INGENIARITZA KIMIKAKO GRADUA (2.

maila)
ESTATISTIKA APLIKATUA
Deialdi ohikoa (2016-2017)
UPV/EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultatea
Iraupena: 3 ordu
Erabil itzazu 4 hamartar
Puntuazioa: 2.5, 2.5, 2.5, 2.5

1. Honako taula honetan, 100 ur gramotan, tenperatura ezberdinetan disolbatutako gatz kantitatea
jasotzen da:

Tenperatura o C (X) 0.50 10 20 30 40 50 60 70

Disolbatutako gatz kantitatea gramotan (Y) 53.5 59.5 65.2 70.6 75.5 80.2 85.5 90

(a) Zein da disolbatutako bataz besteko gatz kantitatea?

(b) Zein da disolbatutako gatz kantitatean behaketa zentralen %50a biltzen duen tartea?
(c) Tenperaturekiko disolbatutako gatz kantitatea nola aldatzen den aztertu nahi dugu. Horreta-
rako, SPSS software estatistikoa erabiliz, honako emaitza hauek lortu ditugu:

(c.1) Idatz itzazu aurreko taulan aztertutako erregresio eredu guztien ekuazioak eta ordena
itzazu ereduak egokienetik desegokienera. Zein irizpide erabili duzu ereduak ordenatzeko?
(c.2) Erregresio eredurik egokiena erabiliz erantzun honako galdera hauek:
(c.2.1) Zenbat balio du Pearsonen korrelazio koefizienteak? Interpreta ezazu balio hori.
(c.2.2) Iragar ezazu ereduaren arabera 35o C-tan disolbatuko litzatekeen gatz kantitatea.

Sol. (a) 72.5 gr., (b) [q1 =62.35 gr.,q3 =82.85 gr.] , (c.1) Lineala, Esponentziala, Potentziala, Alde-
rantzizkoa. (c.2.1) r=0.999, existe una alta dependencia lineal entre las variables que además es
creciente, (c.2.2) 72,454 gr.)

2. Fabrika jakin batean bi motatako bonbillak produzitzen dira: halogenoak eta kontsumo baxukoak,
0.45 eta 0.55 proportzioetan, hurrenez hurren.

(a) Bonbilla halogeno bat akastuna izateko probabilitatea 0.02koa da eta aldiz, kontsumo baxuko
bonbilla bat akastuna izateko probabilitatea 0.09koa da. Ausaz bonbilla bat aukeratzen dugu
eta akastuna dela ikusten badugu, zein da bonbilla hori halogenoa izateko probabilitatea?
(b) Ezaguna da kontsumo baxuko bonbilla baten biziraupenak 15000 orduko batezbestekoa eta
6000 orduko desbiderapena duen banaketa normalari darraiola.
(b.1) Kalkula ezazu kontsumo baxuko bonbilla baten biziraupena 27720 ordu baino handiagoa
izateko probabilitatea.
(b.2) 27720 ordu baino biziraupen handiagoa duten kontsumo baxuko bonbillak errentagarriak
direla onartzen da. 5 kontsumo baxuko bonbilla hautatzen baditugu ausaz, zein da gutxie-
nez hauetako bat errentagarria izateko probabilitatea?
(b.3) Ausaz 100 kontsumo baxuko bonbilla aukeratzen baditugu, zein da gehienez hauetako 3
errentagarriak izateko probabilitatea?

Sol. (a) 0.1538, (b.1) 0.0170 (b.2) 0.0822 (b.3) 0.9069

3. Estatuko agentzia batek giza-kontsumorako bideratutako arrainak hazteko ur-kalitatea kontrolatze-
ko ardura dauka. Zehazki, industri-hondakinez kutsatutako bi estuario aztertu nahi ditu, bertako
arrainetan aurkitzen den sustantzia toxiko baten edukiak konparatu nahian. Horretarako, lehenengo
estuarioko 13 arrain hartu dituzte eta bigarren estuarioko 8, eta laborategian aztertu ostean honako
emaitzak hauek lortu dira (miligramotan):

A estuarioa 13 10 12 13 9 8 12 12 10 14 8 9 13
B estuarioa 11 8 9 7 10 9 8 10

Suposatuz sustantzia toxikoaren edukiak banaketa normalari darraiola, erantzun honako galderei:

(a) Kalkula ezazu A estuarioko arrainen sustantzia toxikoaren batezbesteko edukiaren % 95eko
konfiantza tartea. Konfiantza tarte honetan oinarrituz, esan dezakegu A estuarioko arrainen
sustantzia toxikoaren batezbesteko edukia 9 mg baino altuagoa dela? Zergatik?
(b) Agentziak dio sustantzia toxikoaren edukia 10 mg baino handiagoa duten arrainak ez dire-
la jangarriak. Kalkula ezazu A estuarioan jangarriak diren arrainen proportzioaren % 95ko
konfiantza tartea. Konfiantza tarte honetan oinarrituz, esan dezakegu A estuarioko arrain
jangarrien proportzioa 0.6 baino txikiagoa dela? Zergatik?
(c) % 1eko esangura mailaz, zer esan dezakegu bi estuarioetako arrainen sustantzia toxiko edu-
kiaren bariantzen berdintasunaren inguruan?
(d) Planteatu eta ebatzi ezazu bi estuarioetako arrainen batezbesteko sustantzia toxiko edukien
berdintasuna aztertzeko hipotesi kontraste bat. % 1eko esangura-mailaz, zer ondorioztatu de-
zakegu? Zergatik?

