Türkiye Cumhuriyeti

Başbakanlık
Devlet Planlama Teşkilatı

Güneydoğu
Anadolu Projesi
Master Plan Çallşması

Master Plan Nihai Raporu

CİLT

Ek O, E, F, G

Nisan 1989

Nippon Koei Co. Ltd. Q Yüksel ProjeA.Ş.

Tokyo, Japonya 'C.J Ankara, Türkiye

Ortak Girişimi
 Bu Raporda sunulan fiyat verilerinin tamamı 1988 Haziran değerlerid ir.

Raporda kullanılan döviz kuru

1 ABD Doları = 1350 TL'd ır

Bu raporda Güneydoğu Anadolu Projesi Master Planı Müşavirlik hizmetlerinin ana bulgu larını, karar
vericilere ve diğer ilgililere sunmaktadır. Rapor, sadece resmi görevlerin ifası için kullanılabilir. Rapo-
run içeriği Devlet Planlama Teşkilatının izni olmadan başka amaçlarla kull anılamaz ve içeriği daha
sonraki çalışmaların sonuçları ışığında değişebilir.
 GÜNEYDOCU ANADOLU PROJESİ
MASTER PLAN ÇALIŞMASI

Nihai Master Plan Raporu

Cilt 4

Ek D, E, F , G

Ek D MEKANSAL YAPIYA !LŞK!N AYRINTILI BİLGİLER VE ANALİZ

Ek E SU KAYNAKLARININ ŞİMDİKİ DURUMU VE MEVCUT GELİŞTİRME

PROJELER!

Ek F ENE R Jİ SE KTÖRÜNDE MEVCUT KOŞULLAR VE GELECEK

Ek G SOSYAL SE KTÖRLERLE İLGİLİ AYRINTILI VERİLER VE ANALİZLER

 KISALTMALAR
Kurum ve Kuruluş İsimlerinin Kısaltmaları (1 /2)

CBIE Oensus of Business and ındustrial

Establishments
CIMMYT lnternational Maize and Wheat lmprovement
Center
ÇİTOSAN Çimento Sanayii Turkish Cement Company
Çukobirlik Çukurova Cotton Agricultural Sales
Cooperatives Union
ÇÜZF Çuku rova Üniversitesi Çukurova University Facultyof
Ziraat Fakültesi Agriculture
DESİYAB Devlet Sanayi ve İşçi State lndustry and Workers
Yatırım Bankası A.Ş. lnvestment Bank (Now, Development Bank of
Turkey)
D MI Devlet Meteoroloji İşleri State Meteorological Service
DSİ Devlet Su İşleri General Directorate of State Hydraulic Works
EB K Et ve Balık Kurumu Fish and Meat Organization
EIE (EIEI) Elektrik İşleri Etüd İdaresi Electrical Power Resources Survey and
Development Administration
FA O Food and Agriculture Organization
GA P Güneydoğu Anadolu Southeastern Anatolia Project
Projesi
GDRA General Directorate of Rural Affairs, MAFRA
Gü neydoğu Southeastern Agricultural Sales Cooperatives
Birlik Union
IRRI lnternational Rice Research lnstitute
İGE ME İhracatı Geliştirme Export Promotion Center
Merkezi
KÜSGET Küçük Sanayi Geliştirme Small lndustry Development Organization
Teşkilatı

MA ED Model for Analysis of the Energy Demand

MA FRA Ministry of Agriculture, Fishery and Rural
Affairs
MA G Müsteşarlık Araştırma Research and Project Promotion Group, SPO
Grubu
ME NR Ministry of Energy and Natural Resources
ME TU Middle East Technical University
MG AP Müsteşarlık Güneydoğu Southeastern Anatolia Project Group, SPO
Anadolu Projesi
MT A Maden Tetkik Arama Mineral Research and Exploration lnstitute
PB Pamukbank
PM U Project Management Unit
RD C Regional Development Center
ŞEB Şekerbank

SECP Census of Social and Economic

Charasteristics of the Population
 Kurum ve Kuruluş İsimleri nin Kısaltmaları (2/ 2)

SEE State Econor:nic Enterprise

SiS Devlet İstatistik Enstitüsü State lnstitute of Statistics
DİE
SPO Devlet Planlama Teşkilatı State Planning Organization
DPT
SÜB Sümerbank
TAÇE Türk-Alman Çıraklık Turkish -German Apprentice Training Center
Eğitimi

TCDD Türkiye Cumhuriyeti Turkish State Railways

Devlet Demiryolları
TCK Türkiye Cumhuriyeti General Directorate of State Highways
Karayolları

TCZB Türkiye Cumhuriyeti Turkish Agricultural Bank

Ziraat Bankası
TEK Türkiye Elektrik Kurumu Tu rkish Electricity Authority
TEKB Türkiye Emlak Kredi Turkish Emlak Bank
B ankası

TETEK Türkiye Transit Karayolu Trans Turkey Highway

THB Türkiye Halk Bankası Turkish Halk Bank
THK Türk Hava Kurumu Turkish Air Organization
THY Türk Hava Yolları Turkish Airlines
TİB Türkiye İş Bankası Turkish Is Bank
Tİ GEM Tarım İşletmeleri Genel State Farms General Directorate
Müdürlüğü

TK İ Türkiye Kömür İşletmeleri Turkish Coal (lignite) Enterprises

TKK Tarım Kredi Kooperatifleri Agricultural Credit Cooperatives
TKV Türkiye Kalkınma Vakfı Turkish Development Foundation
TMO Toprak Mahsulleri Ofisi Soil Products Office
TOPRAKSU (Former) General Directorate of Land and Water
Development
TPAO Türkiye Petrolleri A.O. Turkish Petroleum Corporation
TSEK Türkiye Süt Endüstrisi Turkish Dairy lndustries Organization
Kurumu
TSK Tarım Satış Kooperatifleri Agricultural Sales Cooperatives
TTK Türkiye Taşkömürü Turkish Hard Coal Enterprises
Kurumu
TURSAB Türkiye Seyahat Union of Travel Agencies of Turkey
Acentaları Birliği

TYT Türkiye Yapağı Tiftik Tu rkish Wool Mohair Corporation

TYUAP Tarımsal Yayım ve Agricultural Extension and Applied Research
Uygulamal ı Araştı rma Project
Projesi
TZDK Türkiye Zirai Donatım Kurumu Turkish Agricultural Supply Organization
WAS P Wien Automatic System Planning Package
YSE Yol Su Elektrik (Former) Road , Water and Electricity SeNices
 Teknik Terim Kısaltmaları

BOT Yap, İş l et ve Devret .. .. .... .. ........................ .. ....... .......... ............................. BOT

CiF Fiyat, Sigorta ve Navlun .... ............................. ... .. ....... .. ... .......... ...... ....... ....... CiF
D/D Detay Plan ... .. ................................ .......... .. ... ... .... .... .. ... .. .... .. ... .. ... ............... D/P
E1 . Yapı Kesiti-Rak ım .................................. .. .......... ..... ..... .. .. ................ Y/K- Rakım
F/S Fizibilite Etüdü ....... .................... ... ............ .......... ..... .... .... ............................ . F/E
GDP Gayri Safi Yurtiçi Hası la .. .......... .................. .. ... .. .. .......... ... .. .... .. ....... ....... . GSYİH
GNP Gayri Safi Milli Hasıla ....................................... ........................................ GSMH
GRP Gayri Safi Bölgesel Hasıla .... .................................................................... GSBH
ICOR Marjinal Sermaye Hasıla Oranı ......................................... ...... .................... ICOR
IRR İç Karlılık Oranı ............................. .... ... .... .. ........ .. ..... ..... .............................. IRR
LPG Likid Petrol Gazı ... ........................... .. .... ... .. ............................. .. .............. .... LPG
M/P Master Plan ........................... .. ........ .. ......... ..... ........................ .................... M/ P
0-D Başlangıç-Bitiş .. ................. .......................................................................... 0-D
TON Toplam Besleyici Madde ......................................... ............................... .. .. . TON
VAT Katma Değer Vergisi ... ........................ ............................... ... ... .......... ........ KDV

Ölçü Kısaltmaları

Uzunluk Para
mm mılimetre TL Türk lirası
m metre US$ ABD dolar
km ki lometre
Enerji
Alan GVs Gigavat saat
km 2 ki lometre kare kVs Kilovat saat
ha hektar MV Megavat
m2 metre kare kpe kilogram petrol eşdeğeri
da dekar= 0.1 ha tpe Ton petrol eşdeğeri
Mtpe Milyon ton petrol eşdeğeri
Hacim kkal Kilokalori
it Litre GJ Gigajul
m3 Metreküp Beygir gücü
bg
Mm 3 Milyon metreküp
Diğerleri
Ağ ırlık % Yüzde
kg Kilogram o Derece
t Ton c Santigrat
Zaman
d Dakika
sn Saniye
s Saat
y Yıl
 E !< D

MEKANSAL YAPI YA İL İŞ KİN AYRINTILI B İL G İLER VE ANA L İZ

İ Ç İNDEK İ LER

TAELOLAR
Ş E KİLLER

D- 1 Mevcut Arazi Kullanım Dese ni ve Toprak

KaynaJ,ları ..... ... . .. . ... . .... . . . .. . . ... .. .. . ... .. . . D- 1
ı. Konum ve İklim . . . . ... . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . D- 1
2. Toprak !:aynal a rı . .. .. ... . . .. . .. . . . . . . . . . . .. .... . D- 2
3 . Mevcut Arazi Kul l an ı m Deseni .. . ... . .... . . . . .. . . . D- 3

D- 2 Ulaştırm a Alanı n da Mevcut Durum ve Gel i şme

D lanakları . . . .. . . .. ... ... . . . . . .. . ..... . . . . .. . . . . .. . D- 5
ı. Me\'cut U l aş ı m Koşu l lar ı . . . .. . .. . .. ... .. . ... ... . D- 8
2. Bölge U l aşımının Geleceğ i ... .. .. .. . . . ... . . . ... . D- 12
3. Ula~ımın Türlerin e Göre Ge li şme İ htiyaçları . .. . D- 14

C- 3 Kentsel Gel i şme .. .. .. ... .. ... . .. .. ... .... .. . . ... .. . D- 21

ı . Kentse l Nlifus A r tışı . .. . ... ..... .. .. .. . . . .. . .. . D- 21
2 . GAP ' ın Mekansa l Ge li şme stratej is ı . .. .... ..... . D- :2
3. Kor i dor Gelişmes i Ana l i z i . .. .. .. . .. . . . ....... . . D- 2 3
4. Kentsel Gelişme . ... . ..... ... . . . . . . . . . . . ........ . D - ~E
5. Kentsel Alanlar ve San ayi Bölgeler i .. .. . . .... . . D- ~ 1
6 . Temel Belediye A l tyapısı . .. . ........ . . ... .. .. . . D- 33
 TABLO LAR

Tablo D. 1 Güneydoğu Anadolu Böl gesi'nin Meteor oloj ik

özellikleri
Toblo D.2 GAP illerinde Arazi Kabiliyet sını fları D a§ılım ı
Tabl o D.3 Farklı Toprak sınıfları Ara s ında Pr ob lem Alanlarının
Dağılımı
Tabl o D.4 Eğim Grupları !tibariyle Arazi Dağ ı lımı
Tabl o D. 5 GAP İllerinde Mevc u t Arazi Kullanımı
Tabl o D.6 !ller İtibariyle Farklı Toprak Sınıflarında Arazi
Kullanımı
Tabl o D.7 Devlet ve İl Y o ll a rı (1987)
Ta~l o D.8 Kdy Yollar ı Bağlantıları (1988)
Tabl o D.9 Demiryolu Ta şımacıl ı§ı ( 1986)
Tablo D. 1 O Bazı Yıllar ve Modlar İtibariyle Yük ve Yo l c u Trafiğ ~
Tabl o D. 11 GAP Bölgesinde Bazı Hatldrda Karayolu Yolcu ve Yük
Taşımacılı§ı, 1975
Tablo D. 1 2 GAP Bölgesinde Bazı Hatlarda Karayolu Ta ş ım acılı§ ı ,
1979
Tabl o D. 13 GAP Bölgesinde Bazı Hatlarda Karayo l u Taşıma c ılı §ı,
1985
Tablo D. 14 GAP Bölgesinde Hava Ulaşımı
Tabl o D. 15 Bdlgesel Limanların Taşımacılk Hacimleri
Tabl o D .16 Türkiye ve GAP'ta U l aşım Sekt ö rü Kamu Yatırımları
Tablo D. 17 Karayo lu Tra fik Tahmini
Tabl o D.18 19 8 5'te Nüfu su 10,000'den Fa zla Ola n Yerleşmeler
Tab lo D.19 Nüfusun Büyüme özellikleri (1985'te Nüfusu 10,000'in
üzeri nde Olan Yerleş m e ler)
Tab lo D. 20 1945-1985 Nüfusu v e 2005'e Kadar Eğilim
Projeksiyo n la rı
Tablo D. 21 Nüfus Pro jeksiyo nları (2005 ' te Nüfusu 10,000 'in
üzerinde Olacak Yerler İçin )
Tab lo D. 22 Nüfus Projeksiyonları ( 2005'te Nüfusu 10 ,000'in
üzerinde Olacak Yerler (A Alternatifi )
Tablo D. 23 Nüfus Pr o jek siyon ları (2005'te Nüfu s u 1 0 ,0 00 'in
üzer inde Olacak Yerl er) (B Alternatifi )
Tabl o D. 24 Nüfus Projeksiyonları (2005 'te Nüfusu 10 , 000 'in
üzerinde Olacak Yerler } (C Alternatifi }
Tabl o D.25 Koridor Yerleşmeleri Nüfus Büyüklük Dağılım:..
Tabl o D.26 GAP Ko ridor Yerleşmeleri Nüfu s l arı (2005 ' t e 2,000'de n
Faz l a)
Tabl o D. 27 lorido r A (Gaziantep - Şanlı urfa - Kızıltepe-M d r d in)
Tablo D. 28 Koridor B (Gaziantep - Şanlıurfa - Diyarb a kır }
Tabl o D. 29 Koridor Nüfu s ları ve Yoğunluklar
Tablo D. 30 GAP Ko rido r Yerleşme Merkezleri (2005'te 10,000 '~ en
Fazl a )
Tablo D. 3 1 Kentsel Alan İhtiyaç Tahmin le r i
Tabl o D. 32 Sanayi S iteleri
Tabl o D.3 3 Belediye A lt yap ı Pr og ramı ( Nüfu s u 1 0 . 000'ın
üzerinde Olan Yerleşmeler )
Tabl o D. 3 4 H a nehalkı su Denge s i (19 8 5 )
Tablo D.3: Belediye Altyapı İhtiya ç ları ( 200 5 Nüfusunıın
İhtıyaçları)
Tabl o D. 36 !:;me Suyu Maliyet Tahminleri
Tablo D.37 İçme suyu Yatırım Planı (2005 ' teki Nüfusun İhtiya cını
Karşılamak üzere)
Tablo D. 38 Kanalizasyon Yatırım Tahmini
Tabl o D.39 Kanalizasyon Yatırım Planı (2005'teki Nüfusunun
İhtiyacı İçin)
Tablo o. 40 Arıtma Tesisi Yatırım Planı (200 5 ' teki Nüfusunun
ihtiyacıİçin)
Tabl o D.41 Belediye Altyapı Yatırımları ve Pro je öncelik
Sıralaması (2005'teki Nüfusunun İhtiya cı İ çin)

ŞEKİLLER

Şekil D. l GAP Bölgesinin ovaları

EK D : MEKANSAL YAPIYA !L!ŞK!N AYRINTILI B!LG! VE ANALİZLER

D.l Mevcut Arazi Kullanım Deseni ve Toprak Kaynakları

1. Konum ve !klim
GAP bölgesi esas olarak, doğu, kuzey ve batıda dağlık arazi yle
çev rel enmişovalardan o lu ş maktadır. Bölge'nin g üney sı nı rlarını ,
Türkiye'nin Irak ve suriye'yle &ı ııırları oluş t u rur. Bölge·nın
t oplam yüzölçümü 73,000 km ~ o lup 36° 30' - 38° 40 ' kuz e y
enlemleri ve 36° 30' - 42° 40' doğ u boylamlar ı ar:3.sıııdadır.
Bölge'deki altı ilin yüz ö l çümler i şöyledir: Adıyaman. 761,399
hektar, Di y a rbakır: 1,535 ,444 hektar, Gaziantep: 764,170 hekt ar.
Mardin: 1 ,232, 286 hektar, Siirt: 1,100,268 hektar , Şanlıurfa:
1,902, 057 hektar. Bölge. esas ol arak Aşağı Fırat ve Dicle
havzalarıyla Yuka rı Mezopotamya ovalarında ı ı olusur. Bölge'n in ,
yaklaşık 2,000,000 hektar yüzölçümündeki ova ları ~~ ~lardır (Şekil
D . 1):

Urfa-Harr an
Birecik, Suruç, Baziki
Siverek-Hil van
M ard in-Ceylanpınar
Gaz iantep
Yavuzeli, Araban
Bes ni -Keysun
Adıyaman
Kahta saCı Kıyı
Kahta sol K ıyı
Cermik
Dl.ele Sol Kıyı
Dicle Sağ Kıyı
Batman, Garzan
!dil
Nusaybin -Cizre
Akdeniz ikliminin etkisinden uzak olan Bölge'de yükse k ı s ı ve az
yağışlı bir kara iklimi egemendir {Tablo D.l) . En yüksek yağış
kayıtlar ı na, Bölge'nin kuzeyb atısında, Toros Dağlarının
yamaçl arında ra s tlanır. Yağışlar ı n güneye gidildikçe azalmas ı nın
temel nedenleri, enlem, kara iklimi v e topografya koş ullarıdır.
Yağış miktarı, kuzeybatıdaki yamaçlarda bulunaıı i'Hçüın
merkezle r inde 1,200 - 1, 300 mm 'ye ulaşırken, güney s ınırı
yakınl arında yakla~ık 300 mm'de kalmaktadır. Bö l ge'nin orta
kesimle rinde yer alan Adıyamaı v~ Şanl ı ur f a kentlerindeki yıllık
ortalama yağış miktarları i se s ırasıyla 835 . 4 mm ve 473.1 mm'dir .
Yıllık ortalamalarla yaz mevsimi o rt alamaları ara sındaki fark,
yazların son derece kurak geçtiğini gös termektedir.

En soğuk ve en sıcak ayların ı s ıları ar asınddki

o rtalama yi i l·se}~
farklar, kara ikliminin karakteristığidir. Eö lge' nin il
ınerkezl~rindeki en düşük sısakl ık dereceleri şö yledir: Ga:ian t~ p:

D-1
- 17 . 5 c Diyarbdkır:
(Ocak), - 24 . 2 (Ocak) , c
Şanlıurfa: - 12 . 4 c
(Şubat), Adıyaman: - 9.4 c
(Ocak), Siirt: -1 9 . 3 c
( Ocak), Mardin:
- 13 . 9 c
(Şubat). En yüksek sıcakl ı klar ise: Gaziantep: 42.7 c
( Ağustos), Adıyaman ve Diyarbakır: 46 . 2 (Temmuz), c
Şanlıurfa:
46.5 c
(Temmuz), Siirt: 42.7 c
(Temmuz) , Mardin: 42 C (Ağu s tos) .

Donlu günler genellikle Kasım sonunda ve Aralık'ta başlayıp Şubat

sonunda ya da Mart'ta biter .

2. To prak Kaynakl a rı

Bö lge arazi s i, sekiz t o prak s ınıfına ayrılabilir. I., II . v e III.

sınıflard a k_ tarıma elverışli araz i, Bö lge t opra k larının %
33 , 8'ini o luşturur ( Tablo D.2). T a rım Orman ~ e K ö yi ~ l er~
Bak a nlı0ı'nın ( eski TJPRAKSU) s ınıflandırma s ına g ö r e , I V . s ı nı f
t o prak da, b a zı ıslaj önlemleriyle tarıma elver iş lı hale
geti r ilebilir. Bu s ı nı f da dahil edildiğinde, tarıma el ve ri ş l i
t o pra k ların oranı % 42.8'e çıkar. I . , II. ve III. s ı n ıfl a rd a k ı
t o prağın ı 90 'dan faz l ası ve IV. s ınıftaki t o prağın ~ 6 5 k ad arı
işlenmektedir. Bu sınıflardaki arazinın 445 , 0 0 0 hek t ar ka da rı ,
o tlak ve ~era o larak ya da y e rleşim al a nı o la r ak
kull anılm a k t adır , ya da ç alılarla kaplıdır.

Toprakla ilgili pro blemleri olan alanlar ı n dağılımı, Tab lo D. 3' t e

gö s terilmiştir. Görü l düğü gibi , tuzlanma ve alkalilenm e , Bci lge ' de
ş u a nda ciddi s o runlar değıldir. Adıyaman'da ve Akçaka le s u l a ma
alanınd a k üçük boyutlu tuzlanma s or unları vardır. Dre naj
s~ ru nları d a ö nem s iz o lup, II., III. v e IV. sınıflarda , d ren a j ı
yeter s ız t o pr a k, 4.408 hektardır.

Yüzeyin taşlık olması 5 nemli bir sorundur. Ta ~ lı k arazi , Adıyaman

ve Gaziantep'te h5kim o lmamakla b i r likte, Mardin'd e ve
Şanlıurfa ' yla Diyarbakır ar a sındaki il s ınırı b o yun da yaygındır.
II. , III. ve IV . sınıf t o prakların \ 3 7.l'i ta ş lıktır.

Rü zg a r ero zyo nu sınırlı bazı alanlarda gö rülme k tedır. s u er o zyonu

ı se ö nemli bir sorundur. o rta düz e yl i ve tuv vetli s u ero zyo n u,
b ütü n ill e ide , II., III. ve IV. sınıf t opraklarda g ö rülmekted i r.
Sö zko nusu t o praklaıın % 6 1-7 9 'unda o rta düzeyde, ~. 4.lS'ind ı:- is e
ku\·vetli su erozy o au vardır. Su er r; z y .:ı nuna açı k al a nların ta r ıııı a
elverişli ar a ziye o ranı, Adıyaman'da ı 77.8 , Di y arb akt : ' da ı
70 . 0 , G a ziaıı t ep'te ı 9 6. 6, Mardin'de ı ':5 6 .1, Siırt ' te 't. 71 . 6 .
Şanlı u rfa'd a % 69 .2'dir.

Da ha düşük sınıf t o pra k larda da s u ero zy o nu artma k tadır. v . , V!.

ve VII. sını f t oprakların, bütün ille r de ı 90 'ı a ş kın b ir
kısmında s u ero zyonu s o runları vardır. Yalnız c a Ga zi a ntep ' te
s o r un , ~u sı:1ıf t o prakların '1. 61.ıt'ünde gö rülmekt e di r .

Tarıma v e d i ğe r i~lere e l veri ş li arazi n in egıınin i ıı " ı: ' n in

altında o lma s ı gerektiği kabul e d il i r. Bö lge t o praklarını n ı 9 4 ' ü
bu kate~orid e dir ( Tabl o D.4 ) . Eğimi t 6 'dan fa=la o la n t o prakl a r ,
Bö l ç e'nin kuz e y ve kuzeydoğu sınırlarında o lup Siirt ıl i ni n btiyük

D- 2
 kısmını kaplamaktadır .

3. Mevcut Arazi Kullanım Deseni

Büten illerin t oplam yüzölçümü 7,:9~,724 hekt ar dır; bu alanın ft

42.3'ü (3,082 , 896 ha.) tarımda kullanılmaktadır. Tarım <; l.:inının

da§ılımı is e şöy le dı r: Kuru ve sulak tarla ziraat ı: ı 37 .7
(2,795,733 hal, meyva bahçel eı-1: 'L 3 . 5 (:5:,1:6 ha i , :;;ze l
urun~ er : ·;- 1.1 (BC . 094 ha) . T oı;,lam araz.inin';-, 33 . 3'i.ı ..-- tı:ı.k ,
ı 0.008'ı ı se me ra o l:ı.rak kullan ıl maktadır (Tabl o D.5). Ormdn ve
fun dalık l ar, Eölçe'nın ı20 . ~'ini kaplamaktadır, Eölge araz i s inin
kal a nı ıse yerleşmele r , batdklık l ar, akar~u yatakları, kayalar ve
su yüzeyle~ınden o l~Emaktadır.
3ölge' nin el(il i
ara:: ısının en büyük l'. ı s:nı ( l. 3 5.:::)
Şanlı ur fa 'da '.lır, onu sırasıyla Dıyarbakır (':. 20 . 3), Gazıaııtep (':.
!5 . 5 ) , Mardın (1 15.1) , Adıyaman (% 7.9) ve Sıırt (ı 4.9 )
ızleıııektedü·. Bö l ge' nL1 verımli t oın·aklar ıııııı da t-rı bi.iyiH: kısmı
Şan l ıurfa'da ı·~ 3S.l) Jlup, ( nu sıras ı yla Dıyarbak ır , Mardin,
Ga::ıa~tep , Adıyaman ve Si ı:t i z leme kte jir ( Tabl o D.2) .

Adıya man

Kuru tarım a lan:, 206.570 hek t a r olup , :l ın t oplam tarım alanının

~ 84.7's~nı olu~turu r. Ku r u tarım ala n ının bi.i yi.ik kısmında nadas
yaı::ıılır . Kuru t.:ır ı m eı l an ı ııı n 34 . )77 hektarı '!I . ve vr r. s:n ıf
topraktır ve ba~ka bir biçimde kul lanıl ması gerekebilir (Tablo
!) . 6) .

sulanan arJzı, toplam :2.2'50 h ektaıdır. İl topı·aklarının :.2.~•49

liek tarır.ı meyv a bah·;eler ı kap lam aktadır. TOPRA KSU' mııı daha yakın
tar ihlı raporla rına gb re , ilde k ı antepfıstı~ı ü r etimı n : n
artmasıyla birlikte 6 z e l ürün alanla rı da artmı şt ır (2,C83 ha) .
Eu genişle m enin, esas ola r a k o tl:ı. k ve mera alan l a r ı nı n
daralmasıyla sa§ lan dı~ ı belirtilmek t edir.

Adıyaman , Bö l ge' de, orman l a rın do0a l bitki ö rtüsünü o luşturdu§u

ikı ıljen b ir ıd i r . An cak, o rmanlı }' alan oldukça küçtil: olup i l
topraklarının yalnız~a ı 2.3'ünü olu ş t u rmaktadır (17,4S2 hd).

Diy a rbakır

!ldekı tanm t ı::- p1·a§ ı n ın b i.iyi.tk kısmında kuru t a rım y a pıl makta ve
nada s uygu l aı.n.aktad ır. Kuru top r a}•la rın alanı 567, 23:2 hektardı r
v= to;JlJm t:ı.rım .:ırdzi ..,ı:1in % 90. 5' ıni o lu s t unnak t ad ıt. K ı.ı r 'l taı· ını
a l anıııın 61,E'~ he"ta:.·ı VI . ve VII . .'-. ınıf topra}:tır ve ·:ıt lak.
halıne dö n ıiş t ü r ü l2bilır . '.)te yandan , r ve II. sın ıf toprak l arın
58 ,)5~ hektarı ~tlal: o larak ku lla n ılm aktad ır. s ulu a r azı 26,1 14
Lekt.arcır , .ima bum.ı1 2 , 533 he)cte.r ı v r . ı,ını f top ı·aktır. MeY':a
ba.1ç E· lerj, 33 ,1 85 hEktar y üz.6 l çi.ınıi.irıded ir ('l. : . 2), btiyıik kısmı dalıa
düşük sın ı E topı· ak::.ar ~i z e r _ndedi ı· . Dı yar!:al,ll·' Ja 4114 , :. 4 5 Le 1: ta ı·
('~. :6.3) !:ur:da2.ıf: va r d ıı· ve bu n un lı',721 he· Uarı ili'. di:i ı 1 H:.ıf
toprak ü=e rınde d ir.
D- 3
Gaziantep

Gazıantep'te işlenen arazi 479,202 hektar o lup, toplam ıl

al an ının % 62.5'ini o lu ş turmakt adı r. H~ kim top rak kullanımı kuru
tarım d ır (294,085 ha) ve b u toprağın % 76.6 ' sında nadas
uygulanmaktadır.

Kuru tarım yapıl an t op r ak ların % 20 . 6 ' sı, vr. ve VII. sınıftır.

Meyv a bahçe leri ve ö zel lirilnl er 1 62. 48 3 hektara yayılmı ~ tır
(toplam i l t opr ak larının % 21 .2' si) ve Bölge'de ilk s ır a yı
almaktadır.

Mard ı n

Mardin'in tarım alanı 466, 286 hektardır, bunun ·~. 80. 8' ınd e
(376,965 ha) kuru tarım yap ılm aktadır ve bli y lik kıEmında nadas
yap ı lır .

Sulanan t o prak 22 , 255 hektardır,

bunun 547 he ktarı VII ~ ınıf
t oprakta olup meyva bahçesi halıne dönliştürtilebilir . İl
topraklarının ı 21.6'sı (266,096 ha) fundalıklarla kaplıdır ve
6 ,1 62 h ektarı II. ve III. s ınıf toprak lize rindedir.

S iirt

!l in top l am ek ili a lanı 150,0 1 2 hektardır (toplam ıl

t oprakların ın ı 13.6'sı). Siirt, Bölge'de ekili alan o ranı en
düşük o lan ildir. Nada s uygulanan ku r u tarım ala nı 1 36,2 45
hektardır ve toplam ekili a lanın ı 90 . S'ine tekabül eder.

Bö lge'de fund alıkların en geniş olduğu il Siirt ' tir (595,523 ha ) .

II. ,III. ve IV. s ınıf topraklardak i fundalıklar, 9,61 9 hektar
genişliğindedir.

Şan lıurf a

Ş a n lıur fa ,Bö lge'nin en geniş ekili alana s ahip ılidir . To plam

ekili a l an 1 , 116 . 997 hektar ( i l toprakla rın ın \ 58 . 7'si) o lup ,
Bölge ' deki toplam ekilı alanın % 36 . 2'sıni o lu ştu rur. Ancak , bu
t o prakl arın 1 ,04 7,59 0 hektarında kuru t aı·ı m yapılmak ta ve hliyük
o randa nadas uygulanmaktadır. I . s ınıf t opraktaki kuru tarım
arazisi, su lamaya elverişlidir. Kuru tarım topraklarının 5 Q,393
hektarı VI. sınıf top rakt a dır. VI I. s ınıf t oprakta ki !:uru t arım
arazisi i~e 26,759 he \ t arın üstündedir.

ilde ki toplam o tlak a lanı 7 4 ~,529 hektardır , an c ak, bu ı ıuıı 10 ,57-

hekt ar ı I. ve , sınıf t op rak ta 0 l up, tar ı m s al ama ç l drl a
kullanılabılir. Meyv :ı bahç e l eri nı n alanı :5 , 64 3 h ekt ardır .
Fund al ık lar 11 , 4 29 hektarı kaplamaktadır.

D-4
D.2 U l aştırma Ala nı nda Mevcut Durum ve Gelişme Olanakları

1 . Mevcut U l aşım Koşul l ar ı

1.1 Ulaşım Altyap ı sı

(1) Karayolları

Karayolu şebekesi

Türkiye'de ve ~AP bölgesindeki karayo:u şebekesi, devlet

yollarıyla il ve köy yollarından oluşmaktadır. 1987 yılı
itibariyle Bö lge ' de 4 ,2 45 kın'si devlet ve il yolu, 25,623 kın'si
de köy yolu olmak üzere toplam 29,968 km yol vardır (Tablo
D. 7). Bu, Türkiye'nın 305,204 km'lik t oplam karayo lu uzunluğunun
% 9.7'sıne tekabül etmektedir. Ancak, Bölge'nin devlet ve il
yolları içındeki payı yalnızca % 7.7', köy yollarındakı payınını
10.2 gibi daha yüksek bir oranda o l ması ise Bölge'deki dağınık
yerle şme biçiminden kaynaklanmaktadır. Bö lge'de yol yo ğunlu§u
asfalt /s tabilize yollar ıçin 138 m/km2, kaplamas ız ve ham yollar
için ise 165 m/km2'dir.
Büyük kent merkezleri arasındaki ıllerarası yol şebekesı
ço~unluğu stabilize tabanlı,tek ş e ritli asfalt yo llardan
o l uşmaktadır. Gaziantep- Kilis, Gaziantep- Yavuzeli - Araban - Besrni,
Diyarbakır-Bismil, Gercüş - Midyat - Ömerli, Mardin - Cizre, Şanlıurfa ­
Akç akale ve Viranşehır - ceylanpınar aras ı ndaki ilçe yolları,
ikinci sınıf asfalt kaplı stabilize yollardır. öteki ilçe
merkezlerini birbirine üçüncü sınıf yollardan oluşan bir şebeke
bağlar.

Köy yo lları

T arım, orman ve Köyişleri Köyhizmetleri (eski YSE)

Bakanlığı ' nın
Genel Müdürlüğü tarafından başlatılmış olan çalışmalar sonucunda,
altı ildekı köylerin birçoğu, il ve i lçe merkezleriyl e karayolu
bağlantısın.i kavuşmuştur. Bölge' dek i köy ve mezraların 't ~8' i
devl et ve il karayolu sistemine ba ğ lanmıştır. Mevcu t yollar,
3,435 köy ve 4,873 mezraya ulaşarak, kırlık alanlardaki 2.1
milyon kışiye hizmet götürmektedir. Eldeki bilgilere göre,
yalnı:. :a Si irt'teki mün f erit köyler, doğrudan yol bağlantısından
yoksundur . Dağlık alanlardaki! e r de dahil. birçok köyde, y3
doğru dan köye giren, ya da köyün çevresıni dolaşan bağlantılarla
karaycluna erişmektedir (Tablo D. 6).
(:::) Demiryc lları

Bölge' ~eki demiryclu a~ı. Türkiye Devlet Demiryolları (TCDD)

sisteminin '.:lir parçasını oluştunır . GAP bölgesinde iki ana TCDD
demiryolu hattı vardır. Birıncısi , Böl ge'nin güney s ınırı boyunca
doğu-ba tı doğrultusunda ilerleyerek Türkiye'yi doğu Suriye ve
Kuzeybatı Ira k 'a bağlar. öteki hat ise Malatya'yı Diyarba k ır 'a 've
Siirt'in Kurtalan ilçesine bağ l ar. Bazı tali hatlar d3 dahil
D- 5
olmak üzere, Bölge'deki toplam demiryolu uzunlu§u 805 km'dir
(Tablo D.9).

GAP bölgesindeki büyük kent lerden yalnızca Gaziantep, Diyarba kır

ve Batman, demiryolundan do§rudan yararlanabilmektedir . Mardi n,
Si ir t, Şanlıurfa ve Adıyaman kent l eri, demiryo l u hatlarınd an 1 0-
50 km uzaktadırlar. Bö lge'deki bütün hizmetler tek hatlı
demiryollarıyla görülmektedir. Yönetim ve tesislerdek i yetersiz
koş ullar nedeniyle, şu andaki hizmet düzeyi tatmin edici o lma ktan
uzak t ır .

(3) Havayo lları

GAP Bö lgesi içinde ve bitişiginde Bö l geye ti c ari amaçlı si vil

hizmet veren altı havaalaııı vardır: Gaziantep, Diy a r bakır
Şanlıurfa, Elazı§, Malatya ve Adana . Şanlıurfd ve Elazı §'da ki ler
dışında bütün . havaal a nları DC-9 ve B-727 u ç akları ta ra fı ndan
kullanılabilir. Adana'nın kapasitesi, B-727 ve A-3 20'ye de
elverişlidir. Adana dışındaki havaalanlarından günde azami bir
ticari amaçl ı uçuş yapılmaktadır. Bölge-içı hizmet yok tur.

(4) Boru H atları

Çeşitli kuyubaşları ve yerel t o plama noktaları arasına küçük

hacimli b o ru h a tları döş enmiştir. Ham petrol toplamak i çin Ba tman
rafinerisinden ç ıkan orta hacimli b o ru hatları vardır.
Türkiye ' nin d o §u ve güneyinden 1skenderun Kö rfe zi'ndeki
terminallere ulaşan iki b o ru hattı, uluslarara s ı petrol
taşıma c ılı§ında kullanılmaktadır.

(5) Limanlar

Bölge ' nin hemen dışında, Me rsin ve İskenderun'da , bölgelerara sı

ve u luslararası taşımacılıkta kullanılabilecek iki liman vardır.
şu a nda bu limanlar, öneml i gecikmelere veya gereksiz derecede
yüksek e lleçme masraflarına neden o lmak s ızın iyi
ç alışmaktadırlar.

1.2. Yolcu ve Yük Trafi§ i

( 1) ülke Ulaşımının Gelişmesi

Tabl o D. 10, yolcu ve yük için Türkiye' d eki ge ç mı ş te k i türel

ayırımı göstermektedir. Dö rt ta ş ıma türü, Devlet İ s t atistik
En stitüsü verilerine dayanmaktadır, boru hattının yurtıçi
hizmetler için kullanılması verileri e kle n m i ştir. İlk
de§erlendirmeden s o nra, kıyı taşımacılı§ına konu o lan yıllı k yük
verileri , tutarlı o lmadıkları i ç in, t a blodan çıkartı lmı ştır.

Tablo D.lO'da görü l dü§il gibi, Türkiye i çindek i yük ta ş ıma c ılı g ı
da, yolcu taşımac ı l ı §ı da, 1960 -1 986 yılları arasında 7'nin ka tı
kadar artmı ş tır (y ıll ık o rtalama artış oranı yükte % 7 .7, yo l cuda
% 7.8). Toplam t o n-km. o larak mal hareketinin 1 960'ta yalnız c a %
D-6
44'ünde k arayo l lar ı , % 55'inde ise demir yo lları kull a nılmı ş tı r.

197 0 'e g e lindi§inde payını % 7 4' e ç ıkartmış o lan kar a yo l u

si s t e mi, rolünü sürekli olarak ar t tırara k , ülke içi mal h acminin
% 8 5 ' ini, yani TCDD demiryo lu trafi§inin ta ş ıdı§ı mal h ac mi n in
t o n-kil o me tre olarak 6.5 katını taşımaya baş~adı . Kar a y o l uyla
yapıl an y ük taşıma c ılı§ı , 1960 - 86 d ö neminde yıld a o rtalam a ı
10 .4 a r tm ı ştır. Hava t aşımacılı§ı be ş kat artmakla birlikte ,
kargo h a c minin hala ö nemsiz bir kısmını ta ş ıma k ta dı r. Bo r u
hat lar ı n ı n p a zar payı , t o plam mal hareketinin ı l.5- 2 . 2's i
dü zeyinde kalmı şt ır. Yo l c u taşı ma c ılı § ında da y ü k s e k demi r yo l u
pa yından karayo l u hizmetl e rinin nerede i se ek s ik s iz hak ımiyet i n e
d o§ru ülk e ç apıııd a bir k aym a y a şanmış t ır. 1 960' d a
ka r ayo llar ı n daki y o l c u m iktarı, demiryo llarındakin i n y a lnız c a 3
kat ı kada r ik en 198 6 ' d a i s e 16 k atına ç ıkmıştı r . Ba n liyö demi r
y o l l a rının yo l cu-k i l ometre h acmi ç ıkarıldı § ında b u far k d a h a d a
a r tma k t a , de m iryo lla r ının payı % 6 'dan % 2' ni n a ltı na
dü şme k ted i r. Karayo lları yo l c u taşıma c ılı § ı, 1 960 - 1 98 6 ara s ı n d a
yıl d a orta l am a % 8 . 8 o ranında artmıştır . Kıyı ta ş ım ac ılı §ı nd a
yo l c u s ayı s ı 1 9 6 0 danbe r i azalmakta iken hav a t aş ım ac ılı § ı 7 k a t
a rt ı ş gö s t e rmişt ir. K ıyı ta ş ıma c ılı§ının önemli bir kı s mı
is t a nbul 'daki g ünl ü k y o l c u ak ı ş ı n da n o l u şmaktadır.

(2) Karayolu Tra fi§i

TCK trafık e t üdleri

GAP bölges i ndeki k arayo lu tr a fi§i , ge ç mişte ya pılan trafi k

et üdleri n ~n verilerine dayanılarak bir ö l ç üde
de §erlendir il e bilir. TCK, ü lkedeki ana k ar a y o l u ke simleri
üze rındeki fa rklı ç eşitte ara ç lar ı içeren trafik ve ula ş ım
etü d l erin i n so n u çları n ı düzenli o l arak yayınlamaktadır. Daha
esk i y ay ı nl ar d a mal katag o rilerine g ö re yük taşımacılı§ı verileri
ile yolc u har e k e t leri de yer almaktadır . TCK h e r yıl ç eş i tli
nokt a l a r seçe r e k b aşlangıç - biti ş (O -D ) etüdleri de yapmaktadır.
An cak ne yazı k k i s on yıllara ilişkin s o nuç l a r hala h a m ver il er
hal indedi r v e 0-D tabl o ları mevcut de§ildir .

Traf ik dokusun d aki geli ş me e§ilimini g ö rmek iç in f a r k lı

yıl lardaki TCK ara ş tırma s onu ç larını kar ş ıla ş tirm a k , iki nedenl e
güçtür . Her yılki et üd n o ktalar ı nın bir miktar f a rklıdır ve
yo l lar ı ko tlama s ist9mi y a kınlarda de§iştirilmi ş tir. Ayrı c a , d a h a
eskı yay ı n la r da b azı ka rgo v erileri n e , far k lı mal g r u pların a
s a bi t o ran l a r atfedilere k t o plam t o najdan he s a p lan d ı§ı
anl a şılmakta dır. Bu s ınırlamalar ç er ç eve s inde, TCK e tüd
s o n u ç larından hareketle şu g ö zlemler yapıl a bilir.

Tr a fi k d o kusundaki de§ iş m e ler

197 5, 19 7 9 ve 1985'te GAP b ö lge s indeki karayo lu ş ebe ke s inin an a

kesiml er i n dek i ar aç ları n, cins lerine g ö re da § ılımı D.11 - D. l l' te
gö rü l mek t edir . Bir kaç kesimde etüd n o ktaları yıll a r i t ibari il e
bir mikta r f arklıdır ve karşılaştır m a y a~mak gü ç l eş m ek tedı r . E- 24

D- 7
karayolundaki trafiğin, özellikle de kamyo n trafiğinin önemli
ölçüde arttığı görülmektedir. Bunun temel nedeni , ulus la rarası
yük hareketlerinde, kısmen komşu ü lkeler arasında son y ıll arda
yaşanan anlaşmazlıklar sebebiyle, görülen artıştır.

Ana yolların başka hiçb ir bölümünde önemli bir yük tr afiğ i artışı
görülmemektedir. Diyarbakır-Ergani y o lundaki kamyon sa yısının
azalması, Ergani'de bakır üretiminin aza lma sından
kaynaklanmaktadır. Diyarbakır-Şanlıurfa y o lundaki kamyon
sayısının azalması i se, bakırla ı lgili trafi ğin aza l masından
çok, trafiğin E-24 ' e kaymas ını yansıtıyo r o l a bilir.

Bu iki y o l dışında, Tabl o D.1 1 ve D.12'de yeralan bütün

kesimlerde, ta ş ınan malların ağırlık o larak ana bölümünü tarım
ürünleri ve mamUl mallar oluşturur. Hem 1975 hem de 1979 ' da,
Diyarbakır - Şanlıurfa yolunun b a tısındaki kes ım lerde mamül
malların, doğusunda ise tarım ürünlerinin payı daha yük&ektir
( Tablo D.11 v e D. 12). Hayvan taşımacılığı büyük ölçüde Siirt-
Diyarbakır - Adıyaman güzergahında ve Diyarbakır-Ergan i yolunda ,
hayv an ürünleri taşımacılığı ise E-24 k arayolunun I rak sınırına
yönelen doğu kesiminde yoğunlaşmıştı r. Diy arbakır çevresindeki
otobüs trafiğ i önemli ölçüde artmı ş , o tomobil h areket l eri ise bu
b ö lgelerde azalmı ş tır.

(3) Diğer Trafik

Demiryolları

Yolcu ve yük hareketlerinin TCDD demiryo larındaki p ayı so n onbeş

yıldır hızla azalmaktadır (Tablo D.10). Şu anda yo lcu payı,
toplam ülke talebinin y o l cu-k ilometre o larak % 6'sı , yük payı ise
ton -kil o metre olarak % 12'sidir. GAP bölgesine ait veriler ,
demiryo llarının bu Bölge'deki r o lünün, ül k e genelinden de küçük
o lduğunu g ö stermektedir.

1986'da TCDD tarafından yayınlanan demiryo lu ta ş ı macıl ı ğı

verilerinin Türkiye'nin güneydoğu bölgesi için analizi GAP
bölgesinden geçen demiryolu hatlarının, 240 milyon t o n -km yolcu
ve 1 , 100 milyon t on-km yük olmak üzere t op lam 1,340 milyon t on - km
taşıdığını o rtaya koymaktadır. Bu say ıla r , ülke t o pl amını yolcu
i ç in % 3.S'una, yük için % 7.l'ine , toplam o l arak da % 6.0'ına
tekabül etmektedir .

TCDD Bölge'ye ve Bö lge 'de n tahıl, çimento, gübre, çelik ürünleri,

pamuk, petro l, kömür v e maden ta şımak tadı r. Bö lge içinde
demiryo lu ile taşınan yo l c u v e yük miktarı o ldukça sın ırlı dır .

Havayo lları

Havayolları esas o larak yolcu ta ş ımacılığında kullanılmaktadır.

1984'te ülke çapında 1,707 ,985 y o l c u ve 136,726 ton yük
havayo luyla taşınmıştır. Aynı yıl Gaziantep v e Diyarb akır
havaalanlarından s ırasıyla 30,7 18 ve 75 , 527 y o l cu ve 1 09 ve 1, 060

D-8
ten yurt içi yük taşıması gerçekleştirilmiştir ( Tabl o D.14) .

Deniz ta~ımacılığı

GAP bölgesiyle i l gili deniz taşımacılığı, b ö l ge dışındaki iki

limanı; Mersin ve İskenderun limanlarını kullanma ktadır . Bu
limanlardan geçen yük tonajında son yıllarda fazla bir artış
o lmam ıştır . D o layısıyla bu limanların ülke çapındaki t oplam deniz
taşım acıl ığındaki önemleri azalmıştır. Su anda bu limanların
ulusal ve uluslararası taşımacılık için yüklenen kargoda}:i payı
10, boşaltı lan kargodaki payı ise % 20'nin altındadır ( Tabl o
D . 15).

1.3. Mevcut Ulaşım Plan ve P o litikaları

(ll 1963-1993 Ana Planı

1983- 93 yıllarını kapsayan Uluştırma Ana Planı(UAP), ıs

baka nlığın katılımıyla lıazırlanmı ş tır. UAP'nıntemel hedefi, ülke
halkının ve ekonomisinin ihtiyaçlarını saptayara k, gereklı
yatırıwları mümkün olan en rasyonel biçimde planlamaktadır.

Ulaştırma sektörünün UMP ç evçevesinde yönlendirilmesi ıçın son ıs

yılda lk~
ayrı ça lışma başlat ı lmıştır. Bu çalışmalarda elde
edilen veri ve tecrübeler GAP Master Planı'nın gene l hatlarını
oluşturmaktadır. öze tlene c ek olursa, UAP , sektörü, beklenen nüfu s
artı şı ve ekonomık büyümeye göre şekillendirmeyi hedef almıştır.
Bunun i ç in de şun ları yapmayı amaç edinmi şt ir.

- yo l cu güvenliğini arttırmak,
- talepleri karşılamak,
- ulaş:m maliyetini azaltmak ve enerji tasarrufu sa~lamak ,
- tek enerji kaynağına bağımlılığı azal tmak,
- çevre üzer indeki ol umsuz etkileri az altmak,
- daha iyi yönetim sağ lamak,
- uluslararası taşımacılıktan elde edilen kazancı arttırmak ,
- 199 0' lardan sonra kullanılacak kıt yerel kaynakları korumak
ve geliş tirmek.

(2) Be şi nci Beş Yıllık Plan

Beşın cı Beş Yıllık Plan (1984 - 1989), u la şt ırm a sektöründen

yatırım planlanmasına dikkate değer bi r esneklik getirmi~ti. Bu
d ö nemde yatırıma yön veren kıstaslar şun l ar o lm uştur:

- ul aş ımıntalep kaymalarına ve t a lep artı ş ına etkili bir

şekilde uyum sa~lamasını . mümkün kıla c ak yatırımlara yük s ek
öncelik verilmeli,

- sektörün bir bütün o larak performansını geliştire c ek te çhizat

VE at ö lye tesisi modernizasyonu alanında s elektif yatırımlara
öncel ik v erilmesi,

D-9
 - demiryollarının tamirinde ve sin yalizasyon ve bakım
tesislerinin iyileştirilmes i nde yatırımların da§ınık bir ha l
a l masın ı n ön l enmesi,

- ana demiryo lu hatlarının, operasyon performans ve kalitesıni

yükseltme potansiyeli f azla olan kesimlerinin
iyileştirilmesi,

- büyük yeni demiryolu hatları yapımına, elektrifikasyona ve

şehirlerarası yolcu taşımacılı§ın a i lişkin bazı
yatırımlarının ertelenmesi,

- karayollarında, şehirlerarası yo lların seçilecek yük sek

öncelikli kesimlerinin oto y o l s tandartl arına y üks elt ilmebi
ve bakım faaliyletlerinin kavvetlend irilme siyle mevcut a~ın
ı s lahın a ö nem ve rilme s i,

- s eçilmiş limanlarda , dış ticareti ve t ransit tr afi§i

kolaylaştırmak üzere, k o nteyner yükleme - b o şaltma tesislerin in
ıslahı üzerinde durulması.

(3) Ulaşım Alanında Kamu Yatırımları

Türkiye'de ulaşım alanındaki kamu yatırımları 1 980'de t o pl am

1,139 milyar TL'nın (1988 de§erleriyle) % 5.8'i (66 milyar TL)
GAP bölgesine t ahsis edilmiş tir. 198 7 'de sektördeki yatırım lar
1,02 3 milyar TL 'ye , Bö lge ' nin payı da % 4.5 ' e (4 6 milyar TL)
düşmüştür. Hem ülke hem de Bö l ge ça pındaki bu dü şüş ler, ülkenin
kuzeybatısında Trakya 'da n Habur - Mardin'e kadar uzanan Türk iye
Transi t Karayo lu Pro jeleri ( TETEK) g i b i baz ı büyük ya tırım
proje lerinin tamamlanma s ından ya da tamamlanmak üzere o lm asından
kaynaklanmıştır.

Alt - sektörler itibariyle , bu d ö nemler arasındaki bölgesel ulaşım

yatırımları, esas o larak, devle t , il ve kö y yollarının yapımın a
y ö nelik ol m uş tur. Bölge'nin ulaşım yatırımlarını n 198 0, 1985 ve
1 987 'de sırasıyla % 5 6 , % 58 ve % 68'i dev let ve il yo lların a,
köy yo llarına i s e aynı yıllarda sır a s ıy le % 26 , l 14 ve % 15
ayrılmıi bulunmaktadır. Demiry ol ları ve havayolları yatırımları
oranlarda ma rj inal d üzeyde ka lm aya devam etmişlerdir (Tabl o
D . 1 6).

(4) Politika Kararları

Orta ve uzun d ö nemli hedefleri o lan u laştır ma p oli tikal arı,

yıllık yat ı rım kararları planlanmasında temel bir rehber r olü
o ynamalıdır. UAP ( 1983 -19 93) kapsam ı dı ş ınd a o lan s o n yıll arın
yatırım kararları, plan çerçevesinde belir sız li kle re n eden
olmuştur . UAP 'nın hazırlanmasın dan son r a gerçekleşe n siyasal ve
uluslararası gelişmeler, se ktö rün mev cu t ve beklenen
geli ş melerinin yeniden de§erlendirilme si so nu cun u vermi ş tir.

Ula ş ım hizmetleri, t ari felerin , programların , yatırımların v~

D-10
yatırım planlarının
belirlenmesinde çalışmaların koordineli
götürülmes i gerektirir . şu anda DPT'nin yürüttüaü yatırım
planlaması dışında, böyle bir sorumluluğa sahip bir kuruluş
bulunmamaktadır. Bu ihtiyaçlara cevap vermek üzere birkaç yıl
önce kurulmuş olan Ulaştırma Koo rdin asyon İdare s i (UK İ )
kapandıktan s onra yerine sorumlu başka bi r kurulu ş
k o nul mamışt ır. Sektör sorumlulukları çeşitli bakanlık ve
kuruluşlar arasında dağılmış durumdadır .

1.4. Ulaşımla İlgili Kuruluş lar

Hem kamu kesiminde, hem de özel kesimde, planlamanın çebitli

yönleriyle uğ raşan kuruluşlar mevcuttur. Eu kııruluşlar şöyle
sıralanabilir:

Devlet kuruluşları

* Başbakanlık
- De vl et Planlama Teşkilatı
Ulaşımla ilgili bütün planlaı·ın , programların vb.
hazırlanması. Ba şka devlet kuruluşlarının hazırladığı plan V8
pr og ramların onaylanmas ı. Plan ve programların devamının
uygulanması.
- Meteoroloji Genel Müd ü rlüğü
Ula ş ım güvenliğine ilişkin meteorolojik işler.

* Ula ştırma Bakanlığı

(1) Karayollar ı yapımı , (2) Karayolları gi.ivenl.ı.ği , (3) Deniz
ta şınıacı l:ğı kur al larının uygulanması dışında, ulaşımld
ilgili ge nel faaliyetlerden sorumlu .
• B ayındırlık ve İskan Bakanlığı
- Karayolları Genel Müdürlüğü
De vlet ka rayollarının, il yollarının ve otoyo ll ar ın yapını.ı. ve
bakımı, araçl arın denetimi.
• Tarı nı Ormanc ılık ve Köyi ş leri Bakanlığı
- Köy~izmet leri Genel Müdürlüğü
Köy yol ları n ın yapımı ve bakımı.

* İç işler: Bakanlığı
- Emniyet Genel Müdürlüğü
Karayolları güvenliği
- Jandarma Genel Komutanlığ ı
K arayo lları güvenliği
- Sah i l Muhafaza
Deniz taşıma c ılı ğı kurallarının uyguldnması .
.. Eel ediyeele r
Kent yol ve c addelerini n yap ı m ve bakımı, kent - i çi ulaş ı m

Ulaşımla ilgili kamu ya da yarı - kamu şirketleri

D- 11
* T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü (TCDD)
Demiryolu ( tekel) ve liman hizmetleri (k ı smen).
* T.C. Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürlüğü
Limanlar hizmetleri (kısmen) ve yolcu taşımacılığı (uzun
mesafede tekel ).
* Denizcilik Bankası Deniz Nakliyati
Deniz yoluyla yük taşımacılığı.
* Türk Hava Yolları (THY)
Havayol u İşletmeciliği.
* Boğaziçi Hava Yolları
Havayolu işletmeciliği.
* Yer Hizmetleri Şirketi (HAVAŞ)
Havaalanı yer hizmetleri.
* Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHM! )
Havaalanı işlemleri, hava trafiği kontrolü vb.
* BOTAŞ
Boru hattı işletmeciliği.
* USAŞ
!aşe şirketi.

Yasal özel kuruluşlar

* Deniz T icaret Odası

Deniz taşımacılığıyla ilgili bir danışma kurumu.
* Türk Şöförler ve otomobi l ciler Derneği
Karayo lu taşımacılığıyla ilgili bir danışma kurumu-tak silerın
ve yerli taşımacıların ç ıkarlarını korur .
* Türkiye Trafik Kazalarını önleme Derneği
Karayolu güvenliği alanında bir danışma kurumu.
* Türk Gem i Sahipleri Derneği
Deniz taşımacılığı alanında aktif bir kuruluş.
* Uluslararası Nakliyeciler Derneği
Uluslararası transit karayo lu taşımacılığı alanında aktif bir
kuruluş.

2. Bölge Ulaşımının Geleceği

2.1. Yo lcu Trafiğindeki Artış

Yo lcu trafiği
genelde, nüfus arttıkça ve kentleşme ilerledikçe
artar. düzeyi artışı da yolcu trafiğinı arttır ı cı etk ı
Gelir
yapar. merkezlerınin
Kent farklı gelişme hızları ve mekansal
gelir dağılımındaki değişmeler genellikle yo l cu trafik dokusunu
değiştirir . Ancak , UAP, plan dönemi boyunca kent nüf usu
artışındaki farklılıkların , mevcut yolcu trafik dokusunu
değiştirecek kadar büyük o lmaya cağ ı varsayımına dayanarak , bütiiıı
önemli k o ridorlara aynı yıllık yolcu-km. ı 4. 6 artı ş hızını
uygulamıştır.

GAP'ın bütün boyutlarıyla uygulanması , Bölge'nin nüfus da~ılımını

önemli ö lçüde değıştirecektir. ~omşu yörelerden ve ülkenin başka
bölgelerinden nüfus alan baz ı kent merkezleri daha hızlı
büyüyecektir. Büyük sulama projeleri uygulandıkça kır - kent ara sı

D-12
nüfus hareketleri kesinlikle de§işecektir. Ancak, makro düzeyde,
Bölge içi yolcu trafik artışını, Bölge ekonom isinin genel
büyümesi etkileyecektir.

Gelecekteki karayolu yolcu trafi§i genelde, nüfus artışına ve

ekonomik büyümeye paralel o lara k artacakt ır. Ekonomik büyüme,
kişi başına yaratılan trafi§i etkileyec ektir. Kişi başına
GSBH'nın (Gayrisafi Bölgesel Ha sıla) yılda % 3.7 o ranında
artması beklenmektedir. Kişi başına GSBH'ya göre esnekli§iııin 0.8
oldu§u va rsayılırsa, kişi başına yaratılan trafik yılda ı 2.96
oranında artacaktır. Buna yılda% 3.0 oran ı nda nüf us artışı
e tk isi de eklendi§inde, karayo lu yolcu trafi§i yılda or talama ı
6.0 artacaktır.

2.2. Gelecektek i Yük Trafi§i Dokusu

UAP, yük trafi§i projeksiyo nunu iki aşamada yapTmıştır. ö n ce,

bütün koridorlarda yük trafi§inin aynı o randa arttı§ı
varsayılmıştır. Ekonomık büyüme varsayımına göre, bu oranın, ton-
kilometre olarak yılda % 4 . 0 olaca§ı saptanmıştır . İ ki n c i
aşamada , f ark lı koridorlara, ilgili kuruluşlardan de§işık
malların nakliyat ında beklenen artışlar konusunda alınan bilgiler
esas alınarak, ek yük trafi§i atanmıştır.

GAP'ın uygu lanmasıyla birlikte üretilecek büyük miktarda

üretilecek tarım ürünleri ve işlenmiş maddelerin Bölge trafik
dokusunu de§iştirece§i açıktır. GAP'la ba§lantılı mal akışının
ge l ecekteki ana yönelimlerini incelemek için basi t bir şeb ek e
modeli kullanılmıştır. GAP'ın kapsamındaki belli başlı malların
talep ve arzı iller itibariyle ve ana ihracat yönlerine göre
ayrılmıştır. İşleme tesislerinin bulunaca§ı belli başlı yerler,
mümkün olan azami kapasiteleriyle birlikte belirlenmiştir. Toplam
ton-kilomet re yi minimize edecek trafik dokusunu do§rusal
programl amayla bulunmuştur . Bu analizin amacı, belli bir karayolu
ya da dem i ryolu üzerinde gelecekte yer alacak olan traf i§i tahmin
etmek de§il, gelecekte hüküm sürecek genel trafik d o ku s una
açıklık kazandırmaktır .

GAP ' la ilgili ürünlerden, tahıllar ve tahıl ürünleri, canlı

hayvan ve et, pamuk ve pamuk liri.inleri, ya§lı tohumlar ve yemeklik
ya§lar ve sebzeler ve işlenmiş sezbeler analize dahil
edilmi ştirlerd ir. Bu malların toplam bölgesel üretimi ve bölgesel
ve ihraç talebi mo del için belirlenmiştir. Optimizasylonun
sonuçları aşa§ıda öze tlenmiştir.

Tahıl ve tahıl ürünlerinde esas akı ş, Mardin'den Siırt'e ve

$anlıurf a'dan batıya d o §ru g ö zlenmiştır. Tahıl ihra c atı komşu
ü l J,e lere yem bı tki s i, Do§u Anadolu' ya da o larak belirlenmiştir.

Et akışı genellikle do§udan batıya do§ru o lacak, ana işleme

merkez lerini Diyarbak ı r ve Siirt o l uş turacakt ır. Siırt'ten az
miktarda e t , Mardin'den ise hayvan ihra ç edilecekti r.

D- 13
Pamuk ve ürünleriyle işlenmemiş ve işlenmiş/işlenmemiş sebze
akışı, büyük ölçüde ana koridorları t akip edecektir: Diyarbakır­
şanlıurfa, Şanlıurfa-Gaziantep ve Mardin - Şanlıurfa. Ya§lı
tohumlar, işlenmek üzere Mardin'den Diyarbakır'a gelecek,
ihracaat i çin ise Güney Do§u'ya gidecektir. Hem ya§lı tohum hemde
yemeklik ya§da ana akış, Şanlıurfa'dan batıya do§ru o lacaktır.
2 .3. Gelecekteki Türel Da§ılım

çeşitli ulaşım
türlerinin Türkiye'nin yol c u trafi§inde şu anda
sahip paylar şöyledir: karayolları yaklaşık % 93,
olduk l ar ı
demiryolları ı 6, deniz ve havayolları % 1. Yük trafı§ının şu
anki da§ılımı ise şöyledir: karayollar ı yaklaşık % 85,
demıryolları % 12, havayolları ve boru hatları % 3 (Tablo D.10 1.
Bölge'de ise demiryollarıyla yolcu taşımacılı§ının oranı daha
küçük, boru h att ıyla yapılan yük taşımacılı§ının o r anı daha
büyüktür .
Gelecekte Bölgedeki türel da~ılımın nasıl olaca§ı çe~ıtli
etkenlere ba~ lıdır. ilerde daha fazla yük
Demiryollarının
taşımasının önkoşulu, mevcut kuruluşun ve fiziki koşulların
düzeltilmesidir. Bölge dışındaki limanlarda konteyner yiikleme -
boşaltma tesisleri kurulması da denizyollarının gelecekteki
durumunu iyileştirecektir.
Havayolları, büyük kentlerdeki seçilmiş yolcu pazarlarının ı
5'ine hakim o labilir. Bölge-içi yük taşımacılı§ında ise t opl am
tonaJın % l'inin altında kalacaktır. Boru hattı a§ının esas
olarak iç kullanım içın yaygınlaştırılması öngörülmektedir.
An cak, bir
bütün olarak, karayolları, hem yolcu hemde yük
taşımacılı§ında hakim o lmaya devam edecektir. 2005 yılında yolcu
hareketlerinin % 95, yük hareketlerininse % 80 - 85 kadarı
karayollarıyla taşınacaktır.

3. Ulaşım Türlerıne Gö re Gelişme İhtiyaçları

3.1 . Ulaşım Biçimlerinin Geliştirılmesi İçin Gerekenler

(1) Karayolları

Karayolları Genel MüdürlU§ü (TCK), Bö lge'nin ana k arayo lları n ı ıı

yönetiminde ve kontrolünde başarılı olmuştu r. 5, 8 ve 9 sayılı
Bbölge Müdürlükleri, kötü toprak koşullarına, sınırlı bütçelere
ve da§ınık bir y ol a§ına ra~men son on yılda birçok birincil ve
tali karayolunun kalitesini yükseltmiş ve yolların düzenli o larak
bakım ve onarım ını yapmıştır. GAP bölgesinde tamamlanması
geçikmiş hiçbir önemli i ş yoktur.

Esa s olarak do§u-batı do§rultusundaki Adana - Silopi koridoru

boyunca işleyen bölge - içi trafik, mevcut ulaşım a§ında
darbo§az~ara neden o lmaktadır. ortado§u ticaretinin
ihtiyaçlarından. kömür ve petrol gibi hacimli malların

D- 14
nakliyesinin yarattı§ı transıt trafikten kaynak l anan ve 4,000 OGT
aşan bu yo§un trafık koridoru, önemli bir kaygı kayna§ıdır.

Bölge'nin aci l karayolu ulaşım ihtiyaçları şöyle öz etlenebilır:

- Adıyaman-Kahta y olunu, Narince ve Gerger'den geçirerek kuzeye

do§ ru uzatmak ve Cermik'te Siverek-Erganı yoluyla
birleştirmek .

- Pl anlanan önce l ikli baraj pro Jelerinin kesintıye u§rataca§ ı

yolları yeniden yapmak.

- Bismil'den geçen Diyarbakır -Sat man yolunu tamamlamak ve yo luıı

kalıtesini yükseltm~k.

- TCK'nın, öz ellıkle Gaziantep - Şanlıurfa -D iyarbakır karayo lu

üzerindeki, yo l takım imkanlarını a rttırmak.

- Çelikhan'dan geçen Adıyaman-Malatya yo lunun iyıleştirılme~i­

nin muh temel etkilerini de§erlendirmek.
- Gele cel•teki l•ırs a l büyüme merkezleri temelınde bö lge$el bir
tarladan pazara yol stratejisi geliştırmek.
- GAP bölgesini ilgilendiren önemli üretici ve sevkedic i
ül kelerin beklenen transit taşımacılık hacımlerini ıncelemek.

- önemli karayol la rı üzerinde o- o

etüdleri yaparak GAP bölgesi
tr afik akışları açıfından sonuçları de§erlendirmek .

( 2) Demiryo lları

GAP bölge s indeki TCDD hatlarına ilişkin konular şunlardır:

- Gaziantep' le Nusaybin arasında 18 istasyon ve 3 durak

bulunmaktadır. Gaziantep'deki yük vagonu doldurma ve boşal tma
imkanları , Nusaybin'de çok s ınır l ıdır.
- Nizip, Yeşil da§, Karkamış, Akçakale, Ceylanpınar ve
Şenyurt'ta vagon yüklemek için yan hatlar bulunmasına
ka rşılık öteki i s tasyonlarda yalnız ca trenlerin geçmesıni
sa§layan tesisler ve sinyalizasyon imkanları vardır. Bazı
istasyon ların 70 0 m.lik imkanı olmakla birlikte, geçi~
limi tle ıi genelli kle 5 00 metredir.

- Gaziante p ' le Narlıarasında 8 4 km. li k tek hatta 7 ara

ıst asyon vardır . Ancak bunlar ticari mal hizmetı ıçın de§ıl,
sınyaliza ~ yon ve tren harekat ı kon tro lu içındır. Geciş 655
m.lik t renlerle yapılabilır. Ancak , trenin t onaJ limitini,
% 1.5 'luk e§im belirlemektedir.
- Malat ya -Kurtalan hattında, Diyarbakır'ın do§usunda fazla
tr afi{ yoktur. Yolcu hizmetleri iyi de§ıldir ve ı ~ı etrn~
D- 15
 maliyeti yüksektir. Ayrıc a, y o l c u ücretleri, maliyeti
karşılayacak düzeyde değildir. Vagon, tren ve l okomoti f
yetersizliği ve kargo hizmetlerinin yavaşlığı nedeniyle bu
bölgeden k ömür, demiryo luyla değil, 450 km. b oy unca kamyonla
taşınmaktadır.

- Kurtalan-Kars arasında birim -treni işletilmesi fikri

düşünülmelidir .

- Batman'la Kurtalan ve Malatya 'nın kuzey ve batısındaki

noktalar arasınd a mal hareketi potansiyeli araştırıl malıdır .

- Oemiryolunun Batman rafinerisine daha verimli hizmet sunup

sunamayacağı araştırılmalıdır. Bu sağlanamıyorsa, ekono mik
işletmecilik açısından Diyarbakır'ın doğusu ndaki demiryo lu
hizmetlerine son verilmesi o lasılığı düşünülmel idir.

- Şan lı urfave Diyarbakır ara s ında (Diyarbakır'ı, Şanlıurfa'dan

geçmesi planlanan demiryoluna bağlayacak) ve Kurtalan'ı
Mardin ba ğ lantısıyla Irak sınırına bağlaya cak demiryo lu
hatlarının ne kadar yarar sağlayacağı incelenmel idi r.

Demiryolları konusunda dikkate alınmas ı gereken temel bir n okta,

kuzey doğu Türk iye'den ! skenderun'daki çe lik tesislerine y önele n
trafikteki artışt ır . Fevzipaşa tünel kesimini kullanan bu hatta
demir ce vheri v e kok kömürü malzemesi taşınmaktadır. Dünya
Bankasından ( IBRD ) ve diğer kredi kuruluşlarından bu demi ryolu
kesiminin gözden geçirilmesi istenmiştir . Ancak, pek bir şey
yapılamamıştır . Tr afiğin odak n ok ta sının, hattın ilk yapıldığı
dönemde Fe vzi paşanın güneyindeyken şimd i kuzey ve doğusunda
olmas ı , pl anlamayı daha verimli hale getirecek bir trafik ve
mühendisl i k çalışması yapı lm asını gerektirmektedir.

Maliyet azaltıcı, malların güvenliğini arttırı cı ve taşımayı

kolaylaştırıcı etkileri nedeniyle dünya çapında konteyner
kullanımı artmıştır. Yakın dönemde bütün malların ko nteyne rle
taşınabi l irlik açısından değerlendirilmesi söz konusudur. Bu
husus iç ti c arette daha az önemli görülmekle beraber dış ticare te
yönelimin a rt ması i le önem kazacaktır. Bu teknol o jinin GAP'ta
gerçekleştirilecek ürütemin pazarlama gücü üzer i ndeki etkisinin
incelenmesi gerekli görülmektedir.

(3) H avayolları

GAP i ç indeki sivil havacılık hizmet l er i ve ilgili altya pı

ihtiyaçlarının ince l enmes i ve belki de değiştirilm esi
gerekmektedir. GAP ihtiyaçları içinde kara taşım acılığının a çık
bir ö nceliği olmakla birlikte , gelecek on yılda sabit - kanat lı
hava t aş ı macı lı ğ ı i ç in gerekli p o litika daha şimdiden açık bir
biçimde belirlenmelidir . GAP bölgesel kalkınmasının yarata cağı
potansiyeli geçen on yıl boyunca ne THY , ne de başka bir kuruluş
farkedememiştir .

D-16
Mesafeler nedeniyle, nüfus artışı ve genel ekonomik kalkınmayla
birlikte, sivi l havacılı§ın geliştirilmesi i h tiyacı da
a r tmaktadır. öncelikle, havalanı olmayan 100,000 nüfuslu
kent l erde, küçük hav a taşıtlarının işletilmesine ya da bu
taşıtların trafik potansiyelinin ekonomik bir araştırmasının
yapı l masına gerek vardır. Havacılık hizmetlerinin günlük
kapasitesi fazla olmayabilir, ancak, illerin ve küçük kentlerin
böyle bir hizmet s un abil me si, iş gere§i yolculuk yapanların,
faaliyet kapsam larını genişletmelerini sa§layacaktır.

THY'nin ülke çap ınd a, küçük kentlere düzenledi§i Dash - 7, F-28 ve

F - 27 tarifeli uçuşlarda elde edilen t ecrübe, sorumlulu§un
tamam ını THY'ni n taşımasına son ve ri lmesı ve ö zel küçük
havayollarının hizmet sunmas ının teşvik edilmesi gerekebilece§ini
akla getirmektedir. Güvenlik standartlarında bir aza l ma
o lmak s ızı n yalnız uluslararası havayollarının de§il yeni
firmalarda, kentın ıhtiyaç duydu§u h izmetleri sunmaları ıçin,
sertifika verilebil ir.

Havayolu hizmetleri GAP içinde biri GAP'ta biri

araştırması,
dışında olmak ü zere kkent ikilileri bulmalıdır . Adana .
Diyarb akır, Gaziantep, Malatya, El a zı§ ve Van havaalanlarından
geçen yolcular incelenerek, y o lcuların geliş ve gidiş noktaları
saptanmalı , uçak yolcularının yo§un o ldu§u potansiyel pazar
alanları belirlenme lidir.

Di kkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

- Siirt'te havaalanı yapılacak güve n li alan çok azdır. Aylarca

süren elver i şs iz hava koşulları, uçak operasyonunu ç o k
güçleştirecektir. Mevcut il yo lları Batman ve Diyarbakır' la
i yi bir ulaşım sa§lam aktadır. Muş ve/veya Van'a hizmet
potansiyeli o labilir, ancak, yo llar oldukça yavaştır.
Dolay ısıy la hizmetle r Diyarbakır'da yo§unla şt ı rılabilirler.

- Adıyaman Dash-7 ve benzeri uçakların kullanabile ce§i bir

hava tesisi o l arak geliştirilebi l ir. Daha büyük uçaklar için
ise yolcu yetersizli§i sorunu o l a ca ktır. Bunun istisnası ,
turi zm potansiyelinin, uçakların nedereyse tamamen
turi stlerce kullanılmas ı n ı sa§layacak ölçüde geli ş tirilm esi
durumunda gerçek le şeb ilir. Ancak, turi st trafi§inde de, hava
koşulları, sıcaklık ve Avrupa Toplulu§u tatillerinin genel
parametre lerinden kaynak lanan büyük mevsim dalgalanmaları
olacaktır .

- Şu anda Gaziantep Havaalanı, iki saatin altında bi r karayolu

y o l culu§uyla Adıyaman ' a da hizmet sunmaktadır. Ge le cekte,
At atürk Barajı'ndan geçecek yeni karayolu ve Şan lı urfa
havaalanı, yö re halkı için aynı o rand a çek ici olacaktır.

- Gaziantep'te mevcut havaalanından başka bir yerde havaalan ı

yapılması düşünülürse, bu ikinci te s i s, Gaziantep,
K ahramanmaraş v e Adıyaman aras ı nda ku r ulmalıdır .

D- 17
 - Uzun - dönemde uluslararası düzeyde bir havaalanı gereke c ektir.
Bu, bölgesel merkez o l ması düşünülen Ş an lı u rf a' da
yapı l abilir . Ancak, yer seçimi; s ulu t a rım,
kentleşme/endüstrileşme , türizmin gelişmesi v e yü ks ek
düzeyli hizmet verilmesi gibi unsurlar da dahil, Bö lge ' nin
gelecektek i gelişmesini yansıtmalıdır.

- Bölge-içi uçak yolculuğu talebi, yalnız c a Ankara v e İ s t anbu l

üzerinde yoğunla ş mayan iç seferlerin geli ş tirilme s i aç ı sında n
incelenmelidir.

( 4) Boru Hatları

GAP bölgesinde askeri kullanımla bağlantılı iyi bi r b o r u h a t t ı

ağı vardır. Yeni pompalama i s tasyonları ve b o ru b a ğl a ntı la rı
inşaası ile bu ağın iki amaçlı hale getirilmes i mümkü nd ü r. Bö yle
bir sistem ıçın yapılmas ı gerekli yatırımlar ara s ı nda,
Diyarbakı r , Şanlıurfa ve Gaziantepte hizmet s ı r a sında
dalgalanmayı azaltacak tank çiftliklerinin k urulm as ı da
bulunmaktadır.

(5) Li man l ar ve Diğe rl e r i

İhracata yönelik taşımacılık ihtiyaçlar ı için, ö zellikle ş u and a

kapasite l eri altında çalışan Mersin v e İskenderun limanları nda n
yararlanılması ve iç bölgelerde k o nteyner dep o l a rı k urulma s ı ö ze l
önem taşımaktadır . Konteynerlere konması, depolanma s ı ve
nakledilmesi gereken toplam tarım ürünü ve mamük ürün mikt a rı n ın
belirlenmesi ge r eklidi r . Bölge'den yapılacak ihracatın e s a s ını
tarım ürünleri oluşturacağından, demiryo lları ve ö n emli
karayollar ı boyunca uygun yerlere yapılacak uygun büyükl ük te
silolardan o l uşan bır ağ zorunlu olac a ktır .

Deniz taşımacı l ığı

tesisleriyle iyi bir bağlantı olu ş turulm as ı
için, ağı İskenderun limanına kadar
depo yaygınla ş tırılma l ı dı r .
Diğer pa z arı bağlantıları,
ihraç Irak, Suriye, İ r an v e s ov ye tler
Birliği'ndeki demiryolarıyla birleşecek demiryo lları in şaas ı n ı
kapsamal ı dır.

3.2. Karayolları Kapasite İhtiyaçları

(1) Trafik Projeksiyonu

Bölge' d ek i 13 anayo l kesimindeki trafik hakkınd a pro jeks i y o n

yapılmış ve kapasite arttırma ihtiya ç l a rına a ç ıklı k
getiri lmi ştir . Yolcu ve yük tr a fiği için ayrı ayrı yapı lan
projeks i yon daha s o nra tek bir birim haline getiril erek
birleştir i lmiştir.

Yukarda da be l ir t ildiği gibi, yolcu trafiğinin yılda % 6 .0

oranında artmas ı beklenmektedir. Farklı yol kesimlerindeki
artışın f a rkl ı o l mas ı beklenme k le birlikte, kolaylık sağl amak
açısından tek bir artış oran ı kabul edilmiştir. Ayrıca, her y ol

D- 18
kesiminde, otomob il ve otobüs l erle taşınan yo lcu o ranl a rı nın da
değişmediği v arsayılmıştır. D o layı s ıyla, o tob üs ve otomobı l
sayısı % 6.0 oranında artacaktır.

Yük trafiği projeksiyonu iki aşam ada yapılmıştıı·. ô nce , biitiin yol
ke s imlerı için kamyon sayısı yılda ı 4. 0 o ranında arttırılmıştır.
Bu, UAP'da yük trafiği proj eksiyonu i ç in ku l la n ılan ve eğilim
artış oran ını yansıttığı kabu l edilen orandır. Daha son r a i se,
doğ ruda n doğruya GAP uyğulamasının yara t acağı tra fi k, f ark lı yol
kesımlerine ek l enm i ştir.

Bu ikinci aşama için, trafik dokusu analizi ile tiiret ılen GAP
bağlantıl: mal akışı, trafik hacmıne çevri lmiştir. Her mal için
taşınan yıllık tonaj, günlük traf iğe çev rilmı ş tir. Bu rakkam ise
kamyonla~ın o rtalama yük kapasitesinin 12 ton o lduğu va r sayımıyla
kamyon sayısına çevrilmişti r.

Far klı türlerde araç sayısı cinsinden yolcu ve yük trafiğı, yo lcu
otomobili bırımı (YOB) denen bir o rtak bırime çevrilmiştir.
UAP 'nda kullanılan dönüştürme fakt ö rleri şu nlardır.

Araçların Araziye Göre otomobil Cinsınden E şdeğ e rleri

Arazi
Araç türü Düz Dalg a lı Dağlık

otomobil 1 1 1
otobüs 2 3 4
Kamyon 2 3 5

raynak : Ulaşıt ırm a Ana Planı 1983 - 1 993

Araştırma konusu yol kesi ml erinin büyük kıs m ı dalgalı arazi

üstündedir . Dolay ı sıyla o t obüs ve kamyon sa yıl arı YOB'ye üçle
çarpılarak çevrilmişt ir.

rarayolu trafiği proJ eksi yonunun so nuçları Tab lo D.17'de

5zetlenmiştir . Tabl o, 1985 yıl ı TCK trafik say ımı verılerine
da yanarak, YOB cin~inden mevcut trafiği ve 1 995, 2000 ve 2005
yılları YOE cinsindeıı tr a fik projeksiyonlarını gös termektedir.
Doğrudan GAP' tan kaynaklanacak ek trafik de her yo l ke~imı içın
gösterilmiş-:ir.

(2) Değerlendırme

T:K , 5 ,000 aracın üstünde sürek li talebi ~ l 3 n yol k85imleı·iııı,

iki şeritli eksp re s yol türü ta sarıma aday kabul etmektedir.
Nihai kararlar i se ~eşitli etkenlere bağlıdır. Bu eU:.:-nlo?t
D- 19
arasında, ağır vasıtaların kullanma o ranı ö nemli bir yer
tutmaktadır. Dolayısıyla, farklı yolların kapasite ihtiyaçlarının
göreli boyutları burada YOB cinsinden karşılaştırılmıştır.

Tablo D.17'de görüldüğü gibi, şu anda 5,000 YOB'lik eşiği aşa n

yol kesimleri E-24 ü zerindedir: Ga zi antep - Nusaybin ve Cizre-
Silopi/Habur. Başka yollar bu eşiğe farkl ı zamanlarda
ulaşacaktır . 1 995'te 5,000 YOB eşiğini Diyarbakır- Silvan/Kozluk
ve Hilvan-Diyarbakır kesimleri aşacakt ır . 2005 'te ise e ş iği
Diyarbakır-Ergani, Şanliurfa-Hilvan ve Kız ıltepe-Hardın kesimleri
geçecektir. Adıyaman - Şanlıurfa/Diyarbakır ve Mard in - Çınar yo l
kesimleri, eşi ğe 2005 yılına kadar ulaşamayacaktır.

GAP'ın yaratacağı ek trafik he saba katıldığında, her yo l

kesiminin kalitesinin yükseltilmes i zamanı değişebilır.
Şanlıurfa-Hilvan v~ Kızıltepe - Mardin kesimlerinin 20 0 5'te de ği l,
2000'de düzenlenmesi daha do ğru olabilir. GAP'la bağlantılı ek
trafik 2005 ' e kadar bütün boyutlarıyla geli ş mi ş o l ursa, tr a fik
artışının en fazla olacağı kesimler, Şanlıurfa - Hilvan, Hil van -
Diyarbakır ve Kızıltepe - Mardin'dir (Tabl o D.17 ) .

D-20
D- 3 Kentse l Ge li ş m e

1. Kentsel Nüfus A rtışı

GAP bölgesi nüf usu, ülke ortalamasından daha hızlı bir oranda
artmaktadır . Bölge içinde, kentsel yerleşimlerin nüfus artış
oranı. Bölge ' nin geri kalanına göre daha yüksektir. De vlet
!s t atistik Ensti t üsü ve Dev l et Pl an l ama Teşkilatı tara fın dan kent
olarak sınıflan dı rılan, nüfusu 10,000'in üzerindeki yerleşimler
(1985 Sayımı'na kadar kullanılan sın ı flama ), 1985 'te B ölge'nın
toplam nüfusunun -o 46'sını o l uş turmaktadır. Bu nüfus
kategorisinde 34 yerleşme vardır. Şanlııırfa - Muratlı
dışı~da kiler, aynı zamanda belediyedir ( Tabl o D.1 8 ) .
Bu kent merkezlerinin çoğu s ürekli o larak büyümüşt ü r . Bunlar,
Bölge 'nin idari ve ticari merkezleridir ve Akçakale, Ce ylanpın ar
ve M uratl ı d:şındakiler önemli u l aşım koridorları ü=erindedir.
Bu merkezlerin büyüme hızlar ı farklıdır. Merkezler, or t a lama
nüfus artış hızı karakteristiklerine göre beş kategoriye
ayrılmıştır:

a. Grup 1: Sü rekli poziti f büyüme (1965 - 1985 )

b. Grup 2: Sürekli pozi tif büyüme ( 1975 - 1985)
- . Grup 3: Yeni hızlanan büyüme (1975 - 1985)
d. Grup 4: Sürekli değil ama pozitif
e. Grup 5 : Azalma.
Bu merkezlerdeki nüfus artı ş ı , büyüklüklerin f onksiyonu
değil dir. Merkezlerin yeri ıdari ve ticari fonksiyon l a rı , büyüme
hızla rını daha fazla etkilemiştir. Silopi, Şırnak, cermik,
Cey l anpına r, Cizre, Nusaybin ve Nizip (Grup 1 ve 21, hem idari
fonksiyonla rı, hem de önemli ekonomik faaliyetler i olan ve
sü rekl i pozitif büyüme gösteren belediyelerdir.
Grup 1 ve 2'deki merkezlerden farklı o larak, Batman , Grup 5'tedir
ve nüf us artış oranı azalmaktadır. Batman'ın artan petrol damıtım
faaliyetınden l~aynak lanan ekonomik hızını 197 0 'lerin orta larında
zirveye ulaşmış, o zamandan itibaren de yavaşlamıştır.
Batman'daki ü retimin artmamas ı da büyümenin yava ş lama s ına ned~n
olmuştur. TPAO'mın Batman rafineri sindek i istihdam 1984'te 545
iken 1985'te 576 ol muş, yalnız ca 31 işçilik bir artı~
göstermıştır.

1965' ten beri , ';:ıu büyük merkezlerin çoğunun büyüme biç imi,
Bölge'ninkiyle paralellik göstermiştir. Ancak, bu merkezlerin
nüfus artış oranları, Bölge' nin genel nüfus artış o ranından
çoğunlukla daha yüksek olmuştu r (Tablo D.19 ve D. 20).

Devle t İstatistik En st itüs ü 'nün yayınladı§ı geçmış nü fu s

i s tatistikleri ku llanılarak , alternatif ekonomik büyüme
pr ojeksiyon larına dayanan k e~t nüfus artışı tahminler i
yapıl mıştır. Bu ana lizler , 1945 - 1985 ve 1965 - 1985 dönemleri il ve
kent /köy nüfuslarına ilişkin sayım sonuçlarına dayanmaktadır
D- 21
(daha ayrıntılı bi r inceleme i çin bkz . Ek G ).

Bu çalışma l ar d a, geçmi ş
s os y o - e konom i k e §i lim lerin s üre ce§ i
var s ayımına dayanan yakla ş ım,
en düşük n ü f us a rt ı şı sonucunu
verme k tedir D. 20 v e D. 21 ).
( Tabl o Sulamanın azami ö l çü de
geli ş mesine dayanan
Alternatif A, Bö l ge'de e n hızlı nüfus
artışına yo l a ç a c aktır. Azami enerji üre timi (Alternatif B ) v e
daha ya v aş gelişme (Altern a tif C) d a ha dü şük nüfus a rtı ş ı
sonuc unu vermektedi r ( Tabl o D.2 2 - D.24).

2. GAP'ın Mekan sal Gelişme Strate ji s i

2 . 1 . Me k an s al Ge li ş me

Me k anın e kon o mik ve t oplums a l faali y etlerin ö rgütlenme s i üzer inde

büyük bir etki s i vardır . Yer s e ç i mi ge nelli k l e hizmet sunma
si s temleri üzerinde u zun - d ö neml i et ki y a p a r. D o l a yı s ı yla,
idarecilerin b i r miktar kontr o l edebildik l eri s istemle ri n
iyileştirilme s i dah a et k in b ir k a yn a k k ull a n ımı sa§ l ayabilir .

Tes ı slerin ye rle ş imi , temel in s ani h izmet lerin sunulma s ı y ö n ünde n
k r iti k önemdedir. Bugün saptanan me k a n desen ler inin
de §i ş ti rilme s i g üç o ldu§undan , meka na ili şk in k a r arlar dikkatli
bir planl ama y a dayan d ırılm a lıdır .

Me k a ns al gel iş m e ç erçeve s i, g e l iş m e po t a n s iyelll er i n i n me ka n

üzerindek i de § işi m ini gös te r ir. Bu çe r ç e v e ka l k ı nma projeler ınin
ve ba§la n tı l ı me k an s al k a r arla rı n f ormil l asyo nu ve
de§e r lend i rilme s inde yo l gös te rici d i r . Ka l k ı nm a çabaların ı n g e niş
bir alana y a y ılm ası ndansa , y üks ek p o t ans iyel e s ahip seçil miş
a lanlarda v e u l aş ılabilir h e defler ü ze ri n de yo§u n laşma s ı d aha
iyidir . Ge nel beklenti, bu y ol l a, s e ç il en b ö l ge l er in
hinterland'ı nda ki ge l iş m elerin de te ş vik e dil ec e §idir.

2. 2 . "Kırık Gelişme Aks ı "

Bö lgenin mekan sa l geli ş m esi p l an l a nı rken , ö nceli k, üç büyük

kenti , Gaziantep, Şa nl ıurfa ve D i y a rbak ı r ' ı b ir le ş tiren 'Kırı k
Aks ' a veri l melidir. Bu kori d o r da Gaz i a n tep , Adana'ye k o layca
ba§lanabilir v e b ö lgeler- aras ı tr a f ikte ö n emli bir dü§Um
no k t asıdır. Diyarbakır , Tür ki ye'ni n k uzey do§u b ö l ge l erinden g ele n
ve ay n ı b ö lge l e r e g iden m a lların d a§ ı t ı m merke z idir. Şanlı u rf a,
GAP bö l g esinin tam o rt as ın dadı r, GA P' ı n önem l i kent merkezlerin e
eşit mesafşdedir v e kend i agro - endüs trileri n i geliştirme v e
Bö l ge' nin beklenen tarım s al ü r e tim a rtı ş ı ndan ya r arlanm a
p o tansiyeline s ahip tir.

önerilen gel i şme k o rido runda 1 985' te, çe ş i t li büyük l ük l erde

lO O' Un b ir az ü stünde ye r le ş me de 1. 2 milyo n k i şi (bölge n üf usunun
% 29 'u) yaşamaktadı r . Böl ge' d ek i h e m im alat kuruluş l a rı n ı n %
8 0'i ve hem de i mal a t sektö r ü ndeki t opl am işgi.ici.ini.\n % 80'den
fazlası bu ko ri do rda b u lunmaktadır .

D- 2 2
1985 verilerine göre, bu koridordaki nüfus y o ğunluğu yakla şık 422
kişi /kmz • , Bö lge'de ki genel nüfus y oğ unluğu ise 5 6 kişi /km 2 'dir
( T ab 1 o D. 2 5 ) .

Bu koridordaki ge l işme pol it ikaları; a l tyapının ve b elediye

hizmetle r inin iy i leştirilmesine ve yaygınlaştırılma s ına ve
stratej ik öneme sahip en düstri lerin ko ri dorda ya da korido r a
yakın yerle rde kurulmasını t eşvik etmeye yönelik olmalıdır . Bu
hizm e tl eri n planlanmasına ili ş kin ka r arlar, iyileş tırme
çabal ar ının ikinci derece karayo lu ağları üzer i ndeki
yerl eşmeler de yapacağı teşvik edici etkileri de göz öni.i nd e
bul unduru lmalıd ı r.

Baş langıç ta kalk ınma , Gaziantep, Şanl ıurf a ve Diyarbakır' la 10

km'l ik b ir ç ap içindeki do laysız etki alanlarınd a ve N ızi p ­
Gazi antep, Birecık - Şanl ıurf a, Suruç - Şanı ı u rf a, Hil vaıı - Şanl ı u rf a
ve Sivere k-Ş a nlıurf a ikinci derecede idari merkezleri ile 5
km 'lik bir mesa fe i ç indeki etki a la n ları üze rinde
yoğunla ş tırılmalıdır.

Bu koridordaki yıllık o rtalama nü f u s artışının önüm üz dek i 20 yıl

için % 4.7 o lması beklenmektedir. Aynı dönemde GAP bölgesi bi r
bütün o larak (Alternatif C), yılda ortalama % 3 . 02' li k biı· nüf us
artış h ızı gösterec ektir. Bu o ranlar da yak l aşı k 20 yıl so nra
azalma beklenmekte olup g iderek ı 2.4 do layındaki me vcu t ( 198 5 )
Türkiye yıllık ortalama nüfus artış o ranına yakla şac a klard ır .
Kor idorun ikili bir f o nk s iyonu o lac a ktır. Güneydeki çevre için,
stratejik imalat kuruluşlarını bar ındıran sağlam ve güç l ü b ir üs
görevi görec e ktir . Şan l ıurfa'dan Diyarbak ır ' a uzanan kuzey kı smı
i s e Güney-Or t a Arado lu bölgesine giden ve o radan gelen malla rın
ge çeceği bir kanal olacaktır.

