GENEZA POWSTANIA STYCZNIOWEGO

okalizuje w czasie ma-nifestację na placu Zamkowym (IV 1861)

lokalizuje w czasie wprowadzenie stanu wojennego (X 1861),

powstanie Komitetu Miejskiego (X 1861)

powstanie Dyrekcji krajowej (XII 1861)

powołanie Rządu Cy-wilnego (VI 1862),

podpisanie konwencji Alvenslebena (II 1863),

powstanie Rzą-du Narodowego (V 1863)

wybuch powstania styczniowego (22 I 1863),

ogło-szenie manifestu Tymczasowego Rządu Narodowego (22 I 1863),

objęcie władzy nad powstaniem przez Romualda Traugutta (X 1863)

wydanie ukazu o uwłaszczeniu (1864),

śmierć Romualda Traugutta (VIII 1864)

omawia poglądy „białych” i „czerwo-nych” na kwestię niepodległości Polski

Dwa stronnictwa polityczne: „białych" - stawiających na działalność legalną i kompromis z zaborcami,

oraz czerwonych" - głoszących hasło zbrojnego powstania, a wraz z nim konieczność
natychmiastowego uwłasz czenia chłopów, jednak z uwzględnieniem wypłacanych przez państwo
odszkodowań dla właścicieli ziemi.

- wyjaśnia, co dla mieszkańców Królestwa Polskiego przyniosła odwilż posewa-stopolska

Odwilz posewastopolska Przyniosła liberalizację polityki wewnętrznej i reformy państwa. car

Aleksander II zezwolił m.in. na zniesienie poddaństwa chłopów, skrócenie służby wojskowej i reformę
sądownictwa. jego mieszkańcy odczuli korzystne skutki odwilży pose- wastopolskiej. Zakończenie
stanu wojennego, amnestia dla zesłańców i złagodzenie cenzury sprawiły, że wśród Polaków obudziły
się nadzieje na zmiany polityczne i społeczne.

omawia sytuację w Królestwie Polskim przed wybuchem po-wstania styczniowego

.krolestwo polskie bylo polaczone unia personalna z rosja , i bylo monarchia konstytucyjna. po
powstaniu listopadowym zlikwidowano sejm oraz rzad , oraz car uniewaznil konstytucje. po
przegranej wojnie krymskiej przez rosje, zmniejszono represje wobec polakow , zalozono
towarzystwo rolnicze .polacy mieli nadzieje na odzyskanie niepodleglosci.

omawia politykę Alek-sandra Wielopolskiego w Królestwie Polskim

hrabiego Aleksandra Wielopolskiego. Odwołał on Rosjan z najważniejszych stanowisk w administracji

i mianował na nie Polaków. Jednocześnie Wielopolski prowadził ugodową politykę wobec caratu i był
przeciwnikiem jakiejkolwiek dzia- łalności konspiracyjnej
WYBUCH POWSTANIA

przyczyny powstania styczniowego

Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania była branka do armii rosyjskiej, przeprowadzona

niespodziewanie w Królestwie Polskim w połowie stycznia. lokalizuje w czasie brankę (14/15 I 1863),

PRZEBIEG WALK POWSTAŃCZYCH

omawia sposób orga-nizacji i funkcjonowa-nia polskiego państwa podziemnego- oma-wia rolę, jaką
odegrał Romuald Traugutt w powstaniu stycznio-wym

10 maja 1863 r. Tymczasowy Rząd Narodowy prze kształcił się w Rząd Narodowy i powołał tajną
strukturę polskiego państwa podziemnego. W jego ramach funkcjonowały: poczta, służba
dyplomatyczna, aparat informacyjno-propagandowy, służba finansowa i in- tendentura (służba
zaopatrywania armii). Ponadto wy- znaczono podatki na rzecz wojsk powstańczych.

