Parimet Kryesore Të Sistemeve Transmetuese

Parimet kryesore të
sistemeve transmetuese
(Sisteme transmetuese )
Telekom-xII1-2020/21_1
Sisteme transmetuese Ars Ismail

1
Dashi
Njohuritë themelore për informacionin
• Parimet kryesore të sistemeve transmetuese
Njohuritë themelore për informacionin
• Njohuritë themelore për sinjalin
• Njohuritë themelore për parimet e transmetimit të
sinjaleve
• Sistemet transmetuese për transmetimin e zërit dhe të
videos - karakteristikat kryesore
• Një vështrim i përgjithshëm i sistemeve transmetuese
digjitale
• Përparësitë dhe të metat e sistemeve transmetuese
digjitale

2
Dashi
3
Dashi
Arkitektura e sistemeve transmetuse
Në nivelin e transportit të rrjetit të
telekomunikacionit ndodhen nyjet të cilët
ndërmjet veti janë të lidhura. Nivelin e transportit
të rrjeti të telekomunikacionit e lidhin sistemet e
transmetimit. Niveli i qasjes është i lidhur në
nivelin e transportit të rrjetit, këtë lidhje shpesh e
quajm lidhje agregacion, ndërsa rrjeti që e bënë
këtë quhet rrjetë agregacion. Kjo lidhje por jo
gjithmonë, realizohet gjithashtu me sisteme
transmetimi( pos në rastet kur në kuptim fizik
nyjet për qasje dhe nyjet të nivelit të transportit
janë në të njëjtin vend ose paraqesin të njëjtën
nyje
4
Dashi
Niveli për qasje i rrjetit telekomunikues u
mundëson qasje shfrytëzuesve fundor të
rrjetit telekomunikues. Shfrytëzuesit fundor
në mënyra të ndryshme i qasen rrjetit
telekomunikues, por në këtë qasje edhe pse
përdoren metoda dhe procedura, bile
nganjëherë edhe pajisjet përfshijnë nocionin
pajisje transmetuse në kuptim klasik të fjalës.

5
Dashi
Pra, detyra themelore e sistemeve të transmetimit
është lidhja e nyjeve në rrjetin. Pasi nyjet nuk janë
as burime dhe as informacione të shpërndara
(burimet dhe informacionet janë përdoruesit
përfundimtarë dhe serverë të ndryshëm në rrjet)
kështu që sistemet e transmetimit transmetojnë
sinjal të multipleksuar ose kompleks. Një sinjal i
multipleksuar ose kompleks që transmetohet në
sistemin e transmisionit mund të jetë statikisht
dhe dinamikisht multipleksuar. Struktura e sinjalit
multipleks mund të jetë e fortë dhe / ose Fleksibël
6
Dashi
Një sinjal i multipleksuar ose kompleks që

transmetohet në sistemin e transmisionit mund
të jetë statikisht dhe dinamikisht multipleksuar.
Struktura e sinjalit multipleks mund të jetë e
fortë dhe / ose Fleksibël

7
Dashi
Shumica e sistemeve moderne të transmetimit gjithashtu
lejojnë shtigje alternative të sinjalit.
Çfarë do të thotë kjo? Duhet të ketë transferim të sigurisë
sot në lidhjen e nyjeve të mëdha
informacioni, prandaj, sistemet krijohen në mënyrë të tillë
që në rastin e rënies së madhe
shtigjet e transmetimit ofrojnë rrugë alternative përmes
rrjetit. Ky proces është quajtur mbrojtje ose mbrojtje në
transferim.
Sistemet e transmisionit janë sisteme që mundësojnë:
- multipleksimi ose vendosja e sinjalit,
- transmetimi i sinjaleve mbi një lloj ose lloj të caktuar të
mediumit të transmetimit,
- transmetimi i sinjaleve të trafikut nga ndërprerja e
trafikut. Sisteme transmetuese
Dashi
Ars Ismail
8
1.1.1. Sistemet e transmetimit në modelin OSI

9
Dashi
Teoria e informacionit
Teoria e informacionit: Studion parimet
sasiore(kuantitative) që ka të bëjë me të
transmetimin, transferimi(bartja) , ruajtja dhe
përpunimi i informacionit të paraqitur në forma
të ndryshme.
Në përgjithësi, ne dëshirojmë të transferojmë
informacione:
Sa më shpejtë
Sa më saktë
Sa më hargjim të energjisë
Me mbrojtje nga ndërhyrjet e pengesave
Me fshehje dhe mbrojtje nga keqpërdorimi
10
Dashi
Teoria e informacionit/1
Është e dëshirueshme që m = n dhe që probabilitetet
a janë dhe të gjitha të gjitha të tjerët
x= alfabeti i prej n simboleve elementare

y= alfabeti Sisteme
i prej m simboleve
transmetuese
elementare
Ars Ismail
11
Dashi
Përmbajtja vetanake i
Informacionit
Numri i shifrave binare të kërkuara për ta shfaqur në mënyrë
unike një mesazh është i barabartë me përmbajtjen e
informacionit që mesazhi posedon.
Përmbajtja vetanake i Informacionit
Ose
Me zvogëlimin e

12
Dashi
Shembuj
Shembull :burimi emiton gjashtë simbole –
A,B,C,D,E,F me sekuencë
ADAABABCAEBAAACCBAFADABADABEFA
gjasa e lajmërimit
P(A)=0.5, P(B)=0.2, P(C)=0.1, P(D)=0.1, P(E)=0.07,
P(F)=0.03
Nëse baza e logaritmt është 2 njësia është Shenon
(Claude Shannon). Për Shembullin e më sipërm kemi
sasinë e informacionit për mesazhë
I(si)=log[1/P(si)]= log 1-log P(si)= log 20-log P(si)= -
log P(si)
I(A)=log2[1/(0.5)]= ld(2)= 1[Sh],
I(F)=ld(1/0.03)=5.06[Sh],…
Sisteme transmetuese
Dashi
Ars Ismail
13
Shembull2:Sa sasi të informacionit bart figura televizive e cila
përbëhet prej 625 linjave ku secila linjë është prej 500 pikave
elementare dhe secila pikë mund ti ketë 16 nivele të ndriçimit në
hapësirën prej bardh deri në zi?
Figura TV e vëzhguar përbëhet prej
625 linjaX500Pika=312500 pika.
Secila pikë mund ti ketë 16 nivele ndriçimi. Kjo do të thotë se
numri total i figurave të ndryshme të cilat mund të lajmërohen
16(625X500) figura. Pasi lajmërimi i secilës figurë ka gjasë të
barabartë , do të jetë
Sasia e informacionit të cilën e bartë figura Tv është