3. Koridor Gelişmesi Analizi

3. 1 Koridorun Gelişmesi

Gel işme ulaş ım koridorlarında yoğunlaşır. Bu koridorlarda üs tün

coğrafi avan tajlara, idari statüye ve girişimci po tan s iyele s ahip
ye rler, genel likle başka yerlerden daha hızlı büyür ve
gelı şirler . Devlet ve ö zel sektör yatırımlarının çoğu bu yerler e
a kar .
K o ridor ların gelişmesi çok- sektö rl ü olan ve tarım & al üret im,
kentle şme, imalat ve ulaşıma ö zel önem veren bir şeki l de
pl anlanma l ı dır. Bu sektö rel bileşenler , hem se k t ö r içinde, h e m de
sek~örler analiz tahlil edilmelidir . Daha uzak yö relerde
ya şayanlar ı n kalkınma &ü re cıne ka tıl mas ının sağlanma& ı ıçin bu
koridorlar hin terland ' larıyla da bütü nl eşmelidir.
Geli şme, te kno lojik bağlantılarla s ektö rel ve s ekt ö rler-ara & ı
o l arak gerç ekleşir. Bu ge lişmelerin mekan sal so nucu, ima l at
endüstrile rinin kent merkezlerinde ve önemlı ulaşım

D- 23
kor i dor l arında top l anmasıd ı r . Geniş bir girdi ve kamu v e öz el
sektör hizmetleri ye l pazes i ve pazarlama fırsatları bu
merkezlerde ve koridorlarda bir araya gelir .

3.2. Ko ridor ve Hinterland'ın Ge!işmesi

Koridorlardaki yerleşmeler çeşitli dlzeylerde hi zmetler sunarlar .

Daha yüksek düzeyli hizmetler genellikle nüfusu 100,000 ' in
üzerindeki yer leşmelerde bulunur. Büyük ha s taneler, yük ek
og renim kurumları, bölgesel idari merkezler, h avaa l anlar ı.
uzmanlaşmış iş hizmetleri ve t optan ti ca ret genellikle bu
yerleşmele ;.:C. e bu l unur. H a ftalık paz a rlar, sağ l ı l: kli n.ı. kleri,
temel tarım girdileri , perakendeci dükk anl ar ve ılaçl a r gibi d ıh a
jüı;ük di.i:z.eyli hizmetler, genellikle, n;.i fu s u ı cı , 000' :ı n üze r in de kı
merkezl e rde bu lunur .
1S85 'te, nüfusu 100, 000'in üzerinde olan dört merkez vaıdı .
2005' te bu say ı n ın lZ'ye çıkması bekleniyor. Bu kor::.do rla rda ki
y ~ rleşmelerin Bb lge'n in bütününe göre daha yüksek b li yq ıııe
oranları na sahip o l acak ve sonuçta büyük yerle:;.ımler '.Jıı
koridorlarda yo~un l aşacaktır. 2005 yılında , Bö l ye 'n in , nüfu s u
10,000 'in üzerindeki 45 yerleşiminden 38'i bu koridorlarda
o lac a l~tır.

Bu ko r!dcrlarda
o lmayan daha ki.içlik yerleşiml e r, pazarl ama ve
ulaşım o lanaklar ı
açısından bu merkezlere bağımlı o lacak ve
toplumsal, mali, teknik ve d i ğer uzmanlaşmış hizmetleri buralarda
arayacaklardır . Çevre köylerdeki mevsimlik işsizler ve mar jinal
c larak ç alışanlar bu merkezlerde iş bulabilir ve gide r ek ora l arda
yerle ş meyi ~ercih edebilirler. Dolayı s ıyla göç de se ni, böl geler-
ara b ı göçten bölge - içi göçe kayacaktır.

Ko rido rların gel:.şnıesi giderek Bö l ge'nin kırsal nüfusunun kamu ve

öze l s e kt ör
hizme tl erinden daha kolay yararlanabilmesini
sağlaya c akt:.r. ~rneğ!n 1985'te , nüfusu 10, 000 ' ın i.izeriııde o l a rı
h~r koridor merkezi i çin, 50 kılometrelik bir yarı ça p dah i linde
yaklaşık 1 15 köy va rdı. 2005'te bu rakkamlar, 4 5 km. ve 9 1 kjy
olaca k tır. Yani, Bölge ' deki k0yler, köy hal k ının ı htiyaç ları nı
kar ş ılayabilecek daha çok sayıda ve daha yakın merkezl ere sahip
olacaktır .

3. 3 . Kır s al Yerleşmeler ve Ko ridor:ar

Bazı k ır sa l yerle~meler diğerlerinden da~a hızlı b~yi.iyec~·tir.

Bu gelişmenin en önemli bi~ ıedeni , z e ngin tarımsal
hin terland stra tejik co§rafi konum o lar! k sap tan abilir.
Bu y~rlerd2 giderek, yakın köyle~e de hizmet ve ren bakkal ve
tamirha~ e ve hayv an pazarı gibi ki.i ç i.ik ç aplı ti ca ri f aa liyetl e r
gelişecektir . Böyle köyl e r, bu özellikleri nedeniyle merLe::
köyler c larak nitelendirilebilir . Merkez k0 ylerin sapt a11masırıdc:
nüfus eşiiji 2 , 000 - 5,000 arasında v arsayılmıştır.
GAP bölge ~ inde yakın gelecekte gelişerek merkez köy haline
D-24
gelmesi bekl enen köyler gene l likle önemli koridorlar üzerındedir.
1985'te nüfusu bu düzeyde olan 21 köy varken 20(5 yılında i se bu
sayının yaklaşık 34 olması bek l enmektedır.

Bu merkez köylerin hızmet kapasitelerini arttırmak, dah3 l'üçtik

köylere ulaşmak için etki l i bir yo l olabi lır. Esas olarak ılçe
düzeyinde sunulan bazı kamu ve özel sektcir hizmetleri bu merkez
köylere haftada bir kez getirilebilir. Düzgün bır planlama ve
yeterli bildirim l e, civar köylerin halkının teme l hizmetlerden
yararlanmak için daha kısa mesafeler katetmesi yetecektir.
Bu merkezlere daha sık hizmet sunmak için uygun ~içimde teçhız
edılmiş ve ~er sone l ihtiyacı kar ş ılanmış gezici araçlardan da
yararlanılabilir . Bu merkezlere kolayca getirilebilecek hızmet ler
ara s ınd a, t a rımsal yay ı m bankacılık, sa~lık, kütüphanecılik,
hukuk ve eğlence hizmetlerı bulunmaktadır.

~ . 4. GAF'ta Koridor Gelişme Analizi

K or idorlar ın değerlendirilmesi

GAP ıllerindeki ö nem l i koridorlar, nüfus potansiyeli ve

yoğunluğu , ulaşım ağı, t op rağın kullan ı labilirli@i ve imal~t
faaliyeti esas alınarak incelenmiş ve 23 koridor saptanmıştır.
1985'te Bölge'nin toplam nüfusunun % 6l'i bu kor idorl3rds
yaşamı ştır . 2005 yılına kadar, mekansal avantajları nedeniyle , bıı
koridorlardaki b üyüme o ranının genel GAP or talaması olanı 3'ü
geçerek ı 4.4'ün üzerinde bir değer olacağı ve t oplam nüfusun
yakla şıl• ı 80'ini }•apsayacağı bekl e nmektedir. ( Tabl o D.26 ve
D. 27) .

Bu koridorların değerlendirilmesi, b öl ge çapında öneme sahip iki

kor idorun, GAziantep'ten Ma r din'e kadar uzanan A korido ruyl a,
Gaziantep' ten Diyarbak ı r'a u z anan B koridoru o ld uğunu
g ös term iştir (Kırık Gelişme Aksı). Bu iki koridordan B'nin
hemen geliştirilebilecek potansiye l i daha yüksektir. Bölge
nüfus unuıı en büyük o ranı bu koridorda yaşamakta ve çalışmaktadır.
Ayrıc a, bu bölgede daha az yerleşim noktası vardır, dolayısıyla
yatırıml3r dah3 ço k yoğunlaştırılabilecektir (Tablo D.25 ve
D. 28).

3u koridorlardaki ııüfus y oğ un l uğu farklılık göstermektediı·.

Koridorlardaki büyük merkezler bu yoğun lukları etkilemektedir.
Aynı zamanda büyük ölçekli nüfus merkezleri de olan idari
merkezlerin hariç tutulması, k ı rsal bölgelerdeki nüfus
yoğunluğunu da beli rler. Bu an3liz, en yo@un kırsal nüfu~un,
9ekirhan'dan Kurtalan'a uzanan 21 sayılı koridorda o lduaunu
g östermiştir ( Tabl o D. 29).

Mekan ı:eçiminde gözönünde bu l undurulması gereken husular

B ır strate jik mekanEal kalkınma politika sı f o rmi.ilasyonu , bir
b ö l genin ka lkınma yapısını değiştirebilir. Teşvil• ed::..ı::ı etki

D- 25
yapması beklenen yerler i n s eçiminde ö nemli bir no k ta ,
kullanılabilir kaynakların bulunabilme s idir. Bu ko r ido rl ar , b üt ün
önemli kent merkezlerinin b u lunduiju ö nem l i ula ş ı m aij l a rıdı r .
Bölge'nin kalkınm a sı n da a c il s o r u n, etkin k aynak d a ij ı lı mı
o lmalıdır.

Geniş bir alana yayılmı ş yüzeysel tedbirlerin o lum l u uzun vad el i

etkileri o lmaya c aktır . Yatırımların en s tratej i k y er l erd eki do § ru
faaliyetlere y ö netilmesi gereklidi r. Me kan sal nok talara d ikk a t
edilmeden y apı l an se k t ö r yatırımları , optimal ye rlere y ö n e l ec e k
yatırı m lar k adar etk ili o lm a ya c a k tı r .

Bu korid o rların dı ş ında ki alanlar ge n e lli kl e o r t alama nü f usu 5 00

do layı n da o lan k üçü k köy yerle şi mler i dir. Si ir t il i n dek i ,
doijrudan kar a y ol u baijlantı s ı o lmayan b a zı mün f erit köyl e r
dı ş ındaki k ö yleri n h epsi n in b u k o rido rl a rla y o l b aijl ant ıs ı
bulu n maktadır . .

Geli ş me p o tansiyelinin belirlenmesinde i k i ö nemli e t ken , ke nts e l

hizmetlere erişeb ilirlik ve ula ş ımdır. Bu e tken l er , se çil miş
merk ezlere o lan d o ijrudan me s afeyle ya d a an a ul aş ı m y o l l a rı ndak i
ta ş ıt araçlarıyla ö l ç ülebi l ir.

Temel mekansal gelişme strateji s in e u y g un o larak, i l me r k e zl e rin i

v e b ü y ü me o r an ı yük s e k o l an merkezleri birle ş ti r e n kar a yol l a r ı
ar t er kabul edilmiş ve karayo ll a rının h e r iki yanın dak i k o rido r
ş e r itinin yüks ek p o tansiyele sahip o lduiju düşü nül müş tür .

Planlama i h tiyaç ları

GAP Master Planı' n da sapta n an yü ks e k po tan s i y e l e sah ip ka lk ı nm a

yö relerinin (Mas ter Plan , Dördünc ü Bö lüm ) b ö l g e ve alt -böl gede ki
me vcu t fonkiyo n l arı, e k o n o mi k faal iye tle ri , altyapılar ı ve
topl ums a l hizmetl e ri itib ariyle in cel enme s i gere k e c e kti r. Bu
i nc el e meler ve her al a nı n mer ke z ine ve h in t erland ' ı na i liş kin
sos yo - e k o nomik gel i şm e beklentiler i esas alın dıijı n da uygun
g eli ş me planları ve uygulam a pr o graml arı daha i yi
h a z ırlanabile cek ti r.

Bu planlar g eli ş t iri lir ken k a p s a nmas ı gere k e n t em el uns u r lar

şun l a rdı r:

1. Ken t s el a ra zi ku ll a nı m ı ve b d l ge leme ,
2. Kentl e r i n büy üm e si ,
3. Ko nut ,
4. Altyapı ,
5. Ulaşım ,
6. Ekon omi k fa a liyetl e r ,
7. To pl ums al h i zmetler ,
8. Haberle ş me,
9. Çevre ko ruma s ı,
10 . Demoijrafi.

D- 26
Başlangı ç ta, bu her birine ilişkin mevcut bilgiler
unsurların
kullanılarak sağlambir bilgi temeli oluşturulmalı,
yetersi z likleri giderilmeli ve daha sonra sistemli bir biçimde
gün c ell eş tirilmelidir. Bu güncel ve güvenilir bilgilerden
idareciler, plancılar, kalkınma uzmanları ve araştırmacılar
kolayca yararlanabilmelidirler .

Her u nsu ra ilişkin uygulama programları, eldeki kaynaklarla ve

uygul ama kapasiteleriyle dikkatle karşılaştırılma l ıdır. Kalkınma
ve ekonomik büyüme planları birbirini tamamlayıcı nitelikte
olmalı dır. Her yörenin toprağı, mali kaynakları ve büyüme
kapasi tesi dikkatle değerlendirilmelidir.

Bu kal kınma her birinde kalkınmanın planlanması, kıt

alanlarının
kayn akların etkin kullanımını gerektirir. Kontrolsüz kent
büyümesi, çevrenin ihmali, dikkatsiz toprak kullanımı ve yanlış
tasar ım parametrelerinin sonradan düzeltilmesi zordur.

Koridor gelişt irilmesinin aşamalandırılması

Mali kapas itenin ve uygulama kapasitesinin sınırlılıkları

nedeni yle, koridorların kalkınması selektif bir biçimde
progr amlanma lıdır. Bölge nüfusunun % 60'ını kapsayan 23 koridor
sıral andırılm ı ş ve bu koridorların gelişmesi, gelecek Beş Yıllık
Kalkı nma Plan ları çe rçevesinde aşamalandırılmıştır.

Bu koridorların kalkınmasının aşamalandırılması stratejisi

şöyledir:

1. Mevcut ekonomik faaliyetler ve mekansal avantajlardan

yararlanan, e konomik olarak yaşayabilir bir ko ridor ol
uşturma k,

2. B ko ridorunun iki ucunda yoğun kalkınma sağlamak, doğuda

Siirt'e ve Cizre'ye uzanan, mekansal olarak "Y" biçiminde
gelişmiş bir k o ridor oluşturmak, Gaziantep-Adıyaman­
Şanlıurfa eksenini kuzeybatıda geliştirmek , ve

3. Diğer tali eksenleri ö nemli bölgesel koridorlarla

birleştirmek .

Bu koridorla rın gelişmelerinin aşamaland ırılması Altıncı,

Yedinci, Sekizinci v e Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planlarıyla
bağdaşaı. üç d önem halinde yapılmıştır. I. Aşama dönemi B
k oridorunu kapsamaktadır, bu dönemde bu korido rdaki önemli
bölgesel bayı ndırlık i ş leri, kent ve k ö y altyapıları ve sulama
tesi slerinin planlanması ve uygulamanın başlaması gereke c ektir.

II. Aşama, Batman - Siirt ekseninin, Adıyaman'ın ve Şanlıurfa ­

Mardin-Silopi ekseninin, Gaziantep'ten Diyarbakır'a uzanan
çekirdek Kırık Eks en'le entegrasyonunu içermektedir. Bu aşamada,
Bö lge içine yönelen önemli koridorlar olan Islahiye-Gaziantep ve
Elazığ-Bilgöl-Diyarbakır koridorlarının geliştirilmesi

D-27
planlanmıştır.

GAP KORİDOR GELİŞT İ RİLMESİNİN AŞAMALANDIRILMASI

I.AŞAMA ( 1990 - 1994 , Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Pla n ı )

KORİDOR 1
3 'Kırık Aks ' ( KORİDOR B)

II.AŞAMA (1995 - 2004, Yedinci ve Sekizinci Beş Yllık Kalkınma

Planı)

KORİDOR 7
13 (Gaziantep - Şanlıurfa'nın uzatılması)

KORİDOR 8
KORİDOR 9 Siirt, Batman ve güney koridorlarının
KORİDOR 12. Diyarbakır'la entegrasyonu
KORİDOR 14
KORİDOR 16

KORİDOR 2
KOR İ DOR 5 Adıyaman ve Islahiye'nin, Gaziantep, Şanlıurfa
KORİDOR 19 ve Siverek'le entegrasyonu
KORİDOR 22

KORİDOR 10 GAP bölgesinin , Diyarbakır y olu yla iç

KORİDOR 23 Anado lu'yla entegrasyonu

III . AŞAMA (200 5 +, Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı)

KORİDOR 4
KORİDOR 6
KORİDOR 11 Bölge-içi koridor matrisinin tamamlanması
KORİDOR 15
KORİDOR 17
KORİDOR 18
KORİDOR 20
KORİDOR 21

( Not: Bkz. Master Plan'da Şekil 4.9)

4. Kentsel Gelişme

4.1. Kent Planlaması

İmar Kanunu, kent planlaması sürecini iki aşamalı o lar ak

tanımlamaktadır. Bu~lar:

a) Master plan aşaması,

b ) Uygulama planları aşamasıdır.

Yasada, bu iki ayrı fakat birbirini tamamlayan fa a liyet, herhangi

D- 28
bir fiziki çabadan önce atılması gereken adımlar olarak
belirtilmektedir. Nü f usu 10 , 000 ve daha fazla olan bütün
yerleşmelerin, herhangi bir fiziki gelistirme çabasından önce
bu planları hazırlaması gerekmek t edir.
Bu planlar gerçekçi ve pratik o lmalıdır. Planlarda, maliyet
tahminleri, uygulamanın aşamalandırılması, uygu l ama kapasiteleri
ve mevcut kaynaklar yeralmalıdır. Plan uygulamaları, özell i kle
kamu yatırımları~ı ilgilendirdiği oranda, DPT aracılı§ıyla
koordine edi lmelidir ..
Diğer yerleş melerden daha hızlı büyüyecek o l an
merkezlerin
(Tablo D.29), planlarını bölgesel uygun biçimde
sorumluluklarına
güncel leştire rek, daha hoş bir kent o rtamı yaratmaları ve
potansiyel yatırımcıları çekmek için gereken asgari altyapı ve
hizmet i s ağlamaları gereklıdir.

Kentsel merkezlerin büyüme hızları farklıdır. Bu farklar, her

yerleş imin ıç dinamizminin ve yerleşimin çevresinin etkisinin
sonucudur. Her merkezin büyümesi, o merkezin büyüyen ekonomik
sektörlerinin ekonomi içindeki payına bağlıdır .
Kentle rin ekon omik büyümesi, nüfus art ı şına büyük o randa yansır
ve nüf us artış ı, kentlerin ekonomik dinamizminin belirlenmesınde
kısmi bir gösterge olarak kullanabilir.Bölge'de, öze llikl e ana
ulaşım korido rlarındaki idari ve pazar işlevi olan yerlerde
kentle şme hızı yüksektir. Bu büyüme yalııızca ekonomik kalkınmayla
açıkla namaz.

İ malat faaliyeti nin büyüme mekanizması işlevi gördüğü savunulan

"İhra cat Temeli" te o ri sinin tersine, Bölge 'dek i küçük merkezlerin
b irç oğu , esas o larak hizmet kökenli ekonomik temellere sahiptir.
Burada dikkat edilmesi gereke n bir no kta, nisbeten hızlı büyüyen
bu mer kezler in önemli ulaşı m koridorlarında yoğunlaşma s ıdır. Bu
merkezle rin bazıları esas o larak idari fonksiyonl a rı sayesinde
bü yümü şlerd ir.

Kent gelişm e planlar ı nın derhal gözden geçirilmesi ve

güncel leştirilm esi gereken kent mer~ezleri şunlardır : Hilvan-
Şanlıurf a, Birecik-Şanlıurfa, S i verek - Şanlıurfa, Stıruç - Şanlıurfa,
Nizip- Gazıant ep, Merkez - Şanlıurfa, Merkez-Diyarba kı r ve Merkez-
Gazian tep. Bunların hepsi, 1 ve 3 numaralı koridorların, ya da
"Kırı k Gelişme Aks ı"nin üstündedir.
Bu merkezlerin gelecekteki planlama s ı na ili şkin bazı önemli
noktalar şunl ardır:
- Planlama gerçekçi olmalıdır . Planlar uygulanabilir projelere
yönelmeli ve f on bulma olanakları, program formüle edilirken
dikkatle değerlendirilmelidir.
- Proje gelişt:'..rmede daha iyi bir temele sahip o lmak için,
sektör verilerini toplayacak ve güncelleştirecek yöntemler
D- 29
 oluşturulmalıdır.

- Bütiln ilgili kurumlar arasında koordinasyon sa§lanmalıdır .

- özel sektörün kaynakları (örne§in toprak ı slahı, ko n u t ve

k entsel ulaşım) harekete geçirilmelidir.

- Araz i geliştirilmesinin kentsel gelişmesinin y ön ünü

belirlemedeki önemi ihmal edilmiştir. Bu p o litika ye n ı den
de§erlendirilmeli ve destekleyici kurumsal o n l e mler
alınmalıdır.

- "Pl a n", bir yerleşimin, ilerki bir döneme ıli ş kı n b ır

resminden ibaret o l mama lı d ır. Gerçekçi uyg ulama olana k l a rına
sahip bell i amaçları, mali programlarıyla bır lık te
sunmalıd ır.

- Mali ve teknik kaynak ihtiyaçları, muhtemelen yerel ola rak

yaratılabilecek kaynakların üstünde olacaktır. D o layı s ı y la,
bu merkezlerin her birinde bir önce li kl i projeler d ı z ı s i
seç ilmeli ve gereken kaynaklar ayrılmalıdır.

4 . 2 . Kentsel Arazi Tahsisi

GAP bölgesindeki kentsel merkezlerde nüfus yo§unlu§u yilkse k tır.

Ayrıntılı bir şekilde incelenen 20 merkezin or t alama y o §un l u§u
213 kişi/hektar olarak tahmin edilmektedir. Bu merkezler ar as ında
nilfu s yo§unlu§u en fazla o lanlar Şanl ıurfa-Bire cik ve Merke z -
Dıyarbakır, en düşük olanlar i se Akçakale - Şanlıurfa v e Si ve r e k -
Şanlıurfa' dır ( Tabl o D.30).

Bu merkezlerin yo§unluklarını belirleyen temel etken , co§r a fi

ö zellikleridir . Hem Akçakale, hem de Siverek, ufki y a y ıl ma
o lana§ı v eren düz bir ovadadır, Birecik-Diyarbakır is e
akarsularla ç evrili ol duklarından daha yo§un bir büy ümeye
z orlanmak tadırlar.

2005 yılındanüfusu 10.000'in üzerinde olacak 38 ~erkez ıçin , 2 13

kişı/hektarlık bir nüfus yo§unlu§u esas alınarak yapılan
tahminler , kent t opraklar ının yaklaşık 16,000 hektar geni şl e m e s i
gerekti§ini göstermektedir. Yo§unluk politikaları esnekleştiri ls e
ve daha yo§un nüfusa dayanan hesaplar yapılsa bile , n üf u s
yo§unlu~unun % 10-20 artaca§ı varsayımıyla, 2005 yılının e k ke n t
t opra§ ı ihtiyacı, 13,000 - 14 , 000 hektardan daha az olmayaca k tır.

Kent topr aklar ı nın genişlemesi ve kentsel yerleşmelerdeki nüf us

yo§unlu§u po liti kaları, kentsel faaliyetlerle tarımsal k ulla n ı m
arasındaki ilişk i ı ş ı§ında ele a lınm alıd ır . Mekansal yayılmanı n
birinci sınıf tarım toprakları a leyhine gerçekleşti§i kent s el
alanlardaki yo§unluk pol itikaları , üzerinde şehir plancıl ar ı
ciddiyetle dü ş ün m elidir. İnc ele nen 20 kentsel merkezden 13 ' ünün ,
yo§u~ bir sebzecilik fa a liyeti y ü r ü tülen birinci ve ikinci sınıf
tarım topraklarına do§ru giderek yayıldı § ı görülmüştür. Ke ntsel

D- 30
yayı l ma alan l a rı
d i kka t le seçilmelı ve uygıılamaları için gereken
pol itikalar for mü l e edilmelidir .
4 . 3 . Acil Poli t ika ihtiyaç l a rı

20 me rkezde, yerinde y ap ı lan gözlemlere göre, bu konuda acil

karar alınması gereken merkezler şunLl.l'dır: sunıc - Şanl ıurfa ,
Merkez - Gaziantep, Ba tınan - Siirt, Vir anşehi r - Şanl ı ıır fa, Me rJ.'.e z-
Diyarbakır, Merkez - Şanlıurfa, Kızıltepe - Hardın , Ak çakale -
Şan lı urfa, Ergani - Diyarbakır, sive r ek - Şanlıurfa, M erkez - Adıyaman,
Kızıl t epe-Mardin, Sılvan - Diyarbakır ve Bismıl-Diyarbakır.

Belediye yöneticileri, özellikle de son derece yük sek keıı tle şme
o ranlarına sahip o lması beklenen GAP bölgesindeki y j netLcilPr i n ,
gerçekçi olmaya:1 planların ge l ecek teki y a ra ta c ağı soııuç 1 ar ırı
farkına varma ları gerekmektadir. ön emli ulaşım arterlerinin ve
kentsel yer:'..eşimlerin yakınındaki birincı s ıııı E t .~rım
toprakl a rının başka kullanım biçimlerıne yöneldıği Ç •.ık ııı-ova
tecrübesi, bir plansız büyüme örneği olarak değerlendirilmelıdir.
Tarım toprağı bir kere kentle ilgili kul lanım bıçimlerıne
dönüşünce, artık tamamen kaybedilmiş olmaktadır.
5. Kentsel Alan l ar ve sanayi Bölgeleri
Kentsel alanla r da, nüfusun çok yak ı n ı nda küçük ölçekli sanayi
faaliyetleri de yer almaktadır . Sanayi kuru l ıışlarının say ıla rının
artması ve bundan kaynaklanan arazi ihtıyacı, kıt kent toprakları
i çin rekabet ortam ının doğmas ı na yol açmaktadır. san-:ıyi
f aaliyetleri gürül t ü, duman ve yoğun trafik yarattıklaı·ınd aıı
şehir planc ı ları tarafından kentsel yerleşimlerin dış çevre ler ıne
ye r le ştiri lmelidir .

Belediyelerin gerekli a l t yap ı y a sahip sana yi bö lge ya d a

siteleri kurması ve sanayi ku ru luşla rı nı bu sitelere çekecek
kredi p o litikaları izlemesi, ya y gın bir araç olarak k ullanılmaya
başlanmı ştı r . GAP bölges i nde şu anda bu tür altı sana yi sitesi
vardır, yedisi inşa ha l indedir, 12 tane daha y ap ılması ise
planlanma ktad ır. Bu sitele r in ve özelliklerinin listesi Tablo
D. 13 ' de s unulmuştur.
Bu siteler, öze llikle de Gaziantep'tekiler çok başarılı o lmuştur .
Bu merkezin , büyüyen ve sürekl i g e nişleyen bi r ekonomisi vardır.
Eu büyümen in sonucu olarak ortaya çıkan tesis ve hizmet
ijtiya çların ı bu siteler sağlamaktadır. örneğın, Gaziantep'te
halen inşası süren üç sitede 1,423 sanayi atölye yer ala c ak ve
yaklaşık 8.500 :şçı istihdam edilecektir.

Sanayi kuruluşlarının, ç eşitl i t eşvik önlemleriyle bıı sıte lerde

toplanm as ı, taha sağlıklı bir kentsel sanayi gelişimini teşvik
~dici olacak tır . Bu sitelerdeki yığılma etkısınden yararl3nılarak
daha faz l a teşvik edileceği
ge:'..i ş menin beklenmektedir. Bu
[, itelerin diğer b i r öneml i yan etkisi, :;;u anda kentlerde buluııan
sanayi kuruluşlarının bu sitelere taşınması ıçin sunulan

D- 31
tesislerdir.
sanayi site lerde endüstri kuruluşlarına sunulan yara rl a r şunl a rd ır:

- Altyapı hizmetleri ol an pa rsellenmiş alanlar

- Belediyenin arazi ku llanım politikalarına uygun bö l geleme
- üretimin iyileştirilmesini teşvik edici yığılm a etk iler i
- Girdi ve çık tı taşıma giderlerinin düşmesi diğe r ta m amlay ıc ı
faaliyletlere yakınlık
- sanayi atıklarının ve diğer art ı kların ko layca e l de n
çıkarı labi lme si
- tş ç il erin geliş - gidiş u l aşımının kolayca örgütleneb i lmes i
- Büyük taşıma araçları için pa r kyeri olanakları .
Yerleşmelerde doğru bilgi l er temelinde planlan an endü&t r i
siteleri, gelişmeye hız kazandırabilir. Bu s itelerin sun du ğu
hizmetler, potansiyel yatırımcıları çekebilir.
Sana yi siteleri ihtiyacın ı n ve bu s itelerin hangi kur u l u ş l a r ı
kapsamak üzere tasarlanacağının saptanmasında k u l lanıl a c ak
kısta s lar, ideal olarak, şu ana unsurları i ç erme lidir . Bu
kıstaslar, do ğrudan do ğruya, ya kındaki yerle ş iml e b a ğ lant ı l ı
olmalıdır. Bu unsurların araştırılma s ı ve analizi , beledi ye
uzmanlarıyla işbirliği içinde yürü t ülmelidir . Bu sitele r ı n
kuru l ması i ç in yapılacak hazırlık çalışma l arı ar asın d a şu
unsurlar bulunma lıdır.
A) Kar ş ılaştırmalı üstünl ük ler
- önemli ye rel endüstri / imalat ürünleri
- Hammadde bulma o lanakları
B) Sosyo -ekonomik
- Yerel girişimcilerin istekleri
Yerel olarak üretilebi l ecek ve pazarlanabilec e k Ur iin l er
Uzmanlık ve işgücü olanakları
DPT'nin s aptadığı k a lkınma ö n c eliği ve yararl an ıl abile c e k
yatırım teşvi k leri
İ l çeler itibariyle kaynak temeli
E ndüstri ler- arası ilişki

C) durum
H ukuki / İd ari
- Kent planları ile tutarlılık
- Muhtemel sanayi sitesinin hukuki statüsü
- Diğer hukuk i darb o ğazlar
D) Altyapı
Yol, kanalizasyon , su, elektrik ve ç öp t opl ama gib i me vc ut
altyapı hizmetleri
- Pl a nl a nan altyapı hizmetleri ve yapılm as ı pl a nl anan
sanayi sitesinin ortaya çıkaracağ ı ek ihtiyaç
E) Mekansal analiz
- Tarım a l anla rın a, o kullara ve yelerleşim al a nların a gö r e
D- 32
 konumu
- Belediye l e r i n arazi k ul l an ı m po l itika l arı
- Gelecekteki k en t ge ni şl em e a l an l ar ı
- sulama projeleri, tar i hi kalıntı l ar ve başka de§erli
yerler olup o l madı§ı

F ) Çevresel etkiler
- En büyük ihtimalle ortaya çıkacak kirlilik kaynakları ve
türleri (gürül t ü, hav a k irlili§i, su ki rl i l i§i)
- s orunları hafifletmek için al ı nabilecek tedbir niteli§indeki
önlemler
Yük sek riskli faaliyetleri n ve bu faaliyet l eri kontrol
altına alabilecek önlemlerin saptanması .

İl k çalışmalar belli bir belediyede bir sanayi sitesi

k u rulmasını n o lum lu olaca§ı sonucunu ve r ebilir. Daha kapsamlı bir
a na l iz ise ters ine sonuç verebi l ir. Karar vericiler, dikkatle
yürüt ülmü ş çal ışmaların sonuç l a r ını kabul etmeye hazır o lmalıdır.
Analizi yapanlar, yer seç i mi ve fizibilite ça lışmal a rı n ı
y ürütürken, hem tasarımda, hem de uygulamada objekti f
o lm a lı dırl ar. Bir belediyede verimlili§i arttırmanın en ıyı
yolunun orada sanayi sitesi ku r mak olmayabilece§i kavranmalıdır .
Ka ynaklar daha aci l ih t iyaç l ar için daha y a rarlı biçimde
ha r c an!bil ir ve sanayi sitesinin daha il er ki bir dönemde
kuru l ma sı daha rasyonel o l abilir.

6. Tem e l Belediye Altyap ı s ı

6. 1 . Mevcut Koş ullar ve İht i yaçlar

Gene l bakı ş

GAP Bö l gesi 'ndeki beledi ye al ty apı h i zmet l eri son derece

y ete r sizdir. Hızlı kentleş m e ve sın ı r l ı mali kayn a klar , dü ş ük
k apas i te ve karşılanamayan talep so runu y aratmıştır. A şa§ı da sıı
v e k anal izasyon üzer i nde yo§un l a şı lmı ş , k ent yo lları, katı artık
t op la n ma sı ve di§er al t yap ı ele al ı nm amı ş tı r .

DPT/ PYB tarafından 198 7 'de y ap ıl an bir araştırmada, 89

beledi yeden yalnızca ikisind e kana li zasyo n altyap ı s ı , 17 ' s inde
i çme suyu altyapıs ı oldu§u saptanmıştır. Di§er belediye l erde ya
i nşaat faaliyeti sürmekte, y a gerekli projeler hazır la nm akta dır
ya d a hi ç altyapı p l anı yo ktu r .

Bu beledi yelerin birço§unda, su ve kanaliz asyon hizmeti sa§lay an

bir t ür .sistem vardır . Günümüz hi jyen ve t ekno loji s tandartların a
göre, bunların ço§unun kabul edilemez o larak s ın ı flandırılm ası
g erekir. Bu k entsel yerleşimle r deki ek o n om ik gelişmenin ve
t üketim artış ının sonuc u ola r ak, birço k belediyedeki mev c ut
geleneksel alty apı sistemleri z or l anmaktadır.

D- 33
Planlama ihtiyaçları

GAP bölgesinde belediye altyap ı s ının geli ş tir ılmes i , me vc ut

ihtiyaçların ve gelec ek 10 - 20 yıl i ç inde beklenen nüfus artı ş ı ve
ekonomik büyümenin düzgün bir an a li z i es as a l ı n a rak
planlanmalıdır. Bö lge kentsel altyapı g e l i ş tir me planla rı , GAP
bölgesinin beklenen büyümesiyl e uyum i ç inde aşam alan d ırılm alıdır .
Bölge'ye t emel girdi sağlayan b ö lge ve a lt-bölge me rk e zleri,
hizmet kapasitelerini derhal t a lebı karş ı lay acak d üz eye
getirmelidi r le r . Dığer belediyeler i s e, hizmetl erıni ıı ka lite ve
yaygınlığını, en azından İl ler Bankası'nın sapt ad ı ğı s ta ndar t l ar
düzeyine getirmelidirl e r .
Ulusal, bö lgesel ve yerel kur u lu ş l a rl a i sbirlıği ha l iııc e,
ama ç ları ve fi zikı ve mali darb o ~azları s aptay an bir eyl em planı
hazırlanma lıdı r . Sürmekte o lan GAP y a tırım l arı h em Ed l ge ' y e , hem
de ülkenin bütününe yarar s ağlayaca ğ ından , bu so run l ar uyum
sağla y ıcı b ir biçimde e l e al ı nmalıdır.

A l tyapı hac im ihtiya ç ları

GAP bölgesinde, kentsel yerleşmelerdeki e vleri n yak la b ık ı

belediyelerce s ağla nmı ş su ba~lantıl arı va rdır. Bu
60 ' ın da ,
evlere verilen su d a , t alebin altı n dadır. Evleri n gerı ka la ıı ında
su ya yoktur , ya da kuyu , kaynak veya c iva rd aki tes i s lerden
s ağlanmaktadır.

Evlere su miktarının, pompa l anan suyun y aln ı z c a ~ 64' ü

ulaşan
o lduğu t ahmin
edilmektedir. Tes is le rin e s kimi ş , bak ımın da
yeters iz olması, sistemde kaybo lan s u mi k t a rı n ı arttırm a kt a d ır.
19 85 ' te 33 ilde, s u bağlantısı olan evler ı ç in tahm in edi l en
k ~ lla nma s uyu miktarı, kişi başı n a günde 1 09 lit r e d i r. Bu, İller
Eanka s ı'nın saptadığı miktar standartlarına göre , su tal eb i nin
yalnızca % 60' ı dır. su
bağlantı s ı o lmayan e v leri n ka r ş ı la nm a yan
~ a lebi de gözönüne alındığında , bu yetersi zlik d aha ça rpıc ı b ir
hal alır (Tablo D. 33 ve D.34).
Kan a lizasyon k apasitesine,
hizmetleriniıı ba ğ lantılar ı n a ve
özelliklerine iliş k in
bi l gi yok t ur. İller B ankası ' nın v er d ı ğ i
bilgiye gö re, 33 belediyeden yalnız c a bıri ka na li zasyon altyap ı
inş a atını t amamlamıştır ( Kızıltepe 1982) , d i ğ e r beled i ye l erde
ıse ya in ş aat sü r me}: tedir, ya d a ko nu i nc elenmektedi r .

Çalı ş mamızın kon u aldığı hi çbir i nde arıtma te si si

bel ec iyeleriıı
yoktu r. Dolay ı sıyla pl a nl ana n ka nal i zas yon
pr o je ks ıyo nlar,
altyapı ha c imlerine uygu n kapa s ite ihtiy aç l a rı ebas a lı na r a k
yapılan arıtma tes i s i tahminlerini içermekted ir ( T a~l o D.35 ) .

D- 34
6.2. Altyapı yatırımları

(1) Maliyet Tahmin Esasları

İller Bankası, her belediyenin farklı altyapı hacım i~tiyaçları

easa alınarak teknik ve ma l i yardım sa§lama politikası
benimsemiştir . Projeler , bekleneıı o rt a l ama su tüketimi ve gerekl ı
kanalız3syon lıacmi t3hminlerine göre tasarlanmakta, daha sonra bu
projeler hazırlanmakta ve nihayet uygulanmaktadır .
Projelerin hazırlanmasıyla ilk inşaat faaliyetini n başlaması
arasında geçen süre 15 yılı bulan bir farklılık g6stermektedir.
İnşaat işinin tamamlanma süresi de büyük farklılık gösterir. Bazı
belediyelerde, 1~ yılı askın bır süredir tamamlanmamıb bazı
projeler vardı r.
Proje parametrelerı, 10 yıl kadar sonra genellikle
geçerliliklerini kaybederler. Kuruluşlar bu sınırlamala ı·ın
tamamen farkındadır. İn şaa t işınin tamamlanmasında temel
kısıtl3yıcı unsu run mali kapasite oldu§u belirtilme ktedır.

GAP ıllerınde, proJe planlama ve uygulamasına ilışkin belediye

politikalarının ço§u yeni kentsel genişleme alanlarına
y0nelıktir . Bunların planlanma s ı ve uygula nması dahakolay ve
daha ucuzdur . D olay ı s ıyla bu merkezlerin en merkezi kısımları
ihmal edilir ve eskıd3n beri var olan sistemler, kapasit~sinin
~stünde kullanılır. Mali da r bo§azlar kentsel altyapı
sistemlerinin bütünüyle yenıden yapılmasını ön lemektedir.
1985'te nCfusu 10,000'in üstünde olan ve incelenen 33
belediyenin hemen hepsinde altyapı ihtiyaçları konusunda en
azından b ir ön proje tasarımı ve maliyet tahmini vardır.
Projelerin hazırlanma tarihleri 1968'le 1988 yıllar arasında
de~işmekte, proje kapasıte hedefleri 20 - 30 yıllık o lmaktadır.
Bunların ço§un lu§u ke sin projeye dönüştürülmemiştir.

Proje hacim parametreleri İller Bankas ı' n ı n koydu§u standartlara

uygundur . Maliyetler, teknik özellikler ve mevcut ekonomik
koşullar nedeniyle farklılık göstermektedir .

su ba§lantıs ı olan evlerin ço§unda bır tür kanalizdsyon

ba§lantısı da bulundu§u, fakat bu ba§lantının ancak ı 50
kapasiteyle çalışabildi§i, su ba§lantısı olmayan evlerde ise
hiçbir kanalızasyon ~esisi olmadı~ı varsayılmıştır . ~analizasyon
kapasıtesı arz-talep tahminleri, bu varsayımlara gö re
yapılmıştır.

Bu çalışmada, 2005 yılı maliyetlerine ıliskin ılk beledıye

tahminlerini uyarlamak için, planlanan hacınılere ilişkin
tahminler kullanılmıştır. İller Ba nkası'n ın önerdi§i hacım
standart ları korunmuştur. su arzı ve tüketimi ra kkamları, Devlet
İstatistik Enstittisü'ntin su tüketimiııe ilışkin verılerı
kullanılarak düzeltılmiştir. Ayrıca, basılı bilgilerin bir
D- 35
kısmını kont r ol etme~ ve ek bilgi toplamak için, Müşavir firma,
20 belediyeye gitmiştir.

İller Bankası'nın verdi§i proje bilgilerinin altyap: y a t ı rım

maliyetleri açı s ından analizi , içme suyu sistem lerin in birim
maliyetinin günde metreküp başına 57.00 Amer ikan do ları,
kanalizasyon sisteml~ri içinse birim maliyetin 32 6.00 Amerikan
doları oldu§unu gö s~ermektedir. Uluslararası s t andartla ra gtre,
bu rakkamlar, benzer sosyo - ekonomik ö zellitte ki ülkelerdek i su
altyapı yatırı m ları içın yuka rdaki rakkamın dör tte biri ,
kanalizasyon 3.l ~yapı yatırımı içins e, yine yukarda 'ü rak kanııı. ık:!.
katı · kad a r o lmalıdır. GAP b 5 lgesine özgü çok az sa yıd a
kanalizasyon a rıtma tesi s i o ldu§ unda n , bu konuda genel leme
yapılmayac a ktır.

33 beledi yenin altyapı mal i yet tahminler_ , mev:ut ön maliy@t

tahmınlerinin analizine dayandırılmıştıı. Birim maliy3t l e rd ek i
farklılık, i çme s uyu sis t e mleri nde, kanalizasyon ~ist emlerine
göre daha faz lad ır. Her proje, birbirinden ba§ımsız o l ~ rak analiz
edilmiştir, do l3.yı s ıyl a :005 hedef yılı iç i n yapıla n düze ltmeler,
başlangıçtaki belediye proje maliyet i özel li k ler ini yan~ ıta cak tır.

(2) Al t yapı Yatı r ım Mal iyetleri

İller Bank ası'nıntemin etti§l ve 196 3-1 9 88 yılla r ı arasın d a

hazırlanmı ş belediye i ç me suyu pro jeleri özetleri, GAP'ın
temellerinden birini oluşturmuştur. Bu projelerin, 35 y ıla kada r
varan sürelerde yarar sa§la ması t a sarlanmı s o l up, sıı akıtma
haci~leri günde 1,200 m3'!e 600'000 m3 ara s ında deijişm ektadir.
Bunla1-a tekabül eden kişi /b 3.sına /g ünlük /!i tre de ı:. -1, 40 0 li t re
ara s ındadır. Eelediye proje r akkamlarının o rtalaması gtin de 37,700
m3'tür (Tablo D.36).

Bu projelerin yatırım maliyetleri arasında ~ nemli fa~kla r va rdır.

Bu farklar, su ka ynak larında ki ve depolama, pompal dma v e j a§ ıtıre
sistemlerindeki farkları yansıtır. 33 proje nin ~rta lama b irim
maliyeti, 1988 fiyatlarıyla , saniyede l i tr e ba ş ın a 38.0 milyu n
TL'dir. Bazı proje maliyetlerinin bu b ö lge o rtalam sının o n ka tın a
vardı§ı gö rülmektedir . Bu belediyelerin günlük toplam su tüketimi
hede f i 1.2 milyon m3 kadar o l up bu , 19 8 8 - o r tası fiyat larıyla
547 . 8 milyar TL . li k bir toplam maliyete tekabül etme kted ir (Tabl o
D . 37).

Nüfus rakamları, Ma ster Plan' ın 2005 hede f y ı lı

projeksiyonların ı yan s: tac ak biçimde düzenlenmiş, daha slnra,
!ller Bankası ve DİE ve rilerinde n ve be l ediyelerde ki tem3slardan
hareketle Eu a r~ ve talep tahminl e ri yapılmıştır sanl ı u rfa ve
Gaziantep'in ba ş lan~ıçtaki birim maliyet tahminl eri, san iye de
litre başına 3S. O milyon TL . olan b ö lge o rtalama s ı tııllan ı larar.
yenilenmiştir. Orj inal prc jelerin birim maliyetl e r i ~ nce 1988
fiyatlarına çevrilmiş , sonra d a içme s uyu yatırım maliyetlerinin

D- 36
tahmininde kullanılmı ştı r.

Bu belediyelerin t oplam günlük su tüketiminin 20 0 5 ' te 1. 0 mi lyon

m3'e ulaşmas ı beklenme k tedi r; bu, 1988 or t ası fiy atlarıyla 687.4
milyar TL.lik bir yatırım gerektirmek tir. Hiz met gö türülecek
nüfusun ise 5.4 milyon o la c a§ı tahmin edilmektedir .
Kanali zasyon
İller Bankas ı'nın temin ettiği pro je ö zetleri, kanal!z asyon a§ı
kapasiteEinin , içme suyu sistemle rinin iki katı hacimde
planlandığını göstermektedi r. Bu kanalizasyon s i stemlerinin
giderek dolması nedeniyle, yeterli ak ı şı sağlamak için
yapılmakta dır . 20-25 y ıllı k bir dönemden son r a, su ve
kullan ılabilir kanalizasyon kapasite leri ara s ındaki fark
azalmaktadır.

Proje birim maliyet t ahminleri, İller Bank as ı'nı n sağ l ad ı ğ ı 20

beledıye proje özetine dayanmaktadır. Bu projelerin analızi esas
alınarak günlük toplam ak ı ş hacmi ihtiyacın ın 2 . 5 milyon m3,
toplam yatırım ihtiyacının da 192 . 6 milyar TL ( 1988 ortas ı
fiyatlarıyla) ya da günde m3 başına 57.00 Amerikan doları o la cağ ı
tahmin edilmiştir. Euna tekabül eden b ö l gese l o rtalama birim
malıyeti, günde litre baş ı na 6 . 6 milyon TL.dir ( Tablo D. 38) .

2005 yılının yatırım tahmin edilirken, nü f us ve hacim

ihtiyacı
rakkamları ve toplam yatır ı m ihtiyacının hesaplanma&ı
düzenlenmiş
ıçin birim maliyet tahm inleri kullanılmıştır. Ge r ekli bilginin
olmadı§ı, 10 belediyenin yatırı m ih t i yac ı, başlangıçtaki,
saniyede litre baş ın a 6.6 milyon TL'lı k böl ge s el birim maliyet
kullanılarak hesaplanmışt ır.

2005'te bu 33 belediyen i n günlük kanaliza s yon hacmi ihtiya cın ın

2.4 milyon m3'e ulaşma s ı beklenmektedir. Bu , 169.2 milyar TL.l ik
(1988 ort3sı fiyatlarıyla ) bir yatırım gerektirecektir. Hizmet
götürülecek toplam nü f usu n 5 . 4 milyon o la cağı tahnıi ıı edilmektedir
( Tab 1 o D . 3 9 ) .
Kanalızasyon arıtma tesisleri
GAP b6lgesi nde halen işler halde h i çb ir arıtma tesisi yoktur .
Adıyaman - Merkez, Sa m şa t ve Suru ç ı ç ın ön planlar mevcuttur.
1982'de Şanlıurfa - Merkez'de bir arıtma tesisi yapımına başlanmış,
ancak henüz tamamlanamam ı ştı r. Bu tür te sisl ere ilişkin veri
b uluna~adığ ından, maliyet tahminler, wastewater Treatment
Plan-:s (Atık su .n.rıtm! Tes:sleri ) , (Syed R. wasim, 1985, Halt,
Rinehart an d Wiston Publishers ) kıtab ı ndaki maliyet eğrilerı
kullanı larak yapılmıştır (Tablo 6) .
Genelde üç farklı arıtma yön temi vardır:

1. Hava l and ırm a havuzu

2. Aktive edilmiş çamur
D- 37
 3. Damla filtresi

Her seçenek için 50 lt /sn . , 500 lt/sn ve 5,000 l t / sn . hacimli

kapasiteler i çin maliyet regra syon modelleri f o r mü l e e di lmi ş ve
33 belediyenin hacim ihtiyaçlarına göre tek tek hesapla nmıştır .
Bu maliyet tahminlerinde arazi de§erinin 334 . 0 0 TL/ m2 ( 1,000
$/acre) ol du§u varsayılmıştır.

Bu seçenekler arasında en ekonomik olanını haval a n d ı rma havuzu

oldu§u anlaşılmaktadır . En pahalı yöntem, aktive edilmiş
çamu rdur, damla filtre s inin maliyeti bu ikisi ara s ı ndad ır . Araz i
darlı§ı bir kısıt oluşturmuyorsa, en iyi ç o z um h av a landırma
h avuzudur. Daha büyük belediyeler için aktive e dilmiş çamur
sürecinin benimsenmesi, uygulanacak ç e v re yö n etme likleri
gözönünde tutuldu~unda, uzun - dönemli planların bı r parça s ını
oluştu rm a lıdı r. Birç ok belediye için, karşı kar ş ı ya b ul u ndukları
mali ve di§er darbo§azlar çerçevesinde, iki ya d a üç s istemin
bileşimi en iyi çözüm olabilir (Tablo D.40) .

Toplam maliyetlerin tahmininde, regre syo n modelinde kan a lizasyon

hacimleri kullanılmıştır .

(3) Proje Uygulamasının A şamalandırılması

GAP uygulama planı, Gaz Diyarbakır' a

i an t ep'ten uz a n a n ko r idordaki
yer le şimlerin altyapı ihtiyaçlarının en kı s a
z a manda temi nini
gerektirmekted ir. Bu eksende, nüfu s u 10 ,000'in üzerin d e o lan yedi
belediye vardır (1985).

Bu altyapının geliştirilmesi (toplam yatırım mali yeti 554.l

milyar TL), uygulama planının 1 numaralı ö nceli §i iç i nde yer
almaktadır . bu yerleşmelerde temel nitelikte s os y o -ekonomik
araştırmalar ve kent planlaması çalışmaları ya pılması
ö nerilmektedir Bu girdiler kullanılarak, merk ezl e ri n h er b irinin
mal i ve fiziki uggu l ama kapa s itelerini dikkate a l an pr o jeler
hazırlanmalıdır.

2 numaralı ö ncelik (toplam yat ırım maliyeti : 1 8 5. 0 mi lya r TL) ,

öncelikli ekse n üzerinde yer alm a yan , an c ak y ü k se k bi r nüfu s
artışı endeksine ( +2. 0 0 ) sahip o lan belediyeleri k a p s ayac ak tır. 3
numaralı öncelık ( t o plam yatırım maliyeti : 11 7 . 6 mily ar TL ) ,
nüfu s artış ende k s i 2 . 0 0'd e n küçük o lan belediye l e r i i ç ermektedir
( Tab 1 o D . 4 1 ) .

Belediye alty apı s ı toplam yatırım maliyeti i hti ya cı nı n 8 56 . 7

milyar TL. o lması beklenmektedir. Bu maliyet, gel e c ek b eş yıllık
plan dönemine yayıl d ı § ın da, yılda 57.1 milyar TL.l ik bir h ar cama
a~lamı n a gelme k tedir .

D- 38
~ahl o D. 1 Guneydogu .ı.n ado lu B.ılg esi nin Me t e o ro! ojık J za llik!erı

M:teoro. I s tasıonu: ADI YAMAN

Yeri: 37 45'K 38 17'0 678 D
Gozleo Donm: 1938 - 1m

M
adde Bır i o 'iillar K

s::akl:t
9.: 1u :o. 4 :u ,, · i:.9 ,, · :;.6 .o •
!!as.
Kır. .
7. 7
1.: :.2 5. 4 9. 5 13 .: 19.3
2 :.ı

23. : :u ıe.2
_\.,-:
.
,:,,
. 1:.;
:r~. c LJ s.6 9.s ::.~ :ı.? :u 2u ; J.3 :s.: ı;.~ • 1

N:sbı neJ 73 i1 ). 52 4: :r 4E '" 4~. 1

'i 1qıs 33 13~.: m . ı 116.! 16. 3 54. 9 ; . 1 22.: a:.: , 1 c.
. 1 .. .
~
~ E4.?
=~~arla:ıa (.[
?.u:;ar Hız: ı srn 2. j : .2 2. 6 :. 5 2.; 3.1 ;.o :.s . ~ :.c
ôuneslı çu: sansı sayı 3.: 3.G 3.9 4.9 7.~ 1:. : :~.5 2~ . J 18.C ll. : :.: : .j :3:.:
~::ecre. !St3S/'Onu:CIYAR9Af.IP.
Ye:-ı: 21 Si'K 4C !2'D 660 D
Go:leı DJteJı: !529 . l9'0

Bıric Yıllar c M :ı H ~ T;ç'.ac er:.

s::al;U.
Max. 12 6. 6 ~.9 14 .: zo.ı :6.5 :3.: H.2 ıs. : 33.: :u ıı.'
9 .~ : : .s
M:n . C 42 •2. 4 · 1.1 2. 0 6. 8 il.O lU 21.6 20.9 li .) U 4. - ~.: L;
:ırt. c c 1.1 3.E ~-! 13 . E 19.3 25.9 31.C :o.5 : u !'.: :u ı.: '.U
Nısbı nen 38 77 '3 65 51 55 34 2l 2l :s 45 s: ., 51.E
:aqıs n ~1 gc.: 63.5 61.2 ;2.: 42.9 0.9 0.1 J.4 3U 55.! ' !.5 .9S.8
Mırlasca oo 3: :6.: 39.7 iO. : 96 . 5 i 4:. 5 26E.5 m . ı 3S9.1 280.1 IH.4 5U ?6.5 ıs:u
?J:gar r.:zı o. san ;3 "2 2.7 2.9 :.6 :.ı ı. : 3.: 2.j : .~ • ı u !.' :.6
:itJesl: jUD SôyH: Si!Yl 41 5' 3 U :.3 ı. · :.2 iS.L 24.2 :5.1 21.i 13.0 .S 5.! 143. 4

Mmoro . :stasyon~: DIYAR3AK:R 1Kulp 1

Y:~ı: 38 30'K 41 Cl'D 1:2s c
~o:leo Dotm 1930,!m,1953 - 19'C

H:ddE H H ..' ,
n

Ka::.

c
u
-. . E
ı.:
i.7 lU 11. : :u : ı.ı : 5. 9 '.U
-:.i 3.2 S.3 :U ! 8. 4 ' ) o ::.~
:.9 - , l~.6 ı;,~ ,. _,' J
- :9. 7 :u
; :. ı
ı:.:
: ı.:
11.f
ı:
•:;.'
. .ı.1

u
- :c.-
!.: "
ı.:
-

: 5.:
.
~ 1 ,

! ıs:: Jfı; \ 5· 5j 59 '' ı: :E ;9 45 a ; 5. -

: ı ~ı; :~ ·;s. ~ 13~ . : :6~ . ~ ı~;. -: 23.: : : . 3 ~. 5 '. .O S.: Si .: .. ..
~:;

ı.; :.3 !. ~
• i . r;
1.: .' :.!
o: ' ' E.; l i. '. :r .- :ı.; .~ 1: ~ ..
Meteoro . Istasyonu :DIYARBAKIR (Hanı )
Yeri : . 38 22'K 40 22'D 85r m
Gozleı Done11i : 1952 - 1953,1961 · 1m

Madde Biri11 Yillar o N K H T A A Toçlam/Ort.

...... --- -..... ---... ------.. ----- ----- ... ------... ------............... -. --- -... ... ... -----... . . ..... ...... ... -... -----...... .. -... --- .. -... -................ . . ...... -... ... ...... --...... -- --------
Sicaklik
Kax. 3 u 6. o 12. 3 19.4 ;u 30. 4 3: 'o 34.8 20 .1 2:. 4 1:. 2 7• • ' 20' 2 ı

Kın . c 3
, • .• -u
· .ı. u 9.1 13. 7 :8. 5 23. o 22.8 18. 2 11.9 7. o 1.9 10. 7
Ort. c 3 1.6 2. 7 a. s lU l 9. 4 ~u 29. 2 2U 2U 17.2 ı 1. ı u 15.5
Nisbl m ı 3 7U 69 63 5~ 48 32 26 25 28 43 58 66 46. 6
Yaqls mm 7 134.7 197.4 !60.0 !37.8 51.5 16. 3 u o' c u ao.ı '. 16. 4 194.4 1101.3
Buharlasca an u
Ruzqar Hlzi ı/san 3 1. 6 : . 6 ' ~
: . 4 "6 u 3.2 3. o 2. 8 2. 5 .. . 3 ~. 3 2.
Guneslı gun sayis: sayi 3 5. o i . 3
'"!.7- 6.0 11.3 19. o ıu ~4.7 16. ~ 11.7 7. j 6.3 14U

Meteoro . Istasyonu:GAZ IANTEP

Yeri: 27 05'K 37 ~2'D 855 Q
Gozle11 Doneol: 1929 - 1936,1939 - 1970

Madde Bı ·io Yillar o H T ı. A Topla~ / Ort.

sıcaklık
Ka;:. c 31 6. 6 8. 6 12' 9 19 .1 2U 30. 6 34.1 34.5 30. 3 ; 3. 5 ıu 9.1 20. 9
Mi~. c 3! · !.O · O. 2 2.; 6. 4 11.2 16. 6 20. 6 20. 4 15 . 3 s. j 4' ! o.6 8' J
Ort. c 3! 2. 6 u 7. 2 :2. 7 18. 2 23. 7 27. l 26. 9 22.2 15. 3 9. 4
4.5 lU
Nisbi nem ı 3! 81 77 71 54 55 44 40 42 46 58 il
80 60. 8
Yaqis mm 34 114.5 87.1 72 .1 47. 7 29. 6 6. 3 1. 7 2. 3 3. 9 34. o ; ı.o 98. 6 558. 3
Buharlma 011 15 22 . 4 26. 6 55. 7 90.4 132.8 215 .9 286.6 278.6 185.8 99. B 47.0 24.8 1466.4
Ruzqar Hizı ı/san 31 2. o 2.1 2. 3 2. 3 : •2 3. o 3. 3 2. 6 1.9 !. 4 1.3 1.6 2. 2
Gunesli gun sayisi sayi 3! 5. o u 5. 2 5. 9 8. 8 20. o 2 . 7 27. 5 22 .4 13. 2 8. 2 6.0 154 '4

Keteoro. Istasyonu:GAZIAN1EP ( Kılis)

Yen: 36 44'K 37 05' 0 638 ı
Gnleo Donm: 1932 · 1970
- -- - -- - - - -
.... --- ...... ...... .. --.......... ---- --- ........ --.. -.... --- -. -..... - .. .. .. ------------ ---------.. -- -.......... .. --... ......... - -----.. -.. ------.... .... --
Madde Iıirfo Yi!l ar o M N M H .~ A TcpJaQ/Ort.
-- -- -- -- - - -- - - - --
.. -----..... . . .. -.. ---.... ---- ---.. .. .. -- -.... --...... - -... .. .. -· .. ... ------ .. .. .. -.. .. -.. -.... ...... -.. ...... -.... ... -.... .... --.. --- .... --- .. .. --- -
SicaUik
Hax. c 11 9. 7 11.8 ıu 21.6 27. 9 "".o " ' 25. 7 36. 9 32. 8 26. 5 'Ql-#•I' 1:.: 23. s
Kin. c ı: 1.6 2. 3 4.6 3.3 12.5 15. 6 19. 6 <O .1 16 . 9 12. 2 '' 1 •• 3. 6 10. !
Ort. il 5. 4 6. 7 10 .1 ıu 20 . 7 :5. 3 17.3 ~s. c 2L 3 13 . 9 12. s u 16. 9
Nisbi tem 1! 75 72 64 5i s: 44 45 !6 46 50 6: 7; 57. G
Yaqis illi 39 108 . 4 au 74.4 46. o 2U u 1.6 o. 9 u 23' o 55.S 99. o SL.8
3uharlasaa rn o~
Ruzgar Hizi c/ san ıc z. ...5 : . 8 3.1 : . j 3. 4 u ~. 6 2. 8 ı.a : . 5 : .7
Guneslı gun sayisı sayi il u 3. 5 6. 2 7. 4 13 .o 21. :u 25. 9 22. 9 13. ~ 9. 4 u 155. 9
Keteoro. Istasyonu:GAZ IANTEP (Nizip )
Yeri: 37 01' K 37 48'D 510 m
Gozleo Domi: 1957 - 1970

Madde Birim Yillar o K N K H A A Toplaa/Ort .

-- -------.. --- ------- --- ---.. -------------------....... ----- ----- ... -.. ----------.. - ------- -------- --.. -.. --.. ---------..........
... ... ... ... ... ...
Sicakl ik
Kax. 6 3. 4 10. 4 15 . 7 11 . 8 17. 4 24. 5 17 .7 1o.8 23 .1
33. 4 37. 2 37.1 32 .8
Kın. c 6 2. 9 3. 3 6. 6 10 . 7 15 . 2 13. 6 8. 9 4.7 12. 6 20. 2 23. 2 22 . 9 19 .1
Ort. c 6 5. 2 6. 3 lC. s 15 . 9 21.1 18. 2 12 . 4 7.2 17 .4
27 . o 30. 2 29. 8 25. 4
Nısbi nem 4 75 70 66 52 50 54 65 76 53. ı 34 28 29 38
Yaqis mi 14 96. 3 75 . 8 58.7 35 . 4 28 . 2 27. 8 42. 2 91.7 464. o
4.5 1.1 o. 3 2.0
Buhar lam u o. o
Ruzqar Hizı ı/ san 3 1.2 1.1 1.2 1.3 1.3 1.5 1.5 1.4 1.2 o.9 O. 8 1.2 1.2
Gunesli qun sayisı sayi 6 2. 5 4. 2 5. 5 7. 2 10. o 20. o 28. 3 26. 5 20.8 9. 7 8. 2 5. 2 148.1
-.. ----- --- ... --------.... . . ------... ------ ... ----------- ............. --... ---..... . . -- -........ --------... -.. -------... -.. --. . .... - -..... ----... --......... -.. -----... -
Ke:eoro. I stasyonu :KARDIN
Yeri: 37 18'K 40 44'D 1080 a
Gozleı Donemi: 1939 - 1970

Madde Biriıı Yillar o K N K H T A A Toplaa/Ort.

-.............. --............. -.. . . . . -----. . .. --... -...... -.. --------..... --- ...... -.. ---... -- .. . . . . ---- --. . ..... -- -...... - -... --... --...... -......... --...... --... -...... ......... ... ---- ..... -... --....... -...
S;caklit.
Kax. 19 5.1 6. 5 10. 5 16 . 8 23. 4 30.0 3U 34. 2 29.5 21.9 14. 4 7.6 19. 5
Kın. 29 o.2 u 4.0 9. 3 lU 19. 9 23 . E 2U 20. 4 14. o 8. 2 2. 9 11.9
Ort . :9 '. 7 3. 8 7. 3 13 .1 19. 3 25. 4 29. 6 29. 6 24. 9 1;. 9 11.1 5.1 ı 5. a
Nisbı OH 29 76 7C 64 57 46 23 30 32 36 47 59 JO 51.7
Yaqis mm 32 l 30 . 2 ıcu 102.0 89.7 46. 5 2. 2 o. 5 o.4 1.6 31. ~ 75. 7 120. 2 m.ı
Buharlasaa mm o. o
Ruzgar Hizı a/ san 14 2. 9 u 2.9 2. 6 2. 4 2. 7 2' 5 2. 4 2.1 2. 3 2. 5 2. s 2. 6
Guneslı gun sayisı sayi 31 6. 4 6.1 6. o 6.2 10. 5 22 .1 26. 4 26. 5 22 .6 12. 9 B. 7 7. 4 161.B
---......... -.. -.. ---.. --.......... -.. .. ..... ...... -.. -- .. -.. ---... -.... --- --
" .... ------- ...... -.......... -----.. --.. -----...... --.......... .. .. --.. .. --- ..... --.. --- ... --... - .. - --
Keteoro . I ~ tasyonu: KARDIN 1Cizre)
Yeri: 37 19' K 42 ll'D400m
Gozle[ Doneıi: 1938 - 1961, 1963 - 1970
- -- --
-----------...... -...... ----.. - .. --..... ... --- .. --. . ........... --.... -. . ....... -.. -............ .. .. -----------..... ------... -.. -- .... ----......... .... -..... .... ----- .. -- --
Madde Bıri[ Yillar o K N H T A A Toplam/ Ort.
-- -
..... .. ----------- ... ---.... -... --.. ---------.. .. .. -.... .. -............ ----.. ---........ .. ........ -..... -. . ........ - --- --- --.... - ....... -.. .. --.. -............. -.... ---.. ----...... -
Sicaklik
Max. 7 il.O 13 .1 17.2 22. 3 28 . 7 36.S 41.2 41.1 36.2 28 .6 20 . 6 12 . 9 25 '8
Kin. c 7 2.9 4.4 7. o 10.6 14. 8 19. 9 23 . 2 22 . l 17 . 9 13. 9 9.1 u 12. 5
Ort. c 7 6. 4 s. 2 11.5 16. o 21.7 29. 3 33. 4 32. 2 27.3 20. 6 14.0 s. o 19 .1
llisbı nem \ 7 66 66 63 61 50 27 23 24 28 44 59 68 48. 3
Yagı s H 26 130. 4 101.3 127.3 93. 3 43. 9 1. 4 o. 2 o. o O. 8 18. 7 72.2 122. ı ; 12. 2
Buklam il o. o
Ruzqar H!zi a/ san 1.1 1.1 1.2 1.1 1.0 1. ~ o. 9 o.9 1.0 1.0 o. 8 o.9 1. o
Guneslı qun sayısı sayı 7. 3 6.1 6.1 4.8 10 .3 22. 4 28. 3 29. 6 22.l 13. 3 1O.8 7. 8 168. 9
Ke:rno . !msyOLU: KARDI~ (Derik l
!e:ı : 3i 2l'K ıo 16 ' D so ~
Goz:e~ Dcntc: : ım - !97C
McddE ~:m Yillar c K il M T A A Toplam/Ort.
--------.... --.. -.. --. . .... --------- .... ----- .... ---.... ---- ...... ----.. ---.. ---...... ----.. ----.. --.. -- .. -- .. .. -- -.. -.... --- ----.. ------------- ...... -
3i:i!~U
Max. c •t
'g. 8 ı u ı 9. 8 :s. 8 32.9 37. o 36.9 ]~. 2 : 4. ~ 17.C 9. 7 22 .1
KlG . c 1.5 ! . 6 5. 3 9.7 ! 4. 1 i 9. 2 ~3.1 :3.! ıs . 4 '.3.: 6. 6 3. 2 1! . B
Ort . u 5.1 9. 4 14.1 :u 15. s 30 . 4 30. 1 : 5. 3 18. 2 1: . 4 6. 4 16. 9
ll :d ı r.eo o ES 59 St 45 28 30 29 33 45 57 69 48. i
?agıs :ı 1 ıs:. a !C6. ! ıı s . 6 77.l 36. o u o. c o.: 2. 2 su 38 . 8 liU 77U
Bu~ arlasca CQ o.o
Ru:gar Hı z ı ı/sao ; .ı 3.2 2. 1 2. 8 u 3. ( ? ' ; . 6 : . 5 :.6 : . 4 2.8 1.9
Gunesli gur. sayis i s ay ı u u 4.2 3.1 9. 3 20. 2 26.S 27. o 20. 8 9. s 3. 5 5. 3 !4U
.. -.... ----- ----.. ...... -.. -.. -- --- ---- ..... -------- -.. -.. ---.. --.. ----- --- -- -- ---
.... -----.. -.... ------- .. -.... .. -.......... ---.. --.... -.. -...... -- .... -.. --
~eteorc . ıstatyonr:H.;RDIN (Nusaybin 1
·ıerı : 37 n ' K (! T D 500 m
Go zle~ r~necı: !9S3 - ım

Medde Bir:il Yillar O M N H A 1. Topl aa/Ort.

sı:ar.U
Kax. 10. 4 12. 4 !E. 5 :2 .s 19. 4 36. o 40 . .: ;9. 9 25. o 27. 3 : ~ . 7 12. 8 :s. 3
Mir. c 3. 7 2.9 i. 9 12. ı ! i. 1 11.9 25.1 14. 3 : ı.o l 5. E ır. 9 5. 6 4.1
:rt. c 5 6. 6 7.6 11.5 16 . 3 13 . o 29. o 32.7 31.8 27.3 :o. 4 14.8 s. 5 19. 2
Ndi rn: ~ 5 14 ?O 67 62 54 40 38 38 43 56 64 j 4 56.7
'? agi; : 7 ~ !. 61 . 4 63. 2 62. ; 40. ~ !. 4 1.1 o. o o.1 '.6.C 43 . c 79.; 461.8
Bu hır1 as~a Ol o. o
?.1zgar P.i ~i G/ san u
Gun es~: gun seyis: sayı 5. 2 - 1
J. - 5. o ].( 11.2 25.C 29.S 29. 6 22 .1 11.: . o. 8 6. 6 16?.8
--------------.. --- ------- ------ ------ -----.......... --- -----.. .. -.. --.. -.. ----- ------- --.. ----- --.... --.... --- -.. -------...... -.......... ---..
K:t.:orc. ! smyonu :KARDIN (smr 1
: ~r ı. 3i H'K 4G 52 '0 9: 5 m
Gcz leJ D J~ea:: :m - 19 o

Y.at!de cır ia ? ı!lör J N K H T A .~ Toplao/Or: .

s:c aklik
su 7. 8 13. ı 19.: 1S.: 31.7 36.l 36.Q 30. 9 :3.~ ı~ . s 8. 3 :ı. ı
~···
~ıJ. c 5 o.ı 0.1 u U 12 .l 16.5 20. 9 Z0.9 16.: 10.S 6.1 1.6 9. s
J~t. c 3. o 3. 7 8. 4 12.8 lU 25.5 29.B 29.3 24. 2 17 . J 10.7 4.7 15. 8
Nis b ı :.e) 83 -7 2 66 53 49 so S2 6: 79 84 68. o
Y a~ıs : 2 93. 9 55.~ 69.S 7J.S 59.6 4.7 2.1 O. S _, 3 31.1 46. 5 71.0 5C7 . 5
öu!ıarkca o. o
?.:;zçar P.l Z! ~/ s an 2.3 2.6 2.7 2.3 :.2 1.5 :.ı 2.J 2. ! • ' 1.4 !. 5 : .4
Gı:r.eslı çu~ s aıı sı sayı ı. E. 3 5.3 u 7. 8 20.3 2s.1 ıu :o. r ıo.3 s. s 6. r Hi.3
M::teorc. Is:a;ycnu:SIIRT
Yeri: ;7 56'K ıı 56'r 95 ı
Go:lem Dcnem: : '.959 • :m

Madje Birı~ YıEar O M N M T A A 1opl a m / Or~.

Sıcat:i~
Kaz. 29 6.1 8.: !1.3 18.6 :u . 3!.9 36 .7 36.E 31.5 :J .; IS.: 8.6 ~ı.:
Kı n. C 29 · 0.9 0.1 3.: 8.3 ;3.1 18.! 23.0 2: .; 18 .2 12.1 6.3 1.4 IC.5
3rt. c :9 U 2.9 :.6 12.3 19.: 25 .: 3C .4 30.0 24.9 17 .6 :0.6 U 15.9
Nısti nea :9 75 59 64 58 5; 35 :s 28 3; 4? 63 72 51.9
Ya~is I[ 39 ııu H6.S ııo.; 106.0 6:.9 u ı.; o.4 5.2 47.6 su ıo:.4 756.!
Buhar! :ısaa cc ü.G
Ruzgar Hı z ı ı/ sa~ :9 1. 4 2.0 :.c 1.8 :.o 2.0 :.o 2. 0 u 1.5 1.4 1.8
Guneslı gur. sayısı scyı :9 u 5.: u 4.s e.ı i9.2 :u 2:.s 2ı.s ı:.; s.ı 6.4 145.9

~et .: orc. !s:a;7cr.u· SIIRT 3atcan

Ym: ı; 5:•:; ;: w: mı
Gozlem DJneıı : ım · ım

Madde Bırıa Y:Ear o K ıı il T A A Toı;lao:o~~.

------------------------ ------ --- ---·--- ------------------------- ----------- --·--------------- -- ------ --- ------·-·---
5ıcatlıt.
~ax. s u 9. 5 15. 4 2U 26. 5 34.0 39. c 38.9 ;3 . 7 25.: 17. o 9. 4 13.'
Hın. : 8 · 1.2 o.1 3. 3 6. 6 10. 5 14 .3 ıs. 9 ıs. 5 !3.6 8. E u u 6.:
Ort. 8 2' s u 9.; 13 . 7 18.; 25. 5 30. ~ 19. 4 24. o 16. 5 9. 9 u '.5. 3
Nısbı ~El s sc 19 70 6S EO 38 28 27 34 55 74 82 5~. 9
Yagü u li 71. 7 65.8 8. 3 90. 5 61.8 3. o o. 7 o. 4 3. o 39.: 54. i ;0. ~ :s2.:
Suh a:-lasca oc o. o
Ruzçar Hı:i m'san o. o
~un~slı gun sansı sayı 5. D 3. 6 u 4. 9 9.4 17. 4 25. 2 26. 9 20.6 li.l 7. l ~.o 139. o

Heteoro. ıstasyonu:sım ı Kur:alan

Yeri : 37 56'K 41 42'C 675 1
Gozlem Donemi: ım · !970

Hadde B:rıc Yı:ıar o H N M H A A Toplam/Ort.

sıcaklık
Kax. 6. 8 8. 3 14.6 13 . 6 25 . 6 33. 6 38. 5 38 . 6 33 . o 24. o 15. 6 10 . 6 2: . 4
Mın. -3. l · 1.8 3. o 6.S 12. o 15. 1 ıs. 1 18. 4 lU 9. 9 1.4 u s. 3
O:t . c 4 1.; 3. 6 8. 6 12.3 18. 7 25. 9 31.0 30. 4 24. 4 16. 4 10. ı 5.' ! 5.
Nıs!Jı DEi t 2 :2 n 64 58 51 22 ıs 18 30 53 67 H 4U
Yagi s ıs 11 111. 7 96.6 107.7 99. 7 6:. 5 5. 8 ) . 7 9.1 8. ~ 26. 5 68.5 91. 2 580. ~
Buhar lam H o. o
Ruzgar Hizı a/san c.o
Gunesli gun sayısi sayi ~. s 5. 5 6. 8 6.0 10 . 5 19. 5 27. 2 27. 5 21.8 16.: 11.5 9. o 171. 3
H: teorc. Istasycnu: SIIRT Pervm )
Yeri : j7 53'K 12 35'0 1380 ~
Goz leı D;nemı : m2 - lm, 959 - 1970
------- --- ----------- -------- --- ------ ----------- --... --... -.... --..... -... ---- -----.. ---.. -... -............. ----- -- ... ----..... --.. ------ -----. ....
Madde Birıa Yı lar o M N M H T A E A Toplaa/Ort.
----- -- ---- ------ ---...... -... ------... -... -.. ------... --...... --.. -- -.. --------------....... ----...... ... -.... -- ---... --.. -... -... -- . . ..... -... ----------.. -- ..... ....
Sicailik
ııax. 6 ~. 7 u 9. 5 lLl 21. 2 27 .1 3:. 2 32. o 27 .1 19. 4 13. ~ 9. 2 17. 3
K ın. 6 -4.l -3. 6 o. 8 u 8. 8 12. 7 16. 9 16. 6 12. 4 7. 5 3.1 -2.1 6. =
Ort. -r. 5 -o.2 5. ! 9. 6 ! 5. 5 21.3 25. 7 25. 5 20.3 12. 9 7.7 1.8 12 .1
N:sbı nem \ 6 H 75 H 54 49 32 22 20 29 46 55 70 50. o
Bgis H 15 75 .1 79.0 1"8.6 127.4 73. 2 1. 9 3. 4 2. 3 10.8 52 . 4 76 . 3 83.6 710. o
3uhar:asca cm o. o
Ruzgar Hizi ~/ san 1.0 o. 9 1.3 ı.s 1.5 1.3 1.8 1.9 l. 7 1. 2 o.9 o. s 1.1
Gunesli gun sayisi sayi 9. 4 J. 7 4. 7 6. 4 11.6 19.8 25. 3 22. 8 20 . 4 13 .1 9. ı 9. 3 160. 2

Ke tem. !stası·onu : SIIR':' ( Sıma):)

Yerı: 37 3~'K 42 22 ' D mo l
Go: lem Joneoi: 1\53 · 1970

Hadde B:rın Yıllar o K K 1 A E A Toplaa/Ort .

--........... -..... ----- ----------... .. ... ----- ----------------.. --.. ----... ------............... -.. -... -... --.. -. . .. ..... -............... --..... ----...... --. . .. -... ------.. -- -
Sicaklü
Kax. 5. 9 9. 7 1u
6.2 22. o 28. 4 32. 4 32.: 26. 9 ! 9. 3 13. 7 1. 4 18 . 2
Hin. c -c.4 -o.52. 6 5. 6 12. 2 19. ( 22 .1 22. 7 17. 6 11.7 7. 1 1.3 lC.1
3rt. c : . 6 2.6 5. 6 9. 6 17.2 23. 2 26. 6 26 . 9 21.6 15 .1 9. 9 4.1 13. 8
Nısbı nea \ H 67 66 49 30 18 13 12 16 37 40 63 40. 4
Yagı: m! 1; 13U l20. 5 143.3 140. 8 63. 6 5.: 1.6 1. 4 6.3 32. 9 82.9 122. 5 857.2
Buhar:am ~J o. o
Ruzçar Hizı ı/ san 2. 3 2.1 •. 5 2. 3 2. 2 2.1 2. o 2. o 2.1 2. 3 ~ .1 2. 2 2.1
Gunes ı çun say:si sıyi s. 2 9.2 7.0 7.2 12. 2 21.8 26. 6 28. 8 19. 6 11. O 11.2 9.8 173. 6
.. -.. -------.... -................ --- ----...... -.... --.. .. -------.. -.......... -.......... ----.. -.. -.... .. ---.. --- -.... -.. -..... -...... -.. ---.... -........ ------........ -.. --......
Meteoro. ıstasycnu. s.mıuR:A
!erı: 27 CB'K ~e 46'D 54 il
Gozleı Docm . 1925 - 197L

Hafü Bı:ı ~ Yıllar c K N T A A Toplaa/Ort.

Sı:akU
Kax. c 39 9. 3 1!.5 15. 7 :ı.a 28. 4 34. 3 38. 5 38. 3 33. 7 26. 8 1u 12. o 24.l
Kın. 39 ı.; =. 4 u 9.3 lU 19. 5 :3.5 23 . 4 19. 3 13. 6 s. 4 3. 7 12. o
Ort. 39 5.! u 1c .1 15. s 21.8 27. 8 3l. 7 31. 4 26. 6 19. 9 13 .1 7. 4 18 .1
Nısbi neo 39 7! 67 60 53 43 30 27 28 32 42 59 69 48. 3
Yagıs !G 7 llU 197. 4 160.0 137.8 51.5 16. 3 4. 7 o. o ! . 4 80.7 116.4 194.4 !101.3
Euhariam ~D 23 35. o 46. 4 72.9 113.6 180.0 292. 4 384.7 372.8 269.3 163.6 77.1 39.9 2047.7
Ruzgar Hizi ı/ san J: 2. 4 2.6 2. 8 2. 7 2.1 3. 7 3. 9 3. 3 3. 0 ~ . 2 2. o 2.0 2. 8
Gunesli gun sayisi sayı 39 6. 3 5. 6 6. 4 7.2 il.O 22. 2 21. 4 28. 5 23 .9 14. 6 9. 5 7. 5 170 .1
Meteoro. Ista;yonu:SANLIURFA IAkcakale )
Yeri : 36 42'K 38 58'0 375 ı
:>ozlem Demi: 1954 - 1970

Madde Birim Yillar o M N K T A A Topla~/Ort.

Sicakiü
Max. 6 10. 5 12. 8 17. 8 23. 8 29.4 . 35 . 7 39 . 3 39. o 34.5 26 . 6 19. 9 12 . 7 25.2
Hin. c e 2. 2 2. 4 5. 4 9. o 13. 6 18. 3 21.3 20. 9 16. 3 11.6 6. 6 3. 5 10. 9
Ort. c 6. c 7.3 11.2 ! 6. 4 :2 .1 28. 2 31.3 30 . 5 25. 4 18. 5 12. 5 7.6 18.l
Nisbi nem 6 77 71 65 56 45 33 32 3~ 36 51 64 76 53.4
Yagis il 15 64 . 7 45. l 48. 4 31.B 29 . 4 5. 6 o.1 o. o 1.1 19. 7 29. 7 55.5 331. l
Buharlasma ır; o. o
Ruzgar Hizi ı/ san !. 7 1.5
5 1.3 !. 4 1.9 2.1 2. 5 1.9 1.5 1.0 o. 9 1.1 1.6
Gunesli gun sayısi sayi 3. 7 u
6 6. o B.O 11.5 23 .: 29. 5 28. 2 22.2 10. o 9. 7 5. 2 161.6
-......... -·- .. -- - -
....... -----.. .. -.. ------------.. --·- ---- - --- - --- - -- -
..... -......... ....... .......... -...... -- .. -... --... ----.... -- -.. --.. -.. .. - .. .. --. . .. -.. -- -----
Meteoro. ıs:asyonu:SANLIURFA !Birecik)
Yeri: 37 02' K 37 58 ' 0 347 m
Gozlem Donemı: 1951 - 1970

Madde Birıı Yillar o K N K H 1 A A 'roplan/Ort.

...... -- .. ---............... -............ --.... -......... -..... ----.. . . ..... -................ -..... .... -----..... -...................... -.......... -.... ---.. -....... --.. ----- ... ----.. .... --.. ---.. -.. --...
Sicaklik
Ha~. 7 10. 2 12.3 17.8 23. 7 29. 6 35. 8 39. 5 39 .1 34.9 27. 4 20 .1 1:. 8 25 . 3
Kın. ) : . 5 2. 4 5. 6 8. 4 13. o 18.0 21.5 20 . 5 15. 2 11.0 6. 7 3. 6 10. 6
Ort. c 7 5.3 7. o 1!.4 16 .1 21.6 27. 6 31.0 30. 3 25.1 18. 5 12. 5 7. 7 17.8
Nisbi nem ı 7 76 75 68 57 48 37 34 36 40 54 67 77 55.8
Yagis H 18 75. 5 59. o 50. 2 30.6 15.7 4. ! 0. 5 1.5 !. 7 23. 8 3U 70 . 6 368. o
Buharlasma DD o. o
Ruzgar Hizi m/san 3.1 2. 6 2. 4 2.5 2. 8 3. 3 3. 2 3.1 2. 3 2. ı 1.9 2. 2 2. 6
Gunesli gun sayısi say.'.. 5.1 4.0 4.4 7. 3 11.3 20 .1 28. B 28 . 8 21 .6 1o.6 7. B 5. 3 155 .1
.... . . ----........ ........................... -............. -.......... ---------................ ------------------------------------- -- ---.. --- --.... --- ---... ------..
...

