Professional Documents
Culture Documents
فصل نهم نمودارهای کنترل جمع تجمعی و میانگین متحرک موزون نماییفایل
فصل نهم نمودارهای کنترل جمع تجمعی و میانگین متحرک موزون نماییفایل
فصل نهم
مﻘﺪمﻪ
نمودارهاي كنترل ارائه شده در فصول قبل غالباً از نوع نمودارهاي كنترل شوهارت بودند .نمودارهاي كنترل شوهارت در پياده سازي فاز يك نمودارهـاي •
كنترل بسيار مفيد هستند.
يكي از ضعفهاي اصلي نمودارهاي كنترل شوهارت استفاده از اطﻼعات موجود در آخرين نمونه مشاهده شده و ناديده گرفتن اطﻼعـات موجـود در سـاير •
نمونه ها است .اين ويژگي باعث ميشود تا نمودارهاي كنترل شوهارت از حساسيت ﻻزم براي شناسايي تغييرات كوچك در فرآيند نظير ١.٥برابر انحـراف
معيار يا كمتر برخوردار نباشند .اين موضوع به ويژه در فاز دو نمودارهاي كنترل اهميت پيدا ميكند.
در صورت تمايل به شناسايي تغييرات كوچك در فرآيند ميتوان از دو جايگزين بسيار موثر زير استفاده كرد: •
– نمودار كنترل جمع تجمعي )(cumulative sum (cusum) control chart
– نمودار كنترل ميانگين متحرك موزون نمايي )(exponentially weighted moving average (EWMA) control chart
1
04/10/1441
3
• نمودار كنترل جمع تجمعي با رسم جمعهاي تجمعي انحرافات مقادير نمونه از مقدار هدف مستقيماً از كليه اطﻼعات موجـود در
توالي مقادير نمونه ها استفاده ميكند.
• نمودارهاي كنترل جمع تجمعي در مقايسه با نمودارهاي كنترل شوهارت به علت استفاده از اطﻼعات چندين نمونـه نسـبت بـه
وجود تغييرات كوچكتر در ميانگين سريعتر از خود واكنش نشان ميدهند .به عﻼوه ،اين نمودارهـا ميتواننـد در زمـان اسـتفاده از
اندازه گيريهاي انفرادي ) (n=١بسيار موثر باشند.
4
2
04/10/1441
5
در جمع تجمعي جدولي از آماره C+براي انحرافهاي در باﻻي µ0و از آماره C-براي انحرافهاي در پايين µ0استفاده ميشود .آمـاره هـاي C+و C-را •
به ترتيب جمعهاي تجمعي باﻻ و پايين يك طرفه مي نامند.
در رابطه هاي فوق K ،را معموﻻً مقدار مرجع )يا مقدار مجاز يا كمكي( مي نامند و غالباً براي آن مقداري بين مقدار هدف µ0و مقـدار خـارج از كنتـرل •
ميانگين µ1كه عﻼقه مند به شناسايي سريع آن هستيم در نظر گرفته ميشود.
6
3
04/10/1441
• بايد توجه داشت كه Ci+و Ci-مقادير انحراف از مقدار هدف µ0كه بزرگتر از Kاست را جمع ميكنند و مقـادير آنهـا در صـورت منفـي
شدن برابر صفر قرار داده خواهد شد .اگر مقدار Ci+و Ci-از فاصله تصميم Hبزرگتر شود ،آنگاه فرآيند خـارج از كنتـرل اعـﻼم ميشـود.
معموﻻً ٥برابر انحراف معيار فرآيند مقدار معقولي براي Hاست.
7
8
4
04/10/1441
• اقدامي كه بعد از مشاهده يك هشدار خارج از كنترل توسط روش كنترل جمع تجمعي انجام ميشود ،دقيقاً شبيه به ساير نمودارهاي كنترل
است .به عبارت ديگر ،بايد علت انحراف بادليل را جستجو كرد ،اقدام اصﻼحي ﻻزم را انجام داد و جمع تجمعي را مجدداً صفر كرد.
• جمع تجمعي ميتواند براي تعيين زمان احتمالي ايجاد انحراف بادليل )تخمين نقطه واقعي تغيير( بسيار مفيد باشد .براي اين منظـور ،كـافي
است از هشدار خارج از كنترل تا جايي كه براي اولين بار جمع تجمعي مقداري بيشتر از صفر داشته است شمارش كنيم تا اولين دوره بعد از
ايجاد تغيير شناسايي شود .شمارشگرهاي N+و N-بدين منظور استفاده ميشوند .در واقع اين شمارشگرها تعداد دوره هاي متوالي كه جمع
تجمعي مقداري بيشتر از صفر داشته است را ثبت ميكنند.