14
Dashi
Mesatarja e përmbajtja vetanake i
Informacionit-Entropia
Përmbajtja vetanake i
Informacionit
Kuptimi fizik: Numri më i vogël mesatar i biteve që kërkohet kodimi i një

mesazhi në mënyrë në mënyrë që në destinacion të mund ta deshifrojë .
Shembull1 : Në rastin kur një informatë përbëhet nga 4

simbole me probabilitet të njëjtë paraqitje pra:
p(x1)  p(x2 )  p(x3)  p(x4 )  0.25  25%
Entropia do të jetë maksimale e barabartë me 2, pra:

15
Dashi
Shembull: shprehje me algoritme me bazë 2
Vlerësoni shprehjen log28 + log24 = ? me përdorimin
e rreguullave logaritmike
Shprehe 8 dhe 4 si numra eksponcial me bazë 2. Më
pas zbatoni rregullën e fuqizimit duke ndjek rregullën
e identitetit. Më pas mblidhni vlera që të merrni
përgjigjen finale/

16
Dashi
Shembull: Entropia
Nëse një informatë përmban dy simbole me probabilitet të njëjtë të
paraqitjes atëherë kemi:
x1 dhe x2 - simbolet përbërëse
p(x1) p(x2 ) 0.5 50%
Përmbajtja e secilit simbol sipas shprehjes
Entropia duhet të jetë maksimale,

meqë simbolet kanë probabilitet
të barabartë

17
Dashi
6. Entropia maksimale e burimit diskret pa memorie cili ka
4 elemente(simbole ) të burimit është
o1bit/simbol
o2bit /simbol
o3bit/simbol
8.Entropia maksimale e burimit diskret pa memorie cili ka 2
elemente(simbole ) të burimit është
o1bit/simbol
o2bit /simbol
o3bit/smbol
9. Supozojmë se burimi I informacionit S pa memorie
dërgon njërn prej N=6 elementeve të burimt dhe se gjasa e
emitmit të simboleve të dhënë me (1/4,1/4, 1/8, 1/8, 1/8,
1/8) entropia e e këtij burimi është :
o3 bita për simbol
o2.5 bita pë r simbol
o4 bita pë r simbol Dashi
18
Digrami i Wenn-it

19
Dashi
Njohuritë themelore për sinjalin
Sinjali i bisedës
Spektri i sinjalit zë një interval frekuence
(frekuence) deri në rreth 10kHz
Pjesa më e madhe e fuqisë së sinjalit është i
përqendruar në brezin 100-600Hz
Transmetimi i sinjalit në brezin 300-3400Hz,
transmetim me cilësi të mirë për telefoni
komerciale
Sinjali muzikor
Spektri i sinjalit zë brezin e frekuencor deri në
rreth 15kHz
Për transmetim të sinjalit duhet brez frekuencor
shumë më i madh se sa sinjali i bisedës.
20
Dashi
Njohuritë themelore për sinjalin/1
Sinjali i videos
Imazhe dinamike dhe statike
Kërkohet gjerësia e brezit frekuencor prej rreth 5MHz
(1500 herë më e gjerë se spektri sinjalit të bisedës - të
paktën rrjedha binare e sinjalit të dixhitalizuar është më
e lartë !!!)
të dhëna
Sinjali me brez të gjerë
Transmetimi o sinjalit në interval të caktuar, nuk është
kontinual (Burstiness)

21
Dashi
Parimet e transmetimit të sinjaleve
Sistemi i transmetimit mundëson lidhjen / link dy
pikave në largësi ose nyjeve .
Link mund të jetë: undirekcionalale ose bidirectional.
Sistemi i transmisionit merr një sinjal në hyrjeje (p.sh.
një kanal ose grup kanalesh) që transmetohet, e
shndërron atë në një format të përshtatshëm për
dërgimin media transmetuese, përhap(propagon) sinjalin
deri në destinacionin ku kryhet shndërrimi i sinjalit në
formatin origjinal.
Cili është parimi bazë që duhet ndjekur në komunikim?
Problemi i komunikimit
Problemi themelor i komunikimit është që sakt ose
aproksimativisht ( përafërsisht) në pikën destinacioni të
reprodukohet mesazhi i gjeneruar
Sisteme transmetuese në burim! (Claude
Ars Ismail
22
Dashi
Parimet e transmetimit të sinjaleve

23
Dashi
Bazat e transmetit-vazhdim
Si transmetohet sinjali përmes sistemit të transmisionit?
o Përgjigje: transmetohet me modulim (transmetimi
analog-digjital) dhe kodimin linjor(transmetimi digjital).
o Modulimi ndryshon parametrat e sinjalit bartës që
transmeton sinjalin i cili përmban informacionë.
o mënyra e transmetimit mund të jetë:
• Analoge
• Digitale
Teknikat e modulimit mund të ndahen në:
I. Modulimi analog