Meteoro. Istasyonu: SANLIURFA 1Ceylanpinar)

Yeri: 36 50 'K 39 55'0 398 m
Gczlea Doneu : 1956 - 1970
-- ------.. ---------------...... ------- --------------- ------..... -----... ------ -----....... --.. ----.. ----.. ----------............ -- .. ----....
.. - ...
Madde Birim Yillar o K N K H T A A Toplam/Ort.
--........ -- .. --..... ---.. -.... -----------...... ---------------.. ------------ .. --------- .... ---- .. --.. ----...... -----.. -.... --- ...... -..... --.. .. -----
sıcaklik
Kax. 14 11.3 13. 7 18 . 2 24. 2 30. 8 37. 2 41.1 41.0 36 .1 28. 9 21.0 13. 8 26. 4
Hın. 13 1.3 1.5 4. 2 8.0 12. 7 17. 2 20. 6 20. o 14.5 9. 8 5. 3 2. 4 9. B
Ort . 14 6.0 7. 3 11.1 16. 2 22. 6 28. 9 32. 3 31. 4 25. 8 19 . 2 12. 6 1.8 18. 4
Nisbi m 14 73 68 63 59 46 33 31 32 36 45 60 68 51.2
Yagis 15 73. 7 47.2 43. B 38.9 22. 5 1.9 o. 2 o. o 1.8 19. 7 27. o 51.7 328 . 4
Buhar lam ~·H 14 28. 3 36. o 66. o 96. B 176. 7 289.4 354.5 331.6 231.5 134 . 8 58. 3 29 . 6 1833. 5
Ruzgar Hizi ı/san 6 1.2 1.1 1.2 1.3 ı.ı 1. 5 1.5 !. 4 1.2 o. 9 o. 8 1.2 1.2
Gunesli gun sayisi sayi 14 5. 6 5. o u 4.6 11.1 21. 4 28 . 1 28. 4 23.B 12. 7 9. 3 6. 4 160. 9
-----·-------·---·----------·--··--·-·--·---------·----·---·------·----··------··--------·---------------------------
~eteoro. ıstasyonu:SANLIURFA ı srnrek i
Yerı : 37 45 'K 39 19'0 801 ~
Gez lem Doneaı: i 929 • 1970
----- ----.. ------- .... -- -----... ---------... --- -------... --------------.. ---- ----------... ----------.. ---.. -...... -............ ---.. -.... ---.. -...
Hadde Piria Yıll ar o M N K H T A A Toplao/Ort.
.. --........ -....... --........... -.. -- .... .... -.. .... ----........ ---------...... ----.... -...... -.. ------.. -.. . . .. -.. ----....... --.... --.. -.. -- .. -----.... -........ .. -- -........ -- -
sıcaU:k
Max. 6. 6 u
13. 7 19. 5 25. 6 32. 3 36. 6 36. 3 31.5 23. 5 16. a 9.8 21. 7
Kın. : · O .~D.9 u 8.6 13. 4 ıu 22.8 22 . 4 18. 4 :2. 7 7. 6 2. 7 11.1
o:t. c 2. 9 u 9. o 1u 19. 6 26 .1 30.4 29. 7 24. 7 ıu l'..5 5. s 16 . 3
llisbı nec \ 73 73 66 57 47 j~ 24 26 30 45 61 73 50. 4
Yagis H 39 98 . 5 83.3 75. 8 57.8 38. 9 7.1 0.9 D.6 2.8 31.3 63. s 84.4 545. 7
suharlma ~m o.o
Ruzqar Hız! m/m u 4.4 4. 4 u u 4. o 4. ı 3. 8 3. 7 1. 7 3. 7 4.1 4.1
Gunes lı gun ; ayisi say: u ~.8 4.1 4.3 6. 7 16. 7 26. 0 25. 6 :9.0 10. 1 6. 7 5. o 132. ı

Ke:em . istasyonu: SAn · uR~A ı vıransebır )

Ym: 37 l : 'K 39 ,5·~ n~
Gozlec Doneai : 1950 · lm
--------------- ------------------------------------------------------·-------·---------·----------- ------------------
Madde B:ric Yılla!: o Y. ~ K T J.. A Toplac/Ort.
-------------------------- ------------- ----- ------ ----------- -------- --- --- --- ......... ... ------... ---------...... ... ............ . . ...... ... --------
sıcaklık
Kax. 9. 5 11.; ı u ı: .1 27. 6 3U 37.9 37. 6 33.0 ~u 19 .: 11.3 Z3. 9
H ır. 5 : . 5 2. 7 5.S 1o.1 14.1 18. 5 22 . 5 :ı.s 1i. € 13. 4 8.6 4.( 11.S
O ~t. 5 5. 6 6. 3 IJ. 6 16 .1 ~u 27. 3 30. 9 30. o :u :9.. ı ı . 2 7.4 17. s
., E: 48 so: 1 68 55C. B
Nısb: r.e~ ! 63 57 46 :9 ii 28 32
Yagıs ~Q : 8 lıu' 8: . ı su 64.3 4; .1 1. ; u ! . o 1.; :: .c 49 . ı 95. 9 566.;
sutarlma OQ u
Ru:gar gı:ı m/srn u 1.0 o. 3 C.8 o. 7 ~. l !.! ı. c o.e s. 6 ).4 c.6 u
Guoes:: gun say:: ı sa y ı 3.i 5.D 2. 8 u 8. o 19. 2 25.8 26. 6 21.0 s. s 1. ~ j,4 13S.:
: ablo u JAP Illerinde Arazı Kabili1et SınEları D a gılimi (P.a )

ı --- -------- - - ---------- - ------------ - -- -- ---------------------- - - --- -- -- -------- - -------- ------- - - - ----- -- -
1 Islmbılir Arazi IKısitii Kull. I Islmye Uygun Olmayan Ara~i !Tam dısı f;ull. 1
:---------- -- ----- -------- -------------- -- --- ---- ----1--------- -------------------------- -/-- -------- ----- -1
1 I 1 Il : III 1 ?oplaı : I'J 1 'I 1 vı 1 m 1 Tctal 1 V!II 1
------ --- ----- 1----- --- ' --- -----1 -------- 1---------- -1--- --- ---- --- 1-------- 1--- -- --- 1-------- 1----- ---- 1---- -- ---- ------ '
,\cıyam (ha l/ 21923 ı 50258 ı 6443~ ı ımıa ı 5E733 ı ım ı B83G7 1 mm ı 510256 1 2sm 1
ı 1 2.4 1 i .I 1 U 1 5.9 1 U 1 BU 1 10.3 1 iU 1 13.3 J 14.0 1
D:ya:bal:ır ( ha / 1 15C765 1 :25104 1 130022 1 555891 1 140468 1 O 1 26 0965 1 52Cl85 1 78115( 1 m:9 1
~ ı lU ı 2;.5 ' i4.6 , 22.6 ı 2u ı ı 30.4 ; ıı.ı ı 2u ı 21.2 ı
Gaz:ant:p ı '.ıa ) / 90?53 / 12~939 1 75224 1 279916 / 88572 1 218 : 909C4 J rn935 / 390051 J 7747 1
~ J U / :5.0 1 10.4 1 11.4 1 13.4 1 ı:.7 10. 5 1 9.8 1 !O.O 1 1.8 1
Kard ın Jha l ı !81596 ı mm ı ı:om ı mm 1 95518 ı o 1 189m 450'12 1 629989 1 55525 1
~ 1 !9.9 1 16.8 1 !U i 17.9 / 14.5 1 1 22.1 1 IU 1 lf.4 / 20.7 1
swt (ha i ı 2i489 i 39699 ı 41939 1 104126 1 37702 ı o 1 94243 1 5979 1 m2:2 ı 38'.33 1
ı ı 2 .s ı uı 5.7 / uı s.1 1 ı ıı.oı 25.5 1 2:.11 32.ll
san:ıurfa lha , 1 454!!9 , 234903 :ım: ı 938694 1 :39998 J 39 ı !34005 J 564193 1 mn: ı ~45E9 1
~ 1 49.S 1 28.7 1 34 .1 1 38.1 1 36.4 1 2.3 1 15 .6 1 18.5 1 '.7.9 1 U 1
--- -------- -- -1----- -- -1--- ----- 1-------- 1---- --- ---- 1------------- 1-------- 1-------- 1--- -- --- --- -- 1------- ---- --- -- 1
1 - - - -

TOPLbH ı 911752 ı sımo ı mm ı 2m99e ı mm ı ım ı mm 1304099: ı 39couı 2;3333 ı

' : !OC.C !?O.O 1 100.0 1 ıou 1 IJO.O 1 IOC.O 1 100.0 1 ıou 1 ıou 1 ı ;u
-----
------------ -- ,--- ----- ı ---- ---- ı - -- -- --- 1--- -------- !------------- ı -- -1--- ----- 1------ - - ı -- ------- -------------
ı- -- 1
Kaynak : Turkıy: Arm '.'ariıg:; K]llar.ıa, sınıflar, s:runlar, Koy Isle:-i ve
Koopm:ıfler 3a\a~ı., Toprak;u Gn. Kud., Toprak Etudle:-i ve Haritalara D.Bsk.
Ankara . '.972.
Tablo D. J Fark l ı Toprak Sı nıflari Aras inda ProblemAl an ların i n Daqil ili

II , II! VE IV SIN IF TOPRAKLARDA (Ha)

1------------------------------•. -· .•. --. --.. -•-•••••......•••• -••••.. --••. ----•••. -· -·. -••. -.• -. ----••• -. --. -..•••. -.... -----•-....... --· --- i
1 'lU:LULliK VE ALKA LiLiK 1 DRENAJ 1 1 SU EROZYONU 1
I···••• ---··- -······ --····--·· ·····-··-···-· I······· ·· ····-·-··· -·····-·····-········-1 1-·····------·-· ····· -----·-· -··· ···-·-·-··-1
!Hafi: P.afif 1 1 Taslil ı k 1 :ok 1
ITu: lu Tı; :lu ;Jkali Tuzlu·AlkaliToplam I Yetersi z Za y ıf Kotu Cok kotu Toplam1 1 :ırta Kumtl i Kuvvetli T'plaı 1
1•• -- - - - - -- -- · ··-··- -- -··· --· -··- -- · · -· - · · ·- -- -- - · · · 1-·-··- -·-·····-----------·--... -·. ·······-· 1
AD IYAMAN 1 25840 1 12051 9 19098 ım ı ; 1
1 1 1 1
DIYARBAKIRI 1 306 306 189367 1 330949 51 C98 382047 I
1 1 1
GA:mm ,' 1 2877 131 3008 40633 1 224368 51 593 275961 1
1 1 1 1
KARD IN 1 ı o 183406 ı mm 22031 mm ı
1 1 1 1
SIIRT 1 1063 1063 123~9 1 76108 1646 2 925;: 1
1 1 1
m~ıum ı ı 31 31 36 7206 ı 29m ı mm mm
--·- -----· ı · ...... -- -··· ···--· -·--·-··--·-·-··---·- ---1·-·-------··--·--·--·········-··· ·-·-·-·· 1·--··--- -· 1-··--··----··· ········-·-·····--···-· ···-·· I
TmAM ı ı 4277 131 ma ı 818811 ı ı mrn 189778 :mm ı
•• -•.• ------------·------· -----••••--· •.. ----·· ---•••••--•--••·--•• --••. -••. --------••••• -. --. -.... --· •. -------•••••• --•-•••-. -••• -••-•-•-. -•-•---. -· --1
'i , ·;ı VE VII S!NI? TOPRAY.LARDA (Ha )
1 1·-- - -·--· - ı 1
AD :YAM.~ ı; 1 l2 . JD
. 1
194 236 1 1456 236 • ım ı 295603 ı 330547 161996 mm ı
1 1 1 1
DIYARBH!R i 1 1 580639 1 11580 3i 6187 rnm 7i965: 1
1 1 1 1 1
GA ZIANT~? 1 1 1 235681 ; !('99 mm meı 239375 ı
1 1 1 1
HARDIN 1 1 631 2: 0 1 3427 35293, J0750f 65396 : 1
1 1 !
sr:RT 1 f . 52674 ı ım 1;9:3: mm ss:m
1 1 1 1
s.m:um ı
1 603:1! 1 ~SEC! wm i7:w mm ı
1 1
TOPLAM 1692 1 3039C ~ S 1 4i:Oi ıE'.im ~ C6E~ : ; 31 :S 93:
f. aj·n a~: ? u ~k iıe Ara:i \larlıgı ; Kullma , sınıf:ar, So~ur.la r , Koy Is lm v<
Koopmtifle: Bakar.. , Topraksu Gn. M
ud., 7oprak Btufüri Vf: H
ari:>lm C.Bsk.
Ankara , 1978.
Tabl o 0.4 Eg imGr uplari Itibariyle Arazi Oag ilimi (Ha)

l-·---·--- -------------------- ----- --- --------- -- ------ ---- -----

1 ı 0-2 1 ı H 1 ı 6- 12 1 Tota l ı ı 11-10 ı ı 10-10 1 ı 10 1 1
------... -----1 · --. ---- ı -----.. - ı- -------ı- ---- --- ı --"" '." -- ı -------- ı- --- ---· 1

Adi vm n (ha l i 26282 1 68rn 11092 22 1 204119 ıımo 1 158115 1 131318 1

1 1 1 1 1 1 1
il iyc rbakır(ha)I 260151 1 116m 1 360104 ! 897089 197lll 1 51918 1 39989 /
1 1 1 1 1 1 1
·jaz i anı:p (hali 93615 1 181316 1 118704 1 121655 105064 1 35965 1 571 11 1
i 1 1 1 1 1 1
NJrdı~ (ha l i 157086 1 I09m 1 111418 1 687984 158518 1 76301 1 983 1
1 1 1 1 1 1 1
~ i ir t (hali 28406 ! 4ll47 1 l!H l6 1 13 5189 101530 1 112018 1 1115C 1
1 1 1 1 1 ı 1
ıan l iurfa (hal i 509946 1 550913 l l11683 11181541 68569 1 303 87 1 ~69 1
1 1 1 1 1 1 1
- - ······--- - -- 1 -----·--/-·------ı--·-----1------ - -1----·---1 -- ---· - - ı--- ·- -··I
TO HAN ıııısso6 /ıııo9 05 ııııs ı6 ı ı mım ı 7185 65 ı mm ı Hı916 ı
· · · · --· ·- -----1- -- -----1- ------ -1 --· -----1- · · ----· 1---· --· -1- - · -----1- --· -· · · I
Ka ynak : Turk i ye Araz i Varligi; Kullanıa, Siniflar, Sorunl ar, Koy Isleri ve
Kooperat ifür Bakan . , Topraksu Gn . Nud ., Toprak Etudl : ri ve Har it a l aıa o.Ssk.
Ankara, ım .
 ~a blo D. 5 GAP Ill e: inde M
evcut Ara z ı Kull animı IHa)
1--- ------ ------- ----- ---- -- -- ------ --------- -- -- -- ------ -- ------------ ------- ------------ ---- ------- ------ ---------- --- --- - ı - --------1
1 ISLENENA?.A!I 1 CAYIR-Mm 1 ORHAN-FUNDALIK 1 i 1 IL
1--- --- ---- -- -- ----- ----- -- -- -- -- -- ----- •• -- -- -------- -- ------ ---- -- --- --- ---- • -- ---- 1-- ---- --- 1- --- ---- 1-- -------1 D:GER• I SU l ARA:I
1KURJ 7ARIY. 1 su~u 1ARIM1SAG-BAHCE1 om m u 1 TOP~AH 1 CAYIR 1 MERA 1 TOPLAM 1 ORHA~I 1ruııoı,m1 TCPLAH : 1YnmERI 1 BUYUf.LUG~ 1
---- -------- --
ı -- ı - - ----- 1---- ---- ---- 1--- ------1 ------- - ı ---- ----- 1-- --- -- -- ı - -----
- - - ı --- ----- -------- --------:---------
ı- ı- 1---- . -- --- '
ADIYAMAN ,ha) 1 20E5 6 1 1226C 1 229~9 1
7 2033 1 2~386~ 1 5S7 1 345H5 1 345712 1 !HE2 1 113049 1 13C5'.l ' 3561E ; mc : 1:~s5• ;
ıı ı1.2 : u ı 3.oı o.31 32 .1 1 o.ıı 45. ı ı 4U l :. 21 ıu ı 11 .: 1 uı o.ı· ::u:
CIYARBAKIR :hali mm ı : 6114 ı 33;ss ı ı mm ı mm ı mm ı ı 404245 ı ,~ ~:ıs :s:6- ı mı ı :s;:5;p ı
\ 1 36 .9 1 1.1 1 2.2 1 1 40.3 1 1 28.9 1 ZS.9 1 1 :6.3 ' 26.3 ! ;,; I 0.3 ı ::c.: 1
GAZIANTEP (h a ıl 2940S5 1 fö34 ' 95017 ' 5i465 1 om: 1 1 IS3098 1 1930~8 1 1:939 1 föSi 1 S552E 1 ·rn 1 :m 1 ?66:9: :
ı ı 38.4 ı 3.o ı 12.4 ı 8.a ı 62.5 ı ı 2s.2 ı 2s.: ı s.6 ı :.6 ı 11.2 ı ı.: ı o.; lCG.: :
HARDIN (n a) 1 376965 1 ~225E i 65590 1 P 5 1 46Et86 1 1 439330 1 mm 1 1 :66396 : 66 096 ! sn ı 1 1356 1 :ı.:i'!5 1
ı l 30.61 uı 5.41 ı 3?.91 ı 3:.11 3UJ ı 21.6 ' 2uı LI c.ıı :c c . oı
smT lhal 1 136245 ı 5025 1 BH2 1 1 150012 1 ı m:o6 ı 263206 ı ı mm ı ms:: ı rn:: ı ıo:o ı 1100:;~ :
ıı 12.41 o.51 c.aı ı 13 .61 ı 23.91 2u ı ı 54.I I suı uı o.ıı :ou ı
SANLIURFA (ha) 1 1047590 1 33 694 1 :56 42 1 10070 1 1116997 1 1 742529 1 742529 1 1 11429 1 !1429 1 :5639 1 54:4 1 i902m i
%1 ~5 .1 J l.B 1 i.3 1 0.5 1 58.7 1 1 39.0 1 39.C 1 ; o.E 1 :ı.6 1 '..2 1 0.3 I IOC.O ı
--------------- 1----- ------ 1-- -- ------ ı --- --- - -- 1 - ---- ------- 1 - - - · - -- -- 1 - -- ----- 1 ----- - - -- , - - - - - - -- - 1 - ------ -- 1 - - - -- - -- : -- - - -- --- 1 - ---- - -- - ı -- - --- - - -1- -------- - '
TOPLAM lha ) 1 2628693 1 121983 1 252126 1 8:094 1 3082896 1 587 1 2426642 2C7229 1 60401 1143:9:9 : ımm 1 :;2c:: 1 :c:ss 7~95723 1
ı 1 36 .0 1 1.1 1 3. 5 1 1.1 J 42.3 1 O.O 1 33.3 1 33.3 1 C.S 1 19.E 1 : o. 5 1 3.: 1 C.3 1 !CO.C :

ııot: ı Kualuk, tasLk, yulesıil ye:lerı ve nehır l:iıı la:ı

Kaynak: Turkiye Araz ı Varlıqi; ı:ullanma, Sinifür, So:un:ar, Koy ısım ·:e Kope:-aUle:- Bak:n., ~:praksu Gn. ~UJ., ~-~rak
Toprak Etudlerı ve Hari~alaca ).Bsk. Ankara, 1978.
Tablo D.6 lller ıtıbarıyle Farklı Topra k sıcıflarıcd ı Arm ıuııani11 !Ha )

~cprak m~ım
IL sıcıfı IURU TARIN ımu TARINIBAG·BAHCl l om BITII 1 TOPLAM 1 CAYIR 1 K!RAiV! oım su ımım: iOFlAK
1 ORKAN 1 FONDA
---------------------------------------------------------:---------------------------------------------------- -------------------------------------------
o :19:1
AD!!Al!AN 1<?88 3210 S4J o 21Hl 5Sl o o
mı ıı2 5S024 o 95 o lı9 5mı
52711 1846
1515 5803 324 64210 o 91 o ı:s ıw:
56408
i0192 529 4131 4IO 5529S o ım o 65 55i33
o o o o o o o o o !15! lm
ımı o 7325 o 40226 o 40378 o mı o 8!301
;016 o 16S6 1007 4769 o 303248 17462 105014 ııom

o o o o o o o o o ı~ 160 ılfO 3s:6c

---------------------------------------------------------------------------------·-----------------------------------------------------------------------
TOPLAN :06516 12260 22949 2oaı 243868 587 ı 45 185 17162 113019 366 16 ı100 7!966i
l\J 27.19 l.61 ı.02 0.27 32.09 0.08 45.IJ :.ı D 14.as 1.61 (.il 100.CO

DIYARBAm lı789l 6287 668 o 114869 o 1758 o 3794 34! 150765

156908 mı 3005 o 166816 o 56296 o 1387 6D5 :25104
137918 4187 5259 o 117424 o 27676 o 4637 2!i 1800:1
72573 5954 2956 o 81483 o 51ııs o mı ıcı 140468
o o o o o o o o o o r
mos mı ımD o 68721 o 130807 c 61104 3ıJ :60965
ıım 200 ll47 o 17218 o 171382 o mm 116i 5;c1s5
o o o o o o o o ( 5:'28 sın sao:ı

TOPLA!! mm m 11 ıııs5 D 6265ıı o 44ı291 c ı oı: ıs i6161 52 ~l 1525528

il) ı6.94 1.70 2.16 O.DO 40.80 0.00 28.87 O.OD 26.i3 3. E6 c.ı: ıtUC

GA!!AJTIP 57524 ımo 3209 501 80690 D o I? ı:m

84196 2844 19320 16529 122889 o O 5C o l::m
44428 o m:ı 10775 mıo 4119 o 372 ::3 ·s::ı

47124 o 25994 10619 aıoı1 4392 o ı ıı o 885':

o o D o o o o o :ıs 218
ı6854 ııo mu mı3 79668 10111 m m 10) 509~1
2ı659 D 6926 mı 40388 174 443 mıı om 135 :98935
o c o o o o [ o 6692 1055 lH'

TOP LAK 2910S5 22631 95Dll 61466 mıoı o mm mı9 ms1 Hll lm m;9;
ili ıs . ıs 2.95 lUD 8.80 62.54 O.DO 25.20 UO US C.91 :.ıı ıouc

116091 3675 659 o 180131 ı1 o o lllE 1!159!

924 46 lı796 15761 o 1220oı 13874 c 1491 4;0 ııı;a8
ıııs1 ıoıo 13595 m 88887 26396 o m: 11: ::oıı>
2646 0 1208 157D9 o 433 77 46046 o mı m m:ı
o D D D O o o o [
mı
2592 m
o ımı
mı
o
o
21056
7532
ıııııo
239673
o rn:1
o ıoım
ıı:
Sll
m:ıı '
15D'll
o o o o o o o o 55163 :3:6 5m5

TOPLAM 375965 22256 66590 m mm o 439330 o 266096 58717 ıı56 l:ı1m

111 ıo. 60 l.81 i.41 O.O l ıl . 85 0.00 35.67 o.oo 11.60 l.'7 o.ıı lOUc

sım 20859 1060 312 o 22231 D 16ı c o 35 ::ııı

ıım 2879 107 o ıs439 o 1717 o 2413 ::9 39698
31409 1046 327 o 35782 o 2825 o 3D15 :sı mı9
22551 40 2151 o 21712 o 8720 o 4131 109 ım:
o o o o o D o o o o [
19871 o mı o 22071 o 15017 o 27019 1!6 91l!J
6099 o 3648 o 9747 o 204754 o 558875 16C3 175919
o D D o o D o o D !4163 ıc:o s11sı

TOPLAM 136245 5025 1712 o 15D012 D 26ı206 D 59552ı 87472 4D:o ııoom
l\I 12 .ı8 0. 16 D.7 9 0.00 ıuı 0.00 2ı.92 0.00 54. il 7.95 O.J1 100.0C

smıom mm 2ı212 1559 ııaı 151581 o 41 D D 25!1 154219

20402ı 1287 10798 1618 223726 o 105ll o o 611 231903
206820 ım 3260 2047 lll590 o 34741 o ıı 1210 mm
128668 lll2 1459 2200 ll7059 o 102352 o o 587 139998
o o o o o o o o o 39 ı9
59l!ı o 2181 1420 62994 D lDlıD o o 211 ımos
26759 .o 386 902 28047 o 521129 o l ll98 111! 561693
o o o o o o o o o 19165 5124 :mı

TOPLAM 1047590 ıım 25 643 10070 1116997 o 712529 o 11429 25639 5121 B02018
ili 55.08 ı. 77 1.35 o.sı 58. 73 0.00 ı9.04 D.00 D.60 l.35 D.29 100.0C

G!N!L TOPLAM 262869ı 121983 252126 8009 4 ıoa2896 587 2126612 60101 lmm :om 1mrn

111 ı6.oı l.67 ı.46 ı.ı o 12.26 O.Ol ıı.26 o. sı 19.61 ı.;ı c. :ı m.oc
ıaıcak : Turkıye Am: •/ırllg: , Topraksa, 1918.
TabLo D. 7 Devlet ve Il Yollari (1987)

Devlet ve Kir sal

Il Yollar i Yollar (km . )

Se rt Islah
Il TCK Asfalt satihli Edilmis Ham

ADIYAMAN 644 82 14 9 7 1 0 25 3 44
DIYARBAKIR 823 92 2899 1580 629
GAZIANTEP 510 141 2689 105 315
MARDIN 876 13 0 1689 2 129 168
SIIRT 639 140 1 2 72 1074 939
SANLIURFA 85 3 104 260 5 26 9 7 1 278
------------------------------------------------------------------
BOLGE TOPLAMI 4345 689 1 26 5 1 8 6 10 3673

TURKI YE GERI KALANI 5 23 01 4 2 58 1 26072 5 3 290 4 ~31 5

TURKIYE 56646 4947 138 72 3 6 1900 45 988

Kaynak : TCK

Tablo D.8 Koy Yollari Baglantilari (1988)

sert satihli / Yo lu Top lam

Kaplamali I s lah o lmayan Koy s ayis i
----------------------------------------------------------
Adi yaman
Sayi 66 28 3 1 350
% 18 . 9 80.9 0.3 100

Diyarbakir
Sayi 81 60 6 10 697
% 11. 6 86 . 9 1.4 10 0

Gaziantep
Sayi 82 314 o 39 6
% 20. 7 7 9.3 o.o 10 0

Mardin
Sayi 81 63 9 o 720
% 11. 3 88 . 8 o.o 100

Siirt
Sayi 74 367 57 498
% 14. 9 73.7 11 . 4 100

Sanl i urf a
Sayi 85 682 7 774
% 11. o 88.1 0.9 100

GAP
Sayi 469 2891 75 34 3 5
% 13.7 84.2 2.2 10 0

Kaynak : Tarim orman ve Ko yisleri Bakanligi

Tablo D . 9 De rniryo lu Tasimaciligi (1986 )

Brut To n km. (10 00)

Uzunluk
Guzergah (km.) Yolcu Yuk Top lam

Maden -Batman 173 69 16 0 113 285 18 2 445

Batman-Kurta lan 69 3 1361 13487 44848
Narl i-Malatya* ( 1 82 ) 64 19 0 76913 1 833321
Narli-Gazian tep * (84 ) 15444 €2308 77752
Gazıantep -Karkamis 91 23824 4 6124 69948
cobanbey- Karkam i s 55 202 459 66 1
Karkamis -Nusaybin 32€ 364 41 94077 1305 1 8
senyurt - Mardin 24 35 443 478

BOLCE TOPLAMI 805 2 406 57 1099:?1 4 1340776

ULKED EKI PAYI % 7.80 3 .5 3 7. 11 6.02

TURKIYE GERI KALANI 9520 657 534 3 143 67686 20942224

ULKEDEKI PAYI % 92. 20 96 .4 7 92 . 89 93 . 98

TURKIYE TOPLAMI 1032 5 68 1 6000 154 67000 22283000

YUZDE 100 100 100 100

* Kismen GAP belgesi ici nde.

Kaynak : TCDD
Tabl o D . 10 Bazi Yillar ve Modlar Itib a riyle Yuk ve Yolcu Trafigi

( 1 ) Yuk Tasimasi (Birim: Mi lyon ton - km )

Yil Kar ayol u Demiryolu Havayolu Bo ru hatti Top l am

1960 3,678 4 ,632 12 8,322

1 965 8 ,415 5,735 15 1 4,165
1970 17,447 6,092 25 23, 564
1975 29 ,4 24 6,799 49 1,030 3 7, 30 2
1980 36, 418 5 I 16 7 32 720 42,33 7
1985 45,634 7 ,9 59 59 1 ,228 5 4, 880
1986 48,463 7,39 6 64 1 ,382 - s7,30 5

( 2) Yo lcu Ta s imasi (Birim: Milyon Yo lcu - km )

Yil Karayo l u Demiryolu Deniz yo lu Havayclu Toplam

1960 1 0 ,830 3 ,633 30 4 11 5 14 '93 4

1965 24,931 3,4 1 4 205 115 28, 713
1 970 41,311 3 ,444 133 308 45 , 196
1975 68 , 3 95 2,199 14 2 619 71,355
1 980 74,72 1 6,01 1 120 395 8 1, 247
1 985 9 1 ,56 7 6, 489 13 1 718 93,90 S
1986 97,609 5,0 52 13 9 785 1 0 4,585

Kaynak: DI E , Ulasti r ma Raporu , 19 70 - 1987

Tablo D.11 GAP Bolgesinde Bazi Hatlarda Karayolu Yolcu ve Yuk Tasiaasi, 1975
-- - - - -- - ------ --
--.... - -- - .... - - - .. - -- --
...... -.. -·-- -- .............. -....... ...... -..................................... .......................

Kontrol Tasit sayı l arı Toplam Tasin an Yuk

Kisiı Yolcu Tariasal Maden cevheri Hayvasal Hml Canli
No ... den .. . e otoıobil otobus Kamyon say isi urunler . In saat llz. urunler Maddeler Hayvan Diger Toplam

06 23 Gaziantep Gaziantep 1, 114 250 1,363 12,550 3, 172 1, 527 o 5. 991 o 1057.000 11. 747
siniri
06 24 Gaz iantep Birecik 1,772 195 1, 789 3. 756 13 , 157 4, 163 o 7. 865 o 1388.000 25. 420

06 25 Birecik sanliurfa 900 154 944 8, 488 21 197 1, 058 o 4, 151 o 733 8, 139

06 26 Sanliurfa Siverek 608 107 581 6. 403 965 l, 150 37 779 408 371 3. 710

06 27 sı ver ek Sanliurfa 69i 82 396 5. 54 7 658 784 25 531 278 253 2,259
siniri
06 29 Diyarbakir Siirt 629 68 447 6. 812 1,035 778 o 1,099 o 60 2. 972
siniri
06 21 Siirt Bitlis 490 35 415 4. 77 3 965 718 o 1.021 o 55 2, 760
siniri
10 01 sanliurfa 'l irans e hır 160 24 175 2, 183 483 179 il 294 o 84 ! •051

59 04 Golbas i Adı yacan m SL 216 3. 353 405 91 26 666 79 39 1, 306

59 05 Adi yam Ad i yam 107 37 204 2,431 382 86 25 628 74 37 1, 232

siniri
69 04 Diyartakır Diyarbakır 392 59 446 4. 307 465 l, 88 7 o 181 ~6 :6 2. 58 5
siniri
69 05 Diyarbakir Mard in eD5 132 m 9. 904 640 508 o 69E o 38 1, 838
s ın iri
69 07 K ı z!ltepe Nusaybin ; 13 9 75 J.549 198 77 9 131 ~ 36 45 1
Irak
69 12 cızrE siniri ~34 9 '.38 l , 893 364 141 17 240 o E6 8:8

Kaynak: Km yolları Gen. He. Trafik ve Ulastina Etudu, 1975

?ablo D. 12 GAP Bolgesinde Bazı Hatlarda Karayolu Yolcu ve Yuk Tasiaası, ım
-- --
- --- ---....... ----.. ---.. -...... ----.... -. .. -.... .. --.. ........ --................... .... -. .. -- ---.. --............ ---

Kontrol Tasit Sayısi Topla~ ?asınan Yul: ! :on !

Ke: ie Yolcu Ta rımsal Maden cel'heri P.ayı•ansal Ka~tl CaJll
So ... den ... e otcmobil otobus Truck Sayisi Urunler !nsaat Kalz. Urunler Hadde iiayvan Dl ger ?opla~

05 23 Gaziantep Ga z ı an tep 861 m l, 292 11, 882 3' 0~7 ; '4l 8 o s,m o 1.06j ıı,m

sinir
06 2~ Ga:ı a ~tep :imif. 1.i72 :1; :,m 11.6:4 ~' 375 u:s ( 6' 36; 1.1~5 ı:' 502

05 25 Bm:il: 5anliufa m 53 50i 3,W : , ısı s6~ r 2.m c 3H ; ' 373

s;s • c;
05 2S Sinl!urfa Si 'l~r ek rn 15 m J' 540 6!. 790 :s . J. : 1: ~ 2
DE : : !l 'ier~k sar.! :u:f 2 ~SE 45 : 78 us; 46: 551 !s n ! :: :;: 1, i!Y
;ı nır

)6 : ; il: l' ::~:kır s::r: i,C~9 sa 69C 9.H~ : ';79 : ':: s J : '597 ;;9 m U91

O': •-1, ;!:!"t ili ~ l :s 4H ;1 m 4,049 gc-

,_ 61·
.J o ,_
9'. ( ,.
'C : . 43 5
5lnE ., ,., .. •
j J ~l :an: iur:a -ı:nnso:~.: :- : ~7
·- • 'o ı. 456 ı ,rn : 31 -· ;1:
··- ıe~
4ı::.,

5~ C4 so:hasi Jı dıj·aca n
, .. 1
-" 5( 2C2 ; , S4 ~ iEf ı·c .. ~24 ı ıc 55 i,e3:

59 L'5 Ad: yam •0J!'/a~an rn ,, 132 : , 752 3l3 ,,

-ı
:2 :ıı
~ ., j' j 05
-· ~o

>ın::
:' : 4 ~ı i·ar!:~k: : :ı yarbak:r u:: 1s: ·39 :s' 12: --- ; . 3;4 : :~ ~;::: ı; l.562
sır.::
;9 ~5 D: ıar!:ak:r Mu1:n 633 3S . "
_,e s. ';s 3i8 ~59 ~ --o
o., 34 : , 700
Sl~l!
S3 Q~ ::ı::: ":pe !iLsay~::i 1ı J . : 5; 1.59; rn :5C :9 : 73 ~ :i 941
:o .. :r ·~ ,...
~.. -- c:::e sınır 2' " e4; 3, 354 - : :J ; ~- '- i -) ıo: i ' ~32

::ayna;{ ::arcyo::m Gı: n<: Hd. Tra;ik \"e U!>;;tıroa Hudu, 1\79
 Tablo D. 1 3 GAP Belgesinde Bazi Hatlarda Karayolu Ul a simi , 1 985

Kontrol Tasit Say is i

Kesim
No. ... den . .. t o oto mobil Ot obus Kamyon

400-2 2 Gaziantep Gazi a ntep 78 0 43 5 4' 408

s inir
400- 23 Gaz i a ntep Birec ik 44 8 101 3 , 264

400- 24 Birec ik Sanliurfa 448 100 3 ' 24 6

885-1 2 s a n l i u r fa Sivere k 39 4 91 55 9

360- 0 7 Siver e k Sanliurfa 328 60 0 4 21

s inir
36 0 - 09 Diy a r bakir Sii r t 680 73 0 622
s inir
965-1 1 Siirt Bitli s 50 4 42 4 8E
sinir
400 - 26 Sanl i ur f a Viran s e hir 35 2 51 3,4 6 4

360- 0 4 Go l bas i Adi yaman 144 64 207

360-0 6 Ad i y aman Adi yam a n 21 7 8 166

s ini r
885-11 Diyarbak i r Diya rbakir 570 95 366
s inir
950-0 9 Diyarbakir Mardin 571 51 32 4
s inir
400 - 29 Ki z iltepe Nusaybin 36 1 30 2 , 949

430-01 Ciz re Irak sinir 198 32 3,007

Kayn ak : TCK, Trafik v e Ulastirrna Etudu , 1 985

 Tablo D.14 GAP Bolgesinde Hav a Ulasimi

Havaalani Yolcu Yuk (Ton)

Gaziantep 1980 18,281 59

1984 30,718 109
Yillik art is 13 . 85 ( %) 16 . 59 ( %)

Diyarbakir 1980 59,855 550

1984 75,527 1,060
Yillik art is 5.99 ( %) 17.82 ( %)

Tu rkiye 1980 8 48,495 6 9 , 770

1984 1, 70 7,98 5 136 ,726
Yillik art is 19. 11 ( %) 18 . 32 ( %)
----------------------------------------------------------
Kaynak : DIE , 19 8 7 Yilligi

?abla US Eclg< s~l LiHnimn T 1s m ~ıiik H aciml~ri

G:jec TEt.ne er Gelen !eknele~

--- -----------------------.... -.. ---.. -.. --.. -.. --..... -.... ---.... ---.. ----... ........ ---.. ----..... --.. ---------- --
Yd"e çıdrn Yuk:eae Mle gelen Bosaltma
.. .. ----- .. ----.. ---- .... - ----.. -- -- -- ---- .................. -------------- .... ........ -------- .. -- ---- --------
N~t can!i htyvan ?ilk Net Can!i hayvan Yuk
?:l Saj·i ?UK s a yısı :on Sayi 7uk say isi t)n
--
.. -- ........ --.. -.. -.... .. -.... -----.. --.. --.. --.. --.... ---.. -----.. -.. . . --........ -· -...... --.. -----........... ----.. --.. -- ........... ---.... ----------.... -
me l9 ; ms ~~170224 . 96625 27209307 4857 14617449 345276 15479670
':'op~aoı lm .861 :nms mm 22165359 m; lmsm 586Sl8 21093317
!~Sl 5S1~ :8825301 3455;1 26552531 5597 15780864 547750 20183 539
•98! 8~?5 ·mm: )80i5E m;5:2s BOi4 ?3193791 1843 2431 8054
!?9~ i 505 <fls1;.; 4U48 3381!694 7985 ~msas: 6377 354:6997
l?S4 3096 :iCH! 23545: 45151:3 ~ 9575 29022244 4974 36312285
'.985 3:93 :?Hm: 209513 5003389 8974 26 1 63179 195935 3692"977
! ~SE .
9r·~:' : 11: 19;; 134236 ssmm 8766 26351314 133391 37 6 9738~

Hers:n -;: m l::s ı:m;H ım:; 24020176 1084 mm; :ıa mtm
isten:le:D :m 1:4: H29fü 33195 lsmm 1263 285l237 ım 4190204
ı !l~.
... ı 1554 1037!3: 289631 msm 1528 3498729 1013 4450512
im :m mm4 448' 55 1 96496 1857 44149 8" 1843 4844535
:sa; :o.6 :mı:: ons ma:ıs 1643 ms;1 0 976 6396532
. 9S4 lm :s :ım ı;ms 52 1 13 lEO? 5054937 4974 530m2
!9f 5 '.; 19 nm: 235512 5863117 ım ssm:3 !32 i 25 7317266
:m 1~ - t m~42S g5· 63 m4m l 808 616697S 62251 6620635

K.:rEin v< !si:encem :imlari . Ulu;al Uluslmmi Taslilaciliktaki Payi nı

ım : i. 52 E2. 3~ 99. 90 sus 2u: '. 7.19 o. 04 :2.7

mo :us 59. 75 92. 81 21.35 24.44 18. 53 o. 25 19. 82
:ss: :6. 95 2!. 43 83. 5;
, ·a
19. S7 27 . 30 2: .17 O.H 22.05
m: :~. 90 C.09 . ı, 5. 53 23 .1 7 19 .19 !OC.00 ıu:
1~83 :UE 15 . 65 89.: 4 lUS 2('.56 21.SI 15. 31 18.04
1934 : : . 99 ı? . c: 99. 64 '1.6& 16. 78 1:.4: 100 . 00 17.32
lSS5 21.0S 16.03 su: 10 . ;2 19. 52 ~o. 90 9U9 19 . S~
: 9S5 19. 50 15.79 6U6 11.36 20. 63 ;~. 48 61.66 l 7. 56
- --
--------- . --- .... .... -- - -- ..... ---- -- ---.. .. ---------- .. .. - ------- - --- -- --
. . .. --.... ----- .. .... ---. . . .. --.. .. -----.. -- .... -.. -.. --------
:.a;·n:k: DI ~ ~illigı. !9Sl
~ablo D.16 1url:iye ve GAP'ta ulasil Sektoru ıa ~u Ya t irl~lari

TURK!YS jAF :L:E?.!

----
Mı:yar 7L. !9lS i 1-'.~ : ı·~=- :: . i j:; .
·-------------------- -----
'/. P~AN

U!asıa Hcdu
lm
fııli
1981
fılli
m:
fiı!:
1953
~illi ım
ıısı
Tah. Jl&0 -3! ? ıı!:
m:
tab.
1985-S!
?lanlams l i ?.!. C. ?ı ı : ı
:9t•
tah. ?ııiı
:m
tah .
:~ ~=
?!ı: ı ~a ~. ? ıı :ı
!;.:·
:ah.
------------------------ --------- ------·-- --------- --------- --------- ---------- ---------- --------- ---------
.. Cmryc : ı m :63.76 115.16 :ıı. cı :sı.ıı ::a .öı :ı:6. !5 :oı. :c 1955. ı: :C!S. '.S ::: . H : .v: ı. ı- -. -~

1. KcröFLm m.ıs 70i .li EBU: 1:1.ı : e:ı.oı 24:1.C: -5;. EE H!!.H lT .H ESl. ;5 ;:.'• 56.:; ; - • ~: 1-

aı De1let v: 4S0.48 467 .il ı sı. :ı m.ıa c:.:c :;~a.:: 588. C·~ :ıil.6: :!99.5: :: !.i: .. ,,,.,.,
~ , t,
:;.:9 .. . ...
ıl yolla::
b) Koy yoll arı 11:. 00 134.93 207. 15 ::u2 :?ı.:: 1:·:.s; ısua : HUC s-:.:: :·l.:5 :; .:a ::., ı 1.5:

ı. Licanlir - gemllık 111 .1' 1'9.09 14 4.li 19:.-ı !!l.4i j~~ . :: l!i. 5(• 1014. -: Ei:.:ı . ı . -
1. Havıc:iıi: I' .Ol 100 .Cl Si .1? ! ~9 .o: :;us m .;s ::: .Ol '57 .6C 591. ı: t9Y :.:s :; .~ ~
5. Boru !ıatlarl !8.18 li.I: 39.65 18 .!E 89. :s ill. )( 114.24 E:i. 6r !Dl.it l ~= . 6( :: . D! · ·-· ,! :.:E
---------------------------------- ·-------- --------- --------- --------- --------- ---------- ---------- -------· ! ----------
TO?L/,H 1139.04 1161.16 l 141.93 1318.81 1278.23 6142.li !Ol.35 mu' m,.e: H:;. ~[ E .i: : 1. ~:: 4~. :· ~

Ki\'nik : Dunyı
Ban>.as!-!aau Yatirielari n!n Duz enlencesı Cilt l, 1996 D?T ve M/? ca:ısoas_
ı: Hukuı et tarafından cnaylanm!s seklıyle
ı: D!s para boluaunu 9osterir
; : ?ETH' in ulusal pay! dahli
4: ırak-Turklye ıı. borubattı ulusal ve GAP alt toplaılar!na dahil <diimıstir

:AP ' :n Jl rı sıl U! ı st::ıa S<l:torrı

f.m Y;tı : :~! e: ı !c:nı!oi.: Fay i

;~$( :9s: !se·

Jlım M
cl u ~ı: iı :;~. :: ı i: ~ı h . ?i ı !ı 73h.
·------- ----- ---- ---- --····-· · ·
·-
:ırn:ı:llar: :.:c .
-·· .. , ,
Kmy:J:ar: .. : .5! :.s;
ı :c·. :e:
1
·.ır: .1; 3. :} ; .~ (
_: ;·cı :a::
~~:· :·:::a::
c
L:~a~ -Gec i ı : ı ::
~

';(
... ~.
u :
': ;,3!
ur
Ha·:ı ·ı lı;:aı
= ~n ta::r: ;,,~ ;, . :.::
..
.--------
'·- :.rr
---------
::ı?:.<~ : .; ~ l. : :
Tabl o D. 17 Karayolu Trafik Tahmini
1985 YTB Cinsinden Tahmini Trafik

Orta l a ma Gunluk Trafik Yo l c u GAP 'ta(YTB ) o rtal a ma

Ko ntro l ----- - - -------- -- - ---- - -- - - Tasi t Cinsin den Yilli k
Ka r ayol u Kesim No . Oto mobi l Ot ob u s Kamyo n Bi rimi (YTB) 1995 2000 2005 Ek Trafik Artis %

l.Adiyaman - SU/ DI Y Yo l u 3 60 - 06 262 9 228 973 1 , 5 30 1 , 9 24 2, 426 44 4.8

2 . Diyar bakir-E rgani 885 -11 5 70 95 36 6 1,9 5 3 3, 1 5 6 4 ,026 5 , 14 8 401 ·5 . 4
3 .Diyarbak ir- Silvan/ Ko zluk 360 - 09 680 730 622 4 , 7 36 7, 9 02 1 0 , 239 13 , 2 93 346 5.4
4.Gazian tep- Bi rec ik 400 - 23 1,7 03 22 4 3 , 732 13,5 7 1 20,826 25 , 85 5 3 2 , 14 9 1 ,667 4.7
5 . Birec i k - Sanl iurfa 400 - 2 4 448 10 1 3 , 26 4 1 0, 54 3 1 5,839 19, 43 5 23, 8 6 4 1,66 7 4. 5
6.Sanliur f a - Virans ehir 400 - 26 352 51 3 ,4 6 4 10,89 7 16,28 7 19,926 2 4 ,390 4 28 4.2
7 .Sanliurf a - Hi lva n 885 -1 2 39 4 91 559 2,3 44 3 , 67 7 4 ,619 5,81 4 1, 326 5.7
8.Hilvan - Diya rbakir 360 - 07 328 600 4 21 3,39 1 5,680 7,37 4 9 ,5 92 1 , 3 71 6.0
9.Virans e h i r - Nusaybin 400 - 28 202 56 2,852 8,926 13,328 1 6,296 1 9,93 4 4 29 4.2
10 . Ki z i l t epe - Mardin 950 - 11 922 92 383 2,3 47 3,8 4 6 4 ,9 4 0 6 , 360 1 ,027 5.9
11 . Mardin- c inar 9 50- 09 549 51 31 2 1 ,6 3 8 2,6 4 3 3,368 4 , 3 02 188 5.2
12 . Kiz ilte p e - Nusaybin 400 - 29 361 30 2,9 49 9 , 29 8 13 ' 903 17 , 0 14 20 , 83 1 809 4.3
13 . Cizre - Sil o pi / Habu r 430 - 0 1 19 8 32 3 , 007 9 , 31 5 13 , 880 16,95 1 20,709 688 4 .2
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* maksimum geli s me h alinde
Kaynak: Ka r ayo llari Ge nel Mudurlugu verıleri, 1 985. Digerleri musavi r tahminidir.
Tablo D.18 1985 de Nufusu 10. 000 den Fazla Ol an Yerlemler

IL YBRLBSME ISKI 1965 1970 l 975 1980 1985

-... ---- ------... --.. -- .--.. -----........ --------..... -....... -... -....... -... ... ... -.. --------.. -... -.. -.....
SAliLI URFA Kuratli 5751 5780 7293 12976 GRUP 1
A KARDIN SILOPI 2645 2923 4460 681 l 13071 SUREKLI BUYUHE
A SIIRT KOZLUK 3742 4613 6197 10157 l 7421 (1965-1985)

B SIIRT SIRNAK 4936 7025 10587 10997 12141 GRUP 2

8 Dmmm CBRKIK 5420 691 o 9749 9798 l 2566 SURBKLI BUYUK!
B ADIYAMAN KAHTA 6885 9512 15602 16397 25510 (1975-1985 )
8 SANLIURFA CEYLANPINAR 12508 14350 20171 21679 25781
B GAZIANTEP ISLAHIYE 13775 16892 20683 22082 29031
B KARDIN CIZRB 8662 l 1137 l 5557 2000 3 29496
B DIYARBAKH ERGANI 10528 18544 21936 24218 33209
B KARDIN mm 30974 33740 36629 39137 44085
HARDI N NUSAYBill 7584 14994 23684 30982 45178
GAZIANTBP HIZI? 22675 30219 36190 38967 50067
mn MERKEZ 25480 29544 35654 42291 53884
B ADIYAHAN mm 22153 31263 0782 53219 71644
B SANL: URfA MERKEZ 73498 100654 132934 14 7188 194 969
GAZIANTBP mm 160152 227652 300882 374290 478635

c .~DIYAKAN B1SNI 11625 12025 16313 15833 17763 GRUP 3

c SANLIURPA smc 9015 15033 20395 18892 25660 SON DONBKDB
c SANLIURFA BIR1CIK 15317 19392 201D4 20081 25998 BUYUME GOSTEREN
c SANLIURFA SIVBRBK 27517 34146 40996 29464 48333 (1975-1985)

D GAZIANTEP HA BAN 2303 3563 5381 8213 l l 176 GRUP 4

D SIIRT KURTALAN 3422 6097 7001 lOm 123 52 ISTIKRARSIZ
D SANLIURFA AKCfüLE 4526 6096 7828 11184 15542 BUYUME
D KARDI N KIDYAD 1039 l 12987 16905 19951 22169 (1965-1985 )
D DIYARBU:R B:SKIL 4444 9403 12775 19059 24862
D KARDIN mmm 9589 16376 21531 30445 408 52
) SANLIURFA VIRANSEHIR 11063 17850 m ı ı 40820 45329
DIYARBAKIR SILVAN 12158 18592 29599 43624 45825
D GAZIANTEP mis 38095 43438 54055 58335 59876
nYARBAKIR mm 102653 149566 169535 235617 305940

E KARDIN ma 6684 ıım 13292 15288 13975 GRUP 5

g AD!YAllAN GOLBASI 5044 9616 15103 20390 22153 ARTIS HIZI DUSBN
SIIRT BATMAN 21990 44991 64384 86172 110036 (1965-1985 )
-................. -..... -............ ............... .... -......... ...... ............... -... ........... ...... ----- --- . . ................. .............. -. . . . ... ........ ....
TOPLAM NUFUS 710463 995D6 4 1281918 1559619 1997505
............ --.. -..... -... . . ..-- ---- ---------... ------- ------- .. -- ---------- ------ --... --- ... ... ...
Note : Huni:ipalities are capitalized.
Kaynak : DIB Nufus Sayiıi IPYB/DPT)
~abk D.19 Nufusun Euyuae ozellikleri
11985 de Nufusu 10,000 den Fazla Olan Yerlemler )

Ortalama Y ı llH Buym l\l

.. ----........... -... --... ------.. -- ........ ----..
1965 1970 1975 1980 1985
IL mmKB ISK: 1970 1975 1980 1985 HUFUSU
----......................... -........ . ........ ------.. -.... ----.. ---..... ----- ...... -- -------................. -..
SANLIURPA Huratli ) .1 o 4. 76 12. 21 12976 GRUP 1
HARDIN SILO~I 2. 02 8.82 B. 84 13. 93 13071 SUREKLI BUYUKB
SIIRT KOZLUK 4. 27 6.08 10 . 39 11. 39 17421 (1965-1985)

SIIR? SIRNAK 7. 31 s. 55 o. 76 2.00 12141 GRUP 2

D!YARBAKIR mm 4.98 7.U c.10 5.10 12566 SURBKLI BUYUMB
ADIYAM AN KAHTA 6.58 10 . 40 1.00 9. 24 m10 (1975-1985)
SANLI URFA CEYLANPINAR 2. ~9 i. 05 1.45 3. 53 25781
GAZIAN'l'E P ISLAHIYE 4.16 4.13 1.32 5. 62 29031
KARDIN CIZRB 5.16 6. 91 5.16 8.08 29496
DIYARBAKIR ERGANI 11.99 3. 42 2.00 6. 5: 33209
KARDIN mm !. 73 1.66 1.33 2. 41 44085
lfüDIN HUSAYBIN 14.61 9. 57 5. 52 7. 84 45178
GAZIANTBP NIZIP 5.9! 3. 67 1.49 5.14 50067
s-IRT mm uo 3. 83 2. 47 4. 96 53884
ADIYAKAN mm 7.13 6. 97 3.98 6. 13 7164 4
SANLIURFA mm 6. 49 5. 72 2.10 5. 74 194969
GAZIAHTBP KSRKBZ . 29 5. 74 4. 46 5.04 478635

ADIYAMAN &ESNI o. 68 6. 29 -o. 60 2.33 17763 GRUP 3

SAHLIURFA SURUC 10. 77 6. 29 -1.52 6.32 25660 SON DONBMDB
SAHLI3Rn. BIRECIK 3.73 1.80 -o. 02 5. 30 25998 BUYUKE GOSTERBH
SANLIURFA SIVBP.BK 4. 40 3. 72 -6.39 10. 41 4833 3 (1975-1985)

GAZIANTEP mm ~ .12 8. 59 8.82 6.35 11176 GRUP 4

sım mm.~N 12.25 : . 80 8. 32 3. 42 12352 ISTIKRARSIZ BUYUKB
SANLIURB Ar.CAKALE 6.14 5.13 7. 40 6.80 lfü2 (1 965 -1985)
KARm mm 4. 56 5. 41 3. 37 2.13 22169
DIYAREAKIR mm 16 . 17 6.32 8. 33 5. 46 24862
HARfü mimPB 11.30 5. 63 7.1 7 6.06 4085 2
SANLIURFA \'IRANSEliIR 10 . 04 8. 01 9.24 2.12 45329
DiYARBAKIR SILVAH 8. 37 9. 75 8. 07 o. 99 4582 5
GAZIANTEP mıs 2. 66 4.47 1.54 o. 52 59876
Dm.RBAKIR KKRKEZ 7. 82 2. 54 6. 80 5. 36 305940

KARDIN DERiK 10. 82 3. 54 2. 84 -!. 78 13975 GRUP 5

ADI YAKAN GOLBASI il. 77 9. 45 6.19 1.67 12153 ARTIS HIZI DUSBN
SIIRT BATK.~H 12. 48 7. 43 6. 00 5.01 110036 (1965-1985)
- - -
--- .. --.. -----........ . .... --- .... --... -- ------------.... -.... -- --- .... -.... --.... -.. --.. ...... --
TOfüH NUFUS 6. 97 5. 20 !.00 5. 07 1997505
-- --
.. ----.. -.... ------.... -.... -.. -- .... .. --- .. - --- .... -- --- - --
-.... .... . . ............ - .... ---.. -- .. --..
Not : Belediyeler buyuk harfle goster ilcist ir.
?ablo D.10 (1945-85} ııufm '.'e 1005 Yılına Kadar Eq!lıı Proı:ksiyonlari

!LLBR '.945 1950 !955 1960 1965 197C 1975 ; 98( !935 :ı:: :c :'.
ACI YAKAN 308715 133717 :mas 303511 346891 ;57595 ~: ~7 ~s ;rnıc 6: ;94 ! m:ıı
J'. !ARBAKIR mm mm 3l3903 40188! 475916 seı:oe 651:33 71Sli0 52~ 5:,5 ! !06565 J;C'4f: ~ s:cs 5( : 77S99:
GAZIANTRP :msa ı:ew 376969 134579 51'.016 606S40 715939 ıcm: %6l9r ııı::-: :;:::ss : 552!16 :
1
a:13:
~.AaDIN 23!45' :69!SO m5:o mıı; mm l53092 51m: iE495i 65:~69 ·4 5; ıı 8{?:;· s;:s;; !(f:!J:
iJIRT B3627 l567C3 !91231 :6ıa;1 320634 3815D) H54a3 ::ı; ll rns:: · Hr9~
SANLJURFA 263355 19839! m:9S !50798 53613: 53;3;7 so:rn 79:D3l sssc:s 1::1w ::rn: ı

30LGE TOPLAMI

TURUYE GER! KALANI m:sm 19600510 W901S3 25697067 29013681 3380201( 271351SS !1165329 45360E9: ::;:m; :sı:s::~ 5H~!3!" ·s;;;:

7URHYE TOPLAM!

3AP ILLERININ YILLIK BUYUME HmARI (\,

1945 l 950 1955 lm 1965 !970 :9 = l ~S! ! ~ 9:

•r;•
. ı ..

:LLER 195C 1955 1960 1965 1970 1975 !92C :m :39: :co: ::es
AD!YA~AN :.:e 1. ?1 :.57 :.ı: 1.1: i --
: .:ı : .~ 3
DiYARBAKIR 3.18 3. 20 3.1i ; . 44 4. 08 : . j0 3.€3 3. i: ; .il : • !E : . (•!
GfüANTBP 1.51 2. 80 2. 89 l.29 J. 49 ; . 37 2. 47 ; . 63 3. :: : . 01 : . :;
HARDIN 1. 83 2.54 :.96 1. 40 : . 63 1. 78 1.63 : . 9i ." :.:ı :.::
ı :IRT J. :4 4.06 3.!6 : . 66 J. 90 3.53 3.15 u:
SA!ILJURFA 2.49 3.14 1. 91 2. 32 3. 61 :.11 ~, !S :.E9 !.El : . 6'. : . :E

30LGE TOPLAM: 1. 82 5. 67 3. Ol 2.S5 2. 76 : .12 3. s: U'. :.'.ı( : . Sf

. ,.

TURKIYE GER! KALANI 2. 16 : . 61 2. 89 2. 46 2. 48 2' 51 1. oe : . 3~ :.:3 •. !-: :.1:

TURKIYE TOPLAMI 1. 30 2. 81 2. 89 2. 49 : . 55 : . 5j 2.09 : .s: : . 3~ : .:ı :.:c

m ILLERI - ULUSAL NUFUSUN t OLARAK

:LL!R 1945 1950 1955 195C 1965 1570 1575 :m 198: ocr
l .,.

/,DIYAlllıH o.81 o. 84 0.85 us o.56 o. 81 ~ .f6 t. !5

.. , ~. s: : •~ E
m.mmR 1.33 !. 40 ı. 43 Us 1.5: UJ 1.61 :."l : •94 :.:5 :..
.:ı,
mIAHm 1.54 J.57 1.57 J.57 1.53 !. iO 1.7; !. Si ~ ' 9! : .([ : . '. 9 :.!:
1.15 1.29 1.17 1.27 !. 37 !. 27 !. : g !. 26 : . 29 !. ; : !.3; .... ':.
5IIRT c. 71 o.i5 u: o. 84 U! u: ~. 95 : • OD : . Ol 1.1! : .ı­ ı.::
SANLI URFA 1.40 !. 42 !. 45 1.45 :.H !.il 1.48 : .ı: !. 5' : . 55 : . i5 :.s·
3 .,
BJLGE TOPLAMI 6. 24 6. 43 7. 37 1.41 ; .54 ]. 27 ı. 96 '. 9i 9. ~5 ~ '::

mmE GSRI XALANI 93.75 93.57 92.53 92.59 92. 46 9:.!3 92.04 9:.03 9:.:; 9!.25 9U5 9'..53 ı;.ı-

;uRme TOPLAMI :oo 100 100 100 10~ 1(0 !OC ::r ,"
Tablo D.21 ıufus ?roıekslyo~lm ( lgıliı )
{200S de oufusu 10,000 deo faı i a olao yerler)
BUTUK! !NDUSI
-----··········--------- ·-····-----------···········- ..·------·· ...... .. ...... ..........................
iL BIL!QITI !!İS lm ım 2000 : oo5 198S ım 1995 2000 200 5
.................................. ............ ...................................... ....... ........ ........ .. ............. .. .

/Jl!TAW smı 11163 20517 22982 15186 28067 100 116 129 11ı 1S8
UBTA m10 mo1 39537 19 1ıs 195!8 100 ııs ıss 193 191
GOLBASI 2mı 30ısı 410S7 5S2S6 Jllll 100 ıı7 18S m 335
mm 71611 87091 109487 126587 118317 100 122 ısı 177 ~Oi
....... ............... ............... ................................. ..........................................
TOPLAll {lOOOOt) lı7070 169989 lll063 mm ı oo m lOO lıl lSS ıs: m
iL TOPLAKI mm 489110 551650 615911 683ll2 100 111 128 11ı 1S9

DJURBAlll HAii 9575 ıım lı990 ıms m18 100 ııo 116 ısı 170
cım 8019 ıo s ı2 13686 l7381 2ııs3 100 131 170 216 275
mm l2S66 14988 17538 20194 ıms 100 119 140 16: 187
!RGAJll ı3m llllS Sl601 62289 79019 100 124 lSS ıaa :ıs
BISKIL ım2 37SSO S6386 827SI ı2oıoı 100 151 227 333 ısı
SiLVAN IS8ı s 77291 104418 139697 ıms1 100 169 228 ıos ıco
mm ıomo ıoım m ııı 610529 JISJD7 100 lıı ııı ıoo 211
·------------ .................................................. ------------·······--······-·······
TOPLAM {lOOOOt) 422402 S91SOO mm 947440 ll9ı293 100 141 11! ;ıı ısı
iL TOPLA!!! 934501 11om9 ı ıom2 ısmso ımm 100 118 110 161 19?

GA!IAWT!P YAVUZELi mı sm mı 8640 106!1 100 119 ıso 18! 231

OGUULI 9547 10937 ımı 14668 ımı 100 ııs 133 1~I 116
HUROAGI mı 7960 l ll6ı ım ı ı1m 100 140 191 ııı ııı
ARABAN 11176 17646 2ıı ı8
57061 ı8880 ıoc 1S8 :ı6 348 sıı
ISLAHl!E ı9o ıı ı sı ıo mss 496 08 i8l61 100 1: 1 :ıs 171 201
mıs S9876 1m 8 um
9 ı 9S9 lOlll O 100 ııs 11! !57 174
Hl!IP S0067 62208 7483! 89lı7 lO!llO 100 ıı4 149 m ı!ı
mm mm 627926 782089 912101 1102006 100 131 16i :o ısı
-·····-······ -·····--------------·--·----·-·········· ····-----··························
TO?LAK 1100001) 628185 828385 ıoııııı 12 7Hlı ısmoı 100 ııı 161 ?GJ :sı
iL TOPLAMI mm ll ı ıııı ıı3ms ısıııı6 ı1811ı2 100 11a ııs ııı 18S

MARDIH TISILLI 97!8 llOı8 llliS 13161 ımı 100 ııı 114 134 115
DElll ıım 15691 11231 11081 18191 100 11: 11! ıı9 131
MA!IDAGI 8m !0 9ı 7 ım ı 18081 m ıı 100 ııı 1?1 : l! :81
!DiL 8465 11 140 ıms 18186 ı3S38 100 ııı 110 ıl! 2ı
SiLOPi 13011 17ll6 22401 29135 ıi S81 100 m 171 m :sa
mm ııı69 ım ı ılm ı ıı33
43885 100 119 ııı ııs 198
cım 19m 3SHI 42477 soııı
S8350 100 l?C 144 110 19!
mm llDIS ı mı sııo1 smı 60328 100 108 116 128 131
ummı ms2 sı ıı9 57872 s1s18 ll2884 ıco lll 116 1CS m
NDSATBll ı sı ıs ııı9ı 89211 118549 l6318ı 100 lir 197 ZEi. ısı
--------····· ---·------·----------------------------- ----------------·------------------
TOPLAll {!OOOOt I l0882E ı!ı !94 363607 443013 Sl iOlO 100 110 174 21ı ı6:
iL TOPLA.~ ! 652069 749111 849147 952!14 1061lı3 100 115 ııo 146 16ı

sım SASOi mı 6171 7907 9816 ımı 10~ 106 ııı 169 ll!
mm 12141 14686 11639 L0891 ıms ıco ı1ı !IS !11 ıc4
BATUJ 6665 9418 ıı119 18385 ıS7!ı 100 141 l!8 115 ıs6
IDRTALAJI ım2 160CO 21086 ı702 S 34417 100 130 171 :19 :79
IOlLUl lHll mıs 39182 42999 S631l 100 m ııs 241 ı:ı
mm sıs81 61774 mso 19368 90lll 100 ı ıs ı10 :ı ' 168
BAT KAY 11oo ı6 ısm o 2 1ıo1ı ıs ım 381994 100 l4l 191 m 341
-----------·· -----------------------···-------------- ----------········--······--·------
TOPLAM{' OOOCt 1 ıos8ıl 284058 368117 461701 mm !00 ıı8 119 m 301
iL TOPLAMI Sl4141 6?1912 748091 876746 ıoıo66! 100 l?O lll 161 19S

S.ORfA HILYAll 7907 9596 1105! ım ı ımı 10 ~ ııı 140 160 ıs:
BOZOVA 9S98 11 ıı ı ı 1ııo 1567ı 17999 100 118 ııs ııı 188
Bmm ısm 18163 ı11 ıs 1ıııı l514J 100 !DE ı :c ıı: 135
cmANPINAR 25781 ıs86ı ı:ııo ı6168 3995S 100 111 !26 ııc 15S
mm LE 15542 20301 ı6109 1 ı ıs9 !4405 100 ı ıı 1)0 210 ı86
SURUC 25660 ıı126 ıa73 9
l6S66 55516 100 12S ısı 181 :16
sıv ım 48lll S6ıı6 618S9 70163 76901 100 111 ı1c ııs 1S9
ViRAHSEHIR ı sm 66ııs 9ı096 129349 ımıs 100 116 ıoı : ıs i9l
mm 191969 236776 302811 370457 448105 100 121 155 m ::o
···-------··· ----------·-·---·------·-------------··· -----------------···· · ·············
~OPLIM {100001) 381612 480134 61102! 748515 9091!0 100 116 16C 19E m
iL ~OPLAKI 795034 869131 989005 1113;47 12449SI 100 109 114 140 I''
. ......................... ········------ -·············· ------·-··- --·------- -·-····-···· ·············
BCLGE TOPL.l.!! l!DCOOtı 1984Sı9 1650260 ımlll lll l6Sl SlSC967 :oo 13! 169 :o; :ı c
iL TOPLAl!l mmı m9013 5183633 6639914 rnmo ıoc llE 131 ısı 116
------------····-··----------------- .. ---·- ·· ······ ···-·---··--·--·- -------------------------····------
?abla o.ıı Hulus Proıeksıytnlm 11005 de Wulusu 10.000 dın :azla C!ın ı:=ler
tALTSRNATI! Al

BDYUKE ıııom:

IL smom 1985 i990 1995 ~000 2005 19ss ım 199S ıoco 2oc5

AOI!AXAN smı 17763 ısm 21122 2Sl29 29452 100 ıcı 121 141 166
UHTA 2Sl1D 281JS 368SI 48436 51992 100 111 144 19C 104
GOLBASI 221Sl mıı 38271 54178 77832 100 12: 173 146 ısı

mm )1644 71191 1020S6 124801 155664 100 108 ll2 lil ill

TOPLAM 110000• } llJOJO 151258 198603 252816 311910 100 ııo 115 ısı :ıo
iL TOP~AKI mm 508330 600600 709!87 837255 100 1!6 139 165 191

oıımmı HANI mı 10230 13088 11100 17151 ıoe 107 137 ıso 179
~!NAR 8049 9115 12801 17181 23283 ıoc 111 JS9 ıı: 189
CEIMU ıım 13399 16108 19962 24739 100 107 :ıı 1'9 19)
!RGANI 33209 36756 18275 61573 830Sl 100 l ıı 115 185 m
mm 21862 11817 65760 102013 157181 100 168 m m 623
SILVA~ 15815 86136 121171 172111 14023S 100 ısa :66 j'6 s:ı
mm 305910 llllll 582097 7S2316 9809S6 100 1!6 190 115 32:

TOPLAM (10000+} 422402 611276 858821 1137781 IS21111 ıoo lll :oı m 361
iL TOPLAMI 934505 11Sl88i 1126401 1762157 21?6673 ıoo ı:: ısı m :ıı

GA!!ANT!P YAVU!ELI 4606 mı mo ssıı 11226 100 !06 110 ıss 211
CGUt!LI 9517 mı ııs67 11178 ıım 100 ıo: :ıı li2 l!S
NUROAG: sm 7081 10111 15271 22152 100 115 ısı 269 3!6
ARABAM lll76 15101 ıms ısm S9976 ıco ıı: :10 m 537
!SLAHITE 29031 38961 18782 6103! 16341 100 131 ~63 :!O :n
mıs S9876 82102 97819 ıımo 136667 ııo ıı; !63 19J ~~s
NiZiP S006J 69013 87011 109676 136135 100 ı:s '.H : 19 !J!
KIRUZ 178635 6!6608 909354 1196839 1571872 ıoc l! 5 190 :so 329

TOPLAM (100001} 626785 911248 l187893 151878S 2034021 100 ıı: ıa9 :ıe ::3
Il TOPLAMI 966490 1185101 !ISSSS9 1786153 2191553 ıoo ı:: ısı 16s ::1
KAROIN Y8S!LLI
omı
KAZICAGI
9798
ıms
8269
9789
13920
9E99
ııııo
16037
13207
12975
17828
17828
11368
19119
21427
ıoc
100
ıoc
ıcc
lN
1!1
."
116

ı5o
ı::
ı:s
ısı
141
~95
mı sm 9SJ9 ııı96 ısm 2m9 1JO 1!7 ısı :ıs ;9:
SiLOPi 13071 15267 20818 25721 39199 100 ıı; 16C 1;1
MiDYAT 22169 2340S 293S8 36806 16124 ıc o lOE ıı: IH :lE
CIZRB 29196 ıım ı9s 21 19121 61121 100 ı:ı 161 :c!
mm mas 12390 18m ss166 rno6 100 96 lH 126 :11
II!ILTIP8 108S2 S9963 78733 103012 !31798 ıco 14' '.93 ı:c
NUSAYBiN l5178 S6130 83016 11687S 171 S07 100 ı:ı 181 119 J8[

TOPLAMı ıooor+ ı ıosm mm 3Sll61 456126 msıı ıoo 130 169 m a;

iL TOPLAJU 65206! 771697 921111 109SH9 1301761 100 :ıı 111 163 :co

S!IRT SASON 5821 5163 731S 9698 12889 100 91 1:6 16' 221
mm 12111 13166 16381 ıos8ı 2S98 6 ıoe ıoı ııs n : ıı
BAYHAN ms 8329 12211 18109 27025 100 115 181 m ıos
mmAN 123S2 11151 19S86 2E619 36172 100 ııs 159 !16 m
IOlLUl ımı ıom 36391 msı S921B 1)0 lii 209 :13 m
mm Sl881 51633 61973 7!175 9SOOS iOO ıo: 121 115 175
BA?l!.~N ll0036 112196 mm 349111 SOOIB! 100 !il 221 ııs m
TOPLAM 1:0000.ı ;mıı IBISSI 395589 !343!9 i:mı ıo' ııe :~! :6c J6l
iL TOPLAMI 521741 65169! 810298 1007025 12503Jl ıoc ıcı 154 !!: 1ıı

s.om mm 7907 ııoı: 13179 ı sm ıssıa ıoo m 161 :91 :ıt

BOZOVA 9598 ıom 12681
15651 189!8 100 109 ll2 163 197
CEYLANPINAi 2mı 26616 l098S
36111 11m ııo :oı ı:o !il 163
BIR8Cll 2S998 32376 37298
11359 1601S ıoo 115 w 1s9 m
A!CAlALE ısm 18721 25223
31218 16671 ıoo ııo 16: m ıoo
SDRDC 25660 ım2 1612s
m8o 72738 ıoo ııı lSO :ıı :ıı
sıvım 11m 61752 mıı 8118S ıoom ıoo rn ııs ısı :ts
vmmm ısıı9 mıı 1096S6 161oss mm ıco 168 242 m sıı
mm 191969 mm 360516 16 1260 mm 100 110 18S 2ı: 301

TOPLAM110000+} 381612 mm 709393 909384 1163S3S 100 Hl 156 2!8 3'i

iL TOPLAMI 79SOll 935286 1101510 1196741 1525825 100 1!8 139 !il ı9:

SOLG! !OPLAK ı 10000+) 1981529 ?800135 3703660 1839611 6392103 ıoo 111 ıeı 214 ı: :
ı' !DPLAMı mım 5:09300 5315812 1mm 9281000 ıoo 121 ııı m 211
~ablc D.13 Nufus ?rcıeks:yonlm 12ccs de Nu f~su ıo,o ıo den
fa;la Olan ıer !er J
I A !tm atıf BJ

BUYUKE mm!
------------------------ ---------------------------------------- -----------------------------------
:L B!LBOIY! ım ııı~ ım 2000 m5 l!SS ı990 ı99! 2~CC :oo!
------------------------ ---------------------------------------- -----------------------------------
.\DIYAKAN smı ım3 !3928 2ı601 :mı :8096 ıco ıoı :ıı !39 ısa
lAHTA ıss : o 29512 37163 47506 ım8 ıoo ıı6 H6 ıs6 ı94
GliLBASI ms3 ııoı; 38S93 !l! l2 ıım ıoo 127 lH 1ll ııs
mu; 71614 60l!S ıo:ııı !12!0! 1!8!91 ıo o 112 l!! ı· : :c-
------------- ---------------------------------------- -----------------------------------
TO?L.1.K (1 OC CO·) !3JOJC ımıı 100273 1!J99! 300110 ıoo 111 116 ıs: :ı~
:L TDnAK: mı:8 mm 562661 mm 1!2022 ıoo 111 131 !5C !::
ommm HANI 9S75 ıo589 13177 ı ıı oı l63?S 100 ııı m 111 171
mm 12S66 '.2728 ımı ı681! 22ı16 ıoo !Ol 103 131 1"6
C!HAl 8019 ıl869 l6Sl9 l9S47 23m ıoo 172 ıos w :ı;
IRGAM: 3H09 38016 18601 60291 79!00 ıoo liS H6 '"
·'' m
mm i!Sii !0753 52187 msı llll16 100 !61 ısı l'! m
mm lS82S 83!83 1153!6 lS8S!3 :ısm 100 ısı ıs: 31! !JC
mm 3059!0 mm SS1355 6!ll09 178986 100 111 m :8·
------------· ----------------·----------------------- -----------------------------------
TOP LAM(10000;) 412!01 635696 mııı ıos 6 m ımm 100 ıso 19! 1i0 ıa
iL TOPLAM
I 93!505 ııı 11 13 1336306 16059! 2 1929090 100 119 l!l ı ı: :06

GAZiANTEP YAVUZELi 4606 mı 603 8351 10691 100 109 11! ısı ıı:
OGU!SLI 95!7 ı ooıs 119!7 11177 16800 100 106 125 !!8 17!
NU!DAGI mı llll 10!8! 1!951 illi! 100 119 ıs: :61 37"
ARASAM ııı76 l 61SS 21732 37578 smı 100 :ı s 121 336 S!l
ISLAHI!! 2!031 37941 !6106 S623l 68!06 100 131 !S9 !!! :ı6
mıs S9876 som 926S3 l06S07 122!60 100 l3S 15S ı 8 ~os
mı ı S0067 67107 81!18 101041 12ll76 100 13! l6S : o: 1!J
mm mm 678385 861329 ı 10260! l! ll 163 100 112 180 ?30 ;9 s
------------- ---------------------------------------- -----------------------------------
TOPLAM (lOOOOt ) 618785 890!03 1129767 l!l3093 1831801 100 ıı: ısc : 1ı 2!1
lL TOPLAM! mm ı:ıım 13rn20 ımsoı ı9 ı 1m 100 118 11! 168 201

!!ARDIN YISILLI mı ıoııı 11397 12706 11256 100 103 ll6 13< l!S
oım ll97S ıııos ı61!6 17!58 18810 100 103 ıı6 125 !?5
l!A!IDAGI am ıooı o ıım 17!58 13165 100 111 ı6l ıı: '91
10 1~ sm ıom 13187 118!6 23561 ıoc 121 1S9 :ıı m
moıı ımı ıssoı 20990 28127 37619 100 111 16l 215 :!a
KiDYAT 11169 ımı 29SS7 360!! m30 100 109 133 16: ı!S
cım 29!!6 32537 397!5 !8397 S8!09 100 11 0 ııs 161 l9l
mm !!085 !6! Sl !8818 5!311 60389 100 105 lı: 113 !37
mmm 108S2 583!5 7!5 s 9!902 110786 100 113 ı ~3 2ı: :16
ıDSA!BIW IS118 ssıoı 83579 11!!! 7 1633! 7 100 129 185 m 36:
-----------·- ---------------------------------------- -----------------------------------
!lPLIJ! (10000• 1 ıosm 280321 3S1639 mm
51!372 ıoo 131 ı68 :ı: m
iL TC?LAK! mm 746137 863239 mm ıısm3 100 111 131 l"
'• ı ;;

sım SASON 5811 6608 739S 9!96 :1176 IOC 111 127 163 :ı:
mm lll!l 13618 16196 ıoıss ımo 100 111 135 161 :oı
SAYHAN ms 8612 12311 17733 ısııo 100 129 ıss m 356
!URTALAH 113S2 116! 8 l!Jl9 26066 3!451 100 119 160 2ll :19
ıomı 17!11 3198! 366 ! ı ıım 56!1! 100 18! 110 138 32!
mm Sl861 S6S5l 65!!3 76SS1 !118! 100 ıos l?l 111 !6?
BATMAN 110036 167!8! mmmm 321501 ıs3 ıı ~ m
100 i DE
------------- ---------------------------------------- -----------------------------------
".OPLAK ( lOCOO•; 205831 300023 381115 som o mm 100 116 ısı 2!5 336
!L 70PLAKI S2!7ll 61771! 7S!ll6 917595 110!616 100 110 !IS 17S :11

5.DRFA HiLVAN 7901 107!3 11183 11181 16862 100 136 1S6 ısı 1ı3
BOZOVA 9598 10821 12770 lS319 18018 100 113 ll3 ı6 0 188
CE!LANP!NAR ımı 17550 3ll9S 3Sl7! 39!9S 100 107 121 127 ıs:
mı m 2S998 ıım 3S318 18102 4125! 100 121 136 Hl 159
A!CAKALE 155!1 ı!l82 1S391 33507 !IHO 100 115 163 2:6 286
SURUC 1S660 3S956 !1689 sıııs 6Sl77 100 110 170 :cı :sı
mı m !SJJJ E30S8 70892 80597 !Ol!O 100 130 1!7 167 ıs;
VIRANSIHIR !532! 7!!5 1 10386! l!Sll! 1080$6 100 164 ~2 9 J'' m
mm l9l969 265071 3050! !21912 S26156 100 136 175 216 ı·'
------------- ---------·--------------------·--------- ·-----------·----------------------
?OPlAK ( l OCOO+ 1 381611 517540 677ll9 81! 110 1050333 100 138 177 211 m
n ~OPLAMI 79503! mm ıoıım ıısıss4 13S22il 100 113 ııo 149 !il

··-·-------------------- --------------·--------·---------------- ------------------·--------------·-

B•LGl TOP'AM ıoooc+ ı 1!8!!1! : ıoacı 3S6JJ!O ıs:mo sııms 100 lll 180 :ıs 293
IL :O?UMI 13C3!!' i0:1i88 5916907 697Hl3 811SOOt m ıı7 ıı: ı6: ı91
---------·-------------------------------·--------------·--··------ --------·--------------------------
 Tablo D.14 Nufus Projeks:roniıri ı:oc ~ de Nufusu ıo.oov dec Fazla Olin ıırler
IALT!RNAm C1

BUYUK! !NDBr.SI
------------------------ ---------------------------------------- -----------------------------------
!L BELEDIYB :985 199Q 199S 1000 !OOS ım 1990 1995 1COC 1005
------------------------ ---------------------------------------- --------------- -- -------------- ----
ADI YAKA!/ BESNi 17763 i9611 22099 21891 18014 100 IH 114 14C li8
KAHTA l5SIO 30590 38011 m18 19453 100 110 149 18! 194
GOLBASI 211Sl 19041 39419 S3963 11031 IOC il! 178 14! 334
KERKE! 11614 83lSO 10517S 113625 14S063 100 116 141 lJj '('
------------- ---------------------------------------- -----------------------------------
TOP LAK 1HOOO;) 137010 161493 104811 150457 299561 100 119 ll9 183 21!
IL TOPLAMI mm 482969 5!194S mm 101315 100 111 117 144 164

DITARBAl!R HANI 9S75 11101 ı ım 11416 16487 100 116 !43 151 111
CINAR 80!! 10222 133!9 1'100 123Sl 100 111 166 :14 :ı8
CERKII 11S66 11517 17106 1998! 23161 100 116 136 ll9 m
ıamI 33109 39907 50319 61611 7983S 100 120 IS! !Si :ıo
SJSKIL 24862 1030! 60SI1 90S93 134297 100 161 115 264 m
SiLVAN m:s 819S9 111613 1S1816 104860 !00 ısı 116 lll 4l7
mm JOi9!0 ııım S38339 668126 8J65ll 100 141 176 :ıı 113
------------- ---------------------------------------- -----------------------------------
TOP LAK llOOOG;) !l188i 630016 806108 1011838 :ı181l8 100 ısı 193 m 3l ~
iL TOPLAMI 93!50S 1096310 13013S6 IS!!Ol9 ısııoss 100 ll' 1;9 l6S H6

GAZiANTEP YAVUZ!~! 4506 5184 mı Sill 10791 100 ııs !l6 ıs; :31
OGUZ!Li 9517 lOS67 11371 1419! 16957 100 !11 !30 ıs: 178
NURDAGJ 5671 mı 10814 l518S lllS3 100 136 19: 2,t ıs:
ARABAN 11176 l70SO 15611 38!1S 576SS 100 ısı ~:9 241 516
!SLAH!l! 19031 31515 !SI15 51106 65100 100 119 l~ 5 iB: ~~4
mıs 59876 79651 90466 l0166S 116543 100 133 l~l 111 ı:s
mIP S0067 66!6S som 91399 ııms 100 133 161 l9i m
mm 478635 670916 S4099! 1061861 ıım12 !DO 140 176 :e!
------·------ ----------------------------------·----- ----·------------------------------
TOPLAM l 100001 ) 618785 871!6S 1092151 1368S09 171Slil 100 139 !74 :ıs 1'5
iL TOPLAMI mm 1116161 1317915 ımoıı ıs13601 100 ııı 137 161 191

KARDIN Y!SJLLJ 9798 l061S 11801 11990 14389 100 ıos 110 !33 !17
DERH 1391S ısııı 16710 17S!8 lS9Sl ıoo 108 !:C 118 136
KAZIDAGI 8169 ıosıı 13769 17818 13482 !QO 127 16' 216 l!l
!DiL 846S 10716 13966 18141 13781 100 1?7 161 il6 :• ı
SiLOPi 13011 l6S16 11736 181SS 37970 100 117 166 :zc :90
HIDYAT 11169 1S4ll 30601 36S41 14339 100 lll 138 166 ::ıc.

CIZRI 19196 l!l2S 11209 !9179 5S9S4 :oo ll6 140 165 : o~
KERKi! !4085 mıı 50553 SS518 60951 100 ıoı lll !<6 !3!
mımPı 1085! S17S1 i1815 91481 11 1949 100 141 113 1:1 :~1
NUSAYBiN 15178 60911 86549 117005 l64S1l 100 ııs 191 159 365
------------- ---------------------------- ------------ -----------------------------------
TOP LAK l 10000; ) 10881! 181831 359726 14601S S616H 100 13S 11: :ıı 169
IL TOPLAMI 652069 736018 810661 959697 l09S081 100 lll 1:9 ıı: 168

SiiRT SASON 5811 585S 7561 958! 12240 100 ıoı ııo l6S 110
SIRNA! 11141 14117 16866 10341 14677 100 116 ll9 168 103
8.IYHAN 666S 8931 11601 11896 1566! 100 131 189 169 38S
!URTALAN 113S1 1517! 10161 16307 34351 !00 113 163 213 17!
IOZLUI 17111 33133 31465 l1856 56164 100 190 115 ııo 313
mm sıssı 58S91 66SS! 771S7 90110 100 109 114 143 167
BATMAN 110036 lmıs 225131 l06ll5 111609 100 119 ıoı m ısı
------------- ---------------------------------------- -----------------------------------
TOPLAK 110000;) 10SS3! 18508! 379111 !899ll 66501! 100 139 ısı 138 313
!L TOPLAMI 511711 619039 738915 881593 lOSI336 100 118 111 168 :oo

s.um HiLVAN 1907 10615 ıııss ıım 16011 100 13! 15! 177 103
BOZOVA 9598 113S6 13214 15671 18186 100 ııa ııs 163 189
BIRECll 1599S ll132 34194 36119 l916 S 100 ııo 133 l! 1 ısı
CSYLANPINAR 15781 18697 32303 2616! 10368 100 111 l1S ıı o lS7
mum 1SS!1 1om 16197 31156 4!86S 100 131 169 l?O 189
SURUC 1S660 35570 !265S Sl!89 61017 100 139 166 101 111
SJVEREI ısııı 62361 69118 11691 Sl917 100 119 !!? 161 l18
VJRANS!HIR 4Sl19 Jll3S 101111 1!3016 198031 100 161 ııı 316 137
KERm 191969 16115S ııım !0961S SOOJ69 100 ııı l1l 110 157
------------- ---------------------------------------- -- ------------------------------ ---
T3P~AK llOOOOt) 381611 518il5 6S7ISB 808670 993?15 !00 136 111 111 :H
!L TOPLAMI i9S03! SS8615 1001971 113601! 1283571 100 ll? 116 il ? 161

------------------------ ---------------------------------------- -----------------------------------

8CLG! TOPLAMlıt OOOt J l9800:117 SS761 ll9961S 4288ll: S56684l 100 129 11 111 :ıı
!L TOPLAM! 4303567 ~mm mıs~ı 6707753 1so9000 100 115 !H 156 Hl
------------------------------------------------------------------- -----------------------------------
Tablo D. 25 loridor Yerlemleri Nufus Buyukluk Dagiliıi

1985 2005

HUFUS BUYUKLUGU SAYI NUFUS SAYI HUFUS

·-·--------·-·----------·--·--·---·----------··-·--·----·--···--- .......... -- . .............................. ---........ -........ -
YBRLBSK!LER 201 den az 110 12.9 14069 o. 5 78 9.1 10120 0.2
YERLESMELER 201-500 arası 339 39.6 126615 u 277 32. j 96456 1.6
YBRLBSHBLER 501-2000 arasi 345 40.4 323586 12. 4 421 49 . 2 411278 6.6
YERLESM8LER 2000 den fazla 61 7. 1 2152691 82.3 ?S 9. 2 5687231 91. 7
--.... ---.. --...... ..... -.... --................ ----------... . . .. -............... ------........ -.. -.. .. ............ ----... -... ------- ..... -----....... --............. -... -..
lORIDOR TOPLAMI 855 100 2616961 100 855 100 6205085 1oc

Yillık
Buyume
1985 2005 Hız! 1\)

TOPLAM KORIDOR NUFUSU 2616961 6!0508 5 4. 41

BOLGE TOP LAKI m3567 7809000 3. 02

mIDOR NUFUSU (\ , 60. Si 7U6

 :ıbl: Ui Giıf ':r~dor !H!EH:f:ı::ı N~L:!n:
::: ! Yı: ıa:1a :t:: j~:: ?'a:!1

ı;ı; ::c:
mı !OIIDO! ımmmı MU1UlC rn:;:
······---·······-----·---------·--··--------
i! '!'ep~ us cu ! ~~7 :~=~·
: ooım !iıl :c ~)
ıc om k ıs:ı :o:s
?I Tu:lıp:e ım :o-c
ı sır :yıp:ık ısı: : ıo ı
il ftrlkcy ıi!I :m
ıomepe !iO! :ı:ı
!2 l kıkopru ııoı :m
! A tlı ı 146 ı:?l
:c !olloıo :m ~259
!! H !et.rli ım 22;~
ı: il D.:ı1qıc ııcı ~~; (

ıı il Aı)ır llll ı:ı ı

il il ! .Salat ı·ıı :r:

ı: ı lıbı o ım 23!4
ıı l9 Geld!buldu liii :;ıı

11 li Gotcıb1 9 !9li ırn

!8 il G:m ll :91' H!:
11 5 im ıııı mı
iO il camı :111 mı
21 ı; Seckoy ıı;s mı

22 :ı ıırıctepe 2328 )135

2:
:ı
25
..:oıs Gıl!oiıyı
Sımt
ıırıtm l :
21ii
:m
Wi
mı
mo
li'i
:ı 15 so;Jtlu :m ırn
21 ıı ıısikem llli mı
ıı ıı Baııokeyf ıcıı CH
21 Sek Ilı ı:ıı o sı
ıo Subıyıt ıııı H'.1
ıı ;5 lc ırh mı mı
ı: 11 Tepe ım mı
ll ı Dloym mı mı
ll ıı Cmılo mı m:
35 2l ıocıtoı ısoı 51~!
li 18 llDB 1!10 mı
ıı ıı B!Slll mı ıı5ı
l8 !5 labılı ms ııı1
l! li mcos mı !!il
10 !l O!CLI 6091 ıoıo
il !5 oxmı mı !1H
12 2 momı l!Oi ımı
il !5 lısillı 9798 11m
H l BILVAX mı li041
15 11 B.IWI 9575 ım ı
4i ıı 801011 mı lllii
41 1 cmı iDi! lllBl
il ıs iDiL 8165 :mı
H 11 mm ımı 23J81
50 il mm ı;ııı 24171
51 21 Bıykıo ıııs 25661
52 BISMI !1163 1!011
il ıı lDl!llAi 12351 ımı
i4 ll moıı 1307! n10
55 l sımıı ımı ~~?!5
sı il ' K!DllT 2l!55 ııoıı
57 il mum 11512 mı s
58 il ' llBIA 28318 mı•
l! 21 lOILVl 1712! sı ıı ı
ıo 2 UABAJ ııı1ı 51655
il 15 • mu 33111 ısrn
ıı 1 ' !IAIDII 19167 70:6!
il 1 ' SDIVC ıım 1:ıı ı
ıı 5 • mı.ııııı msı 65121
ıs il • llGIJI Jllll 807!6
61 :o • m mı 1960! 18181
ı7 18 • Slll! mı1 91 125
ıa il • ıımm ı 151!! mm
!! 1 ' ULIS ıom illi!!
10 1 •mıı 52311 ıııııı
ll 11 ' SIS!!!L mı~ ııım
il ;g ' ADI!IJl.\J '111? ı mıı
lJ ıı ' NDSAYB!i 11571 161161
:ı 1 • vııı.ıımı ı 18221 mm
75 1 • mm msı mm
1ı il ''3ATW !?1!57 lll!U
71 1 "SAlllOl!A 102!05 i!Olll
i: :o "CllllBAl: l ı:ırn 11!111
.! "G.UIAM?IP mı:s !?5~111
·················---------------------------'-·····--------·-··-·····
D!VS :ooo• mmı
TOPLA!! M !!81231
ıcmıı m:s :ı!1 '9 5
------------------·-····------·-············-----············-----···
l:t ! . :du: ıe ue:le: :1r.:t har:h ra::! ıı : :: r.
sn~ eı::;ıi;:' :: ; b :t';':'tsltdf bı: lVi ~olcrıuut:aaır.
!~!2A ı :)o.:c: ın tclian aarı:Hı
~ tt:a~ !Clrj:~i toy ou~ııs:ar: dab!~.
:: u: :ap ı:ınd:kı k~i n •1f•J:!a:ı fahıl.
Tablo D. 27 KORIDOR A
(Gaziante-p-Sanl iurf a-Kizi 1tepe-Mardin l

Nufus 1985 2005

500 den az Yerlesıeler 24572 19280

501-2000 arasi Yerlemler 47130 68119

2000 den fazla Yerlemler 949312 2462033

Kocatepe 2156
Atli 2217
Yaban 2384
Sekili 3231 mı
Uluya ti 3603 4853

smm 25998 39265

t KARDIN 49767 70263
t SURUC 32310 62027
t KIZILTEPE 45499 114949
t NIZIP 5234 7 117795
'* VIRANSEHIR 48224 198031
tr SANLIURFA 202105 500769
tt GAZIANTEP 486228 134 297'

TOPLAM KORIDOR NUFUSU 1021014 2549432

BOLGE NUFUSU 4303567 7809000

Koridor Nufusu \ 23. 72 32. 65

Nufm 500 den az Yerlem sayisi 84 65

Nufusu 501-2000 arasi Yerlesııe Sayisi 59 75
Nufusu 2000 den fazla Yerlesıe Sayisi 10 13

Kcridor Nufus Yogunlugu ( Kisi/ km2 )

Idari Merkezler dahil: 349 872

Idar i M
erkezler haric: 26 35

Not 1 : !dar! ıerk ezler buyuk harfle yazilmistir.

Not 2 : Birecik ' in 5 kıı cevre sinde hic koy bulunıımktadi r.
(KAPRA 1/ 200,000 Koy Yollari Haritasi )
* 5 kı icindeki koyler dahildir.
*' 10 kı icindeki koyler dahildir.
w Ana yol boyunca 10 km. Alan 2922 kl 2.
Tablo D.28 KORIDOR B
(Gazi antep-Sanl i urf a-Di yarbakir )

Nufus 1985 2005

500 den az Yerlmeler 17900 14530

501-2000 arasi Yerlemler m15 18916

2000 den fazla Yerlemler 1186958 3086289

Koca tepe 2156

Yolboyu 2259
Sekili 3231 m:
U!uyati 3603 485 3

HILVAN 7907 1604 7

BIRBCIK 25998 39265
• SURUC 32310 72924
• smm mo8 88 lBC
• NIZIP 52347 121531
u DIYARBAKIR 323621 36 84 S4
n SANLIURFA 202105 510824
** GAZIANTBP 486228 1355414

TOPLAMKORIDOR NUPUSU 2239073 3149735

TOPLAM BOLGB NUPUSU 4303567 7809000

Koridor Nufusu \ 28' 79 40. 33

Nufusu 500 den az Yerlme sayisi 64 51

Nufusu 501-2000 arasi Yerlme sayisi 42 53
Nufusu 2000 den fazla Yerlem sayis: !O 12

Koridor Nufus Yogunlugu (kisi/k~2) ...

Idari ıerkezler dahil: !22 1074

Idari merkezler haric: 20 26

Not 1: Idari ıerkezler buyuk harfle yazilıistir.

Not 2: Birecik' in 5 ki cevresinde hic koy bulunaauktadir.
(TOKB 1/200, 000 Koy Yollari Haritasi )
• 5 km icindeki koyler dahil.
.. 10 ki icindekı koyler baric.
u• An ayol boyunca 10 ki . Alan 2934 ka2.
Tablo D.29 Koridor Nufuslari ve Yogunluklar

NUFUS YOGUNLUK * YOGUNLUK **

KORIDOR 1985 (kisi/km2) (kisi/km2)
-----------------------------------------------------
1 842390 752 39
2 625416 437 24
3 598788 333 9
4 549103 1248 6
5 526170 612 12
6 520459 400 21
7 381293 211 20
8 399640 425 19
9 3 78493 430 10
10 367955 669 19
11 227260 429 18
12 212400 303 25
13 177743 109 24
14 174981 227 34
15 1692 36 1 08 31
16 160912 2 14 14
17 143195 87 19
18 132320 97 19
19 118705 133 21
20 56392 83 10
21 45639 101 63
22 23735 31 19
23 14366 n.a. 28
-----------------------------------------------------
Not : Bazi yerlesmeler birden fazla koridora girdiginden
ko ridor nufuslari toplami, toplami vermez.

* Idari merkezler dahildir.