TRAUGUT

Dzięki zaangażowaniu nowego dyktatora i dokonanym przez niego zmianom organiza- cyjnym
powstanie przetrwało kolejną zimę. Jednak walka partyzancka wygasala. Walkę kontynuowali tylko
naj- wytrwalsi i zdeterminowani dowódcy. 21 lutego 1864 r. Rosjanie rozbili pod Opatowem na
Kielecczyźnie jeden z największych oddziałów powstańczych

- lokalizuje w prze-strzeni tereny, które były objęte działania-mi polskich partyzan-tów

Na ziemiach polskich partyzanci radzieccy w przeważającej ilości skupili się na Lubelszczyźnie i

Kielecczyźnie, które były kolebką polskiego ruchu partyzanckiego, a także na Białostocczyźnie.

przedstawia, jaki spo-sób rozwiązania spra-wy chłopskiej zapro-ponowano w Manife-ście

Tymczasowego Rządu Narodowego

Dokument znosił pańszczyznę i przyznawał chłopom na własność uprawianą przez nich ziemię,
uwłaszczał chłopów. Manifest był kluczowym dokumentem dla procesu emancypacji społecznej i
politycznej w Polsce.

wyjaśnia, do kogo Tymczasowy Rząd Narodowy apelował o wspólną walkę prze-ciwko zaborcy

Do walki przeciw Imperium Rosyjskiemu zostali wezwani wszyscy mieszkańcy przedrozbiorowej

Rzeczypospolitej – Polacy, Litwini, Rusini i Żydzi.

przedstawia postulaty ogłoszone w Manife-ście Tymczasowego Rządu Narodowego

Ogłoszony w dniu wybuchu powstania styczniowego, manifest nadawał prawa obywatelskie

wszystkim mieszkańcom Polski, bez względu na wyznanie, narodowość i pochodzenie społeczne.
Dokument znosił pańszczyznę i przyznawał chłopom na własność uprawianą przez nich ziemię,
uwłaszczał chłopów.

wyjaśnia, kto i dlacze-go poparł lub potępił powstanie styczniowe

Pius IX nie poparł powstania styczniowego, bo jako władca, który dysponował swoim państwem
ziemskim nie mógł poprzeć powstania, które uderza w zasadę legitymizmu. Niemniej jednak nie
potępił powstania styczniowego tak, jak zrobił to Grzegorz XVI
przedstawia okolicz-nościupadku powstania styczniowego

Rosyjska przewaga militarna, terror, publiczne egzekucje, rzezie ludności cywilnej i brak
zainteresowania powstaniem przez dużą część chłopów przyczyniły się do upadku powstania. W
walkach zginęło kilkadziesiąt tysięcy powstańców, jeszcze więcej zesłano na katorgę za Ural.22 sty
2019

2. ZABOR ROSYJSKI PO POWSTANIU STYCZNIOWYM

wprowadzenie urzędu generałgubernatora (1874)

początek nocy apuchtinowskiej (1879)

lokalizuje w czasie utworzenie Komitetu Urządzającego (1864),

wprowadzenie j. ro-syjskiego jako urzędowego (1866)

likwidację Banku Polskiego (1885)

założe-nie Uniwersytetu Latającego (1885),

likwidację Szkoły Głównej (1869)

lokalizuje w czasie powstanie zabajkal-skie (1866)

rozpoczę-cie likwidacji Kościoła unickiego (1875)

po-wstanie Zjednoczenia Emigracji Polskiej (1866)

- omawia przyczyny upadku powstania

Polacy, mogacy prowadzić jedynie walkę partyzancką pozbawieni pomocy z zewnątrz, nie mieli szans
na zwycięstwo

Zaborcy konsekwentnie i solidarnie tłumili wszelkie próby odbudowy polskiego państwa

Dodatkowo sami powstańcy nie byli wystarczająco zjednoczeni, co osłabiało ich szanse na
zwycięstwo.

Starania rzadu narodowego aby pozyskac chłopów, zakończyło się niepowodzeniem.