24
Dashi
Përdoret për konvertim / transmetim analog-to-analog.
Përdorni në radio stacionie.
II. Modulimi dixhital
Përdoret për konvertimin / transferimin digjital-analog.
Përdorni
rrjetet mobile UMTS / LTE / WiMAX, televizioni digjital
(DVB), Rrjeti WLAN ...
III. Modulimi i spektrit të zgjeruar(Spread Spectrum)
Përdoren kryesisht për rrjetet pa tela (Wi-Fi, Bluetooth,
RFID, NFC). Frekuenca e sinjalit të transmetuar
ndryshon në kohë si rezultat përdorimi më efikas i
bandwidthit tashmë të kufizuar. Ars Ismail
25
Dashi
Standardi TV digjital
TV dixhital është një rrjet që mundëson
transmetimin e përmbajtjes së dixhitalizuar audio dhe
video.
Formati i përmbajtjes dixhitale mundëson foto dhe
zë më me kualitet, por edhe transmetim
(HD)Përmbajtje me definicion të lartë (HD- High-
Definition).
TV dixhital njeh dy standarde që janë testuar dhe
dokumentuar nga Komiteti i Sistemeve të Avancuara
Televizive (ATSC) Advanced Television Systems
Committee :
oStandard-Definition TV (SDTV)
oHigh-Definition
TV (HDTV) Dashi
Ars Ismail
26
Një element shumë i rëndësishëm gjatë

transmetimit të përmbajtjes televizive dixhitale është
gjerësia e brezit për shembull për sinjalin HD 1080p
(1920x1080), 24 bit për pixel dhe 30 korniza brenda
sekonda kërkon gati 1.5 Gbps.
Prandaj, duhet të përdoret kompresimi, i
ashtuquajtur. kodek video.
TV dixhital përdor modulimin QAM-N dhe teknikën
FDM.

27
Dashi
Emitimi i televizionit digjital mund të shkon në
katër mënyra që janë të standardizuar në kuadër
të Standardit Digital Video Broadcasting (DVB)
Cable
Terrestrial
– DVB-C
– DVB-T
– DVB-C2
– DVB-T2
Microwave
Satellite
– DVB-MT
– DVB-S
– DVB-MC
– DVB-S2
– DVB-M
– DVB-SH
28
Dashi
Fig1. High-level arhitektura DVB-x rrjeti

29
Dashi
Televizioni digjital
 TV Digjital = Transmetim
Digital i programeve
televiziv
 Televizioni dixhital
paraqet mënyrë të
ndryshme të transmetimit
të programit televiziv në
krahasim për atë që është
ekzistuar nga fillimi i tij

30
Dashi
Televizioni digjital
Hapi i parë është konvertimi i imazheve dhe
toneve në bit të informacionit me çka TV paraqitet
në të njëjtën mënyrë si të dhënave tjera
pastaj kryhet Kompresimi
pason dërgimi një sinjal të tillë nga TV
transmetuesë në Televizor
sinjali televiziv merret nëpërmjet një Antene të
zakonshme televizive për kanalet VHF / UHF
Marrësi televiziv digjital është ose një pajisje
veçantë që përshtat sinjalin në një televizor të
përbashkët ose i integruar në televizor
31
Dashi
Emitimi i sinjalit digjital TV
Televizioni digjital tokësor ndryshon funksionalisht
situatën ekzistuese në fushën e radio difuzionit . Kjo
mënyrë e re e shpërndarjes së përmbajtjes ofrohet
një numër përparësish krahasuar me sistemin
analog:
mundëson transmetimin shumë përmbajtjeve të
programeve një kanal të radiofrekuencës (një total
prej disa qindra kanalesh),
ofron një sistem për përdorim më të mirë të
spektrit frekuencor të kufizuar (shërbimet jo
televizive në pjesën më të mirë të spektrit RF),
32
Dashi
Emitimi i sinjalit digjital TV/1
mundëson cilësi më të mirë të pranimit të
programeve dhe fotografive dhe toneve (për sa
është realizu pranimi e videos dhe audioja perfekte +
HDTV + 5.1),
ofron mundësinë e futjes të shërbimeve
komercialeve shtesë dhe shërbime jo komerciale
Shërbime të reja: interaktive, programe sipas
kërkesës, elektronikë udhëzues, shpërndarje të të
dhënave, e-mail, e-qeverisjes, video games

33
Dashi
Mjedisi rrjetor për televizionin digjital
Distrubuimi a është transmetimi i sinjaleve televizive nga
qendra kryesore e prodhimit në objektet e emisionit -
transmetues

34
Dashi
Rrjeti bashkëkohore i transmetimeve
sinjalet televizive (DVB-T / IP)

35
Dashi
Trendi kryesor – medium
dixhital i integruar
Konvergjenca e TV dixhitale, komunikimit ueb dhe
celular
Sfida kryesore është të realizohen pajisje të
integruara, të pavarura nga mediat për transmetim, që
mund të përpunojë, ruan dhe të qaset në
informacionin.
Që nga fillimi i tij deri në mesin e viteve nëntëdhjetë,
televizioni shumë pak ka ndryshuar
Gjatë dhjetë viteve të fundit trendi ishte digjitalizimi i
prodhimit dhe transmetimit të programeve
Digitalizimi ka sjellë përzimjen e teknologjisë
kompjuterike në botën e televizionit
Dashi
Ars Ismail
36
Trendi kryesor – medium
dixhital i integruar/1
Rrjeti e internetit përdoret për transmetim televiziv
dhe televiziv pët të dhëna
Mobilitetit i aplikacioneve është kërkesa ultimative
e kohës së sotme
Teknologjitë premtuese, DVB-H, WiMAX, LTE, ...
Ende Nuk ka teknologji që bashkon me sukses
komunikimete të gjitha formave të sinjaleve
Pengesat për integrimin e plotë: hulumtuesit e
telekomunikacioni, dhe televizionit dhe
kompjuterëve nuk punojnë plotësisht së bashku dhe
për përmbajtje të reja
37
Dashi
Bazat e transmetimit digjital
Paraqitja Digjitale i informacionit

Pse Komunikimi Digjital?
Paraqitja Digjitale e sinjalit analog
Karakterizimi i kanaleve të komunikimit
Kufizimet themelore në transmetim digjital
Kodimi linjor-Coding Line
Modemët dhe modulimi Digjital
Vetitë e Mediumeve dhe l Sistemet e Transmisionit
Digjital
Zbulimi dhe koresioni I gabimeve