** Kirsa l alan - Idari merkezler harictir.
 Tablo o. 30 GAP Koridor Yerlme Merkezleri
(2005 yilinda 10, 000 den fazla )

Nufus
Art is 1985 2005 Planin en son
SAYI KCRIDOR Kodu uı YERLESKE NUFUSU NUFUSU \ Degim Yenilendigi Yi l
--
... --...... ----- .. - ----------. . .. --- -- -- --
... --..... ..... ---- .. ----... -- ....... -...... ..... ........ --- ........... .. ----- .. -......... --... --.......... ...... .. . . . . ......... --............... ------
; 70263 141.18 1976
1 KARDIN 49767
2 15 x Yesilll 9798 14389 146. 86 J977
3 1 c smm 25998 39265 151.03 1985
4 2 c BBSHI 17763 28358 159. 65 1982
;
5 18 B SIIRT 5E267 94125 167' 28 1967
6 17 x HANI 957 5 16487 172 .19 1963
7 2~ c ;
smm 49608 88180 177.75 19:0
8 17 B mm 12566 23781 189. 25 1975
9 22 x BOZOVA 9598 18186 189. 48 lm
10 19 B • KAHTA 28318 H662 193.03 1981
;
il 4 D KILIS 60229 117121 194.46 1967
12 ıs c • CIZRB 3Hl4 65374 195. 65 1988
13 3 x HILVAH 7907 1604 j 202.95 1986
14 lS B SIRNAl 12141 24980 205. 75 1983
15 19 B t ADIYAMAN 71772 148:)j 206.59 1988
16 16 D •
HIDYA1 23155 51069 220' 55 1986
t
17 5 B ISLAHIYE 29353 65628 223 ' ıe 1967
IB 1 t SURUC 32310 72924 125' 70 198 2
1 B t HI ZIP 52347 12153: 232 .16
19 1987
20 2 A YAVUZBLI 46 06 10792 234.30 ım
21 17 B t BRGANI 33744 80716 239.20 1978
22 7 B *' SAHLIURFA 202105 510824 252' 75 1988
23 10 A ıt DIYARBAKIR 323621 865484 267 . 44 1988
24 13 D t KIZILTBPB 45499 122564 269.38 1988
25 s x CIHAR 8049 223 83 278.08 1979
26 1 B *' GAZIANT8P 486228 135 5414 278 ' 76 1976
27 15 x IDIL 8465 2378i 280' 93 1985
28 11 D WRTALAH 12352 34773 281.52 1985
29 11 D AKCAKALE 15542 44865 288.E7 1986
30 !l A SILOPI 13011 37970 190 ' 49 1972
31 il A KOZLUK 17421 56 956 326' 94 1985
32 il B t HUSAYBIH 46579 167161 358' 89 1958
33 14 E ıt BATMAN 121957 441143 361. 72 1976
34 :1 D Baykan 6665 25980 389 '80 1982
35 D t VIRANSEH!R 48224 202775 420. 49 1980
36 6 D • SILVAN 47359 207374 437 ' 88 1980
37 14 D • BISMIL 26838 137535 512' 46 1966
38 1 D ARABAN 11176 57655 515' 88 1968
-- -- --
..... -.. . . -----... -.. ---------- .. --...... -....... . . .... -- ---------------- ..................... ............. ........ -..... -...... ---... - -.......... ......... -.........................
TOTAL POP~L. 1071387 5526794 26 7.30
-- -- --- -- ----
----........ .. ----.. -.... .. ........... --.... . . . . .. ---.. -.... .. .. -.... -.. --.. --................ .. ----- ... -----------... ----------.... .. .... . . . -----.... -----
Plan Yenileme Bil~is ı: PYB / ~PT

Not: Idari ıerl:ez :er ~uyuk barle ya zilıistir.

t
5 ki icindekı koyler cabildır . ttt
A: Tutarli Pozitif Buym (1965 -85 )
tt ıo kc icındekı koyler dahildir. B: Tutarli Pozitif Buyuıe (1975-85 )
c: son Donemde Buyuıe Gos teren ( 197 5-B 5J
D: Istikrarsiz Buyuıe (1965-85)
B: Azalan Buym (1965 -85 )
I: 1985 de 10,000 den az Nufuslu
 Tablo O.JI K e n t ~el Al an Ihtiyac Ta h ı in leri

l 9S5 Fii li 2005 Ta hı i ni 1

-------------- ------- ------ ----- -------------- -- --- ---------------------- -- -------
Ek A1an
Iht i ya ci (Ha }
---------------------------- ---
Kent Al an Yogunl of Kent Al an l 9S 5 t!O\ '20\
s: 1edİYe tlufusu Ha. (K isi /Ha} Nufusu Ha. Yogunlugu lo g ~ n luk /agun 1uk
-- -------- -- ------------------- - ------------- -- ----- ----- --- ---- -- --- ------ --- - --------- --------- -- -- ---------
GA1 IANm Araba n 11 116 ss . 1 127 51655 '51.5 366.1 12: . 1 190.S
cmmm C e rıi k 1: 566 12.9 293 23 7S I S1.2 ı s. ı J o. 9 2U
SANL IIJRFA Akcaka 1e 15542 ı sı. J 86 HS65 523.1 342 . 1 29U 25U
4 AOIYAMAtl Kahta 2251o 1sı . 1 118 50061 m. o 23:. 9 ı 95' J 163. 1
5 DiYARBAK IR 8i sıi l HS62 226. 9 11o 111 ; 97 ım.s 99 S' 1 881 .J '9U
6 SANL llJRFA Suruc 25660 202' 1 12 ! 62021 188 .5 286.I 212' o 205' o
1 SAN LI URF A Birec ik 259 98 66' : J93 392 65 100. o JJ.8 1U 17. 1
s DiYARBAK IR Ergani JJ209 17 1.6 194 79SJ S 412' 5 24 0. 9 2 oı. 4 ııu
9 mOIN Kiz i ltepe 40852 31 5.1 11S 11 m 9 912 ' 1 621.0 5JS . 6 Q64 ' 9
1o KARDIN Mer kez 11085 302.' 116 60952 l l S' 1 115. ı 1i.1 46 ' o
il ~Atu u m Yi ransehi r 153 29 ı ıu ~5 1 198031 11 0' 6 191. 2 52U •o5.:
12 OIYAREAm Si lv a rı 45S25 191. 4 236 mm 869' 1 6!U 59).1 529 ' 8
il SAllL IIJ RFA Siverek m ıı 518.1 93 m21 921.5 403 ' 2 319 .1 2Q9' 6
1 GA1IfüEP tı i zip 500 61 l S9 . 9 m 11 )1 95 416 . S 256. 9 216' : ıeu
15 s ım Me t kez 53 881 !86.2 2S9 9132 9 J 15 ' 6 ı~u 100. ı '6' ~
16 Aomm Net kez 7ı 611 2Bi. 4 251 1198eı 59 7. 1 J 1ı. ı 25 7. 4 : 12.2
il s ı m catim 11o oıe 9 ~ 1.1 119 126792 l5 15 'o :rn. ı ms.ı wı. ;
18 SAtllI IJf.FA H:rk<: ıg;m SJ9' 1 21 2 500169 2155 .; 1? 16. 1 ' 1iO .2 956. 9
19 mmm~ M:rko z ıos:ıo s ıı. 2 3;4 aJ6512 22lU 1.1 1 . : ızıı . ı 104 •. 8
20 6A1IANHf N<rke z ~ı s m 1848' 6 159 IHZ97 2 mu ms.ı 2m.1 mı.o
------ ---------- ----- -- ----------- ----- ---- ---- --- ------ ----- ----- --------- -- -------- ------- ------------
16€ 1112 :7 95.& 21 l 1622560 2169: . ; ı.? ıs.: 123 62.4 : 0€1: '5
------------ ---- --- -- --·--- --------- ----- ---- ------------- ----- -------------- --- ---- -------- --------------- ---------
tı ot: Kents:I a l ö rı t ahıi n l:ri PYB/OPT ı a ra' irıda n sa9 la na rı
hata fotoJrJfl arina daı a nıa k tad ir .
ı
1985 yogunlukl ari kulla nil arak tıhıin e dilıisıir .
Tablo D.3 2 Sanayi Sitel eri

'. nsaa
Tamamlanan (i986) Hal inde (1981 ) Pl anlanan

Isy;ri Isci Isyeri Is ci Isyer i Isci

Yeri Sayisi Sayis i Al an {Ha) 1 Sayisi Say isi Alan(Ha) 1 Sayisi Sayisi Ala n{Ha)

ACI YAMAN

K. S. 3 350 2100

OiYARBAm
------ --- -
u. s 331 1986
K. ;' 5 298 11 88
K, S, 5 ! 00 600
u .; 108 64 8
u .: 100 600

GAZIMITEP
----------
O. 5.B 208 221
•)' s'6 100
Ku sget
u .s 88 528 35
K. S. S 114 6 68 l 6 14
K. s.s 1218 il 1235 1410
K, S. S 100 600
K.S' 5 400 mo
K, S, S 10 m
K.S' s 300 1800

~mm
------ ----
o.s.e 300
K, 5. S 190 1140
K, 5, 5 100 600

smT
------ ----
K, S. S ı;ı 22 38
K. ~ 's 250 1500

S.UHA
----------
K. S. S l 20
K. ~ . S 500 3000 100
K, 5. : 100 600
u .s 100 60 0
-------------------------------- -------- ----- - ---- ------- ------- -- --- ---------- ---------- -- -- -----
TOPLAN Hl 3 10002 ?52 2329 ıım m 12 mı 14158
-------- ----- ------ ----------------- ---- ---- -------------- -- --- -- ---- - -- - --- -- --------------- -. ---
:ablo u.l3 !eledıye A ~ty ap: Proçmı
t ~u ! u su ı 9Sl ' d< H.000· o:an yerler i

ım : ıc : :::def ::Jf. s
------------·------------------------------------------·--------------------------- ···········------------ -------
Ortalau TJpl am SJ ab;nes ı
nm msrıE H.H. H.E. su ilhonesı " obaya ~ H.H. r s~ai ~eo1
NU~US 8uyukl •ıqu • sarıs: sıyı kısı \ sayı k:si NUFUS : nm:
. . .......... ...................... .................................... .......... ......... ...... . . ... .... ... . ...
-----············-···········--------------------------
.\DIYAMAN mı:ı ı : 16; s.a 306; 15 1:97 ı:ı11 15 HE ;411 :30! 4 . ~; -. :m:
co:srn 221i3 5. s 3 eı : 7~ 1565 !E61i 15 9iS 5538 ·m: !6S!i :;m
lAHTA 1551 0 5, ma •5 3:99 ıı:ıı :5 ı ı oo ms ım; ı9 : :3 ;~i:i

mm 71644 5.? 1:31: 75 915! 53i33 ~; ;oss :mı !l!OEj 53;33 9!33C
ı:IYARBAKIR cm:r. 12566 5.5 ım !1 79; :ı51 59 : ııı Hl! :m ı !ı! : !35'.3
BlSMIL 24861 u 3E25 41 ım ıoı9 3 5\ m: 1!669 ı 1 m· ı:i53 ::ıırı
SRGm 33209 u 5ıoı 4! 1095 ıl6!6 i! 301l ı959: '9818 ~ j 516 ıe :::
SILl'AN 45825 6.i :o5o !! mı l878S 59 !!EO 2703i 1~ 436 0 ı :· ~ ı :sw:
mm 305940 u 4" 068 il ı9298 ı15ll5 59 21770 !80505 836 Sı : ::H:: · ıw·
GAZiANTEP ARABAN ı1176 i.5 2032 77 1565 sm :3 m 2570 57m ms !90!9
ISLAHm 1903ı 5. 5 5i78 ;ı l064 ::m :3 12!4 66"1 m co : ~; ~ ~ C46
N!Z!P 50067 5.5 9103 ıı ıoo 9 38551 23 mı 11515 ııns ms: : ; 1;:
mıs 59876 5.5 ı o 887 77 S383 46105 13 250! ımı ı ! 6513 u::s ~4H
mm 478635 5. 5 8ı025 77 6 ıoo9 368519 23 20C16 ııom um1: ıs e5 49 9 ıı;: :

NARDIN S!LOPJ l ıo1ı 6.1 1143 54 ıı57 7058 16 986 mı m 10 ::ıs mı:
DER!l ı 39ı5 6.ı 1:91 54 mı ı5 1 7 46 ı054 6119 ı898S ;547 l ı rn
mm 11ı69 6 .ı 3634 54 ı96l ıım 16 ım ı Ol98 14339 : 1 91ı ı :m
cım 29 496 6.1 48 35 54 261 ! ımı 16 1224 ı1568 5895! ı me 42 016
r. ı zmm 10852 6.ı 6697 54 l6ı 6 1:060 !6 ıosı ı8m ıı49!9 ::c6C 9:88!
mm 44085 6. ı 1217 54 3903 23806 !6 3314 20279 60951 13806 l?l 4E
NUSAYBiN 1 5 1 ı8 6.ı 7!06 51 3999 21396 16 3401 2 o ıe2 ı618ıı : 4395 !401'5
sım mm ı1ıı1 7. 5 !6ı9 8! ı360 um !6 259 1943 :ırn ı om 1! 4 ı9
KOR?ALAN ı 2351 ı. 5 ım 91 1383 ıom ı6 164 ı976 3!35ı ıon :39 5
ıomı ımı 7.5 2323 8! mı ı!63! !6 37: mı 5626! ı mı ; ım
mm 53881 7.5 JlSi 81 6035 15:63 ı6 ı 150 mı 90::0 45:61 1195"
BATl!AN 110036 ı .5 1!671 8! 1232! 92430 ı6 1341 ıı60E lll609 92430 3:9179
SANLIDR?A mmL! ı55 4 1 6. 3 1467 66 ım 10258 31 839 528! 41865 ıo : 5a l!6 Ci
som 15660 E.3 1073 66 2588 ı6936 l! ı385 mı 6?021 ı693 6 li09ı
cmm:NAR :mı 6. 3 4 0 9~ 56 mı ıı : ı5 14 ım 8765 !068 Pli! :;353
emm 2i99S 6.3 mı 6E ~7:4 lil59 31 1103 8839 39265 11159 :: :06
VIRA.mm !5329 6. 3 i!95 66 !H9 :m ll cl!I 1541, ı9l 0 3 ı 23:1" l 6 öı:4
s:vrm 13333 6. 3 :672 66 5063 moo 31 2606 16433 S5921 ; lHC 54~~;
mm ı9 196 9 5.3 mı 66 10425 ı28630 ll i052: 66:!9 500"69 1:168) 31: :01
................................ ............ ........ ................ .... ................ .............. ............ ...... ................................................................................................ .................................................... ........ ......
80LG!SBL ~OPLAl!: 1984529 6.1 325194 66 :ı3916 ımm H !lım 686H 5378307 um: ı c s:G : s
---------------------------------------------------------------------------·-·--------------------------------------------------------------------
erkez h anehalkı buyukluklerı esas alınarak tabgin edılıistır.
• M
" Abone oranları merkezdekiler ç ıb ı ali n~ıstir.
"' ı985 ' dekı acıklm standar t duzeye ulastinak ıcın.

Kaynak . Hmq m ve su ıs : ıtlstıl:l er i DIE ı98S

Nu:us Sayulari m 1985
 Tatlo D.34 Hanehalki su Dengesi (1985 )

1985 de Abone Olan Hanehalki

---------- ---... -----------.. ---------------- ------------.... -------.. ----
W• ter
3aglanan Su us ed Denge '
----- ............. ..... . . ......... .. .... .... .... - ---- ------------ -----...... .. .. . . ------ --- .... --
IL BBLBDm Brut Kay i p Net TJplam
e3/yil l /kisi /gun Yuzdesi l / ki s ı/gun ~/ki si / gun m3 / gun
-- --- -
-......... ----.. .. ----------- ... - .... .... -.. -.. ----.. ...... -.. ------ --... . . -... --.. --.... -.. .... .. -- -----.. --.. -----.. -.. - -
ADIHKAN BESNI 627443 129. o 35 83. 9 ! 6.1 214.9
GOLBASI 803961 !32. 6 ~5 96. : 13. 8 :29.8
KAHTA 941924 134.9 40 80. 9 ! 9.1 364.9
mm 3001909 153.J 40 91.S 78. 2 4200.C
DI!ARBAKIR CERMIK mm 22E. 2 60 9C. 5 9. 5 45. o
mm 91511 0 :46.0 60 32.4 1.6 i6. i
E?.GAN: 1266446 254.8 55 114. i 5.3 :~. 5
SILVAN 1817844 265 .1 55 119. 3 o. 7 ıu
mm 15312611 334.5 4i 183 . 9 66 .1 8285.i
mmm mBAN 372991 118. 8 25 89. ! 10. 9 94 .1
I5Lı\HIYE ! 089038 133. 5 3( 93. 4 6. 6 146. s
NI:IF 2007768 142. 7 40 as. 6 84 ..4 3253.3
KEI5 24543 0; 145. 8 40 Bi. 5 62.5 3803. 3
mm :5305595 1sa .1 45 103. 5 146. 5 54 ~05 . 5
MARDrn SILOPI 444E89 1:2. 6 45 94. 9 5.1 JU
D mı: 479353 174. o 45 35 . 7 4.3 32.;
MIDYAD 804613 184.J 50 92 .1 u 94.9
cm& 1108636 190. 7 50 95. 3 4.7 74.1
KIZILTEPE 1597934 1!8.5 40 11u o. 9 20 . 5
HERKBZ 174055 0 100. 3 45 110. 2 9. 8 23U
NUSAYBIN 1789061 200 . 9 45 11u 9. 5 231.7
srm SIRNAK 409334 110. o 30 77. c 23 . o :3U
KJRTALA~ 417327 110' 2 25 82.6 17. 4 180. o
KOZLUK 6139 00 11u 30 80 . 5 19. 5 286. o
MERKEZ 2190363 132. o 30 9<. 4 17' 6 3513 .1
BATMıl. N 4859264 141.0 25 108.0 92.0 8501.3
SANLIURFA AKC.mL! 540085 144. 3 35 93 '8 u 64.0
SURUC 948143 153. 4 35 99. 7 o. 2 5.1
mtANPINAR 953163 153.5 35 99 . 8 o.~ 4. 1
SIRBCiK 962173 153 . 6 ıo 92. 2 7.! 134. 2
VIRANSEHIR 1795774 164. 5 40 96. 7 21.3' 638 .1
Sl'IERBK 1msss 165' 7 30 116.0 4. o 126. 3
mm 9234840 !96. 6 50 98.3 101. 7 13 085 . 4
............... ............................................... ...... ... ... ...... ............ ..................... .................. ... ......... ... ... ......... ... . . ................... ... ......... ...... . . ...... ........................ ...... ....................................
BOLG&T3P~A~: 89!51492 123. 1 42 109. 4 78. S 102245.:
..... -- .................. -...... ...... ... ... ... ------... --- --- ... ----------... -... - -.... - ------ ---... ... ... ... ---... -- ----.. ----........ - ------...... . . -
... ... ...

• Mevcut sıs teJin hac1a olarak genislm qereks ini~i. Taho ınler Iller Bankasi
standardlarina dayand!rilcistir.

Nufus : Haciı:
( l /kisi /gun 1
--- ..... ------- -. . .... --.. - -- ................. . . . . ...... . . -
...
10,000 • 30.000 100
30 ,0CC · 50,000 120
50,000 • 100,000 170
100, oor - 200 ,000 200
200,000 t 250
... ------ .... ----..... ---..... -.. . . -... ... -... --------
Tablo D.35 Beled!yE A!tyap'ı Ihtıyaclaı.
ı:oo5 nu:usunu~ ıhtıyacları)

reme Scyu K an alı;as y~~ Ar: ~~a

gacı: Ihtıyacı • Hacı: Ihtııacı "

, ım Acıgl~i (1 985 Aciginı

gideroe l !Yen: Ihtıyac ) çıdme l (Ym :huya: ,
:ı B! LBD:B
!m3, gun ı l/s 113/gun} 1, s (13/gun ) Ls !/; ıa ; , ;:.n, 1~

ACIYAllAN BESNI 21!.9 : .5 1469.2 ıu !91U 2:.: :m.ı 3U 49li.: 51 .:

GOLB.m :;9. 3 :.7 mu 113.C :::u :7. : :ıs::.: ::5.9 : ı:. :
mTA 3EU 4. ~ mu 42 . ! ;001. 5 ;u ·:-:. ~ 6L: ı::eu ::9.0
. ., ., ,.
mm uc.o 48 . 6 i8866 . o 118 . 4 :mu :sı.s
~.

12€." :9i6U 'j'.

o.:.ı

DIYARBAKIR mm 49. o u 1862. 9 :u 662. ı 7,; o.: rnu su

BISKIL 1:.: 1482C. 287.; : ~68. s r:.i 491!:.l ::e.:
~RGANI 12 .5 11257. B lJD.3 :siı. ! :u : : : :: . 5 :E:.E :;;e· .[ :;:.:
S!Li'AN :u c' 2 46517. 9 m.4 219U 26. 6 9; )J:. 9 ıs;;:.:

HERm 8235. ı 95. 9 ll7769. 2 105'. 5 5621i. O m.E 3555JE.3

,,,,.,,.
c:s.c l!!iS:.3 ms:
94.! 1.1 8333.l 96. 5 !HU !J.: ~o: ,, . : .ı:.: •'S '.9.' :c;.:
ISLAHJYE HU 1.7 :m .s su ım.8 3!.( :m:.; :os.: :::oı.: !:~ .:
NIZI? 3153. 3 3;. 7 15848. 7 ıeJ. 4 !6l !J.S : 88. ı ı:m .4 ~~: 1!. : m:
m:s 3803. 3 !U 14087 .) 163. ı 19247.6 212. 5 :s::: .4 n::.~ iH.9
mm 5H05.5 625.1 143605.3 :819. 5 1srn2.a : 941.6 !S::!!.: :639.: 'i !255.; :sc:·.s
~ARt:N SILOP! 35. 8 ~. \ 3709.4 l2. 5 Sil .1 \.! :l!U s:. ! s:: ! . 9 :s.:
DERiK 3i. 3 o. 4 1143.9 ıı.; 851.: 9.9 :2 ~7. 7 :u 3US.~ :u
9U !. ! mu 45. ( !! 81.9 1; .1 mu su 9:10. ! rn:. :
Cl'.R~ 74. ! ~. 3 7314.4 84.7 !8!5. ! :ı.o :H:U :69.J· : 5444.: 19J.J°
mmm 20. 5 o.: '.8577.3 1:5 . o ::ou 3:.3 430.( 39&64. : !5! .l
mm 234.0 1. 7 6314.9 73 .1 3553.6 !:.: l '': ~ ı ı ;e.: ı6ıau ı?;,;

NUSmIN 231. 7 2. j 18095.D 315.1 3622. 6 !:. 9 5519'..( ıs:.; mı:.: s::.:
sm~ SIRHAr. ::u 2. 7 1447.9 :6.8 1?1U :c.: !620. [ 53. ~
IU!7A:AN !SU : .ı mu 3U :ı1:. 7 ıu 57;4.: 66.1 S!.I
!OHUF. :su u 7077.1 31.9 ::21.4 :u :mı.; l" < !6l15.2 !90.;
mm 3513.! H.7 7642 .8 88.S ımu 211.(ı 15: E5•5 l ;: . 9 33519. i m.o
BATKAN asoı.: 9~. 4 81294.) 952.: 439!9.S 509 .1 ı;ım.ı :905. ~ : 025 "~. : :m. ı
SAHLIURFA AICAK.U 6U o. 7 4152.9 46. ! :11'. 7 14.1 ms.- 95.: 95:3. l :ır.:
SURUC 5.1 0.1 665.S 88.7 170!.8 l!.S ısı;ı. ı l ' ). ! :~o~~.3
CEYLANPINAR !.1 D. O 1801.3 32. ı lllJ.9 19. s :601. 6 6U 1
3ıs . e S4.i
BIRSCIK 134.2 1.6 2652.8 30. 7 :ııe.5 24.5 5:rs.: li.l ı ı:ı.: ı:. 9
VI?.ANSEH!R 638. ! 7. 4 33622. s 389 .2 5501.4 13.l 6"2l:.5 n.~ -: 7l ~. 9 ~ı: .~
SiVEREK 1:6.8 !.5 mu 106 . 3 4106. 4 !S. 7 :s3::.; : !: .6 ::11·. ı :6:.;
mm 13085 . 4 151.S 93022 . 4 1076. 6 64991.2 752.2 18mu : 153 .3 :sırn . o 2905. 5

BOLGS TOPLAMI 102145.1 1183.4 908592.5 10516.! 54885:.9 63~ :.s 18'.i!EU 2:c3:.~ ~366~LS : ı :sı.E

• Iller Bankası· nin gosterdıgi s:andardi saglmk ıcin.

" Fiziksel su kullaniminin iki kati olarak tahmin edilmistir.
*" Mevcut kanalizasyon sisteeinin gerekli clanin yuzde ellı
ominda kull an !ldıg i varsayilıist ir .
 Tablo D.36 Icıe Suyu Maliyet Tabı i n le r i

Projenin Hazırlan dıgi Yil ve

PROJ! AMACI Maliyet Tahainleri
----··-·------------------·-····-··----···----·----------------------------- -------------·--------------------------------
uzunlui.
ILLER BELEDIYE Nufus Ana (kı 1 Milyon 1L Kılyon TL Kıl./1L /lt o
1985 Yıl Nufus 13/ çun l /s l /t isı / gun Sebeke Dagi tım Topla~ Yıl i carı) (1988 . ı :m ı
- ------- -----..... -.. ------.... -... -.. -... --.... -....... -------... ----------...... --... -----.. ----... --... -.. ------... --... -. -----... ------------------------... -... ... ... --... --...... ----... -. --... ----... ... --......... .... . . ... -... ... --...
... ...
ADIYAMAN Besni 17763 1004 17068 1160 15 i17 3. 3 18. o :1.3 1975 ~. c ~54.: ıc. 6 "
Golbasi 12153 2011 51000 88:3 102 173 3. 5 75. o 78 . 5 1983 uoo.c 13,m.~ E5.i
Kahta 25510 2023 94000 16848 195 179 9. 8 71.5 BU 1987 3.500.0 5. 7'5,o) :u
Merkez 71644 201! 176000 34906 404 !9S 1:3. o 153. c ım 6, ocı o. o 9,900.0 2U
OIYARBAKIR Cenık 12566 2011 27531 3456 40 116 5.9 20. o :5. 8 1985 1,4CO .C l,690.0 l: 7. 3
Bisail 24862 2014 55889 8640 100 155 4.0 38. o 41. o 1985 1'500. o 5,025 .o 50 .;
Brgani 33209 2020 15700 23318 m 1426 11.5 13. o 29. 5 1978 130. o 7,510 .5 27. 9
Silvan 45825 2012 109639 22454 260 205 1.2 29. o 30. 2 mı 95U 10' 934. 5 ~: .!
Merkez 305940 2004 458000 75168 970 164 30. o 150. o 180. o 1976 900 . c lOo.:cu 115.: '
GAZiANTEP Araban 11176 2007 1mo 1296 15 94 2. 5 22. o 24 . 5 1985 360. 3 ı, :ou 80. l
Islahiye 29031 2015 83750 15552 180 186 7. o 50. o 57.0 1985 1,28C.O ! '288. o ;3. 8
Nizip 50067 2020 145000 31104 360 215 10. o 35 . o 45. o 1985 1' 700. o 5' 695. o l~. E
Kilis 59876 2014 11 5000 21600 250 188 12 .o 18. o 3C. O 1987 12' 500. o 20 ,625. o a1. 5
Merkez mm 2022 2500000 614909 ııı 7 246 100. o lOC. o 1988 10,000.0 10,00C.O ı. 4
HARDIN Silopi 13071 2021 43135 12269 141 284 13. c 34. o 47.0 1983 600. o ı. ;5:. o :9.:
Derık 13975 2007 34158 3715 13 109 3. o 20. c 23. o 1980 150 . o :,m.o 5i.4
Midyat 22169 2010 43568 ıoaoo 125 148 10 . o 4C. O 60. o 1983 8'000. o 55' 360. o 442.9
Cizre 29496 2008 42561 5011 SE 1iB : .o 25. o :1.0 1983 m.o 3' ı 14. o 53. 1
Xiziltepe 40852 2010 41568 14688 170 309 6. 5 14 0. o 146.5 1977 300. o :s.:sı.o : 43. 7
Herk ez 44085 2015 80575 20218 234 251 i4. o 40. o 54.0 1987 35,00U 57,75U m.s
Nusaybın 45178 2015 123000 15514 296 208 17.5 76. o 93. 5 1988 4, JOO . O uoc.o !3. 5
sim Sirnak 12141 2013 43431 5098 59 117 1! . 5 20. o 31.5 1981 625.0 7' 193. s l~i. ~ 1t
Kurtalan ım: 2005 17000 1555 18 91 1.3 ıs . o 16 . 3 1988 900. o 900 . o :o. o
Kozluk 17!21 2006 15483 1555 ıe 100 4.l 14.0 18 .1 1977 80. o 6,i41.6 374 .5 t i
Merkez 53884 101! umo 18944 335 : :6 4C. O 120 . o 210. o ! 98! :ı. 000 . o ı : a. :ıo. o 153. o
Batı an 110036 2000 100000 ısm 445 ısı 7.0 200. o m.o 1958 1,500.0 : ':oo. o 5.5
SANLI URFA Akcakale 15i42 2021 64188 11232 130 !7i 1.5 62. o 63. ı 1937 1, 500 . D :.m.'. 19. o
Suruc 25660 1006 121500 21600 m m o. 5 1u 70. 5 197: 10. { 84:. i ; .4 "
ceylanpinar 25781 1998 33298 3629 42 109 1.0 30. c 31.C 1952 il.O ; .:oc .o 5: . 4 t i
Bırecik 25998 2022 175707 !3910 151 79 6. 3
,,
50. o 56.3 1983 1, :oo. { ucu 5:.6
vıransehır 45329 : 02c 354611 8C266 929 ~:: - ..
~
'
16. o ?S. C 1981 3.m .c ; , )CC . 1 3.:
sıverek ısm 1003 92377 15E38 181 !EE =~.: SD.O 108 . 5 ım j ' :oo. c c, !ES.O :33. o
Merkez 194969 2001 250586 11408 595 ~ 05 w: l.5 ~4.C 98. 5 ! .o ı. ::s.o ı. ı
---------------------·----.. ------·------------------------------··---------..............................................
BOLGE TOPLAMI 1984519 1679106 ıwso: 14419 305 "cı :;11 75i' 'c 5 ~ 7. 79~. 3 38 ,(
.------- -................ --------...... ---- -.. -........ -- .. .. -- .. -...... .. .. -.. ---.. .... ------.. .... .......... ...... ...... --------.... -- .. .. --..... --- .... -......................1:6,
-- ..
Kaynak : Iller bankası
• DSI programinda.
" ınsaati tamımlanıns.
:'ablo D.37 IcııesuyuYatiril Plani
(2005 yili nufosunun ihtiyacini kmilmk im )

!cııe Suyu
-·-·----··---
Ihtiyac bam Ya:.irn tabii! ~!
------- ------- -- -.. .. .. -- ---- ----------.... -.. .. ---·-------·---- --- ---- ............... --.. -- --
(1985 acigini m:
kapasak icin ) (Yeni ihti yac ) :sLAH INSAA~ T0~~;\H
!LLBR amom ----- --------- ----- .. ............................. . . ......... -- ------ .................... ------- ...... -- ...... -----
(a3/gun l l / s (G3 /gun ) l /s { K ıl. n
.................. --- -... -.... -...... -- -... --............ --....... --............ ------ ---.... ---------.. --....... --........................ -...... -- ---.. .... -----.......... ....
ADIYAMAN BESNI 214. 9 u 1469.2 il.O 2U in .i 2CE.:
GOLBASI 229.8 2. 7 9760. a 113. o m.8 15,1:8.7 15.589.6
KAHTA 364.9 4.2 3638.5 42.1 125. 1 ı,m.: 1, 27L.:
KBRKBZ mc.o 48. 6 18866.0 218. 4 1.191.: 5.35C.S E.54:.~
DIYARBAKIR CERKIK 49 .o o. 6 H62.9 2!. 6 6E.4 :'s:s .1 Z.59U
BISKIL : 6.5 o.2 24820.7 m.3 9. 6 IU35. ' ıu~5.:
ERGANI 72 . 5 o. 8 11257.8 130. 3 23 . 4 3,6:9.; 3 6:': ...
1

SILVAN 13. 4 o. 2 46517.9 53U 6. 5 : : . 6~: . 9 ::.m.,

KERKEZ 8285.1 95. 9 17P69 .2 2057.5 11, 044.E :36 ,m.n :4 E. ~27.. -
uAZIANm ARABAN 94. ı 1.1 8338.4 96. 5 17.6 : '7 59. ı ~ . 3i o. 9
ISLAHIYE 146.B 1. 7 7265.B 94.1 40. 5 2,003.E . : '044.:
NIZIP 3:53.3 37. 7 15842. 182. ~ 595. 7 : .90 1.l 3. l 97. 5
mis 3803.3 !U 1408'.. 7 163. l 3,E31.E :3, 4:: . s : ; .033.4
mm 54 005.5 625 .1 2mo5. a 2819.5 :J. 75: . 4 1~, .1 4:. l !2~ ,:9~.9 tt
ll.ARtIN S!LOPI 35. 8 o. 4 3709.4 i2. 3 12.; : ':55.: 1 ·~- .\
'-· ,
DEm 32. ~ o.4 1143.9 :J.: : ı. 5
1' r
,ı;ı.:
..
... 791.
KIDYAr• 94.9 l.l 3SF4.l 45 . o 496.5 !9,599.~ 2'. ,395.2
CIZRB 74.1 0.9 ~ıu :u ıu uı: .; '
t,ı. ı..
• Q' ;

KIZILTEPE 20. 5 o. ı 185i7. 8 2~ 5. ( 25.: 3!,~iE.1 32' [•11. 3

.,,., ....
MERKBZ rn.o 2.7 63'.U -1 .
. ... 1 :sa. 1 l~.:;ı.~ :a. . ~. ı
NUSAYBIN 23!. 7 2. 7 2S095. O 3Z5.: 36.: ~, ~9L: ı,m .:
mRT SIRNAK 2j4.3 -.7 1441.9 ıu 331. l : .:4j.: : ,;'U r

KURTALA~ 180. o : .1 mu
., . .,., ..
33.: ıou l, 665. j : ,m. ı
~OZLUK 285. o 1. 3 ı .. ,, . .. 31.9 ı.:3?.9 :o.m.: 3ı. s: a.: t

MERKEZ 35;3.1 40. - mu ss.s 14,:s:.6 3ı,::u E , 5~7 .:

,. ....... ,.
BAT KAN 8501.3 98. 4 82~94. 7 952.5 55~.' 5. ~s ı.) ~ . ::ı.; j • .:

SANLIURFA AKCAY.ALE 6!.0 o. 7 4152.9 !8.1 l l. ! 915 .1 S2~.:

SURUC 5.1 o.1 ~665. 5 9L c. : :99.1 :9; .3 t
CEYLANPINAR 4.1 o.o :802. 3 : .532. 4 : ,m . 9 : 1 70i . 4 !
amm 134.: 1.6 255" .8 30.. 3.. 7 ı.m.& : '~63.;
VIRANSEHIR 638 .1 1,4 m.:
3362Z.E 23. ( : , i 5E . i ı,·m .:
SIVBRBK lL6. 8 1.5 IC6. J
9184. 6 341.0 :1. :su :s.ı cu
MERKEZ ms5.4 151.5 93022.4
1076. 6 5, 755.: 40' ~i2.: H,667.E t i
-- -- - - - - --- --
.. .. -..... -- ---- ---------- .. ...... --- ---- .. .. .. . . - .. ......... --- -........ -.... ---------....... -......... - ...... -......... -.. -... --- .... -..... -... --
BOLGE !OPLAM:i: 102245.2 1183. 4 906592.5 ıom.ı 63,456 . 4 6:3,955.4 6~?,42 2 .S
- --- ---- --- -- - - --
-------- -- .. .. --.. --- .. - -----.. .. ........ ....... -.. -...................... -- ---.. -............ -.. ----------.... --.... ---.... -.. -
t
Insaati bittigınden toplm da~iil edilmemistir.
tt Orta! ata lt/ s maliyeti 3e Mi 1. TL uz er inden tahmın :dilsist:r.
 Tablo D.38 Kanalizasyon tati ril Tabı i n i

Proj enin baz i rl andiqi yil ve

HUl US PROJE HE DEF! Mali yet t a b ı lni
----------- .. --------------------------------------------------------- .. ---- ------------- ----- --------- ........ -.... -..... -
Uzu nluk Milyon TL Milyon TL Mil. TL /lt / s
ILLER BELEDm 1985 m HUFUS a3/qun l /s l/kisi/qun 1kı l Yil 1car i1 (19881 119881
.......... -... --...... -. . ........ -... --- .. -............ -... --.... --- - -- - --
.. --.... ---.. -- .. ----------... ------... ------------. . .... .. ..... -..... .. .... . . . -... -..... ---.. ---.. -------.. ----.. --... .... ... ... -...... ---... --------
ADIYAMAN BESHI 17763 2015 40000 8813 102 220 61 1985 390. t 1, 306. 5 12. ~
GOLBASI 21153 2015 60000 15638 131 261 72 1986 725.0 ı, 718. J 9. 5
lAHTA 25510 2021 90000 30758 m 342 93 1986 2,250.0 5,332.5 15. o
mm 71644
DiYARBAKIR mm 12566 2008 28500 5789 57 203 :8 1980 10 .o 16U 1. 5
BISMIL 24862 2003 41 587 11170 164 341
!RGAHI 33209
SILVAH 45825 1003 95007 47002 544 495 73 19 84 1,636.! 7. 741 .1 14 .:
mm 305940 2015 1069321 217 981 2523 204 1984 l, 800. o 8,514.0 3. 4
GAZIAHT!P ARABAN 11176
ISLAHIYB 29031 2011 56474 14342 166 254 69 1981 100 . o 2,302.0 13.9
NIZIP 50067 2016 147000 69638 806 474 211 1985 2,300.0 7' 705 . o 9. 6
mıs 59876 2023 150000 60048 695 400 130 1987 3,900.0 6' 435 . o 9. J
MERKEZ 478635 2022 2500000 1335398 15456 534 1238 1985 24,000.0 80, 400.0 5.1
HARDIN SILOPI 13071 1024 104000 45101 522 434 85 1988 2,085.0 2,085 .o u
DERIK 13975 1008 35183 7430 86 111 23 1981 59.0 679 . l 7. 9
KIDYAT 21169 1011 50281 11096 140 141 66 1981 200. o 1, 302 . o 16. 4
CIZRE 29496
KIZILTBPE' 408 51 1981 56.1 168. 2
mm 44085 2015 99600 51926 601 521 96 198 6 3,380 .0 8, Ol O. 6 13 . 3
NUSAYBiN 45176
srm SIRNAK 11141 2021 54000 12 528 14 5 131 36 1987 1'812. o 1, 989. 7 :o. 6
KURTALAN 12352
KOZLUK 17421
mm 53884 1007 91 781 17 389 31 7 m 1976 40. 9 4' 552.9 lU
BATMAN 110036 1975 104.l 13,752.7
SANLIURFA AKCAXAL! 15541 1012 85000 19276 l4C 346 99 1987 1.600 .0 2,640.0 7.3
SUROC 25660 2009 5571 7 14083 163 253 10'. 1978 lOU 5, S~ i .1 35.:
CEYLA~PINAR 25781 2C11 101700 34733 m 341 57 1986 936. 5 1, 119.; 5.5
BIRECIK 25998 2021 85000 1\635 343 349 51 1987 ı.ı oo.o 1, 80 5. o s.2
VI!tANS!HIR 45319 2013 108168 39Cl6 l40 351 14 5 1984 ;oo.o :,833.0 6. 5
SiVEREK 48333 2011 mm 41731 483 351 98 E5U 1981 ı,m.5 li . i
mm 194969 , 013 800000 343251 3974 419 183 l, 400. o ı : ,64U
!982 ...
------------- -· ---- ··--- ......... .... ---- --
..... .. . -------------- . ------------ ---------------. ..... . ------.. -.... -
BOLGB TOPLAMI 1984 519 6067109 1506981 29Cl6 3211 s1,m.ı m.61!.7 6.6
--·---·----·----------------------------------------------------------------····-·····-···-·-----------·---------------------------------------------
' Insaati 1981 de tmml anm tı r.
Not: Sos bırakila n yerle r ic ın b il gı b ulunacaQ ıs:i r.
Kaynak: Iller B a nk a s ı
Tabi o D. 39 Kaniılizas)'on Yatır ia Plan ı
(2005 nufusunun ihtıyadni k arsılmk ıcin ı

Kanaiizasyon
---................
ilaciı !hLyac: ·:at:r!o Ta~mı i: ;ac
----.. ---........ -... --.. ----.... ----.... ----.. --- - ........ --- -------· .............. --- -- -- ...... ----.. ---
(1~85 aciqinı 78?;!
kapamak icın) '. Yeni ihtıya ~ ı ELAH m:ı.n T~?L.;M

ILLBR smnm .. ---.. --- .. --------.. -- .......... ....................... -- . ----·- .... ------ ---- -----............... ......
(oJ 'qun l l/s (m3/gunl · 11: ' Hı:yc ;. T~
.................... .... .. .............. .. .. .. .......................................................................... ..... .. ...... ........ ............................ ..... ............... .. .......... ...... ....
• .
ADIYAMAN BESNI ım .8 22 9
1 293S. 4 34. ( :sı.ı m .6 ı
ıc
.....
GOLBASI 1 ~i0. 8 27. 2 ı ı52:. s ::5. 9 : ;: '2 :.:4U : .~ :~ . :
KAHU 300: .9 3U 7276.9 E4. ~ s:u : , :6 :. E 7;2 . ~
L;LE ,.
: 1

KKRKBZ 21734. 5 . 2~ 1.E 37731. c 43: . 7 !,m.: ~ . 32: . 2

DIYARBAKIR CERMIK 662. ı 7. 7 372i.S ıu ıs. s :o:. 9 l: ~ . f
BISKIL ıc6U ı1 . 4 49641. 4 5; 4. 6 sl. 5 .'
~ .... . r.,
~

.. . ,,
ERGANI ı B51.4 2U 225ı5. 6 260. E H:.~ 1, :ıL~ 1.SE !.\ .,
SILVAN 1294. 8 26 . 6 93035.9 1076. ı ~ :a. : ıs.;:o.c :5 . - ~ c:
MERKEZ 562ıU 650. 6 355i3 S.3 4115.0 2,195.E 13' 666. 4 l5.C5U
GAZIANTBP ARABAN ! !41. 9 ı3.: 16576 . a ısu a~ .; : . : ~ 3.: ........ . --
ISBHIYE 2675.S 31. o 14533. 7 JE3.2 42L5 : '~3 : . j : . "S:.:
NIZIP 16313. E :as.s 3 ı697.! 3oU 1.BOS. 0 ; . 50:.: 5.: ı :.:
KIL IS 19247. 6 m.e 28ı 75. 4 326 .1 2' 06: . i 2' o:9. 4 : , l·S2 .1
mm 254153.8 2941.6 4872li.5 :639.) 15. rn. a : : , 3:;.~ H,:25. :
KARDIN SILOPI m.ı 9. 4 iU .B su ;j . 6
,. =~ 3.: m.E
DBRIK ası . : 9. 9 228 7. i ::.s .9 ! 0S.: :36.?
KIDYAD 1m.9 i 7. 2 7768. 3 69 . 3 :s:.: ı.n.4 l.~6~.~
CIZRB 1815 .1 21.C ı 46:8. 9 !o9.; q: - 1 1. -
~
• • • 1 . .• i.: s:.: ?'!"
KIZIL1E?E 2108.6 3!. 3 37 !5:. E 43(. , [ 2[· ~. 9 :, ;:s.; ; . c~ ~.: ' "
mm 3558.6 41. 2 12629. i lH.2 543.: l , H3.l : . ~ ? 7.:
NUsmıN 3E22. 6 41.9 smo.o m.3 =~6 . ..
• 'I ~c.. 1,:ss.: ,,
.
1 , - .. - . -

SIIRT ! 7;4. 3 "O• '\ ı::

SIRNAK 20. o :895. 7 33. 5 ı :: .s :ı .........
• 1 11 •

KURTALAN ırn. ıs. 3 5754 . ı EE. 6 ı : '.. 5 m.: :6(. !

KOZLUK rnı.ı 26. 9 14154.3 !6U ! :u
•
·rı·

: .: ~;. ~ ,.
MERKEZ ımu : ı ! .o 15295 .: LE.~ 2, o; ı.ı :,:41.~ s, ~ i : . r
BATMAN 43989.9 509 .1 164583. 4 l 9C:. O ; .;s:. 2 "'; , ;:;- · < : : . 9: ; .: "
SANLIURfA AKCAKALE ın . 1 ı4. ı ms.; 96. ı ! 09. ; · ;s.ı 9: 5. ~
SURUC 1708.8 ı9. 8 15331.1 177. 4 :cu U41.: ; . : 4S. :
CEYLANPINAR 171U ı 9. 8 5604.6 64.9 109.: J:s. ı m.:
mmx 1118.5 24. 5 5305.5 61.i :oo. 5 50:.: 70: . ~
VIRANSEHIR 5504.4 63. i 67245.5 718 .3 m.~ s. ~ : o. ı 5,43 U
SIVBRBX 4208.4 48. 7 18369.3 21~ . 6 :su : ';9; .: 4 , G ~ 7.7
MERKEZ 64992.2 75:.' 186044. 7 2153.3 2,m.o 6,m. o ~.;n.o
-- ----- -- --- -
--.. -.. ----- ----- ------ ------------- ... -. . . -------------... ---- ... ---- ---. . ..... -.. ------------... -... -------- -.. -
BOLGE TOPLAMI 548857.9 6352.i 181 7184. 9 ıı032. 2 3o, 2S2.G lJl, &45. 6 ı 69 ,? : B.~
----.......... ----.. ---.. ------------ .. -- -- -· --- --- -
-...... -- ----------------- -.. . . -.. ----... -. -------- .. -. . .. -.... ---.. ----..... -- --
• Insaati bittiginden toplaaa dahil edıloemiEti! .
tt ortalaaa
lt/s maliy~t 6. 6 Kil. TL/ lt/ s kullanilmk tahmın edilmistir .
 Tatlo D.rn Ar itma Te,isi Ym rio Plan :
:200 5 nufusunun ihtiyacini karsıl m k ici n)

Aritu Yatirim tahmini (1988)

Danla tmali Aktif Havalandirma

Ham ih~iyac i i' ~ltr2 camur Havuzu

ILLER 3ELED:YE
l ıZ / ;un ) l/s ( Mı l yon TL )

A~W. MAti EBSll! l915. ; 56' 9 161. 4 856. 4 264.9

~O ~BAS I :ın.3 252 . ~ 1, 353. 1 2,351.3 592. 5
KAH:'A 10284.8 119. o 785 ' 5 l , 41 !. : 394.7
KmEZ 59466.5 m .3 2, 7El.B i, 625. E 1, Ol 9.:
: :m BAKI R mm ~ 287 . 9 50. a P' ~ m .: 249. 0
mm iCi 10, 2 5SU 2. 480. 2 4' 153. : m. ı
E?.GAt:! 2436 7.C :su 1, 462. 6 : I: 29 6 o 629.2
sı:m 35330 .; 11 03 . 4 3, 908. 6 6,365 .4 1'?15.4
~Em: 411752.3 4765. 7 il, 217. ~ 17.126.8 2,9Cl. 2
:;;.: IAN~:: p APJ.BAN 1i819. 7 206. 2 1' 167. 3 2, 04?. 0 531.3
: S LAH! 'i~ 1 : 09. 5 199. 2 1.138.4 1I 999 •3 :21 .4
rn:7 i SO!l.i 55 5. 7 2,3S4 .3 4, 002 . 2 ~o .s
r.:LJS 474:3. 0 548.9 2, 363' 2 3, 969 'o 9Q J.8
Hm~: 7!i 365 .3 858D.6 17' 3i. 1 ~5.4SU
H>.RJIN ;!LOP: a23U 95 ' 3 669. 1 1, 214.0 !49' 9
mIK 3139.4 36' 3 rn. o 532 .4 207. f
ı:5 o . ı 1C7.1 727.3 1, 313.: m .1
CIZ RE 16 44 4.0 19( . 3 ! , 101.6 1' 938.: 508. 7
;.gI L!EP3 ;9364.2 46!. 4 2,085.J 3.529 .1 a : ı.o
l!ERKI Z 16188. 3 JS7.\ J,089.3 !, 918.2 504' ;
!i ~S AY BI~ 59012. 6 m.3 2' 793' 5 4.643.8 1.022.4
::m s:mR mu 53' 5 441.3 821.3 m.1
~UR?Ull i33!.S su 61 5. 5 1.12:. 5 328 . 7
f.J:LUK ısrn.s 190 ' 7 1' 103 . 2 !,94 i.2 509 . 2
mm ~3519.5 388 . o 1.840' 4 3' !3 8. 6 74:' 6
~ı\Tl!~N 2J8579 .! 2414' 1 E, 871.6 10 , 810 . 9 2,008.6
i AtE IUR: .; .mAKt.LH 95 23. 4 11 o.2 743.2 1, :39 's m. 6
SURUC ı mu 197. 2 1' 130. 3 1.985 . 9 ~ 18. 6
crnm!HAR 7313.6 84.7 6i4.7 1 1 ı : 1.1 ;:s .ı
smrn 7424.0 85. 9 E21. ! 1' 132. Ü 33C .9
'.'l?.ANSEP.I?. 7274U 842. c 3' 215 . 8 : ,301.6 1,136 .6
s:m:K mn.1 26 !. ; 1' 394. 4 2,4C2.4 603. 8
~ERKH: ;51 :31.0 ; 905 .5 7, 853 . 1 12 ' 254 ' 6 : ' 12 0' 2

!iCLGE TC?L>.H: 23€SC42.8 27384.S 84,302.5 136,286. B :s,ı o :. s

ı;ot ' .H ı k:~ Ari ~J :ı ~e:sis :: r:. Sycd P. Qasi:, 1985' deki mall y:t c: grı l d kullanık ak
tat.cın edılcis:ir,
 Tablo D.41 Beledıye Altyapı Y atımla r! ve Proıe Oncellk sıralmsı
{20D5 nufusunun ibtiyacin ln karsllamsı icıo)

Y atlriı Hallyetl { Hı lyon TL) Populatlon Grcwtb Pro)ect Pr!c:ıtieı ınd cost "
----------------------------------------------------- ----------------------------- ---·--------------------------
ILLBR smDm Kanalizasyon Icıe ?opul. Popu!. Grovtb Prlcrity Prınıty Pricrıty
Arı tı a Suyu Kanalizasyon ~oplam 19B5 1005 Index '
·--------------------------------
ADIYAMAN BESNi 26 4. 8 106. o • 718. 7 993. 5 17763 18014 1.6
GOLBASI 593. 5 15 ,689 .6 1, 103.: 18.m.: ~:153 74C31 l.3
KAHTA 394.7 l ,37: .1 1, '83 .1 3' 550. o :551D 4945; 1.9
mm 1,019.1 6,lll.O 1' 541.6 11.103.8 7164! 146063 2.1
DIYARBAm mm 219. o 2' 594. 5 124. 8 2' 968 . 3 12566 2376! !.!
BISHIL 935. l 11, 145 .1 3, 873. 7 19,m. c 24861 134297 5.l
ERGANi 629. 2 3, 652. 7 l' 861.1 6' 143.: 33209 79838 ı. 4
SiLVAN l ,315. 4 11, 119. 4 15.704.0 39 ,668. 9 15815 104860 4.5
mm 2,901.2 248,027.7 16,081.9 267,010.9 305940 83651: ı .7

GAZIAHT!P ARABAN rn.3 J,816 . 9 l ' 361.2 9' 739. 4 11176 57655 5.2
ISLAH iYE 521. ! 2, 0H . l 2' 762 . 2 5,32i. 6 19031 65100 ı.:
HIZIP 907. 9 3, 497. 5 5,311.l 9,717.4 50067 !17795 :. 4
mı s 901.8 17,083.! 5' 082 .1 23 ,067. 3 59876 116543 1.9
mm 3,987.0 130,893.9 44 , 635. 2 179,516.1 478635 1342972 : .8
KARDIN SiLOPi 349 . 9 1, 267 .4 380. 6 1, 997. 9 13071 31910 2. 9
DIRIK 207.8 781.l 186. 9 1,276.4 13975 18985 1.4
MIDYAD 372 . i 20,396.3 1, 760. 4 22,529. ! 22169 41339 2. o
cım 508. J 4,591.3 1,256 .1 6,356 . 1 19496 58951 1. o
mmm 821. o 32,011.3 3,0! 5. 2 ' 32,832.1 40852 l 11919 2. 8
mm 504.4 18, 706. l 1,497.3 21'101. 9 44085 60951 ı. 4
NUSAYBIH 1, 022 .1 4,430.5 4,569.0 ID,021.9 45178 161871 3. 6
sım SIRNAl 156 . 1 1,374 .6 • l , 102. 5 1.l58.6 111!1 14677 1. o
KURTALAN 328. J 1, 769 .1 56D.1 2,657.9 11352 31311 2. 8
KOZLUK 509. 2 31'918. 5 • I , 158. 6 1,767.8 17121 56161 3. 2
mm 7!7.6 !5, 577. 1 5, 572 . D 51, 896. 7 53881 90220 !. 7
BATKAH 1,008.6 5, 903 . 8 15,933. 1 13 ,815 .6 ll0036 111609 3.8
smıum mmu 378.6 929 .2 855. 9 2' 163. 7 15542 41865 1.5
SURUC 518.6 299. 3 t 7,048.1 7' 566. 6 25660 62017 2.1
CEYLANPINAR 328.4 1'701.1 ' 467.7 796. D 15781 !0368 1.6
emm 330. 9 ı ,663. 7 702 . 7 1,697. ~ 15998 39165 1.5
VIRANSEH IR 1, 136. 6 l '180. 5 5,431.0 7, S!B. 1 !5329 198031 4.1
smm 603.8 25' 101. 8 4,017. 7 29,759.1 48333 95927 !. ~
mm 2,110.1 46 '667.8 9,2!3.D 58,l3U 194969 500769 1. 6
-----------·--·-----------------------------·-··--·-·------------------------------
BOLGE TOPLAMI 28,305. 8 687,411.8 169,228.7 856,651.5
...... .............................................................................................................................................................
• Toplaclm !matı bitıls olanlar dahıl degıldir.
" 1: Gaziantep'den Dıyarb a kir'a uzanan koridor uzerln dekl yerlesıeler.
2: Nufus artls endeksi •2.0
l: Nufus artls endeksı -2 .0
Not : Aritıa tesisleri 11e ilgili tahıioler Havalandiraa Havuzu ti pi ltibariyledlr .
 .. ..... ı.U,J./J.C:UJ.1'

L®
./~
·-. ·-.
.
~ ('...
.
.

(i)
..... -....
__

...... ·~--·-- .......

___,~~ }
'l ..
)r- ~ ·
.
~
·

..~

)
( ... ... -'~\.... _:· _

'•
) .................... \.
l \,_..
(
'.
:·
 EK E

SU KAYNAKLARININ Ş !MD!K ! DURUMU VE MEVCUT G ELİ ŞT İ RME

PROJ ELE R!

! Ç! NDE K!L ER

TABLOLAR
Ş E KİLL E R

1. su K aynak larının Durumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E- 1

1.1 GAP Bölgesi ve Nehir Havzaları . .... . .. .. . . . . . . . . .... E-1
1. 2 Meteoroloj ik-hidroloj ik K o şullar .. .. .... .. . . . . . . . . . . E- 2

2. su Kaynakların ı n Ge l iştiri l mesiyle tlgili Kuruluşlar .... E-8

3. Mevcut su Kaynakları Tesisleri . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E- 10

4. DS!' nin Su Kaynakları Geliştirme Planları . . .... . . . . . . . . . E- 11

4 .1 Genel . . . . . . . ..... . .... .. . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . E- 11
4.2 Aşağı F ı rat Projesi . ... . . . . . ... . .. . . . ... : . . . . . . . . . . E-12
4 .3 Karakaya Hidroelektr i k Enerji Projesi . . . . . . . . . ..... E- 15
4.4 Sınır Fırat Pro jesi . . . .. . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . .. E-15
4 . 5 suruç -Baziki Pro jesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... E-1 6
4 . 6 Adıyaman - Kahta Pro jesi . .. ... .. ... . . ... . . . . . . . . . . . . . E- 16
4.7 Adıyaman - G ö ksu - Araban Pro jes i . .. . . . ... . . . . . . . . . . . .. E-1 7
4. 8 Gaziantep Projesi .... . . . .. . . . .. .. . .. .. .. .. . . . . . . . . . E-1 8
4.9 Dicle-Kıralkızı Pro jesi . .. . . . . . . . . . . ... .. . . . . . . . . . . E- 19
4 . 10 Batman Projesi. . .. . .. . .. . .. . .... . . .. .. . . . . . . . . . . . .. E- 19
4 . 11 Batman-Si l van Projesi ... . . . . . . . ... . . . . . ... . . . . . .... E- 20
4. 1 2 Garzan Projesi .. . . . . .... . .. .... . . . . . . . . . . . . .. . . .... E- 20
4. 13 Ilısu Pro jesi . . . . . . . . . . . . ... .... ... .... . .. .. .. . .... E-~ l
4 .14 Cizre projesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . E-21
4. ıs Yeralt ı Suyu Sulaması . .. ... . .. . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . E-21
 TABLOLAR

Tablo E.1 Fırat Nehri Havzasında Hidrolojik İstasy o nlar

Tablo E. 2 Dic le Nehri Havzası Hidrolojik İstasy o nlar
Tablo E.3 !l Merkezleri Genel !klim verileri
Tablo E. 4 DM! istasyonları İtibariyle Ortalama Yıllık Ya ğ ı ş
Tablo E.5 !l Merkezlerinde uzun Yıllar Yağış ortalama s ı
Tablo E .6 Fı rat Nehrine Ait Hidrolojik Kayıtların
Değ erlendirilmesi
Tablo E.7 Dic le Nehir Havzası Hidro l o jik Kayıtlarının
De ğerlendirilmesi
Tabl o E. 8 Ana İ s tasyonlarda Yıllık Akış
Tabl o E. 9 Ana No ktalarda Hidro l o jik Denge
Tabl o E .1 0 Su K aynakları Tesisleri Listes i

Ş EKİLLER

Şekil E. 1 Hi dro l o jik istasyonların Yer Haritası

Şekil E. 2 İ l Merkezlerinde Yağış ve sı c a k lık
Şekil E. 3 Bö l genin !zo tal Haritası
Şekil E. 4 Fıra t ve Dicl Nehirlerinde Aylık Akı m l a r
Şekil E .5 Fır at ve dicle Nehirlari Ge ç mi ş teki Yıllı k A k ı m l a rı
Şekil E. 6 Bö l gedeki su Kaynakları Geliştirme ~r o jeleri Yer
H ari tası
EK E SU KAYNAKLARININ Ş !M D ! K ! DURUMU VE MEVCUT GELİŞTİRME
PROJELER!

1. su Kaynaklarının Durumu

1 . 1 GAP Bölgesi ve Nehir Havzaları

GAP bölges ini, doğu ve kuzeydoğuda bir dağlar s ilsilesi,

kuzeybatıd a Bölge'yi Karakaya'nın yukarısında yukarı Fırat
i s e,
havzasınd a n ayıran Güney Toroslara ait Karaoğlan Dağı ç evreler.
Batıda, bi r dizi alçak dağ, Bölge'yi Akdeniz'e dö kül e n
akarsu ha vza larından ayırır. Güneyde Mez o p o tamya o vaları Suriye
ve Irak boyunc a Basra Kö rfezine kadar uzanır.
Bölge b oyunc a akan ö nemli nehirler Fırat v e Dicle ' dir. Fı ra t
Nehri, K arkamı ş yakınında Suriye sınırının yukarı s ınd a 102 , 876
kmZ'lik b ir al andan beslenmektedir . Bu al a nın % 22' s ini o l uş t u r a n
yak l aşık 22, 10 0 kmZ'lik alan, Karakaya barajıyla Suriye s ını r ı
arasında yer a lmaktadır.

Dicle Nehri'ni n t o plam havzasını o lu ş turan 38,295 km 2 ' nin 30,200

kmZ'si Bölge i ç indedir. Geri kalan alan , Dicle ' nin en büyük k ol u
olan ve Van ilindeki dağlık alanlarda batıya doğru akan Bo t an
Nehri'nin yuka rı havzasıdır.

D i ğerküçük akarsuların çoğu, Mez o potamya o v alarının en yuk ar ı

kesimini ol u ş turan Şanlıurfa-Mardin ovalarından su alm a ktadır .
Gaziantep ova larından ge ç en bazı akarsular da güneye, Su riye
toprakları na do ğru akarak s ınırın aşağısında , Fırat ve Di cle
nehirlerin e k atılırlar . Yalnızca, Gaziantep ilinin küçük b i r
kısmından bes lenen çurrus , Akdeniz'e dökülen Asi nehir s i s tem i ne
dahildir. Bu k üçük akarsuların Bölge içindeki t o plam alanı 20, 7 00
kmz kadardır .

Diyarbakı r'ın batı s ında yük s elen Karaca Dağ (yükseklik: 1 ,9 1 9 m)

sönmüş ya nard ağı, Fırat havzasını, Di c le havzasını ve Bö lge 'n i n
ortasında ki Şanlıurfa-Mardin ovalarını ke s er. Bö lge ' nin400 - 1, 000
metre yüksekli k teki topraklarının önemli bir kısmı, s eyrek bitki
örtüsüyle kaplı dalgalı araziden o luşur. Akarsu b o ylarınd a ki
alçak o v alar la Mezopotamya o va l arında yaygın bir şekilde tarım
yapılma k t adır .

1.1.l Fır at Neh r i

Fırat Nehr i, g ün e y Erzurum dağlarından doğar ve güneybatıy a doğ r u

akarken, nehi r ha v zasının ü st kısmını o lu ş turan dağlı k alandan s u
toplar. En büyük ko lu o lan Murat Nehriyle, Keban barajını n h emen
yukarısın da b ir leşir. Havza, Keban barajında 64,0 92 km Z' dir .
Keban'ı n aşağıs ında , Atatürk baraj alanına , aşağı do ğru "S"
şeklinde b ir yatak oluşturarak, genellik l e güney y ö nünde a k a r.
Nehrin Keban ve Atat ü rk b a rajları arasındaki b ö lümü nün u z un l uğu
364 km'dir ve Fırat bu bölgede dar bir vadi oluşturur. Ka rakaya
barajı, Ke ban 'ın 166 km aşağısındadır . Baraj i şl etmede o l up

E- 1
olup san t ralin son biriminin de hizmete girmesiyle tamamlanmış
olacaktır. Fırat, Atatürk barajının aşağısında, açık bi r vadi
içinde güneye doğru akar v e 128 km aşağıda Suriye s ınırına
ulaşır. Nehrin bu kesiminde iki hidroelektrik santral pro jesi;
Birecik ve Karkamış planlanmış bulunmaktadır .

1 . 1.2 Dicle Nehri

Dic l eNehri, Dicle havzasını Murat havzasından ayıran Kara o ğlan
dağlarından doğar. Suriye s ı nırı yakınında; Cizre'de n ehrin
h avza alanı 38,295 km2, uzunluğu ise 430 km'dir . Gün eye,
Diyarbakır'a doğru akar, doğuya döner ve sol yakasından ö nemli
kolları olan Batman, Garzan ve Batan nehirlerini alarak do ğuya
doğru akar . Botan'la birleştiği noktanın hemen a ş a ğısı nda,
Razuk'ta güneydoğuya döner ve Cizre'ye varır. Ci zre' nin
aşağısında Suriye sınırı boyunca akarak Irak topraklarına gi r e r.

1 . 2 Meteoro l ojik- hidrolojik Koşullar

1 . 2 . 1 Meteo r olo j ik - hidr olo j ik Kayıtlar

Meteorolojik gözlem le r, Devl e t Meteoroloji !şleri ( DM!) ve Devlet

su !şleri ( DS!) Genel Müdürlükleri tarafından yapılmak ta dır.
Bölge'de, 91'i DM!, 12'si de DS! ta r afından çalıştırıl an 103
meteoroloji ve yağmu r gözlem istasyonu vardır . DM!'nin Bö l ge' deki
gözlemleri 1929'da, Diyarbakır, Gaziantep, Siirt , Şan lıu rfa,
Siverek, Ergani ve Kurtalan'da başlamış ve bunu izleyen yı lda da
Adıyaman, Kilis, Mardin ve Cizre istasyonları kurulm uş tur.
DM!'nin meteoroloji istasyonları, birinci sınıf, ikinci sını f ve
yağmur gözlem istasyonları olmak üzere ilçe ayrılır. Birinci s ınıf
istasyonlar, yağmur, sıcaklık, nisbi nem, rüzgAr hızı, gü neşli
saatler ve buh arlaşma konularında gözlem yaparlar. !kinc i s ınıf
istasyonlar ise yaln ı zca yağmur, sıcaklık, nisbi nem ve rü zgAr
hız ı gözlemleri yaparlar. Ek ekipmanla başka parametreleri
gözleyen istasyonlar da vard ı r. Halen Bölge'de 17 birinc i, 17 de
ikinci sınıf meteoroloji istayonu bulunmaktadır. Bu meteoroloji
istasyonlarına ek olarak, Bölge'de, DM! tarafından ç alı ş t ır ılan
57 yağmur istasyonu bulunmaktadır . DS!, Bö lge ' de ki pro je
alanlarında 12 meteoroloji istasyonu çalıştırmaktadır. Bun l a rdan
7'si meteoroloj i k parametreler, 5'i ise yalnız yağış değer ler inin
gözlemini yapmaktadır.

Akarsu akım ve debi gözlemleri E!E (Elektrik !şleri Etüt İ daresi)

tarafından yapılmaktadır. E!E'nin Bölge'deki gözlemleri 1936' da,
Fırat nehir sisteminde Keban'da ve 1945'te Dicle nehir s i s t em inde
Diyarbakır, Beşiri ve Cizre'de başlamıştır. Halen , F ırat' ın ,
Keban barajının altındaki kesiminde E!E tarafından ç alıştırılan
15 istasyon vardır. Bunlardan 6'sı ana nehirde, 9'u i se Fır a t ' ın
kolları üzerindedir. Di cle havzas ı nda ise, Dicle ' nin Bö lge dı ş ına
akan kollar ı Zap ve Hezil ü zerindekiler dışında, 10 istas y o n E!E
tarafından çalıştırılmaktadır. DS! de, çalışma dö nemleri
genellikle kısa olmak l a birlikte, pr o je alanlarında akarsu ak ımve
deb i göz l emler i yapmaktadır .

E-2
Tabl o E .l ve E.2 ' de, Bölge'deki akarsu a k ım ve debi ölçen gözlem
istasyonl arın ın listesi veri l mektedi r. Tablolarda halen
çalışmakta o lan bütün E!E istasyonları, DS! 'nin bazı büyük
istasyonla rı ile ve kapanmış o lan b a zı büyük i stasyonlar yer
almaktadır. öneml i istasyon ların yerleri ise Şekil E.l 'de
gö s terilmi ştir.

1.2 . 2 Genel iklim

Bö lge'de kara iklimi hakimdir; kuru ve sı ca k bir yaz ve soğuk ve

yağmurlu bir kış olmak üzere iki bel i rg in mevsim yaşanır. Ancak,
Bölge'nin batı kes i mleri, b ir ö lçüde Akdeniz iklimınden
etkilenir . Şekil E.2'de, il merke zler indeki ay lık ortalama yağnııır
miktarı ve sıcak lı k gösterilmektedir. Bölgeye düşen ya§mur
miktarı Haziran-Eylül arasında son dere ce düşüktür.

! l merkez lerindeki uzun dönemli o rtal ama, en düşük ve en yüksek

sıcaklıklar aşağ ıda gösterilmiştir:

İstasy on ortalama Azami Asgar i Bir yıl içinde Veri

( C) ( C) ( C) O C'nin a l tına dönenıı
dü şü len gün
sayısı

Ad ı yaman 16.4 44.0 - 14. 4 23.9 1962 -1 980

Gaziantep 14.5 42.8 - 17.5 56.8 1940 - 1980
Şan l ıurf a 18.0 46.5 - 12 .4 23.0 1929 - 1980
Diyarbakı r 15.8 46.2 - 24.2 61. 4 1929-1980
Mardin 15.7 42.0 -1 3.4 3 4 .3 1940-198 0
Si ir t 15.4 4 6.0 - 12 . 4 44 . 9 1938-1980

Bö lge'de yıllık o rtalam a nem oranı yaklaşık % 50 olup, yaz

ayla r ınd a bu miktar % 25 - 30; kış aylarında ise % 70 - 80 arasında
değişmektedir. Mekana bağlı oynamalar öneml i değildir; yalnızca
Gazi an t ep'te nem oranı biraz daha yüksek olup or t alama, en düşük
ve en yüksek oranlar sıras ıyla % 6 1 ,40 ve 81 'dir.

Böl ge'deki yıllık o rtalama r ü zgar hızı, aşağ ı ovalarda 0.9 - 1 . 2

m/s n ile Siverek'te 4.1 m/sn arasında değişmektedir. Şanlıurfa'da
aylık ortalama rüzgar hızı 2.0 m/sn (Kasım) ile 3 . 9 m/sn (Temmuz)
arasında oynamakta olup or talaması ise 2 . 8 m/sn'dir. ortalama
rü z ga r hızları, Adıyaman, Ga ziantep, Diyarbakır ve Mardin'de
genelli kle aynı düzeydedir, yalnızca Siirt'te 1.4 m/sn ile 2. 0
m/s n arasında değişmektedir.

Çeşitli i stasyonlarda gözleııen y ı llı k yüzey buharlaşması 2,424 mm

( Ciz re ) ile 1,470 mm (Gaziantep) arasında değişmektedir.

E- 3
!stasyon Yıllık yüzey buharlaşması Kayıt süresi
(mm) (yıl )

Diyarbakır 1,935 33
Gaziantep 1,466 15
Cizre 2,424 16
Şanlıurfa 2,0 48 23
Ceylanpınar 1,834 14
Elazığ 1,519 15

!l merkezleri itibariyle ortalama aylık meteo r o l o jik pa rametreler

Tablo E.3'de özetlemektedir .

1.2.3 Yağış

Bölge'de yağışa genellikle, kışın ve ilkbaharda Akden iz'den g elen

nemli hava kitleleri neden olmaktadır. Bö lge' ni n yü ksek
yörelerinde kışın yağış kar biçimini alarak ve uzun bir s üre
toprak üstünde kalır . Karların erimesi, Fırat ve Dicle
taşkınlarının temel nedenidir. Bölgeye Hazi ran'dan Eyl ü l ay l a rı
arasındaki yaz ayları boyunc a az yağmur yağar . Bu yağmu rlar
yıllık yağış miktarının yalnızca % 1-2'sini olu ş turur .

DM!'nin Bölge'deki istasyonlarında ö lçülen yıllık ortal a ma ya ğmur

miktarı Tablo E .4'de gösterilmiştir. Bu veriler e s a s alına rak,
Bölge' nin Şekil E.3'te görülen eş yağı ş eğrileri çi z ilm iştir .

Bölge'de yıllık ortalama yağmur miktarı ,

280 mm (Suriye s ı nır ının
yakınında, Şan lıurfa'nın bulunan Mü r şi t pınar) ile
güneybatı s ında
1,300 mm (Dicle nehir sistemini Murat nehir s isteminden ay ıran
dağların eteklerindeki tepelerde bulunan Li ce) aras ında
değişmektedir. Batman Nehri havzasının dağlık yö releri nde yağ ış,
nehrin akım kayıtlarından elde edilen değerden ek ya ğış
eğrilerinden okunan daha düşük olabilir . Bunun nedeni, b u
yörelerdeki yağmur istasyonlarının seyrekliğidir.

Bölge'deki yıllık ortalama ya ğ ış, derinlik o la r ak 670 mm . o lup

Fırat havzasında 48,9 milyon mJ ya da 660 mm, Di c l e havzas ında
800 mm ve diğer küçük akarsu havzalarında i s e 4 90 mm olar ak
hesaplanmıştır.

Altı il merkezindeki uzun dönemli yıllık yağış mikta rları Tablo

E.5'te gösterilmiştir. 1970 ve 197 3 'te Bö lge'nin tamamı nda a ğır
bir kuraklık yaşanmıştır.

1.2 . 4 Akım

(1) Hidro l ojik An alizler

Gözlem kayıtları esas alınarak Fırat v e Dicle n e hirler i y ü z ey

akımları, DS! ve E!E tarafından yapılan çeşit l i ç alı ş m al arda

E-4
analiz edilm iştir. Bu r ada , E!E ' nin aşağıdaki s on çalışmalarına
akarsu debilerine i li şkin yıllık yayınlarına atıf yapılacaktır.
( 1 ) Fındı klı - Belk ı s -K arkam ı ş Pr o jeleri Mühend islik Hidroloji
Raporu, Haziran 1978

(2) Yuka rdaki Rapo run yeni baskısı, Rapo r No . 19, Ha ziran 1981

(3) Dicle Nehri üs t ündeki Cizre ve Ilı su B ar ajları Mühendi s lik

Hi droloji Raporu, Rapor No . 25, Mart 1980.

E!E çalışmalarında, ö nemli proje alan l arınd a ki debiler , ö lçme

istasyonl arı arasın da korrelasyon kurularak incelenmektedir.

Fı rat nehir sisteminde kilit bir i s tasyon o lan Keban'da 1937'den

bu yana akım verileri mevcuttur . An cak, Keban istasyo nunda debi,
1 97 4'ten bu yana Keban barajının ça lı şmas ı ndan e t kile nmi şt ir.
Keban istasyonundaki doğal debi, Keban ba r ajına akan beş kol
üzerinde ki debilerin toplamıyla korrelasyon kurularak tahmin
edilmişt ir. Sözkonusu istasyo nlar , Dazlak (2 167), Bağıştaş
(2156), Melekbahçe (2133), L oğ mar (2 1 66) ve Palu (2 10 2) dur. Bu
beş istasyonun 54,027 km2 toplam drenaj alanına karş ılı k Keban'ın
63,874 km2 alanı bulunmaktadır .

Kayıt tu tulmamış dö nemlerdeki debi ler ve nehrin ana ko lu

üzerinde , Keban'ın aşağısında bulunan diğer ö nemli istasyo nların
eksik kayı tları, Keban, Kar akaya, · Dutluca ve Belkı sköy debileri
ara sı nd a korelas yon kurularak tahmin edil m i ş tir . Tablo E.6,
tahmin l erde kullanılan yön temi göstermektedir . önemli
istasyonlardaki aylık doğal akı m verileri , Fırat nehir sistemi
i çin 1937 su yılı ( Ekim 1 936 -E yllil 1937) ile 1980 su yılı
arasındaki dönem için tahmin edilmiştir.

Adıyaman - KAhta, Adıyaman - Göksu -Ar aban ve Gaziantep pro jeleri için
Fırat kollarının debileri, Fatopaşa (No . 213 5), Meryem Uşağı (No.
2193) ve Danaoğl u (No . 2160) is tas yonlarındaki veriler esas
alınara k tahmin edil mi şt ir . Bu i stasyon l arın kayıtları , sırasıy l a
1966, 1968 ve 1964 yılından beri mevcuttur.

Dicle Nehr i için en güvenili r i sta syon, en uzun dönemli kayıtlara

sahip olan Diyarbakır 'dır . 196 1 sonrası iç i n Garzan üstündeki
B eş iri verileri de güve n i lirdir. önemli istasyonlar ve ö nerilen
proj e alanları için, diğer istasyonlarla korrelasyon kurularak,
Tablo E.7'de 1946 su yılıyla 1 983 s u yılı arasındaki dönem ıçın
gö ster il diği gibi, eksi k siz bir debi se rı sı h a zırl anmışt ır .
1 977'ye kadarki verileri E!E hazırlamış, veriler ayn ı yön tem
k u lla nılarak bu çalışmada 1 983'e kadar getirilmiştir .

Bu tahmi nlerde, Dicle-Kra l k ızı, Batman, Batman-Silvan, Adıyaman ­

KAhta , Adıyaman - Göksu - Araban, Gaziantep pro jeleriyle Cizre ve
Birecik hidroelektrik enerji projelerinin raporlarından da
yararlan ılmıştır.

E- 5
(2) Akış Potansiyelleri

Fırat ve Dicle nehir sistemlerinin akış potansiyelleri , yuka rıda

değinilen debi çalışmaları esas alınarak şöyle ö zetlenebil ir:

Fırat Nehri

Suriye sınırı yakınındaki

Belkısköy'de (Birecik) yıll ık ortalama
akış miktarının, 1937-1980 dönemi o rtalaması olarak 30,377 milyon
mJ olduğu tahmin edilmektedir. istasyona 100,7 02 km 2 'lik bi r
havzası vardır. Sö zkonusu sürede Fırat nehrinde ya şanmış iki
ciddi kuraklık döneminin ilki, en kurak yılı 1961 olmak Uze re
1958-1962 dönemidir . 1961 yılında yıllık akış mi k tar ı 14,883
milyon mJ'tlir. !kinci kritik dö nem, 1970 ' den 1 975'e kada r
sürmüştür. En kurak yıl o lan 1973'te yıllık ortalama akış mikta rı
ortalamanın yüzde 62'si dolayındadır. En yağışlı yıl, 1969' da
yıllık orta lama akış 53,548 milyon mJ olup ortalamanın % 186'
sına tekabül etmektedir . .

Nehir debisindeki mevsimlik değişmeler de dikkat çekic i

boyutlardadır. ortalama bir yılda en yüksek akış mikt arı Nisan,
en dlişUk akış miktarı ise EylUl'de gözlenir. Ortalama bir yı ld a
aylık akış miktarı, yıllık ortalamanın% 275'iyle % 33'U arasın da
değişir. Şekil E .4'te Fırat üzerinde, Belkıskö y'de ortalama bi r
yılda, en kurak yılda (1961) ve en yağışlı yılda (19 69) gözlen en
aylık akış miktarları gösterilm~ktedir.

Fırat'ın kollarının Adıyaman ve Gaziantep ill erinde ki

havzalarında 1973'te ağır bir kuraklık yaşanmıştır. An cak, 196 4
yılı ö ncesine ilişkin kayıtlar, 1973 kuraklığının 1 963'teki nden
daha ağır olduğunu gösteren Göksu Nehri UstUndeki Malpın ar
istasyonu dışında, bulunmamaktadır.

Dicle Nehri

Dicle nehir sisteminde, 38,295 km2'lik havzası olan ana ko l

üzerinde en aşağıda bulunan istasyon Cizre istasyonudur. Cizre' de
yıllık ortalama akış hacminin, 19 46-1983 dönemi ortalamas ı
itibariyle 16,8 milyon mJ o lduğu tahmin edilmiştir. Dicle'nin
yıllık debi değişimleri Fırat'ınkine ç o k benzemektedir. ilk
kritik dönemi 1958-1962 yılları arasıdır . En kurak yıl o lan
1961'de yıllık akış hacmi 7,89 milyo n m3'tür. Bu, 38 yılın yıllık
ortalamasının% 47'sine tekabül etmektedir. !kinci kritik dönem
ise 1970-1975 yılları arasında yaşanmıştır. 1973 yılında yıllık
akış hacmi yıllık ortalama akışın % 5 8 'i oran ında ve 9,67 milyon
m3 olmuştur . Dicle havzasının kuzey kesiminde ise en dUşUk yıll ık
akış hacmi 1973'te gerçekleşmiştir. söz konusu yıl içinde
Diyarbakır istasyo nunda yıllık o rtalama akışın yalnızca% 39' u
gözlenmiştir. En sulak yıl o lan 19 69'da yıllık akış hac mi 34.3 4
milyon m3 ' le yıllık or talamanın % 204'ü o ranında gerçekleşmiştir.
Yıllık debi değişmeleri Dicle'de Fırat'a gö re biraz d aha
fazladır.

E-6
Ciz re'deki mevsimlik debi değiş m eleri de F ırat ' takilere
benzemektedir . Aylık akım Nisan' da % 260 ile Eyli.il' d'e % 23
arasında değişir. Şekil E . 4'te, Cizre'de ortalama bir yılda, en
k u rak yılda ve en su l ak y ı lda gözlenen aylık akımlar
ver il mektedir.

Şekil E . 5'te, yukardaki iki istasyonda, gözlem dönemlerindeki

yı l lık a k ımların zaman içindeki gelişimi gösterilmektedir . Tablo
E.8'de ise, bu iki nehirdeki önemli istasyonlarda ortalama bir
y ıl da ve kr itik yıllarda gözlenen y ı llık akımlar verilmektedir.

Tablo E. 9' da yağış - akış dengeleri g ö sterilmiştir. Havzalardaki

ortalama y a ğmur miktarı, DM! istasyonlarının uzun dönemli yağmur
verileri esas alınarak çizilen eş yağış eğrilerinden h areketle
tahmin ed i lmiştir. Keban'ın yukarısındaki havzaya düşen o rtalama
yağmur mik tarı, Erzurum, Erzincan , Muş, Bingöl, Tunceli ve
Elazığ ' daki 77 istazsyonun aritmetik o rtalamasından hareketle
tahmin e dil miştir. Ortalama bir yılda Fırat havzasına, 10 0,7 00
km2'lik bir alana 58 5 mm yağmur düştüğü ve 302 mm ' lik yüzey s uyu
akıtığı . Bu, % 52 oranında bir akış katsayısına tekabül
etmektedir.

Dicle h avz asındaki o rtalama yağmur miktarının, Cizre'de, 38,281

km2'lik bi r alanı için 785 mm olduğu tahmin edilmiştir. Yıllık
ortalama yüzey akış değeri ise 439 mm . Akış katsayısı % 56
olarak bu l unmuştu~ . Dicle havzasındaki gerçek yağmur miktarı,
yağmurun ovalara göre daha fazla olması beklenen dağlık alanlarda
yağmur ist a s yonlarının seyrekliği nedeniyle tahmin edilenden
fazla o l ab ilir.

1 .2.5 Yer a ltı Suları

GAP b ö l ges inde, özellikle Şanlıurfa, Mardin ve Diyarbakır

il l erin in al ç ak ovalarında yeraltı suyu potansiyeli yüksektir.
Ha l en b u yeraltı suları, kentlerin kullanım suyu ihtiyacının
ka r şılanm as ında ve küçük ölçekli su l ama işlerinde
kullanı lmak tadır.

Yeraltı s uyu potansiyeli , DS! tarafından araştırılmış ve her

ildeki y ıllık kesin verim şöy l e tahmin edilmiştir:

!1 Verim (milyon m2/yıl)

Şanlıur fa 1,202,0
Diyarbakı r 190,0
Mardin 113,0
Gaziant ep 15,0
Adıyama n 6,0
Siirt 0,0

Toplam 1,526,0

E-7
DS!'nin yeraltı suyu araşt ı rması , Silopi, Nusaybin, Mardin -
Kızıltepe, Ceylanpınar, Suruç ve Harran gibi en umut vaadeden
ovalarda yoğunlaşmıştır. Ke s inle şe n verimler, Silopi için 100
milyon m J/ yıl, Mardin - Kızıltepe i çin 13 milyon m3/ yıl,
Ceylanpınar için 277.4 milyon m J/ yıl, Suruç için ise 90 milyon
m J/ yıldır. Dicle, Koçtepe-Kozluca, Hasantepe ve ! dil ovala rında
hidrojeolojik araştırma yapılmamıştır ; bu b ö lgede, bir ilk adım
olarak jeofizik araştırmalar yapılması ve bunu araştırm a kuyu ları
açılmasının izlemesi önerilmektedir .

2. su Kaynaklarının Geliştirilmesiyle !lgili Kuruluşlar

su kaynaklarının gelişti r ilme s iyle ilgili kuruluşlar, DS! (Devlet

su !şleri Genel Müdürlüğü), EİE ( Elekt rik !şleri Etüt İdaresi)
TEK (Türkiye Elektrik Kurumu), Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı, Tarım, orman ve Köyişleri Bakanlığı, belediyeler,
valilikler ve k ooperatiflerdir. Su kaynaklarının geliştir i lmesine
ilişkin temel fonksiyonları aşağıdaki gibi tanımlanmakt adır:

(1) DSİ

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'na bağlı olan DSİ , yüzey ve

yeraltı su kaynakları dahil su kaynaklarının hidroelektri k ener ji
ve sulama amaçları için geliştirilmesinden, taşkın ve çökelt i
kontrolünden, akarsuların ıslahından kullanma suyu ve
kanalizasyondan sorumlu esas ku ruluştur. Tesisl erin p l anlanması,
tasarımı, inşası, - işletme si ve bakımıyla uğra şır . Bazı
hidroe lektrik santral projeleri, küçük ölçekli sulama proj eleri
ve yine küçük ö lçekli kullanma suyu projeleri bunun dışındadır.

DS!, su kaynaklarını n geliştirilmesi i çin meteorolojik ve

hidrolojik ö l çüm ler yapar ve haritalar hazırlar. Ayrı ca, ülke
çapında yeraltı suyu potansiyeli ara ş tırmalarını yürütür .

DS!, bir genel merkezle 25 bölge müdürlüğünden o luş ur . Genel

merkez, geliştirme politikaları ve programları hazırlar;
planlama, pro jelen dirme, inşaat, işletme ve bakım işlerini yapar
veya yaptırır Bölge müdürlükleri, programların uygulanmasını ve
tesislerin çalışmasını yönetir ve denetler.

GAP bölgesi üç bölge müdürl üğünün faaliyet kapsamındadı r.

Diyarbakır Bölge Müdürlüğü (X. Bölge), Diyarbakır, Siirt ve
Mardin illerini kapsar. Şanlıurfa Bö lge M üdü rlüğü (XV . Bö lge),
yalnızca Şanlıurfa ilini kapsar. Kahramanmaraş Bölge Müdürlüğü
( XX . Bö lge), Kahramanmar aş, Adıyaman, Gaziantep ve Afşin'i
kapsar. Bö lge Müdürlükleri, taşra şubelerine ayrılmıştır.
Bölge'de, Diyarbakır Bölge Müdürlüğü'ne bağlı bir taşra
şubelerinin kapsamında bulunan Siirt dışındaki her ilde bir taşra
şubesi vardır.

Bu bölge müdürlükleri dışında, inşaatların denetim işleri için,

Atatürk barajında (XVI . Bölge) ve Karakaya barajında ( XXI.Bölge)
birer geçici bölge müdürlüğü vardır .

E- 8
( 2) E!E

E!E, hidroelektrik enerji amaçlı gel iştirme projeleri ı ç ın

hidroloj ik v e je o l oj i k araştırma ve harita hazırlama işlerini
yürütür . Bazan DS! tarafından, h idroelektrik enerj i amaçlı
projeleri n ve ana amacı hidroelektrik enerji ür eti nıi ze o lan çok
am aç lı projele rin keşif, master plan hazırlanması, fizibilite
ç alışma sı ve kat i proje aşamalarındaki mühendislik hizmetlerini
yürütmesi istenebilir. Bu çalış maları ilgili kuruluşlar keııdileri
yürüttükleri gibi uygun mühen di s müşavir firmalar ına da
yaptır abilirler.

(3) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

Bakanlı k, ilerde çeşitli enerji biçimlerine duyulacak u l usa l

talep için projeksiyonlar hazırlar. Projeks i yon, "MAED " (Enerji
Talebi Ana lizi Modeli) diye ad lan dırılan bir simülasyon
mod elinden türeti lir. Bu model, nih ai enerjiyi, elektrik enerjisi
ve diğe r enerj i biçimleri o larak s ınıf landırmaktadır.

(4) TE K

TE K, bütün Türkiye'ye elektrik enerjisi sağ la maktan sorumludur.

TEK, bir ele ktrik enerjis i arz ve talep denge si çalışma s ı yapar
ve Ener ji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın verdiği enerji talebi
pro jeksiyonuna göre, WASP isimli bir model aracılığıyla (Viyana
Ot omatik Sistem Planlama Paket i ) bir optimum enerji geliştirme
pr o gram ı hazırlar .

Hidroelektrik e nerji santra llerin in v e bunl a r a bağlı te s i slerin

iş le tmesi ve bakımı da TEK'in görevleri arasındadır. Bu tesisler,
DS! tarafından t am amlandık tan son ra TEK 'e de v redilirler. Çok
ama ç lı rezervuarlar ın işletme ve bak ı mı ise , görevlerin e uygun
biçimde DS!'yle TEK arasında paylaşılır.

(5) T arım, Orman ve Köyişleri Baka n lı ğı

Tarım , Orman ve Köyişle ri B akan lığı ' n ı n Köy Hi zmetleri Genel

Mü dür lüğü, köylere içme suyu sağlanma sından ve s u lama s uyu
kapasitesi sani yede 5 00 litrenin altında olan küçük ö lçekli
sulama pro jelerinden so r um ludur .

Kö y ! şleri Genel Müdü rlüğü 'n ün köy i çme suyu bölümü, kö ylere
s ağlı k koşu llarına uygun yeterli miktarda içme suyu sağlamakla
göre vlendirilmiştir . Bu kur ulu ş, kuyu, kanal , su bortısu, pompa,
arıtma ve top l ama tesisleri yapar ve tamaml anm ı ş köy içme suyu
tesislerin in i ş letme ve bakımıyla da ilgilenir.

Köy Hi zmetleri Genel Müdü rl üğü 'nün bir başka b ölümüde havza
islah ı, taşkın önleme, sulama v e hayvan l ara içme s uyu sağlama
a ma ç l arıyla suni göller ve bağlan tılı te sisler yapmakla
gö re vlendirilmiştir. Ayrı ca, saniyede 5 00 litrenin altında sulama
suyu kullanan su lama te s i s leri nin pl an l anmas ı , yapımı ve
işletilm esinden de so rumludur.
E- 9
(6) Belediyeler

Kentsel alanlara içme suyu sağlanması, belediyeler in görev idir.

Nüfusu 100,000'in üzerinde olan belediyeler, ger eken hukuki
süreçlerden sonra, ~lanlama ve inşaat işle rin i DS!' ye
devredebilirler. Bazı belediyeler ise , Merkez i Hükü me tin
yardımına gerek duymuyorlarsa, bu işleri kendileri y a p abilirl er.
Her iki durumda da, işletme ve bakım işleri b elediye le rce
yürütülür.

(7) Vilayetlere Bağlı Müdürlükler

!l kuruluşları, küçük kasaba ve kırsal alanlarda içme s uyu

sistemleri yapımına yardımcı o lurlar.

(8) Sulama Kooperatifleri ·

Tarımsal işletmelere su geldikten sonra, sul a ma suyun un yöne timi

bazan yere l tarım ko operatiflerine devredilir . !l gili k an un
uyarınca kurulan bu kooperatifler, tarımsal i ş letm e dü z eyiııde s u
yönetimin den sorumludurlar . Ancak, s ulama koope ratifl er in in
uygulamadaki başarısı sınırlı olmuştur.

3 . Mevcut su Kaynakları Tesisleri

Yüzey suyu tesisleri

Bölge'deki önemli su kaynakları tesislerinin li s t esi Tab lo

E.lO'da verilmektedir. Bunların arasında bir hi d r oelekt rik
santrali (Karakaya), iki nehir santrali ( Çağçağ III ve Ba t an) v e
üç sulama suyu ( Devegeçidi, Tahtakö prü · ve Gö zegbl) vard ır.
Karakaya barajı 1987'de tamamlanmış olup, ş u anda h erbiri 30 0
MV'lik 6 ünitesinden S'i çalışır halde, altın c ı s ı ise f aal iye te
geçmek üzeredir. Tahtakö prü barajı, 19 75 yılın d a , Gazian t ep
ilinin batı köşesinde, taşkın ko ntro lü ve s ul a ma ama c ıy la
yapılmış olup, barajdan yararlanan alanlar Antakya i l i sınırlar ı
içindedir . Barajın Bölge'ye etkisi balıkçılık ve rekreasyon
faaliyetleri açısından o lacaktır .

Keban barajı, Bölge'nin dışında, Karakaya barajını n yukarı s ın da

yer almakla birlikte, muazzam depo lama kapa sitesi ile Bö l ge 'de su
kaynakları planlamasını ö nemli ö l ç üde etk il emektedi r.
Kahramanmaraş ilindeki Kartalkaya rezervuarı da Gaz iantep ' in ken t
kullanma suyuna katkıda bulunmaktadır.

Bu mevcut tesislerin yanısıra , y i ne Tabl o E.l O'da g ö r ü l düğü g ib i,

inşa halinde sekiz baraj, beş hidroelektrik enerji sant rali , b i r
sulama tüne l i ve sekiz sulama sistemi vardır . Han cağ ı z baraj ı
yeni tamamlanmıştır.

E-10
Yeraltı suyu tesisleri

DSİ, seçilmiş ovalarda bazı araştırma ve o perasyon kuyuları

açmı ştır . Ceylanp ı nar ovas ında DSİ tarafınd a n 1975'den bu yana ,
hidrojeolo jik araştırma aşam asında, 29 araştırma, 35 o perasyo n ve
2 1 içme suyu kuyusu açılmıştır. DS İ 'nin açt ı ğı kuyularla su lanan
alanl ar aşağıda ö ze tl enmiştir :

Sulama projesi Kuyu sayısı Sulanan a lan (dekar)

Şanlıurf a-Viranşe hir-
İki cırcı p 192 90 , 000
Şanlıurf a-Ceylanpınar
Akrepli (TİGEM) 34 15,000
Şanlıurfa- Vir anşehir-
Be yazkule (TİGEM) 40 13,000
Şanlıurf a-ceyl anpınar-
Telh amut (TİGEM) 63 42,000
Habur p ompaj sulaması 35,000

Kaynak: DSİ

Harra n ovas ında, hidrojeolojik araştırma aşamasında, DSİ

tarafında n 37 araştırma, 52 içme suyu, 2 de operasyon kuyusu
açılmı ştır. Aşağıda belirtilen mahalleler yeraltı suyundan
yararl anmaktadır.

Mahalle Operasyon kuyusu sayısı A ç ıldığı yıl

Şemsett in 5,7 1975
Güneran 31 1977
Birmuav i 57 1975
Sevimli, Balat la r 80 19 77
Ya lın lı, Tutluca 41 1975
Göz değm ez 43 1977
Günda ş, Topçu 57 1977

Harran 'da DSİ kuyularıyla sulanan toplam alan 13 8 ,000 dekardır.

Suruç ovas ında1960'dan bu yana DSİ tarafından 78 kuyu

açılmıştı r . 90 milyon m 3/ yıl kadar olduğu tahmin edilen yeraltı
suyu re zervi tamamen kullanılmaktadır .

4. DSİ'n in su Kaynakları Geliştirme Planları

4.1 Genel

DSİ, 1980'de, GAP bö lgesinde s u kaynaklarının geliştirilmesi i çin

bir Master Plan hazırlamış ve 12 proje saptamıştır. Karakaya
projes i, orj inal pl andaki Aşağı Fırat pro jes inden ayrılmış ve
geliştirm e p l an ı şu anda aşağıdaki 13 pro jeden o lu ş makt ad ır.