• در مثال قبل از آنجايي كه در زمان (C29+=٥.٢٨) > (H=٥) ،٢٩و در اين زمان N+=٧است ،لذا نتيجه گيري ميشود كه فرآيند آخـرين
بار در دوره ٢٩-٧=٢٢تحت كنترل بوده و تغيير احياناً بين دوره هاي ٢٢و ٢٣ايجاد شده است.
10
5
04/10/1441
• در فرآيندهايي كه نياز است تا با ايجاد تغيير در متغيرهاي قابل تنظيم فرآيند را مجدداً به مقدار هـدف بازگردانيـد ،شـايد بهتـر
باشد برآورد جديدي براي ميانگين فرآيند با استفاده از مشاهدات بعد از ايجاد تغيير تهيه كرد .اين كـار را ميتـوان بـا اسـتفاده از
رابطه هاي زير انجام داد:
• براي مثال قبل ،با استفاده از روابط فوق ميانگين جديد فرآيند به صورت زير برآورد ميشود:
11
• در نهايت نيز بايد توجه داشت كه آزمونهاي دنباله يا تسلسل و ساير قوانين حساس سازي را نميتوان به دليـل مسـتقل نبـودن
مقادير متوالي آماره ها در مورد جمع تجمعي اعمال كرد.
• همچنين نميتوان از روابط مربوط به متوسط طول دنباله در نمودارهاي كنترل شوهارت براي روش جمع تجمعي استفاده نمود.
• جمع تجمعي جدولي را ميتوان به صورت ميانگين موزون با وزنهاي تصادفي يا احتمالي در نظر گرفت
12
6
04/10/1441
• جمع تجمعي جدولي بر اساس مقادير فاصله تصميم Hو مقدار Kطراحي ميشود .پيشنهاد معمول آن است كه اين پارامترها به گونـه اي
انتخاب شوند كه عملكرد جمع تجمعي از نظر متوسط طول دنباله خوب باشد.
• پيشنهادهاي كلي:
– پارامترهاي Hو Kرا به صورت H=hσو K=kσتعريف كنيد :σ) .انحراف معيار متغير نمونه در جمع تجمعي(
– به طوركلي ،استفاده از h=٤يا h=٥و k=٠.٥منجر به يك جمع تجمعي ميشود كه از خواص متوسط طول دنبالـه خـوبي در مقابـل
تغييرات كوچك حدود يك برابر انحراف معيار در ميانگين فرآيند برخوردار است.
13
14
7
04/10/1441
اغلب كاربران جمع تجمعي ترجيح ميدهند مقدار xiرا قبل از انجام محاسبات استاندارد كنند. •
– يك جمع تجمعي استاندارد به طور طبيعي منجر به يك جمع تجمعي براي كنترل تغييرپذيري خواهد شد.
15
نمودار كنترل جمع تجمعي در شناسايي تغييرات كوچك بسيار موثر است .با اين وجود ،اين نمودار در شناسايي تغييرات بزرگ بـه خـوبي نمـودار كنتـرل •
شوهارت عمل نميكند.
يك روش بهبود عملكرد براي شناسايي تغييرات بزرگ :استفاده از روش تركيبي جمع تجمعي -شوهارت •
16
8
04/10/1441
• اين روش به منظور بهبود حساسيت يك جمع تجمعي در مرحله آغاز يك فرآيند استفاده ميشود) .در صورتي كه اقدام اصﻼحي ميانگين را
به مقدار هدف منتقل نكرده باشد(
• در اين روش مقادير اوليه C0+و C0-برابر با يك مقدار غيرصفر )معموﻻً :H/2آغاز سريع (%٥٠قرار داده ميشود.
• اگر فرآيند در شرايط تحت كنترل و در نقطه هدف آغاز به فعاليت كند ،آنگاه جمعهاي تجمعي به سرعت به سمت صفر ميل خواهند كرد و
اثر آغاز سريع بر روي عملكرد آن ناچيز خواهد بود.
• اما اگر فرآيند در نقطه اي ديگر به غير از مقدار هدف شروع به فعاليت كند ،آنگاه آغاز سريع اين اجازه را به جمع تجمعي ميدهد كه سريعتر
به وجود چنين تغييري در فرآيند پي ببرد و باعث ميشود تا مقادير ARLخارج از كنترل كوچكتر شود.