38
Dashi
Rrjetet Digjitale
• Transmetimi Digjital u ka mundësuar
rrjeteve për të mbështetur shumë shërbime
TV E-mail
Telefoni

39
Dashi
Pyetjet me interes
• Sa kohë do të marrë për të transmetuar një mesazh?
– Sa bit janë në mesazh (tekst, imazh)?
– Sa shpejt transferohet informacioni në rrjetit / sistem?
• A mund një rrjet / sistem të trajtojë(përpunoj) thirrjen
zënore (video) ?
– Sa bit / sekondë kërkon zëri / video? Në çfarë cilësisë?
• Sa kohë do të marrë për të transmetuar një mesazh pa
gabime?
– Si janë futur gabime?
– Si gabimet zbulohen dhe korrigjohen?
• Çfarë shpejtësia e transmetimit është e mundur përmes
radios, kabllo bakri, fibër, infra të kuqe, ...?
40
Dashi
Digital Representation of Information
Paraqitja digjitale e
informacionit
Sisteme transmetuese 9:44 Ars

41
Ismail Dashi
Bitët, numrat, informacion
• Bit: numër me vlerë 0 ose 1
– n bita: paraqitja digjitale për 0, 1, … , 2n
– Bajt ose Oktet, n = 8
– Fjala e kompjuterit, n = 16, 32, ose 64
• n bita mundsojnë numërimin e 2n mundësive
– n-bit fusha në Ballin ( header)
– n-bita paraqitja e mostrës së zërit
– Mesazhi përbëhet prej n bitëve
• Numri i bitëve të nevojshme për të reprezentuar një
mesazh është një masë e përmbajtjes të informacionit së
tij
• Më shumë bit → Më shumë përmbajtje
42
Ars Ismail Dashi
Bloku në raport me
Informatcionin Stream(rrjedhë)
Blok Stream(rrjedh)
• Informacioni që ndodhet në një • Informacioni që prodhohet dhe
bllok të vetëm transmetohet vazhdimisht
– Mesazhi tekst – Zëri në kohë reale(Real-time
– Fajlli i të dhënave voice_
– imazhi JPEG – Video në rrjedhë (Streaming
– Fajlli MPEG video )
• madhësia = Bit / bllok • Shpejtësia e bitit- Bit rate = bita /
ose bajta /bllok sekondë
– 1 kbajt = 2 bajta
10 – 1 kbps = 10 3 bps
– 1 Mbajt = 2 bajta
20 – 1 Mbps = 10 6 bps
– 1 Gbajt = 2 bajtaSisteme transmetuese

30 – 1 Gbps =10
Ars Ismail
9 bps
43
Dashi
Vonesa në Transmetim
 L numri i bitave në mesazh
 R bps shpejtësia e sistemit për transmetim digjital
 L/R koha për të transmetuar informacionin
 tprop koha propagacionit e sinjalit nëpër medium
 d distanca në metra
 c shpejtësia e dritës (3x108 m/s në vakum)
Delay = tprop + L/R = d/c + L/R sekondë
Përdorni kompresim të dhënave për të reduktuar L

Përdorni modem me shpejtësi të lartë për të rritet R
Vendin server sa më afër për të ulur d
44
Dashi
Kompresimi
• Informacioni zakonisht nuk përfaqësohen në mënyrë
efikase
• Algoritmet për kompresim të dhënave
– Paraqitje e të dhënave duke përdorur më pak bit
– Pa zhurmë : informacioni origjinal rikthehet ekzakt
• Psh. kompresimi zip, GIF, fax
– Me zhurmë: informacioni origjinal rikthehet përafërsisht
• JPEG
• Kompromisi : # bita në raport me cilësinë
• Raporti i kompresimit
– # bita (fajlli origjinalë) / # bita (fajlli i ngjeshur)
45
Dashi
Imazhet me ngjyra
W W W W
komponent komponent komponent
imazhi a figurës a e figurës ë e figurës
H me = H + H + H
Red(kuq) Green Blue
ngjyra (gjelbër )
Totali i bitave = 3  H  W piksel  B bita/piksel = 3HWB bita
Shembull : figura 810 Inç me 400  400 piksela për inch2

400  400  8  10 = 12.8 miljion piksela 8 bita/piksel/ngjyrë
12.8 megapiksel  3 bajt/piksel = 38.4 megabajt

46
Dashi
Shembull të Informacionit Blok-
oriented infotmation
Tipi Teknika e Formati Originali(I Kompresimi
kompresi pa kom.) (Raporti)
mit
Tekst Kompre ASCII Kbytes- (2-6)
simi Mbytes
Zip
Faks CCITT Faqja A4 256 15-54 kbajt
Group 3 200x100 kbajt (5-50)
piksela/Inç2
Imazhi JPEG Foto 8x10 Inç2 38.4 Mbajt 1-8 Mbajt

me 4002 piksela/i (5-30)
ngjyra nç2
Sisteme transmetuese 9:44

47
Ars Ismail Dashi
Iinformacioni rrjedh
• Në kohë reale sinjali i zërit duhet të digjitalizohet dhe
transmetohet siq është prodhuar
• Niveli i sinjalit të analog ndryshon vazhdimisht në
kohë
Fig () ndryshimi i nivelit i sinjalit te te folurit ne kohë

48
Dashi
Digjitalizimi Sinjalit Analog
• Mostrimi i sinjalit analog në kohë dhe amplitudë

• Gjej përafrimin më të afërt
Sinjali Original
Vlera e mostës
7D/2 Përafrimi
5D/2
3 bita / moster
3D/2
D/2
-D/2
-3D/2
-5D/2
-7D/2
Rs = Shpejtësia e bitit- = # bita /mostra x # mostra/sekondë
49
Dashi
Shpejtësia e bitit e sinjalit të
digjitalizuar
• Gjerësia e brezit Ws Herc: sa shpejt ndryshon sinjali
– Gjerësia e brezit më e lartë → mostrat më të shpeshta
– Shpejtësia e minimale e mostrimit = 2 x Ws
• Saktësia e reprezentimit : diapazoni e gabimit të

përafrimit
– Saktësi më e lartë
→ hapë më e vogël midis vlerave të përafërta
→ më shumë bita për mostër