1. Aşağ ı Fırat Pro jesi

2. Karakaya Hidroelektrik Enerji Santrali

E-1 1
 3. sınır Fırat Projesi
4. Suruç - Baziki Projesi
5. Adıyaman - Kahta Pro jesi
6. Adıyaman - Göksu - Araban Pro jesi
7. Gaziantep Projesi
8. Dicle - Kralkızı Projesi
9. Batman Pro j esi
10. Batman- Silvan Projesi
11. Garzan Projesi
12. Ilısu Pro jesi
13. Cizre Projes i .
Aşağıda, bu projelere ilişkin kısa açıklamalar s unulm akta dır .
Projelerin verim ve performansı, Müşavir Firma tarafı n dan , bir
akarsu simülasyon ve analiz modeli kullanıl a r a k yap ıl m ış
değerlendirmeye dayanmaktadır. Değerlendirme sonuçları, o ri jinal
DS! planından biraz farklıdır . Tesislerin fiziki b o yu tl arı, DS!
planındakilerle aynı alınmıştır .

Bu projelerin yerleri Şekil E .6'da gösterilmektedir.

4 .2 Aşağı F ırat Projesi

Aşağı Fırat Projesi, şu yedi pro jeden o lu ş makt adır:

(1) Atatürk ba r ajı ve hidroelektrik enerji s antrali
(2) Şanlıurfa tüneli
(3) Şanlıurfa hidro elektrik enerji santrali
(4) Şanlıurfa - Harran sulaması
(5) Mardin - Ceyl a npınar sulaması
(6) Siverek-Hilvan pompaj sulaması
(7) Bozova pompaj sulaması

(1) Atatürk Barajı ve Hidro elektrik Enerji Santrali

Atatürk barajı, Aşağı Fırat ' ın geliştirilmesinde kilit y ap ıdır.

Temel amacı sulama ve hidroelektrik enerji üretimi o l an çok
amaçlı bir baraj olup ve Fırat Nehrinin ana kolu üz e rinde,
Karakaya barajının 180 km kadar aşağısında ve Şanlı urfa'n ı n
yaklaşık 60 km kuzeybatısında yapılmaktadır. Barajın t em elden
itibaren yüksekliği 184 m ve brüt depolama kapa s ite s i 48,7
milyon m3 olacaktır. Barajın aktif depolama kapasite s inin i s e 16
m'lik bir çekilmeye tekabül eden 19,3 milyo n m3 o l m as ı
planlanmıştır.

Atatürk baraj gölündeki suyun bir kısmı , Şan lı urfa tünelin i n iki
hattıyla Şanlıurfa - Harran ve Mardin - Ceylanpınar s ulama
projelerine çekilecektir . Siverek-Hilvan, Bozova ve suruç - Ba ziki
sulama proje l eri, rezervuardan sulama suyu pompalayac aktır .
Rezervuarın batı kıyısı boyunca Adıyaman - Kahta'da küçük p o mpaj
sulama proje l eri de planlanmaktadır.

Baraj gö l ündeki kullanılabilir suyun geri kalanı , barajın

hidroelek tr i k santralinden bırak ı larak enerji üretiminde

E- 1 2
kullanı l acaktır. Santral in kurulu gücü 2,400 MV olup sulama
projelerini n ilk gelişme aşaması olarak Urfa - Hdrran sulama
projesi uygulanmaya başladığında, yılda 8,100 GVs civarında
enerji üretmesi beklenmektedir. Atatürk baraj gölüne dayalı bütün
sulama projeleri tamamlandıktan so nra yıllık enerji üretimi 5,300
GVs'e kadar düşecektir.

Atatürk barajı, yıl boyunca düzenli bir ak ım sağlayarak, sınır

Fırat projesi çerç evesinde planlanan hidroelektrik enerji
santrallerine de katkıda bulunacaktır.

Fırat ana ko lu üzerindeki barajlar dizisi, Keban, Karakaya ve

Atatürk , Fırat'ın akımını büyük ölçüde düzene s o ka c ak v e yıllık
or talam a akımın % 80'ine denk bir kesin yıllık akını
sağlayacaktır.

(2) Şanlıurfa Tüneli

Şanlıurfa t ü neli, Atatürk baraj gölünden alacağı suyu Şanlıurfa ­

Harran aşağı o valarının ve Mardin-Ceylanpınar sulama alanlarının
ana kanallarının başına verecektir. Rezervuarın Bo z ovd
yakınındaki güney kıyısında bulunan menfez yapıl a rından,
Şanlıurfa kentinin 5 kilometre kada r kuzeydo ğusun d akı ç ıkı ş
noktasına k adar, tepelerle kaplı arazinin altında 26.4 km
uzanmaktadır. 7.62 m iç çap ında iki hatlı ba s ınçlı s u yol und a n
oluşacak o lan tünelin toplam kapasitesi 328 mJ/ sn s ahip
o la caktır.

Tünel çıkı ş tan 4.5 km uzakta Harran ana kanalıyl a Hardın­

Cey l anpınar ana kanalına ayrılan, 328 mJ/ sn kapasiteli an a
besleme kan a lına bağlanacaktır.

Halen yapımı süren tünelin 1992'de tamamlanması planlanmıştır.

(3) Şanlıurfa Tüneli Hidroe lektrik Enerji Santrali

Harran ana kanalının

başına kurulan bir hidroelektrik s antralle
mevcut enerji üretilecektir .
dü ş üden santralin kapasite s i 50 MV
o l acak ve ana besleme kanalıyla (yükseklik 505 m) Harran ana
kanalının b a şı (yükseklik 455.5 m) arasında 49.5 metre lik farkt a n
yararlanılarak yılda 124 GVs enerJi üretilecektir.

(4) Urfa-Harran Sulaması

Şanlıurfa-Harran sulama alanı Şanlıurfa kentinin güneyindekı

alçak ovalardan Suriye sınırına kadar uzanmaktadır . s ulama alanı
toplam 141,535 hektar olup 43,041 hektarlık Şanlıurfa ve 98 ,4 9 4
hektarlı k Harran sulaması alt - sistemlerinden o lu ş maktadır.
Şanlıurfa tünelinin besleyeceği ana kanal sisteminin t o plam
uzunluğu Şanlıurfa ve Harra n için, sıras ıyl a 51 km v e 161 km
o lacaktı r. Bu pr o jenin inşası 1980'de başlamış o lup 1992 ' d e
tamamlanması planlanmıştır. ·

E- 13
Yüzey suyuyla olan bu sulamanın ya n ı s ı ra,
yapılacak a lçak
ovaların güney
kesiminde, Suriye sınırının yak ı nında, küçük
ölçekli yeraltı suyu sulama sistemleri şimdiden ku rulmuştur. Bu
sistemlerle toplam 13,800 hektar c ivarı nda bir a lan
sulanmaktadır.

(5 ) Mardin-Ceylanpınar Sulaması

Bu hizmet vereceği alan,

Projenin Şanlıurfa ve Mardin i lle ri
arasında uzanmakt a dır ve t o plam 33 4 , 9 3 9 hekt ar genişliğ inde d ir.
üçü cazibeli uçu de pompajlı o lmak üzere al t ı alt- pro jeye
ayrılmıştır. Bu pro jenin ana kanal sistemi de Ş a n l ıurfa tün eli
yoluyla Atatürk baraj gölünden be s lenmektedir . Azami su ta lep
düzeyinin karşılababilmesi i ç in , t o plam 70 0 mi lyon m3 ak t if
kapasitesi olan iki rezervuarın in ş a edilmes i ve sis teme
bağlanması planlanmaktadır.

Proje i ki aşamaya ayrı l mışt ı r. Bi rin c i a şamada, yerçekimi n den

yararlanan üç ve pompajlı bir adet s ulama bir i mi i çeren 230 , 13 0
hektarl ı k bir sulama gerçekleştirilecektir. Mardin rezer vua rı ,
iki pompalama istasyonu ve 400 km u zunluğunda ana kanal sistemi
yapıla c aktır.

Projeye ilişkin bir fizibilite çalışması tamamlanmı ştır.

Ceylanpınar yeraltı suyu sulama alanlar ı , yukarda k i pro jenin

güney kısmında yer almaktadır ve bu b ö lgede 9 , 000 h e k t arlı k ar a zi
kuyularla sulanmaktad ı r. Toplam 60 ,00 0 hektarın , y er altı suyu yla
sulanabileceği düşünülmektedir.

(6) Siverek- Hilvan Pompalı Sulaması

Siverek- Hilvan sulama alanı, Şanlıurfa ilinin kuzey kısmı nda

uzanan tepeli arazide yer almakta o lup s ul ama, Atatü rk
rezervuarından pompalan an s uyla yapıla c aktır. Toplam 160,10 5
hektar genişliğindeki dalgalı tepeli araziye su sağ l amak içi n ,
yedi pompa istasyonu ve 17 k üç ük r e z ervuar k urul mas ı
planlanmaktadır.

Proje henüz ön planlama a ş aması n dadır.

2,080 hektarı sulayacak o lan Ha c ıhıdır barajının y apı mı 1989' da

tamamlandığ ı nda 2,0 80 hektar alan s ulamaya aç ılmı ş olacaktır.

(7) Bozo va Pompaj Sulaması

Bozova sulama alan ı , Şanlıurfa ilinde, Hilvan ve Bo z ova kentle ri

arasındaki tepeli arazidedir . Sulanacak alan brüt 69, 70 2
hektardır Sul ama, Atatürk re z e r vuarı n da alı n a c ak suyun, al t ı
aşamalı bir pompalamayla, rezervuar s u düzeyi n in 26 0 m yu k arıs ın a
çıkar ı lması ile gerçekleştiril ec ektir .

Kanal sistemi üzerinde, iki nehir s an trali ku nıl mas ı

E-1 4
planl anm ı ştır. Santrallerin toplam kurulu gücü 6 MV olacak ve
yılda 1 6 GVs enerji üretilecektir.

4. 3 Karakaya Hidroelektrik Enerji Pro jesi

Ka rakaya Barajı, hidr oelektrik enerji üretimine yö nelik tek -

amaç l ı bir proje olup Fırat Nehri'nin ana kolu üzerinde , Keban
baraj ı nın 166 km aşağısındayer almaktad ı r.Santral altı üniteden
o luşmakta olup, sonuncu ünitenin yerleştir i lmesiyle 1 ,8 00 MV'lik
bir kurulu güce sahip o lacaktır.

Y ıllı kene rji üretimi, DS!'nin orjinal tahminlerinden biraz daha

düşük ve 6,220 GVs'si kesin, 640 GVs iki ncil o lmak üzere toplam
6,860 GVs dolayınd a tahmin edilmektedir . ( Tabl o E . 10). 5,580
milyon m3 'lük bir depol a ma kapasitesi o lan rezervu a r , Fırat'ın
akımını düzene sokacaktır . Yüzde 41'l ik bir tesis fakt ö rüyle
enerJı üretimi için ça lıştırılması hali nde rezer v u a rın ek
güvenilir verimin in yılda 1 milya r m3 o la c ağı tahmin edilm iş tir.

4.4 Sınır Fırat Projesi

S ı nır Fıra t proj e s i aşağıdaki şu iki hidr o elektrik enerji

p r ojesinde n oluş maktadır:

(1) Bi recik hidroe lektrik enerji pro jesi

( 2) Karkamış hidroelektrik enerji projesi

( 1 ) Birecik Hidroe lektrik Enerji Projesi

Birec ik projesi, sulamaya ve hidroelektrik enerji üretimine

yönelik çift amaçlı bir pro jedir. önerilen Birec ik baraj alan ı,
Fıra t'ın ana k o lu üzer i nde, Atatürk barajının yakla ş ık 92 km
aşağısında dır.

Gaziantep su lama projesi, suyunu Birecik rezer vua rından

s ağlay acak şekild e planlanmıştır.

At ablirk baraJından gelen suyla önerilen Bire c ik baraj alanı

arasınd aki yükseklik farkından yararlanacak olan enerji
santralin in planlanan kurulu gücü 6 72 MV't ır . Enerji üretimi,
Atatürk baraj ının sulama s uyu s ağlamada ku l lanılmasından,
Birecik 'in yu karısındaki nehir kolları nda yapılmas ı pl an l anan
Adıyam an - Göksu -Arab an sulama pro jesinden ve Gaziantep projesi nden
etkilenecektir. şu anki nehir simü l asyonu ve analizine göre,
nehrin yukarıs ında Atatürk barajı ve Şanlıurfa - Harra n su laması
gerçekle ştiri lir s e yıllık enerji üretimi 2,439 GVs o l acak tır.
Birecik'in yuka rı s ında yapılması planlanan bütün s ulama proj el e ri
tamaml andığında ise bu miktar 1,70 3 GVs'e düşe c e k tir.

Pro jen in fizibilite ça lı şması 1984'te tamamlandı.

E- 15
(2) Karkamış Hidroelektrik Enerji Projesi

Karkamış hidroelektrik enerji projesi, hidro elektrik e nerJı

üretimine yönelik tek amaçlı bir projedir. önerilen Birecik baraj
alanının 33 km aşağısında, Suriye sınırının ise 4.5 kın
yukarısındadır. Birecik ile, Fırat ana kolunun ülke içindeki en
alçak noktasında önerilen Karkamış baraj alanı arasındakı 11.6
metrelik farktan yararlanacak olan enerji santrali kurulu gücünün
180 MV olması planlanmıştır.

Beklenen y1llık enerJı üretimi, baraj alanının yukarıs ında

gerçekleştirilecek olan sulama pr o jelerinden etkilenecektir .
Nehrin yukarısında yalnızca Atatürk barajını n ve Urfa-Harran
sulamasının gerçekleştirilmesi halinde yıllık enerji üretim inin
680 GVs olacağı tahmin edilmiştir . Fırat ü zerinde yapılma sı
planlanan bütün sulama pro jeleri tamamlandığında bu rakam 450
GVs'ye düşe c ektir .

4.5 suruç - Baziki Projesi

Proje Baziki ve Suruç ova larının sulanmasını ama ç l amakta dır.

Baziki ovaları, Atatürk barajının yakınında, Bozova kenti nin
batısında, Fırat boyundadır. Atatürk rezervuarında n alınacak
suyla ve büyük ölçüde cazibe ile sulanacak olan alanı n 44,900
hektar o lması planlanmaktadır.

Suruç sulama alanı, Şanlıurfa - Harran sulama alanının batı sındadır

ve alçak ovalar halinde Suriye sınırına kadar uzanmaktadır.
To plam sulama alanı 101,600 hektardır . suyun pompajla Atat ürk
rezervuarından alınması ve Baziki ile Suruç arasınd aki yüks ek
araziyi geçerek yöreye gönderilmesi planlanmaktadır . su yolu
üzerinde toplam 27 milyon mJ toplam aktif depolama kapasit esi
olan üç rezervuar (Tozluca, Aylan ve Taşbasan) yapıla caktır.

Proje için dokuz pompa istasyonu gereklidir ve t o plam kapas ite

216 MV o lacaktır.

Suruç sulama alanına giden su yolu üzerinde dö rt hidroelektrik

enerJı santrali yapılması öne rilmektdedir. Bunların üçü öneri len
barajlarda kurulacak, biri ise nehir santrali o l acakt ır.
santraller toplam 44 MV kurulu güç ile ve yılda 1 07 GVs enerji
üretecektir.

4.6 Adıyaman - Kahta Projesi

Bu proje, Adıyaman ilinin orta ve kuzey kısmında, Atatürk

rezervuarının sağ sahilinde uzanan alanda su kaynaklarının
geliştirilmesine yönelik çok amaçlı bir pr o jedir. Pro je , beş
sulama projesi, dört hidroelektrik santral ve bir nehir
santralinden oluşmaktadır. Dört sulama projesinin barajlardan
yararlanması , birinin ise Atatürk barajından pompajla s ağlana c ak
suya dayalı olması planlanmıştır.

E- 16
S ul anacak toplam alan, 47,810 hektarı yapımı planlanan
rezervuarlardan, 29,599 hektarı ise Atatürk barajından pompajla
olmak üzere toplam 77,409 hektardır.

Yapımı ö ngörülen altı barajdan ikisi sulama, ikisi hidroelektrik

enerji üretimi ve di§er ikisi de, hem su lama hem de enerJi
amaçlıdır . Bu barajların özellikleri aşa§ıda verilmektedir .

Baraj / Ener ji Amacı Aktif depolama Sulama alanı Kurulu

santrali ( milyo n mJ) ( ha ) gü ç
(MV)

Gomikan su 40 7,762
Çamgazi su 44 6,121
Kocali su, HE 26 5 21,605 40
Büyi.ikçay su, HE 130 12,3 22 30
Sırımta ş HE 29 28
Kahta HE 555 75
Fatopaşa HE nehir santrali 22

Atatürk rezervuarından su çekmek içi n , toplam 41,70 0 kW

kapasitesin de 17 pompalama i st a syonu gerekecektir ve yıllık
enerji ihtiya c ı 109.5 GVs o larak tahmin edilmektedir.

Beş enerji san tralinin t o plam gücünün 195 MV yıllı k o rtalama

enerji üretiminin ise 509.1 GVs olması beklenmektedir.

4.7 Adıyam an-Göks u-Araban Proj esi

Ad ı yaman-Göks u-Araban projesi, Adıyaman ilini n güneybatı kı sm ını ,

Gaziantep ilini n k uzeydo§u kısmını ve Kahramanmaraş ilinin
güneydo§usunda ki.içi.ik bir bölgeyi kapsama k tadır. Proj eni n ana
amacı, brüt 72 ,000 hektar alana sulama, ve Gaziantep'e kent suyu
sa§lamaktır. Bir nehir sant ralide proje kap s amında pl anlanmıştır.

Çataltepe barajı, projenin kilit yapısıdır. Gölbaşı'nın 7 km

kuzeydo §usunda, Göksu Nehri üzerinde yapılması ö nerilen 112 m
yi.iksekli§ indeki baraj, aktif kapasitesi 627 milyon mJ olan bir
rezervuar yaratacaktır . Rezervuara akacak su miktarına ,
Karanlıkde re seddinden ayrılacak bir kıs ım suyun da eklenmesi
planlanmı ştır. Çevrilen su yolu üz erine 7.3 MV'lık Erkenek
hidroelektrik santralinin yapılması önerilmiştir.

Çataltepe baraj gölündeki su, yaklaşık 200 km uzunlu§unda bir ana

besleme kanalıyla su lama alanlarına gönderilecektir. Araban
yakınında, Karasu Nehrinin ki.içi.ik kolları üzerinde, toplam aktif
depolama kapasitesi 420 milyon mJ o lan iki baraj ( Harman c ı k ve
Çatbo§azı) yapılması planlanmaktadır. Bu barajlar ana besleme
kanalları sistem ine ba§lanacak ve talebin dü şük o ldu§u
mevsimlerde depoladıklar ı suyu, talebin yüksek o ldu§u dönemde
vereceklerdi r.

E- 17
üç ildeki yedi sulama projesine, t oplam 50 0 km'l i k ana k an a llar
ağıyla su sağlanmış olac aktır.

Pro jeye ilişkin fizibilite çalışması 1 98 7 ' de tamaml anmı ş tı r.

4 .8 Gaziantep Pro jes i

Proje alanı, Gaziantep ilini n güney k ı s mınd a, Suriye sı n ırı
boyunca uzanan alçak ovalardadır v e 89 , 000 hektar s ulam a ala n ını
kapsamaktadır.

Sulama suyunun e sas o larak, Birec ik ba ra j ı re z er vuar ı n da n

p ompalanarak Fırat Nehrinden s ağlanm as ı pl a nlanm ış tı r . F ırat 'ta n
Belkıs't a a lın ac ak su, b ir an a b esleme k ana l ı sistemi yle
güneybatıya y ö nün de , Kili s 'e gö nderilece kt i r .

Ana besleme b o yunca küçük a ka r su l a r ü ze r inde dört ba r aj

kanalı
kurulması planlanmıştır. Bu barajlar v e a na be s lem e ka n alı
entegre bir sulama sistemine bağlana ca ktı r . Bun l ardan Hanca ğ ız
tamamlanmış o lup 7, 300 hekt a r alana hizmet verme s i
planlanmaktadır . Kaya c ık b a rajı deriv asy o n t ü n elini n y apı m ın a
başlanmıştır .

Baraj Aktif depolama (milyon mJ) Planlanan s ul ama a l an ı (ha )

Hancağız 83 7, 300
Kaya c ık 46 13 ,70 0
Kemlim 32 2,000
seve 19 . 1,4 00

( Kaynak : D Sİ raporu , 1987)

Do kuz alt - pro jeden o lu ş an su lama p ro jes ine t op lam u zun luğu
yaklaşık 4 0 0 km o lan entegre ana kanal s istemi v e d o kuz b ü yük
pompa istas y o nuyla su s a ğ lana ca ktı r.

seve rezervuarından Kil is kentine i ç me s uyu sağlanma s ı da

düşünülmektedir.

4.9 Dicle-Kralkızı Projesi

Dicle - Kralkızı, Di c le Nehr i ' n in o rt a ke siml eri boyunca s ağ

sahildeki alanlarda s u kaynaklarını n ge li ş t i ril m e sine dayalı bir
projedir. Pro jenin ö nemli t es i sl er i Kra lkızı ve Dic l e
barajlarıyla, Dicle üzerinde dizi hali n de kurulac ak o lan
hidro elektrik enerji santralleridir. Di c l e b a r a jı n d an a l ınan su,
biri cazibeli beşi de pompajlı sulama s istemlerini i çe r e n bir ana
kanallar sistemiyle altı s ulama alanına gö nderilece k ti r . Di c l e
barajındaki fazla su, ana kanallar s istemiyle, Diya rb akır 'ı n
kuzeybatısında bulunan Deve geçidi rezervu a rına , ( gö l sev iyesi
yeterince düşükse ) gö nderile c ektir.

E-18
Sulama sistemi , 52,000 hektarı yerçekimiyle 74,000 hektarı ise
pomp ajl a sulanacak 1 26,000 hekt a r yeni sulama alanını

kapsaya caktır. oevegeçid i'nin şu and a 7 ,500 ha o lan su lam a al anı

12,000 hekta ra ç ıkarılacaktır . Ana k a n al l ar ı n t o pl a m uzunlu§u 700
km kadar olacaktır.

Rezervu arların aktif depo lama k a p as itesi ve enerji s antrallerinin

tesi s kapa siteleri aşa§ıda gös terilmiştir:

Baraj Aktif depolama Kurulu güç Mevcut du r um

(milyon mJ ) (MV)

Kralkızı 1,712 90 İnşa halinde

Dicle 255 110 İ nşa halinde
Devegeçidi 195 İşletmede

Bu barajl ar,kurak mevsimlerde sulama suyu teminine yönelık

o lduğundan, kışın
ilke o larak su b ı rakmama lı dır . Bu durumda, bu
santrallerden güvenilir enerji üretimi beklenmemelidir, ancak
yine de DSİ'nin orij inal planına uygun olarak güvenilir enerji
üretimi için çalışt ırılabilirler .

4 . 10 Batman Projesi

Batm a n Nehri 1974 'ten beri geliştiril mektedir. Batman Nehri

üzer i ndeki Malabadi menfez seti, Batman Nehrinin sa§ yaka sında
Silvan ve Sinan projelerine; toplam 8,000 hektar alana su lam a
suyu sağlam aktad ır.

Batman proj esi, sulama a l a nının, Batman Nehrinin sol sahilini sa§
sah ilde halen sulanmakta o lan alanlardan daha yukarda kalan
araziyi ve Dicle ana kolun un Batman Nehr iyle bir l eşme noktasının
yuka r ı s ı nda, Dicle'nin sol sahilinde k a lan alanları kapsayacak
bi çimde geni ş letilmesini a ma çlamak tadır .

Mevcut Malabadi seddinin hemen yukarısında kur ulma s ı planlanan

Batman barajı, 4,105 km2'lik bir alandan b o l miktarda su
t o playacak ve 738 milyon mJ 'lük aktif depolama k apasitesiyle
nehri regi.ile edecektir. Barajda 185 MV'lık bir hidroelektri k
sant rali de ku rulacaktır.

Baraj gö lü , mevcut alanla rın yanısıra 38,000 hektarlık yeni

sulama alanına da su sağ laya cak tır. Bu a l an ın sağ sahildeki
hekt arının tümü 18,758 ca zibe ile sol sah ildeki 18 ,98 6
hektar ının da 9, 412 's i pompajla sulanacaktır. Ana kanal uzunlu§u
305 km olarak plan l anm ı şt ır .

Proje in şaatının 1992'de tamamlanması planlanmıştır.

E- 1 9
4.11 Batman- Silvan Projesi

Dic l e Nehri'nin sol kıyısındaki dalgalı tepeli a r a zi de u zanan

proje alan ı 213,000 ha genişliğindedir. Ancak, DS! 'nin y aptığı

son çalışmada (1986), sulama alanı 257,00 0 ha'a ç ık a r ıl m ışt ır.

Proje, su kaynağı tesisi olarak iki rezervuarl a, 30 0 km
uzunluğunda bir ana kanal sistemi ve 25 pomp a istasyonundan
oluşmaktadır .

Silvan barajı, Batman baraj alanının 3 4 km yukarısın da, Batman

nehrinin kollarından Kulp çayı üzerinde kurula c ak ve 4,1 milyar
mJ aktif depo lama kapasitesi olacaktır.

Kayser barajının, Batman baraj alanının 36 km yu k ar ısında, Batman

Nehrinin diğer bir kolu o lan Kays er üz e ri nde kuru lma s ı
planlanmaktadır . Aktif depolama kapa si te s i 5 30 mil yon m3 o lac ak
olan baraja i l işkin Çal ı şma halen s ürmekte o l up , mevc ut plan
askıya alınm ıştır.

4.12 Garzan Projesi

Garzan p r ojesi, S i irt il i nde , Batman ha v za s ın ın hemen

s~lama
yanında yer alan Garzan nehi r havzasındadır. Sulama a l anı 6 0,000
ha olarak planlanmıştır .

Projenin parçası o larak,

bir Ceffan gö letinden v e Ko zl uk s eddi
aracılığıyla Garzan çayından su alac ak o l a n Garzan- Ko zl uk s ulama
pro jesiyle 3,700 hektarın sulanması sö z k o nu s udur.

Garzan barajının, Garzan nehri üzerinde, Ko zluk'tan y ak l aşık 5 km

yukarı da kurulması , 17 0 m yüksekliğinde o lm as ı v e 4 ,36 milyon m3
aktif depolama kapasitesi yaratması planlanmaktadır . Baraj ın, 90
MV'lık bir hidroelektrik s antral i o la c aktır.

4 . 13 Ilısu Projesi

Ilısu projesi, hidroelektrik enerji üretimi n e y ön e lik tek am aç lı

bir projedir. Dic le Nehri'nin ana ko lunun a ş ağ ı kesimler inde,
Siirt kentinin ya kla ş ık 5 0 km g ü neyinde kurulm as ı p l an l anmış tı r .
36 m yüksekliğinde olması planlanan baraj , 3 5, 509 km2'lik alandan
su t o playacak ve 7 , 4 6 mi lyar m3 ' lü k ak t i f d epo l amayl a regülasyon
sağlayacaktır.

Baraja 1,200 MV kapasite s inde bir hidroe lektrik e nerj i santrali

kurulması p l anlanm ı ştır . Nehir s imulasyo n ve analizi , y ı lda 3,900
GVs enerji üretileceğini gös termek tedi r. Ancak , I l ısu ' nun
yukarısındaki s ulama pr o jeleri geliştikce bu mi ktar a z a l acak; üs t
havzalardaki _bütün pro jelerin, tamaml a nm as ından son ra 3,100 GVs 'e
düşecektir .

Fizibilite çalışma s ı tamam l anmı ş o lan bara j, p ro jele nd i rm e

aşamasındadır .

E-20
 4 . 14 Cizre Projesi

Cizre projesi, Cizre barajı ve hidroelektrik santraliyle,

Nusaybin- Cizre-İdil sulamasından ve Silopi su lama sından

oluşmaktadır. Cizre baraj ala nı,

Ilısu barajının 3~ km aşağısında
ve Suriye s ınırı yakınındaki
Cizre kentinin ise 4 km kuzey-
batısınd adır . Hidroelektrik enerJı üretimi ve Nusaybin - Cizre-
İdil'e sulama s uyu teminine yönelik, çok amaç lı bir pro jedir.

Cizre enerj i santrali, 2 40 MV'lık bir kapasiteye sa hip o lacak ve

yılda 1, 200 GVs enerji üretecekt i r . Nehrin yukarısındaki bütün
sulama projele ri tamamlandığında , bu rakam 915 GVs'ye düşecektir .

Nusaybin-Ci zre -İdil projesi, Dicle'nin sağ sahilinde Mardin

da ğ larını n et eğinde Suriye sınırı boyunca uzanmaktadır . Topl a m
sulama al anı 89, 0 00 ha o lup, bunun 70,000 hektarına Cizre
rezervuarı n d a n , 19,000 hektarına ise Ça ğ çağ III'ten su
sağlanacak tır. Bu ikinci kısmın 6,900 hektarlık bölümü i ş letme
halinde dir .

Si l opi pro j es i sulama alanı Cizre'nin 40 km kadar aşağı s ında

Dicle Neh ri'n in sol sahilinde akan .Dicle kollarından Hezil ile
Dicle ar ası nda o lup Cizre barajından bağımsız o larak Hezil
Çayı'nın regü la s yonuna dayanmaktadır . Hezil çayı üzerinde, su lama
ve enerji amaç larıyla ardarda iki baraj (Kırkemir ve Hezil)
yapılması p la nlanmıştır . Ayrıca, sulama derivasyo nu üzerinde üç
nehir sant ral i kurulacakt ı r. sulama alanı brüt 3 2,0 00 hekt a rdır.
Bu alanın ya nında bulunan ve 2 , 740 hektarı kapsayan Sil opi-Nerdü ş
sulama p ro je s i inşa halindedir ve 19 89 'da tamaml a nm as ı
p l anlanmı ş t ır.

4.15 Yeral t ı Suyu sulamas ı

DSİ, bazı se çilmiş o valarda yeralt ı sularıyla s ulama yapılma s ını

da planl amakta/düşünmektedir . Nusaybin o v a s ınd a ki alanların
sulanması için hidro jeo l o jik araştırmal a r ya pılm as ı
gerekmektedi r. Mardin - Kızıltepe ovasının kuzeyindeki yeraltı s uyu
potansiyel i nden s ulama için yararlanılabilir, a n c ak g üneyde
kuyuların 40 0-500 m derine inmesi gere kebilecektir. Ceyl a npınar
ovasında, Hö yük Tepe, Tıra s Tepe v e sarnı ç Tepe ' d eki a lan l ar
tamamen yer al t ı s uyuyla s ulanması mümkündür.

Silopi ovas ında, o rtalama 30 lt / sn. kapas i teli 350 -4 00 kuy u

açılarak , 1 0 ,000 hektar kadar bir alan, yer a ltı s uyuyl a
sulanabili r . Kuzeydeki p o tansiyel kay nak l a r ve ve r imleri
şöyledir: His ar ( 18 9 lt / sn), Derebaşı ( 10 0 lt / sn) , Be ş i r ( 16 7
lt/sn), Be ş b i n ( 3 8 8 lt / sn) , Zeristan (166 lt /s n) ve Ne hri van ( 188
lt/sn). Ciz r e 'nin do ğusunda, Nerdüş suyunun batı s ında , yeraltı ve
yüzey s ul ar ının , sulamada birlikte k u llanılm as ı imk a nı
bulunmaktad ı r.

E-21
Tabl o E . 1 Firat Nehri Havz asinda Hidrolojik I s tasyonlar

---------- -------------------- -- ---------- -- -----------------------------

Istasycn Istasy0n Akaclama Kay i t
n:ı i s:ni Akim al ani donemi
------------------------------------------------------ -- ---- --- ----------
2103 Keban Firat 63,8 74 km" 1 ?36.E de:ı b ugune

2110 Kcınu rhan Fira t 78,46 2 kın 2 1961 - 197 1

2105 Kar akaya Fira t 80,421 km 2 19 61 . 11 den b u g uııe

2140 Dutl uca Firat 92,654 km" 1 ?61.4 den buqune

2170 BelUskc y Firat 100,702 km"' 1973.5 den bugune

2114 Bir :c:.k Firat 1 00,9 1 6 km" 1947 . 12 d-::n bug•.ıne

2115 Malpinar Goksu 3 ,9 90 km"' 1 953 . 2 den b ugur. e

2135 Fatope:s a Bu l anı / Kahta 1 66 km 2 19E2. 12 - 19 94

2160 DanaogLı Nizip 1 , 020 km" 1968.12 den b '.ıgune

2159 rıa -::i Kamil Cam De r esi 1. 02'6 Y.m" 19 68.12 dec b ugune

: 132 Incirli Culap 525 km" 1956 . 9 de n bugune

:ı:? Cine: rl'.oy Cag-=:ag 8 64 km 2 1953.11 den bugune

:165 !-ioca:-.c•y Zertan 4 90 km" 1 96?.ll j ·.::ıı t:w:ı une

21 - 9:: Meryem U~agi Goksu 1, 9 1 6 Y.m" 1964 - :_93 4

:1 -1 20 H c r eı z}: oy Culap Suyu 5 0 7 km" 1 966 - 19 '0

21 - 11~ :-:.:•p:..-u l ;.ı}: cavs ak Deresi 306 km" 1 966 - 1972

:ı - c An as i Haci Kamil D~re: s i 993 J.:m" 1961 - ı a-~
- o-

21 - 68 ı: a rr.u tepe Sacir Suyu 1,235 l:m" 19,::3 - :972

ııot: I s t a3 :,.·-:ın li s t e: l t:? r i n in t am am i "Gu:-ıeydogu An a d·:> l u Prc-je:s i, D3 I ,

A:1ka:·a , 1 980 " de:1 sa glan:ıbilir.
~a yna k: Il gi li Fiz ibi l ite c alisınalari
T a bl o E .2 Dicle Nehri Havzasi Hidrol o jit Istasyo nlari

I stasyon I stasyo n Akis Akaclama Calisma Kur~ını

no. i s mi al ani dcnemı

26 - 01 Dipni Dipni 1,397 km 2 1960.l - 1964 . 9 DS I

2602 Sinan Batman 4 , 9 8 9 km 2 19 4 6 - 1964 EIE

2603 Besiri Garzan 2,450 km 2 1945 den bugune EIE

2605 Diyarbakir Dicle 5 , 799 km" 194 5 d en bugune EIE

2606 Cizre Dicle 38,295 km 2 1 9 45 d en bugune EE

26 - 09 Devegecidi Devegec i d i 1 , 607 km 2 136 0 den J::.uqune DSI

2610 Baykan Bitlis 640 km 2 19 54 den bugune EIE

2611 Rezuk Dicle 3 4 , 493 km 2 1955 - 1 ~ 75 EIE

2612 Mal abadi Batman 4 , 105 km 2 1957 d en bugune EIE

2613 Huseyi n c an Batman 3, 42 8 km ~ 1959 - 1961 EIE

2617 Cayonu Dicle 1,330 km 2 1 96 1 den bugune EIE

(26 - 02) l , l86km 2 1968 . 11 buguue DSI

2618 Koprub a s i Ambar 97 6 km 2 1 968. 11 bugune EiE

2619 Cinar Goksu 7 3 4 km 2 1 969 den b u g u ne EIE

2623 Ilisu Dicle 35,517 km 2 197 0 . 3den b ugune EIE

2624 Pin arca Ke z er 1,170 km 2 1 97 1 den bugune EIE

2626 Bi ll o ris Bot an 7,989 km " 1945.11 bugune EIE

26 - 46 Kemuk Batman 2,620 km 2 1 9 77 d en buqun e DSI

2625 Girikhan He zil 1 , 127 km 2 1 9 71 den b ugun e EIE

26-17 cavuslu Pamukcay 485 km 2 1 9 62 - 197 4 DS I

Not Istasyon listelerinin tarnami "Guneydogu Anad·:>lu Pr ojes i , DSI ,

Ankara , 1980" den saglanabilir.

Kayna k : EIE Fizibilite Rapo rları

Tablo 8.3 Il Ke rkezlerı Genel Iklım Verıleri

ili sıc aklik l°C ) !!llık

c s K N K 7 A E E r. A Ortalm
Adı yaman 3' 1 5' ( 9.3 13 '9 19' 2 14.9 29 'o 28' 5 25 ' 5 18 ' 9 12 ' ! 6'3 16' 1
Gaziantep 2': u
7.3 12' 6 1s ' 3 23 ' i 27 '2 26' 8 22 '3 15' 5 u 4.4 :u
Sanı ıurfa u 6': 1u 15 '6 21.7 27.5 31.5 31.: 25 '6 19 ' 9 1u ı l ıa. o
Diyarbaki r 1.5 3'6 B, 3 13' 8 19' 4 26.D 31. o 3u. ı 2U 1 '2 9' 9 4.2 15.t
Mardin 2'4 u l.3 12 '9 18' 1 25'4 19 '6 :9.4 :u 18' 1 11. 1 u 15' ı
Siirt 2' 2 : .9 7. 7 13. 3 19 .1 25. o 2u 28. 6 23. 8 17.4 '
10.5 .. ./ 15.4

121 Nisbi Nı: m ııı

o s K K H T .t. 8 K rl ortalm
Adıymn 73 71 52 52 47 29 24 23 30 H 59 13 49
Gaziantep 81 11 71 64 55 44 40 41 46 55 71 80 51
Sanllurfa 71 67 60 53 4:; 3C 27 :E 32 4: 58 6! 4E
Di yarbakir 11 13 65 61 55 34 24 14 28 46 67 ..
Ka!'din 76 70 64 57 46 33 30 3: 36 47 59 7C 52
Siirt 75 69 64 58 52 35 18 28 3; 47 63 72 5:

131 Yagi s IGG )

o s ~ K H A E A ~Jplaa
Adıyam an i73.s 116.5 :1~.s 83.3 52.6 5. 6 1.5 o' 6 3' 1 L7. 3 75.4 144.: / 9E
Gaziantep 1ou 32.; 71.6 5; '4 27.0 6.2 1.2 u 2' 1 17 ' 8 54.D 1:0.1 534
sanliurfa 101.9 69 . 5 63: 50' 9 25. 4 2.6 o' 5 o. 3 D. 9 19.! 40. 5 25.; H:
Dı yarbakir 7.0 56.7 64.8 74.0 44.9 6'4 D. ! 0.5 : '3 28' 2 5: '4 73' 1 49!
Mardin 127.2 100 .5 102 . 7 ~u 45'4 2.1 o. 4 u 1.2 2u i6. 5 1!8.3 689
Siir: 108.9 98.1 106 .5 108 .2 66 '4 8.5 o. 5 ~. 3 !.5 46. 4 ~3': 9; ': . :(
14l Ruzgar Hızi le/ sac )
G s M N K T A 3 r. A C:talm
Adı yaoan : ,E 2. 3 : •E : '5 2') 3.1 3. o : '6 2' 5 2.1 2. o ; ' 1 2.:
Gazı antep 2' o : .1 2'; 2. 3 2' 2 3' o 3' 3 1. 6 1.9 1. 4 : . 3 1.6 : '2
sanlmfa 2' { 2. 5 : .e 2' 1 2.7 3: 3. 9 3.3
; .
u 2. 2 2'o 2. o 2' s
Diyarbak!r
Mardin
..'2.:.' : .;
3. 2 2. 9
:.s 2.4
2. ı
.,, 3.. 3. 3
2. 7 :: '5 2'4
: . 8 : '2 u l., : .;
2.2 z.~ 2. 5 : 't - "
; '6
ı. 7 : .( 2'c 2. o u
l •
Sıır t 1.4 2.0 1.8 2' o 1.8 • '5 ı.ı • 'J

151 Buharl am (OG

o s ~ K H T A E E K _; ?op:a•
Adlymn · 120.9 180 .1 276.8 354.! 330. 0 249.6 14U 69. 3
Gaziantep 22 . 4 26' 6 55. 7 90.4 132.8 215.9 286.6 178.6 195.8 99. 8 47.0 2U ı.m
sanlıurfa :i5 ' o 46. 4 2.9 113 .5 180.0 292 .4 384.7 372 .8 269.3 163 .6 ) . 1 39.9 2,m
01 yarbaki r 26 .1 39 . 7 70 ' - 96 .5 142.6 256 .5 400.7 389. 1 28C .l 146.4 50.9 :u ı.m
Mardin - m.o 383 .o 444.D ıoo . o 300.1 ıso.o
Sii rt · 119.2 192 .0 303.5 40U 379.5 :78.4 144.1

Kaynak : 1984 Yillı g ı 1 OH!

 Tablc E.4 DMI Istasyoolari Ititariylc Ortalama Yillik Yagis

-------------------------------------.. --.. ... -·------ --... -.. ---........ ---.. -- ... ---- ----.. -----
Iller Is ta sı•cn V erı Ort. yillik !ller Is tasyon Veri Ort. yill ik
ismı uzun!uqu yagis isıi uzun lugu yagis
{Yil ) {H ) {Yil ) {an i
-... --... --......... -.. ------------.. --. . ..... .. -------- ----------.. -.. ----------------.. -- ---- -----
SANLIURFA 5.U:fa w 470 KARDIN
P.kcakale 5
~ r 33 1 Mardin 47' 726
Vıra nse hi r 27' m Ci zre 47 679
sı ·ıe rek 50 54 8 Nus aybin 31 453
Bireci): 28 37 5 Derik 15 707
Ceylanpinar 31 230 Kiz i ltepe 30 m
Sezon 19 407 Savur 20 476
gı l B n :1 m Akarsu il 632
Akz;ymt 13 m Dargecı t 13 m
~ c gu r tl~n 13 ;95 G<rcus !5 704
CeE J ıjm 13 m Habe:-li il 908
D aqha;ı 11 49- Idıl 17 75i
~ a l fetı lE !90 Hazirlagi 21 m
r.abahaydar !( 415 Midyat 15 59!
?.an 1!avsar 1) 36E 3iler.i H 51:
?. arıcadag 12 ; 2 senyurt 17 390
r.a :- a\ec ı 9 376 Koc atepe 9 374
Mu rsıtpı n ar 11 234 Kayapin ar 563
5u: u: 24 360
~emırc: 10' 58 GAZIANTEP
G;zi antep 51 561
AD m m Kilis 54 5~ (·
Adıymn 48 783 Is l abiye 36 851
Btsr.i 3( 77S Nizip 24 4•c
).,

~LnC!! a r l4 597 Oguzeli il 465

A kpınar 1~ 594 Araban 17 54 5
Ccli!:~ an 13 ~82 Sarat 13 m
~erger li 1026 Elbeyli 12 ı o:
Go!bm 9 aı ı Musabeyli 5 m
Kah~a 23 675 Pol ate!i 1 460
N a ~ince 15 866 Sakcagoz 6 744
Samsat !7 5~0 Yavu zel i 17 m
sene ı k ı; 9H Akca:koyunlu 3 328

DmRBAm SIIRT
Di yarbakir 55' 495 Siı rt 55' 711
Erga nı 20 779 Batman 19 51 0
Sani 15 ! 050 Kurtalan 21 645
Kul p 22 1129 aaykan 24 993
Cernü 23 m Si lvan 21 79 4
Silran :7 752 Pervari 22 681
Ak; a sır 9 1073 Sirnak 23 805
sı sc :: 8 m Aydinlar 14 61 8
Cin ar 12 380 Be sıri 21 597
cungus il ırn Eruh 20 819
Dı cle 21 886 Kozluk 13 1039
Haozali 4 1198 Sa sen 18 ım
Lice 21 i306 Yanarsu 5 815
Mermer 721 Doganca 8 629
Hazrc 13 11 08
Tepe 4 358
.. --------------- ----...... --...... --. . .. ---............ .......... -.................................... -.................. --- ........
tıot • : Daha uz un yill ara gere veri sagl anabillr {Guneydogu Anadolu Projes i,
DSI, Ankara , 1980)

Kaynak : Yillik Bulten , DMI

 ~ablo B.5 !l Merkezlerinde Uzun Yillar Yagis ortalam i
(Birh: mm )
Gaziantep Adiymn sanliurfa Dıyarbakir Mardin Siirt
-- - -
--... ------ ..... -------------------------. .. - ...... ----- ..... -. . .. --·- ---------.. ---
1931 m.o 379.0 546.8
lrn l 5i. 6 206. 2 618 .1
1933 8~u m.1 m.1 788. 3
1~!4 53U 498. 3 m.o
1935 69!.; 531.l 877. 7
1935 m.: 561.3 817. 5
m: 354. 6 379.9 524 .1
!938 ! 006.0 584. 3 m.s 806. 7
ım 61;. ! 689 .1 !40. 9 365. 5 71i .9 700.2
1940 69: . 3 922. o 535. 6 491.8 497. 4 687. 2
19!1 m.~ m.B 420.9 394.S 595. 3 598 . 5
: 942 6L 718.0 m. 591.0 881. 4 920.2
!943 54;. ~ 704.0 50E .: 511 .8 603. 5 604.3
19H 6;ı. i 873.3 494.8 660. 5 681. 7 738. 6
19!5 m.1 616. 8 340. 7 393. ! 608. o 475.2
1946 m.1 380.7 462. o 627.7 79U 615. 3
194; !91.2 745.8 354.0 m.o 687 . 5 666 .1
lm 683.1 m.4 438.4 592 .1 810. 3 837.5
! 949 fü.3 5E 5. 7 52!. l 471.0 621.3 824.1
'950 m.1 147.8 52 7. 5 583. 4 597.5 103U
1951 533 .3 480.3 m .3 m.3 660. o . 1089. o
1951 541. 7 607.6 460 . 4 460. 9 789. 8 1109 .1
ım i 25. o 1142. 8 548.8 668 . 8 728 .3 1082 . 9
1954 730. 9 1062. 2 790 . 9 649. 5 1029. 3 1042. 7
1955 401.1 1069 . 6 414. 3 503. o 667. 6 656. 5
1956 439.8 79!.8 343. 9 405 .1 591.0 537. 8
1957 424. i 1434.9 536. 7 598. 5 897. 2 859. 8
lm 346.9 658. 7 372.8 438. 9 470.2 596. 2
1959 366. 9 499.6 323. 9 41!.l 487. o 614.7
1%0 451.4 675. 8 449. 3 255. 4 472.7 52U
196: 5!8. i 941. 8 544.2 452. 5 753. 2 600 . 5
!96: 461.5 738. 5 m.5 434.2 499.8 604.6
! 963 525.5 872.2 655. 4 749.1 981.6 1229 .1
!9E4 488.1 665. 7 452. 5 m.6 566. o 627.5
lm 6H.9 746.9 491. 4 475.8 731. 8 696. 9
1966 i54.I 839. 5 336 . 1 526 .1 607.9 709. 3
196 7U 1020. o 787 . 4 730. 5 1188.1 1029 . 5
:968 802. 5 97U 618 . 3 662. 2 1045. 7 938. 5
! 96~ 6 7.1 1006. 9 777. 5 618. o 955 .1 912'. 6
lm JJ0.6 40.7 254.9 236. o 411.1 m.8
1,cı,.ı 540. 4 650.8 532. 8 472. 5 733. 5 622. 3
1911 m.1 55i .1 410.2 505 .1 772. 9 697. 9
1973 325 .1 467. 6 219. 3 271.5 m.o 431. 8
197! 584. 7 686. 6 460. 2 508 .1 712. 3 rn.o
1975 544.2 633. 2 467. 4 418.9 666. 4 590 .2
1976 766. 3 1060. 3 696. 3 734.5 981.1 839. 2
is 7i m.E 570. 6 375. 6 441.8 524.6 573 .9
1972 517. 5 573. 3 346 .1 440 .1 896 . 2 H0.4
!979 m .4 691.2 488. 5 566. 9 759. 3 766 .1
198} 611.3 857.0 461.J 566. 4 879. o 550 .1
198. 586. 5 881. 7 521.7 536 .3 878 . 6 810. 6
:982 398. 3 485. 6 348. o 528. 3 988 .1 691.7
1983 521.1 720 . 9 509 .1 469 . 4 63 0. 4 696 .8
1984 529. 6 624.5 381.B 349. o 404 . 9 515 . 6
! 985 41 8. 6 534.4 462 . o 555. 5 744.0 722. 3
---··-------------·--------------------·-·---·-·------·----·---·----·-·-
ortalm 555. 6 783. 2 . 46 5. 9 494 . o 715. 5 727. 9

Kaynak: Yillik Bulten, DKI

~ablo E.6 ?irat N:hrin: Aıt Hi drclojik i:ayit!arın Degerlendir'.lmi

!stasyon Istasp~ Akadm Mevcut kayi '.

ne. is~i .:.kis alan! donemı Degerlendim

2'.03 Keban Fmt 63,S74 k~,' 1936.8 -!984 1974'den sonra Keban' in b c salttig ı su miktarı
Keban rmmarindaki: isleulerden e:kilenrıistır.
Keban ' dan yapilan bos altiu Keban ile Keban' in
ustunde yer alan 5 istasyon msindaki iliskiye
bagli olarak tahmin : dilmistir. Bunlar Da: lak (216 7) ,
Bigistas (21 56 ), MeleY.bahce(?l33), Logna(2166 )
and Pa!u(?l02 ) dur.

2105 Kar akaya !irat 89, 42! kE' 1961.11 -1984 1937-1959: ~1~3 ile kmlas;•on. kurularak deg::len.
lSG0-1980: 2!05,2110,?153,?lll ve 2140 am indaf.!
iliskiden yararl an ı!mk hesaplanainir.
1974-1930: Tabii aLsa domturulmtcr.

rno DU tl UC a I'.rat 52,654 kn' :961.4 -1984 193 -1959: 21 03 ·ıe 2105 ile torelasyon
(A : atd ) 1960-1980: 2103 ve 2114 aramdakı ıliskiden
h:s aplan~ıstir.
1974-1980: Tabii akisa donustmlnustur.

mo Benis ~oy :ırat 1001 '.'&2 k~' !9:3.6 -!984 1937-1959: : 103,2105 ve :140 ile !:mlasyon
(Bmcık 1960-1973: 2114 bosaltioina alan ba"ında
bir oran uygu!anarak
!974 -1980: Tabii ai:isa jonusturulaustur.

Kdar;is firat lD?,876 km' 1931-1980: Birecik bosaltiıi Ul ile

carpihistir.

2'.15 Maipınar Go~su 3,990 ka' 1953.2 -1984

2135 Fatopasa· Eu~ac/Kahta 166 ko' 1962.12 -1984

216 0 Dancoçiu Nızip 1,02C ko' 1968.12 -1984

21-93 Meryec Us1gi Goksu 1, 916 kc' 1968 -1984

Kaynat : Ilgili !izibılite Raporlari

Tab!o 8. 7 Di:l e Nehir Hamsi Hi dro!oıik Kayitlarinin Deqerl;ndirilmi

istasyon ı stas ron .Akaclm Hdr kayit Tahminlerın dayandir i! d ıgı

ne. mi Akis al ani 1one:ı i esaslar

2H! 9ıpni Mini l ,m ta' 1960.1 • 195 U 1946 · !960 : m5 ıle ~orelas yon
lm · 1984 : 2m : le t.::relasyon
1965. Cc.,1%7. Kart ve N ıs.190e . Hart .
1969 .0c. ve Mart 2617 ıl e
kore l as70~

2602 :inan Bata ar 4,968 ka2 1m • 1964 1965 · 1966 : 261 2 !le korelasıcn
1967 - ım lm · !984 : 2612 ıl e km'.asyoc
:603 Ses iri öarıan 2. m r.~ 2 ! 946 • 1960 1961 : :m ı!e korelasyon
1962 . :98!

ms D : ı ar::ıak:r Dicl: : ,799 h ' 1946 . 19 52 1953 • 1955 260! ile f:orel asycn
1955 • 1984

2Hı E :!Z!"t Jıtl E 38, m ı:c 2 1969 . 1984 1946 · 1955 : i 2602-:m+:sc5+: 626ı
ile r.orelasycn
1955 · 1968 : : 611 ıle kcr:las;·on

'.HS Jtve ÇEC:Ôl lit \'eçE: :d! ı,m ka2 1964.9 1946 · 1960 : 2605 ile l'. o::elasyon
195 0 . ı: -
19 2. 3· 1975 .12 1964 · 198! : 2605 ı le km'.asycn

: 6i ! !.e z~~ :ı ~ 1e 34,m r.~2 1955 - ım 1946 · 1955 : ( '. 6 0 :+2 6C 3r2 6 ~ 5· 26 26 l
ım - 1968 ile kore l asyon
1m . 1975 1969 · 1971 : 2606 ıl e korelasyon
:m -1984 : 2506 ile korelasyon
=~:: :ıai a h1d1 Batoan 4, ı 05 ko2 ım • 1962 i 946 • ı 96~ : 26 03 ile korelasyon
1965 - mı 1963 · !964 : 2603 ıl e t.m lasycn

:6 j~ :ı ~ s.: y : n: 2 n E2toan 3,m kc2 195 9 . i961

25: 7 c: ycnc Jı :.c l, .i3C kıı2 1961.IC· 1984 1946 -1961 : 2605 ıl e ko re l a~yon
,?:-02 ) 1,186 k~' '9 68 . 11· 1984

!m rl:su D ı cle 35, 517 km' !946 • ı 984 : 2606 •ıe mı arasindar.i
alan oran!

:62E B! li~ r is Eotan ?,589 KB' ! 945 . 1984

~ı cle ba;a ji ricle 3, 2l 6 km' 1945 · 1984 : 2601.2605, 2609 ve 2611

den hesaplmistir.

2HE Kenu k Ba tcan 2, 620 ka 2 1977. 4 . 1981.2 1946 · 1977 : :m ile korelasyon
mı . 11 - 19s4 1981 · 1952 : 261 2 ile korelasycn

2525 Girikhan He zil l ,1 ~ 7 kQ 2 1971.10· 1984 1964 · 1971 : 2626 ile korelasyon

Kaynat : El:, E qil i Fız i b ıl ite Raporl ar!

 Tablo E . 8 Ana Istasyonlarda Yillik Akis *

Yillik Akis Ha c mi
Aka c lama
Istas yon al ani Ortalama Kriti k yil
(Km 2 ) yil 19 6 1 1973

Firat Nehir Sis temi

Keban Firat 63,874 20,627 10 , 107 17 ,0 2 3

Kar akaya Fi rat 80 ,4 21 23,717 1 2, 25 2 14 , 4 9 2
Ataturk Fira t 92,654 26 , 78 1 13 ,8 4 3 1 5 ,62 4
Bel kiskoy Firat 100,702 30,377 14, 883 18,835
Malpinar Go ksu 3,990 1 , 804 1 ,03 4 6 44

Dicle Nehir Sistemi

Diyarbak ir ( Di c le ) 5,65 5 2, 287 992 7 45

Rezuk ( Dicle ) 3 4 , 493 14, 9 19 6,673 8,389
Cizre ( Dicl e ) 38, 281 16 ,7! 8 7 ,88 5 9,66 7
Sinan ( Batman ) 4 , 988 4 ,4 54 1,05 4 2,07 1
Billoris ( Bo t an ) 7, 9 89 4 , 52 4 3,042 3,897

* Danis man tarafindan h a zir l anmistir .

Tablo E. 9 Ana Noktala::da Hıdr oloı ık Denge

Dençe nokta si Akad ama Havza ort. H:s Al::s Kan~

(Hma i:mi l alini (km ' l ıagis (n ) derın l ql l H ) l:a~:ayısı , ı: )
-----·- ·-------·------- -- it)
?mt
Keban sm_ 514 ;:; . - :9:

Ka:ai:aya som 575 295 5: :;~

~eban - ?.mk ay ;, : 5265 ~2: ! 9: l5 :: 9

alt-bana
.~:a: ~rk ı:m 586 :~4 50 :9:
Kmk<ya -A:a~ur:: ! ı;sc m ?iE ı: 35·
ilt - ha·:~a
Sır:cık ! :07~ : 5!5 30: ~.
:3:
At aturk - Bı ::2 c ik s;64 5:2 m 66 ıs;
alt-bma
Karka~ıs 10151 ? '1'
.Jw! : 99 il :;3
......... .... ......... ---- ------ -·-----
Jıclı:
Kırafü z ı baraj i ım ss: SS9 59 :63

Dı:le bara j'. 3:16 8?9 60i ES 27:

~iclHi:-alf. iz i 1826 301
" m 59 ') "1 "7

-'·
<~Ham
o.:·ıeç:cıdı !60i 694 ı;ı :? 503

Jı:le - D17dakir 83: m !8( ?9 m

alt-hav: a
~:yar~•kir S655 ~83 409 ;: ;sc
sa :2a:. Jarc~ : 4105 ı ı:9 90·
, J H 13:

3a:ilan - 5ı~:: 3S: 7:7 rn ıs :53

:::-hana
s:nar. ma '.() :: =~~ ıs : 54
·:sa:o:n r.rhr:
Ses :r: :o: ,a•·
ı: m ,,
-~ ; ~:
~a:-! H. :ı:h::ı
:~ : !c:ı5 ~ 93 3 :sı
-· ı ·~
_,
1:.~: ;r. :;e~ :- !
~~::::: ~ .' .....
.. ı:ı:; .. -. ' ~35 .. ;49
~~ :e riEStf f :m 5!~ ')1':-
36 m
::iTCik::-R::;; :;
::m : :: : ? ;~ ~ ;;~
., ;J :

?.::·.. r.. = ~ : ~:: :e4 79: 4;E ,. ;c;

:: ~ -h2;·: 1
:i: :e ; ::: : ~ ;; ~ 29 :c "'
,j-:,

:Lsu -Ci:r: E~: f'! 53 : 3~

a: t - Jav~ a
-- - -·
r.aynai: : Ilçıl: :i:ıl:ıli•e Rap::lar!
 Tablo E.10 su Kaynal:lm Tesisleri Listesi

A- Mevcut Tesisle:
Nehir Iller .~mac Tip Proje
Proıe siste~i grubu Kapasite lHli) E nerı il Glih )

i l Baraj ve m ı •ı
r.arakaya 1ı .. F::-ıt Dıya rbakir HP Bara j ve HES Karakaya 90C 3' soc
Devegecidı Dicle Diyarbckir IR Bara j Dicle-Kra lkiz i
Gcz:gol G'.cle Diyarbak:r !?. Baraı
Cagcag· :II r::-at ~ardB HP Nehir akisi 14 4:
Satan r:cle Siirt HP Nehir ak ısı 6
Taht akopr:ı Hatay Ga:iantep iR sa:aj
Keban 1tt l F!rat ::ıazi ç HP Baraj ·ıe HBS ! '350 5' 759
Kart2lkaya u ı ceyta~ ~.Hn a s !R. Hli Baraj

L::: su kaın agi Sulm alani lha)

-------------- ------ --- ---- --·-·---- ---
Nusayhı;ısula:H: ~ard!n ca~cag m ;,m
Dev:çe::d; :ulms: Dıynba~ir Bmj i. 50(
~livan sulaiim 9ıya:-bakir Sed 3. 50(
c~y arp:nar rn:mn SanLurfa Ym2tı suyc 9,00(
Hcakale su!a[ası Sanl:urfa Ymlti SUjfU l 3, 300

E· ınsa HalındeL :ms:::

. l l3mj ·ıe m
li:hir ?ip

:.a:-akaıa ı
F:ra~ Dı ıa:-bak:r HP HES Ka:-akaya rn 3.35l
.~t a t d :i:at Sanl!u:-fa HP.I?. BmJ ve HSS Asagi Fifat : , ~ Oü e, 10(
Urfa t ·ınne: Pı:- ;~ 3an::u:-:a HP, IR,~il Transfer .~sag i Fı:at 42 ,;. .. 1

tun< 1 ve HES
P.adıdır Fırat 5rnlı u:f a iP. Emj Sirenl:-Hılvan
5ı tQan c:c: ~ D1yaha!:ır HP, IR Ea:aı ve ~H~ Ba t~an :25 4a3
Dı ::e )l: :: )iyabaf.ir HP.IR caraı ~'e HES Dıc :e- Kra lki: i ııc :gs
1::1H:1:1 :ı ::t: Jırata~!r HF. !R Earaı ·,;: f,=C Vi:lHralkizi 94 !4:

Har.cag:: i:nt Gl :B nt~p !R Bara; ôaz:antep

Gcksu :: ;l: 3: ya :-:ıakı :- IR 3m;
Du~ 1uca :ıra: Ma:-di:ı .R Bara]

2)3ulm :ı:~m
il!er ?roj e gnbu su!a~a a:an! ' ha
....... ·-----·---
sa toan sulaus: rıy arbakır Batman 38,00C
D!cle·KraH:!:?l su:aoası Dıyar:ıak:r Dicl~ - r.ralkizı 126,m
Urfa-Harran sula!as: Sınliurfa t.sagi Firat !41.535
~;zluHar:a~ sulctau s:ırt Garzan 3, " O(ı
:ılop: ·Surd ~ s sulu:si Ma~din Cim 1, 740
Hacıhıdı: s~~a"a:ı ~ar.liurfa sıve:el: ·:iılvan : , OBC
Cinar-Gcksu su.:ıa:i :: yaöikır J.53:
Derik-Dum:uca sula~ası Mardin !,EH

• HP · Hıdroelek:r~k Emıı Uretiai, IR: ~ulaca

MW : ee:edıy~ su Ikmalı
" Bo!ge dısı

Kayna}; . ilgili Fi:ibilite Rıporlari

 ( \ N
/ \ ,·.._ . .-·-......
( ../ '\,
1
i
1,
\.. ........ \ .

: -r ~,

Ş ek i l E. l Hi dro loj i k istasyon l ar ı n Yer H a ri ta s ı

8-J:J ın Name of ba 51n Ba5in Name of ba5ln Basln Name ot ba 5in

No . No. No.
F- 1 Kebdn dam basin D-1 Dicle dam ba5in 0-l Karasu river
F· 2 Karakaya dam sub-basin 0-2 Kralkizı dam basın 0-2 Gaziantep sub-basın(I)
f- 3 Atuturk dam sub-basın 0-J Devege c ıdi dam basın 0-3 Gaziantep sub-basın(II)
f-4 Kdhta dam basın 0-4 01yarbakır sub- basln 0- 4 Urfa sub-basın
l' - 5 Bır~cık dam sub -b asın 0-5 Amber trıbutarıes basın 0-5 Hardın sub-basın(I) k ın
F-6 Kark amıs dam sub-basın 0-6 Mıddle reach es trıbutarıes basın 0-6 Cag cag dam basın
0-7 Ba t man dam basın 0-7 Ha rd ı n su b - ba si n (II)
0-8 Bat ma n r ı ver basi n 0-8 Sılo p i ba si n
D-9 Garzan rıver ba sin 0-9 H e zı l river ba si n
D- 10 Bot an r i v er upstre am ba s in
0 - 1 1 Kezer rıv e r ba si n
D- 12 I l ı s u dam s u b - basin <1 2 34 ) : S ta tio n ı .umb e r
0 - 13 C i zr e dam s ub - bası n
 T e mpero ture
Ro i n to:,.:l1:....,.------------" Te:.:.:..>::..:~::....;otu re Ro i n 1
(mm) ("c ) (mm) ('t )
Adıyaman (El 678 m) Gaziantep (El 85Sm )
150 1---------------~30

100

Annuol Roinfoll
50 ~+---l----1'==ı--~5~3~4~m~m~----+.\-l>---llO

JF MAMJ JASOND JFMAMJJASOND

(m m ) rt:) (rnm ) et)

Diyarbakır (El 6 6 Om )

100 100

Annuo l Ro infall
50 f--+--+-.+---.- - -' -6_8_m
_m_ _ ___,ll--i 1O

J F MAMJ J A S O N D JFMAMJJASOND

(mm)
( El 1080m) ('t)
(mm)
(El 8 9 5 m)
re ı
Mardin Sii rt
15 0 ~--------.=-=------~30

100

50

J F MA M J J A S O N O JFMAMJJASOND

Şeki l E. 2 !l Merkezlerinde Yağış TURKI YE CUMHURiYETi

ve sı c aklık GÜNEYDOGU ANADOLU PROJESİ

NlPPON KOEI CO. L TD. • YUKSEL PROJE A .S.

Kaynak : DMl, Gazıantep, Şanlıurfa, cıyarbakır, S i irt 1929-1980

Adıyaman, Mar d in 1938-1980
 i
i
I
i
i
\
\._r-,
'-.

·-rz, Ş ekil E.3 Bölgenin !zo t a l Harita s ı

Bas in Name of basi n Baııin Nıııne o! baııin B aııin Name of baııin

No. No. No .
F-1 Keban dam bas in 0- l Di c le dam bas i n 0- l Karasu ri v er
F-2 Karakaya d a m s u b- bas in Kralkiz i dam baııin 0- 2 Gaziantep sub- baıı i n ( I )

--
0 -2
F- 3 At a t ur k dam sub- basin 0-3 Oevegec idi dam basi n 0- 3 Gaziantep s u b-baııi n ( I I)
F-4 Kah t a da m basin 0- 4 Oi yarbakir ıı ub -b a si n 0- 4 Urfa sub- bas i n O .:!!, Km
F- 5 Bi recik dam sub- basin 0 -5 Amb e r tr i butar ies basi n 0-5 Mard in sub-basin(I )
F-6 K ar kamıs dam sub- basin 0 -6 Hidd l e rea c hes tr ibutaries bas in 0-6 Cag cag da m basin
0 -7 Batman dam bas i n o-7 Mard i n sub- basi n ( II )
0-8 Bat ma n rive r ba sin 0- 8 Silop i b asi n
0-9 Ga rz an rive r bas i n 0- 9 Hez il river bas in
Bot an river upa tream ba e in TURKIYE CUMHURiYETi
o- ıo
0 - ll Kez er ri ver bas i n GÜNEYDOGU ANADOLU PROJESİ
0 - 1 2 I l isu dam s ub - basi n N IPPON K OEI CO. L TD. - YÜKSEL PROJE A .$ .
0 -13 Cizre dam sub-basi n
 s/;;ı°J;''j..li.l"-"'""''"'o""l"'m=•-------------------,
Ftrat

I
/\,
1
( \
/ \
1
10.0
I 1
' '
.rı 1
Wt t lts t y ta r

"'", I
'

5o
.'\ i
/ '
/ \ I
/ \} \
'
\_
"-----
__ -·-
......
Oct N ov Otc Jon Feb Mor Aor M a Se
Wa tu Yto r

Dicle
70
f\
1 \

1 \ ...,
o 1
6
11
1
5.0
\
1

1
\
/:Jette st yeor '
,
L O
ı 1959 )
\
,1
\
30 r·',\jı
1
1 1

2.0 1
/ \ \

/
I
\

1 o ) ..-- -- - ,/
I
\ '

Oc t Nov ~c Jan Feb Mor

Şekil E. 4 Fırat ve Dicle Nehirlerinde

TURKlYE CUMHURlYETI
Aylık Akımlar
GÜNEYDOGU ANADOLU PROJESİ
NIPPON KOEI CO. L TD. - YÜKSEL PROJE A. Ş.
Annt.ıal Runoı Votume
(109m3 l

50 / 50
1,. Fıra\Runoff /
{ at B"tokay 1100,702 Krrf

/'~ıvvA~u~ ~\V\
-,,"' •~m~n ~
40

:: \ I
/
;\ /

v l_' r\ , v
r
30

20
v
ı\ \.;/
ı \
~
20

10 3
A~nual
o ( l( 9 m3)
Runoff Vclume ls\ Criticı ! Period h
,\ \ 1\ \ ~ I\ 7 ) 2nrlCriı;,.,,ı .1 eriod
r.\ \ \ \ \ \

w
\
.
/\
A
_/ \ ,.,. .rDide AvE age / \ / /
A
\ /\ ı"'- __..
tO v \_\/ \/ A~ ) \' P\./' I v v \
( v
Di cle Runo t
at Ci; re (38 95Krrfl

1 1940 ı.5 1950 ss 1960 65 1910 75 1900

l.__~~~~~~~~~~~~~~~__:W~a~te~r~_T~e~ar~~~~~~~~-;:::====================::::!_ ­
TuRKıve CUMHURiYETi

Şekil E. 5 Fırat ve Dic le Nehirleri Geçm işteki Y ıllık Akımları G ÜNEYDOGU ANADOLU PROJESİ
NIPPON KOEI CO. L TD. - YUKSEL PROJE A. Ş .
 - \ A
"---..

s
,,

50 km
=====
ilfü Existıng ırrıgaoon Schemes

SYRIA ~ Plannedlon;ıoıng ırrigaııon schemes

'CJ Dams

Şekil E .6 Bölgedeki su Ka ynakl arı Geliştirme Projeleri Yer Haritası TUAKI YE CUMHURiYETi

GÜNEYDOQUANADOLUPROJESi
NIPPON KOEI CO. L TD. - YÜKSEL PROJE A .S.
 EK F

ENRERJ! SEKTÖRÜNDE MEVCUT KOŞULLAR VE GE LE CK

İÇİND EK!LER

TABLOLAR

ı. Mevcut Koşullar . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . F- 1

ı. ı Ti.irk iye' de Enerji Durumu. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. F-1
1. 2 Türkiye' nin Enerji P o litika s ı ve Olanak l arı . ... ... F-4
ı. 3 GAP Bö lgesinde Mevcut Enerji Durumu ... . ... . . . .. . .. F- 9

2. GAP Bö lgesind e Enerji Olanakları . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . F - 1 ı

2. 1 Enerji Talep Yapısı ve Ar tışı ... . .. .. ... . . . . . . . . . . F-11
2 . 2 Ar: O l a nakları ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . .. F-1 ~
 TABLOLAR

Tablo F.l Sektörlere Göre Güvenilir Enerji Tüketimi: Türkiye

1975-1987
Tabl o F. 2 Kaynaklar ına Göre Güvenilir Enerji Tüketimı : Tü rki ye
1975-1987
Tablo F. 3 Türkiye Güvenilir Enerji üretimi: 1975 - 19 8 7
Tablo F. 4 Türk i ye Genel Enerji Bilançosu: 1986
Tabl o F.5 Elektrik Santrallerinin Kurulu Güc ü ( Türkiye):
1970-1986
Tabl o F. 6 Türkiye'de Güvenilir Enerji Kaynaklarına Göre Brüt
Elektrik Enerjisi üretimi: 1970 -1 986
Tablo F. 7 Türkiye Elektrik Enerji s i Tüketimi: 1 970 - 198 7
Tablo F. 8 Türkiye Güveni lir Enerji Rezervleri (Eylül 1986)
Tabl o F. 9 Y ıllara Göre Elektrikli Köy sa yı sı Artı şı
Tabl o F. 10 Güven ilir Enerji Talep ve üretim Tahminl e ri
( Türkiye): 1 988 - 2010
Tabl o F.11 3AP Bö lgesi Elektrik Ener jis i Tüketimi: 197 9 - 1986
Tabl o F. 12 GA P Bö lg es inde ve Türkiye 'de Sektörlere ve Eko nomik
Aktivitelere Gö re Elektrik Enerji s i Tüketimi: 198 6
Tablo F .13 GA P Bölgesinde El e ktriklendirilen Köy Say ı s ı , 1 980 - 86
Tabl o F. 14 GAP Bö lgesi Kö ylerinin Isınma Yakıtı Türl e ri
Tabl o F.1 5 GAP Bölgesi Köylerinde Isınma Aracı Kullanımları
Tablo F.1 6 GAP Bö l ge si Kö ylerinde Yemek Pi şirme Ara cı
Kullanımları
Tabl o F.17 GAP Bö lgesinde Petro l ürünleri sat ı şı: 1986
Tab lo F. 18 GAP Bölgesi Petrol Tüketimi Tahminleri: 1 986
Tablo F . 19 ülkelere ö zel Dönüşüm ve Ham Petro l Fak törleri
( Türkiye)
Tabl o F. 20 GAP Bölgesinde Yaka cak Odun Tahminleri : 1986
Tablo F.21 Ormana 10 Kilometre Uzaklıktaki Kö ylerin Yakacak Odun
Tüketimi (Türkiye): 1983
Tabl o F. 22 GAP Bö lge s inde Çi ftlik Gübresi Kullanımı: 1 979
Tabl o F. 23 GAP Bö lge s inde Tezek Tüketimi Tahminl e ri: 1986
Tabl o f .24 GAP Bö l gesi Bitki Ar~ı§ı Yakıtı Tahminl er i: 1986
EK F : ENERJİ SEKTÖRÜNDE MEVCUT KOŞULLAR VE GELE CEK

1. Mevcut Koşu llar

1 . 1 Türk iye'de Enerji Durumu

(1) Enerj i Talep ve Arzı

Genel tal ep ve arz

Türkiye'de 1986 yılında tüke tilen güvenil ir enerjinin toplam

miktarı , ti c ari ol mayan enerji de dahil o lm ak ü zere , 44 milyon
ton petrol eşdeğeri dir (Mtpe ). ortalama güvenilir enerj i tüketim
artışı 197 5-1986 d ö neminde yılda % 4, 2 o lmuştur . Aynı dö nemde,
gayri saf i milli has ı lanın (GSMH) % 4. 0 o lan yı l lı k art ı ş oran ı
dikkat e al ı ndıg ında enerji talebinin GSMH'ye gö re elastikiyetinın
1 .05 oldu ğu s o nucu çıkm aktad ır. Kişi başına düşen e n erj i tüketimi
1975'de 70 3 kg petrol eş değer ind e n (kpe ), 19 86'da 86 1 kpe'ye
yükselmi şti r .

Sektörl er e göre
güvenilir enerji t üketimi, Tabl o F . ı 'de
verilm işti r . Hanehalkı
ve hizmetler dahil kent is kan sek t örü,
t o plam ener ji tüketimi içindeki pay, 1986'da % 34 ' lük o ranıyla,
hala en büyük tüke tici durumundadır. Sanayi sektörü, t o plam
tüketim iç indek i payını giderek artt ırar ak 19 86'da %25'lik bir
orana ul aş mış o nu aynı yıl % ıs ile ula ş ım sektörü takip
etmişti r .

Petro l Tab l o F.2'de gösterildiği gibi , 1 986' da toplam tüketim

içindeki % 44'lük bir pay il e en öne mli enerJı kayn ağı
durumu ndad ı r. Aynı y ıl, taş kömürü de dah il o lmak üzere kömür,
linyi t ve asfa ltit, toplam enerJı kullanımının % 30'unu
o luştur mu ştu r.Odun , hayvan ve bitki artıklarından oluşan gayr i
ticari ene rji % 1 9' luk; hidroelektrik ve jeo termal enerji % G' lı k
bir paya s ahip o lup kalanı ithal v e doğal g azdan meydana
ge l mektedir.

son ony ı lda,pe tr o l tüketim i nin t opl am içindeki payı ,

hidroelek t rik ener )ı ile termik e nerji üret iminin ana kaynağı
o lan linyitin, daha çok kul l anılmaya başlanması yüzünden,
azalm ıştır. Bu değişmenin b aş lı c a nedenleri , 1 970'lerde petro l
fiya tl arın d a ani yü kse li ş l er, d öv iz darlığı v e o dönemde petrol
ve petrol ürünle rine yapılan sübvansiyon l arın aşama aşama
kaldırıl m as ıdır.

Yurti çi ene rji üret imi , Tabl o F.3 de görüldüğü gibi 1 97 5-198 6
döneminde yılda or talama % 4 . 7 ' lik bir oranla muntazaman
artmı ştır. An c ak, ele ktr i k ithalatı şekl i nde g ö r ünen ener)ı
açığı da bü yümüştü r . 1986'da ülke enerji i htiy a c ının yaklaşık %
SO'si veya 21.1 Mtpe'lik kısm ı , ( % 90.2'si pet r o l , % 9.2 ' si
kömür, % 0 . 3'ü elektrik olmak üzere) ithal atla karşıldnmıştır.
1986 'da Türkiye' dek i enerji arz - talep denge s ine ili şkin ayrınt ılı
döküm, Tabl o 7 .4 'de verilmektedir .

F-1
Petrol ürünleri

Türkiye'de toplam petrol ürünleri tüketimindekı en büyük payı,

(de§işik veri kaynaklarına göre, % 40 - 47'lik bir o ran da) dizel
yakıtı oluşturur; bunu, fuel oil ( % 27-39), mo t or benz ını ıı 12 -
15), LPG (% 7 - 9) ve gazya§ı (% 2) takip eder. 1 985 yılında, tüm
LPG ve gazya§ı, ko nut ve ticaret / hizmet sektörleri taraf ından
tüketilmiştir (Ulus l ararası Enerji Ajansı, Ortak Pazar ül keleri
Enerji !statistikleri, 1987). Moto r benzininin ı 98'inde n ve
dizel yakıtının % 72'sinden fazlası da, ulaşım sektörü taraf ından
tüketilmiştir. Tarım sektörü, dizel yakıtının ı 26'sı, s ana yi ise
% 2'sini tüketmiştir. Fuel o il i se, s anayide % 75, ko n ut ve
ti caret/ hizmet sektörlerinde % 21 ve ulaşım s e ktöründe ~ 4
o~a nlarında tüketilmiştir.

Elektrik

Türkiye'nin mevcut elektrik üretim k urulu kapa site s i, 6 , 200 MV'ı

termik ve 3,900 MV'ı hidroelektrik o lm ak üzere t op l am 1 0 ,1 00
MV' dır. (Tablo F. 5) . Hidroelektri k enerjinin payı, 1970' de %
32'den, 1986'da % 38'e çıkmıştır. Linyit de t e rmi k enerj i
üretimine katk ı sını arttırmaktadır (Tablo F . 6).

Türkiye El ektrik Ku r umu'nu n (TE K) ı 90'nını üretti §i elek trik ,

1985'deki 34,200 GVs' l ik miktardan 1986'da 39,700 GVs'e
yükselmiştir . SSCB ve Bulgaristan'dan yapılan ithalat, tüke t i min
% 6'sını oluşturmuştur. 1986 yılında ithalat a nide n düşmüş tür
( Ta~l o F . 7). 1986 yılında toplam gayri safi üretimin ı 4 7'si
linyitten, % 30 ' u hidroelektrikten, % 18'i petro l ürünlerinden, ı
3'ü d o §al gazdan, % 2'si taş kBmüründen ve % O.l'i de jeoterma l
kaynaklardan sa§lanmıştır ( Tablo F. 6) .

Elektrik, 1986 yılındaki

toplam enerji tüketiminin ı 8.l 'ini
o lu ş turmuştur. Bu
pay, 197 0 'den beri iki katından fazl a art mış
olmaktadır. Bu, esas olarak, 1986 yılında toplam elektri§in %
84'ünü tüketen sanayi sektöründeki hızlı büyümenin sonucudur .
1 975' den itibaren elektrik arzı, talebi karşılama kta yeters iz
kalmaktadır (Tablo F .7) .

(2) Enerji Kaynakları

Hidroel e ktrik

Eko nomik o lar a k üretilebilir hidroe lektrik enerJi potansiyel i

32,700 MV; ortalama hidro l o jik k oşu llar altında yıllık ene rj i
miktarı ise 11 8,000 GVs o larak h e saplanmıştır . Bu po t ansi yelin
yalnızca % 1 2 'sind en yar a rlanılmaktadır.

Linyit

varl:§ ı ka n ıt l anmış ve muhtemel linyit rezervler i , 7.9 mi lya r

tondur ( Tablo F . 6 ) . Rezervlerin hemen hemen yarıs ı , Türkiye'n in
Güneydo~u'sundaki Afşin - Elbistan havzasında bulunm aktad ı r; v e ço k

F- 2
düşük bir kaliteye sahiptir (1 , 00 -1,050 kilokalori /kg) . Linyit,
genel olarak aç ık madencilik metodlarıyla çı kartılmaktadı r; an c ak
Beypazarı civar ında bazı yeraltı maden ocaklar ı da vardır. Linyit
üretimi, ek yataklar hizmete sunuldukça artmakta olup son 17 yıl
içinde yedi ka tlık bir üretim artışı ger ç ekleşmiş bulunmaktadır.
1986 yılında linyit üretimi 42 mi lyon ton veya 8 . 9 Mtpe olmuştur.

Kömür

Bilinen toplam taş k ö mürü rezervleri miktarının 1.4 milyar ton

oldu§u hesaplanmı ş olup ve bu rezervlerin hepsi Türkiye ' nin
kuzeyinde (Zongu ldak ) b ul unmaktadır. !şletme, daha derinlere ve
daha z or ulaş ılabilir maden damarlarına d o §ru indikçe, kömür
üretimi düşmektedir. 1 986 yılında kömü r üretimi 3.5 milyon ton
veya 2 . 2 Mtpe olmuş t u r.

Ham petrol

Kanıtlanmı ş ve çıkartılabilir petro l rezervlerinin miktarı, 21

milyo n t ondur. Ancak, deneme aşa masındaki gelişmiş petrol çıka r ma
teknikl erinin kullanılmasıyla birlikte, eko n o mi k o larak
çıkartıl abilir p o tansiyel rezervler, 30 milyon t ona ulaş abilir.
son on yıl boyunca, çok az yeni yatak bulundu§undan, petrol
üretimi düşmüş tür . TPAO (Dev lete ait Türkiye Pet rolleri An o nim
Ortaklı§ı) , 1986 üretiminde % 1 0 artış sa§layarak 1 987'de 2 . 6
milyon tonla en yüksek üretime ulaşmış; ancak bu da, ülkenin
petro l ödemeler ine fazlaca bi r katkıda bulunamamıştır.

Kanıtlanmı ş ve çıkart ıl abilir gaz rezervleri ıs milyar mJ 'tü r .

1982 yılı nda Hamitabat 'ta, toplam rezervlerinin 12, 800 milyon mJ
o ldu§u tahmin edilen, büyük bir d o§al gaz yata§ı bulunmuştur.
Ancak Güneydo§udaki Çamurlu hazvasından elde edilen minimal
ç ıktıyl a birlikte bu mik tar, yine de, Hükümetin gere k s inai
gelişmeye yönelik enerji üretimi açısından, gerekse konutiçi
ısınmada kulla nılan kükürtlü, dumanlı ve yavaş yanı c ı linyit
yerine kullan ılmak üzere do §al gaz lehine yaptı § ı terc ih
nedeniyl e yeter li o lmaya c aktır. Sınırlı yurtiçi üretim , SSCB 'den
yapılan ithalatla desteklenmektedir.

Je o termal Enerji

ülkede, umut vaadeden jeotermal rezervler bulunmakt ad ır. G eç mi ş

çalışma ve araştırmalara dayanarak hesaplanan muht emel
rezervler in miktar ı, ı sıtma iç in 31,000 MV ve elektrik üretimi
ıçin 4 ,500 MV'd ı r . En çok umut vaadeden jeotermal alanlar, esas
olarak Batı An adol u 'da yo§un l aşmıştır. Denizli yakınında
Kızılder e'de, !zmir yakınında Şereflihisar'da, Afyon civarında ve
Çanakkale yak ınında Tuzla ' da , türbin d öndü re cek kapasitede buh a r
ve sı cak su reze rvleri bulunmu ştu r. 198 4'de Türkiye 'nin bu tür
ilk üni tesi o larak aç ılan, Kızıldere ' deki 22 MV'lık j eotermal
üniteden , ene r j i üretimi yapılmaktadır. Maden Tet kik ve Aram a

F- 3
Enstitüsü (MTA), !zmir yakınındaki Kaynarca ' da başka bazı rezerv
araştırmalarısürm e ktedir.

Nükleer enerji

Türkiye'de nükleer enerji tesisi yoktur; ancak ç ık art ılabilir

uranyum rezervleri de 8,800 ton ve toryum rezervleri 380,000 ton
kadardır .

(3) Kuruluşlar

Türkiye'deki enerji sektörü, Devlete ait teşebbüs ve kurul uşlar ı n

elindedir . Türkiye'deki enerji kaynaklarının gelışti ri lme s inin
genel sorumlulu§u, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bak a nl ı§ı'na (E TKB)
aittir . Türkiye Taş Kömürü Kurumu (TTK), Türkiye Kömür ( Linyit)
!şl etmeleri (TKİ), Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklı§ı ( TP AO) ve
Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA), görev alanları na giren
fo s il yakıtların ve radyoaktif maden c e vher ler inin
ç ıkartılmasından sorumludur. Hidro le ktrik pr oJe lerinin
belirlenmes i , plan, pro je ve inşaası Devlet su İşleri (DSİ) Genel
Müdürlü§ü'ne tevdi edilmiştir. DSİ ile yapılan protokol uya rınca,
Elektrik ! şleri Etüd İdaresi Genel Müdürl ü§ü, ülke'deki
hidroelektrik potansiyelini de§erlendirmek ve buna ba§lı olarak
da, tanımlanmış hidroelektrik projelerinin fi zibilite ve kati
proje çalışmalarını hazırlamak üzere, hidrol ojik etütle r ve
jeoteknik araştırmalar yürütmekle yükümlüdür. Tiirkiye Elek tri k
Kurumu (TEK), Türkiye'de s atı·lan neredeyse tüm elekt ri§iıı
üretimi, nakli ve 19 8 2 Ka s ını'd an ıtibareıı de da§ ıtı mından
sorumludur. TEK aynı zamanda, köy elektrifikasyonuna i li ş k i rı
Hükümet programının yürütülmesi ve DS!'nin sorumlulu§u altı nda
olan hidroelektrik tesisleri dışında, bütün üretim tesis ve
iletim şebekelerinin kurulmasından sorumludur.

Ele . trik arzına ö zel katılımı, 198 3 yılına kadar iki küçü k tesis
(ÇEAŞ ve KEPEZ) ve kendi kullanımları için enerji ürete n s anayi
ş irketleriyle sınırlı iken Hi.ikümetin enerji p olitikasındaki son
de§işikliklerle enerji üretimi ve geliştirilmesinde ö zel s ektör
katılımına büyük destek vermesi s onucu, artma p otansi yeli
göstermişti r. Hükümet, hem yerli hem de yabancı 6zel sek t ö rün,
jeotermal enerJının ge l iştirilmesi, linyit çıkartılmas ı,
hidro elektrik proj eleri ve ıthal y akı tlarla çal ı ş tırılan e nerji
tesislerinin kurulması ve i ş letilme s i konusundak i katıl ımını
sa§lamak i ç in a ktif ç a b a sarfetmektedir .

1.2 Türkiye' nin Enerji P o litikası ve Olanakları

(1) Enerji P o litikası

Genel Politika

Enerji tüketimi, geliştirilmesi ve sa nayi le~me ene rji

ekonomis i nde s a nayileşme birbirleriyle içi ç e konulardır. Eııerji,
k alkınmanın hızlandırılma s ı ve genel ola r ak insanl a r ın refah ı

F-4
 için çok önemli bir ö§edir. Gelecekte enerji talebinin artmasında
en önemli ö§e ler, genel olarak ekonominin büyüme hızı ve daha
yo§un enerji tüketen sanayi sektöründeki büyüme h ızı olacaktır.
öte yandan, ekonominin enerji kullanım randımanında beklenen
artışlar, nihai enerji talebindek i gelişmenin kontro lü ve
idaresini mümkün kılacaktır.

Dengeli ekonomik büyüme için yeterli enerJı a rzın~n hayati

önem i ni takdir eden Hükümet, son zamanlarda uygulanmakta olan
yap ı sal uyarlanma çerçeves inde enerji sektörüne ö nce lik
ta nımıştır. Buna ilişkin politika hedeflerinin gerçekle şmesi ni
sa§lamak için, son Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985 - 1989) enerJı
sektörüne ilişkin, aşa§ıda verilen genel hedefleri esas almıştır.

- Ekonomik açıdan yapılabilir

olmaları koşulayla, yurtiçi
ener Jı kaynak ların a,
linyite dayalı enerji ve hidoelektrik
ene rJi tesislerine ö n ce lik v erile c ektir.

- Pet rol ithalinin yanı s ıra, di§er güveni l ır enerji

gırdileri (kömür ve d o§a l gaz ) ve muhtemelen de elektri§ı
ith a l etmek gerekecektir .

Yenileneb i li r enerJı k a ynakları ( güne ş, jeotermal ve

biyogaz) kullanma çabaları desteklenecektir.

- Petrol rezervlerınin ( karada ve denizde) aranması ve

geli şt irilmesine yönelik özel sektö r ve yabancı yatırımlar
aran aca ktır.

- Ele ktrikte randımanlı d a~ıtıma ö nceli k verile cek tir.

- üretim, nakil ve da§ıtım sırasında o rtaya çıkan elektri k

kayı ?lar ı , ithal teknoloji ve daha iyi yöne tim
y ol uyla azal tıla ca ktır.

Yatır ı mlar

Enerji sek törü son zamanlarda, kamu s ekt ö rü yatırımları acısından

önc elik l ı sektö r h a line gelmiştir. 1985 yılında bu s ekt ö r, toplam
kamu sektörü yatırımlarının % 24'ü bu s ekt ö re y ap ılmı ştı r.
Ayrı ca, yabancı fin ansman kullanımında da enerji s ekt ö rü , ikinc i
en büyük sektörd ü r.

Tilrk ıye, geliş me kt e o lan ü lkeler i çi nde , alternatif enerJi

kay~akları nın ve gelış t ır ilmesine önemli mıktarda yatırım yapan
birkaç ülkeden bi ri dir . Alternatif enen ı potaıısıyell.:-rı ,
yeni / yenil enebi lir ene r j ı de dahil o l ma}: üz ere , mevcu t 'JE-
gel ec ekte kı yurtiç i ene rji ih tiyaçlarının k arşılanma s ı açıs ı ııdan
de§erlen dirilmek t ed ir .

Yeni / yeııil enebi lir e nerJi

Genel enerji p o liti k as ı kapsamında Hükünıe t, çabalanın

F- 5
yeni / yeni l enebilir enerji, özellikle de güneş enerJı s i , jeo termal
enerji ve biyogaz enerjisi üzerinde y o ijunlaşmı ş tır . Ener ji ve
Tabii Kaynaklar Bakanlı§ı, güneş enerJısini n ulusal enerji
dengesine daha etkili bir biçimde katkıda bulu nm a sın ı sa§ lamaya
yönelik faaliyetleri koordine etmekte v e y ö ne tmektedır. E1E,
ilgili tüm kuruluş ve enstitülerle yakın iş b irli § i i ç inde, ülke
çapında bir güneş enerjisi eylem pr o gra m ı f ormüle etm ek ve
yö netmekle g ö revlendirilmiştir. E1E aynı z amanda, rüzgar
enerjisine ilişkin teknolojileri ya k ında n izlemekte n de
sorumludur.

Biyogazın yaygınlaştırılması ve kullanımına ili şk i n f aaliye tler,

Tarım, orman veKöyiş l eri Bakanlı§ı'nın himaye si al tında
yürütülmektedir. TOPRAKSU tarafından, uygul ama lı tanıt ı m ve
araştırma amaçlarıyla, yaklaşık 30 0 adet ail e tip i bi yo gaz
haznesi yaptırılm ı ştır. Daha geniş bir kullanı m içın, d e § işik
iklim koşul l arında b i yo gaz tekno l o jisinin tatb ikatı nı gö s termek
amacıy l a, UNICE F i le ortak bir ara ş tırma v e g el iştirme p r o jesi
yürürlü§e konmuştur. Do§u illeri için 3 5 m3 kapasi tel i bir
biyogaz tesi s i pr o jelendi r ilmiştir. Ormanlar Ge n e l Müdü r lü§ü,
koruluklar için hızlı büyüyen a § a ç lar konusun da ara şt ırma
yapmaktadır.