• اين نتايج در جدول ) ٩.٥اسﻼيد قبل( نيز به وضوح ديده ميشود) .با فرض ايجاد تغيير در ابتداي زمان راه اندازي(
17
مثال :داده هاي جدول زير را در نظر بگيريد .در اين داده ها مقدار هدف برابر K = ٣ ،١٠٠و H = ١٢فرض شده است. •
18
9
04/10/1441
حال فرض كنيد فرآيند در همان مرحله راه اندازي در حالت خارج از كنترل با ميانگيني برابر ١٠٥به سر مي برد. •
با استفاده از خاصيت آغاز سريع ،جمع تجمعي در نمونه ٣هشدار صادر خواهد كرد ،اما بدون استفاده از اين خاصيت بايد تا نمونه ٦صبر كـرد تـا جمـع •
تجمعي هشدار صادر كند.
19
نمودار جمع تجمعي با خاصيت آغاز سريع براي داده هاي جدول :٩.١ •
10
04/10/1441
• جمعهاي تجمعي براي ساير آماره هاي نمونه )دامنه ،انحراف معيار ،نسبت اقﻼم نامنطبق و تعداد نقصها(
• زيرگروههاي منطقي
21
11
04/10/1441
• اگر شناسايي تغييرات كوچك مد نظر باشد ،نمودار كنترل EWMAميتواند جايگزين خوبي بـراي نمـودار كنتـرل شـوهارت
باشد.
• عملكرد نمودار كنترل EWMAحدوداً با عملكرد نمودار كنترل جمع تجمعي يكسان و از بعضي جهات نيز تهيه و اسـتفاده از
آن ساده تر است.
• همانند نمودار جمع تجمعي ،نمودار EWMAنيز غالباً از مشاهدات انفرادي استفاده ميكند.
24
12
04/10/1441
در رابطه فوق λ ،داراي مقدار ثابتي بين ٠ < λ ≤ ١است و مقدار اوليه براي اين فرمول بازگشتي ،معمـوﻻً همـان مقـدار هـدف فرآينـد اسـت) .يعنـي: •
(z0=µ0
به راحتي ميتوان نشان داد كه ziيك ميانگين موزون از كليه ميانگينهاي قبلي است. •
وزنهاي λ(1-λ)jبه صورت هندسي با افزايش عمر نمونه كاهش مي يابند .به عﻼوه ،جمع وزنها به سمت يك ميل ميكند: •
25
اگر λ = ٠.٢باشد ،آنگاه وزني كه به ميانگين نمونه فعلي داده ميشود ٠.٢است و وزنهايي كه به ميانگينهاي قبلي تخصيص مـي يابـد بـه ترتيـب برابـر •
٠.١٠٢٤ ،٠.١٢٨ ،٠.١٦و غيره خواهد بود.
آماره EWMAبه علت اينكه يك ميانگين موزون از مشاهدات قبلي و فعلي است ،زياد نسبت به فرض نرمال بودن حساس نيست و ميتواند نمودار ايده •
آلي براي كنترل مشاهدات انفرادي باشد.
26
13
04/10/1441
اگر مشاهدات xiمتغيرهاي تصادفي مستقل با واريانس σ2باشند ،آنگاه ziداراي واريانس زير خواهد بود: •
27
28
14
04/10/1441
Chapter 9 29
Chapter 9 30
15
04/10/1441
اين امكان وجود دارد كه بتوان اين پارامترها را به گونه اي انتخاب كرد تا ARLنمودار كنترل EWMAحدوداً با ARLنمودار كنتـرل جمـع تجمعـي •
براي شناسايي تغييرات كوچك يكسان باشد.
31
معموﻻً براي پي بردن به وجود تغييرات كوچك از مقادير كوچك λاستفاده ميشود) .همچنين مقادير كوچك λنسـبت بـه فاصـله گـرفتن مشـاهدات از •
فرض نرمال غيرحساس تر هستند(
يك نگراني بالقوه در مورد نمودار كنترل EWMAبا مقادير كوچك λوجود دارد .اگر مقدار آماره نمودار در يك طرف خط مركز باشـد و يـك تغييـر در •
ميانگين در جهت مخالف ايجاد شود ،آنگاه مقدار كوچك λكه وزن زيادي به مشاهده جديد نميدهد باعث خواهد شد كه نمودار پـس از گذشـت چنـدين
دوره نسبت به تغيير ايجاد شده واكنش نشان دهد .اين خاصيت را اثر اينرسي ) (Inertia effectمي نامند .اثر اينرسـي باعـث كـاهش اثربخشـي
EWMAدر شناسايي تغيير ميشود.