50
Dashi
Shembull : Zëri & Audio
Zëri i Telefonit (PCM) CD Audio
• Ws = 4 kHz → 8000 • Ws = 22 kHerc → 44000
mostra /sekondë mostra /sekondë;
• 8 bita/ mostër • 16 bita/ mostër;
• Rs=8 x 8000 = 64 kbps • Rs=16 x 44000= 704 kbps
për kanal audio
• Telefonat celulare • MP3 përdorin algoritme
përdorin algoritme më të
më të fuqishëm
fuqishëm kompresimi :
kompresimi : 50 kbps për
8-16 kbpsorigjinali kanal audio
64 kb/s
51
Dashi
Sinjali Video
• Sekuenca të kornizave(frame) së
fotografive
– Çdo foto digjitalizuar dhe
ngjeshet(kompresohet)
• Shpejtësia përsëritjes së
Kornizave
– 10-30-60 korniza / sekondë në
varësi të cilësisë
30 fps
• Rezolucioni i kornizave
– Korniza të vogla për
videokonferencat
– Korniza standarde për TV
transmetimeve konvencionale
– korniza HDTV
Rate = M bita/piksel x (WxH) piksel/frame x F frames/sekondë
Sisteme transmetuese 9:44 Ars
52
Ismail Dashi
Kërkesat e rrjetit për type të ndryshme
të informacionit -Kornizat
176
Video
Video konferencat QCIF 144 at 30 frames/sec =
760,000 pixels/sec
720
Emitimi TV at 30 frames/sec =
480
10.4 x 106 pixels/sec
1920
HDTV at 30 frames/sec =
1080 67 x 106 pixels/sec
Video image pixels ratessasia e pikseleve të figurave video

53
Dashi
Sinjalet Digjital Video
Tipi Metoda Formati Original I kompresuar
Video H.261176x144 or 2-36 64-1544

konfer- 352x288 pix Mbps kbps
encat @10-30
fr/sec
Lëvizje e MPEG 720x480 pix 249 2-6 Mbps
plotë 2 @30 fr/sec Mbps
HDTV MPEG 1920x1080 1.6 19-38 Mbps

2 @30 fr/sec Gbps

54
Dashi
55
Dashi
Transmetimi i Informacionit Stream
• shpejtësia e bitit( bit-rate)
• Konstante Sinjale të tilla si zëri idigjitalizuar I
telefonit prodhon një rrjedhë të pa ndërprer:
psh 64 kbps
– Rrjeti duhet të mbështesin transferimin e pa ndërper
të sinjalit, p.sh 64 kbps kanal
• shpejtësi variabile e bitit
– Sinjale të tilla si video e digjitalizuar të prodhojë video
stream që ndryshon p.sh. sipas lëvizjes dhe detaje
në një skenë
– Rrjeti duhet mbështetur shpejtësi të ndryshueshme
transferimin e sinjalit, p.sh. Komutimi paket ose rate-
smoothin (shpejtësi-zbutjen) me qark me shpejtësi
konstane të Sisteme
bitvetransmetuese Ars Ismail
56
Dashi
Problemet e serviseve Stream/1
• Deformimet e sinjalit në Rrjetin e transmetimit
• Vonesa: A është dorëzuar informacioni në kohën e
duhur?
• Dridhja(Jitter): A është dhënë informacioni në
mënyrë mjaft të qetë?
(Jitter: Is information delivered in sufficiently
smooth fashion?
• Humbja: A është dorëzuar informacion pa humbje?

Nëse humbja ndodh, a është dorëzuar në cilësinë e
sinjalit të pranueshme?
• Aplikacionet dhe protokollet e shtresës
aplikacionit janë të zhvilluar për t'u marrë me këto
korrigjim të vlerave Dashi
57
Përparësitë dhe të metat e sistemeve
transmetuese digjitale
Sinjali dixhital është një sekuencë e pulseve të
tensionit të transmetuar përmes telit të bakrit, p.sh. një
nivel i konstant pozitiv i tensionit mund përfaqëson 0 në
kodin binar, dhe një tension të konstant negativ prej 1
Përparësitë
Në përgjithësi më i lirë se analog
Më pak i nështrohet ndikimeve të jashtme, përzimjeve,
më rezistent në zhurma

58
Dashi
Përparësitë dhe të metat e sistemeve
transmetuese digjitale
Të metat: sinjalet digjitale vuajn prej dobësimit
shumë më shumë se analog
Dobësimi i till shpie në shum shpejt hubje të
informacionit në sinjalin i cili transmetohet
Për shkak të dobësimit ose zvogëlimit të fuqisë së
sinjalit në frekuenca më të larta, impulset bëhen të
rrumbullakosura dhe më të vogla dhe për këtë arsye
më të pakuptueshme

59
Dashi
Pse është transmetimi dixhital më i
mirë se ai analog?
Teknologji dinjitale - avancimi e teknologjisë LSI dhe VLSI ka
shkaktuar ulja e çmimit të qarqeve dixhitale;
Integriteti i të dhënave - përdorimi i një përsëritësve , jo
përforcuesve efekti Zhurmës dhe efektet e tjera në sinjal nuk
janë kumulative. Përsëritësi mund bën gabim por mund të
zbulohet dhe korrigjohet.
Përdorimi i kapaciteteve më të mëdha - në ditët e sotme për
transmetim përdoren linqet me brez lejues së madhe,
përfshirë kanalet satelitore dhe fibrat optike.
Për të përdorur me efikasite këtë kpacitet, është e nevojshme
multiplexing, e cila është shumë më e lehtë dhe më e lirë për
t'u arritur me dixhitale (nga koha) më sesa analog (frekuencë);
nga shpërndarje e kanaleve

60
Dashi
Pse është transmetimi dixhital më i mirë se ai analog?/1
Besueshmëria dhe privatsi - teknikat e

kriptimit(shifrimit) mund të aplikohentë dhëna
dixhitale dhe të dhëna analoge që janë dixhitalizuar;
teIntegrimi – trajtimi i të dhënve analoge dhe
dixhitale në mënyrë dixhitale, të gjithë sinjalet kanë
të njëjtën formë dhe mund të trajtohen në mënyrë
të ngjashme. Kursime të konsiderueshme mund të
arrihet duke integruar të dhëna zanore, video dhe
dixhitale.