Kö y elektrifikasyonu

Köy elektrifikasyon programı, Hükümetin kır s a l alanl ara temel

hizmetlerin sa§lanmasına ilişkin s o syal politika s ını n bır k ı s mını
oluşturmaktadır. 1986 yılı sonu itibariyle Tü r k iye 'deki köy lerin
% 94'U ulusal şebekeye ba§lanmı ş tır ( Tabl o F. 9 ). Hükümet'in
hedefi, 1990 yılına kadar, geri kalan köylerin de
elektrifikasyonudur .

(2 ) Ene r ji Olanakları

Genel o lanaklar

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlı ij ı , Tü rkiye ' d e o rt a ve uzun

dönemli enerji talebinin de§erlendirilmesi i çı n bi r simülas yon
modeli (Enerji Talebinin Analizi İ ç in Model; MAE D)
kullanmaktadır. 1988 - 20 10 d ö nemi i ç in güvenilir e n e r ji talep v e
üretimi tahminleri, Tabl o F.102 ' de verilmekt e di r. Güven ilir
enerji talebi yılda % 5. 9 'luk bir o ranla b ü y ü r ken , yur ti ç i
g ü venilir ener J i ü retimini n yal n ız c a % 4. 7'l i k bir o ran la
büyüyebileceij i tahmin edilmiştir. Bö yle l ikle t a l ep ve arz
arasındaki a ç ık büyüme eijiliminde o lacak ve b u m ikta rı n itha l a t
yoluyla kar ş ılanması gere k ecektir .

Tüm yurtiç i enerji kaynakları i ç inde, anc ak l inyit ve

hidroelektrik , kendilerine o lan taleb i ka r ş ıl ayabil e c ek
durumdadır. Linyit ve hidro elektri k en e r ji üreti min in y ıl d a
sırasıy l a % 3.8 ve % 8.5'lik oranlarda arta c aijı b ek l enmek t e dir.
Kömür , doija l gaz ve petrol talepleri, yılda E ır as ıyl a ı 9 .5, ~ 10
ve % 4.7 ' lik oranlarda artacaktır. Açık , büyük ö l çüd e, gide rek

F-6
 artan oranl arda ithalat karşı l ana c aktır.

Elektri k

1965 - 19 83 dönemi boyunca e l ektr ik talebindeki artış , yılda

o rtalam a % 9 ol m uştur . Kamusal el e kt r ik arz ından yararlanan
nüfusun oran ı ise, 1970'deki % 51'den 1983'deki % 78 '·e çıkmı ş tı r.
Kişi başın a dlişen yıllık elektrik tüketimi ise, 1970 yılındaki
2 07 KVs'dan 1987'deki 690 KVs'a yükselmi ş tir (Tablo F.7).

TEK'in hazırlattı§ı uzun- dönem üretim planın ı n i ç erdi§i şu anda

geçerl i orta ve u zun vadeli tahminlere göre, e lektri k talebi
( GVs) ve doruk talep (MV ) , 1990 yılına kadar yılda % 12' ş erlik
oranlarla artacakt ır. 1990 sonrası ıçin TEK, 2000 yılına kadar
doruk talebin y ılda % 9 .5'luk bir o ranla ve ardından 20 10 yılına
kadar da % 7'lik bir o ranla artacağını plan lamaktad ır. Bu, en
az ın dan 2000 yılına kadar, gayri safi yurtiçi has ıl a (GSYH) ve
sektö rel ( ö zel likle sinai) büyüme o ranlarına gö re yüksek ( 1.3 -
1.8 ) elas t ikiyet o ranlarının devam edeceği anlam ı na gelmektedir.

Hük ümet, yerli e nerji kaynaklarına dönüşün, esas o larak , linyit

ve hidr oelektriğe dayalı enerjiyi daha uygun bir zamanlama içinde
devreye sokabil me ve bağlı o lduğunun, açıkça farkındadır.
Nitekim , enerJı açığının azaltılmas ı na ilişkin Beşinci Plan
hedefler inin gerçekleş mesi, 1 989 yılı sonuna dek , Linyit
üretiminde yıll ık % 17 . 8'lik ve hidroelektrik enerji Uretiminde
yı lda % 14.7'lik bir artış oran ının gerçekleşmesine kritik bir
biçimde ba ğlı bulunmaktadır.

Bu gidiş hızı, büyük ö l çüde, Türkiye'nin elektrik çıktısının daha

şimd iden ı 30 -4 0' ını oluşturan hidroelektriğin ön emini
belirlemektedir. 300 'den fazla hidroele ktrik pro jesi , ya halen
yürürlükte bulunmakta veya aktif bir biçimde geliştirilmektedir;
Hükümet, Yap-İşlet -Devret mo d eli çe r ç eve sinde , yap-işlet - devret
küçük-ölçe kli 50 ' den fazla başvuruyu halen değerlendirme
sürecindedir. En büyük katk ı, tek başın a 2, 400 MV'lık Atatlirk
Barajı'n dai gelecek tir.

(3) Yeni /yenilenebilir Enerji O lanakları

Aşağıdaki l er esas o larak, do ğruda n doğruya bu k o nu üzerinde son

zamanla rda hazırla nan kapsam l ı bir rapora dayanmaktadır (C . Pa ra ,
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve A. Ecevit, orta Doğ ıı
Teknik üniversitesi; "Alternatif Enerji Kayna kları 7 , c ilt 6,
SS • 285 - 297 I 1987 il),

Güneş ene rjisi

Son zamanlarda araştır ılmakta o lan alternatif ener ]ı kaynakları

iç inde, güneş enerjisi en çok umut vaadedenlerden biri ol arak
gö rünmekt edır; ve güneş enerjis in in kullanımının de s teklenme s ini
sağ l ayacak faa liyetler , giderek a rtan bir ulusal ilgi konusu
haline gelmiştir. Türkiye , y ı lda o rtalama 2,60 0 saa t güneş ış ı ğ ı

F- 7
almaktayken, yıllık or talama gün e ş akımı 5.8 GJ / m ~' y ı aşma ktadır.
Düşük dereceli ısı o larak değerlendirilebilecek yıll ık o rtalama
güneş enerjisi po tansi yeli , yaklaşık 23 Mt pe o larak
hesaplanmıştır; ve ül ke üzerindeki güneş radyasyo nu y oa u n luğunun
süresi, her türlü uygulama için oldukça uygundur.
Mevcut gelişme aşamasında, başlıca faaliyetler çoğun l ukla düş U k
ısılı uygulamaları i çermekt edir. Esas sınai ilg i, g ü n eş ene rji s i
teçhizatının i m alat ı, özellikle de düz - pl a k a l ı güne ş
kollektörleri ve / veya su ı s ıtma k için k ~mple sı s te mle r u=e rinde
yo ğunlaşmıştı r. Diğe r uygulamalarda araştırmal a r la, ül ke ' de
mevcut olan ekonomik, teknik ve sosyal veriler ç e rçeves ınde ,
uygun prototiplerin geliştirilmesi amaçlanmakt ad ı r . Güneş
ener j isiyl e konut ıs ıtmas ı, kurutma ve sera ı s ıtma s ı kons antre
edici kol lektörler, güneş enerjisiyle damıtma ve gü nes ene rjili
pill er, henüz uygulamal ı tanıtım aşama s ındadır.

Jeotermal enerji
Türkiye'nin zengin jeo te rmal rezervlerinin oluşma s ına elve rişli
coğraf i ve jeolojik konumundan dolayı, önemli bi r Jeotermal
ene rJı potansiyeline sahip o ldu ğu kabul edilme kt e d ir. ülke
;apındak i toplam jeotermal potensiyelin envanterin i ç ı kartabi lmek
i ç in yürütülen ar ama ve sondaj çal ı şmaları sonucu, 4 , 500 MV' nin
elektrik üretimi için kullanılabileceği; ve düşük enta lpili
jeotermal a lanl ardan sağlanacak 31 , 000 MV'ın, k a rlı bi r bıç imde
ısıtma amaçlarıyla kul lan ıl abileceği sonucuna varılmı ş tı r ( Tablo
F . 8) .

Rüzgar Enerjisi
E!E!'nin t amamladığ ı s on çal ı şmalara (Türkiye'nin Rü z ga r Ene rjisi
Potansiyeli, E!E Raporu , 85 - 1, Ankara, AralıY. , 19 8 4 ) gör e ,
ül kenin yaklaşık % 20 ' si elektrik -dı şı rüzgar kullanı mı i ç in
elverişliyken , yaklaşıl~ % 2'si küç ük ölçekli elektrik üret imine
uygundur . Rüzgar ener) isini kullanma potansiyel ı n i n ço ğu ,
Türkiye'deki yı ll ık ortalama b ö lgesel rüzgar ener jis i
yoğunluklarına göre, Marmara ve Güneydo ğu Anadolu bö l gel e r inde
bulunmakta d ı r. Diğer alternatif enerjilerle karşıla ş tır ı l dığ ında,
rüzgar enerjisi , Türkiye için ç ok ekonomik gö rünmeme kte d ir .
E!E!, ücra bö lgeler için 1.1 MV'lık rüzg a r tü rbinli
jeneratörlerinin ve 1.4 KV'l ı k güneş enerjili ba ta r ya s i ste mi nin
geliştirilmesi çalı s maları n ı başl a tmıştır . E!E, a yn ı zamanda
Bandırma yak ını ndaki b ir çiftlikte 20 KV'lık bir rü zga r türb inli
jeneratör kurmayı planlamaktadır . Ayrı c a rüzgar ener Jısin i n,
sulama ve küçük ö lçe kli üretim ala n ların d a k u ll an ı m ı da
mümkündür .
Biyomas
Hayvan d ı şkısı (tezek), 1986 yılında t oplam nihai e nerJ i
tüketiminin hemen hemen % 8 . 3 'üni.i sağlamışt ı r. Hi.ikümet' i n ana
F- 8
 po liti kas ı , biyogaz üreterek tarımsal artıkların çok-amaçlı
kullanımı üzerine odaklanmıştır. Tarımsal artıklar da dahil o lmak
üze r e, toplam biyolojik maddelerden üretilecek enerji
potansiyelinin 9 Mtoe o lduğu hesaplanmıştır.

Yurtiçi ormanlık alanların toplam yüzölçümü, 200 milyon hektara

ulaşmak~adır ve hektar başına verim, yaklaşık 1.5 mJ'tür. Odun
ener)ısı arzının arttırılması amacıyla, hızlı büyüyen aaaçların
yetiştirilmesi gündeme alın mıştır.

1.3 GAP Bölge sinde Mevcut Enerji Durumu

( 1 ) Enerji Talep ve Arzı

Genel talep/arz

Bölgede, elektrik dışında, enerji üretim ve tüketimine ilişkin

güvenilir istatistikler yoktur. GAP Bölgesi, tamamlanmış iki
büyük hidroelektrik santrali, Keban (1,360 MV) ve Karakaya ( 1,8 00
MV) ile , yapımı süren ve 1990 ' ların başında 2, 400 MV sağlayacak
o lan Atatürk Barajı'yla, önemli bir elektrik üreticisi haline
gelmektedir. Taş kömürü veya linyitle çalışan termik santraller
de mev cu ttu r. Ayrıca Çağ Çağ III (nehir santrali 14.4 MV)
faaliyettedir ve Dicle nehri üzer inde Kralkız ı (9 4 MV ), Dicle
(110 MV) ve Batman (185.6 MV) inşa halındedir. 1992'ye kada r bu
santrallerin heps i tamamlandıktan sonra, kurulu kapasite 5.96 0
MV, yıllık toplam enerji miktarı da 21 ,900 GVs olacak; 19 92' de
Türkiye'nin elek trik enerjisi arzının% 25'i veya hidroe lektrik
santrallerinin ene rji üretiminin% 85'i, bu projeler tarafından
sağlanmış olacaktır. Bö lgede şu anda planlama veya proje halinde
olan bütün enerji santrallerinin gerçekleşmesi halinde, kurulu
kapasite 7,561 MV, enerji üretimi de 25,000 GVs olacaktır.

Bölge elekt rik tüketimi düşük olup,

1986'da ulusal tüketimin %
4.6'sı dolayındadır. Kişi başına
elektrik enerji s i tüketimi,
ülke'de 650 KVs, Bö lgede 350 KVs'dir. Bölgedeki , sektörlere göre
elektrik tüketimi Tablo F.12'de, Fll'de ise Türkiye geneliyle
karşılaştır ılması verilmiştir.

Türkiye'de köy elektrifikasyonunun ilerlemesi Tabl o F . 13 ' de ,

gösterilmek te ve Bölgedekiyl e karşılaştırılmaktadır. 19 80 yılı
itibariyle , ülkedeki köylerin % 50.7'sine , Bölgedeki köylerin%
16.3'üne elektrik götürülmüştür. 1986 yılında köy elektrifi kasyon
oranı önemli ö l çü de artarak, Türkiye için % 94, Böl ge için ise t
84 ol mu ştur.

Bölgedeki kırsal hanelerin i k i temel enerji kaynağı, odun ve

tezektir. Bu enerji kaynak l ar ı nın nisbi önemi, altı ili n
herbirinde farklıdır. 1 980 yılında, Şanlıur f a kö ylerinin öne mli
bi r kısmınd a ise odun tercih edilmiştir. 1986 hayvan say ımı
verilerine göre, Bölgenin tezek kaynağı tahmini o larak 1.15
milyon t on o lup , Türkiye toplamının ( 12.65 milyon t on)% 9. l 'l ni
oluşturmaktadır .

F-9
Hane l erd e e n erji kull a n ı m ı

Hanelerin enerji kullanımında, pişirme genellikle en büyü k payı

almakta; bunu, ısıtma ve aydınlatma takip etnıektedır. Kırsal
hanelere göre belli başlı yakacakların ku ll anımı, pışirm e ve
ısıtmada değ iş ik yakıtları tercih eden köylerın o ranlarını
gösteren Tabl o F.14, Tab l o F.15, ve Tabl o F.1 6'da verilmiştır.

Odun ve tezek, Bölgedeki hanelerin pişirm e ve ıs ıtm ada

kullandıkları temel enerji kaynaklarıdır. Kırsal haneler içinde
pişirme için LPG kullanımı sınırlıdır; ancak gelec ekte ar tacağa
benzemektedir. Bö lgede hane ısıtmasında odun en büyük paya (% 59)
sahiptir; bunu tezek (% 39) takip eder.

Diğer sektörler

Bölgedeki, değişik sektörlere gö re petrol ürünleri kulla nımı,

dağıtıcıların satış kay ı tlarından çıkartılabilir
(Tabl o F.17 ve
F. 18). Bö lgedeki top l am petrol ürünleri t üketimi, 1986 yılında
Türkiye gene l inin % 3.8 ' inı o luşturmuştur . !ki tabl o aras ında
biraz fark görülmesine rağmen, ürünlere göre t üketim dağıl ımı ,
dizel yak ı t ı nda % 49 - 54, f uel oi l 'de \ 22, motor benzinind e % 12 -
14, LPG ' de % 10 - 13 v e gazyağ ı nda % 2-3 gibi görünmekted ır. LPG ve
gazyağı tüketim pay l a r ı, muhtemelen bu ürünlerin Bölge ha neleri
arasında aydınlanma ve pişirme için daha yaygın kullanımında n
dolayı, Tür k iye genelinden biraz daha yüksektir. Bölgedeki fuel
oil tüketiminin daha düşük payı, b üyük bi r ihtimalle, daha düşük
sanayileşme derecesinden dolayıdı~. Dizel yakıtının daha yüksek
payı i s e, e s as olarak, pompalı sulamadaki kullanımına
bağlanabilir.

(2) Enerji Kaynakları

Konvans i yona! enerji

Fırat nehri ile Dicle nehrinin hidroelektrik potan siyel leri ,

3 5,00 0 GVs ve 12,000 GVs olarak hesap l anmış olup, ü lke
potansiyelinin sırasıyla % 30 ve % lO'unu meydana getirmektedir.
Türkiye'deki asfaltit rezervleri, GAP Bölgesinde Siirt ilindeki
Silb pi ve Şırnak ci varında yoğunlaşmıştır. Tahmin edilen toplam
rezerv, 7 5 milyon tondur. TKI, son yıllarda, 700, 000 ton
üretmiştir. Büyük Orta Doğu petrol alanının kenarlarındaki
Diyarbakır - Gaziantep havzasının güne ydoğusu, Türkiye'nin petrol
üreten temel alan ı o lup, toplam yurtiçi üretimin ı 98'in i
ve rmekte di r . An cak, bu tür yarıklı a~azilerde verim , genellikle
dü şüktür .

Ye~i / yenilenebilir enerji

Güneş enenisinin bölgesel dağılımı konusunda yapılaıı saha

araştırmasına gö re ülkenin güneydoğu yöresının bu enerJıye
nisbeten dah a fazla sahip old uğu görülmüştür (Türkiye'ııin Gü neş
Enerjisi Potans iyeli, EİEİ Raporu, 83 - 29, Ankara, Haziran 1987 ).

F-10
GAP Bölges i, rüzgar enerjisi açısından da iyi durumdadır. Doğu ve
Güneydo ğ u b öl gelerindeki muhtemel jeotermal en erJı
potansiye ll eri nin, elektrik üretimi için 500 MV, ısıtma i çi n i s e
4,000 MV o lduğu hesaplanmıştır (Yeni ve Yenilenebilir En e r j i
Kaynakla rı Kon fer a nsı Tutanakları, EİE!, Ankara, 23- 26 , Ka s ım
1981 ) . Hayva ncılık sektörü geliştikçe ve tezek kullanımını n
yaygınlı ğı az aldıkça , biyogaz üretimi için daha ç o k hayvan
dışkısı ku l lan ıla c aktır.

2 . GAP Bölges inde Ener j i Olanakları

2.1 En erji Ta l e p Y apısı ve Ar t ı ş ı

(1) Tal ep Yapısı

GAP Bölgesindeki n ih a i e n e rJı talebi , 1 98 6 y ı l ı için arz

kayna k l arı it i bar iyle kaba ca he s apl a nmı ş ve Türkiye ge ne l iy l e
kar ş ıl aştırılm ı şt ır :

Arz Kaynakları i tib a riyle 19 86 Yılı Nih ai Enerji Ta leb i,

GAP Bö lgesi ~ Türkiye

Kayn a k Bö lge Türk iye

10 3 tpe * (pay %) 10 3 tpe ( p a y %)

Asfalt it 17 5 , 0 00 t o n 75 (4) 260 ( 1)

Odun 1 ,500, 0 00 450 ( 27) 5, 2 71 ( 15)
Tezek 1,288 ,000 29 6 ( 17 ) 5 ,963 ( 8)
Bitki artığı 93 0 ,000 214 ( 13) 2 , 380 ( 7)
Petro l 5 1 8, 0 0 0 51 8 ( 31 ) 13 ,786 (39)
Elek t r ik 1,55 9 GVs 4,1 3 4 (8 ) 2, 88 4 ( 8)
Diğer (X) o (o) 7 ,838 ( 22)

Toplam 1,687 ( 10 0 ) 3 5, 382 ( 100)

----------------------------------------------------------------
( *} F a r klı
e n e rji türleri için özel dönü şt ü rme
Tab l o katsayıl a rı ,
F . 19'da gös t er ilmi ş tir.
(x) Ta ş kömürü, k ok , briket, linyit, jet yakıtı, naft a, d oğa l gaz
v e havagaz ı dah i l .

F- 11
Bölgedeki 1986 yılı petrol liri.inleri tüketimi dağılımı, aşağıda
gösterildiği gibidir:

Petrol Urlinli Tüketim ( tpe) Tlirkıye ıçındeki payı (%)

LPG 51,1 00 5.2

Gaz yağı 14,000 5.9
Benzin 62,000 3.7
Mazot 277 / 000 5.1
Fuel o il 113,000 2.1
To plam 518,000 3.8

(2) Talep Ar tışı

Bölgedeki alternatif enerJi kaynaklarına olacak muhtemel

talepler, aşağıdaki gibidir. Elektrik enerjisi talebı yılda % 8
ile tüm enerji kaynaklarına o lan talepler ıçinde en yük s e k artışı
gösterecektir. Petrol kaynaklarına olan talep,yılda ~ 4.5
artışla,beklenen ülke ekonomisinin bıraz altında
gerçekleşecektir. Asfaltit ve bitki artışı talebinde ki büyüme, bu
kaynakların Bölgedeki mevcudiyet koşullarının daha ıyı o lması
nedeniyle, ülke ortalamasının üzerinde olacak; bu k a ynaklara
talebin yıllık artış oranları, sırasıyla% 4.5 ve % 4 olarak
gerçekleşecektir. Odun kullanımının çok fazla artmayacağı tahmin
edilmekte; bu kaynağa o lan talep artışının yılda ı 2.5 0 la c ağı
varsayılmaktadır. Tezek kullanımı artmayacaktır. Bütün bu
kaynaklar için nihai enerji talebi 1985'deki 1 , 687 bın tpe'den
2005 yılında 3500 bin tpe'ye çıkacaktır, ki bu oran yıllık
orta lama % 3.7'lik bir artış hızını temsil etmektedir.

Nihai enerji talebindeki büyüme, ekonomik büyüme ile ö nemli

ö lçüde bağıntılıdır . Enerji talebinin ekonomik büyümeye g ö re
elestiki yeti genellikle 1 .0 civar ındadır . 0.8'lik, müte v azi bir
elastikiyet değerı alındığında, nihai enerji talebindeki büyüme ,
Bölge ekonomisınin % 6.8'lik büyüme düzeyine ulaşmak ıçin \ 5.4
oranında gerçekleşmek durumunda olacakt ır. Bu, t o plam nihai
enerji talebinin 2005 yılında 4,800 bın tpe ve diğer alternatif
ene r Jı kaynaklarına olan talebin de 1,300 tpe olacağı anlamına
gelmektedir.

2.2 Arz Olanakları

(1) Kaynağa Göre Arz

Odun

Bö lgedeki yakacak odun arzının 1986 yılında Türkiye toplam arzın

% 1.5' in i oluş turduğu hesaplanmıştır. (Tablo F.20 ). Bu, 350 , 000
ton yakacak odun veya 105,000 tpe'ye tekabül etmektedir . Bu
miktarın yaklaşık % SO'sini kaçak ağaç kesimi o lu şturmaktadır.
Mev c ut potansiyel arz kapasitesinin yılda 700,000 tondan fazla

F - 12
 o lduğu t ahmin edil mektedir (Ek A-1, Kısım 3. Ormancılık) .

Orman Genel Müdürlüğü 1984 yıl ı nda, ormanlık alanlara 10 km'ye

kadar uzaklıktaki köylerde (ki bu, Türkiye'deki k ö ylerin % 65'ini
oluşturmaktadır) yakacak tüketimi konusunda bir araştırma
gerçekle ş tirmiştir . Araştırma sonuçlarına göre, bıı köylerde
17 , 000,00 0 mJ yakacak o dun veya 5,100,000 tpe ve 5,600 ton maden
kömürü tük etilmek t edir (Tablo F . 21). Yukarıda verilen bu s ay ılar,
Tü r kiye'de tüketilen toplam yakacak odun mik t arı (Tablo F .3) ile
mukaye s e e dildiğinde Bölgenin Türkiye'deki toplam yakacak o dun
tüketimin d ek i düşük payı, orman lık alan miktarının sınırlılığını
yansıtmak tad ır.

Tezek

Tezek, Doğ u , Güneydoğu ve İ ç Anado lu'da, kısmen Akdeniz

Bölgesini n d o iju kesimlerindeki kırs a l bölge le rdeki konutlarda
yaygın bir bi ç imde yakacak olarak kullanılmaktadır. Diğer
bölgelerde i s e, yakacak o l arak o dun ve linyit kömürü
kullanıl makta dır.

1979 yı lında Tarım, Orman ve köyişleri Bakanlığı tarafından

yapılan kullanımına ilşkin araştırmanın sonuçlarına
teze k g ö re,
hayvan dı ş kıs ının tezek o larak ku ll anımı Bölgede % 3 3, Türkiye'de
% 18 ol arak b e l irlenmiştir.
Mevcut teze k miktarı , hayvan istatistiklerine dayanılarak
hesaplan m ı ş t ı r (Tabl o F.23 ) . Bölge, 1986 yılında Türkiye'deki
mevcut t ezek m ikt a rının % 9 .l ' ini saijlamıştır. Türk iye'nin bazı
bölgeler inde hiç tezek kullanılmadığı dikkate alınarak Bölgenin
1986 yılı nda ki tezek arz kapasitesinin yaklaşık o l a rak Türkiye
toplam tük e ti m ı n % lO'una ulaştığı hesaplanmıştır. Bu i s e,
1, 3 0 0 , 00 t o n te z ek veya 299,000 tp e'ye tekabül etmektedir .

Bitki ar tı kl a rı

Bölgede k i artıkları
bit k i ar zı kapatisesıniıı 198 6 y ılın d a
9,3 0 0 ,0 00 t on
veya 2 ,100,000 tpe olarak gerçekleştiği
hesaplanmak tadır (Tablo F.24). Bu, ülkenin t oplam arz
kapasite si nin yaln ız ca % 0.7 ' sine tekabül etmektedir. Yapılan
he s apl a mada pamuk sapları he s ap dışında bırakılmı ş tır.

Linyit

Linyit , baz ı b ö lgelerdeki çoiju hanehalkı tarafından teze k ve

odun a t erc ih e dilmekte, yaygın bir biçimde yaka c ak o larak
kullanı l m a k ta dı r . GAP bö lgesindeki köylerin yalnı zci'I % 2' li k bi r
bölümün de li nyi t yakacak olarak kullanılmaktadır. Maden Tetkik v e
Araştırma Ens titü s ü'n ü n ( MTA) v eril erine gö re , Diyarb a kır ve
Adıyama n - Gö l b ası mevkilerinde, 53 milyon ton re z erv e sahip o lan
bir kaç li n yi t yatağı bulunmaktadır.

F-1 3
Petro l ürünleri

LPG, pişirme faaliyetlerinde kentsel halkın çok kullan dı§ı

yakacak türüdür. Bölgedeki LPG talebinde artış, 1 975 -1 986 yılları
arasında yılda % 1.8 oranında gerçekleşmiştir . Aynı dönemde
Türkiye geneli için bu artış oranı % 5.8 olmuştur.

Gazya§ı, elektri§i olmayan köylerde, aydınlatma ama c ı ile

kullanılmaktadır. Elektrik götürülen köy sayısı arttı kça, ga zya§ı
tüketimi giderek düşmektedir. Bölgedeki gazya§ı satışları , 1986
yılında 9,952 tona inmiştir; bu rakam, 1975 yılı satışla rının
yaklaşık % 40'ını oluşturmaktadır.

Asfaltit

As faltit, Bö l gede hem konutların ı sıtılmasında hem de çi mento

sanayisinde işleme ısısı elde etmek amacıyla y a ygı n o larak
kullanılmaktadır. ülke'nin asfaltit rezervleri Bö lgede
toplanmıştır. özellikle Siirt'in Ş ırnak ve Silopı ılçe leri
civarın da asfaltit rezervleri ülkenin asfaltit reze rvle rinin
çoğunu ol uşt u rmaktadır .

Bölgedeki asfaltit tüketimi, 1986 yılında 175,00 0 t on o larak

gerçekleşmiştir. Bu miktar, ülkedeki toplam asfaltit tüketim inin
% 29 ' una tekabül etmektedir. Tüketilen bu miktarın yak laş ık %
85'i, sanayi dışında kalan sektörlerde kullanılmı ştır. 1980 -1986
yılları arasında, yıllık asfaltit tüketim artı ş hızı % 9 ol arak
gerçekleşmiştir.

(2) Genel Olanaklar

Elektrik talebi (2005'de 625,000 tpe) toplam nihai enerj ini n %

18'ini o luştura cakt ır. Bu, 7,300 GVs'e tekabül etme ktedir. GAP
projesinin bütün elektrik santrallerinin üreteceği top l a m
elektrik enerjisi miktarı ise, 25,000 GVs olabilecektir . Nakil ve
dağıtım şebekelerinin yaygınlaştırılması ve yeni kurulacak
sanayil er ıçın istikrarlı ve güvenilir bir arz kayna§ ı
oluşturması konularında, gelişme ihtiya c ı vard ır.

Petrol a rzının artışı, yalnızca ithalata ve nakliye o lanaklarına

bağlıdır. Asfaltit arzının talebi karşılayacak dere cede artmas ı
(181,000 tpe ), ciddi bir sorunla kar ş ılaşmayacaktır. Bölgedeki
toplam as faltit rezervinin 75 milyon t o n veya 32 . 3 milyon t pe
oldu~u tahmin edilmektedir. Bu miktar, rezervleri n ekonomik
olarak yalnızca % lO'u işletilebilse bile, gelecek bır ka ç on yıl
daha talebi karşılamaya yeterlidir.

Tarım sa l üretim arttıkça bitki artıkları da a t acakt ır.

Hayvan c ılık sektörü geliştikçe, tezek de b o ll aşacak, ancak
doğrudan yakacak olarak kul l anımı azalacaktır. Şu anda Bö lgede
hayvan dış k ı sının % 33'ü tezek olarak kullanılmaktadır. Bu oran
Türkiye'de, % 18'dir. Tezek o larak kullanılan hayvan dışkı s ı
oranı, 2005'e kadar % 15 ' e düşerse, Bölgedeki tezek kullanımı

F-14
bugünkü düzeyinde kalmış olacaktır.

Yukarıda ana hatları sunu l an, kaynaklar itibariyle talep ve arz

p rojek s iyonları arasındaki boş l uğun kapatılma sı için, alternatif
enerji kayn ak ları geliştirilmesi gereke c ektir. Bö lge de mevcut
başlıca seçene kler şunlardı r :

1. Küçük hidro ele ktr ik enerji santralleri.

2. Yakacak o dun ihtiyacının karşılanması için, hızlı büyüyen
ağaçlar la ağaçlandırma.
3. Güneş v e rüzgar enerjisi, biyo gaz v e jeotermal enerji
gibı yeni v e yenilenebilir enerji türleri.

F-15
Tablo f.l Sektorlere Gore Guvenilir Enerji Tuketiıi (Turkiye) : 1975-198~

(Bi r iı : 1000 ton petrol esdegeri, \ Payi)

Sektor 1975 1980 1983 1985 1986 1987'

Nih ai Enerji Tuketili 23,989 28,146 31,057 33,824 35 ,591 41,215

84.6\ 82.9% 82.2\ 81.5\ 80.2% 62.3\
.............................................................................................................................................................................................
sanayi 6,312 7, 780 8, 751 9, 464 10, 978 13, 396
22. 3% 22. 9\ 23. 2\ 22 .8\ 24. 1\ 26. 7\

uıasiı 5' 164 5' 281 5' 955 6,260 6,839 8, 062
18 .1\ 15. 6\ 15. 8\ 15 .1\ 15. 4\ 16 .1\

Konut 11, 055 13' 155 13 '808 15,079 15, 087 16, 750
39. 0% 38. 8\ 36. 6\ 36. 4\ 34.0\ 33. 4\

Tar il 701 963 1, 322 1, 501 1, 667 1, 980

2. 5% 2. 0ı 3. 5\ 3. 6\ 3. 8\ U\

Enerji disi kullaniı 575 960 1, 220 1, 520 1,020 1, 027

2.0\ 2. 8% 3. 2\ 3. 1\ 2. 3% 2.1\
...................................................................................................... ..................................................................................
Enerji Transferi 4, 359 5, 801 6, 703 7, 653 8, 801 8,875
15. 4\ 17. ıı 17. 8% 18. 5\ 19 . 8% 17. 7\
--
....... ------............ . . .. ---..................... -..... ......... ----- ....... .......................... .. --- ............. ----------------- ....................
Birincil Enerji 28,348 33,946 37 ,760 41,477 44, 392 50, 090
Tuketiıi 100\ 100\ 100\ 100% 100\ 100\
-- --
.......... -............. --- . . .................................. . . . ............. ---- ...... ---............... ------- ---------- ...... --------.. --
Not: • Bilgi Gecicidir.
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligi , Ankara , Subat, 1988
 Tablo F.2 Kaynaklarina Gore Guvenilir Enerji Tuke tiııi (Turkiye) : 1975-198;

!Biril: 1000 ton petrol esdegeri, ı Payi)

----.. -- ..................................................................................................................................................................
Enerji Kaynagi 1975 1980 1983 1985 1986 1987*
.... ---............ -.. ---........................................... ---------------.... -.......... -----.. ---.. -.. ----- ---............
Toplam Tıcari Tuketiıı 21483 25853 29060 33029 359 19 41303
15. 8ı 76. 2\ 11. oı 79.6\ 80.9\ 82.5 %

Ko ı ur 5' 913 6'971 8'622 11, 927 13 ' 177 13, 560
20. 9\ 20. 5\ 22.n 28. 8\ 29 . 7\ 27 .1\

- Tas koııuru 3, 025 2' 731 3, 213 3, 777 4,013 4, 312

• Lınyi t 2, 692 4, 000 5, 086 7, 925 8, 903 8, 984
- Asfaltit 196 240 m 225 261 264

Petrol 11, 243 16,212 17, 706 18, 165 19, 615 22, 683
50. 2\ 47. 8\ 46. 9\ 43 .8\ 4U\ 45 .3%

Dogal Gaz 20 7 61 407 843

0.1\ o. oı 0.1\ 0.9\ 1.7\

H ı drolik/ Jeoteml 1, 391 2,535 2, 534 2, 690 2,6 63 4, 171

4' 9\ 1.5\ 6' 7% 6. 5% 6.0\ 8.3\

Elektrik Ithalat i 115 191 184 67 49

0.3\ o. 5\ 0.4% 0. 2\ o. 1\

Ticaret disi Tuketil 6, 865 8, 093 8, 700 8,448 8, 473 8, 787

24.2\ 2U\ 23. O\ 20. 4ı 19 . ıı 17.5\

- Odun 4,730 5, 126 5,210 5, 271 5, 608

• Hayvan ve Bı tki Ar tik. 3,363 3' 574 3, 238 3,201 3, 176
- Gunes Ener jisi 1 3
---- --
..... -.... -----.. ---.. ---- .. ---........ ----------......... -----.................. -----------... ------................. -
Topl aı 28,3 48 33,946 37,7 60 41 , 477 44,392 50,090
100\ 100% 100\ looı 100\ 100\
-.... ------------ .. -........... -....... ................................. -...... ........................................................................... ---... -
hs i Basina Tuketiı 70 3 766 789 819 86 1 948
(kg petrol esdegeri)
---- ----- --
.. .. - -........... -........................ ------ ..................... -------------- ----------------........ -......
Hot : • Bilgi gecicidir.
Kaynak : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligi, Ankara, subat 1988
Tablo F.3 Turkiye Guvenilir Enerji uret i ı i : 1975-1987

.................................................................................................................................................................. .........................
Bnerj i Kaynagi 1975 1980 1983 1985 1986 1987' 1
--
.................................. -... -.......... . . .. -------- ................ -...... ............... --... -... -...... ............. ............ -..... -... ---------........... .... -... -.. -...
Ticari 11000 ton p.e. ) tuketi ı 10,446 il , 206 12' 508 15, m 17' 141 19, 211
68 . O\ 58.1\ 59.0\ 64.7% 67 . 5\ 68. 6\

• Tas koıuru l 1000 ton) 4' 813 3,HI 3' 539 3' 605 3' 527 3,519
• Linyit 11000 ton ) 9' 150 14,m 20 ,268 35 ,189 12'208 U ,891
• Asfaltit l 1000 ton) 456 558 750 523 607 611
· Petrol 11000 ton p.e. ) 3'095 2'330 2' 203 2, 110 2'391 2,631
• Dogal gaz 1 Hil.ı3 ) 23 8 68 457 297
· Hidrolik !Gvh) 5' 904 11,318 11,313 12 ,045 11, 896 18 600 I

• Jeoteml !Gwb ) 6 H 58

Ticaret Disi uretim 1' 915 8'093 8' 700 8, 448 8, 213 8' 787
32. O\ 41.9 \ 41.0\ 35. 3\ 32 '5\ 31.!\

• Odun l 1000 ton ) t2 15' 756 17 ,086 17' 368 17 ' 570 18, 693
• Hayvan ve bitkı artik . 14 '622 15' 511 14' 080 13' 918 13' 807
11000 ton )
· Gunes enerji si! lOOOton p.e.)
................. ... .. --............ ................... ................... -...... ... ---- ................... ----.................. .......... .................. ... ..................... ... ......... .................... ..... . . ......
Topl aı llOOO ton p.e . ) 15 ,361 19, 299 21, 208
23, 923 25,387 28 , 001
100. O\ 100.0\ 100.0\
100 . O\ 100. 0\ 100. O\
......... ..... -- ... ---- ...... ...... --......... ...... --- -. . .. -...... ---... ... ... -.. -------....................... -----------.... -.. ...... . . ...... .. .... .............. -... -... -
Not : •1 Bilgi Gecicidir .
*2 1975 yili verileri kacak agac kesiıler i n i icmez .
Kaynak: Ener ji ve Tabiı Kaynaklar Bakanligi, Ankara, SUbat, 1988 .
 ' iblo 1.1 Turkiye Genel Snerj ı Bıl anco su : 1986
f 8ım : 1000 ton petrol :sde qerı J
: : :::: :::::::::::::::::::::::::::::::: :: : :::::::::::::::::::: : ::::::::::::: :::::: :::: ::::::::::::::::::::::::::: ::::::: ::: ::: ::::::::::::::::::::: : :
oli!H TAS MADEN LiNYiT mmIT ODUN HAY ./Blm P!?ROL DOGAL HAYAGAZI H!DROL!X JSOTBRKAL BLmm GUN!S TOPLAM
l &OMURUKONURU ARmLARI GAZ ENERJ!SI
··········-·······-········!···--·····················································-·····························································
om ıcı umrM ftl i,111 o 6,91 9 161 5, 111 3,101 1,514 40i o 1, 652 10 o 25,3 81
:~l!ALAT {t) 1,330 169 O O O O 19,101 O O O O 67 ~1,1 6 6
lBlACATf· ) 1 O O O O O 1, 761 O O O O O 1,7 6 ~
OlOSLARARASI KARINA[- ) O O O O O O 501 O O O C O ~ l Cl
oı m lA?IPLARff ) o o D o o o o o o o o o o o
S!O( DSGISJM!ft/· ) I 31 ·176 31 O O O (1301 O O O O C O -: 12
ısm ısmm HATALAR .fı/ - J : o o -18 o o o ıs o o o o o o o 10~
···························!···-·········································--·-·······································································
EI!iHCIL ENERJi ARZ I J 1,0!3 -7 8, 903 261 5, 171 3, 201 19, 373 107 O 2,652 10 67 1 4! ,150
···························!············-···················-··-·························-··························································
m :m ı DJSI URETIM I c o o o o o 212 o o o o ıı:
:::: : ::::::: :: : : :: : :: : : : : :: !: :: : : : :: : : : : : : : : : : : : :: : : : : : : : ::: :: : : : : :: ::: : : : : : : : : :: : : : : : : : :: : : : : : : : : : : : : :: : : : : : : : : : : : : : : :: :: : : : : : : : : : ::: : :: :: : : : : : : : : :
TOPLAM ENERJ I ARZI I 1,0!3 -7 8,903 151 5,171 3,201 19,611 ıo7 O 2, 651 10 P 1 11 ,39'.
: : ::::: : : :: :::::::: :::::: ::!::::::::::::::::::::::::: :: : ::: ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: :: ::::::::: ::: :::: :::::: :::::::::::::: : :::
mm mmm ı 687 160 ı , 6 31 1 o o 3, m m 45 2, 65 ~ 10 1,s1s o s,so!
··························· !-·············-·········· --·-···-············-··-·····-·································································
mnm SANTRALLi RI( · ) I ili o 1,577 o o o 1.859 366 o 2, 652 ıc 3, m ~ s,m
ıı.mGm mısı ı - ı ı 101 35 o o o o 11 o ıs o o o 35
lOl lOMURUUS!Sl f· I l 116 77 O O O O O O O O O O 19
m ım mısı r · ı ı o 18 o c o o o o c o o c - ıc
m m RAFINERIS! f· ) I o o o o o o 1, 092 o o o o o 1,092
IC IHTIYAC( · ) l 15 O 51 1 O O 51 5 O O O O 596 1,209
mu DEGER/ UYIP(t/· ) I o o o o o o t o o o o o o o
: : : : : : : : : : : : : : : : : : ::: : : : : : : 1::::::::: :: : : : : : : : : : : : : : : : :: : : : : : : : : : : : : : : : : :: : : : : :: : : : : : :: : : : : : :: : :: :: : : :: : : : :: : : : : : : : :: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : ::: : : : : : : : :
Ui!AI ENERJ! TUIETIMI 1 3,316 153 1,273 260 5,271 3,201 16,126 41 !5 O O 1,!S4 1 3!,590
I
(m TOR TOPLAMI! I 3.3~6 153 4,173 160 5,171 3,201 16,:36 H 45 2,:aı li, 590
: : : : : : : : : : : : : : : : :: :: : : : : : : : I:::: ::: : : : : : : : : : : : : : :: : : : : : : : :: : : : : : : ::: : : : : : :: : : : : : : : : : :: : : : : : : :: : :: : : : : : :: : : : : : :: : ::::: : :: : : : : : ::: :: : : : : : : : ::: : : : : : : : :
SAKAYI mmu ı 3,101 o 1,423 9 o o ı,m ıı o iı ı.ı ı 5 ıı,9:a
·········· ······· ··· ····· ·· I ···-·······- ·········· ·· · ······· ··············· ··· ··············· ···· · ····· ·· · · · ······················ ··· · ············· ·
O BM IR · C Bm (ı) I 2.189 o o o o o 289 o o o o ~50 • :,s: 1
GUBP.Eft) l O 138 O O O m O O O G 5€ 404
Nafta . ı o o t o :10 o o c o c :1c
CIMENTO!t ) l 31C O 660 O O 525 !! C O O :!S l,BEO
ss mı ı • ı 15 o m o o 134 o o ıı 1:1
P E~Roıım ( NA iTAıftl I o o o o ( m o ( o m
~!G!R SANAYI (t) 153 O 505 O C O l,lle O O ~ :, : 1; 1.353
·· · ······· --· · ··········· ·· I · ··-························ ········· ····································· ···· ··· ··············· ··· ······ ·· · ············
crLASIMSUTORU 1 60 O 14 C O 6, 43 O C C • :ı . 5,139
------- --- -----··· ········· !··-·········-···············-································ ······ ........................................ . ... ... . . . .. .
oım sm oRm :s9 153 ı,m :s1 s,1'1 2,201 usc ıs c ı.m :5.:5s
··························-!-···········-·························-·····································-··········································.
IONUT Y! Hl!M!TL!R (•) I 159 153 :,m :11 5,171 3,201 ı,m o ıs i m : 15.:86
TARIM (t ) I C O O O O O 1,60 O O O :4 !,66:
·· ··-· ·-···· ···· ········ ··· I · ········· ························-·········· ···· ···········-········ · ············· ······ ·· · ···· · · ··· · ···· · · ········· ···
!H!:RJI · D!SI l ULLAi!M l o ( o o o o l,C10 o ( o ( c c ı,o: c
::: :: : :::::: :::: : ::::: : :::: !:::::::::::: : :::::: : : : : : : : ::::::::::: :::: :::::: :::::: : : :::::::::::: : :::::: : : : ::: ::::::::::::::::::::::::: ::: ::: :::::: :::
mmıı umm (M) ı m.s 19,661.8 ı,ooo.s ı,m.ı l!,B6U 13.5 39,69:.r
·-·-------------------·--·-.----····-----·· ·----·--------·------------·--·--·--- ---·······-----·------·······---------··············· ··········--···
m m GUC (MV ) I 19J.1 3, 601.4 2,021.1 100.0 3,s;ı.s 15.C .c.11:.-
: : : : : : : : : :: : :::: ::::: : : : : : : I::: :: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :: :: : :: : : : : : : : : : : :: : : :: : : : : : :: : : : : : : : : : : : : : : :: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :: : : : : : : : . : : : : : : : : : : : : :
laynak : Enerji ve Tab iı Kaynaklar 3aka n lıgı, Ankara , 22 Mart , 1988
Tablo F.9 Yillara Gore Elektrikli Koy Sayisi Arti si

Toplam Yil icinde Yil sonunda Elektirikl erne

Yil Koy Elektrikli Elektrikli Yuzdesi
Sayisi Koy Sayisi Koy Sayisi

1979 2,466 15,460 42 . 7 6

1980 36,155 2,885 18,345 50.7 4
1981 1,466 19,811 54 . 7 9
1982 2,221 22,032 60.9 4
1983 2,404 24,436 67.5 9
1984 2,079 26,515 73 . 3 4
1985 36,155 4,076 30,591 8 4 .6 1
1986 3,294 33,885 93. 72

Kaynak: TEK, "Ozet Elektrik Istatistikleri

(1986 Sonu)", 1987
Tablo r.!O Guvenllir Enerji Talep ve uretiı Tah 1 . (
: 1988-201 0 un erı Turkıye )

========================-------------~:ril: M
ilyon ton petrol esdegeri)
Madde - "i9ss----i;;;·===;;;;======================= ==
: : : ::: :: : : : :: :: :::: : :::: ::::: ::::::::::::::::::::: ~:: :::::~~~:::::~~~:
:

I. SBKTORLBRB GORB TALEP

...... --- -............. -. . .................................... . . .... ..........................................................................
Nihai Enerj i Talebi 39 . 2 41 .3 43 .3 57.1 77 .5 131.5
...... .......... . . ................. ..... ... ... ...... ............... ........... ....... . . .... ---·- ...............................................
Sanayi 12. 3 13 . 1 14 31.3 20.3 62.1
Ulasiı 7. 4 7.8 8.1 10. J
14. 7 15. 8
Konut 16. 7 17.3 17.9 25.1 21.7 34
Tari ı 1.9 2 2.1 4.7 3. ı 6. 7
Enerji disi o. 9 1 1 !. 7 1.3 2.8
.................................................... -............ -......... -.................................. -.... --- .. --- . . .... .......... -..
Enerı i Transferi 1u 15. 9 17. 6 26.1 30. 4 55. 9

Birın~il Enerji Tal ebi 53.4 57.1 60 .9 83.2 108 187.3

: : :: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :: : : : : : : : :: : : : : : : : : : : : : : :: : : : :: : : : :: : : : : ::

II. lAYNAKLARA GORE TALEP

Kom 5.2 6.2 5.8 10. 6 20. 9 38

Linyit 12.1 13 13.3 10.1 22 . 9 17. 1
Asfaltit 0.4 0.4 0.1 0. 4 o.4 o' 5
Dogal gaz 1.8 1.7 3.6 5. 6 6 15
Petrol 10.9 20.7 12 .7 27. 3 34. ı 57.:
Hidrolik U 5.7 6.l 10.3 13.8 17.3
Odun 5.3 5.3 5.4 5.5 u 5.9
Hayvan ve Bitki Artik. 3.1 3.1 3.1 2.8 1. 4 1.9
Jeotmal 0.02 0.02 0. 02 0.05 0.05 u
Gunes enerjisi ve diger 0.006 O.Ol 0.04 0. 3 o.1 2.6
Nukleer 7' 4
. . .......... .............. . . .. -........... . . -........................ . . ................. .. ......................... .............. .. ·-- ........................... ..
Topl am 53.4 57.1 60. 8 83.0 107 .7 187.5
: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :: : : : : : : : : : : : : :

III. KAYNAnARA GORE URETIK

.... -.. ----...... -... ----. . .. -. . .. ---·-.. --.. ----------.... ---.... -........ -...... --· --· --... ... -... -........
2. 7 3' l 4.6 4.6
KOIUr 2. 6 2' 7
Linyıt 11 .1 13' 3 13.3 20' 1 11.9 27.1
Asfaltit 0.4 o' 4 o. 4 0.4 o. 4 o. 5
Doqal gaz O. 6 o. 6 o.6 0. 6 0. 6 o. 67
2. 4 2,4 2.5 2. 6 2. 6
Petrol 2. 4 27.3
5. 7 6.4 10.3 il .8
Hidrolik 4.5 5. 8 5' 9
odun 5.3 5. 3 5.4 5.5
3.1 3.1 1. 8 2.4 1.9
Hayvan ve Bitki Artik. 3. 2 o. 05 u
Jeotmal o.02 o. 02 0.02 O.Ol
Gunes ener jisi ve diqer 0. 006 O. Ol o. 04 0.3 o. 1 2.6
ı. 4
Nukleer
-----------;~~;~~- --------;~~~--·;;~~----;~-.~----~~~;::-::....~!~- -~::---::~~--~~:
: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :: : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :: : : : :: : .. ... .. ..... . . ..
1988
Kaynak : Enerj i ve Tabii Kaynaklar Bakanliqi , Ankara , 16 SUbat ,
Ankara on February 16, 1988
~abl a F.11 GAP B ol gesı E!ektrık &nerı ısı Metm : 1979-1986

( Bım: M!lj'CD Y.Vr. ,

Solge (2)
Ii
ım ı2ııııı 1986 (2 ı( l ) 1979 1986

Taru 10. 8 U\ 5. 6 :e. l\ 149.0 261.;

1.5% U\ o. 8\ ,
'ı•
.·'
Madene il ık 28. 7 3. 8\ u o.4\ 750.; 1, 132. 2
4.2\ o.3\ 1. 8\ 3. 5\

Imalat sanayı 33U 2. sı 819. 3 U\ l!,761.9 19 4ı:. ~

1

48. 6% 52 .6\ 59.8 ~ 6C. 5\

Hız~etler 120. 5 3. 4\ 293.; 5. 0\ 2, 509 .6 5' 878. 4

17.6% 18 .E\ 17.9\ lU\

Genel Aydinlatma 21. 7 7.5\ 24.; i .H 290. 5 !43.9

~ '2\ :.a 1.5\ l.H

Me sken ici Hizmet:er 170. o 5. 3% 322.i 6.H 3,201.3 5' 013. 4

2U% 21.3 ~ 16.3\ 15 .5%

Toplam 683 . o 3.sı ı, ss s.s 4.3\ 19 ,6 63. C 32.~CU

100. O\ 100. O\ ıoo. O% ı ou~

Nufos (1000) 3,473 uı 4, m B. 7\ 43' 530 s:.m

Kisı Bmna r.ııb !96. s ıs ı.;

r. ayn:ık : TEK, I.nkara , :s Mut, 19SB

 Tablo F.1 2 GAP Bolqesinde ve Turkiye'de sektor lere ve Ekonomik Aktlvitelere Gore Lektrik Bn:rjisi ".'uketimi: 1986

!Birla: GWh ı

Skonoıi k Akti viteler Adiyam O.Bakir G.Antep Mardin Siirt S.Urfa Bo!ge

sanayi 52.8 76. 3 313. 9 m.ı 77 . 9 89. 5 823. 6

- Kadenkoauru ve linyıt uretini o. 5 o. 5
- Kadenkmru ve linyit disi 2. 3 0.7 u ı. 8
diger ıadenle~ ureti11
- Gida,mrubat,icki ve tutun 3. o 14. 8 31. 4 6.1 5. 7 :.9 58. 9
sanayii
- 'l'ekstil,derl ve qıyıs 9. 9 14. 7 143.4 1.5 9. ~ 17 ~ . !
sanayii
- Aqac isleri , akqit ·;e baqimli o.1 0.5 2. 3 - .3
benzer sanayii
- Kaucuk,lastik ve plastık sanayii .3 -'
- Kimya sanayii 24.7 o. 1 2. ı 151.4 55. : 69 .; 20'.. E
- Topriik ve cilento sanayıı 11. 6 45. ı 76. 4 43.3 15 . 3 : .5 l lS.2
- DeDir,celik uretiıi ve isleme sanayii o. 1 u o. 9 1. 2 11.5
- Deair disi ıetal uretai ve o. 1 9. 6 9.?
isleme sanayii
- llakine,elektrık lı aletler ve 1. 1 4. 0 u ..'
1'
ulasia araclari iıalati
- Organize ve diqer fabrikasyon 37 . 7 j .;
sanayi i
------ -.. --- -........ .. --.............. ----- -.. --- ------- -- --- ......... ----------- -.. -----.. -- ....... --- .. -- .... --........ -- ...... -.. -.. -.. .. .. .... .... .. -.. -- ....
Ulasim ve Haberlesee o.2 il.2 1.3 2.1 o.; o. : 15. 3

Konut 25. 4 73.3 !08 . 5 37 . ı 39. 4 a.s 332. 2

Ticaret ve H~mtler 24.8 ~o. o 64.8 41.0 2 .1 64. l 312.:

- Insaat ·ıe bayindırlık o. 5 ı.o o.l ı;,7 2:. 5
- Idari ve km hizaet 16 . 8 56.5 29 . 6 22. 5 16. ! :o. l 161.9
sektorıı
- Ticaret , el sanatl ar! ve himtler u 25' 5 : 1.6 !U 7. 9 ıs . ı 38 . 5
- Genel aydınlatma 3. 1 7.5 9.6 u 2. ~ 6. i 34.:
---.... -.... -- --.. --- .... -- ........... --- -----.... ---- -...... -- ............ -........ -.... -...... -.... ----........ -- .... ----.... --.......... ----- --------. -. ---. -..
Tari~ 1.3 :1.5 2.9 su iU

Toplam ıou 2s o.9 soo.o 295.2 144. 7 262 .6 1558.f

1Il Payi \) (6. ) (1 6.1 ) 122. 1) (19.0 l {9.2 ) (16 . .i ' 1. 00 )

Nufus 444,378 968,717 l , 000,936 670,76 4 541,92: 839,063 4,1€5,779

K i Sİ Basina (kVb ) 23s m soo 442 26; 31; m

Kaynak: TEK verileri, Ankara, 25 Kart, 1988

'Tablo F.13 GAP Bolgesinde Blektriklendirilen Koy S a yısı : 1980-19!6

-- ·- ----- --··-- ·- --- ~ · - -·-----· -- ------ --·--·- -·-· ·----·- --· ---------- -

Toplam Blektriklendiri len Blektr iklendim

Iller loy Sayisi Koy sayisı Yuzdesi
----- -
----.............. ---- --- -- --------.. -...... -............. --......................
1980 ıı 1986 2) 1980 ı ı 1986 2) 1980 1) 1986 l )
- -- --
----------- ..... ----- ................ ..... ----------- ........... --...................... ....................... . . .. ---
Adi yam 341 346 55 32 6 16. H 9!.2\
Dlyarbakir 691 693 59 496 8.5\ 71.6\
Gaziantep 588 600 245 596 n. 7\ 99. 7\
Mardin 117 720 128 622 17.9\ 86.4\
Siırt 496 499 54 334 10.9\ 66 . 9\
s.Urfa 689 692 34 569 4. 9\ 82. ~ ~
-- --
-. . ..... --....... ----.......... .. --.. ------- ........ -- .. -...... -- ..... -- ......... .................................. ----
Bolge 3' 522 3' 550 2.945 16.3% 83. O\

Tur ki ye ~6,15 5 36,155 18,345 33,885 50.7\ 93. 7\

Kaynak : 11 Koy Envanter Etudleri, 1981

21 m, 'El ektrik Istatistıkleri ozeti 11986 sonu ı •, 1987

! abla F.14 GAP Bolgesi Koylerinın !sim Yakiti Turleri

A : Birinci tercih, B: Ikınci tercih

-......... . . ....... -...... --- .. -- .. -- -- -----.... -- ---.. . . .... -................. -.. -.. -- .. --- -.. ------... ---- --.. .... ---..
Toplam Isım yakıt!
Iller Koy Tercıh '--- ----- -- ------- -- --- -- --- ----------------------------
Sayisı \ Koıur ı Odun ı Petrol \ Tezek \ Diger ı
---...... ---- ......... --............. --.. ---- --------- .. ------- ------- . ---.·- ---....... -....... -----
Ad: yam 341 A 100 5 1.5 236 69. 2 93 27.3 : 'i
8 - 10 59 81 il

Diyarbakır 691 A 100 o. 7 329 !U 3 5 54.3

B - 1~5 5:

Gaz i antep 588 A 100 1?

~. 2 503 85.5 72 12. 2
B - 3! 42 148

Kard ın 717 A !OD

B -
18
53
'-.-) m
60
69. 2 196 27.3
161 39
1.0

Siirt 496 A 100 19 3. 8 457 92.' 20 u

B - 7 33 416

S.Urfa 689 A 10( 6 o.9 61 8.9 622 90.3

s - 23 273 11 43

Bolgı: 3522 A 100 66 1.9 2082 59.1 - 1378 39 .1 14 c.4

B - 132 602 18 901 68

Kaynak: Koy Envanter Etudu, 1961

~abl o F.15 GAP Bolgesi Koyl.:rinde Isim Aracı Kullanimlari
A: Bi:"inci Tercih
B: Ikinci Tercih

Toplam Isinma Araci

Iller Koy
Sayisi Soba Ocak Tandir Elektrik Diqer
soba si

M ıymn 341 A 100\ 321 94\ 20 6% o 0% o 0% 0%

B 1: 118 1 o
Diyarbakır c91 A 100\ 672 9i\ 12 2% 7 1% o 0% o ~\
B 4 65 79 2 o

Gman:ep 588 A 100\ 575 98\ 11 2\ 0\ o 0% O O\

B 9 197 40 4 o
Kardın 17 A 100\ 697 m 5 ıı 5 u o 0% 10 u
B 11 44 39 21 o
Sıirt 491 A 100\ 410 m 25 5\ 1 0% O O\ O O\
B 23 403 16 2 c
Urfa 689 A IQO\ 523 i61 101 m o 0% o ~\
B 127 207 103 5 o
Bolge 3,5 22 A 100% 2, 258 92% 234 1\ 20 Iı O O\ 10 0\
B 185 1, 034 278 34 o

r.aynak: Koy Envanter Etudu, 1981

Tab!c F.:6 GAP Bolgesi loylerinde Ymk Pısim Araci Kullanialar!

A: Bırincı Tercih
B: Ikınc ı Tercih
-.. -- ------- -----.. ---.. -· ...... ----- --.. --.. ----.. -................ ---- ... ----------......... -------· ..... -.. -- .. -........ -.... -........ -- ----...... ---..... ---.... -.......
Toplam Ymk Pisim Araci
Iller loy .... -.... . . -- ...... -----.... ........... --..... ---------.................... ----- ..................................................... -.. ....... ----..... --- ...... --
Sayisi ocak Gaz ocagi Tandir Firin Tupgaz Blektrik Sac Diger
Ocagi
-- . . .... -.... --.. -................. --- ............................... -----................ --------....... ---- ................. -----.......................... --............................ -.. -...... --- ........ ---
.~diymn 341 ~. ICO\ 264 m 2 1\ 0\ O\ 67 2C\ O\ 2\ O\
B 72 1 70 176

G!yarbakir 69 1 A 100\ 483 m 90 m 32 5\ O\ 84 12\ o O\ 2 O\ oı

B H 25 158 12 206 1 132

Gaz iantep 588 A 100\ m m cı o O\ o O\ 250 m O\ 0% O\

B m 10 3 270 3;

Mardin 117 A 100\ m 51% 31 4% 139 19\ o 0\ 177 25\ o 0\ 1 O\ O\

B 66 1:5 261 2 138 7 89

Sllrt 495 A lm 429 m ıs 8\ 12 2\ o O\ 17 3% O\ o C\ O\

B 47 276 97 1 25 36

Sanlıu rf a 689 A 100% 467 m 13 2\ !O 1\ o O\ 180 26% o ·)\ !9 l\ O\

13~ 156 52 1 ili 3 m
...... -.. ..... .... -...... .................. -... -...... ........................... ---· --............ -... --.. --........................... -...... ---................................. -. .. ----.... ----.. ---... ---.... ---
Bolge 3,522 A 100\ 2, 347 m 175 5\ 194 6\ o 0\ 7i 5 m o O\ 31 1\ o oı
B 588 581 578 23 820 11 687 1
--.. --- .. ------.... ---------------................ --- ............. -.... .. --- ..... -....... -·------ ---- ------------ ---- .. ----..... ............ . . --......... -..............
.. --- ............
Kaynak: Koy Bnvanter Btudu. 1981

Tablc F.17 GAP Bolgesinde Petrol urunleri Satis ı : 1986

(Bolge : ton )

Ille r Tupgaz Kct or Gazyagi Dizel Puel Oil t Toplu

Gazolin Yakıt

Adi yam 5, 498 3, 980 397 22, 111 401 32,387

Dı yarb!kir 10, 532 12 , 283 2, 983 60, 296 55 ,431 141,525
Gaziantep 18, 304 22 ,36 0 3, 456 50, 457 13, 293 107 ,870
Mard in 6, 754 5, 961 343 15, 268 11,476 il, 802
Siirt 4, 767 5, 327 965 26,904 9, 053 171016
Sanliurfa 9, 302 101081 l, 808 33, 095 21703 56, 989
- - --
...... .... .... -.. -.. ............. -.. ----... .. -- ------ - - --
-- .................................. ............................ .. ............ . ... . ....
Bolge (1) 55, 157 59, 992 9, 952 208, 131 94, 357 427,589
Bolgenin payi (2)/(1) 5' 2 \ 3. 5 ı 4.5 \ 3. 9 \ 3' 1 \ 3.8 \
-
........ ---.............. -.......... --.. ------........ -.. -.. --.............. -.... -........ -......... .......... -... -- .. --........... ---.... ---
Turkiye (1) 1, 051 ,227 1,706,1 24 223.550 5,329,611 3,053,406 113,363 ,921

N ~t: Rafinerı kayitlarl disinda dagiticilardan elde edilen

fu~l oil bilgileri tutarsizdir (Tablo P.18 ).
Tablo F. 18 GAP Bel ges i Petrol Tuke t imi Ta h minleri 1986

(Birim: ton)
Ille r Gazyagi Motor Gazyagi Diesel Fuel Toplam
Gazolin Yakit Oil

Adi y aman 3,671 4 ,551 822 29 , 611 288 38 , 9 43

Diyarbakir 10 , 105 9,763 2,252 61,545 66 , 302 149,967
Gazi antep 17,741 21,099 5, 29 6 62,799 23,387 130,322
Mardi n 6,047 8 , 054 690 28,850 8 , 933 52,574
Sii r t 4,305 4,870 1 , 953 23,797 1 1 ,597 46 ,522
Sanl iur fa 9,354 13,327 3 , 470 70 , 411 2 ,636 99, 198

Bol g e (2) 51,223 61 , 664 14,483 277,0 13 113 ,1 43 517,526

Belgenin payi (2)/ (1) 5 . 2% 3.7% 5.9% 5. 1 % 2 .1 % 3 . 8%

Turki ye (1) 978,000 1,676,000 247,000 5 , 465,000 5,420,000 13,786, 000

Kaynak·: "Illere Gore Uzun Donem Arz ve Talep Tahmin leri" , TPAO
tarafindan oze l bir c alisma

Ta bl o F.1 9 Ulke lere Ozel Do n u s u m ve Ham Petrol F aktorleri (Turkiye )

Petrol Kalorif ik
Ener j i Kaynaklar i Birim Esdegeri* De ger

Taskomuru ton 0 . 61 6, 100 kcal /kg

Li nyit (is inma ve sanayi) ton 0.3 0 3,000 kcal / kg
Linyit (enerji santralleri) ton 0.20 2,000 kcal/kg
Elbistan linyit ton 0.11 1,10 0 kca l / kg
Asfaltit ton 0.43 4,300 kcal/kg
Ham Petrol ton ı. 0 5 1 0,500 kcal/kg
Do gal Gaz 1000 cu.m. 0 . 89 8,900 kcal / cu.m.
Elektrik 1000 kwh· 0.086 860 k cal/kwh
Birincil elekt rik 1000 kwh 0.2234 2,234 kcal / kwh
(hidrolik ve jeotermal )
Odun ton 0.30 3,000 kcal / kg
Hayvan ve bitki artiklari ton 0.23 2,300 kcal/ kg
Sehir hav agazi 1000 cu . m. 0.42 4,200 kcal/cu .m .
----------------------------------------------------------------------
Not : * Ham petro l; 10 ,000 kcal/kg
Kaynak: Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanligi , Ankara, 1988
Ankara, Mart, 1988
Tablo F.20 GAP Bolgesinde Yakacak Odun Kapasitesi Tahminleri
1986
(Birim: m

Alan Ur etim Payi 1984

Tur kiye 12 , 238,138 100 12,009,000

(24,443,187) *1

Bolge
-Maras *2 303,500 2.5
-Elazig *3 395,500 3.2

GAP Bolgesi Orman

ve Calilik yuzdesi
- Maras 22 % *4
-Elazig 27 % *4

GAP Uretimi 173,555 ı. 4

Not *1: OGM yakacak odun tuketimi anketi sonuclari, 1984.

Rakamlar ve OGM uretim istatistikleri arasindaki fark
kacak kesimlerden kaynaklanmaktadir .
*2: Maras Orman Bolge Mudurlugu ; Adiyaman,
Gaziantep, Hatay, Maras ve sanliurfa
*3 : Elazig Orman Bolge Mudurlugu ; Bitlis,
Diyarbakir, Elazig, Hakkari, Malataya, Mus, Siirt ,
Tunceli ve Van
*4: "Statu Bulteni, 1980", Topraksu Genel Mudurlugu
Kaynak: orman Genel Mudurlugu (OGM), Bo lge Mudurlu kleri verile ri
Ankara, Mart, 1988
Tablo F . 21 ormana 10 Kilometre uzakliktak i Koyle r i n
Yakacak Odun Tuketimi (Turkiye) : 1983

Hanehalki Yakacak o d un Odun Arazi Sah ib i ne Or man

Sayisi Kom u r u Ait Od u n Ya n urunleri
(1000 ku . m. ) ( 1 000 t on) ( 1000 ku.m.) (1000 ton)
-------------------------------------------------------------
0- 9 9 6,607 2.9 1,42 1 8.9
100-199 6,428 0.5 1,318 8.9
200- 299 2,451 1.1 642 6.7
300-399 910 0.5 261 5.2
400-4 99 378 0.5 131 1. 3
500 + 308 0.2 1 02 3.3

Toplam 17,083 5.6 3,876 34.3

Haneh alk i Linyit Tezek Findik kabugu LPG

Sayi si (1000 ton) (1000 ton) (1000 ton) (1000 t o n )
------------------------ ----------------------- --------------
0- 99 222 312 38 35
1 00 - 199 3 01 209 81 42
20 0- 299 19 7 31 24 18
3 0 0 - 399 72 13 18 3
4 00 - 499 81 10 6 6
500 + 69 4 2 4

Topl am 941 57 9 168 11 3

Kaynak : Turkiye'de orman Ko yluleri Tarafindan Tuketilen

Yaka c ak Odun Anketi ve sonuclari, orman
Genel Mudurlugu, Ankara, 1986
Tablo F.22 GAP Belgesinde Ciftlik Gubresi Kullanimi : 197 9

(Birim: 1000 t o n , yas )

------------------------------------------------------------------------
Iller Toplam Gubre Tezek Kay ip Not* 2
uretim
------------------------------------------------------------------------
Adi yaman 73 47 15 11 sat ilmaz
100% 64 % 21 % 15%

Diyarbakir 1,390 278 973 139 sati lrnaz

100% 20% 70% 10%

Gaziantep 3,354 866 476 2,012 sat is fiya ti( 1979):

100% 26 % 14 % 60 % 1, 8 0 0 kg/KRS

Mardin 468 193 81 194 sat ilrnaz

100% 41 % 17 % 41 %

Siirt*l 58,244 24,233 8,895 25,116 Kullanilmaz

10 0% 42 % 15% 43 %

Sanliurfa 593 16 380 197 sati s fiya ti ( 1979) :

100% 3% 64 % 33% 1,9 00 kg/KRS

64,122 25,633 10,820 27,669

Bo lge(2 ) *1 5 , 878 1,400 1,925 2,553
100% 24 % 33 % 43 %

Belgenin payi ( 2 ) /( 1~ 3.2 % 10.9 %

Turkiye ( l ) * 97,785 43,302 1 7 ,6 8 9 37 , 741

100% 44 % 18% 39%

Not : *1 Degerlendirme nedeniyle Siirt dahil edilrnemist i r . (No t *2)

*2 No tlar Tarim , orman ve Koyisleri Bakanligi tarf indan
hazirlanan , Ciftlik Gubresi Satis Fiyatlari anketinden
cikartilmistir , 1980.
Kaynak : Enerji v e Tabii Kaynaklar Bakanligi, Ankara , Mart, 1988
 ~ablo UJ GAP Bolgesinde Tezek TUketiıi Tahı in leri : 1986

Hayvan Sayisı (1000 bas)'! Topi a~' 2 Tezek•:

Iller --------- ------------------------ ------------ ------------ ------ - Sigir 1000 ton
At Katir Bsek Sigir Kanda Koyun Kil Tiftik Bsdegeri Km
Kecisi Kı:cısı

r.diyam 6. 5 5' 6 21.8 91.9 322' 4 208' 5 l 87. 2 1C4

Dıyarbakir 10' 1 3'2 34.3 326' 1 12' 6 897 ' 1 339. 5 54 2.5 311
Gaziantep 17. 4 3.9 16 ' 1 62.9 o.4 669 'o 35 7.Z 231. 6 127
Kor din 13' 9 12' 1 33 ' 8130' 1 o' 7 915 '6 40U 149.0 376. 1 219
Siirt 6. 1 14.4 14.4 89.6 o' 5 766. 9 555 ' 8 40. 6 291 .3 161
sanliurfa 27.2 o' 1 18. 1 129' 5 0.8 1,379.6 290.5 401.1 230
-- - -- -
--- ........ -----..... - .. .. .... ---... - ---------..... .... -- - -- - - -- --
... .... ---... -....... ---....... --... ... - - - -------- --.. -- ---- -- -
Bolgı: (2 ) 82 39 139 831 15 5, Ol 1 21153 m 2,030 1, i 52
Payi 121 /ı 1 ) 12 ' 1\ 11. n 11.3\ 6.5\ 2.1\ 11.7\ 19 .3\ a. sı 9.1, 9.: \
--- - - -- -- -
............. .... ---- ..... --- ... -------.. . . -............... -...... - ---... ... --..... -......... -.. --...... -...... --......... --- .. -- ............. .. --.......... --
Tur kiye ( ı ) 646 222 1,223 12,695 555 42,791 11,159 2,163 2~.384 l:.m •ı
Not : •ı Hayvan sayisi : Tarim, Oraan ve Koyisleri Bakanligi,
Bolge Kudur l ugu, 1986
•2 sıgir esdegeri donustme faktoru ve 1986 yili tmk uretimi ile ilgıl i
diger katsayilar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligindan al ınan
bılgile re dayamktadir, }.nakara, Mar t, 1988
' 3 ETKB tarafindan tahmin edilen 12, 884 Tur kiye Enerj; Dengesi
i m kullanilmistir : 1986 (Tablo F. 41
?ablc F.24 GAP Bolges" Bıfü Art igı YaF.Hi Tabmlm : 19SE

Birım : 1C
•OG ten 1
-- -...... -- ---.. -.. -...... ------. . ... -.... .. -..... -------...... ---........... -.. .. --.. -.............. --.... ---
Iller Aycıcegi Hı sır ?ındık :en: ZeytiJ ~cpl aı
r.abug• Kocanı Kabugu Kaiıugu Kuspesı Y a kı~
................ --.... --.. .. --................ ---------------.... ---.. -....... .......... -.. -- -........ -...............
Adiymn A 5 1,647 3:5 1,967
B 9 4,m 700

Diyarbakir A 3,294 528 94 5 4' 161

5,490 ı,m ; , 100

Gaziantep A 903 615 16 1, 654

2, 108 : , 500 J,m

Mardin A 495 2 m
B 1, 100 100

Siirt A 180 ısc

B 400

sanliurfa A 23 33 180 8 244

39 87 o 400 400

Bolge 12 l A l, 312 l, 111 1, 790 o 86 9, 309

B 5, 538 8, ~91 6' 200 o 4' 300
Bolgenin payi o. 7\ o.4\
O. O\ 5. 6% o' 1\ o. 1\
......--- -- --- -
--.. ---- ----............ --· ---·- .... .............. -...... ---.. --------------..........
Turkiye i l i A 480, 000 711,500 81, 000 49 , 500 11, 000 l,ll S,000
B 800,000 1,900,000 180,000 110,000 600,000

Not: 1l A; Yakita donustum katsayilari Enerıı ve T abiı Kaynaklar

Bakanl igindan alinan bi l gıl ere dayamktadir, Ankara,
Mart , 1988
11 B; Tabi!, ıeyva ve kuruyms u retl ıi. !985 , Tam Omn ve
Koyisleri Bakanlıgi
 EK G

SOSYAL SE KTÖRLERLE İ LGİLİ AYRINTILI VER İ LER VE ANALİZLER

İ Ç İNDEKİLER

TABLOLAR

G- 1 Ntifus , Gd ç v e işgticü ...... . ...... . ...... . .. . ... . . .. .. G- 1

1. GJl.P Bdl g e s i Nü fu s u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... .. G- 1
~. Gdç . ... .. . .. ... . . . . . ... ... ...... ..... . ....... . .. . . G- 3
3. İ şgü c ü . ........ .... ......... . . . ... .. .. .. . . . .... .. . G- 6

G- 2 E ğitim v e Sa ğlı k Hizmetleri .... . . . . ....... . ... . .... . . G- 1 0

1. Sosy al Hiz met İhtiya ç larına To plu Bakış ...... .... . G- 10
2. E ğitim .. .. . ... ... .. . . .... . . . . .... .. .. ....... . . .... G-11
3. Sa ğ l ı k Hi z metleri ..... ... ... ... . . .... .. . ...... ... . G- 16

G- 3 H aberl e ş me.. .. .. .. . . ..... . .. . ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . G- 2 1

1. H ab er le ş m e nin Gelişme s i . ... .. . . ..... .. . . .... ... ... G- 2 1
2 . Hab erl e şme nin Geli ş me s i İ çin İhtiy aç lar . . . . ....... G- 22
3 . özet . ... .. . . ...... . ..... . .. . ........ . ... . ........ . G- 24
 TABLOLAR

Tablo G.1 !dari Merkezler ve Di§er Yerleşmelere Göre Nüfu s

Tabl o G. 2 GAP !llerinde Yerleşim Büyükl ükleri Da§ılımı
Tabl o G. 3 GAP Bölgesinde Yerleşim Büyüklü§ü D ağ ılımı
Tab l o G. 4 Nüfus ( 1945 - 85) ve 2005 Yılı Tahminleri { Eğilim )
Tabl o G. 5 5,001 den Küçük Yerleşimler Nüfusu,
197 5-85 ve 2005 Yılı ! çi n E ğilim Pro j eksiyonu ( I )
Tablo G . 6 5,00 1 den Küçük Yerleşimler Nüfu s u,
1975 -85 ve 20 0 5 Yılı ! çin Eğilim Pro jeksiyo nu (II)
Tablo G. 7 10,0 0 0 den Kü ç ü k Y e rle şmele r Nü fu su, 2005 Yı lı
İçin Eğilim Projeks iyo n u
T a blo G. 8 GAP İllerinde Alternatif Nüfu s Artış ı
Tabl o G. 9 5,00 1 de n Küçük Yerleşimler Nü fusu , 1 97 5 - 85
ve Alternatif A İ ç i n 2005 Yılı Pr o jeksiy o nları ( I )
Tablo G. 10 5,00 1 den Kü çük Yer leşi m l er Nüf ~ısı.ı , 1975 - 85
ve Alternatif B İ çi n 2005 Tıl ı Pr oj ek siyo nları ( II )
Tablo G . 11 10,000 den Büyük Ye rleşme :e r Nü fu su, Alternatif A
İçin 2005 Yılı Pro jeks iyo nu
Ta bl o G. 12 5,00 1 den Kü çük Yerleşimler Nüfusu, 1975 - 85 ve
Alternati f B İ ç in 2005 Yılı Pr o jek s iyo nl ar ı ( I )
Tablo G. 13 5,00 1 den Küçük Yerleşim l er Nüfusu, 197 5 - 85 ve
Alte rn a tif B İ ç in 2005 Yılı Pr oj ek siyonla rı (I I )
Tablo G. 14 10,000 de n Büyük Yer leşmeler Nüfusu,
Alte rnatif B İ ç i n 2005 Yılı Pro jeksiyon u
Tab lo G. 15 5,00 1 den Küçük Ye rl eşimle r Nüf us u, 197 5 - 85 ve
Alternat if B İ ç in 2005 Y ı lı Pr o jeksiy on ları {I)
Tablo G. 16 5,00 1 d en Kü ç ük Yerleşimler Nüfusu , 1975 - 85 ve
Alternatif c İ ç in 2005 Yılı P ro j eksıyonla r ı {I )
Tablo G. 17 10,000 den Büyü k Yerleşimler Nü f usu , Alterna tif c
!;in 200 5 Yılı Pr ojeksiyonu
Tabl o G. 18 GAP B ö lgesınde Ne t Göç Ala n ve Veren İll er,
1965 -7 0, 70 - 75 v e 75~8 0
Tablo G . 1 9 GAP Bö l ges in e İç Göç , 19 75 - 80: (67 !l den)
Tabl o G. 20 GA P Bö lg esi nde n Dı ~. Göç, 1975 - 80 : (67 ile )
T ablo G. 21 GAP Bö lgesinden Net Göç Alan v e Vere n İ ller,
1975 - 80 : (67 !lde n / !l e )
Tab l o G. 22 GAP Bö l gesine İ ç Göç , 1975 - 80: Oriji n Bölg e l e rine
ve Ci nsiyet o r a nlarına Göre
Tabl o G . 23 GAP Eölgesinden Dı ş Göç , 1 975 - 80: Hedef Bölge s in~
Göre
Tablo G. 24 GAP B ölçıesi İllerine / İll erinden Ne t Göç,
1975-80: Or ijin ve Hede f Bölgesine Göre
Tabl c G. 25 GAP Bölges i Sektöre l İstihdam Dağılımı ,
197 5-19 80 -1 985
Tabl o G. :.6 GAP İllerinde Yaş Gruplarına Göre NUfus , 1975
Tabl o G . 27 GAP İl l er inde Yaş Grupla r ına Gö re Nüfus , 1980
T ablo G. 28 GAP İ l lerinde Ya ş Grupla r ına Göre Nüfu s , 1985
Tab l o G. 29 ö§re n c i ve Sı nıf Pro]e k si yonu ( 2005)
Tablo G. 30 İlk oku ll arda Başar ı s ız öğreııci oranı
1986 - 87 öğret im Yılı
Tab l o G. 31 Bildirile n Seç ilmi ş H asta l ıkların İllere Gö re
Dağılımı, 198 1 •ıe 1 98 7
Tabl o G.32 Sa~l ık Person e l i, Sağ lı k oca§ ı ve Dispanser Sayısı ,
1987
Tabl o G.3 3 Ha s tane , Yatak ve Pe r so nelsa yı s ı , 1987
Tabl o G.34 Kırsal Yerleşmelerde İ ç me suyu Arzı , 198 7
Tabl o G.35 S a§lık Merkezi, Seçilmi ş Sanitasyon Aktivit eler i,
1980
Tabl o G. 36 Aile Planlaması Yö ntem Uygulamaları, 19 8 6
Tab lo G. 3 7 İllere Göre Dispanser ve Sa§lık oca§ı İhtiya cı
Tahminleri, 2 005
Tabl o G. 38 Ha s tane İhtiya c ı Tahminleri, 2005
Tablo G.39 sa§lık Personeli İhtiy ac ı Tahm ini, 2 00 5
Tabl o G. 40 GAP Bö lgesi Köylerinde Telef o n Hi zmeti
Tabl o G . 41 Pl an Dö nemlerine Gö re Kapasite Artı ş ı Tahminleri
Tabl o G. 42 Be ş Yıllı k Plan Dönemlerine Göre İla v e sa n tral
Kapasitesi İhtiyacı
Tabl o G. 43 PTT santra l Kapasi t e si, 1 985 - 88
 EK G : SOSYAL SEKTÖRLERLE İLGİLİ AYRINTILI VERİLER VE ANALİZLER

G- 1 Nü f us, Göç ve İşgücü

1. GAP Bölgesi Nüfusu

GAP bölgesinde nüfus artış hızı, 1945 'den beri sürekli olarak
ülke ortalamasından daha yüksek o lmuştur. Beş yılda bir yap ılan
nüfus sayımlarının hepsinde ; yıllık o rt alama nüfus art ı ş hızı,
Bölge'de % 2.12 ile % 5.67, ülkede % 2.2 ile % 2.89 arasında
gerçekleşmiştir. Adıyaman ilinin de Bö lge ' ye dahil edilmesi
nedeniyle bölge nüfusunun en yüksek artış gösterdiği dönem 1950 -
1 955 dö nemi olmuş tur .

Bölge nüfusu esas itibariyle kırsal karakterlidir. Yerleşimlerin

büyüklükle ri itibariyle dağılımında 2 binden az kişinin yaşadığı
küçük merkezlerin toplam içindeki önemi açıkça g ö rülmektedir.
Bü t ün yerleş im lerin % 96'sını oluşturan bu yerleşmeler, 1985'de
Bölge nüfusunun % 44'ünü barındırmıştır. Bütün yerleşimlerin %
O . 7 'sini meydana getirmekte olan ve 20 binden fazla niifu s lu
yerler olarak tanımlanan kentsel merkezler ise, Bölge nüfusunun
% 43'ten çoğunu barındırmıştır.

Son o n yılda , önemli nüfus değişiklikleri, 2 binden az ve 50

binden çok nüfuslu yerleşimlerde meydana gelmiştir .

Nüfusu 50 binden çok olan yerleşimlerde 1975 yılında bölge

nüfusunun % 22 'si yaşarken; bu o ran 1985'de % 3l'e çıkmıştır.
Tersine aynı dönemde, nüfusu 200l'den az olan yerlerdeki · -
köylerde - nüfus ise, toplam bölge nüfusunun% 52'sinden % 44'üne
düşmüştür.

Nüfusu 50,0 00 1 ile 100,000 arası n da olan orta büyüklükteki

merkezleri n sayısı çok azdır. Bu grupta, 1975'te Bölge nüfusunun
% 3.7'sini barındı ran yaln ı zca iki merkez varken 1985'te bölge
nü f usunun % 5.5'nin barındığı merkez say ı sı dörde yükselmiştir.

195 5 'te Bölge nüfusu, ülkenin t o plam nü f usunun % 7.47'Unü

temsil ederken 1985'te bu rakam, % 8 .5'e çıkmıştır. 1 9 75'de kadın
başına 6.9 v e 1980'de 7 .0 o lan yüksek doğu rganlık oranı (1,000
ka dını n; doğurganl ık çağının - 15 - 4 9 yaş - sonunda, doğurmuş
oldukları yıllık or talama bebe k sayısı ) yüzünden bu eğilimin
devam etmesi beklenmek te dir. Bö lge ekonomis inin bundan sonraki
yirmi yılda gel işme si ve istihdam olanaklarının artmasıyla,
dışagöçün azalması hatta bölgenin çevredeki illerden gciç alma s ı
sö z k onusu olacakt ır.

1.1 Nüfus Projeksiyonları

önümüzdeki yirmi yılda, Bölge'deki doğa l nüfus artışının fazla

değişmeye ceği tahmin ed i lmektedir. Tersine, sağlık hizmetlerinin
ge li ş me si ve daha iyi beslenme o lana kla rının sağlan ma s ı , nüfu su n
hızlı art ışını etki l eyen önemli f aktö rlerdir. Bölge'nin ek onomik

G- 1
kalkınması, nüfusun büyüme hızında uzun vadeli etkiler
yaratacaktır. Hemen bütün kültürlerde ekon o mik kalkınma, daha
düşük nüfus artış hızına yol açmıştır. Bu gelişmenın, Bö lge'de de
o rtaya çıkması muhtemeldir. Teş vik edici veya etmeyi c i ö nleml ere
başvuran nüfus planlaması politi ka l arı da nüfu s art ı şı nı
etkilemektedir. Ancak, eko n om ik gelişme ve bunun s o nucu o larak
e§itim ve sa§lık hizmetlerinde meydana ge len ilerl emeler , mevcu t
do§urganlık o ranları üzerinde muntemelen daha büyük bir etki
yaratacaktır.

Ekonomi k k a lkınmayla ilgili planlama po litika la rı , mekansa l

etkilerle kolayca ilintilendirilebilirler. Çeşitli var sa yımla ra
dayanan nüfus artı ş ı mekansal olarak da§ıtıl d ı §ı zaman , ka r ar
vericiler i çin, Bölge'nin geli şme tabl osu o rtaya çıkara cak tır .

Bölge'nin nüfusu, çeşitli kalkınma senaryolarına da yan ıla r ak

analiz edilmiştir. İlk başta, geçmişteki nüfu s artış
özelliklerine ve illerdeki, kırsal / kentsel kesimlerdeki ve büyük
yerleşimlerdeki toplam nüfusa dayanarak, 2005 yılı na kada r trend
pr o jeksiyonları yapılmıştır. Bu t ahminlerde, 2005 yılı n d a sona
erecek olan GAP uygulama döneminin sonlarına d o§ ru , dah a düş ük
artış hızları varsayılmıştır ( Tabl olar G.4-G.7 ) .

Her bir büyüme alternatifi için benzer bir egzersiz yapı l mışt ır.
Bu tahminlerde, maksimum sulamayı i çeren A Alter natifinde, Bölge
i ç in en yüksek nüfus artış hızı ortaya çıkmıştır (Tabl o l a r G.8 -
G. ll) . Maksimum elektrik üretimini içeren B Alte r n atifi ( Tab l o
G.12-G.14) ve daha yavaş kalkınmanın ö ngörüldü§ü C Alternati fi
(Tab l o lar G. 1 5 -G. 17 ), A Alternatifini daha dü ş ük artış hı z l a rı yl a
izlemektedirler.

2005 yı lında nüfusu 10 bini geçe c e§i tahmin edilen yerler i n nüfus
pro jeksiyonları esas olarak, geçmişteki n üfus artı şları ul aş tı rma
a§larına yakınlık, genel kentsel çevre o rtamı ve p l a n l a nmış
su lama alanlarına yakınlık gibi unsurlara dayandırıl mıştır. 2005
yılında projeksiyon nü fusları 1 0 binin üzerinde olan ye r leri n
d ökümünü ve ren Tabl o G.17, tavsiye edi len büyüme po lit ika ları
sonucunda g e rçekle şmesi muhtemel artı ş ı göstermekte d ir. Bu
proj eksiyo nlar , koridor ve kent sel arazi kullanımı / yo §unluk
analizlerinde kull an ılmı ş tır .

1.2 Nüfus Pr ojeksiyonlarının Geçer lili §i

Nüfu s projek si y o nları ; Bö lge'nin kentsel ve k ır sal alanlarında,

p o litika ve kalk ın ma plan l amacıları için, büyüme büyüklükleriyle
ilgili g ös tergeleri s a§l arl ar. Bu tahmin l erin kullanılma s ında,
öze llikle yirmi yıllık bir perspektifte, di kkatli o lunmas ı
gerekir. Bö lge sel n ü fu sl ar, hem içs el hem de dışsal fakt ö rlerin
etki s i altındadır . Alternatif çal ı ş m a ve ya şama bölgelerinin
etki s i Bölge içinde oi du§u kadar, Bölge d ışında da bulunu r .
D o layı s ıyla, bu tür alternatifler nüfus artış h ı zı tahminleri
üzerinde çarp ıtı cı bir etki yapabilirler.

G-2
 Bu tahminlerin kullanılması, planlamac ılara, nüfusla ilgili
ihtiy açların belirlenmesi için yaklaşık rakamlar sa§lar.
Ti.irkiye'de nüfus say ımları her beş yılda bir yapıldı§ı için,
nüfus pr o jeksiyonlarının güncelleştirilmesi kolayca yapılabilir.
Somut amaçl a r için gerçekleştirilen ve mevcut veri kaynakları n ı n
zenginl eştirilmesinde kullanılabilecek o lan başka araştırmalar da
vardır. Nü f us artışı, özellikle kentsel merkezlerde, bir
sanayil eşm e sürecinin sonucudur. !s tihdama, ha nelıalkı
büyükl U§Un e , göç davranışlarına ve e§itim düzeylerine ilişkin
a ra ştırma verileri, mevcut nüfus istatistikler ini takviye
edebilir . Bu tür girdilerle, alternati f politikaların etkılerini
gösteren d ah a ayrıntılı modeller kurulabilir .
2. Göç
19 65 - 80 a r a sındaki üçüncü beş yıllık plan dö~eminde , bir b ü tün
o larak GAP b ö lgesi için net göç, negatif olmuştur. Başka bir
deyişle, GAP b ölgesinden 1965 ve 80 yılları araı:.ında siirekli
olarak dı ş arıya göç o lmuştur. Net dış göç oranında hafif bir
azalma o l muş sa da, bu ç ok küçük bir azalmadır (Tablo G.18 ) .
üç beş- y ıllık plan döneminin her birinde, GAP bölgesi i ç in
orta l ama net dışgöç o ranları, daima Türkiye oranlarından d aha
büyük o lm u ştur.
GAP Türkiye GAP / Türkiye
1965-70 - 3.23 % - 3 . 01% 1.07
1970-75 - 3.15 % - 1.52% 2.07
1975-80 - 2.90% - 1.04% 2.08

197 0'den s onra, GAP bölgesi ile Türkiye net dışgöç oranları
arasınd aki fark artmışt ır . Gerçekte, 1970 sonrasında GAP
bölgesini n net dışgöç oranlar ı Türkiye oran ı nın iki katına
çıkmıştır.

Gaziantep ' in net göç o ranı her zaman en fazla o lmu ş t u r.

Diyarbakır ve Siirt Gaziantep'i takip etmektedir. Bu Uç ilde, üç
beş yıl l ık plan dönem için ortalama göç oranları, s ıra s ıyla, ı
0.69 , %- 1 .61 ve %-l.67 'dir (Tablo G.18).
Adıyaman , Şanlıurfa ve Mardin, en düşük net göç o ra n larına s a hi p
illerdir . B a şka bir deyişle bu illerde net dı ş g öç o ra n ı e n
yüksekti r: Adıyaman'da % - 6.43, Şanlıurfa'da % 5.9 2 ve Mardi n' de
% - 3. 95 't ir. Kısacası, Bölge'nin ortasında yer alan bu üç ıl, en
yüksek net dışg ö ç o ranına sahiptir. Buna karşılık GAP'ı n b at ı
bölümünde yer alan ve Çukurova bölgesine bıti ş ik ol an
Gaziantep'te net göç o ranı en yüksektir. GAP bö lge sinin do§usunda
yer alan ik i il, Diyarbakırın ve Siirt ise, Gaziantep ' t en sonra
en yüksek net göç o ranlar ın a sahiptirler.
GAP b ö lgesindeki bütün illerde - Gazıantep dışında- üç be ş yı l l ık

G-3
plan döneminin her birinde net dışg ö ç gerçekleşmişti r. Ga ziantep,
pozitif net göç oranına sahip tek ildir . Oysa 1 97 5- 8 0 dö neıninde
bu il, sıfıra yakın bir net dışgöç o ranına sahiptir (Tabl o G . 18 ) .
Ondan ö n ceki 1965 - 70 ve 1970 - 75 dönemlerinde Ga zi antep, po z i tif
net göç oranına sahip tek ildir. 1975 - 8 0 d ön eminde i s e , bü t ü n GAP
illerinde negatif net göç sö z konu s udur.

sonuç olarak, " net gö ç" o ranları açısından Gaz ian t ep k e s inlikle
merkezi durumundadır ve o nu Diyarbakır ile S iir t izl em e k t edi r .
öte yandan, en yüksek net dışg öç oranına s ah ip Ş a nl ıur fa 'y ı
Mardin ve Adıyaman izlemektedir.