Sol. (a) Iμ0 ,95=(9.7420, 12.2580). Si

(b) Ip0 ,95=(0.1905, 0.7325), No.
(c) Fp =2.5279, S0 = (0,1810, 8,1764), p > 0,2, con R p=0.2253. σ1 = σ2
(d) tp = 2,4250, S0 = (−2,8609, 2,8609), p ∈ (0,02, 0,05), con R p=0.02544 μ1 = μ2
4. Laborategi batean, 3 erreka ezberdinetan aurkitutako berun kontzentrazioa aztertu nahi da, horre-
tarako erreka bakoitzeko 21 ur-lagin aztertu dira.

(a) Lagin horiek erabiliz eta lehen analisi batean honako ANOVA taula hau lortu dute (suposatu
normaltasuna eta bariantzen homogeneotasuna):

Karratuen batura Askatasun graduak F p-balioa

Lagin artekoa (eredua) 295 2
Lagin barnekoa (erroreak) 5327
Totala 62

(a.1) Bete itzazu ANOVA taulan falta diren elementu guztiak.

(a.2) % 5eko esangura-mailaz, esan dezakegu hiru erreken batezbesteko berun kontzentrazioen
artean ezberdintasun adierazgarriak daudenik? Planteatu hipotesiak, kalkulatu estatisti-
koa eta arrazonatu p-balioa erabiliz.
(b) Beruna sustantzia toxikoa izanik, Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) 1995. urtean, 50
ppb-ko balioa ezarri zuen ur-edangarrietan aurki daitekeen berun konzentrazio onargarri ma-
ximo gisa. Hiru erreketan lortutako ur-laginak faktore honen arabera sailkatuz, honako kon-
tingentzia taula hau lortu dute ikerlariek:

Erreka Onargarria Ez onargarria

A 11 10
B 6 15
C 7 14

Esan dezakegu % 5eko esangura-mailaz, lagin toxikoen proportzioak homogeneoki banatuta

daudela 3 erreken artean? Zergatik?
Sol.
(a.1)
 INGENIERITZA KIMIKOAN GRADUA (2. maila)

ESTATISTIKA APLIKATUA
Deialdi ez-ohikoa (29/06/2017)

Zientzia eta Teknologia Fakultatea UPV/EHU

Iraupena: 3 ordu
4 hamartar erabili
Puntuazioa: 3.5, 2, 3, 1.5 puntu.

1. Metalurgia enpresa bateko arduradunak bi makina ezberdinek (A eta B) fabrikazio prozesuan lortzen
dituzten tenperaturak aztertzen ari dira. Fabrikazio prozesu ezberdinetan, bi makinen tenperaturak
neurtu ostean, honako neurketa hauek lortu dituzte, gradu zentigradutan:

A makina 39,2 38,3 38,1 42 41,1 41,1 43,6 40,3 40 39,2 39,2 38,5 39,4
B makina 35,2 34,8 34,3 33,9 35,6 36,2

Suposatuz bi makinen tenperaturak banaketa normalari jarraitzen diotela, erantzun honako galdera
hauei:

(a) Egin ezazu A makinaren datuen zurtoin-eta-hosto diagrama, hosto moduan eskuinetik hasita
dagoen lehen digitua hartuz. Grafikoan erreparatuz, zer esan dezakegu datuen simetriari buruz?
(b) Aztertu, estatistiko egokia erabiliz, A makinak lortutako tenperaturen banaketaren simetria.
(c) Enpresako arduradunek uste dute A makinak 41,75 gradu baino altuagoko batezbesteko ten-
peratura lortzeak segurtasun arazoak sor ditzakeela. Kalkula ezazu A makinaren batezbesteko
tenperaturaren % 95eko konfiantza tartea, σ = 0,3 dela suposatuz. Konfiantza tarte honetan
oinarrituz, esan daiteke segurtasun arazoak egon daitezkeela? Zergatik?
(d) % 5eko esangura mailaz, zer esan dezakegu A eta B makinen tenperaturen bariantzen erlazioari
buruz?
(e) % 5eko esangura mailaz, esan dezakegu A eta B makinen batezbesteko tenperaturen artean
ezberdintasun adierazgarriak daudela?