61
Dashi
62
Dashi
63
Dashi
64
Dashi
65
Dashi
66
Dashi
67
Dashi
68
Dashi
Modeli më i thjesht i sistemit
telekomunikues
Burimi Tramsmet Sistemi Marrësi

uesi transmetimit destinacion
i
zhurma
Fig. .2 Modeli më i thjesht i sistemit telekomunikues

69
Dashi
Modeli detal i i sistemit
telekomunikues real
kanali
Burimi i informacionit
Koederi i Koderi Linja e dekode Dekoederi Shfrtytëzuesi i
informacionit
burimit i lidhjes ri i i burimit
kanalit kanalit
Burimi
zhurmës
Fig. 4.5 Modeli detal i i sistemit telekomunikues real

70
Dashi
Kanali digjital i komunikimit
Pengesa
trasmetuesi
Burimi i Koederi Koderi i Shndërru Sistemi i
informacionit i burimit kanalit esi transmetimit
Shndërrue dekoderi Dekoederi Destinacioni

si i kanalit i burimit informacionit
Marrësi
Fig. .5 Modeli i sistemit telekomunikues digjital

71
Dashi
Kanali digjital i komunikimit/1
Burimi i informacionit: gjeneron bashkësi të fundme
të simboleve(mesazheve)
Koederi i burimit: bashkësia e gjeneruar e simboleve
shëndrohet në formën e përshtatshme për transmetimi
dhe përpunim. Në pajtim me teorin e informacionit,
qëllimi është që me numër sa më të vegjë të bitave të
kanaleve të transmetohen sa më shumë që të jetë e
mundur numër të bitave të informacionit(kodimi
optimal).
Koderi i kanalit: merr fjalët kodike të formuara dhe i
shton tepricë e sistemit / redudancë (kodim mbrojtës
/ sigurisë ).
Shndëruesi: fjala kodike nga koduesi i kanaleve
shndërron në një formë që është më e përshtatshme
72
për transmetim e mediave transmetimit në dispozicion.
Dashi
Të gjitha mediumet e transmetimit disi futin një
degradim të caktuar sinjali që transmetohet.
Degradimet më të zakonshme të sinjalit janë:
 Humbja e fuqisë - për shkak të absorbimit,
shpërndarjes, reflektimit të sinjalit.
Vonesa sinjalit - për shkak të përhapjes së
sinjaleve përmes mediumeve.
distorzioni i fazës - për shkak kohës të ndryshme.
të vonesave
distorzioni i i amplitudës - rezulton në humbjen e
fuqisë së sinjalit.
Zhurma - "kapjen" e sinjalit të padëshiruar të
gjeneruar në kryesisht nga mediumi i transmetimit
(p.sh. zhurma termike) si dhe zhurma
nga burimet e
73
jashtme (p.sh. crosstalk nga mediat fqinje)
Dashi
Qëllimi i sistemit të transmisionit është minimizimi

dhe kompensimi i dëmtimeve të ndryshme i sinjaleve
të shkaktuara nga mediumet e transmetimit
Në transmetimiet digjitale lajmrohet pyetja:
Deri në ç'masë shtrembërimi dhe pengesat

kufizojnë shpejtësinë e cila mund të arrihet në
kanalin e transmetimit

74
Dashi
Kapaciteti i kanalit
)
Është i kufizuar në brezë frekuencor dhe ndikimin
e zhurmave
oFormula e parë për kapacitetin e kanalit u definua a
nga NYQUIST:
o Ku C është kapaciteti i kanalit (bps), B brezi i
kanalit në (Hz), M
o numri simboleve / niveleve i sinjalit të përdoret për
të transmetuar informacion
oFormula është e vlefshme për transmetim pa
pengesa (zhurmë) dhe nukka kuptim praktike në
llogaritjen e kapaciteteve të kanalit
oParaqet vetëm kapacitetin maksimal të kanalit
teorikisht që mund të arrihet dukeArsmarrë
Sisteme transmetuese Ismail
paraysh 75
Dashi
transmetimin M-arë.
Kapaciteti i kanalit/1
)
SHANNON ka definuar formulën përfundimtare për
kapacitetin e kanalit që merr parasysh veprimin e
pengesave(zhurmave-zhurma e bardhë):
Ku C është kapaciteti i kanalit (bps), B brezi i kanalit në

(Hz), S/N raporti sinjal zhurm
S-fuqia mesatare e sinjalit, N- fuqia mesatare e zhurmës

76
Dashi
Kapaciteti i kanalit/2

77
Dashi
Kualiteti i) sinjalit
BER (Bit Error Rate)
BER=numri i bitëve të transmetuar
gabim(karaktere, mesazhe)/ numri total i bitëve
të transmetuar (karaktere, mesazhe)/
RER (Residual Error Rate)
RER= numri i bitëve të transmetuar
gabim(karaktere, mesazhe) tek të cilat gabimi
nuk është zbuluar / numri total i bitëve të
transmetuar (karaktere, mesazhe)

78
Dashi
Besueshmëria
)
Probabiliteti që një element, pajisje ose sistem

të funksionojë pa dështim në periudha kohore e
përcaktuara
Masa e besueshmërisë - MTBF (Mean Time
Between Failures -Koha mesatare midis
dështimeve)


79
Dashi
Disponueshmëria
masë e aftësisë për të përdorur një resurs

 Def. 1.: Disponueshmëria është pjesë e kohës
totale intervaliittë zgjedhur në të cilin një resurs
është në gjendje të kryejë funksionet e kërkuara
Def. 2