Analizde ele alınan dönem sırasında , GAP bö l ge s i , Türki ye

ortalamasına göre giderek artan bir şekil de dah a yüks e k ne t
dışgö ç oranlarına sahipti . öte yandan , GAP b ö lge s indeki il ler
arasında fark l ılıklarda bir azalma s ö zko nu s udur . Nit eki m Tab l o
c . 18 de net göç oranları yelpaze s inde 1 9 6 5 i l e 1980 y ı l ları
ara s ında 8 . 3'den 7. 3 'e ve S.7'ye d o §ru b i r düş üş g örü lmekt ed i r .

2.1 Gö çedenlerin Ge l dikl e ri ve Gittikleri Yerler : Bö lge s el

ayrınt ı

Genel mekansal desen

GAP bölgesine ve bölgeden gö çün genel do kusu ş ö yle dir:

(a) Bölge içinde ve sınırdaş iller (ö zellikle Çukurova Bö l g e s i )

arasında kısa mesafeli, yo §un göç v a rdır;

(b) ülkenin batı yarısındaki b ü yük k ent s el me r kezlerl e Bö l g e

arasında uzun mesafeli gö ç sö zko nusudur.

uzun mesafeli göç , İstanbul - Adıyaman - Hatay-Gazia n tep ar as ında bir

çizgi çekilecek olsa, bir tarafa meyleden tüne l b en z eri bir
şeklin ortaya çıkmasına yo l açar. Bu tünel ş ekill i alan iç inde en
geniş gö ç akışları Ankara , !stanb ul ve İzmir nıet ro p o lleri ile
Çukurova b ö l gesinden içeriye v e dı ş arıya doarudu r.

Bu genel d o ku içinde, GAP b ö lges inden dı şa rı gö ç e den l er i n

gittikleri illerin , bu b ö lgeye g öçedenlerin g e l dikler i ille re
gö re sayıca ç o k daha fazla v e daha yaygın o ldu§u gö rülmek t edi r .
Göç matriksleri, GAP bölgesinde ve dı ş arıy a göç ün , akı ş lar ve
karşı-akışlar açı s ından büyük ö l çüde o r ganize o ldu§unu o rta y a
koymaktadır (Tabl o lar G.19-G.21).

Bö lge'den dışarı gö çün, geleneks el tarım y öntem le ri yü z ünde n

düşük getiri, küçük işletme büyük lükleri , ge n i ş h a n ehal k ı ve
mevsimlik iş bulmadaki z o rluk l ardan kaynaklandı § ı s ö yleneb i l ir.
E§itim, sa§lık gib i olanak l ar ı n azlı § ı da köylü ail e ler i n in d ış
göç kararlarında etkili olmaktadır.

Bölgenin kentse l merkezlerinin geliş m esi, kırsal hi z metl er in

iyileştiri l mesi ve mevsimlik iş bulma o lanaklarının a rtm as ı ,

G-4
 bu r a da yaşamayı kolaylaştıracaktır. Bütün tarlal a r su lanamaya cağı
içi n, geleneksel kuru tarım da va rl ığını sü rdürecektir. Bölge'de
mevc ut tarımsal işgü c ü f azlası, yeni ge l işen sulu tarım
a l anl a r ınd a isti h dam edilec e kt ir .

Ke n t sel alanl arda, agro - endüstriyel ekon omik fa a liyetleri n

gel işmesi , daha fa z la istihdam olanağ ı yaratacak, yelirlerdeki
a rt ı şla berabe r kentsel ve kır sa l a l anlar ı nd ak i sosyal ve fiziki
ç evre n in geliş mesi sonucunda, dış göç azalac a ktır .

GAP b ölgesi içinde ve GAP bölgesiyle bitişik iller arasındaki

göç, özellikle bölge sın ırındaki iller aras ınd a olmak ta dır .

Göçedenle rin ge ldikler i ve gittik l eri yerler _:_ öz el !ller

GAP b ö l gesindeki b ö lge - içi göçte Gaziantep, Diyarbakır ve Siirt

içgöçe en fazla ma r u z kalan illerdir; buna karşılık, en fazla
d ı şgöç Mardin ve Şanlıurfa'dan o lmaktadır. Biti şik iller
ar asında , örneğin Şanlıurfa v e Adıyaman 'dan Gaziantep'e; Mard in,
S i irt ve Şanl ıurfa'dan Diyarbakır'a; Diyarbakır ve Mardin 'den
Sii rt'e do ğrudur ( Tablo lar G. 1 9 - G. 21) .

Göçedenl erin geldikleri v e gittikleri bölge l er _ Bir Bö lge olarak

GAP

GAP 'a goçun aşağı yukarı üçte biri, Bö lge'nin k endi içindendir.
Bu bölge-içi göç, bitişik illerderi göç edenlerle birlikte, GAP
b ölgesindeki illere yapılan t o plam göçün % 48'i ni o lu şturmaktadır
( Tabl o G.22). öte yandan, GAP'tan d ı şgöçün yakla ş ık üçte biri
Ankar a, !stanbul ve !zmir metropo litan alanların a d oğ rud ur. Bu üç
metropolitan alanla ve Çukurova b ö lgesine o l an dış göç, t op l am
dışgöçün % 52'sin i meydana getirmektedir ( Tabl o G.23).

GAP 'tan net dışgöç ün ( ne g atif göç) aşağı yukarı % BO'i, i.iç
metropolitan alan ile Çukurova bö l ges i ne o lmaktadır ( Tabl o G.2 4 ) .
GAP , yalnızca bitişik illerden net içgöçe s ahne o lmaktadır ; ve bu
net i ç göç ü n (net p oz itif göç) b o yut ları çok kü çük tür .

2.2 Baz ı Po l i tika Bulguları

GAP ' la i l gili genel .p oli t i ka bulgularına kısaca değinilecektir.

GAP projesinin bir sonucu olarak, Çukuro va•ya, Uç met ropo l itan
a l ana ve Ti.irkiye'nin b a tısındaki diğer çeşitli b üyük kentsel
merkezl ere dışgöçün azala ca ğı tahmin edilmektedir. Buna karşılık,
ö zell ikle yak ın geçmişte göçetmiş o lan erkek g öçmenler in geri
dö nü şünde bir ar tı ş o lm as ı beklenmektedir.

Daha ö nceki göç e tmi ş a k raba ve arkadaş gib i kitileri n yeni

göçle r üzerindeki etki s i son derece önemlidir . !lk yı llarda. GAP
bölgesine göç, büyük ö lçüde bitişik illerden olacakt ı r . Ayrı ç a,
bölge -içi göçün de dikkate değer bir şekilde artma s ı
beklenebilir.

G- 5
Bu hususlar, GAP bölgesine kendiliğinden göç ba ş l a m ada n önce
planlama yapmanın ve yer leşim projelerini ba ş latma nın gerekli
o lduğ unu ortaya koymaktadır; böyle bir göç hareket i Bölge'nin
nüfus kompozisyonu şimdi olduğundan çok daha den ge s i z bir hale
sokabilir. Yerleşim projeleri, en büyük kentsel me rkezl ere göç
akışını azaltarak Türkiye'nin diğer b ö lgele rindeki nüfus
baskısını hafifletebilir ve aynı zamanda da GAP b ö l gesinde daha
dengeli bir nüfus kompozisyonu ve entegrasyo nun sağlan masını
kolaylaştırır . Bu durumda, su l amaya açılacak al an l arın toprak
mülkiyeti dokusu ve yerleşim alanı olarak ayrıl acak a r azini n
tahsisi, kaçınılmaz bir büyük kazanacaktır .

Bölge'den içeriye ve dı şarıya göç o ranları, yoğun bir a n a lize

tabi tutu lamamı ştır. Bölge dahilindeki ve Türk i ye'nin geri
kalanındaki bu nüfus hareketlerinin, ö nemli sos y a l ve ekonomi k
yansımaları olacaktır . Türkiye'nin diğer bölgeler inde tar ımsal
üretim kapasitesinin ar tma sı ve sanayileşme, GAP illerindeki
mevsimlik ve sürekli göçün düzenleyicisi olacaktır .

Göçmenler in, geldikleri ve gittikleri yerler itibar i yle so syo -

ekonomik ö zellikleri v e say ı sal tahminleri belgelen miş deği ldir.
Yerleşim politikaları, eğitim ve ihtiyaçları n karşılan m as ı,
sağlam analizlere dayandırılmalıdır . Mevsimlik göçmen l erin, geri
d ö nen ve Bölge'ye yeni gelecek olan gö çmenlerin s ayı s ı n ı n ö nemli
ölçüde olacağı gözönünde bulundurularak, geçmiş sa y ım y ılları
veriler i ve şim di ki nüfus hareketleri incelenme li ve p lanl ı
araştırmalar hazırlanarak aşağıdaki hususlar b elirl enmeye
çalışılma lıdı r:

a) göçmenlerin geldikler i ve gittikleri yerle r,

b) cinsiye t / yaş yapıları,
c) hanehalkı ö zellikleri,
d) eğitim düzeyleri,
e) meslekleri;
f) Bölge içinde ve dışında insan ili ş kileri /b a ğla ntılar ı,
g) Bölge'deki katma değer faaliyetlerine ili şk i n niyet ve
tercihler .

GAP bö lgesi ka lk ınma planlaması n ü fus hare k etleri nden büy ük

ölçüde etkilenecektir . Bu nüfusun konut, eğitim, sos y al / kültü rel ,
ulaştırma ve sağ l ık ihtiyaçları ö nemli b o y u tlard a o l acakt ır.
Sağlam analizlere dayanılırsa, ihtiyaç t a hminlerin in daha doğ r u
yapılmasını mümkün kılacaktır . ümitvar a lt-bö l geler ve
köyler/kentse l yerleşimler yatırım planlamaların a dahil
ed ilebilirler ve bu h ususlarla ilgili ol a r ak haz ırlık
çalış malarına başlanabilir.

3. !şgücü

Bölge nü fu sunun, çalışabilir yaş (15 - 64) grubu, 1 980'de , 1. 7

milyon, veya toplam nüfusun % 47'si kadardır . Aynı dönemde
benzeri Türkiye genelinde, % 56'dır. !l düzeyinde ise

G- 6
 şöyledir :

- Adıyaman'da % 45.7,
- Diyarbakır'da % 46.8,
- Gaziantep'te % 50.6,
- Mardin'de % 44. 7,
- Siirt'te % 45.4,
- Şanlıurfa 'da % 46 . 7 .

Bu oranların, 1985 büyüklükleri ise;

- Ad ıyam an'da % 47 .5 ,
- Di yarba kır'da % 48.0,
- Gaziantep'de % 52.0,
- Mardin'de % 45.8,
- Siirt'te % 44.9,
- Şanlıurfa'da % 48.3 dür.

Si irt dışında bütün illerde, çalışabilir yaş grubu nüfusunun

t oplam nüfusa oranı artmıştır. Bu, Siirt dışında, bütün illerde
bu nüfus grub unun dışgöç e§ilim i nin yavaşladı§ına bir işarettir.

3 . 1 Sektörel İstihdam

Bölge'deki işgücü 1985 yılında (D İE Nüfusunun Sosyal ve Eko nom ik

özelli klerinde tanımlandı§ı gibi , 12 yaşın üzerinde ve ekonom ik
bakımdan aktif grup) 1,527,845 kişi o lup ve nüfusun aşa§ı yukarı
% 36'sını meydana getirmektedir. Bu işgücünün büyük bölüm ü tarım
alanınd a ve hiz met sektörlerinde faaliyet göstermektedir. To plam
işgücün ün 1975 -1 985 döneminde yıllık artış oranı, % 1.97, Bölg e
nüfusunun yıllık artış oranı ise , aynı dönemde % 2.97 dir (Tabl o
G.25) . Çal ışan nüfusun çalışmayan nüfusa o r anı, 1985'de 1 . 8;
1980 ' de 1.8 ve 1975'de 1.6 o lmuştur .

Ekonomide aktif işgücü ( 13 - 6 4

yaş grubu), çalışmakta olan veya
aktif bir şek ilde iş arayanlar olarak tanımlanmaktadır . En yük sek
iş gü cü katıl ım oranlar ın a( 13 - 64 yaş g r ubunda eko n o mik
ba kımda n akti f o lanlar) sahip iller Adıyaman ve Mardin , en düşük
o r ana sahip olan ise, Gaziantep't ir . Gaz iantep'i n düşük katılım
o r anı, 1975 -1 98 5 döneminde bu düzeyi sürdürmü ştü r.

Bundan önceki üç sayımda, bu yaş grubu için Bölge ' nin katılım
o r anısürekli olarak düşmüştür. 1975,1980 ve 1985 yılları i ç in bu
rakaml ar sıras ıyla % 75, % 70 ve % 67' dir. Bölge'nin istihdam
olanakları artnıad ı §ı sürece, Bö lge'den dışarıya göç e§ilimin
devam etmesi beklenmelidir. Bu işgücünün büyük b ö lümü tam o larak
tarım &ekt ö ründe faal oldu§u için, tar ı mın nıakinalaşmasının
a§ırlık kazandı§ı teknolojik gelişmel er sonucunda Bö lge'den
dışarı göç e§ilimi daha da artacaktır ( Tabl o lar G.26 - G.28 ) .

Tarım, imalat ve hizmet sektörü de dahil o lmak üzere, Bölge ' uin
ekonomik kalkınması, giderek artan s ay ıda iş ç iye ihtıyaç
göstere cek tir. 1985'de 1.5 Milyon kişi o lan 12 ya ş ından büyü k

G- 7
çalışanlar grubunun (toplam nüfu s un yaklaşık % 36'sı) 200 5
yılında, 2.7 milyo nu aşması beklenmektedi r ( Ek A ve B ).

3.2 tn s angücü Gelişimi !çin Politikalar

Yerel eko n o minin geliş m esi, bu eko n o mi iç i n d e çalışan ışgü c ü

kalite s inin f o nksiyo nudur. Bu genelleme, t a rı m ve ima l ~ t
alanında çalı ş anlar kadar hizmet s e k t ö r ünde ç alı şanlar için de
geçerlidir. önümüzdeki 20 yıld a , GAP tam o larak u ygulansın ya da
uygulanma s ın, i şç ilerin v erimli l iği Bö l g e 'deki büyüme ve
gelişmeyi enazından etkileyecektir . Kalifiye i şçiler o lmadığ ı
zaman, yatırı m l a rı n ve r imsiz bir ş e k ilde k u ll anılması ve kayn a k
kaybı ka ç ınılmaz olmaktadır.

Kalkınma sürecinde insan faktörünün ö nemli b ir unsur olarak kabu l

e d ilmesi gerekir. Kamu v e ö zel s ektö r k u r u l uşla r ı ile öz el
firmalar, mevc ut işgü cünün be c e r ilerinin geli ş ti r i lmesi konusun d a
işbirliği yapmalı ve i şgücü piyasa s ına katıla cak potans iyel
işçilerin eğitimini plan lamalıdırlar . Bu, s ür ekl i bir sü reç
olduğu için, böyl esi uzun vadeli hedeflere yö n e l ik kurumlar ı n
inşası, hemen ele alınması gereken bir p o litika sorunudur.

önümüzdeki yirmi yılda, i şgucune yeni katıla c ak işçile rin

sayısında yılda50,000 - 80 , 000 dolayı s ında net art ı ş olacakt ır.
Bu nların çoğunluğunu ise, GAP bölgesinde yaşaya n kır sa l köke nli
genç in s anlar meydana getirecektir. Hem biti ş ik il lerde n, hem de
daha uzak illerden de Bölge'ye göç gerçekl eşecektir. Bu
göçmenlerin, Bö lge'de mevcut o lmayan b a zı be ce r i l ere sahip
olmaları çok muhtemeldir.

!şgücü ve Bölge'ye yeni katılanların eğit i mi i ç in ç e şit l i eğit im

faaliyetlerinin ö rgütlenmesine ihtiyaç duyu l a c aktı r . önümüzde k i
be ş ila on yıl içinde, sulu tarım, tarım m ak i nalar ını n
kullanılmas ı, bakımı ve onarımı, tarımsal gi r d ile rin ve
ç ıktıların pazarlanması gibi tarım s al be c eriler, çok ta l ep edi len
uzmanlık alanları haline gelecektir. Tarım s al eğitim , h ayvancı lık
v e ta r ım kredi uzmanları gi b i tarımı de s tekl e y ici alanlarda
çalışanlara Bölge'de ö nemli iş fırsatları do ğa c a k tır.

Tarımsal kalkınma sonuçları, ulaştırm a de s tek h i zmetlerin i n

geli ş tirilmesine ihtiyaç g ö sterec ektir. Tarım a dayalı sana yi
faaliyetleri ıçın müh endisle r e , kimyagerlere, idarecilere,
elektrikçilere ve teknisyenlere ihtiyaç duyulacaktır . Bütün bu
gelişmeler, önümüzdeki ü ç ila beş yıld~ ger ç e k l eş e c e ktir. Bu
dönem boyunca darboğazlara girilmeme s i i ç in , ül ke ve bö lge
düzeyinde gerekli adımlar atılmalıdır.

üretici kapasitelerin oluşturulması , GAP b ö lgesinin kalk ınmas ı

için gerekl i girdilerden yalnız c a bir tanesidir . Yeni y a r atı l an
kapasitelerin kullanılabilme s i için in s an fakt ö rünün v eya
işgü c ünün hazır o lması gerekir. Yatırımların pla n l a nm as ı n ı n ve o
yatırımların gerçekleşmesinin muhtemel sonu ç larını i çe re n
kapsamlı bir yaklaşım in c eden inc eye geliştirilmel i dir. E ~itilm i ş

G- 8
çiftçiler o l ma ksızın bir sulama kanalı, yeteneksiz girişimciler
yüzünden p az arlanamayan bir tirlin, ya da kalitesi z idarec iler ve
teknik persone l nedeniyle tam kapa s iteyle ç alışmayan bir fabrika,
kıt kayn a k l arın yanlış tahsisi sonuc unu verec ekti r.

Mevcut ve ona yeni katılacak olanlar, bazıları yu kar ıda

i şglicli
say ıla n gerekl i bec erilere sahip kılınmak üzere e§itilmelidir .
Gerekli vasıfta ki işgli c li türlerini ve s ay ı sını belirlemek ve
e§itim olanak ları için zo runlu politika çerçeve s ini ç izmek
amacıyla önc eden planlama yapılırken, ç ok- s ektörlü bir yakl a ş ı m
kullanılm alıd ı r. Çukur ova , Çorum - Çankırı ve Erzurum gibi benzer
proje bölgeler i , GAP b ölge s inin ins angu cu iht i y aç ları n ı
kısıtlaya n faktör lerin neler olabilece§ini bel i rleme k açı s ı n dan,
dikkatl e an a liz ed il melidir .

G- 9
G- 2 Eğitim ve Sağlık Hizmetleri

1 . sosyal Hizmet !htiyaçlarına Toplu Bakış

Bölge'de 1985'de, nüfusu beş binden az o lan yerlerde otur a n lar

ile, nüfusu beş binden fazla olan yerlerde o t uran l ar ı n s ayıs ı
birbirine eşittir. Her kategoride yer alan kişi say ı s ı , 2 .15
milyondur. Nüfusu beş binden az olan, kırsal niteli k li yerle ri n
sayısı 3 .555; nüfusu beş binden fazla olup , kent s e l nit e li kli
sayılan yerlerin sayısı ise, 55'tir. 20 0 5 yılı n d a , he r ik ı nü fus
grubundaki yerlerin sayısı önemli bir değişme gö stermeye c ek , buna
karşılık kentsel merkezlerin nüfusu (5 . 3 milyo n ) kı rsal yerl er i n
nüfusunun (2 . 5 milyon) iki kat ı na çıka c aktır.

Bu değişik l ikler, s osyal hi zmetlerin çalışma y ükünün ken t s e l

alan l ara kaymasına neden olacaktır. Kır s al nü f u s a yöne l ik
hizmetlerin iyileştirilmesini gerektire c ektir. Ke n tsel ge l i şm e
ise, hem bu hizmet l erin iyileştirilmesini hem de g e ni şl em e s ini
gerektirecektir .

Aşağ ı da, 2005 yılında kır / kent ayrımı il d ü z e y i nde

gösterilmektedir.

Nüfus (2005)
11 Kentsel - - - Kırsal To plam

Adıyaman 372.287 332 . 038 704. 325

% ( 52. 9) %" ( 4 7 . 1) ( 100)

Diyarbakır 1.289.532 541. 553 1. 831. 085

% ( 70 . 4) % ( 29 . 6 ) ( 100)

Gaziantep 1.476.495 367 . 107 1. 8 4 3. 602

% ( 80 . 1) % ( 19 . 9 ) ( 100)

Mardin 633.151 461. 930 1. 095 .08 1

% ( 57 . 8 ) % ( 43.2) ( 100)

S i irt 70 2 .065 349. 271 1 .05 1 . 336

% (6 6 .8 ) % ( 33.2) ( 1 00)

Şanlıurfa 839 . 471 444 . 100 1. 28 3 . 5 71

% ( 65 . 4) % ( 34 . 6) ( 100)

s o syal hizmetlerin planlaması , geçerli ve ge r ç ekle ş e b il ir

nitelik t e olmayı gere k t i rir. Di k katli anal izle r e day a na rak
belirlenen yerel ihtiyaçlar , z o r un l u f a a l iyet l er i n
program l amas ı na entegre edilmelidir .

GAP uygulaması, bazı kö ylerin ve merkezlerin d a h a ç abuk büyümes i

sonucunu verecektir. Yaygın s ulu tarım, tarımd a mak i n a laş ma
kentleşme ve s anayile ş me, yeni sosyal hizm e t tür le r i n e ta lep

G- 10
 yar a t acaktır . GA~ bölgesi po litikası yeknesak ülkesel politikalar
ış ı§ ında de§erlendirilmemelidir. önümüzdeki 15 - 20 yıl içinde,
Bö lge'nin ekonomik yapısında muazzam bir de§işiklik o lacaktır .

Sudan kaynak lanan hastalıklar, do§um kontro l ü konusundaki

b ilincin yüks elmesi, ana - çocuk sa§l ı §ının iyileştirilmesi,
u zm anlaşmı ş meslek e§itimi, üniversi t eye haz ı rlık e§itimi ve
ilko k u l öncesi yuva e§itimi, ortaya çıkacak ye ni iht i yaçlara
birk a ç örnekt ir . Bu sosyal ihtiyaç l arın karşı l anmas ı na yönelik
p o lit ikal arın dikkatle de§erlendirilmesi ve co§rafi da§ılım ile
GAP içinde ki muh temel gelişmelere uygun öncel iklerin belirlenmesi
g ere kmektedir.

2 . E§itim

2.1 Me vcut Koşu llar

İ nsan kayna§ ı, en de§erli varlık ve kalkınmanın en ön emli

f aktörler inden biridir. Bu potans iyelin, GAP bölgesinin
kalk ı nma sı içi n, e§itim y olu yla en iyi şekilde de§erlend irilmesi
z orunludur.

Türkiye'deki e§itim sistemi, ö rgün e§itim ve yetişkin e§itinıi

o lmak üzer e iki unsurdan oluşmaktadır . örgün e§itimin beş düzeyi
var d ır:

- Okulönces i e§itim ( 3 - 4 y ı l)
- İlkokul (5 y ı l)
- Ortao kul (3 yıl )
- Lis e (3 y ı l)
- Yüksek ö§ renim (üniversite ) (4 - 6 yıl)

Oku l ö ncesi e§itim, kreşlerde 3 - 5 yaş grubu için, ve anaokulunda 6

yaş grub u içi n verilmektedir . Bu düzeydeki hedef okul laşma
Türkiye çapın da, 1986 / 87'de % 6 . 0; 1987 /88 'de % 8 .0; ve
1988 /89 'da % 1 0. 0 olarak t espit e d ilmiştir . Oku l öncesi e§itim
öze ll ikle Türkçe ö§retimi açıs ı ndan önemlidi r .

ül ke çapındaki okuma - yazma o r an ı , 1980 ve 198 5 Nüfus Say ı m l arının

o rt aya koydu§u gibi , % 67 ' den % 77'ye yükselmiştir. Bö lge'nin
okuma-y azma oran ı ise, ülke o rtalamas ı nın altındadır. En son
v erilere göre, oranların, % 71 i l e % 48 arasında o ldu§u
a n laşılma ktad ır. İllere göre durum şöyledi r :

Gaziantep : % 70.6
Adıyaman % 61 . 8
Diya rbak ır: % 52.2
Siirt % 50.7
Mardin % 47 .9
Şanlıurfa % 47.9
B eşinci Beş Yıl lı k Ulusa l K a l k ı nma Plan ı ında tesbit edilen
h e d eflere ulaşı lm a mı ş olmakla birl ik t e, katılım or a nlar ı

G-11
yükselmiştir. Bu özellikle, ortaokul d ü zeyi için ge ç erlidi r .
İlk o ku l eğitimi TUrkiye'de, zorun l udur . Dev l et il ko k u l lar ı , bö lge
temel ok ulları, bö lg e yatılı okulları, ö zürlü ler ilk oku ll a rı , ve
öze l il ko kullar da dahil ol mak Uzere, Bölge'de ok ull aşma o r an ı ,
Ulke orta laması n ın altındadır; ancak bu oran, s ü re kli o larak
artmaktadır.

Kızlarda oku lla şma o ranları 1980 / 81 ve 1986 / 87 yıllar ında yılda
% l O'da n faz la artış gös termiş o lduğundan, Türkiye gen elinde
kızlar ın t op l am okullaşma o r anı % 5.8 ' den % 8 . 4'e ç ı kın ı ~
bulunmaktadır. Bö l ge'de, öğre t men başına düşen ö ğ r e nci sa yı sı
1 980/81 yılında 30 iken, 1986 / 87 y ı lında 4l ' e çı kmıştır. Ayn ı
yıllarda bu say ı, Türkiye genelinde sırasıyla 2 0 ve 3l'dir.

Bölge' d e, çeşitlidüz eylerdeki o kullarda öğ r enim gö ren

öğrencilerin sayısı, Türkiye geneline göre daha hızlı bir ar t ış
göstermektedir. Bu nun sonucunda , Bö lge'deki ö ğren c i s ayıs ın ın
ül ke top l a mındaki payı. Bölge'nin nüfusuna göre dah a hızlı b ir
şek ilde a r t makt ad ır.

Bölge'deki öğrenci sayı s ı pa y ı (% )

1980 / 81 1 986 / 8-7-

1lkokul 7.8 9 .6
ortao kul 5.4 6.0
Lise 5.8 6.0

Bö lge'de o rta o kul ve lise düzeyin~e. me s lek o ku l ları da vardı r .

Endü striyel meslek ortaokullarının 100 ö ğre n c isi o lan ya lı ı ı zca
iki sınıfına karşılık Türkiye genelinde 46 s ınıfta 2 .4 00 o grenci
bulunmaktadır ( 19 8 6 / 87). Bö lgede lise düzeyinde 17 okul, 193
sı nıf v e 5 , 944 me s lek okulu ö ğren c i s i v ardır; Türk i y e genelinde
bu rakamlar sırasıyla 342 okul, 5.13 2 sınıf ve 1 89 . 3 4 9 öğren c idir
(1986 / 87). Bu eğitim kategorisinde Bö lge ' nin ö ğren ci p ayı , önemli
ö l ç üde düşüktür ve kır s al y örelerde t esi s s ı kınt ı sı
çekilme k tedir.

Bö lge ' de iki üniversiteye , Dicle ve Ga zian t e p ünivers i teler i ne

ai t 22 fakülte ve yüksek ö ğrenim ku r umu vardır. Bunla r dan yed i
tane s i , 1 988/8 9 dö neminde ö ğrenci k abul etm e y e baş l ayacaktır.

Bö lge'de yeti ş ki n lere y ö nelik eğit i m kurumları , pr a t ik kız meslek

o kullarını, y et i ş kinler eğitim merk ezlerini, ç ı rak eğitim
merkezlerini, ö zel ö ğretim merkezleri n i v e kur slarını, o kuma -
y a zma k a mpanya s ı f a aliyetlerin i v e ge zic i köy kurs l arını
kaps amaktadır .

ü s tesinden gelinmes i ge r ek.en ö nemli d a r boğ a z l ar şö yle

ö zetlenebilir:

(1 ) He r n ekadar eğitim dU z eyi 19 8 0-85 ar as ı nda h ı zlı bi r şeki J de

yükselmişse de, mevcut o kur - ya z arlık o ranı ve eği ti m dü z e yi ,
öze ll ikle kadınlar i çin, Ulke o rt a lam as ın a gö re Bölge'de

G-1 2
 daha düşüktür.

( 2) Köy nüfusunun % 88'inin (1988) nüfusu 2 binden az o lan

yerlerde yaşamakta ol duğu Bölge'de or t a lama nüfus büyüklüğü
545 kişi olan köyler ve mezr alar ı n dağınık yerleşim
karakterleri eğitimin gelişmesini olumsu z yönde
etkil emektedir.

( 3) Mevcut köy o kulları, hem oku l binası hem de eğitim araç-

gereci bakımından yetersiz durumdadır. Bölge'nin geri kalmış
kesi mlerinde, ailelerin ekonomik durumunun k ö tülüğü yüzünden
kitap , defter, vb. vazgeçilmez eği tim ma lzemeleri bile
bulunm amaktad ır. Bu tür yerlerde, temel eğitim
malzemelerinin Devlet tarafından sağlanması, eğitimin
veriml iliğini arttıracakt ır.

(4) 1 986 - 87'de okula devam oranla rı hala düşük düzeydedir .

Bölge'de kalkınma hedeflerine ulaşılması, mevcut ( kamu ve özel)

kaynaklar a bağlı dır. Bölge'ye yapılan sabit kamu yatırımları
arttırılm alıdır. Bu kadar kısıtlı kaynaklar dağıtılırken, ülke
genelinde ki politika paralelinde ağırlık ilkeğitime verilmelidir.
Mevcut ülke düzeyiyle • karşılaştırılabilir bir düzeye
ulaşılabilme si açısın dan,teknik liselerin hedef okul la şma
oranları yükseltilmel idir .

Muhtemel ihtiyaçlar ın gerçekçi tahminlerine dayanan ve genel

ulusal eğitim hedeflerine ulaşılmasını amaçlayan bölge$el eğitim
amaçları tesbit edilmelidir. önümüzdeki yirmi yılda Bölge'de
önemli bi r ekonomik ve sosyal dönüşüm gerçekleşecektir;
dolayısıyl a, bu beklentilere uygun p ol itikalar belirlenmelidir.

2.2 Olanaklar

(1) Projeksiyon

2005 yılında ulaş ılacak eğitim ve altyapı standardına ilişkin

projeksiyo n, kalkınma hedefi dikkate alınarak yapılmıştır. Hedef ,
eğitim hizmetinin, 2005 yılında en azından şu andak i ülke
ortalamasına ulaşması gerektiği ilkesiııi yan s ıtmaktadır.
özellikle, farklı düzeylerdeki o kullaş m a oranları , 2005 yılında
mevcut ülke or talamasının ö tesine geçmelidir.

Analizler önce, farklı eğitim düzeyleri ne denk düşen s pesifi k yaş

grupları dağılımıyla oku l yaşındaki nüfus hesaplanmıştır . Bu
hesaplam a yap ı lırken, sosyo - eko n omik projeksiyoıı modeliyle (C
senaryosu: Daha yavaş Geli şme) belirlenen, GAP bölgesi toplam
nüfusu temel alınmıştır. İkinci olarak, her bir eğitim düzeyi
için öğren c i sayıs ıyla, 2005 yılında ulaşılacak sınıf sa yı s ı
projeksiyonu yapılmıştır. Sınıf başına düşen ogrenci say ı s ı
b e l irlenirken, o rtaokul l arda % yüz oranında, li selerde (genel)
ise % elli or anında çift tedr i sat uygulanacağı varsayılmıştır .

G- 13
Tablo G.29, 2005 yılında ulaşılacak eğitim standardı ve eklenecek
sınıf sayısı pro jeksiyonlarının sonuçlarını göstermekte dir.

ilkokullar

200 5 yılında % yüzlük o kullaşma oranı hedeflenmiştır. Tablo G.29'

daki proje ksiyona göre, 2005 yılı na g elindi ğinde, sınıf başına 40
o grenci varsayılarak başka s ınıfa ihtiya ç olmayacağı
hesaplanmıştır. Ancak, bu hedefe ula şılabilme si i çin bazı kritik
problemle ri n çözü lmesi gerekmektedir.

o rtaoku llar

Teknik okullarda okullaşma o ranı % 2 . 8' den , 2005 yılında % 20'ye,

normal o kullarda ise, % 24'den % 60 ' a çıkarılmalıdır. 2005 yılına
kadar eklenecek sınıflar ise , çift tedrisat uygulanacağ ı
varsayılarak, n o rmal o kullar için 2,500, tekni k okullar i çin
yakla ş ık 1,500 o la cak tır.

Liseler

örgün ve yaygın meslek liseleri ile teknik li seler, Bölge'n in

kalkınması içi n gerekli o lan vasıflı işçile rin eğitilmes i
açısından ö nemli o lacaktır . Okullaş ma oran ı hedef le ri teknik
o kulların için \ 19 , normal okullar için de ı 21 olarak
belirle nmiştir. Normal oku lla ra eklene c ek sınıf sayı s ı 1.013
(bun ların % 5 0'sinde ç ift tedrisat uygulanacağ ı
varsayılmaktadır), teknik okullara eklenecek sınıf sayısı ise
2,770' dir.

Yüksek öğrenim

Mevcut üniversitelerde, 1987 yılı itibariyle 11 bin öğrenc i

vardır . Okullaşma oranının % 12 olduğu varsayılarak, 2005
yılında üniversitelerde yaklaşık 76 bin öğ renci bulunacağı tahmin
edilmiştir.

(2) Eğitimin Gelişmesi !çin Tedbirler

Alt-bölüm 2.l'de belirtilen darboğazlar etkili tedbirler alınarak

üstesinden gelinebilir. Diğerlerinin yanıEıra, a ~ ağıdaki
tedbirlerde önerılmektedir:

Yatılı ok u l sistemi

Yatılı okul sisteminin güçlendirilmesi, dağınık yerleş im

yapısının ve daha a z gelişmiş bölgelerdeki sosyal ortamın yol
açtığı darboğazların giderilmesinde etkili olacaktır.

Bölge'de ilkokul düzey indeki yatılı oku llarda toplam ilko kul
öğ rencilerinin % l.2'sine tekabul eden 7,652 öğrenci okumaktad ı r .
öğrencilerin cinsiyete göre dağılımı, % 79 erkek, % 21 kız çocuk
şekl indedir. Bölge'deki toplam ilkokul öğrencilerinin 1986 - 8 7

G-14
 eğit im döneminde % 58'i erkek , yüz de 42'si kızd ır.

Bö lge il leri a rası nd a, başarısız öğ ren c i oran ı % 10 ile % 20

arasında de ğ iş mektedir (Tablo G.30).
Bu oran, kırsal alanlarda
daha yükse k tir. Başarı s ızlık oranı, bölgese l yatılı okullarda,
normal okull ara g ö re biraz daha yüksektir.

İlkokul düz eyi ndeki yatılı o kulların temel prob lemleri ş ö yle
özet lenebil ir:

özellikle k ı z çoc uklarının durumunda, hem ana - babalar hem de

çocukl ar bi rbirlerinden ayrılmak i s tememektedirler.

Küçük öğrenc iler, Türkçe iyi ko n u şamadıkları için iletiş i m

güçlü ğünün yarattığı psiko l o jik baskılar his s etmektedirler.

Bütün oku l dö nemi boyunca, ö ğretmenler tam gün ç ocuklara

bakm ak zorunda kalmaktadırlar.

Yatılı oku l mezunları , ailelerinin çok kı s ıtlı paras al

imkinl arı yü zünden, o kumaya devam konusunda isteksizlik
duyma kta ve ç oğu, yüksek ö ğre n ime gelmeden okulu
terketmektedir.

Köylerin y eniden is kanı

Baraj rezer vuar l a rı, 7 1 köy yerleşiminin yerini değiştire c ektir;

bunlardan 62'si halen Adıyaman ili, 9'u da Şanlıurfa ili
dahilinded ir. Bu köylerin çoğunda, başka yerlere ta ş ınması
gereken o kul l ar bulunmaktadır. Okulların taşınmasına ve yeniden
inşası n a il işki n p o litika amaçlar ı, halen, Milli Eğitim , Gençlik
ve Spor Bakan lığı ile Adıyaman ve Şanl ı urfa Valilikleri
tarafından f o r müle edilmektedir .

Bu okullar ın v e ö ğretmen konutlarının inşası, ö ğre n cilerin ve

ailelerin yeni d e n i s kinından ö n c e bitirilmelidi r ; kö ylerin
taşınma s ı, 5.000 ö ğrenci ile 15 0 öğretmeni etkileyec e k tir.

otobüs si s t emi

İlkokul dü zeyi n de k i yatılı o kulların yerine , gündüz okull ar ı i çin

bir o t ob üs sis teminin kurulma s ı ö nerilmektedir . Bu ö neri,
yukarıda say ı la n problemlerin ve dağınık b ö lgese l yer l eş i m
kalıbının neden o lduğu darboğazların üstesinden g e linme s i n i
kolaylaştı racaktı r.

Bu sistem , o kul tesi s lerinin, k ö y kümelerinin o rtasın a , her

birine en fa z la 60 k ilometrelik (1 saat ) me sa f e ye
yerleştiril mes iyle kurul abilir . öğren c ilerin o kuldan e v e - evd e n
okula t a ş ınab il me s i için beş veya altı otobüs g ere k l i dir. Bu
okullar , e n az 300 -4 00 k a pas iteli 10 s ınıftan o lu şacak ve modern
eğitim a raçla r ın a ve öğretmen konutlarına sahip o l acak tır.
öğrenciler e d ers kitapları ve öğle yemeği verile c ektir .

G-15
Bu sistemin bellibaşlı avantajları şöyle sıralan a b i li r:

6 -12 yaş grubundaki öğ ren c iler evlerinden ayrılmad an o kula

gidebilecekler ve böylece kendilerini p s iko l oj i k b a skı
altında hissetmeyeceklerdir.

Ana-b abalar, k ız çocukla rı nı okula g ö nderme k t e daha is tekli

d avranacaklard ır .

öğretmen ler , bğrenci lere 24 sa a t b a km a k zor un d a

kalmayacaklard ır .

Ana-b a balar , çocuklarını , bedava ders kitabı ve öğle yem e ğ i

veren okull ara göndermekte daha hevesli olacakl a r d ır .

Bunlar a ek olarak, yatılı okul tesisleri , y ü kse k öğrenime dev am

etmek isteyen mezunların hazırlanmas ı için kullanılabi l ecek tir .

önerile n sistem , ulaşım problemi o lmayan bir b ölgede p il o t

uygu lam a olarak başlatılabilir . Pilot uygulama iç i n a day
yer l erden biri, Şanl ı urfa ilinde, o rt a l a ma öğr e nc i say ı sı
yaklaşık 380 kişi olan ve coğrafi koşulları yuka r ıd a b e l irt ilen
tanıma uygun bir kö ylük bölge olabilir . Bu pil o t uygu l a ma , 2 v eya
3 bin kişiye h izm et veren bir s ağlık ocağın ın bulun d u ğ u b i r k ö yde
de başlatılabilir.

3. Sağlık Hizmetleri

3.1 Me vcut Ko şullar

Hastalıklar

GAP bö lge s indeki hastalıklar , 1981 ve 1 98 7 yıll a rı i ç i n illere

g ö re bulaşıcı hastalık vakalarını gö s teren Tabl o G. 3 l ' de
ö zetlenmektedir.

Bö lge'deki enfeks iyon o ranı, ülke o rtalamasının epey ü z e ri nded ir .

1981'de en yüks ek oran paratifo 'da (% 23 . 0 ) o lup o nu dizante ri
(% 16 . 0), s ıtma (% 15 . 9 ) , tif o (% 15 . 2 ), difter i ( % 1 4 .7), ç oc uk
fe l c i ( % 12 . 2), b o ğma c a ( % 11 . 6 ) , v e kızamık( % 10 . 7) i z l emişti r.

1987'de en fazla g ö r ülen ha s talıkl a r ise, tif o (1,733 vaka),

dizanteri ( 1,4 30 vaka) , bulaşı c ı sarılık ( 7 40 vak a ) , k ız ıl ( 4 7 7
vaka ) v e brusellosi s (455 vaka) idi . Bu rakaml a r, 198 1 'deki l e rle
ka r şı l aştırıldığında ş u so nu ç lar ç ıkmaktadır:

B o ğma c a, d i fteri , kızamık, ç o cuk fel c i ve t if o vakala rı

azalmıştır;
Menenjit, brusell o si s , dizanteri, bula ş ı c ı sa rılık , kı z ı l ve
tifo v aka l arı artmı ş tır.

Bazı hastalıklarda azal ma g ö rülmesinin nedeni , y a kın geç~i ş t e

Sağl ı k ve s o syal Yardım Bakanlığının yürüttüğü yaygın ba ğ ı ş ı k lama

G-1 6
 kampanya sıdır. Bölge'de, aşılanan çocukların sayısı 1981'de
3 43,745 'den , 1987 'de l,136,752'ye yükselmiştir . Diğer
has talıkl ardak i artış ise, genel sağlık koşullarının yeterince
gelişmemiş o l masına bağlanabilir.

Bölge-i ç·i fa rklıl ıklar, çarpıcıdır. önemli hastalıkların ç o ğu

açısından en yükse k enfeksiyon oranları, 198l'de Siirt'de
görü lmüş, 1987'ye gelindiğinde durum büyük ölçüde . düzelmi ş tir.

Sağlık tesi sleri ve insangüci.i

Türkiye'deki temel sağlık hizmetleri, bütün yerleşimlerdeki

nüfusun sağlığını ko rumaya ve tıbbi bakım sağlamaya
yöne lm ektedir . üç tür dispanser ve sağlık birimi bulunmaktadır:

Al tipi di spa n s er, il merkezlerinde, 4 doktor ve 6 sağl ı k

personeli ile 5 0,000 kişiye hizmet vermektedir.

Dl tipi dispanse r, ilçe merkezlerinde, iki dok t o r ve dört sağlık

personeliyle 30 ,000 kişiye hizmet vermektedir.

Köy tipi dis p a nser, bir doktor ve üç sağlık personeliyle 7,0 00

ila 8,000 k işiye hizmet vermektedir.

Sağlık birimi , bir ebe ile 2,000 - 2,500 kişiye hizmet ve rmektedir.

1987 sonu itibariyle Bölge'de 250 di s panser, 1,502 s ağlık birimi

ve 340 tıp d o ktoru mevcu ttur. Yukarıdaki kriterler açısından
tesis s ayı sı yeter li gibi gözükmekle birlikte , d o kto r ve sağlık
personeli sayısı ile gerekli araç - gereç yetersizdir (Tablo G.32).
özel l ikle Adıyaman ve Şanl ıurfa illerinde dokt o r s ı k ıntısı
çekilmektedir .

1987 yılı itibariyle Bölge'deki hastanelerin s ayısı 47'dir;

bunlardan 36 's ı devlet hastanesi , ll ' i ise diğer hastanelerdir.
Adıyaman v e Ma rdin'de yalnızca devlet hastaneleri vardır ( Tabl o
G.33). Türkiye 'de, her 10 bin nüfu s a düşen hastane yatak sa yı sı
1986'da 23.7, 1987' de 2 4 . 1 dir. Bölge için bu rakam, 1987'de
Adıyaman' da 7 . 2, Diyarbakır'da 24 . 8, Gazian tep'te 1 3.7, Mardin'de
5.8, Siirt'te 6 .4, ve Şanlıurfa'da 7.6 dir.

Bö lge'deki bu düşük düzeye rağmen,

hastane yatakların ın
kullanılma o ranı da düşüktür. Bunun
nedeni, ( 1 ) personel
yetersizliğ i , ( 2) yetersiz tıbbi donatım, ( 3) Bö lge' deki sağ lık
tesislerinde sunulan tedavi hizmetlerini n çoğ und an nüfu sun
yeterli dere c ede haberli olmayışıdır. Birçok kişi, daha iyi
hizmet bulma umuduyla Bölge dışındaki te s isleri kullanm a yı ter c ih
etmektedir .

1987 yılında Bö lge'deki hastane lerde, 46 7's i uzman 234'ü

pratisyen olmak üzere t op lam 701 hekim çalışmaktadır.

G- 17
Kırsal bölgelerde sağlık koşulları

Bölge'de, sindirim sistemiyle ilgili bulaşı c ı hasta lıkların

varlığı, büyük ölçüde, köylük böl gelerdeki s a ğ lı k koşul larına
özellikle içme suyunun durumuna bağlıdır. Tabl o G.34 'de , 1987
yılında Bö lge ' deki yerleşimlerde içme s uyu te mini ile i lgili
durum yer almaktadır .
Aynı tabl oya gö re, içme suyu kayn ağı o lmayan kır sal yerleşme l e ri n
s ayısı 3 ,442 'dir; bu, t opl am k ır s al yerle ş imle r i n % 40.6's ını
o l u şturmaktadır . Yetersiz su k aynağı n a sahip o l an yerleşmeler de
dahil edilirse , bu o ran % 63 . S ' e yilk s elmekte dir ki nüfus baz ın da
ele alacak o lursak, Bö lge'de 19 87 yılı n d a , kırsal nüfusun %
30 'unun sağlıklı içme suyu o lmadığını gö stermekt e dir.
Diyarbakır ve Siirt' teki yerleşimlerin a şağ ı yukarı yar ı s ı n da
do ğru dürtist içme s uyu yoktur; Sii r t ilinde k ı rsal nilfusun %
3 9.3'il içme suyuna sahip değil d ir. İ ç me suyu yetersiz li ğ i
bakımından Siirt'i Diyarbakır (% 38 .6) , Mardi n ( % 30.3) ve
Şanlıurfa (% 27.9 ) izlemektedir.

Tablo G.35'de, 1980 yı l ı itibariyle , Bölge'nin iç me suyu ve

tuv alet dur umu ö zetlenmektedir. Veriler bira z esk i de olsa, 3,733
evde iyileştirilmiş içme suyu , 40,7 83 evde de klorlanmış içme
suyu bulunduğunu göstermektedi r . Buna karşılı k , t uvaleti o l an
evlerin sayı s ı ç ok daha azdır. Tuvaletleri tamir ed i lmiş ·ev l e ri n
s ayısı 1, 8 20 veya t o plamın % 4. 0 'ı , yeni tuva l et yap ı lan evl e ri n
sayı s ı ise 915 veya t oplamın % 2.3 'il o ranındadır.

An a ve ç ocuk sağlığı fa a liyetleri

An a ve çocuk sağlığı , ç ocuk doğ u m ve ö ltim o r a nl a rını n azaltı l m a s ı
kad a r , ann elerin do ğumda ö l üm o r a nl a r ı nı n azaltı l ma sın a da
katkıda bu lunab il i r. Ana ve çocuk sağ lı ğ ı , önl eyici sağl ık
bakımının zorunlu bir p a r ça sıdı r .

Danışma hizmeti, ö zell i kle eğit i m dü zeyinin dti şilk o l duğu daha az
geli ş miş b ö lgelerde, ana- çoc uk sağ lı ğ ı faal i y etleriııin önemli bir
uns u rudur. Di s panserlere veya sağ l ık birimleri ne gele n kadınla r a
ya da ç iftlere bi l gi ve t avs iyeler (danışma hizmet i )
v erilmektedir. Hekimler veya s a ğ lı k pe rsone li , uzak yer l erd e
ot ur a n aileleri ziyaret . etme kt edi rler .
Ana ve çocuk s ağlığı faaliy e tle r i , e sas o lar ak şu unsurlard an
o lu ş makt a dır:

- aile pl a nlaması,
- gebe ka d ınl a r a ge r ekl i tavsiye l e r in y ap ı l ması da dahil
olmak tizere , ana s ağlı ğ ı ko nt rol faali ye t le ri ,
- ishalin önl·enmes i, aş ıla ma ve s a ğ l ık kontro l ü de dalı i l
o lmak ti zere, çoc uk sağlı ğ ı ko ntro l fa a liyet leri.

G- 1 8
 Tabl o G.36'da, 1986 itibariyle modern do~um kontrolü yöntemlerine
ilişkin durum ö zetlenmektedir. Bölge ' de prezervatif kullanan
vakaları n say ısı 21,271, doğum kontrol hapı kullananların sayısı
17,394, rahimiçi ara ç ( RIA) kullananların sayısı ise, 13,082'dir .
Bölge'deki modern kontraseptif kullanımına ilişkin dağılım, ülke
geneline benzer bir g ö rüntü sergilemektedir .

3 . 2 Olanaklar

(1) Projeksiyon

2005 yılı nda ihti y aç duyulacak kamu sağlık tesisi ve sağl ık

personeli sa yısı projeksiyonu, mev c ut durum ve 2005 yılında
sağlık tesisi ve personeli aç ı s ından en a zınd an bugünkü ülke
dü ze yin e ulaş ılması ilkesi dikkate a l ınarak yapılmı şt ır.

Sağlık hizmetleri tesis le ri

Temel sağlık hizmetleri için gere kli o lan tesi s sayısı, il le r

itibari yle, şu kriterler temel alınarak t ahmin edilmiştir:

- 50 b in nüfus için Al tipi dispanserler,

30 bin nü f us için Dl tipi dispanserler,
10 bin nüfus için köy tipi di s panserler.

Pro jeksiyon amaçları açısından, yukarıdaki kriter le r de yer alan

nüfus büyüklüklerinin sırasıyla, il merkezi, ilçe me rkezi ve
diğe r yerleşim l ere tekabül ettiği va rs a yılmı ştır . Projeks i yon
sonuçları, Tablo G.37'de yer a lmakta d ır.

Aynı tabloya göre, Al tipi di s pan se rle re 4 0 yeni di spanse r

eklenecektir; bunların 2l'i Gaziantep'te, lO'u Diyarbakır'da ve
7's i Şanlıurfa' da yer alacaktır. Dl tipi dispanserlere her ilde,
Adıyam an dışında, 29 yeni di s panser eklene ce ktir . Köy tipi
dispans erlere, 32'si Mardin'de, 20'si Siirt'te, 19'u Diyarbakır'
da ve 14'ü Adıyaman'da o lmak üze re 85 yeni dispanser
eklenecektir. Gaziantep ve Şanlıurfa'da i se yeni d ispansere hiç
ihtiyaç yoktur.

2005 yılında hastane ihtiyacı projeksiyonu, sırasıyla, üniversite

hast aneleri ve diğer has taneler için yapılm ı şt ır. 2005 yılında,
Bölge'de, her 10 bin nüfus i çin 25 ha s tane yatağı hedefine
ulaşılma sı gere k lidir . üniversite hastanelerindeki yatak sayısı,
1987'de 1500 ' den ( in şa halinde o l an lar da dahil) , 2005 yılında 2
bine çıkacaktır .

Pro jeksiyonun sonuç l arı, Tablo G. 38'de göst erilmekt edir. 2005
yılına gelindiğinde, 45l'i üniversite hastanelerinde, ll,39 4' ü
diğer ha stanel erde olmak üzere toplam 11,845 yeni hastane yatağı
sağ l anmış o lmalıdır.

G-1 9
Sağlık personeli

2005 yılında ihtiyaç duyulacak sağlık pers on el inin sa yı s ına

ilişkin projeksiyon, sağlık hizmetlerinin türle ri it i ba riyle,
doktorlar, hemşireler ve ebeler için yapılmı ş tır .

Hastanelerdeki sağlık personeli sayı s ı n ın, 2005 y ılı nd a ,

1 9 87'deki ülke o rtalamasına ulaşa c a ğ ı var s a y ıl m ı ştır :

- Do ktorlar: 2005 yılında yatak s ayı s ının % 15'i ( ya tak s a yı s ı :

11.845 )

- Hemşireler v e ebeler : 2 005 yılında , yatak sayı s ı nın ı 3l ' i .

2005 yılında dispan s erlerde ihtiyaç duyulac ak sağlık pe r s o neli

sayısını belirlemek için aşağıdaki kriterl e r k ulla n ıl m ı ştır :

Birim başına sağlık perso neli i htiy a c ı

1987 2005

Al tipi dispanserlerde dokt o rlar 4 4

Dl tipi dispanserlerde dokt o rlar 2 2
Köy tipi dispanserlerde doktorlar 1 1

Dispanserlerde diğer sağlık pers o neli

Al tipi dispanserlerde 6 6
Dl tipi di s panserlerde 4 4
Köy tipi dispanserlerde 3 3

Tabl o G.39 , bu tahminle r in s onuçlarını g ös te rmekt e dir. 2 0 05

yılında Bö lge'de yakla ş ık 1,50 0 d oktora ih t iyaç d u yu laca kt ır
(hastaneler i ç in 1 , 155 , di s panserl e r için 31 0) . Dis p anser le rdeki
hemşi r e v e ebele r i n 6 63' ten (198 7 ), 2005 yılında 1 , 4 2 4 'e
ç ıkarılması gerekecektir. Hastanele rdeki h emş i re ve e b e s a y ısı
is e , 2005 yılında 3,6 72'ye yüks el ti l ec ektir.

G- 20
 G.3 Habe rleşme

1. Haberl eşmenin Gelişmesi

1 . 1 Ulusal Haberleşme Politikaları

Türkiye' de telekomünikasyon hizmetleri üç ana aşamada

gelişmişt ir. 1967 ' ye kadarki dcinemde hizmetler, yciresel
nitelikte v e düşük kalitede idi. Kentsel ve kırsal telefon,
telgraf ve teleks hizmetleri, eski teknoloji nedeniyle,
verimsiz ve sistem bütünüyle ithal teknolojiye dayanmaktadır.

1967-8 3 yılları arasında PTT'nin benimsediği ithal ikamesi

poli tikasın a uygunolarak, yedek parça imali v e ekipman mon t aj ı
yapabile cek yeni kapasiteler oluşturulmuştur .

Bu arada PTT, ortak bir şekilde ekipman imal edebilmek amacıyla

Northern Electric Telecom (Kanada) Şirket i n in de katılımıyla
Netaş Şirketini kurmuştur. Bu tür devlet inisiyatiflerinin
yanı s ır a , ci zel sektcir de bu alana yatırım yapmak k o nusunda hayli
özendirilmiştir .

1983'ten sonra, modern dijital teknolojiye, yabancı sermaye

yatırı mınave / veya onun yerli firmalarla o rtaklı ğına cinem veren
yeni bir p o litika benimsenmiştir. 1983'ten sonra b u p o l i tika
sayesinde elde edilen tem el başarılar şun lardır:

- Telet a ş Şirket i PTT ka tılımı yla (1983) Telekonı ekipmanı,

- ITT Sistem 12, dijital santra l s i s temi ,

- Siemens , EWDS Digital: Telef on ekipmanı,

- Net a ş ve ITT (ortak girişim) : Küçük kapasiteli analog

elek t rik santral sistemi.

! statistik lere gcire, bu dcinemde yurtiçinde üretilen s anayiyl e

kurulu k a pa s ite, istatistiklere gcire, % 150 oranında; co ğrafi
olarak kap s an a n alan ise % 100 oranında ar tmı ş tır. s o n dcirt yılda
geliştirilen kapasitenin, PTT'nin temsil etti ğ i y e re l taleb i
karşılayac a ğ ı umulmaktadır ve santral kapasitesinde k i artı ş ,
hi zmete s okulan şebeke genişleme s inin önündedir.

1.2 GAP't a Haberleşmenin Gelişme s i

Bu gelişm e l e rden GAP bcilgesi daha yavaş etkilenmi ş tir . Hab erleşme
hizmetle r inin mevcut durumu, büyük merkezler d ı ş ında,
yetersizdir . Bci lge'nin kentsel nü f usu a rt t ık ça ve e ko n omi s i
geliştikçe, bu yetersizlikler daha da belirgin hale yel ec e k tir.

Modern t el eko mlinikasyo n sistemleri, büyük ci l ç üde s erm a ye-y oğ un ,

bakım ve i ş l e tmelerinin sağlanması daha az, ama daha vas ıflı
personel e ihtiyaç gci s terirler. Te kn o l o jinin uygunl uğu scizko n usu

G-21
olduğunda; mevcut yerel tekno l o jinin önümü z deki on y ıl daha
geçerli o lacağı kabul edilmektedir.
Bu servisler , çeşitli ihtiyaçlara hizmet e de n bi r ş e b ek eye
gereksinme gösterirler. Tele - fak s, teleks , te lgraf ve tele f on
enformasyon si s temleri, bu şebe k eye da yan ı r . Elle işl etilen
santral sistemleri varolan talebi k ar ş ılama k ta ye tersi z k ald ı ğı
ıçın, eski si s temlerin yerini dah a büyü k kapasitel i elekt r on i k
s antral si s temleri almaktadır.
1. 3 GAP İllerinde Haberleşme Yatırı m ları

GAP bölgesinin idari merkezleri ( i l ve il ç e merke z ler i, 198 5 ) ,

1988 s onuna kadar o tolmatik s antr a l sistemiyle d o nat ı l mıe
o lacaktır . Diyarbakır, Mardi n ve Siirt i llerindeki b azı
istisnalar dışınd a , Bölge köylerinin hemen he psine tel efon
bağlantısı yapılmış durumdadır (Tabl o G.4 0 vöe G. 4 1 ). Bö lge'nin
şu andaki telefon servis ihtiya ç l a rının, 1988 s o nu itıbar i yle
karşılanmas ı beklenmektedir .

PTT telefon sistemleri yatırım planları , k ı sa va d el i b ir

perspektif esas alınarak yapılm a ktadır. Tekno l o jinin h ız l a
değişmesi nedeniyle , kararlar t a lebe dayandırılm akta ve p l an l a r,
en yeni ve ucuz mevcut teknolojilere gö re hazırl anmakt ad ı r .
GAP bö lgesinde , 1985 yılında, t oplam s antr a l kapas ites i 91 ,8 50
hattır. Gene 1985'de, bağlantıların sayı s ı 82 , 762' d i r. Bun lar ı n
42,977'si ( % 52 ) işyeri, 39,785'1 ( % 48 ) e viç i kul l an ı~ ı na
ayrılmıştır . Toplam santral kapa s ite s i , bir önceki yıl a gör e
% 24'lük bir artı ş la , 1988 s onunda 215,3 32 'ye ulaşmı ştır .
1988 s onunda, Bö lge'deki 3 , 56 7 köyden 3 .45 6 ' s ın a ve ayr ıca 860
köy mezrasına telef on bağlantısı bu l u n maktadır.
Gaziantep'ten Diyarbakır ' a uzanan koridor ( kırı k aks), Bö l g e
sisteminin haberleşme ka pas ites inin b üyük kısm ı na s ahipt i r . Kı r ı k
Aks b oyunc a her bir önemli kent s el merke z iç i n muhtemel kapas ite
genişletme ihtiya ç ları ile b un a ba ğlı ve diğe r yat ırım
ihtiyaçları, Tablo G.42 ve G.43'te g ös terilmi ş tir .

2. H a berle ş menin Gelişme s i İçin İh ti yaç l a r

2 .1 Yatırım Gereksinimleri
Her plan dönemi i ç in hesaplanan y a tı rı m gereks inimleri, PTT ' ni n
en s on yatırım tahm i nlerine ili ş k i n bilgilere day andırılmı şt ı r .
Maliyetler
1988 yıllık yatırım planı , 1. 02 5. 95 0 hat kap as ite l ik bi r ek h a ttı
öngörmektedir; bunun unsurlarına gö re maliye t i şö yl edi r :

G-2 2
 Bütün PTT o fis ve s antral binaları ----------- - -- -- ---- 4 2.0

veri işl eme, e§iti m, ve radyo - link bina ve ekipmanı ----- 16.4

2 ,5 00 hat lık teleks ------------------------------------ 6.8

Şehirler ar ası telekem ----- ----------------------------- 160.6

1 , 025 ,950 ha tlık santral kapasit e si -------------------- 275.1

Esas ve yerel hatlar ---- -- - -- ------------------ - ------- 248.0

Toplam mal iyet --- - - ------------------------------------ 748 . 8

Hat baş ın a maliyet ----- - ------------------ - ---- -- ----- - 0.73

Bi rim mal iyet leri

Hat ba şına karşı l aş tırm a lı birim maliyetin ulu slarara s ı

standar tl arla , 1 .000 ABD dola rı o ldu§u bildirilmektedir.
Tekn olojik de§işikl ikler ne deniyle, bu birim maliyetin tahminler
için dah a ge rçekçi bir teme l o l uş turdu§u düşünülmektedi r.

PTT yat ırımları

9
Trend p r ojeksi yonu (10 TL )

1 980 1981 19 8 2 1 983 198 4 1 98 5 1 986 1 987 1988

cari fi ya tlar --ı3 2 4 3 7 6 7 124 238 453 748 842
1988 ort ası fiyat -
larıyl a 18 1 247 31 1 41 9 521 714 1065 1 237 8 42

Kaynak : PTT 1 98 7 Yılı Rapo ru

DPT 1 988 Yıllık Yat ırım Programı

Varsayı mlar

ülke çapındaki PTT yatırımların ı n,

1 981 - 85 y ı llık orta l ama
artı şları esas al ınarak
b o yunc a yılda % 4 . 5 oranında artaca§ı
vars ayılmaktadır. GAP , her plan d önemi n de, t o pl am nüfus p ay ı
oranına yak ın yat ı r ım tahsi s leri alacaktır; bu , VI. plan
dönemi nde % 8 . 6 , VII . p lan döneminde % 8 . 8, VI I I. plan döneminde
de % 10 or anında pay a l acak d emektir.

GAP yatırımları VI. Plan VII . Plan VIII . Plan Toplam

1988 fiyatla rıyla 318 . 8 4 06 . 6 575.8 1301.2

9
( 10 TL)

G- 23
2.1 Santral Kapasitesindeki Artışlar

Telekomünikasyon ihtiyaçlarının muhtemel büyü me si , t a lebe

dayanır. Aşaaıda
da özetlendiai gibi, 1985'ten s o nraki dön emde bu
tesislerin santral kapasitesi, hem Bölge hem d e ülke gene li n de
iki mislinden fazla artış göstermiştir. ülke geneli nd eki s an tral
kapasitesi, 1985'de 2 . 6 milyo ndan , 1987 s o nunda 5.8 ın ilyo ııa
çıkmıştır. Ulusal planlar ve yatırım pr o gramları bu ih tiy a cı
vurgulamışlardır. Ayrıca, genişleme ihtiyaçl ar ını n ı 75'i,
PTT'nin kendi kaynakları tarafından başarıyla kar ş ıl anmıştır .

KAPASİTE GENİŞLEMESİ

!l 1985 1988 Büyüme %

Adıyaman 7,440 14,210 190

Diyarbak ı r 18,580 41 , 50 0 223
Gaziantep 37,530 92,100 245
Mardin 7,930 17,25 0 2 18
Siirt 9,840 17,000 17 2
Şanlıurfa 10,530 35,25 0 33 5

Bö lgesel toplam 91,850 217,310 ( *) 23 7

TÜRKİYE 2,566,947 5,80 9 ,774

(*) 215,332 olarak gerçekleşti .

3. özet

Telekomünikasyon altyapısı, kalite s i v e ul us al v e u l usl a r a ras ı

sistemlere uygunluau ile, gelişme süreci n i n z o r u n lu
ihtiyaçlarından biridir. GAP b ö lgesinin h ab e rl eş me a lt yapısın ı n
geliştirilmesine yönelik ulusal politika, 198 5 ile 1 988 yı l lar ı
arasında santral kapasitesinde gerçekle ş en artış ta kendis i n i
o rtaya koymaktadır.

Bö lge'nin daaınık yerleşim ö zelli§i , bu temel ihtiy acı n d aha iy ı

karşılanma s ının önündeki kı s ıtlayı c ı bir fa k t ö r dür . Ken t se l
merkezlerin büyüme s i ve nüfusun daha az yerle ş imde yo§unla~mas ı,
bu yatırımların daha maliyet-etken hale gelme s ine yo l açacaktır .
Bazı apartmanlarda, Bö lge k ö ylerinden k i mileri n de yaşayan
hanehalkı sayı s ı kadar haneh a lkı ya ş amaktadır . Bu sekt ö rün,
hizmetl e rini en fazl a sayıda hane i le işyer i n e en ekonomi k
y ö ntemlerle götürmesi için gerekli genişletme y a t ırı m ını n
yükse k liai, k ent s el merkezler ı ç ın k a bul edil e b il i r olmakla
birlikte, aynı şeyin kır s al y ö re le r i ç in d e g e ç erl i o ldu§unu
s ö ylemek güçtür.

GAP b ö lgesinde etkin telekomünikasyo n hizmetlerinin sa~ l a nma s ı

için daha yeni tekno lojilerin ar aş tıı· ıl111a s ı g e r ekmektedir .
Bö lge'de 3,500'den fazla k ö y, ve y a klaşık 4, 000 mezr a v a rdır.
Hemen hemen bütün köylerl e tek hatlık telefon b a§l a nt ı s ı

G-24
ku r ulm uş t ur. Ancak mezraların bir b ö lümü , b u hizmetlerden
yararla nabilmektedi r . Köylerin çoğunda gerçekle ş ecek eko nomık
büyüme ve sosya l değişme, daha yüks ek hizmet talebine yol
aça c ak t ı r . Konvansiyonel na kil (transmisyon) yön temleri , bu a rt an
talebe c e vap ve rmek açı s ından yeterli olmayacaktır.

G- 25
 1980 ım
----------- -------- --------- ---- ------ ---- ------- ------ -------------- ------------------ ---..... ------- .. -- ---.. --- .......
!dm ~:ger ~cp!ac liar: :1g:: ~CÇ~i~
~<rkez Ytr!E:ileli!r su:~s ~:rt.c; Yerl<s=:l.::- ~;u f us
:!lor

.!.D 1YAKAJj j 16?86 31.82 :S C6~ 9 08 .18 J6:595 ıco 15099!

'
-----. -----. -----.. -- ---- .... ----- --... ------------ .. ---- --- ------ .. ---- .. -- ---... --- ----..... --- ----- ---- -.. -----... ------------ --.. -----.. -- . .......
35. 05 : 797: ı 64.:5 43: 12;
D: YAREAKIR 31 em 48. 55 3995": :u: mm rnr mo~5 50. ~ 1 ~s~.;:o 4~. 4~ 934i•: }j~
GAn.Nm : '. 191 ~ 6J.U :95779 lE.5 ac:69 ıco emıı ' . t ..
,...r;. "- 3:;5~~ ı:. 43 l!~ 1Q'
..... J'i ... ı::
KAR&IN 19208i 34. o: 3;m2 66. DO :6!967 m 24400( 37 . 4~ !Ot069 s:. ss 55l~6i
SIIRT 1!3804 41.26 261673 58. 74 mm 1cc : mı; ~5. l 7 :s "7: i :; . 92 s:;H: ~ ~(
mmm 30574 ! Su.'3 296935 49.27 602725 100 4014:0 50 . 49 393i8\ ıu1 : :5rn H:

so:GE TOPLA!!! 1690112 4 .37 13 1 7516 52.63 3~67628

BOLGE HARIC mr.m 17154895 43.6 1 Z!~:wı 5(.29 41 1€9229 100 24i l7m :u: '.16425:: 45.B !535rs91 le'.

19645 001 43.91 2so919iD iE.09 mm57 HO 16S65757 52.(3 :ns:cı l6.97 :CS6!4it ı:~

neo ım ım 198i 1980 1985

idari Yil:ik Dıqer Yillik 7opl~;: Yıl:ıt

Iller M
erkezler .\rtı s
(') Yerlrn:cl.:r Artis (\) Art ıs 1~

ADIYAMAN 116:86 : som 5. 24 250609 :79737 2. 22 367595 ııo; : 9 ı. ::

DIYARBAIIR mm mm uı 3995i2 H2450 l . 97 77Eli0 rn:o: 3.7l
GAZIAJITB? 512918 612938 !.6l 295779 323552 1.81 mm mm ı.63
KARDI N 192085 24l000 U l 372382 408069 1.82 56496 7 es;oe9 : . 9;
sım 183804 237014 5. 22 261573 ;97727 1.92 mm ::rnı ' "
SANLI URFA 305741 mm 5. 60 296995 393584 5. 79 602736 lfü34 5. 6E

BOLGE TOPLAM! ımıı2 214S!4B uz 1817516 2155119 : . 80 35676: 8 m:567 1. s:

BOLGE HARIC TORlm 17954895 2017309 6.60 23214434 21643582 -1.39 41169329 4636 JS91 2.4'.

19645007 26855757 6. 46 25091950 23798701 -1.05 H73695 50664158 ; . s:

 ~[ IYA!!A!I r:mm:R ôAZIJ.Nm ıı.m:ıı ;r:RT s:ıi: :~t'P.:;.
ie:::sı : :ayuk!~ ;u sa;·ı Nufus 5l/: :;ufus Sayı sufus Sayı SufJ; Sa71 :ıufus sa::·ı ~i·~ f~;

rn ,.,
-20(0 : :: '.60 J; _ :5rn~ 53: :uu 04 3::m 'o ·
L: :2::95 5!5 :95 : ~: 3~: : : 56 :.?:6
mı - ım D 29!H 3 :?66E '.
.ı 1157: 2' 5~: 11 ;4s1 s :56'.'E e: : : 4~: ı
lJ:i - 1000~ 5C56 4 :ıı!'. : 13070 :m : .?7(; ~: 't ~ ~ " ! :: : 53:
!~~c· - ıcoc~· m:s ::ı~s ~s:s; : ~: ~; ::s::;
:[CO:-~:m ıı' a: 51: 35 56973 : :a!ı 3555 < : c- ;:J :ı ; -~ ~ ::
:::ı:-ıımc 54055 rn:ı ~:~~;~
!Cn. t 1595.?5 3JC2~ : ı;:?J ; 6~ : :: :
- -
.............. -- -.. . ---.... --------- -----.... ---.... -.. -------.. --........ .. .... -.. - --- -- .. ---.. .. ............ -.. -.. --.. -.. -.... -.. - ...... -........ -... -...... -- -.. .. ---........... ........ .... -..
~:r1ıı 151 34:s9: m sswi ses ~159 ;9 ?3: iım; s~9 ;? ı s~3 · :ı =~ ı . ..
·······----------------------·----·-----------------------------------·-·--------·------------- ---------- ------------- ---------------

········-· --- -. -... - ... . -.... .... -. -- ... -.. . . --..... --...... -· .. ---- --------- ---- ---------.. ----.. -.. .. -.. -. ----------. ------------. --.. -. --------------
~DIYA~!I om mm ü.U!Atl?E~ HAROIN :r:?.: ~A~ ~:~ ~ :.; .... ... "'r
:>"' .. ..:ı

!e:l m~ Buyuklugu Sayi llcf:ıs san Nufus Say: Nufus Sayı :iufus sa;·ı Yu::ls saı: N:ı'." Sci'l ı; u :us
- -
....... --- ----. -... -.. --. -. --. -. -- ..... -. -... - .. -......... ----- . -. -----------.. ---- -----. -- - -. --.. -.. -------. --- ... ----... -.. ---.. -.... --..... -
-:oco .1''
JC 22269 6 685 j93331 59 7 :sam 102 1:m5 m 2s: :: ı 636 :::4?i ;43: ! - ~ ~ 9:6
ZWi-mo 12 33E4 ! 1o 28665 :e 5:3:7
ıoc :- moo
ııooı -20000
1 5· ıo
3223C
... 6 43636
19C59
!l 4053)
16C6C 3JC39
35239
ıc 3fü6

3ı:c~
.... ,v
u:~ ı
:l:;:
~9~!5
!9 ~c: ı:c
:s
,. 1. , . "'
!~ 9:96
. ... .. ı

1000: -500GO :c39: 6784i 61049 mm ı::9! ::ıe: :ı ı c :m

500( 1-100000 53: 19 58335 86: ;: ! 9772f
IOOCO!r 235617 374290 :c; ~: ·57m
-- - - -
.......... -- . -------... ..... ----- -- ---- .. --... -------. --- -.... -- -.... ---... -- ---. ------ .. ...... .. . .... --- --- ----- .. ------............ -- ... ----- --.. ---. --
!CPLAM m 367595 1c5 ;:01so 607 somı 13: 564 96: 510 ;rns3 101 ::::16 ms 35676~a
-- --
···---.. . -.- ... --... -- . -..... --- -.. -.. --... ---.. .. - ----- --
. -.. --- . --. --.. ..... -...... ........ .. -;. .... ..... --... --. -----.. --- .... -.. ----.... -... -.. -- . -.... -. -. -.. -

ım
····--- --- -- ... -... -. -... ---.. -...... ---.... --........ --.. --..... . . --- ------.. ..... --. ---.. .. --- -.... -..... ---.... --------. --........ -. -.. -... ----. ----. --......... ----
ADIYAH.;N orms,;m GAZIANUP HARDIN SIIRT SAll1IURFA B:LGE
!dm ~ Buyatluqu Sayı NUfJS Sayi Nufus Sayi N:ı fus 3ap Nufus Sayi NJfu: Sayı Nu'.as 5..-· ltfJ:
- -- --
..... .... -..... --- . -.. -.-- ·----.. -.. .. .... -.. .. -- .. -.... --... ·--. - --- .. ----- --...... -........ -- ----- ... -- --.. ----. ------------- .... .. .. . ... --.... --. ----.. ---.. --- .. -
·ı -

-:m
2~01 - 530L
50~ !- IOOCO
338 211996
ı;
l
!:505
mı
6i9 4Z4883
ı: 4'.339
45;92
..
583 _;3345
"' ı mi
20955
696 331 065
24 Ei:C'S
4497:
ı9;
9
3
2: ım
:sm
:mı
6"il

lf
;~;m
ıo:
m:s
2J
ım 1288C5
9: :642:6
.,
: 53352
IOOCJ ·20i00 1 l 77 E3 12566 1il 16 270!5 3 mı; :s~ ıs ."l : 3 ~ ! :3
: c~~l - 5CCCO 11563 103895 29031 ıs: :00 :-~: ~ ! :6 5;;4 - ~
ıocoı - ı~oonı 716H 109943 53ES4 :;w:
ıococı ı 305940 mm 10036 '.9fü9 ıcsmr
- --- - -- -- ---- - --
---·- ----- -.......... -- ---.... -- .... -- ---..... --.. ... --- . ----- -.. .. -.. ---- ---.... --.... .... -............ -.. -- -.. ..... -- ---.. -------... ---... ---............ -
10?LAM 356 mı:0 105 934504 6C6 mm 73; mm 5!0 s2rn1 m :m34 361C mrnı
--- --
····· ---. -. ----.. -. --......... ---- --·-.... ----.. ---- -- ----- . . .. -.... --- - ----- -
............... -- -- . ------.... ---.. ..... -.. . -.-- -.... -. -.... -.... -... --. -.. --.. -. -. -
Tablo G.3 GAP Bolgesinde Yerlesim Buyuklugu Dagilimi

1975 1 980 1985

Yerlesim Buyuklugu
------------
Sayi Nufus
-------------
Sayi Nufus
-------------
Sayi Nufus
--------------------------------------------------------------------
- 2000 3482 1662386 3 4 9 2 1721916 3463 1888425
2001 - 5000 68 204118 69 201720 92 26 4 276
5001 -1 0000 18 130682 16 1 09196 21 153362
1 0001 - zoooo 8 116134 12 177172 10 138 983
20001 -5 0000 13 377421 13 4 02 5 03 16 53347 0
50001 -1 00000 2 118439 3 197726 4 23 5471
10000 1+ 3 603351 3 7573 95 4 1 089580

TOPLAM 3 594 32 1253 1 3608 3567628 3610 4303567

Top l am Yuzdesi

19 75 1 980 1985

Yerlesim Buyuklugu
------------
Sayi Nufus
-------------
Sayi Nuf us
-------------
Sayi Nufus
----------- ---------------------------------------------------------
-2000. 96 .8 8 51. 75 96 .78 48.27 95.93 43.88
2001 - 5000 1. 89 6.35 1. 91 5 . 65 2.55 6 .14
5001-10000 0 .50 4. 07 0.4 4 3.06 0 .5 8 3. 56
10001 - 20000 0.22 3 . 62 0 . 33 4.97 0 .28 3 . 23
::0001 -5000 0 0.36 11.75 0 .36 11.28 C .44 12.4 0
50001 - 100000 0 . 06 3.69 0.08 5.54 0. 11 5 .4 7
100001+ 0 . 08 18.78 0.08 21.23 0.11 25.32

TOPLAM 1 00 100 100 100 100 100

- --- ---- ---- - ----- - ------- ----~----------- --- -----------------------
 Tablo G.4 Hufus (1945-85) ve 2005 Yili Tahainleİ"i
( Bgi!iı)

..... --------.. -.. -............... --.... ----.. -........ ---.. --- .. ----------------.............. -............... --.. ---.. .. -.. -.. -.... - .......... -.... - -............. ......... ---.... ------.-........ -.... -.. --
iLLER 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
-· .. -- -........ .. ---.. -----...... --........ --.. -.... ------........ -.......................... ---------.. ------.... -....... -............... -.. ----.. -.. -... .. ... .. -.. -...... -...... --. ......... --..... --.......... ---.. --....
ADIYAMAN 208755 233717 267288 303511 346892 36759 5 mm mııo 551650 615941 683133
DIYARBAKIR 249949 293738 343903 401884 475916 581208 551233 778150 934505 1106869 1307482 1528950 1775991
GAZiANTEP 290058 328343 376969 434579 511026 606540 715939 808697 966490 1142277 1338255 1552116 1788132
KARDIN 23 H51 269490 305520 353411 397880 453092 519687 564967 652069 719114 849147 952874 1062133
sı : n 133627 156703 191234 232243 264832 320684 381503 445483 524741 631912 748094 876746 1020661
SANL!UP.FA 263855 298394 348199 401919 450798 538131 597277 602736 795034 869731 989005 1113347 1241951
- - ---
....... ..... -... -. . .. ----.. --... --..... -.. --.. --... ......... --... -----.. -.......... .. ..... ........ -...................... --..... -------........ -... ----... --.. -.. -- ---... --.. -.. ----......... ---... --............ --....... -..
BCLG! TOPLAMI 1171946 1346668 1774580 2057753 2367740 2803166 3212531 3567629 !303:67 4989014 5783634 6639974 7575000

BOLGB HARIC TURmB 17618228 19600520 22290183 25697067 m23681 32802010 37135188 41169329 !6360891 5205!094 58118210 64618387 71874343

TURKIYB TOPLAMI 1879Cl 74 20947188 24064763 27754820 31391421 35605176 40347719 44736957 50661458 5704ll08 63911844 71258361 79449343

G.IP ILLERININ YILLIK BUYUMB HU! (\)

-- - - - - -
--- ....... -... -----...... . . ...... .. ......... -..... -..... -..... .. -...... ---... -............ ----... -------... --...... -- ..... --..... ........... .. -- - ................... ------------------- ... ·----
1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000
ILLBR 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 199C 1995 1000 2005
-
...... -.. -.......... -.. -.. --.. ---.. --... ----------........... -.... -... -.. ---.. --.. -----........ ----.. -------- ..... -... -- .................. ..... -- .............. ------.. -...... -... -...... ----.......... ...........
ADIYAMAN 2.28 2. 72 2. 57 2.71 1.11 3. 22 1.51 2. H 2. 23 2.09
DIYARBAUR 3.28 3. 20 3. 17 3.44 4.08 2. 30 3. 63 3. 13 3. 44 3.39 3. 18 3. 04
GAZiANTEP 2. 51 2. 80 2.89 3.29 3. 49 3. 37 2. 47 3. 63 3.40 3.11 3. Ol 2. 87
HARDIN 2. 82 2. 54 2. 96 2. 40 2. 63 2. 78 1.68 2. 91 2.Si 2.54 2.33 1. 19
SIIRT 3.24 4.06 3. 96 2.66 3. 90 3. 53 3.15 3. 33 3.79 3. 43 3. 22 3.09
SAHLlURFA 2. 49 3.14 2. 91 2.32 3. 61 2. il o. 18 5. 69 ı. 81 2. 60 2.40 2. 26
---------------------------------·-
BOLGE TOPLAMI 2. 82 5. 67 3. Ol 2.85 3. 43 2. 76 2. 12 3. 82 3. 00 3. DO 2. 80 2. 67
.................................................. ..........................
BDLGS HARIC !URK!YE 2.16 2. 61 2.89 ı. 46 2. 48 2. 51 2.08 2.40 2. 34 2.23 2. il 2.15

TURI: YE TOPLAMI ı .20 2. 81 2. 89 2. 49 2. 55 2. 53 2. 09 2. 52 2. !O 2.30 2.20 2. 20

um NUFUSU ICINDE GAP ILLERI YUZDESI (\)

........ -- .. -..... -.. -...... ------.. ---... -- ... --.... -.. ------------ .. -----..... --... ----... -.. ------.. -.............. -... -.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................ .. ............ -...... -.......... -
ILLER 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
--
........................ ...... ........................... .. ... ---- -........................ .. ....... -----·-··· ·-·-·· .... · · -· ...... ·-. --..... .... . --- ...... ....................... .. . -- ...................
ADIYAMAN o. 87 o.84 o. 85 o. 85 o. 86 o. 82 o. 85 o. 86 0.86 o. 86 o.86
DiYARBAKIR l.l3 ı. 40 1.43 ı. 45 1.52 1.63 1.61 ı. 74 1.84 1.94 2.05 2.15 2. 24
GAZIANTEP 1.54 1.57 1.57 1.57 1.63 ı. 70 ı. 7J 1. Si 1.91 2. 00 2. 09 2. 18 2.25
~.ARDIN 1.25 i. 29 1.27 1.27 1.27 1.27 1.29 ı. 26 1.19 1.31 1.l3 l.l4 ı. 34
sım o. 71 o. 75 o. 79 o. 84 o. 84 o. 90 o. 95 1. 00 ı. 04 ı. il ı. il 1.23 1.28
SAHL IUP.FA 1.40 1.42 1.45 ı. 45 1. 44 1.51 1.48 ı. 35 1.57 1.51 1.55 1.56 1.57

BOLGB TOPLAMI 6. 24 6.43 1.31 1. 41 7.54 1.81 7.96 7.97 8. 49 8.15 9.05 9.32 9. 53

BOLGB HARIC TURXIY! 93 .76 93.57 92.63 92.59 92.46 92.13 92.04 92.03 91.51 91.15 90.95 90.68 90.47

TURKIYB TOPLAMI 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100
Tablo G.5 5001 den Kucuk Yerlesiıler Rufusu,1975-8 5 ve 2005 Yili icin Bqiliı Projeksiyonu (I)

ADIYAMAN BUYUHE INDEKSI

Yerlesiı Buyukluqu 1975 1980 1985 1990 1995 ' 2000 2005 1985 1990 1995 2000 2005

-5001 Yerlesiıler 251026 mm 286601 303203 mm mm mm 100 106 112 118 126
Diqer Yerlesiıler 95866 111068 IH127 185907 230882 276592 323234 100 129 160 192 224

TOPLAM NUPUS 346892 mm mm mııo ssım 615941 683132 100 114 128 143 159

DIYARBAXIR

-5001 Yerlesinl er 386208 411996 466722 496572 528332 562122 598965 100 106 113 120 128
Diqer Yerl es iıler 265025 366154 467783 610297 779150 966828 1177026 100 130 167 207 252

TOPLAM NUPUS 651233 778150 934505 1106869 1307482 1528950 1775991 100 118 140 164 190

GAZIAHT,BP

-5001 Yerlesinl er 286059 298963 31 6750 334074 352346 371618 392834 100 105 ili 117 124
Diqer Yerlesiıler 429880 509734 649740 808203 985909 1180498 1395298 100 124 15 2 182 215

TOPLAK NUPUS 715939 808697 966490 1142277 1338255 1552116 1788132 100 118 138 161 185

HARDIN

-5001 Yerlesiıler 3851!1 376123 398270 417190 437009 457769 480406 100 105 110 115 121
Diqer Yerlesiıler 134546 188844 253799 ll1924 mm 495105 581727 100 131 16 2 195 229

TOPLAM NUPUS 519687 564967 652069 749114 849147 952874 1062133 100 115 130 146 163

SIIRT
--------- -.... --.... ..........~ ............ ---- -----------. . ..
-5001 Yerlesinler 247174 285424 301416 320984 341822 364013 388535 100 106 113 121 m
Diqer Yerlesiıler 134329 160059 223325 310928 406272 512733 632126 100 139 182 230 283

TOPLAM NUFUS 381503 445483 524741 631912 748094 876746 1020661 100 120 143 167 195

SANLIURFA

-5001 Yerlesimler 310896 294603 382941 408210 !35147 463862 495361 100 107 114 121 129
Diqer Yerl esiıler 286381 308133 412093 f6!521 553858 619185 749590 100 11 2 134 158 182

TOPLAM NUPUS 597277 602736 795034 869731 989005 1113347 1244951 100 109 124 140 157

GAP BOLGB SI

-5001 Yerlesinler 1866504 1923636 2152701 2280234 2415424 2558733 2716000 100 106 112 119 126
Diqer Yerlesiıler 1346027 1643992 2150866 2708779 3368209 4081241 4859000 100 126 157 190 226

GAP BOLGBSI llUPUSU 321 2531 3567628 4303567 4989013 5783633 6639974 7575000 100 116 134 154 176
 Tablo G.6 5001 den Kucuk Yerlesiııler Nufusu , 19 75-85 ve 2005 Yll ı icin Bgi!iıı Pro j eksıyonlm i!Iı

AtIYAMAN Toplam Yuzdesi 1\l

Yerlesia Buyutlugu 197 5 198 0 1985 1990 1995 2000 2005 1975 1980 1985 1990 1995 2000 ~ 00 5
...... -.. --.. -------· .. -.. -........ -.. -.. .. ---.. ---.. .... .. -........ -.......... ----- -.. ---- .............. ----.. -
·5001 Yerlesiıler 251026 256527 2S6601 303203 320768 339349 359898 1:.4 69. 8 66.5 62. c 5 s .ı 55 .ı 5: .;
Di1er Yer lesiller 95866 111068 144 127 185907 230882 276592 323234 27.6 30.1 33.5 38. C 41.9 4U 4' .~
--- .......... ----.......... ---- .... -- ............. --............ --.. .................... -.. --- .... .. .. .............. ........ .... ... -
--- .. -.. --.. -.... ...... -........ - -.. --.. -.................. .. -.. -..... ...................... ..
TOPLAM NUPUS 34689: 367595 mm 10rno mm 615941 68313< ıc o 100 1 0~ lJC ı oc l oc 1oc

t!YARBA KIR
....... ...... .. -.. -.. -...... --..... .... .... .. .. -........ --............ .. -.. .. .......... ... ...... .. ..
-5001 Yerlesialer fü208 411996 466722 496 572 528332 562122 598m 59.3 52.9 4U ! U H .! 36. 8 33. j
Diger Yerlesiller :m:s 366 154 !07783 610297 779150 966828 11 77026 40. 7 n. ı 50. ı 55.1 59 .o 63. 2 66.i

TOPLAMNUPUS 651233 7781 50 934505 1106869 1307482 1528950 17 5931 100 100 IOC ı co ıor ;co 100

m IAN'?BP

·5001 Yerlesiller
Diger Yerlesiller
ıs6059 Z98963 316 750 334074 352346 37!6!b m834
129880 509734 649740 808203 985909 1180498 1395298
40. o
60.0
37. o
63.C
3~. a
67. : iD. 8
.,:u-
.. ;3 . 9
' 5.1
: : .L
78.C

TOPLAM NUPUS 715 939 808697 966490 1142277 1338255 1552116 178813? 1 0~ 100 100 lCC ıco IOC ~ cc

HARDIN

· 5001 Yerlesicler 385141 376123 396270 417190 437009 45i769 ~ 80406 74.1 66.t 61.1 55 .l 51.5 48. C l5. :
Diger Yerles i~ler 1H546 188844 253799 3319 24 412138 4951 05 581717 25.9 33.4 38.9 H.l 48.5 5U 5U

TOPLAMNUF US 51 9687 564967 652069 749114 849i47 952874 1062133 100 IOC. O ı co . o IOC .O 100.0 IOC .O ıoc . c

SI:RT

-5001 Yerlesialer ~471 ;4 285424 301!16 320984 341822 364013 388535 64.6 64.1 57.4 50.8 45. 7 41.5 38 .1
Diger Yerlemler 13432 9 160059 223325 310928 406272 512733 6321 26 35.2 35.9 l 2. 6 !9.: 54.l 58 . 5 61.9

TOPLAM NUPUS 3s1so3 mm s:rnı 531912 HS094 876746 1020661 100 100 100 ı cc ıoc ıcc ıro

m LIURPA

-5001 Yerlesiı ler 310896 2946 03 332941 !0821C 435147 463862 mm 52 .1 4U 4 8.~ 16.9 ıu
., -,
,,, 3U
Diger Yerl~siı l er 286381 308133 412093 461521 553858 649485 49590 47. 9 51. I 51.S 53 .1 56.( 58. 3 60 . :

TOPLAM NUFUS 591277 602736 795034 869731 989005 11133C 1244951 IOC 100 100 ıcc ıoc ! 00 1co

GAP BOLGBSI

-5001 Yerlesialer 1866504 1923636 2152701 2280234 2415424 2558733 2716000 58.1 53. 9 50.0 ıs .; 41.S 38. 5 ;5.9
Diger Yer l esi~ler 1346027 1643992 2150866 2708779 3368209 4081241 4859000 41.9 46. 1 5?.0 54.J ıs.: 51.5 6U

GAP BOLGKSI NUFUSU 3211531 3567 628 mm; 4989013 5783633 6639974 7575 000 100 100 ıco ıco ıco 1oc l "ır
!alıl o G. l 10000 den !mk Ter lemi er Nufusu , 2005 Yi!i !cin !qiliı P r o je k sı yonu

BUYUME INO!ISI
...................................... ----------·-·······-----------·-····--·- .. ........ ...................................
iL BIL!OIT! 1!85 ım m5 1000 1005 1!85 1990 19!5 : oco :oo5
..... .............. ....... ........... --·-···········--·--········--·-··---.. -- .................................................. .....