Sol. (b) x̄ = 40, Mo=39.2, sn = 1,531, ν = 0,52229, asimétrica derecha, (c) Iμ0,95 = (39,8369, 40,1631),
No hay peligro (d) F = 3.5498, num df = 12, denom df = 5, p-value = 0.1714, σ1 = σ2 (e) t =
7.1551, df = 17, p-value = 1.611e-06, μ1 = μ2

2. Anplifikadore bat diseinatzearen helburua soinuaren kalitatea ahalik eta hoberena izatea da, dis-
tortsio maila eta zarata baxuak lortuz. Gaur egun anplifikadore mota asko existitzen dira, adibidez
A motakoak, B motakoak eta C motakoak. A motako anplifikadore batean zarata maila 2 dezibelio
(dB) baino altuagoa izateko probabilitatea 0,15ekoa da, B motako anplifikadore batean 0,12koa eta
C motako batean 0,05ekoa. A motako 10 anplifikagailu probatu dira, B motako 50 eta C motako
60.

a) Zein da probatutako A motako anplifikagailuetatik gutxienez 3k zarata maila 2 dezibelio baino

altuagoa izateko probabilitatea?
b) Zein da probatutako C motako anplifikagailuetatik gutxienez 3k zarata maila 2 dezibelio baino
altuagoa izateko probabilitatea?
c) Probatu ditugun B motako anplifikagailuetatik zenbatetan espero dugu zarata maila 2 dB
baino altuagoa izatea?
d) Probatu ditugun 120 anplifikagailuetatik bat aukeratu dugu ausaz. Zein da bere zarata maila
2 dB baino altuagoa izateko probabilitatea?

Sol. (a) X : B(10, 0,15), P (X ≥ 3) = 0,1798, (b) X : B(60, 0,05)  P (3), P (X ≥ 3) = 0,5768 (c)
E(X) = 50 × 0,12 = 6 (d) 0.0875
3. Arrain haztegi batean, ostadar moduko amuarrainak hazten dira. Demagun mota honetako amua-
rrainen pisuak 250 gramoko batezbestekoa eta 7.5 gramoko desbiderapena duen banaketa normalari
jarraitzen diola.

a) Haztegiko amuarrainak 3 mailatan sailkatzen dira pisuaren arabera. 246 gr. baino gutxiago
pisatzen dutenak maila “baxua” dute, 246 gr. eta 254 gr. artean daudenak (biak barne) mai-
la “ertaina” eta, 254 gr. baino gehiago pisatzen dutenak maila “altua”. Zein mailatan dago
amuarrain portzentaje altuena? Zein da portzentaje hau?
b) Haztegiko arrainontzi batean 8500 amuarrain daude. Legeak pisu-maila baxuko amuarrainak
saltzea debekatzen badu, arrainontziko zenbat arrain saldu daitezke?
c) Arrainontzi bakoitzean dagoen amuarrain kopurua oso handia izateak hauen hazkundea ozto-
patzen duela jakina da. Honengatik, haztegi honetako amuarrainen batezbesteko pisua popula-
zio osoaren batezbesteko pisua baino baxuagoa denaren susmoa daukagu. Jakinik arrainontzi
bateko 8500 amuarrainen lagin-batezbestekoa 249 gramokoa dela, % 1eko esangura mailaz,
susmoa egiazkoa dela esan dezakegu? (Erantzun p-balioa erabiliz).
d) Haztegian, lau amuarrain mota hazten dituzte: ostadar amuarraina, amuarrain arrunta, lakuko
amuarraina eta itsasoko amuarraina. Haien batezbesteko luzerak konparatu nahi ditugu eta
horretarako 6, 8, 9, 5 amuarrain aukeratu ditugu mota bakoitzetik, hurrenez hurren. Lehen
analisi batetik, honako ANOVA taula lortu dugu:
Karratuen batura Askatasun graduak F p-balioa
Lagin-artekoa (Eredua) 69615 3
Lagin-barnekoa (Errorea) 301
Totala 69916 27

Suposatuz normaltasuna eta bariantzen homogeneotasuna betetzen dela, erantzun honako gal-
dera hauei:
(d.1) Bete ANOVA taula falta diren elementu guztiekin.
(d.2) % 5eko esangura mailaz, esan dezakegu amuarrain mota ezberdinen batezbesteko luzeren
artean ezberdintasun adierazgarriak daudela? Enuntziatu hipotesiak, kalkulatu estatisti-
koa eta arrazonatu ezazu erantzuna p-balioa erabiliz.

Sol. (a) 0.2981, 0.4038, 0.2981, (b) 5966 truchas (c) H1 : μ < 250, zp = −12,2927, p  0. La
sospecha es cierta. (d)Fp = 1849 y p < 2e − 16, por lo que existen diferencias significativas

4. Landare-zorri berdeak erasotutako gereziondo-sail batean, langile batek 100 hosto aukeratu ditu
ausaz. Hosto hauek aztertu ostean, honako emaitza hauek atera ditu:

Landare-zorri kopurua 0 1 2 3 4 5 6 ≥7
Hosto kopurua 39 21 18 9 5 4 3 1

% 5eko esangura mailaz, esan dezakegu datu hauek 1.5 parametroko Poisson banaketa batetik atera
direla?
Sol. Estadı́stico= 26.4665; S0 = (0, 9,488), p < 0,01 < α = 0,05. Rechazamos H0