u"Õ}˜
ÉèíQÆ"å<£ |$O^•=#O
ÉèÏ~°`« ã¨Or=#O
ÉèíQÆ"å<£ „ѨâßOuxÅÜ«∞O
„ѨѨOK« `Õ*’=ÅÜ«∞O
ã¨`«º™ê~Ú J#∞„QÆǨÏO
âßOuH˜ â◊Ü«∞# QÆ$ǨÏO
ÉèíQÆ"å<£ ^èŒ~°‡nHõΔ
*ÏuH˜ N~å=∞~°HõΔ
™êfiq∞ ã¨<å`«# ™ê~°kä
„¿Ñ=∞ã¨∞^è•~°ã¨ h~°kè
™êfiq∞ L^ŒÜ«∞O ~°`åflHõ~°O
™êfiq∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞O Hõ~°∞}ÏHõ~°O
=∂ ™êfiq∞ ã¨~åfiO`«~åºq∞
Wk Ѩ^ŒºO HÍ^Œ∞ –
Z^ŒÖ’ =∂~°∞„"≥∂QÆ∞`«∞#fl
=∞OQÆà"◊ å^ŒºO
Wk áê@ HÍ^Œ∞ –
Ѩ~°=tOz# QÆ∞O_≥Ö’
Ѩi=∞oOz# ѨÓÅ`À@
D ѨÓÅ`À@
`À@=∂e =∂ ™êfiq∞
HÀ\˜ HÀ\˜ ѨÓÅ`À@Å
P™êq∞ =∂ ™êfiq∞ 8
42