80
Dashi
Koha e transmetimit
)
Koha e nevojshme për të krijuar një lidhje fizike

ose logjike
Koha e transmetimit të mesazhit në kanal
Mënyrat e transmetimit
oParalele, seriale
oNjë kahshe (SX), gjysmëduplekse (HDX), dy
kahshe (FD
o

81
Dashi
Kodimi optimal
Qëllimi është që sa më pak të jetë e mundur bita e
kanalit të transferohen sa më shumë të jetë e
mundur. bita informacionit.
Duhen plotësuar dy kushte:
1. kushti i optimalizimit
2. kushti i revirzibilitetit (kthyeshmëria)

82
Dashi
Koderi i kanalit
Kryen kodimin mbrojtës (sigurisë ) -enkriptimit

Shton në informacionin e koduar bitë redudantë
ose mbrojtëse
FEC ((Forward error correction)) - korrigjim i gabeve
në marrës
BEC (Backward Error Correcting) – korrigjimi i
gabimeve me transmetim përsëri

83
Dashi
Koderi i kanalit/1

84
Dashi
Kodet mbrojtës
Kodet bllok
Kodet konvolucionare

85
Dashi
Kodet bllok
Fjalët kodike të kodit të sigurisë formohen ashtu që në
simboleve të mesazhit në hyrje të koderit i shtohen një
ose më shumë simbole të tepërta(redudant)
Që kodi të jetë i sigurt duhet të ketë një distancë d të
duhur
Me distancën d-1 është e mundur të:
Të dekodohen gabime
Korigjohen gabime (d-çift)

Korigjohen gabime (d- tek

86
Dashi
Kodimi me prioritet
i përkasin klasës më të thjeshtë të kodeve bllok
përdoren kryesisht për të zbuluar gabimet në fjalën
kodike të pranuar (EDC)
Në kodimin e barazisë, një pjesë e tepërt i shtohet
mesazhit në mënyrë që
Te kodimi me prioritet i shtohet biti redudant mesazhit
ashtu numri njësheve në fjalën kodike të jetë çift
apo tek

87
Dashi
Pariteti horizontal dhe vertikal

88
Dashi
Bazat e transmetimit -
transmetimi analog
Ndarja e modulimeve analoge

89
Dashi
transmetimi analog/1
Ndarja bazë e modulimeve analoge

90
Dashi
transmetimi analog
për shndërrimin e një sinjali analog në dixhital më
së shpeshti përdoret :
• Modulimi i amplitudës së pulsit (PAM)
• Modulimi i kodit të pulsit (PCM

91
Dashi
transmetimi digjital
për shndërrimin e një sinjali analog në dixhital më
së shpeshti përdoret :
• Modulimi i amplitudës së pulsit (PAM)
• Modulimi i kodit të pulsit (PCM

92
Dashi
Aspekt i rëndësishëm konversioni digital-to-analog
Raporti Bit dhe Baud (Simbol)
Shpejtësia e të dhënave kundrejt Shpejtësisë të

sinjalit
– Baud/s dhe bps

93
Dashi
Lidhja midis baudit dhe shpejtësisë së bitit
përshkruhet nga formula:
Ku janë:
S = baud rate – baud/s,
C = kapaciteti i kanalit (data rate) – bps
r = numri i bitave pët simbol

94
Dashi
Shembulli 1: Sinjali analog mbart 4 bit për njësi
sinjalizuese (simbol). Nëse transmetohen 1000
simbole për sekondë, sa është kapaciteti i kanalit?
Zgjidhje

95
Dashi
Shembulli 2: Kapaciteti i kanalit është 8000 bps dhe
shpejtësia e baudit është 1000 baud / s. Sa
bit janë të përfshira në një simbol të vetëm (baud)?
Zgjidhje

96
Dashi
Ndarja e e modulimeve
digjitale
Keying është procesi në të cilin sinjali i moduluar

merr një nga numëri vlerave të paracaktura më
parë në varësi të të dhënave digjitale
97
Dashi
Amplitude-Shift Keying (ASK)
Amplituda e valës bartëse ndryshon në mënyrë që të

krijojë elementë sinjalizues (Simbolet)
Fig 9. Binary Amplitude Shift Keying

98
Dashi
Shembull 3: brezi frekuencor është i lirë 100 kHz (200-
300 kHz). Cila është ajo frekuenca qendrore (fc) dhe
kapaciteti i kanalit (bit rate) nëse të dhënat janë
moduluar përmesASK me d = 1. Numri i biteve për
simbol është i barabartë me 1
fc = mesi i brezit frekuencor= Ars250

Sisteme transmetuese Ismail kHz
99
Dashi
Shembull 4: Në Komunikim parakusht më i zakonshëm

është full-duplex. Prandaj, është e nevojshme të ndajësh
bandwidth nga Shembulli 3 (200-300 kHz) në dy pjesë
me dy fc.

100
Dashi
Frequency-Shift Keying (FSK)
Ndryshon Frekuenca e valës bartëse për të
përfaqësuar të dhënat dixhitale.
.fig () Binary Phase Shift Keying

101
Dashi
Quadrature Phase-Shift
Keying (QPSK)
Përdor dy modulime të ndryshme BPSK; një valë
në fazë (in-phase) dhe tjetra kuadraturë (out-of-
phase).
 Është e mundur të paraqiten gjithsej 4 simbole
duke përdorur 2 bit (22) sepse përdoret dy vlerat e
amplitudës {-1, 1}për komponentën e fazës dhe
kuadraturës.
 Rezultati është katër valë me faza të ndryshme
(45o, 135o, 225o dhe 315o) që janë rezultati i
mbledhjes së 2 valëve (në fazë dhe kuadrant) që
përfaqësojnë një kombinim i caktuar i biteve.
QPSK shpesh quhet QAM-4 sepse ata kanë të
njëjtin rezultat të modulimit Dashi
102
Quadrature Phase-Shift
Keying (QPSK)
Shembull 4. Shpjegoni parimin e modulimit QAM-4
Diagramet e konstelacionit
Fig 12 Diagramet e konstelacionit ASK, BPSK, dhe QPSK