-jakie znaczenie miało powstanie styczniowe dla walk Polaków o niepodległość

Powstanie z lat 1863-1864 stało się jednym z symboli walki Polaków o niepodległość. Na pokolenia
umocniło patriotyczne postawy i poczucie jedności narodowej. Duże znaczenie miały dla powstańców
romantyczne hasła walki o wolność, które jednak zderzyły się z potęgą militarną carskiej Rosji.

wymienia represje władzy carskiej wobec polskiego szkolnictwa

W szkołach obowiązkowy był jezyk rosyjski jezyk polski został przedmiotem nadobowiązkowym.
wykladanym po rosyjsku (tylko religii nauczano po polsku)

Zwainiano polskich nauczycieli, zastępując ich Rosjanami Wprowadzono system szpiegowania i

dozorowania uczniów
Karano wszelkie próby nielegalnej nauki w jazyku polskim

- omawia represje wobec uczestników powstania

Tysiące z nich powieszono lub rozstrzelano bez wyroków sądowych.

Około 25 tys. Polaków zostało zesłanych na Syberię lub na katorgę (najczęściej w kopalniach na
Uralu).

Kolejne 8 tys. ukarano służbą w oddziałach karnych armii rosyjskiej.

Ponadto Rosjanie konfiskowali majątki szlacheckie należące do powstań- ców skazanych na zesłanie.

charakteryzuje repre-sje wobec Królestwa Polskiego

*Car zdecydowal o calkowitej likwidacji jego odrębności i scaleniu z Rosją.

*Nawet nazwę Królestwa zmieniono, choć nieoficjalnie, na Priwislinskij Kraj (z ros. Kraj Nadwiślański)
I odebrano mu osobne godło.

*Liczne miasteczka, które stanowily bazy oddziałów powstań- czych, zostały ukarane odebraniem
praw miejskich.

w jaki spo-sób represje popowstaniowe wpłynęły na życie Polaków pod zaborem rosyjskim

Podobnie jak po powstaniu listopadowym, również w 1864 r. znaczna część powstańców

wyemigrowała, aby uniknąć represji. Nie była to tak liczna i aktywna grupa jak 30 lat wcześniej, lecz
szacuje się, że na obczyźnie znalazło się ok. 5 tys. spośród nich. Najwięcej osiedliło się we Francji, w
Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych.

- omawia położenie Kościoła katolickiego i unickiego po powsta-niu styczniowym

*Skazano na śmierć trzydziestu księży;

*czterystu, w tym ośmiu biskupów, zesłano na Syberię.

* do 1870 r. usunięto wszystkich dotychczasowych biskupów diecezjalnych.

*Rozpoczęto likwidację klasztorów oraz konfiskatę dóbr kościelnych.

*Przy ogromnym oporze wiernych w 1875 r. rozpoczęto likwidację Kościoła unickiego w Królestwie

dlaczego stanowisko pozytywistów warszawskich było bardziej popularne od postawy trójlo-

jalistycznej

Część społeczeństwa reprezentowała postawę lojalistyczną, która polegała na podporząd kowaniu się
carskim nakazom. Na takim stanowisku stali głównie konserwatyści wywodzący się z „białych. Byli oni
przeciwni rozpamiętywaniu klęski. Uważali, że więcej korzyści przyniesie ugoda z zaborcą niż walka z
nim.

postawy Polaków wobec rosyjskich represji po upadku powstania styczniowego

Część społeczeństwa reprezentowała postawę lojalistyczną, która polegała na podporząd- kowaniu

się carskim nakazom. Byli oni przeciwni rozpamiętywaniu klęski. Uważali, że więcej korzyści
przyniesie ugoda z zaborcą niż walka z nim.
Zdecydowanie bardziej popularne było tu stanowisko pozytywistów warszawskich, którzy uważali
ugodę z caratem za błąd. Głosili oni potrzebę uczynienia z Po- laków nowoczesnego, wykształconego i
świadomego narodu, obejmującego nie tylko szlachtę tak jak dotąd.

w jaki sposób Polacy wyrażali postawę opozycyjną wobec polityki władz zaborczych po powstaniu
styczniowym

powstało tajne szkolnictwo zwane tajnymi kompletami, w których ramach prowadzono m.in. lekcje
historii, geografii i języka polskiego. ,tajne kursy dla kobiet, nazywane Uniwersytetem
Latającym.Tajne nauczanie zainicjowano także na ziemiach zabranych.