عملكرد EWMAنيز نظير جمع تجمعي در شناسايي تغييرات بزرگ به خوبي نمودار شوهارت نيست. •
يك راهكار خوب هم براي بهبود عملكرد EWMAجهت شناسايي تغييرات بزرگ بدون از بين بردن توانايي آن نسبت به شناسايي تغييـرات كوچـك و •
هم براي مقابله با اثر اينرسي ،استفاده از يك نمودار كنترل شوهارت در كنار نمودار كنترل EWMAاست.
32
16
04/10/1441
• متوسط طول دنباله تحت كنترل ) (ARL0براي نمودار كنترل شوهارت براي اندازه گيريهاي انفرادي و چندين نمـودار كنتـرل
EWMAبراي توزيعهاي غير نرمال در جداول ٩-١٢و ٩-١٣ارائه شده است.
• دو نكته در اطﻼعات اين جداول ميتواند قابل توجه باشد:
– نمودار كنترل شوهارت براي مشاهدات انفرادي نسبت به فرض نرمال بودن از حساسيت زيادي برخوردار است .به عبـارت ديگـر ،فاصـله گـرفتن از
توزيع نرمال حتي به ميزان نسبتاً كم ،متوسط طول دنباله تحت كنترل نمودارهاي كنترل شوهارت براي مشاهدات انفرادي را شديداً كاهش ميدهد.
– يك نمودار كنترل EWMAبه ويژه با مقادير λكوچك و حدود كنترلي مناسب ،ميتواند نسبت به فاصله گـرفتن از فـرض توزيـع نرمـال بسـيار
خوب عمل كند .به عﻼوه ،خواص شناسايي تغيير نمودار EWMAبه طور يكنواخت بهتر از نمودار كنترل شوهارت براي مشاهدات انفرادي است.
• بر اساس اين اطﻼعات پيشنهاد ميشود در اغلب كاربردها مخصوصاً پايش فرآيند در فاز دو ،از نمودار كنترل EWMAكه بـه
نحو مناسبي طراحي شده باشد براي مشاهدات انفرادي استفاده شود .اين روش تقريباً يك روش ناپارامتري )توزيع-آزاد( است.
33
34
17
04/10/1441
= ̅ 𝜎 جايگزين شود. – اگر اندازه نمونه بزرگتر از يك باشد ،كافي است كه در روابط قبلي 𝑥 با ̅𝑥 و 𝜎 با
• پايش تغييرپذيري
35
هر دو نمودار كنترل جمع تجمعي و EWMAبه عنوان نمودارهاي كنترل زمان-موزون محسـوب ميشـوند .نمـودار EWMAاز ميـانگين مـوزون بـه •
عنوان آماره نمودار استفاده ميكرد .در برخي مواقع هم شايد نياز باشد از يك نمودار كنترل زمان-موزون مبتني بر ميانگين متحرك ناموزون ساده استفاده
شود.
36
18
04/10/1441
37
38
19
04/10/1441
نكات:
• به طور كلي ،اندازه تغيير مورد نظر كه ميخواهيم به وجود آن پي ببريم با wرابطه معكوس دارد .به منظـور شناسـايي تغييـرات كـوچكتر
ميتوان از ميانگينهاي متحرك با پنجره طوﻻني تري استفاده كرد.
• ميانگينهاي متحرك كه كمتر از wدوره با هم فاصله دارند ،از همبستگي باﻻيي برخوردار هسـتند و ايـن باعـث پيچيـدگي تفسـير رونـد
مشاهدات در نمودار كنترل ميشود.
• نمودار كنترل ميانگين متحرك بسيار موثرتر از نمودار شوهارت در شناسايي تغييرات كوچك عمل ميكند .با اين حال ،اين نمودار به موثري
نمودارهاي كنترل جمع تجمعي و EWMAدر شناسايي تغييرات كوچك نيست .از منظر بعضي افراد ،استفاده از نمودار كنترل ميـانگين
متحرك ساده تر از نمودار كنترل جمع تجمعي است ،اما در عمل معموﻻً نمودار كنترل EWMAبـر نمـودار كنتـرل ميـانگين متحـرك
ترجيح داده ميشود.
39
20