103
Dashi
Quadrature Amplitude Modulation (QAM-N)
QAM është kombinim i ASK dhe PSK

Është Dominante modulimet digjitale – UMTS, LTE, WiMAX, Wi-Fi,
DVB.
Versionet : QAM-4 (QPSK), QAM-8, QAM-16, QAM-32, QAM-64,
QAM-128, QAM-256, QAM-1024, QAM-4096
Diagramet e konstelacionit për QAM

104
Dashi
Quadrature Amplitude Modulation (QAM-N)-
Një nga treguesit e cilësisë së sistemeve të komunikimi

digjital dhe procedurave të modulimit digjital i është
efikasiteti spektral.
 Efektshmëria spektrale (SE) përcakton numrin e biteve
të transmetuara në sekonda (bps) për njësi të bandwidth
(Hz).
Matet në njësit bit/s/Hz ose bps/Hz

105
Dashi
Shembull 5. Për sistemin e komunikimit digjital është e

nevojshme të përcaktohet:
a) Bandwidth që ze (BQAM) e nevojshme për
transmetimin e 1 Mbps (C) duke përdorur procesin e
modulimit QAM-4 (M = 4) sipas faktorit modulimi d = 0.
b) Efikasiteti spektral (SE) duke përdorur modulimi
QAM-4

106
Dashi
Shembulli 6. Operatori i telekomunikacionit ka në

dispozicion frekuencën e përgjithshme Brezin 1 MHz
(BTotal). Operatori duhet të krijojë 10 kanale të pavarura
të aftë për të dërguar në 1 Mbps (C). Operatori ka
vendos ta përdorë teknologjin QAM. Lëreni faktorin e
modulimit d = 0.
a) Cili është numri i biteve për simbol (r) të kërkuar për
secilin kanal?
b) Sa pika janë në diagramin konstelacion (M) për
secilin Channel?

107
Dashi
Te modulimi adaptiv është e nevojshme të merren

parasysh faktorët degradues:
oDistanca
oShpejtësia e transmetimit
o Shkalla e Gabimit të Bitit (BER Bit Error Rate )

108
Dashi
Varësia e shpejtësisë të
transmetimit dhe diapazonit

109
Dashi
Teknologjitë adaptuese të
modulimit dhe ndikimi i kohës.

110
Dashi
Teknologjitë adaptuese të modulimit

111
Dashi
Varësia e BER-it në Teknologjinë
e Modulimit të përdorur

112
Dashi
Çfarë nënkupton konkretisht aplikimin e
modulimit QAM tek përdoruesit?
Gradualisht shkallë më të larta të transferimit për të
njëjtin numër të përdoruesve
Shpejtësia e njëjtë si më parë për një numër më të

madh të përdoruesve (nëse numri
përdoruesi rritet në ndërkohë).

113
Dashi
Spread Spectrum
Ndarja bazë e teknologjisë Spread-Spectrum

114
Dashi
Spread Spectrum
Parimi i punës së teknologjis Spread Spectrum
Technology (FHSS dhe DSSS

115
Dashi
Spread Spectrum
Avantazhet e FHSS në lidhje me DSSS:
Imun ndaj pengesave të ndryshme gjatë
transmetimit (reflektim, inerferenc etj)
Më mirë në ambiente të brendshme
Më efektive në mjediset multi-path
Më lirë dhe më e lehtë për tu implementu
 Gjasa më e ulët e kapjes së sinjalit
 Privatësia e trafikut
Më Rezistence në e bllokimin të sinjalit
(Jamming)

116
Dashi
FUND

117
Dashi

Parimet Kryesore Të Sistemeve Transmetuese

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Parimet Kryesore Të Sistemeve Transmetuese

Uploaded by

Copyright:

Parimet kryesore të

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Një sinjal i multipleksuar ose kompleks që

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

x= alfabeti i prej n simboleve elementare

Përmbajtja vetanake i Informacionit

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sasia e informacionit të cilën e bartë figura Tv është

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Kuptimi fizik: Numri më i vogël mesatar i biteve që kërkohet kodimi i një

Shembull1 : Në rastin kur një informatë përbëhet nga 4

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Entropia duhet të jetë maksimale,

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Një element shumë i rëndësishëm gjatë

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Fig1. High-level arhitektura DVB-x rrjeti

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Paraqitja Digjitale i informacionit

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese 9:44 Ars

– 1 Gbajt = 2 bajtaSisteme transmetuese

Delay = tprop + L/R = d/c + L/R sekondë

Përdorni kompresim të dhënave për të reduktuar L

Totali i bitave = 3  H  W piksel  B bita/piksel = 3HWB bita

Shembull : figura 810 Inç me 400  400 piksela për inch2

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Imazhi JPEG Foto 8x10 Inç2 38.4 Mbajt 1-8 Mbajt

Sisteme transmetuese 9:44

Fig () ndryshimi i nivelit i sinjalit te te folurit ne kohë

Sisteme transmetuese Ars Ismail

• Mostrimi i sinjalit analog në kohë dhe amplitudë

• Saktësia e reprezentimit : diapazoni e gabimit të

Sisteme transmetuese Ars Ismail

1080 67 x 106 pixels/sec

Video image pixels ratessasia e pikseleve të figurave video

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Video H.261176x144 or 2-36 64-1544

HDTV MPEG 1920x1080 1.6 19-38 Mbps

Sisteme transmetuese Ars Ismail

• Humbja: A është dorëzuar informacion pa humbje?

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Besueshmëria dhe privatsi - teknikat e

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Burimi Tramsmet Sistemi Marrësi

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Fig. 4.5 Modeli detal i i sistemit telekomunikues real

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Shndërrue dekoderi Dekoederi Destinacioni

Fig. .5 Modeli i sistemit telekomunikues digjital

Sisteme transmetuese Ars Ismail

Qëllimi i sistemit të transmisionit është minimizimi