ADI!AJW B!Sl! 11163 10517 21981 25488 18067 100 116 119 113 158
uııu 15510 32001 39537 49118 19518 100 ili 155 193 191
GOLBASI . 12153 30381 11057 55156 71173 100 137 185 149 335
mm 71614 87091 109!SJ mm 118317 100 ın 153 llJ 107
....... ......................................................................................... ........................................ ......................
TOPU! ( 10000+) ıı1oıo 169989 113063 256458 300135 100 111 155 1 8ı 119
iL TOPLAMI 430728 48911 0 551650 615941 683131 ıco ili 118 l!3 159

onmun mı 9515 11 4!3 ımo 14568 16318 100 110 146 112 170
cım 8049 10532 13686 17381 12113 100 ııı ııo 216 2ıı
mıuı 12566 14988 11538 20194 23138 100 119 140 161 1 8ı
UGAII 33109 11111 51601 61289 7!01! 100 114 111 188 138
BISKIL 14861 37550 16386 82784 120201 100 111 22ı 333 463
SILVAX m11 ımı 104418 1396!7 183357 100 169 118 301 100
mm 305910 401181 m11 ı mı oı mm 100 il i 163 100 215
........................... ----------·····--·-·······----·········· ..............................................................
TOPU! (10000+) 412402 5!4500 156135 !!lHO 11932!3 100 Hl 11! 114 183
iL TOPLAMI mm 11om9 ıı o m 1 ımm 1ıımı 100 l ıa l!C i6! !!O

GAl!AKUP nvumı 4606 ım 68!! 8640 10681 100 119 110 188 m
ocumı mı 10937 12723 11668 16783 100 ili 133 154 176
IUIDAGI 5611 7960 lll62 11472 21362 100 140 1 9ı 1ıı 311
ARABAN ıım 17646 16338 38880 ı ıo6! 100 118 136 348 511
ISLABIU 19031 35110 11955 49608 18261 100 111 145 111 101
l!LIS 198ı6 74548 84119 93919 10431 0 100 111 141 157 lH
wım 50061 62208 ım6 89131 101130 100 111 14! ı ıa 1ll
mm 478635 mm 78108! mıo ı 1101006 100 131 163 103 151
.................. ............................................................... . .............................................. ......
TOPLAM il 0000+) 618785 828385 1033131 1114432 ıımoı 100 131 164 103 111
IL TOPLAMI !664!0 ll!2117 1338151 1512116 1788132 100 118 138 161 185

lAlD!I mmı m8 11038 11161 13161 11141 100 lll 114 ili ili
O!lll ıım ı 5m 17231 18084 187!1 100 ll1 113 129 il i
l!AUDAGI 8269 10!37 141!3 18084 13141 100 131 111 119 281
ID!L em 11140 14395 18486 23138 100 132 170 118 1ıa
SILOPI 13071 11216 11401 1!131 37581 100 131 111 213 188
!!DUT 22169 26391 31548 ııııı 43885 100 119 142 168 l!8
cım 19496 35444 42477 10132 18310 100 110 144 lıO l!8
ıımıı 44085 177!! m oı 16261 60328 lOt 108 118 118 ll ı
ıımmı 40851 14139 61811 83818 101884 100 133 166 101 151
IDSA!Bll mı8 63293 8!111 IUI!! 163182 100 140 1!7 m 361
........................... ........................................................................ .......... .... ................................. .. ............
TOPLAM il OOOOt ) 208816 1931!1 363607 443043 146020 100 140 174 112 161
IL TOPLAII 65106! m111 80141 !52874 1062133 100 111 130 146 163

s ım SASOI 5821 mı mı 9846 12163 100 106 136 169 21 1

mm 11141 14186 17639 108!7 24721 100 113 145 111 ı oı
BATUJ mı 9418 1311! 18385 25113 100 141 l!8 116 386
lDITALAJI 11352 16000 11086 1ı o11 ıwı 100 130 171 119 119
lOILDl 17421 34938 3!181 42999 16 3ı2 100 201 125 241 314
mm 53884 617l! 69910 ım8 903!3 100 115 130 141 168
BATl!AI 110036 156460 113011 181569 381991 100 l!i !!! 219 341
.............................. ............................ ................................................ ......................... .......................................
TOPLAM ( 10000+ ) 101831 114018 368111 464104 615876 100 138 11! 216 304
iL TOP LAıtl mm 631912 7480!! 876746 1020661 100 120 ıu !6 ı l!5

S.Dl1A HILVAI mı !5!6 ııou 12614 14363 100 111 110 160 181
BOZOVA m8 11342 13280 15673 llm 100 118 138 163 188
BIUC!l 25998 28163 31311 33111 31143 100 108 110 118 131
cmmım 15781 18861 32410 36168 mıı 100 111 116 140 155
AlCAUL! 15542 10304 16409 34259
44105 100 il i 170 110 286
SDRU'C 15660 31116 3 8ı 39 46166
11116 100 111 111 181 116
sıvım 48333 16316 61819 ıom mo8 100 111 130 145 119
VIRAllSIBIR 45319 66131 . 92096 11934! 111141 100 146 103 181 391
mm 191969 mm 3028ll 310151 418205 100 111 115 !!O 230
........................ ............................................................................. ...................................................................
TOPU! (1OOOOt) 381611 480134 61101! 748575 90!740 100 116 160 196 238
IL TOPLAMI 7!5034 869731 989001 1113341 1241!11 100 109 121 110 117

................................ ................... ............................................................................... ....................................................................

BOLG! TOPLAM (10000+) 198451! 1610160 3346!!1 4134611 511096ı 100 134 16! 108 160
TOPU! IUlUS 130316ı 4989013 5183633 6639974 ııı ı ooo 100 116 134 154 176
--
--·-···················-········-.. .............................................................. ...............................................................
 Tablo G.8 GAP Illerinde Alternatif Nufus ·Artisi

AL?ERNATIF A BUYUME INDm i

--.. ----- ... --.... ----------------.. --.. ----................ --.... -.... -..... -.. --...... -. --- -.. ----.. -.. -- -------- -- .. ----- -- ...

IL 1985 199( 1995 2000 2005 1985 1990 : 99'. ?000 ::005
...... -.. -- ... ----.. -- .. -----........ ----.. -.. -.... -- ............. -- --.. - - -- --
.. ... . . .... -- .......... .. ...................................................... --
ADIYAMAN 430728 508330 EOOEOO 709287 837255 100 : ıs 139 165 19!
D:YARBAKIR 9345C5 1153888 1426404 176245 2176673 ı or ! 23 ıs ; 189 233
GAZIANTEP mm 1185401 1455559 1.86453 ~191553 100 1;~ 15! ıs: zı_,·
KARDIN 652069 774697 92!441 109sm 130ı 761 m l !9 !41 '.68 :oo
srm 524741 651698 B10m ıoom 5 1250933 100 :21 ısı ı92 238
SANLIURFA 79 5034 935 286 ıı oım 1296Hl 1525825 !00 118 139 ı63 !92

BOLGE TOPLAMI 4303567 5209300 63ı5843 7657433 9294 00C :oo 121 !47 178 :ıs

BOLGB HAR!C TURKIYE meo891 51833806 57595001 m oom mmo :oo ı:: ::4 13" ı5ı

TURKm TOPLAMI 506EH58 57043108 6391:844 71 :58361 79449343 :~ c ·13 ::6 ııı 157

A~TBRNATE B ECYUHZ :NDmI

.. -- ............... -........ ---........ -- --.. --..... -.. -- -...... ................... --- -........... -.. -----.. -- .. -----------......... . ........ -----........
: . 1985 1930 1995
.. -- ----- --.... -.. --.. --- .... ----------------.............. ------------ ---- ------
::ooo :~05 1985 '.990 ! 995 mc :es
-- -
--- -- .. --.. -.. --...... - -----.. -.. --
ADml!AN 430728 489623 502664 646299 14 2C2: F'· 111 131 15C 1?2
DIYARBAKIR 934505 :1ıım 1336306 160m~ 19~9~50 '"
109 l; 9 ın : ;2 :o:
GAZIANTSP 966490 : 141775 136262C 1627m 194:2 7: '.er !': !ll 162 2C 1
H.mııı 652069 746187 863239 998186 ı mm !CO 114 :3: 1• : J 11· ~ "I

SIIRT 524 741 627714 m116 9: 7595 1108645 100 l :9 l!5 1; 5 :ıı
SANLIURFA ;95034 900866 1031362 1181584 135227! 100 113 ı:o i49 :iC

BOLGE ?OPLAMI 4303567 5017587 5916907 6977411 8228000 ıc1 0 : ı; 13i 162 l;ı

BOLGE HARIC TURKIYE 46360891 51025521 5!994937 64280947 71221343 100 l 12 1?5 139 154

7URKIYE TOPLAMI 5066445 8 57043108 63911344 71258361 79449343 IOC 113 126 141 !57

ALTERNATIF C EUYUHE ımm

--- ---- --- ---.. --.. ------------- ------ ........ -- .... -....... ------ ......... ---.. ---.... ........ .... ................................. ........ .. ..
lL 1985 1990 1995 2000 2005 1985 19;0 1995 ~ oor ms
------ -- --------- .... --... -..... ---- ..... ---·- .. ------- -.. ---...... -----..... ---.. .. .. .. -- ----- ---- ·- ------------·--- ..
...
ADIYAMAN 430728 482969 547948 621379 ?04325 !OG 11: 127 144 164
DIYARBAUR 934505 1096320 1301356 1544019 1831085 1oc 117 m 165 196
GAZIANTEP 966!90 1126261 1327955 1565011 18436 02 !Ot 11 7 13 152 191
HARDIN 652069 736048 840661 959697 1095081 100 113 !29 147 68
SIIRT 524741 619039 738915 881593 10 51336 100 ııs 141 lE8 200
SANLIUP.FA 795034 888625 100497 2 1136024 1223571 100 !il w 143 161

BOLGS TOPLAMI 4303567 4949262 576!808 6107754 7E09000 lOO ıı 5 134 156 ıcı

aOLGB HARIC TURKIYS 46360891 52093846 58150036 64550601 71640343 100 !12 125 139 155

TURY.IYS TOPLAMI 50664458 57043108 63911844 71258361 79449343 m :13 m :41 111

ALTBRNATIF A: MAKSiMUM SULAMA

ALTERNAm B: l!AKSIMUK mm URETIHI
ALTBRNATIF C: YAVAS GSLISHB
~ablt G.S 5001 den Kucuk Yerlesimler Nufusu. 197H5 ve Alternatif A icin 2005 Yili Pujeksiycnk i ı I)

ADIYAMAN Top!aı Yu :des ı 1\)

Yerlesim Buyuklugu 1975 ım ! 985 1990 1995 :ooc :oc:

-5C01 ?erlesimle: 251026 mm 286601 310901 337162 365!57 39;1 11 ;: .4 69.8 55 .5 6:.2 56.: s: .o ~; . :
oiger Ye:le:i!ler 95865 lll06E i4412? 1974:9 2E332B 342m 4395H :u :c.: ;;,5 ;u o.s H.4 ::.~

TOPLAM NUFUS men mm m;ıs 506330 mm 709m mm IOC 100 iOO IOC IOC 100 ID[

rIYARBAKIP.

-500'. Yerlesialer 386~08 H1396 466722 506294 54922i 595788 60137 5U 5:. 9 i9.9 43.9 ;s.: ;u :~ .-
Dige: Y.:rlemler 165025 360154 467783 647594 877183 115666~ 1529536 40. 7 47.1 5U 5U s:.5 65. : :r.:
TO?LAK NUFUS 651233 778150 924505 1153888 1426404 176:451 21 76673 ıoo :cc ıoo ıcc ı cc ı~~ :cc

GAZI ANTEP

-5001 Yerlemler ~86 0 59 2989E3 31E:SO 343606 372HO 404343 439460 40.0 j 7.0 32.8 <9.r :;.E :2.~ :~. :
Dıger Yer!esia!er mm 509 3~ 649m ~41795 1082819 1382110 1752093 60.0 63.o 6?. : 1:. 0 7U :: .ı 79.9

TOP~AM NUFUS 715939 SC8697 966490 1185401 1455559 :786453 2191553 ı oo ı co ıco ıoc :er ı cc :::

-sooı Yerlesitler 385141 376123 mm mm 4696 r 508407 552347 74.l 66 . 6 5i.I 55 .8 :o.s 46.4 i:.ı
Dıger Yerl esi~ler Hm :88844 :53799 342659 45:m sa706: 749414 25.9 33.4 ~ S . 9 44.2 i9.l 53.C :7.6

:'OPLAK NUFllS mm 5:m: 55:c: 9 774697 921"u 1095469 1301161 100 100 ıro '. DO IOC ıc c :cc

srm
- mı Ye:: emler mı 4 ~e;n : 0!4!6 3:6 9 2 .:54695 mm m:26 6U 6!. l 57.l 5r. : i3 .S 3S.: ;;,ı
D! ge~ Ye:lE>!Ur '.2C9 !SCC 53 :~;3:~ 2247:6 l555 03 c~::56 822707 35.2 35 .9 ı :.6 49.S 56.2 6i.S 65.6

70?L~.M N[?US ı sw3 m~:3 5:m ı :er IOC ı re !(0

smrum
- 50~ : Y
erles:c!er 3'0896 :sm3 3 8 ~5\'. 4:54 !0 450631 mm ;3:119 52. l 46.9 ~& . ~ ~L4 4 ~ı .S 3?. ; 3~.E
L1ger Yerl2siQ!er :emı :oem 412 09: 5198:5 65 09:9 som: 9947C6 47.9 5 :.ı : ı.a 55.5 59. : 6:. ~ 55 .:

?OPLAK ~Ui'US 597277 602:36 795124 9352 96 llO JSH 129674; 1525825 IOC :oc '. ~C ı; o 10C ;c: !)\

m BOLGBS!

- mı Yer l:s1oler 186650~ 1923636 2;:2:01 mmı 2m:!8 :moo; 2966000 su 53.9 su 44.9 H.ı ;:.9 3:.:
cıger ?erlernler 1346C2? 164399: :ısom :rnrn m::ıı ı m m mscoc !:.9 H. t :: .c :s.: 5? .? i U ~ı.~

GA? m;;m NU:'USC 3212531 3561628 43 03567 5:C92 M 63259!2 76:m2 92840CO ı ;o ı c: ı ~c ı co ı oc
 Tablo G. 10 5001 den. Kucuk Yerles!mler Nufusu, 1975-85 ve Alternati f A icin 2005 Yili Projeksiyonlari ıır ;

ADIYAMAN BUYUM& IHDRKSI

................ --- ·-- .... --................. ----.. .... --.. --.. -. . .... -....... -. ..... -.. -- --....................... --- --- ...... -.. -- - --
.. -----.... .. ----- ----- .. . . --.. ----........... ------..
Yerl esiı Buyukluqu 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 1975 1980 :m 1990 1995 : ooo m5

-5001 Yerle siıler 251026 256527 286601 310901 337261 365857 397710 100 102 114 124 134 146 158
Diger Yerlesiller 95866 111068 IH127 197429 263338 343430 439545 100 116 150 206 275 35E 458
. ........................ --. ...... --
-----.... ----. . ...... -----............................................ .... ----.. ---...... .... -.... - -
.... ----- ................ --. .. -.... -.. -...... -.......... -...... --.. ..
TOPLAM NUFUS 346892 367-595 430728 508330 600600 709287 837255 100 106 124 H7 173 2D! 241

DIYARSAm

-5001 Yerlemler 386208 411996 466722 506294 549221 595788 647137 ıoo 107 1:1 131 m 154 16s
Diger Ye rlesiıler 26 5025 366154 467783 60594 877183 1166669 1529536 ıo o ı3s 11 244 rn m 577

TOPLAMHUFUS 651233 778150 934505 1153888 1426404 1762457 2175673 100 119 143 177 219 21 334

GAZIANTRP

-5001 Yerlesiıler 286059 298963 316750 343606 372740 4043!3 439460 m 105 111 m 130 141 154
Diger Ye rl esiıler 429880 50973( 649740 843710 1085171 138(997 1756467 100 li9 151 196 252 322 409

TOPLAM HDFUS 115939 808697 966490 1185401 1455559 1786m 2191553 100 113 135 166 203 250 306

HARDIN

-5001 Yer lesialer 385141 376123 398270 432038 468670 508407 552346 100 98 103 112 122 132 14:;
Diqer Yerlesimler 134546 188844 253799 343911 454 260 588832 752351 100 140 129 256 338 438 559

TOPLAN HUFUS 519687 564967 652069 774697 921441 1095469 1301761 100 109 125 49 177 211 250

SIIRT

-5001 Yerlesiıler 217174 285424 301416 326972 35 4695 38!769 mn6 100 115 122 132 144 156 m
Diqer Yerlesiıler 134329 160059 222325 325779 456912 623883 835562 100 119 166 20 340 464 s::
TOPLAM NUFUS 381503 445483 524741 651698 810;9s i007~25 1250933 100 li7 l3S 171 :ı: :H 3:5

SANLIURPA

·5001 Yer les:Jler 310896 294603 382941 415410 450631 mm 531120 100 95 123 ;34 1!5 15 '.7!
Diger Yerlesiıler 286381 308133 412093 5<1387 652689 309997 998004 ıoo 1C8 144 ıa2 2:0 :a3 m
TOPLAMNUFUS 597277 602736 795034 935286 1101540 1296741 152582 5 100 !Ol '33 ;57 184 :17 255

GAP BOLGRSI

-5001 Yerlemler ıe66504 1923636 2152701 2335221 253321E 2748003 :986000 ıoo m 115 m 136 ili 160
9iger Yerlemler 1346027 164399" 2150866 2874079 2782624 4909429 6298000 100 ı:: 150 :14 28: 355 l68

GAP 80LGRSI NUFUSU 3212 531 3567628 4303567 5209300 6315942 7657432 9284COO lOO 111 rn 1E2 i97 :ıs :s9
Tablo G.11 10000 deo Buyuk Terlemler Nu fusu, Altmatıf A !ela 2005 Tıli Projeksiyooo

BUYUK! IND!IS I
-------------------------- ---------------------------------------- ·------------------------·---------
iL mıom 1985 ım ım 2000 2005 1985 1990 1995 2000 2005
··-····------·------------ ---------------------------------------· ---------------------------··------
ADitU.U BISII 17763 1815! ıım 25129 29152 100 103 ili 111 166
UBTA 25510 28475 36851 18!36 51992 100 l1l 111 190 201
GOLUSI 22153 210JJ J82ll 51178 11832 100 121 113 116 351
mm 71611 77191 101056 121801 155661 100 108 112 ili 117
--------------- -------·-------------------------------- -----------------------------------
TOPLAll 1 1 ooooı ı 137070 151258 198603 '211816 311940 100 110 115 181 230
iL TOPLAMI 130728 508330 600600 109281 831255 100 118 139 165 194

Dmmm KAVI mı 10230 13D88 14400 17151 100 107 137 150 179
mu 801! 9115 12801 11181 23283 100 117 159 213 289
mıııı 12566 13399 16108 19962 21739 100 107 ili 159 197
llGAll Jll 09 36756 18m 61573 83051 100 111 115 185 250
mm 21862 11817 65160 102013 151181 100 168 261 llD 633
SILVAI 15825 86136 121 ll8 172147 ııom 100 188 266 376 52 4
mm 305910 117531 582097 751316 980958 100 116 190 216 321
······--------- --------------··----------------··-···-- -----------------------------------
TOPLAM110000+) mıoı 611176 858821 1137781 1521111 100 153 103 m 361
iL TOPLAlll 934505 ll53888 1116101 1762157 1176673 100 123 153 189 233

GAl!AmP momı 1606 1867 6130 8528 11226 100 106 110 1!5 141
OGUllLI 9547 mı 11867 14178 17639 100 lOl 111 151 185
NUlOAGI mı 7081 10111 11111 11451 100 115 184 m 396
ARABAB lll76 15101 11565 l 837l 59976 100 11 1 220 lll 537
ISLAR!Tl 29031 38961 18782 61039 76311 100 131 168 210 163
mıs 59876 81702 97819 115610 136667 100 138 163 l!l 228
nm 50067 6901 3 87011 109676 138135 100 138 171 219 27 6
mm mm 696608 90935! 11!6839 1511871 100 116 190 250 m
.............................................................. .............................. --------------·····----------------
TOPLAM 1l0000+} 628785 911111 1187893 1548785 20.34021 100 115 189 216 323
iL TOPLAJll 966490 1185401 1155159 1186153 2191553 100 113 111 185 221

MAIDll TISILLI 9798 9189 11320 12975 11968 100 100 116 ııı 153
Dllll 13!75 13910 16037 17828 19749 100 100 115 128 11 1
MAIIDAGI 8169 9699 13207 17828 21127 100 117 160 216 295
iDiL 8165 9819 ıım 18215 1113! 100 117 158 115 m
SiLOPi 13071 15167 20818 28724 39199 100 ııı 160 220 302
MiDYAT 2216! 13405 29358 36806 16111 100 106 131 lH 208
mu 29196 31133 39527 19124 61ll7 100 107 131 168 208
mm 44085 ı mo 18189 55166 63106 lOO 96 110 126 111
ıımmı 10852 mu 787ll 103012 131798 100 111 l!l 251 ııo
IUSATBll 15178 56130 83016 116875 llll07 100 124 181 259 380
............................. ............................... ............... ....................... ...... ........................................................
TOPLAJI (1 0000+) 108826 ıııuı mm mm mııı 100 130 169 119 287
iL TOPLAMI 652069 111691 921141 1095469 1301761 100 119 111 168 200

SiiRT SASON 5811 5163 7315 9698 1188! 100 94 126 167 121
SllRAl 12111 13166 16384 20583 25986 lOO 108 135 170 214
BATl!Ali 6665 ım 12211 18109 17025 100 125 181 272 105
IUITALAJ 12ll1 11151 19586 16619 miı lOO 115 159 216 293
IOILUI 17111 30899 11353 mu
ımı 100 111 209 213 ıı o
mm 53881 ımı H!ll 78175 95005 100 101 111 lll 176
BATMAW 110036 172196 246619 31911 4 ıoom 100 157 121 318 m
............................. .................................................................. . ..... .........................................................
muıı ııoooo+ı 205831 181811 mm ııım 755594 100 138 191 260 361
iL TOPLAMI 521711 mm 81mı 100102 ı mom 100 111 114 192 238

s.um BILVAW 790711032 13179 ll719 18818 100 110 167 199 138
BOZOVA 959810159 12681 15651 18918 100 109 132 163 197
mmmu 25781 2661' ıom 36124 11993 100 103 110 110 163
mım 25998 32316 37198 11319 16045 100 121 113 159 111
AICAIAU 15512 18721 15123 31118 ı m1 100 120 162 120 300
suı uc 2mo mı2 46125 57980 12738 100 111 180 226 283
sıvı m 18J33 61152 71811 87185 100765 100 131 155 181 208
VIRAHSIHIR 15329 76113 109656 161011 mm 100 168 m 355 511
mm 191969 212197 360516 161160 587240 100 110 181 131 301
··--····-· ····- ----··-----·······----------·------·-··· ---········-------------·----------
TOPLAJI (10000+} 381612 mm 109393 909381 1163531 100 111 186 138 305
iL TOPLAMI 795031 mm 1101ııo mm1 1525125 100 118 139 163 192

-----------------------··· ..........-------------------------------- .............. .......................... .....................

BOLG! TOPLAM (10000+} 1984529 mom 3703660 1839614 63911 03 100 111 187 211 322
TOPLAJI ıum ııo3m 5109ı oo 6ı1181 2 mım mıooo 100 121 117 178 116
-----------------··-----------------------------------·-------------------------------------------------·
 Tablo G. 12 5001 den kucuk Yerlesiıl<r llufusu , 197 5-85 ve Alternatif B icin 2005 Yili Projek siyonlari {! )

ADIYAMAN Top l aı Yuzdesi (\ )

Yer l e s iı Buyuklugu 1975 1980 1985 1990 1995 2000 200 5 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

·5001 Ye rle s iıle r 251026 256527 286601 297639 309103 321008 33 2038 72 .4 69 . 8 66. S 60.8 SU 49.7 H.7
Oiger Yerlesi ı le r 95866 111068 ı uı21 ı sım 253561 325291 4099 84 21 . 6 30.2 ıı. s 39.2 4s. ı so . ı ss.3

TOPLAN NUFUS 346892 367595 00728 W 623 562664 646299 H2022 100 100 100 100 100 100 100

OIYARBAm

·500 1 Yerlesi ı ler 386208 411 996 466 722 484698 503366 522153 541553 S9.3 52.9 H.9 43.6 37.7 32.6 28. 1
Oi ger Yerlesiı ler mm mm 4677 83 626725 83mo 1083189 1387537 40.7 47.1 so.1 su 62.3 su 71.9

TOPLAN NUFUS 651233 mıso rnsos 1111m 1336306 1605942 1s2soso 100 100 100 100 100 100 100

GAZI ANTEP

· 5001 Yerlesiıler 286059 298963 3167SO 328950 H 1619 3SW6 367107 40.o 37.0 32.8 28.8 2s. 1 21.8 1u
Oi ger Ye rlesiıle r 429880 509734 mm 81282s 1022 001 ımo31 ıs1sı10 60 . 0 63.o 67.2 11.2 1u 1u 81.1

TOPL AN NUFUS 715939 808697 966690 1141775 1363620 1627807 1942277 100 100 100 100 100 100 100

NAROill

· 5001 Yerlesiıle r 385141 376123 398270 413 609 429539 U6083 461930 74.1 66.6 61.1 55.4 49.8 4U IO.O
Diger Yerlesiıl er 134546 188844 253799 332S78 433700 5S2103 691763 25.9 33.4 38.9 H.6 SU SS.3 60.0

TOPLAN NUFUS 519687 564967 652069 H61 87 863239 99 8186 1153693 100 100 100 100 100 100 100

smr
-500 1 Yerlesiıler 247171 285W 301w 313025 325081 337501 H s211 6U 64. 1 SU 49.9 42.8 36 . 8 ll.S
Oiger Yerlesiıl er mm 160059 mrn rn m m o3s m m mm 35.2 35.9 41.6 50. I 57.2 63.2 68.S

TOPLAN NUFUS 381503 US4 83 52rn1 mrn 7S9 116 917595 11om6 ıoo ıoo 100 ıoo ıo o ıoo ıoo

SANLIURFA

·5001 Yerles i ı ler 310896 294603 382941 397690 413007 428914 H4100 52. ı u.s 48.2 u. ı 40.0 36.3 32.8
Oiger Yerlesiıler 286381 mııı rnos3 503176 mm 1s2610 908172 47.9 51. 1 51.8 S5.9 60.0 63.7 61.2

TOPLAMNUFUS S9 7277 602736 795034 900866 1031962 11 81584 13 52272 100 100 100 100 100 100 100

GAP BOLG ESI

· 5001 Yer le s iıler 1866504 1923 636 21 521 01 223551 1 2321 11s zt1ıııs 24960 00 58 . 1 53.9 50.0 44.6 39,2 ıu ıo . ı
Oi ger Yerles iı ler !H6027 1643992 21S0866 2781 971 3595 192 4566278 5732000 41.9 46 . 1 50.0 55.4 6o.8 65.1 69.7

m BOLGESI NUFUSU 32 12531 3567628 m3567 5017588 5916907 6977413 8228000 100 100 100 100 100 100 100
Tabl o •3. il S001 den Kucuk Yerlesiıler Hufusu, 1975-85 Ye Alternatif B icin 200S Yil i Projeks iyonlari (II)

ADIYAMAN SUYUNE rnms ı

Yerlesiı Buyuklugu 197S 1980 198S 1990 199S 2000 200S 197S 1980 198S 1990 199S 2000 2005

-S001 Yerlesiıler 251026 mm 286 601 mm 109101 121008 moı8 100 102 111 119 123 128 112
Oiger Yerlesiıler 9S866 111068 1u121 191984 2sı s 61 325291 mm 100 116 150 200 264 ll9 128

TOPLAN HUFUS 316892 mm u0128 mm mm m299 H2D22 100 106 121 141 162 186 rn

OIYARBAm

·S001 Yerlesiıler mm 41 1996 mm mm 503366 mısı 5' ıssı 100 101 12 1 126 130 135 110
Oiger Yerles i ıler mm 366151 W78l 626725 8Jmo 1083189 ll875J7 ıoo 138 111 215 rn m 521

TOPLAM NUF IJS 6Sl2ll 7781SO 9HSOS 1111'23 IJJ6306 1605H2 1929090 100 119 ıu 111 205 211 m

GAZIAtHEP

-S001 Yerlesiıler 2860S9 298963 J167SO J28 9SO 34 1619 354176 3671 01 100 105 111 115 119 124 128
Oiger Yerlesi ı ler 129880 5097H S.SHO 812825 1022001 1273031 IS7S170 100 119 151 189 238 296 366

TOPLAM HUF US 115939 808697 966190 1141775 1363620 1627807 1912277 100 113 135 IS9 190 2Z1 l1I

NARDIN

·5001 Yerle siıler ı 8rn 1 376123 398270 W609 429539 H608J 461930 100 98 103 107 112 116 120
Digı:r Yerlcsiıler 134546 1888U 253799 ll2578 433700 552 103 691763 100 110 109 241 122 rn rn
TOPLAN NUFUS 519687 561967 652069 716187 86 3239 998186 1153693 100 109 125 1H 166 192 222

SiiRT

-SOOI Yerlesiıler 2471H mm ırn16 ı1ıo25 325081 137601 m211 10 0 115 122 121 132 131 141
Diger Yerlesiılcr 1Hl29 160059 223325 314689 4HOJ5 579994 1S9J7S 100 119 166 2H 323 U2 565

TOPLAN NUF US 381503 445483 524H1 627714 759116 917595 1108646 100 111 138 165 199 241 291

SANLIURFA

-S001 Yerlesiıler 310896 294603 382941 397690 413007 428914 H4100 1,00 95 123 128 lll 138 143
Diger Yerlesi ı ler 28638 1 l081ll 412093 503.176 618955 752670 908172 100 108 1H 116 216 261 311

TOPLAM HUFUS 597277 602736 79SOH 900866 1031962 1181584 1JS2272 100 10 1 ııı 151 17l 198 22 6

GAP BOLGESI

-5001 Yerlesi ı l er 1866504 192 3636 2152701 2235611 2321715 24 11135 H96000 100 103 115 120 m 129 IH
Diger Yerlesi ı ler 1346021 1643992 21 S0866 2781971 3595192 4566278 5732000 100 . 122 160 207 261 ll9 126

GAP BOLGESI NUFU SU 3212 51 1 3567628 4303567 5017588 5916901 691H1l 8228000 100 111 114 156 184 211 256
 ?ablo G. il ı oooo den Buy~ t Terlm eler Nufosu, Altemtı f B ım ! 005 Yılı Proı etsıyono

BO! OME JNDElSI

---------------------------------------- ---------------------------------··
--··-· ·-···-·-·· --- -······
iL mıD m 1! 85 199D 1995 1985 1990 1995 ıooo
ıo oo ıo oı ıoo5
--------------------······ ---------------------------------------- ---------··················--------
ADl!AJIAN BISNI 1776l 18928 ıt60ı
ıı m 28096 100 107 ııı ll9 158
IAHTA 2551 0 29522 37163 17506 19198 100 llE 116 185 191
GOLBASI 2215l 2 s oı 1 3859l ıııı ı 74219 100 ı ı1 171 ıı ı l l5
mm 715 11 80315 102911 122108 118497 100 112 141 171 ıo1
--------------- ----------------···--------------------- -----------------------------------
TOP LAM I100001) 137070 156821 . ı oom 247991 l OOllO 100 ili 116 181 m
i L TOPLAMI ııoııs mm 562661 616299 712022 100 i li ili 150 172

ommm ııuı 9575 10589 l ll77

l llOI 15l35 100 ili 138 ın i li
mm ı ım ıım 16821 ıı t76
12891 100 101 !Ol ili 176
CiHAR 8019 13869 16519
19547 ılm 100 ı 1ı 205 213 ı9l
IRGAll ll ı09 l 8016 moı 60 291 79100 100 115 116 t8ı ı ls
BiSMiL 21852 10753 6 ıı87 93981 llll l6 100 161 251 m m
mv.ı.ıı 1 58ı 5 8388l 115316 15859l 215262 100 18l ı 5ı 316 m
mm 305910 135827 551355 193109 878986 100 112 180 ıa 1 227
........................................................................................ -----------------------------------
TOPLAJI I 100001) 122402 mm 820177 105511! 1376536 100 liO 191 ı5 o m
iL TOPLAJll !31505 11 11ııı lll 6306 160 5 91 ı 1!2!090 100 119 113 172 106

GA!IAHUP uvomı 4606 5037 mı 8351 ıom 100 109 111 181 m
OGOllLI 9547 10075 11917 11177 16800 100 106 125 118 176
HOlDAGI mı mı 10181 ımı 21 381 100 ıı 9 185 261 l7J
AWAN 11175 16255 ımı 37578 mıı 100 115 ı ı1 336 511
ISLABJU ı9 0ll m ıı 1 6ı06 mıı
68406 l OO 131 159 191 m
mıs 59876 80538 92653 106507 122450 100 IJ5 155 178 105
WillP lOD!l mo1 sım 101011 ııım 100 il i 165 2oı m
mm 178635 678385 86132! 1102601 1111163 100 112 180 2lG m
--------------- ---------------------------------------- ---------------------------·-------
TOPLAM 1100001) mm m ıoı ıımn ı ııı o ı ı 18ll80t 100 ıı ı 180 ııs 291
iL TOPLAJIJ 966 490 ıı ıım 1363620 1621101 1 91 ııı1 100 118 111 168 ıoı

KARDIN l!SILLI 97!8 lOt l l 11397 lı7o5 ıı ıı6 100 !Ol 116 llO 115
Dllll 13975 11109 16116 17158 18810 100 103 115 125 lll
KA!IDAGI 8259 10010 ım 1 17158 ımı 100 ı ıı 161 2ll ı8 t
!Di L sm 10226 13187 17816 2m ı 100 121 159 211 278
SiLOPi ll071 1580) ıo9 90 ıs ııı 37619 100 ı ıı 161 115 188
MiDYAT 22169 21227 mı1 36011 13930 100 109 133 163 198
Cllll ı9m ıısı 139795 18397 5810! 100 110 ll5 161 198
mm ll085 16151 18818 mıı 6038! l DO 105 ili 123 137
ıımmı 10852 58J95 71575 91902 120786 100 113 ı sı ııı 296
NUSAYBIH 15178 58101 83579 111117 163317 100 129 l85 253 362
--------------- ---------------------------------------- -----------------------------------
TOPLAM I 100001) 208125 280321 mm mm 561 372 100 il i 168 ııı ı10
iL TOPLAMI 652069 716187 mm 998186 1153693 100 111 ll ı 153 177

sım SASOI 5811 6508 739 5 9196 11276 l OO ili ııı 153 211
SIUH 12111 l l6ı8 16196 ı o t55 21750 100 Ilı 116 155 ıo ı
BATllAI mı 8621 lm ı 17733 ım o 100 129 185 266 386
lOlTAW 12352 11611 19719 26066 31 151 100 119 160 211 279
lOlLOl 17121 31981 36611 11173 55129 100 181 210 ı ı8 ııı
mm 53884 ım1 6511l 76 551 90481 100 101 lıl ıı ı 168
BATllAI 110036 167981 mm 321902 118163 100 153 2ı ı ı9J 108
--------------- ................................................................ -----------------------------------
TOPLAJI 1100001) 205831 300023 381115 503880 692592 100 116 187 115 m
iL TOPLAMI mm 627711 759116 917595 ll08616 100 110 115 115 211

s.um BILVU 7'07 10713 12183 11181 16852 100 136 158 183 ıt3
80tOVA 9591 10127 12770 1532! 11018 100 113 lll 150 188
CIJLAIP!lll 25781 27550 Jll95 15311 1mı 100 107 121 137 155
BlllCJI ıms ıım ıım l81 02 ıım 100 ı ıı 116 117 159
AICUALI 15512 19312 25391 33501 ıım 100 125 153 216 286
SUIUC ımo ıım 13689 · ııus 55l77 100 110 170 ıo8 251
sıvım 18313 63051 70892 som 90290 100 llO 117 167 187
VJl.l.JSIB!l mıı 711Sl 101861 118l74 ıos 086 100 161 229 117 15!
mm 19191! 265017 311501 121912 526196 100 136 175 118 270
------ -... ----- -·- .. -------- --- -...... --....-........ --........ --.. -... ----------------···---·------------
TOPLAM il 00001 ) 381612 527540 mııı 811120 1050331 !DO 138 l77 221 275
iL TOPLAMI 795034 9oom lOltm ıımsı 1352112 100 113 130 11 9 170

-------------------------- ------------·-----·--------------------- ------·------·------·--------------

BOLGI TOPLAM 1100001) 1981 5 ı9 ı 79 080 1 mıııo 1527210 581607 5 100 111 180 2 ı8 29l
TOPLAMHU10S 1303567 5017588 5916907 6977113 8228000 100 117 137 t6 ı 191
----·------------------------------------------------·····--·------ -----------------------------------
!ab:o G.'.5 5001 den Kucuk Yerlesimler Nufusu , 197H5 ve Altmatif B icin 2005 Yıl! Prcır:ks~yc nlm ,: .

l:DIYAKAN Toplaa Yu zıiesi ı ı

Yer:esio Buyukluçu 1975 19SO !985 1990 1995 2000 2005 1975 19sc 1985 !990 :995 :o o~ : : ~s

-5001 Yerlesia:er 251026 25652 286601 297639 309103 321008 3320;0 72.4 69 .S 6E.: El.6 56.4 51.: i l. !
:ıger Yerlesiıler 95866 111068 ıHm mm 23sa4s mm mm .7 .6 ;c. 2 33. : 3s . ; o .6 ıs.ı s : . ı

TOPL.\K llUPUS 346892 mm mm 482969 mm :213 9 oms :co ıoc :cc 1c ~ ! ~c m ı: c

DiYARBAKIR

-5001 Yerle: iıler 386208 i11996 466722 484698 503366 522753 541553 59 .; s:.9 19.9 44 .2 :s.7 33.9 29 .6
D'.ger Yerlesimler 265025 366154 467783 s11622 mm 1021 : 66 1mm H .7 47. 1 50.1 55.3 61.2 56.1 ~~ .l

~OPLAK NUFUS 651233 776150 924505 1096320 1301356 1544019 1831 085 10~ I "" ı c~ ı cr ıc ~ l:c-

'.iAZIAllTBP

-:oo: Ytr'.emler mm mm 3167: ~ mm mm mm m 101 4U ;;. r 3:. S :9. : 25. 7 2: .; :u

Diger Y<rlesıwler mssc 5C97 l4 mm 797311 986336 l:ı c m :mm 6c.c 03 .: c :. ~ Re.: 7L ~ 7~.3 2 c.~

TOPLAM NUPCS mm mm 966490 1126261 1mm 1565041 1842602

~ARDIN

-5 0Ci Yı:r les:rlcr m:n nm mm mm mm mOBJ mm 7U 6U 6:. : 55 .: 51. 1 H.5 ı:.:

Dıge r Yerl m;ıler mm :s0m :s3 93 n:m H:ı:~ 5:361 4 533:sı :s .9 3 3 . ~ ;s.9 ~3 . 3 ~ 8 . ? =~ . : :;.;
TOP :;j NUFUS ~19687 ssm: mm 2600 ?4 ~E6ı ?5m: 109: 081

SI!R7

-s ~c . Ye:lesıoler 2471H ·~m4 mm 213025 m os ı ~3 6Cl :m:: 5U EU 5~.! 5:.E H.C 3U ;; . :

C:ger Y.:r:esı~le: ım29 1:0059 mm moı; mm 54299: 70:065 J;. ~ ;s.9 ;:.6 ~ ~.~ ::.: ::.? s:.:
TOPL\K KUFUS ı015C3 445483 ;2m1 mm ;3em mm :osırn

-SOCi Yerl<sioler 310896 294603 302941 397690 413007 42E91! 444100 52.1 4U l o. : 4U 41. : 37.E 3U
Dıger Yerlesı~ler 286381 308133 412093 490935 591965 70711 0 839471 U.9 sı.; Si. ? 55.: SU 62.: 65.4

TOPLAM llUFUS 597:77 602736 795034 888625 1004912 1136024 128357! :cc i:c ıc~ ı~r ı cc l '' :oc

GA? BOLGE~I

-5001 Yer.esıol.:r ıamoı ımm 2152101 22256!1 2321715 m1m 24mor. 58.1 53.S su 45 . ~ \ 0.3 35.: ı:. ı
Di;er Y=rlem ier !346n7 1643992 2150856 2713651 3440092 42965! 8 521200C 4!.9 l6. I 5C.O :u 59.7 &t.: c3.'.

4AP B:lLGESI musu 32:253! 355 762S 43C3567 49492E 2 5761907 6707753 :amoo IOC ıcc 1:c 1~: 1c: ::c
 :a:ı ıo G.16 ;co: dE~ Ku: ak ·!er!e:1ılc: Mm, 1915-25 'le .ı.lt:rnat!f: 1~1n 2CC5 Y!lı ?n;ei:siycnlm

rlDIYAMAN BUYUHE INDiKS!

\'erlesiı Buyuk!u~l ım 19so ım ım 1995 : oocı 2005 !97i :980 !9S5 1990 1;95 2000 20 &5

- 50~! ·:erles'.~lc
Dqer Ydemler
:s:o2E mm
9586 5 ı ıı r 68
?86EOJ 297639 309103 321008
ım21 :8rno :38845 :00311
mm
Jı: : s
10[
iC'J
10:?
115
1il
ı 5r
119
! 93
l ??.. 12S
313
13:
m
TC?LAM NJF'.JS fü892 ?6 : 595 ~3 07 28 48:969 547948 621379 04325 ıc r 106 124 ·;9 ı5a 119 :c;

Dm.RBAKIR

-5001 Ye: lrn~:er :sms mm m1:2 mm 503366 mm 54Ji53 IC•O !Oi 121 126 130 135 14(
C:qer Yer !emler : m ıs 366154 mm 5!JEZ: mm :021266 1289532 ıoo 138 n :Jı 201 ;ıs 48:

651 : 23 rn:5o rn5c5 1 ~ 96320 !301356 !544019 ımo8s 100 1:9 143 168 2CC m 28:

:AZI ANTEP

· 5001 Yerlemler : ss!59 :se953 3:c 50 328950 mm mm mıo; IOC IC5 ı:ı !15 11~ 1:4 ı::
Diqer Yerlesiıler mesc 509/H mm ;9 m mrn ::rn:6i ıcms ıoo 119 !51 ıs5 :29 :az :?!:?

1Q?LAM NUfü ' 15939 8?869 956490 ıı :6 26i m;m :s65 041 ısrnc2 IOC 113 i35 ıs: 185 :ı~ :s2

- mı Yer:esıole:· mı4; 2:6!23 mm 41 ~ 609 mm m m mm ıoo 98 !O:? ıo: 112 ::6 ı:o
Cqer ?erl2s!~ler ı m46 ı2a8H mm :22rn rnıı: 5136i4 6?3ısı IOC 14C 189 :4 0 306 382 li'.

TOPLA~ NU?US SE 587 56l967 E52069 736048 840661 959697 1095081 IOC 109 ı:s !!: 162 185 Zil

s:m
-sno: Yerles1oler :0 :74 :si;24 mu 3!3025 moeı 337601 349271 1CD 115 122 127 132 137 Hl
D:qer Yerlesimler 13;329 16 0059 :m:s 306014 mm mm 702C65 100 119 166 228 308 405 s:ı

TOPLAM 9UFUS 381 503 445483 mm mm 738915 mm ıosı336 100 117 138 162 194 : ıı 276

SANLIURF;.

-5001 Yerlemler ı:om mm mm mm 413001 ı2arn 444100 ı oo 95 m 128 m 138 !43

Cıqer Yerlesıı!er :smı ı c sı23
412093 mm 591965 1orıo mrn ı oo 108 ıH m m m :93
-- -
-- .. --.. -------- - --- -- - - - --- -
---..... ... ---- .. --.. ---------- ......... -- .... - -..... ...... -------.. .. --.... -- ........ -- - --
.... --. ...... --------.. ---.. - ---....
TOPLAM NUFUS m: 1; so2136 795034 88862 5 10049;2 1136021 12sı 5 11 ıoo ıoı 133 149 168 m :15

GAP BOLGBSI

-5001 Yerlesıcler 1866504 1923636 2152i01 2235611 2321715 2411 135 !496000 100 103 115 120 12! 129 134
Diqer Yerlesimler 134E027 1543992 21 5086 6 27136 51 3440092 4296618 5313000 100 12: 160 202 256 319 395

:iAP BOLGBSI NUPUSU 2212531 3567628 4303567 4949262 5761807 670775 3 ?809000 100 111 134 154 179 209 :o
?ablo G.11 10000 den Bu yut. Yerlemler Nufusu, Altmatıf c icın 1005 'lılı ırcıeksıyonu

8UYUKE INOEISI

ll mıDm 1!85 1990 1995 2000 2005 ım ı9ıo ım 1oco :m

&o:n~.AR am: ım1 ım; 2l0!9 ımı 21014 100 110 111 140 15!
um mıo 10190 38D17 li978 om 100 110 119 188 191
GO~BASJ 22153 29041 39179 53963 74031 ı oc 131 ııı lH lH
mm mıı mso ıosm mm wos3 !OD ııs 147 ııı ıoı

TOPLAY. {10000+} :ııo7D IS1!93 2D4671 mm 299561 ıoo 119 m ııı m

it TOPLAMI 430728 mm 511!18 S'1319 104325 !OD ııı !17 ;14 i!I

DIYARBAl:l Hm 9575 lllDl 13S4S !HiS 16181 100 l!S Hl 151 !7:
C!NAR 8Dl9 102:1 13319 11100 m83 !OD 127 lSS lll :ı;
mm ııs6s 11511 ıııo6 ımı m8ı !DO l!S 13e 159 !S!
!RGANI 332D9 moı ıom mıı 79838 100 110 152 18S :ıc
mm ms2 ı o:D ı som 90593 ıımı !OD 1S2 :15 3S4 54C
SI>YAN ısm 8ms 112m 112m 2omc lOO ısı :ıs ll4 14'
mm mm rnm s39;39 mııs mm !DO 111 11! :ıs i,;

toPm {lODoo.ı mm 630075 m:Ds ıcm ı8 ıı181ss ıoo ıs ; 191 w l"

iL TOPLAMI 9JISOS 109S320 !301JS5 1HID19 1831085 ıoc 117 ı:ı 161 ııs

GAllANUP YAVUZELi 160S 5281 mı 8537 ıom 100 115 :ıı ıeı ~H
OGDmI 9511 10567 ıım 11194 ım1 100 111 !JO ıs: !"
NURDAGI mı mı 10851 1528821583 100 136 l!l 27~ ;s1
ARABAN 11175 11050 25611 3811857655 100 !53 2:9 lH :ı6
IS!J.H!Tl 29031 37525 45115 Sll066510~ 100 119 155 H7 ::ı
mıs 59816 1m2 9Dl6S ıom8 11m3 100 113 151 :71 ıı:
NllIP 50067 S5168 som 91399 ıımı !OD 133 ııı 195 :1:
mm mm mm 81D991 10S1851 1342912 100 110 ııs :ıı

!OPL.ı.ıı ı ıcooo+ ı mm mm ıo9ııs ı 13S!SD9 ımısı ıoo 139 1'4 :ıs :ıı
JL roPwn mm 112s2sı ıımsı ıımu 18mo~ !OD :11 W :6: 191

MARDiN Y!SILLI ma ıom ıısoı ımo 11389 ıoo :Da 120 :ıı w
omı 13rn 11114 ımD 17848 ısısı ıoc ıos ı: o ı:s ::e
MA!IJAGI 8269 10531 13769 11!18 23182 100 !ll 167 ::o 251
IDIL sm ıDm ıım ısm :mı ıoo 121 m m :sı
SILOPl 13011 ıs11s 2113s 281sı m10 ıoo 11· ısı :~ı 2ıc
mm nm 2sm moı JS841 om !OD 115 1l8 166 :er
cım 29196 31128 11209 19479 58954 !DO 115 :ıc 16! :co
mm 44085 m21 som m:s som 100 104 115 1:6 :JE
li!ILTm 10852 57152 71815 91481 111949 lOO 11! m ~~• 2~1
NJSA?BIN mıs som ssm ıııDcı ısıs11 ıoo ııi 19: :ı! ıs:

mu.~ ııoDoc+ı ıDss2E :mı1 mm HSD25 mrn 100 138 11: :11 26!
:ı TOP:.ı.ııı mm 73SDu m661 mm ım osı ıco 113 :19 ır ısa

sım füOY 5821 5858 7561 9581 1:210 ıco 101 130 165 :1:
mm 11141 14117 ısass ıom 14611 :oo ııs 1:9 : 5~
BAYllAH 6665 mı ımı 17896 l5SSI l~D ili 1S9 m JSi
IJR?ALAN 12351 151 1 20!6<:6301 3mı ıco ısı :l~
m:uı 11!21 33m mn ll856 5S2SI !DO 190 :ıs :ır
mm 53884 5!582 E5881 ll15i 90:10 !OD 109 ı:ı ll3
BA:~.ı,s l!OD36 ısıoi8 mm 30S315 111609 ıco H9 201 :ıs

mux ııoDoo-ı 2Dısı ı 28iosı m111 mm mm 100 139 181 :ıı ::ı
IL TO?LAKI :11141 61903! ll8l!S 3815:3 105lll6 ıcc :18 ııı ıo; 1:c

s.um H!LVAll mı ı cm :ııs8 ı3m HDll !OD 131 154 ı;· :o:
BJZOYA 9596 11m 13221 !5671 18186 100 11! 13! 15! ıa;
mım 25998 31182 31194 ımg 35165 !OD 110 133 111 ! 5~
:mANPINAR 25781 2889 7 32303 3S!61 40358 !OD 112 12 5 lH lil
AlCAF,ALE ıım 103ıo 2mı ıııss ııssı 100 131 169 :E!
sum 1ss50 mıo mıs sım
6<021 !DO 139 16S :cı . '"
sıvım
·'·
48333 623S4 S9218 77S 9! 85927 !OD 129 1!3 ısı ı:t
YIRANS!HIR 15329 72335 101111 14301S 198031 lOD IS1 :11 3!6 ;ı·
mm ı ms9 2s2ıss mm mm 5oom !DO 131 171 1!(

toF:uıK ı ımo+ ı 3916!2 mm ssıı58 soss o mm ıoo ııs ıı: ıı: :ıc
iL TOPLAMI mcıı 88S615 1001972 1!3SC24 1183:11 IOC 111 1:6 llJ 161

SC'.G! ::m~ !OCCC· ' 1!8C'. 12 :l5il64 ımı:ı 128801 5566!43 100 ;39 l" :ı:
TO?LAK rnn m3s;ı ırn2s: m ım 670'ısı ıs o90 DC :oo 11:· B4 . !56 lE:
 Tablo G.18 GAP Bolgesinde Net Goc Alan ve Veren Iller, 1965-70, 70 -75 ve 75 -8[

Toplam GAP Bolgesı Tur ki ye

(n=6 ) (n=6 7)
----· ----------- -- .. -----
Agirliksiz
Aci yam Diyarbakir Gazıantep Mardin Siirt S.Urfa orta lana Medyan Range Medyan
-------.... . . -...... -...... ------.. -- .................. --- .... ---- ----------.. --.. ------... --.. ---.. -........ -------.. -.. -.. -.. -..... ---.. -
i965 -70 -7.4m ı - ı.o m o. 880\ -3. 740\ -1.040\ -3.925\ -2.721\ -3.23\ 8.323 -3. 009\
(18) tt (63 l (8: l ı 45 l (64 ) ( 43l (53 ) (63l

1970-75 -um -1.578 \ 1.329\ -2.804\ -1. 340\ -um -3.5 04\ -3. m 7. 32i -1.519%
( 7) ı 51 l (87) ( 34 1 ( 54 ) ( 9) (40 ) (8Cl

1975-E O -3.!m -2.1 94\ -o.:m -5.316\ -2.632\ -5.855\ -3.221\ -2.m 5. 7Cı O -1. 396\
(31 1 ( 46 l (72 ) ( 16 1 1371 (13 ) (36) ı 33)
--.. -----.... . . .. ---.. -... --... -......... --- ... -.. -.. -- .. -.. -.. ----------....... --------------------- ....... -.. ----.. -- .... -----....... -.. -
Uc -um -1.610\ o.685\ -um -1.671\ -5.915\ -3.150\ 7.112
per:yoriun ı 19) (53l (80) (32l (52 l (22 ) ( 43 ) ı 61 )
ortalami

Kay~c;k: al Kocanc;n, Tuncer ve Ilhan Ozaltin (1986) sosyal Yapi-1: Turkiye ' de Nufus Yapısındakı
Geli m ler ve Ulus!ararasi Kars ı l a stirmalar , Ankara : DPT No: 2054-SPB: 396
b) Yener, Saaira ('.977) 1965-1970 Doneminde Illerarasi Gocler ve Gocedenlerin Nitelikleri.
Ar.kara: DPT No : 1528-SPB :2 93
c1 Yener , Smra (1994) ' 1970-1975 Donelinde Illmrasi Gocler•. Ankara : D?T. Unpublı sbed
Pa pe:
Not • Net goc oranı, net goceden nufusun yil ortasi 'de facto' nufusa
bo;u ms ı yle besap!anmi stir.
tt Net goc edenlerin yu:delik siral ami. Turkiye ' jeki altlis yedi il ,
hesaplaoaya dahil edi imistir.
7iblı G. !! Q? !cl;mne le Goc, IllHO: !il i:deo)

···--···------------------------------------------------------------------------------
!o Goc (GAP Bolqerne )
Toplu
)15 ~Ot cı 21 ıı il li il GAP
Adıymo Dıyırbıkır Gazıaatep Kırlla Sılrt s.ur!a bolçesl
--------------------------------------------------------------------------------------
?,!Ol
Ol Ad!yam 11 10,m ı • 295 1,183 118 18~ lll
21 Olyartat!r 10 (il0, 191) 311 ı.ııı ı.ııı lli ı,m
21 Cnuatcp lll ııa li51,5!1 ) 202 159 ı.m ?,Sil
il !ırdio 129 l,lll m ı m,1oı ı l,m ı,ııı ıo,m
51 Siirt lll ı,m ll2 1,850 (lll ,llll ll! 1,lli
il S.Urlı m l, 111 1,921 ili ll1 (552,15!) 11,lli
-------------------------------------------------------------------------------·······
ll,ll!
lopl11 GAP B~lq111 1, iil 11,liO 9,!15 ı ,ıoı 1,187 l,!i!
D'I
--------------------------------------------------------------------------------------
1,111 !,lll
Ol ı.~a~a 1,582 ı,m l,!11 1,010 101
Ol Afyoo !il !15 91 91 51 ıı 58!
Ol Aqri H 200 lOi il ıs 6! m
Ol ı.usya 51 !l 50 50 ll 55 lll
Oi ı.oıırı m ı,m ı,m lll m m i ,911
Ol Aotalya Si ııo 161 115 lll ll! ı. ııı
08 ArtYio li 10 51 28 ıs ıo lll
O! ı.ıdio 16 lıo !Ol il ili il 568
10 Balihs!r ııı m lll 9i 115 175 ı.m
!! Bılecll 1 110 il 21 ıı 16 Hl
ll B!Dgol" !! 1,011 12! il il 1! ı,m
ll Bitlis" !! ııo lll m l,611 !80 ı.m
11 Bolu 18 61 46 ll I! 61 m
15 Bardor 11 61 10 12 ll 60 261
11 Barsa 10 m ll1 125 14 161 15!
11 caoatıal! ll 118 12 ııı 9l 61 !ll
18 Caol!r! 18 51 18 21 26 29 m
19 coruı ıs il 16 60 ıs il ll6
20 Deoizl! 110 ııı 110 11 il 121 112
ıı ld!roe 61 lll ııo 91 61 91 110
ll !lmg" 201 l,211 m lll 118 155 l,ll!
21 lrı!ocaa ll 10 l!! ll ll il m
21 ı rıoruı 62 271 lll 8! !Ol 151 1,0!0
26 !skisebir il ısa 110 !5 !Ol l!6 811
21 G!reno 50 !l 85 il 21 ll lll
21 Gom baD! 8 51 10 28 l! ll 119
ıo Batım " 21 il 12 6! 10 ıs m
l1 Hl tay 19! ısı ı,ııı m 118 511 l,821
ll Isparta il 126 82 71 il 71 m
ll ıcel 1l8 461 ııo m 116 1,165 ı.ııs
ll ısta.ııbol 1,281 l,121 l,l!I !10 1,011 ı,ııo !,lll
ll Iıı i r ıoı !,ili m 111 m m ı,ııı
l6 im ili m JD! lll il l!l l,lll
l1 ıastu ooo ıo il l! ll il ıı ?ll
ll ıa ıseri 96 m 211 101 61 lll !61
l! lirllmli I! 155 lll 1i 191 51 102
10 ıtmbtr ll 101 ll il ll 15 ıoo
il ıocıeli l! !il 120 12 1l !Ol 581
il looya ilO m ll1 llD 161 118 !,ili
il ıotabya 21 !Ol 12 101 61 56 m
il Kılıt}i'' l,lll m 111 Hl 116 110 ı,m
15 Kao!ıa il 211 110 m lll 11! !Ol
li ı.ııııras" !il lil ı ,m il 71 221 ı,m
il Koqla H 11! H !8 il il m
I! Jılas " ll 120 m 51 lil il ı, lii
50 Menedir il 11 100 H ıı ID m
il ligde 16 il !li il il 18 iSi
52 Ordo 61 !Ol ıo 58 !Ol il 150
il llıe 10 23 15 il 10 il lil
H Sıhrya 21 10 86 l9 16 10 Hl
51 smoo ll lD6 101 !6 115 !Ol m
51 Sloop 11 56 il 21 il lD 221
il sins il 21! m 86 !I llB 111
59 Tel!rdıq 11 ııı lli 16 61 46 m
60 Toht 15 10 il il 61 !il 410
il Trabıoo 51 Hl 101 11 51 l!6 552
il Toocelı ll 210 il 26 10 91 116
il osak ll I! !! ll 26 ıı 211
il Van" il 2!1 m 11! l!l lll 1,551
ıoıg at ıs il 10! 10 21 ll3 606
"--·······················-------------·------········---------------------------------
61 ıooguldıl ll 121 lll il 14 15 611

GAP Bolges!
dts !adıkl !llerdu !,ll8 21,lH 22,m 8,615 !!,!il 12,lll ıı,rn
,,61
--------------------------------------------------------------------------------------
Toplar ıc qoc 10,182 ll,601 l2,lll 12,1!2 ı ı,ı10 16, 181 ııı,ıoı
-------------------------------------------------------·······························
ıayul: D.r.ı Dm! ıtmtqahı Gore ıc Gocler ll!JHOI. ı.utm

ıot
.. Parıot11 ıclodelı ratulu !llerdel! qoc et ıeıen
ı: qoc tıt11larl oı dahil ed!lrerlslerd!r,
oufosu gostemltedlr.

"GAP bo!gesioe loısu :ller: Bıagol, B!tl!ı,lla:!Q,Haklm,Mılatya

1.1.UU, JfOS, Vat!.
 :ıt'.: G.:o m ;ıJçemlec oıs G~c . l!"HC !' :'.;

!Oflaı
:c gıc ?2 ll .; il ;ı il GAP
Adiymc )lyırb ı kir ;ı:iıotep Kırdı• :ım ;.urfı ::!qeı:

:ı Adiyam ıııo,sm • so lll :ıı '.3' w ı. ııı

11 Dıyarbı\1: l!l (00,1151 ll8 5,32! :,:71 l,HI ı:,ıı:
11 Gmamp 1,113 m 1651,511 m ıc u:ı !,!il
47 Ka rdın ili ı,ıı ı ı oı ı rn .m, ı,!5~ m l.lli
56 Slirt 186 ı,ııı 111 ı,:B! ı ıt; .m, 111 6,ıaı
63 S. Drfi 321 796 l, 453 1,~:ı 1~9 iHZ, 7~9 i 3' !il

ıoplıı GAP Solqts 1,121 ı,m :r,m ı, 'sı ı ı, m ıı,ı:s

,,5
01 Adını l ,ll2 ı,ııı l,601 4,010 ım S,636 !4,l!I
03 Afyoo 2lB 236 104 il! 45 ili !!l
04 Aqri 3! ll4 !! H 40 60 443
05 Aa asıı !! !il 15 H 15 !! ;oı

Oi Aotm 162 ı. 721 2,0il I,"43 l,JOE !,Si! ıı,:!3

Ol Aotdyı 106 80! 135 m 61! 541 ;, JSi
Ol ArlliD 21 18 il 39 3! l'
O! Aydia 10! ıoı 237 ııı 1,0!! m ı,m
ıo Sa!Hmr ili m 315 25! 252 200 ı,m
il Silıc!k 12 !!O 1l 11 48 1: 536
12 8119nl " iO m l! 52 l! 13 161
il Bitlis" ll ısı ID il l ,!11 :il :.m
H Solo ıs ili il 10! 110 162 m
15 Bordur m
15
ıı
Buru
cmtkılı
4!
ili
12
l,!41
267
'' !I
m
127 m
111
451 "
!il
H
m
51

141
4,tll
m
il cantiri 19 iO 5! il 38 63 341
I! com 75 78 61 56 ıs 7l m
ıo omııı m m :ıı !5S 14! ııo ı.ııt
22 idim '1 262 111 111 Si 161 !21
23 llmq" ııo 1,3!! 215 m 2ll m :,ııı
24 ırıiom 12 19! 118 ll 21 76 572
il ırıa m !! 213 2!0 !2 !ü 16! 1,oı3
21 ısklsebir lll m 138 165 ııı m 2,042
21 Girmo l! 108 !! 5! 42 86 m
2! Gnaıbm il ıo !! Zll
30
31
Sıktan "
Hatay m
24
24
ı.oıı
"
17
;,m
il 151
l,S!I
116
m
l5
10
2,!ll
ııo
ıo. m
32 Ispma 12 l!l !IS 180 il 121 m
13 lee l ı,iOl 3,040 l,tll 1,143 ı,m 6,521 l!,lOl
34 ıs ta abul l,22! l, 1!3 ı,m 5,514 5,202 5,581 ll,ll!
ll lzlir 396 l,422 ı,m i,215 1,335 3.311 18,23!
3i ı ırs 43 249 153 !DO E! ili !,Dil
ll ı ıs tmna 18 !il il 101 10 !! m
38 llfmi il m m 365 14! 216 ı,m
l! lirklmli ll l7l 118 104 120 92 m
40 lirsebir l! ıı !4 il ıı 60 4IO
ti ıomll 14 2 677 Hl 51! m 381 2,442
42 ıooya li7 1,013 SiS !Ol ııı m 3,070
il latıbyı il 191 ııı 111 85 !71 831
41 Malıtyı" 2,114 584 513 151 m 344 4,121
tl Maaisa ili m 244 ı,oı: !il 513 ı.m
16 l. Mırıs" 1, 102 210 l ,458 !94 ili Sil 4,!lt
U Maqla ll 220 152 111 17 ili m
t! Mas" ll m 87 !5 m 10 1,2!2
lO ımeb ir 21 il 101 !4 il l7l 531
51 liqde 12 ıaı 274 !48 121 il! !l4
12 Ordu 62 14! 111 !7 66 !O 515
53 l lZ! 29 1i 49 ll 10 il 312
H S ı kıryı u 211 122 114 143 211 l,019
ll SllSQQ 41 lH 146 134 146 110 !14
ll Sinop ıı 14 !2 l! 41 l! l47
ll Sim m 115 liS !10 !I !il 811
51 ıeti rdıq 104 211 141 15 163 217 !il
iO Taht lt 124 so iC il 162 l61
il Trabm l4 2,07! 111 il 105 l!4 2,148
il Tamli ıa 11 31 I! 4l !! 321
U Dut 126 15 70 63 71 51 m
il Vaa" 71 351 m !60 172 111 1,lll
66 ıo ıqat 31 123 101 7! 76 llS . m
il ıooqaldıt t! !!O ıoı l!4 ııo ıoı 1,11!

GAP bo!qesi
dlshdıti illm l!, SH ıı , m ıı,ıo ı ıı,ııı ıı,m ıı,m 111,m
n,11

Topl11 le qoc 22, lll 18,3!! 34 ,067 11,711 21,152 51 ,137 226,21!

ı ı ıııt : D. I.l., D ılli ıtııetgaba Gore le Goclır 11!15· 101, Aotırı

ıo t : • Pımtıı iehdeti rataliır qoc etıeye» oufasa qoıt m ıltedir.

Dil qoc rıtaılır iaa dabil edilmiılırd i r.
"GAP b olqıs i ıe kom iller: Binqol, Bitlis, llaıiq, B ı tka r i, Mı l ıtyı ,
l ..lfUIS, Kıı & , VH .
:tblc ~ . ~: j:,p Etl;esı::d~l 5~: ~e: A::1 :r: 'l:r !~ ::::r. ::·~· : : r .:jeı: .:.

-·-··············------·-············--------········-········---···················-·
:)p:aJ
., ;f ı; ~Af
:ldeo ıl• !~ '
;.J:ıım :aprbat!: :a:l!:tep !Hrdı: s:::: ;.:::a b;:qii .
---·-····························--·········-···-------------············-------·-----
.. ,,
O! Adiym: : 15 -:ı ll . ~; e ı.:ts
ll oıyı:lii:: - ı:; H -u:· :cı -:.:;: ·f ili
ıı Gızhotıp · !.:5: ·H -: ıo - ıı; -:.m ·· .ıs :
17 Kar lı o !! l ,01' ne- ı,m i!5 ı,ıı:
:ı 3Urt -: ~~ · lS:ıı ·l ,IH ·l,101
!? s . rrfı :.35: ;,m · 195
ııo ·S i ,4!~
--------------------------------·········-------------- -··-········---------·········-
TJp!aD GAP lolqeı: ·!,lll ı,rn ı.m · 6,l!: ı,m -ı.m
,,5
------·····-·-·------------·····-·····----------·----------········ ···················
Ol Adm ·1.770 -1,7!3 - ıı: ·:,m -m ·6' 9~5 -11,m
Ol Afyoo -!! · '.:! · !O ·15 9 ·!! -H~
·li ll ~31
Ol
05
Ol
>.9rl
.ıusıa
Ankara
ll
·4:
-m
· !!
-:,110
il l!I
· ll
-m -!IS
·il ·l?
-ill
-li
·!li
' ·161
·l,lli
07 ı.ntılya · 22 ·lll . ?6~ · 70i - ı:ı -ı oı
_,
-:,m
oı ArtY!D o -18 -11 -11 -ı -ıı
Ol Aydio -il -118 - ııo -111 · !iO -m 1.11:
ıo Balıleslr -ll -m · Hl -m -!ll -ll -502
!! sılecıl -il -10 - :ı -71 -11 - ıı -ili
!l Bıogo] " -11 li: !O o 1 !! m
il Bıtlis" -11 lli 111 ııı 1'~10 l1l :,m
il Bolu - ıc -m -H -ıı -51 -il -m
ll Surdor -ıı -ll -il -1! -:ı 1 -106
li Bursa - ıı - ı,m -Hl - ııı -Hl ·!Ol -1,m
11 C ınatia l e -11 -!il -ll -11 -ı -11 -ıı o
ıı caokiri -11 -i -11 - 1! -il -ıı -17l
!! corua -11 ! !5 1 -ı - ıo -il
10 Oeoizli -lll -ıı ıı -101 -101 1 -Sil
11 idim o -ıı H -!1 1 -il ·Hl
ll llaziç" 11 ili 60 -ıı -il -!! 121
21 ırzimo -11 -101 il -ı -10 -i l -111
ll ırz um -ll 11 10! -ı il -il 17
li ıstisebir -11 -517 -ıı -110 -101 · Hl - ı , !il
ll Girem ll -16 -il -il -11 -11 -11
1l Gumbaoe -11 -il -17 -ı o -i l -il
lO Hattırl " 1 -ll o · il -ili il · 105
ll Hatır -!il -m -1,110 -!,ili -101 -l,lii - ı.ııı
ll Isparta -ı -11 -li -101 -ı o ·ll - ııo
ll ıcel -l,lil -1.m -1 ,101 -1,111 -ı ,m -5,lil -11.m
31 ıstaobal -ı,m -ı ,m -j,!il -1 ,lll - ı , 111 ·1,lll · ll,lli
ll I ııi r - ııı -ı .m -ıu -l ,lll -m -l,!01 -11,101
li ım il 11 ili ll 22 -160 ili
l1 ııstuooa il -il -11 -il -11 - ıo ·ll&
l8 ıaysıri ll -19 - ıoı -;ı ı · Si -111 -121
ll lirtlmll li -11 ll - ıı l! -31 il
10 llmbir -ll H -cı -il -ll ·ll -m
il ıocıelı -101 -m -lll -111 -101 -111 ·!,ili
il loıyı -ll -ili -101 -m · il -211 - ı,m
il ıotabyı -il -ı o -iO -H -ll - ııı -101
il Kalıtya " - ı ,m - ıcı llJ -11 -il -ili -!,ili
il -10 -l ll - ıoı ·!!l -m -lll -l,!ll
li
il
""'"
1.llaras"
~oqlı
-ili
-ıı
-il
-1!
ı,m
-ıs
· IOi
-16
-ll
-1'
-ili
-H -m
m
il Mu 0 -il -il 112 -il -il -ll · ili
lo lmebir il il -ı -10 ·il -111 -161
ll ligde -li -101 · ili -1! -il ·ll -uo
11 Ordu -ı -il -11 - ıı ll -ll -101
ll tize 11 -ll -ı i 10 -ll -11
11 sıtırya -21 -111 -31 -!il -il -m -ili
ll smuo -1 -ili -ll -l8 -ll -il -lll
ll Sinop -11 -18 -ıı -10 1 -l! -ili
>! Sins -10 il ıo -il -1 1 11
l! Tekirdaı -li - ıı il -l! -!I -111 -li
60 Tokat -ı -il l -i -11 l -ıı
il Trabzon 1 - ı.ııı -1! -il -il -lll -1.l!i
il Tooceli 1 !il ll -l -l -l 11!
il Usak -ili -16 :ı -ıı -il -1! -111
il Van" -ı -60 m -110 -ll -31!
ii
il
Yozgat
loo9oldat
o
-l
-l l
· ii li
-ll
-l!!
' -il
-11
-31
-110
-llO
-m
··········-·--------------·······················----··············· ··-···············
m bDl9esi d!siodakl
lllerdeu/ illm -10,lli -21,lll -!,lll - ıı,m -ll,lll -11,ııı - ıoı, 1 11
,,il
-------·········-------------------·-----··-···············---------------------------
Toplu net goc -11 ,lll -11,m -!,lli · ll,!l! -ı o , m -11,1 11 -ı oı,m
-----·······-···-··-------------------------------------------------------------------
ııroa t : o. u., Om i ıtmtgaba Gore ıc Gocler (l!ll-BOJ, Ankara
!ot : ' Goc et ıeyıo oofuı.
" ~APbol9esloe kom iller: Singol. Bitlis, i laıig, Hathri.Kalatya
ı.Kım, Kus, vao.
 tablo G.22 GAP Bolqesine Ic Goc, 1975 -80: Orijin Bolqelerine ve Cins iyet Omlarina Gore""

............. ............. ----- -- ----.... ----- ------............ --- ............. . ------- .............................. -.. --- .. -----· -----.......... .. -.... -.. -------------...... -...... --.......... -..
Toplam GA?
Adi yam Diyarbakir Gaziantep Mardin Siirt S.Urfa bo lgesı"'

ori jin Ic goc Cinsiyet ıc goc Cinsiyet Ic goc Cinsiyet Ic goc Cinsiyet le qoc Cinsiyet Ic goc Cinsiyet Ic go: Cinsıye t
nufus u orani nufusu orani nufusu oranı nufusu om i nufusu orani nufusu orani nufusu oranı

GAP bolgesi 1,664 114.7 11,360 107.3 9,945 109.5 4,107 120.2 6,187 88.2 3,966 117.4 37 ,229 IC9.6
ln=l l ı ı ı.a ı 134.7\l 130.2\l 13!.9\l 135.6\l (2 4.3\ ) 130. 2%)

ıoıso tt 2,461 106.9 5,191 110.9 6,785 108.2 1,119 162. 7 !,772 138.6 1,737 129.8 22 ,065 126 .:
iller 122. 3\l 115.9\J 120.6\ l IB.7\l 127.4\l 110.7\l (17. 9\J
ln=Bl

cukorova 2, 511 130. 6 2, 109 ;35 , 9 5, 003 109 .3 1, 572 153. 5 1, 025 131.3 3, !63 :42.5 15, 683 ı;u
bolge_si (n=3 ) (22. 8\ ) 16. 4\ ) (1 5.2\) 112. 2\ ) ı ı. 9\ l 1 21.:ı ı :ı : . 7\ l
Ol Adana 1, 582 128. 6 .,359 140.1 2,9U 107.6 1, 040 157.4 701 123. 2 11~ 11 116.9 9,334
ıı Hatay 191 127 . 4 283 135. 8 1,332 102 .1 273 103. 7 158 146.9 sa; 1?3.1 1.814
33 Icel 738 135. 8 467 124.5 730 132 . 6 259 215. 9 166 207. 4 1,1 65 209 .3 3, 525
-
............ --- .... -........ -................... ......... --. . . . ..... ..................... -................. -............ ----.. --......... -................................... -.. .. .. -.. -- .. ........ ---...... .............. ........ .. -.... -.......................... ..
Metropolit an• l, 922 246. 3 6, 327 145.0 5,010 157. o 2, 491 18). 7 2, 134 1 5.l 2, 656 :69 .9 ~ 0 ,57 0 IS J. !
alanlar ln=3l (17.5\l (19 .3\l (15.3\ l 119.3\l 112 . 3\l (16.3\) •16. 7%!

06 Ankara 433 184.9 2, 468 133. 5 1, 656 151.3 963 777 171.7 679 199.1 169 .o 6' 976
34 ıstanbul 1, 287 292. 4 2' 421 164.3 2, 798 164.5 1.230 940 205. 3 1,087 171. 1 171.0 ! , 763
35 lzı ir 202 169. 3 1,m 136. 1 586 m
!I0.2 463 774 178. 4 155 . 6 154.l 3, 33:
.......... -·-. - -.. ------------------ -- . ... -.. ----------------------. ------------------------. ----------------- ---- .- - --. -. ----. --. -. -. -. ------
Diger 2' 424 7, 61 7 6, 038 3, 503 3,212 4,362 27 ' 156
iller 122.3\l 123. 6\ ) l 18. 6\l 127.9\l !IS.H l 127.5\l 1=~. ~ \ l
ln=47)

To plaı 10,982 145.8 32,604 125.0 32 ,811 122 .8 12,792 158.7 17,330 136.a 16,ıaı ııu 121,10; 138.E
ic goc 1100\1 ııooı ı 11ooıı ıımı ııooı ı 1100\l 11 00\ )

Kaynak: Tablo G. 19

Hot : • Ankara , ıstanbul ve Izmir

" GAP bolqesine koısu iller : Binqcl ,Bitlis,Blaziq,Hat.kari ,Malatya ,K. Haras , Hus, Van
"' Ag irliksız ortalama
""Cinsiyet orani : erkek sayisı /yuz kadin
'alılo G. 23 GAP Bolges inden Dis Goc, 1975-80: Hedef Bolgesine Gore

' Toplu GAP

Adi yam Diyarbakir Gaziant ep Mardin Siirt S. Urfa bolgesi "'

Hedef Dis goc Cinsiyet Dis goc Cinsiyet Dis goc Cinsiyet Dis goc Cinsiyet Dis goc Cinsiyet Dis goc Cins iyet Dis goc Cinsiyet
nufusu oran i nufusu orani nufusu orani nufusu oran i nufusu orani nufusu orani nufusu orani

GAP bolgesi 2,809 113. 3 1,926 126. ı 1, 863 110 .1 10,399 108. 7 4, 786 107.7 l l, 146 108 .o 37,119 111 .1
(n:5) ( 12. 6\) (10.1\) (8.1\) (11.9\) (16. 9\) (11.3\ ) (16 . 5\ )
------------------------------------... --------- -..... ------ -------------------------------------------------------------------------... ----.
loıs u tt 1,157 103. 7 1, 011 131.9 3, 733 115 .8 1,099 167. ı 1, O! 1 111. 9 1,938 115 .1 19,092 126.1
iller (19. 0\) (8.3\) (10 . 9\) (1. 6\ ) (11.3\ ) (3. 8\ ) (8.H)
(n:8)
...... --................... -- ------ -----.. --------. . .. ----.... --- .. -......... -- ........... -....... --------.... -- ........ -....... --...... -...... -...... ..... -...... -.. ------- -- . . .. .. -............. -.......... -....
cukurova 7, 190 111. 7 7,111 126.3 9,577 109. 7 7,711 129. 8 1,151 !3U 18, 1:8 115. 1 51 , 20! 121.2
bolgesi (n=3l (32 .6\) (lU\) (18.U ) (18.6\) (15. O\) 135 .1\) (13.9\)

Ol Adana 3,352 104.5 3, 151 111.2 3, 604 111.5 ! 1010 126. 6 l, 630 115 . 8 8, 636 111. 1 14, JSI
31 Hatay 333 110. 5 1,031 131.9 3,542 109 .6 1,891 137.3 860 w .a 1. 955 123. o 10,613
33 ıcel 3, 605 110.1 3, 010 130. o 2,431 107.2 1,813 129. 5 1, 761 137. o 6. 527 11 5.6 19, 207
- -- - - --- -
------.... ---.. -.......... ................ .. . . -.. -- .... ------.. ---- ................. ........ .... .. -- .... ............ -... --............ -........................ -.. -.... --.. --.. .. -........ ............ --- ...........
Metropolitan• 1, 187 197 .4 16,313 132 .3 9. 951 139.1 13,552 139. ! 1, 843 112.9 10. 83! 137 . 8 i2, 711 118.2
alanlar (n=ll (18. 7\) (33 . 8\) (10. 9\ ) (31. 5\ ) (27 .8\ ) (21.1\) (27.7\ )

06 Ankara 562 191.2 3, 728 131.1 2, 065 l!O. 1 1, 713 152. 6 1, 306 125. 6 1. 889 131.2 11, 293
31 ıstanbul 3,229 109. 6 1, 193 136. 7 6,!60 138. 5 5. 51! 149.6 5,201 115 .1 5. 581 145.0 33 . 179
35 Izsir 396 130. 2 5,122 127 .5 ı,m 135. 5 6' 295 128. o 1,335 150. 5 3. 361 130.3 18,239
------------ -- ......... ..... --...... ----.............. -------.. ------.. ------------- .. -.. ----.. .. ----- -- - - -- - ... . .... ............. .. .. ------.. ...... --------.. -.... -.. -.... -- .... .. - .. --
Diger j ' 810 15, 882 7,912 8, 917 7,331 9. 101 52,983
lller (17.0\) (31. 8\) (23. 3\) (21.4\ ) ( 25. 9\) (17.7\ J 123 . 4\)
(n=l7l
................ ---- .. --.... ---.... -.. -.... ---- ........... -.. ----.. -------------- .. --... -----.... --.. -.. -- .. --.... ---.... -.. -------...................... -.... -.. -........... -....... --.............. --.. -
Toplaı 22 ,353 129.6 !8, 399 115.9 31, 067 130. o !l, 711 139 .6 28 , 152 133 .1 51 ,437 121.9 226,219 133.9
dis goc ( 100\) (100\ ) (100\) (100\ ) (100\) (100\ ) ( 100\ )
-- -- - -- --
---- .. -.. .. ......... -..... .......... -........ ----------........ ---------........ -.. ........ . . .... - -------- --.. -. . .... -...... . . --......... -.... -......... --.. ..... ---- .. --- .. -.. -.... ---... ....
...
laya ak: Tablo G. 20

Not : • Ankara, ıs taubul ve Izair

u GAP bolgesine koısu iller: Bingol,Bit!is,!lazlg,Hakkari ,Kalatya,l. Karas, Hus , Van
... Agirliksız or talaıa
~ablo G.24 GAP Belgesi Illerıne / Illerinden Net Goc, 1975-80: orııin ve
Hedef Bolgesine Gore

Toplam GAP
Adıyam Diyarbakir Gaziantep Mardin Siirt S.Urfii bo ges!

GAP bo:ge;ı -1, 145 6,!34 1,m -6 ,m 1,401 - ı ,m

1n=5 l ( 1l.l\l (· 41.0\) (· i99.7\) (21.8\) ı :ı.n ı 1 2:.J ıı

r.o~su tt -1, i96 · l,167 · 3,052 20 731 • 2Cl

iller : 15' 8\ l (· 7.H l (· 258.4\) (-0.1% ) 1· E.1\) IUt)
n=8

cuku~Jva -4, 7 9 · 5, l li · 4,574 · 6, 1ı: • J, 226 · 1Ui5 ·3B , 52:

tölçes1 (o=1 l ( 4~.: \) ( 32 . S\ l ,387.2\i (21.41 ) ı : u ~.ı : l !. %• 1
31. H )

Ol Adana - ı,m · l, 793 · 663 ·2, 970 · 929 · 6J ~2i -:i, m

21 Hatay • 142 -m · ~,:!O · ı, 5ıs · 102 . 2' J6i .. -';:9
33 Ice~ ·2, 967 · 2,573 -1,rn · 1, 584 · 5, j6: .ı : ı 66:
Ketrc~olitan• · 2,265 · 10, 016 · 4,912 ·11 ,06! · 5,~09 · E,U - ı:,ın
alanlu (n=3l 119.9\) (63 ' 9\1 (415.9\) (38.4\ , 152.6\) 1. J.3%1 ı ıu ı:

C6 An kara • 1:s · 1, 260 · 409 · 966 · 621 · 926 . ;,31;

24 !stanbul · J,H: -4 , 772 · 3,652 · !,574 · 4, 1"5 ·4 ,251 -2:,416
;5 Izııi:: • 194 • J, 984 ·841 · 5,521 · 967 -:,9 0'. · !4,405

Dıger -ı,m · 8, 265 ·1 ,9~4 · 5,414 · 4, 1!9 · 4,73~ ·::,s:-

iller ( 11.9\ ) (51.9i) 1154.9%) (18. 5\ / (H.41 ) ı ıı.n ; 1 2U\ 1
in=4 7,

ıoplam • 11, 37: · 15, 795 · 1,256 -:8,919 ·!O,m -j5,2i3 - ı ~ : , 5;6
net goc ıımı ( 100\) ı ıooı ı liOO%I ı ım ı : !OC'll 'lDn)

Kaynak: Tablo G.19 ve G.2 J

Net ı Ant.ara, Istanbul ve IZ~! r

u GAP belgesine kom iller : Bingoi.Bitlis.füzig,Hakkari,
!!alatya, K.Karas, ~us, Viio.
!ablo G.2S GAP Bolqesi Sektorel Istibdam Daq!limi, 1975-1980-198S

Toplu G.~P Istibdaıi ToplamIstibdaa Yuzdesi Yillit. Artıs Hızi ııı

---.. ---- .. ------------- --
197S 1980 1985 1975 1980 197 S 197S 1980 1975
1980 1985 198S
fümik Sektor ı s yil l ıs yil) ( 10 )' il l
.. .. -- ...... -........... ------------ ......... -- ------........... -........ -.... --... -... -.. -- ...... -- ........ -- ---.. -..... --..... -.. --------------
Tar!ı 966023 mm 1086 676 7U8 71.67 71.12 -o. 9S 3. : 1 1.IB
Madene il ık 3121 4S29 3079 o.1S c.JS o. 20 1. 73 -7.4 3 -9. '. 3
Iaalat 49660 67700 76427 3.9S s. 27 s. DO 6. 39 2. 46 u:
Rl/ Ga;: / SU 436 909 1221 U3 0.01 o. 08 15. 83 us 10. 8S
Ias aat 54408 43779 493:: 4.Jj 3. 41 3. 23 -us : . 4! -O. ~B
?ıcare t 370 97 47883 61801 ~. 9S 3. 73 us s. 24 s. 24 s. 24
Ulasia/ Haber lem :6193 30275 37861 : . 08 2. 36 2. 48 2. 95 Ui 3. i6
Bankac ilik/Siqorta 1961 6398 5891 o. 24 o. so o.39 16 . 66 -: . 64 : .1:
Hizmetl er 28S3S 3SB16 som 2. 27 2. 79 3.31 4.66 7.23 5. 9:
Km Himtleri 880S3 126722 1sm1 7.01 9. 36 10 .1 3 ,
ı ·
, ,_ı UE 5. 3·
-.......... ----- .... -- --- ........ -- . .... -- ·---- ----- ... -- -------- -- ---
-............ ----.. --- ...... ...
TOPLAM ısmDAK !2S6481 1284849 1S2784S 100 . 00 100. 00 1oo.-ıo o .ıs ; . s; : . ~ı
.. --- ----.... --.... -......... .. -.... -.. ----.. . . ........ --.. ............... -.. --- ...... ------ -- .. ----.. -------
?OPLAM NUFUS J2!25J' 356 7628 4303 561 i.:2 2. 82 : . 9)
iSGUCU YUZt ESi :9.11 3uı ; s .s~

Kaynat.: Genel Nuhs S1yic;, ııufusuo ~ osy a l ve Ekomik Gostı:::gele::ı, DIE

Not: Y2te rı: t<Jimlrniims ıstıhdaı raka: ları bel:r!: crao:arda

di~er St ktcrlm daçitı:o!~tir .
 Tablo G.26 GhP Illeriode Yas Gruplarına Gore Nufus, 1975

GAP
YAS GRUBU ADIYAMAN DIYARBAY.IR GAZIANTEP M.mIN mRT SANLIUR?A BOLGESI
-------------.. -------- -- ... -
.. -..... ..... ------ --............... ---.. -...... -.. --- -.. ---....... --------- ---... ........... ---- ----- ----.. - -
o- ı: 156003 290322 mm 238858 181985 261448 1413036
!2 - 14 15! 16 ;9393 35422 : 0646 15063 '7226 142856
! 5 - 64 163646 310185 362599 2415 68 17:556 mm 1538353
64 • 12127 21343 17493 18615 10899 ; 1804 112296

~O PLAK ; 46892 6512;3 : 15939 519607 391503 59:27 7 32:1531

Topl aa Nufus Yuzdesı (%)

------- ...... -------- ---........ -.. -....... -.......................................... -.. -------...... -..... --.... -.... --.... .. -.. ...... ............. -.. ---.. -- -.. -
[ - !2 45 .0 H.6 4C. 6 46. o 47. ? 4U 44.2
!3 - : 4 u 4.5 4. 9 LO 3. 9 4.6 u
ı: . 64 4s.5
.,
r, , .
47. ~
3. 5
4~. 6
3. 3
50. 6
3. s 3. 6
45.5
~ .9
48.C
'
. 3. 5 47 . 9

TOPLAM 100. 0 !00 . o 100 .0 !DO .O . :O .O ! 00 . ~ ıcc .'

Kaynak: D1E

~ablo G. 27 GAP Illerinde Yas Gruplarina Gore Nufus , !980

GAP
YAS GRUBU ADIYAMAN DIYARBAKIR GAZIANTEP KARDIN SIIP.T SANL!UR:'A BOLGESI

o-12 168551 351055 3?6583 265521 211447 ;1 1210 159442?

1 ; - ı4 17048 38567 41160 25185 19756 : sı 1; :69a43
:5 -64 !68m mm 409175 252275 202441 '8155! :677591
64+ 13867 24511 ıım 219s: 11839 2:785 115767

TOPLAM 367595 778150 3086 97 564967 445483 60i736 2567:?8

Toplam Nufus v ·ızdesi (l )

--- ------- -------.. ----... -----· ....... -------. . .. ------- -----------.. ------- ----------. . ... ---.. --.. -- ................. -.. .. -..
0-12 !5. 9 45 .1 40 . 4 47. o 4 .5 45. o 44. ?
13-14 l.6 5. o 5.1 4. 5 4.4 u u
15 -64 45. 7 H. S 50. 6 44. 7 45. 4 46. ~ 47. o
64+ 3. 8 3. ı 3. 9 3. 9 '.. 3. 6 3. 5

100. o 100. o IOC.O IOC.O lOU ıco. c 100 . o

Kaynak : m
 ~ ;~le J.2! GAP illemde Yas Gr u plarına Gor: Nufus . 1985

GAP
fü GRUPU ADIYAMAN DIYARBHIR GAZ!ANTEP HARDI N sım SANLIURFA BOLGESI

~ - ı: 189619 4!3131 ısom 302607 2481:3 349571 IE835 6

·ı - !4 21 940 ısm 50920 3ım :m ı ıs5! ! :ısw
15 - 61 204613 448376 502195 298 570 235 3Jj 383836 2mm
65 t 14556 2458! ım o 199 4 ı 167:2 :2936 ! 3ı 5~1

?OPLAM 430728 93<505 mm 65:069 :mıı mı~ ımm

Tcplam Nı;fus Yuzdes : {t)

o - 12 44.0 44 ': 39' 4 46.4 47. 3 H.C 43' 6

13 - 14 5.1 5. 2 5'3 u 4.' u 5. l
:5 - 5! 47.5 48. o :2' o 45' 8 44.8 48' 3 4E' ı
65 f ]. 4 ı '6 ı' 4 3' o 3.: : '9 ; '1

TOPLAM 100 ' ( 100 'o 100.0 !DO.O 100.C '.((.~ IOC . O

~a~!c G.:9 Ogm:ı ·,.e :ır.ıf ?rJjetsıyonu (2005

Nf s N;~ . '1gi Enrollmt ogrerci Sinıf bası - Hmu~ Im• :m :cir. 2005 i:in
d•lilm nufUSl ratı c s ay!sı na ogrenci sı~if ha!ı~dekı ger2k:n ::m sinı :
!Of/O ıooo sayisı sın!f sayısı sınıf sayisi sayisı

~Li :n:esı eg! t :~ 93 .1 o. iL 93.:

,, 500 3,:H 3.IH
. .,,
· · ı..•
•• h .. !••• : .! ~ 1,:; ~ . 3 1.00 ı.ıı:. ı 43 :i,rn 5J5 :uos o
a: : :,::~: Çtr.:! C.OE i85. 7 UD :sı.ı 80 l.891 ( 4,393 2' 53:
~r~a::: 11: :: ~:~ ıt o. :c 11".: 7n :;i : . ii 3 :.m
- s~ lçmll u: i3S. 8 o. 21 1:3. ı EO ~ 1i 58 :,m .-1,,...,
~!3
...
:ıs: ~: ~oık . Q.1? ;o:.ı ı5 19: :ıı 3.47 - ~

'?u~:sek cçretıo• o. 08 532. 5 c.12 75 . 9 l!,m 7:, 9[13 64, ıc;

T:ı~!am 3,8:6. ! 1, 9ôi. o 5'.9

' ~ıh3!D!or cgr:r.c: ;ayima gere yapı!;;ıstır.

:r.ı:ı t:cm:; ort:ckullar i:ir. :oa. lmlcr f genel ı ı:i: 5C ~ ::abu: eaı·fü~ir.

•• ~u:a-:i: :ah m;~icır.

Tablo G.3 0 Ilkokullarda Bas a risiz Ogrenc i o rani
ı98 6 - 87 Ogre tim Yili

Res mi An a Yati l i Kor ler ozel Tek tedr i sat

okullar okul b ol ge okulu okulu okull ar orani
-----------------------------------------------------------------
Adi yaman o.ıo0 . 14 o .ı o 0. 3ı
Kentsel 0 . 09 o. ı 4 o.ıo
Kir sal o.ı1 o . ıs

Diyarbakir o .ı 4 0 . 22 0 .0 7 0.2 7
Kentsel o.ı2 o .ı4 0 . 22
Kir sal o .ı 6

Gaziantep o.ı3 0.10 o. ı2 o. ıı 0.00 4 0.0 4

Kentsel o .ı 3 0 . 06 o. ı 2·
Kir sa:!. o . ı2 o . ı7 o.ı 2

Mardin o. ı s o. ı2 0 . 24
Kentsel o.ı4 0. 12
Kirsal o. ı s o .ı6 0 . 10
Siirt o. ı 3 0 . 23 0 . 21
Kentse l 0 . 09 0. 10 0.23
Kirsal o.ıs

sanliurf a o.ı 7 o . ıs o .ı2 0. 21

Kentsel o .ı 6 o. ı s 0. 12
Kir sal 0 . 19 0 . 23 0 . 11

Kaynak : MEGSB, Eg i tim Genel i k ve Spor I s tati s ti kl er i, 1986 - 1987

Tablo G.31 Bildirilen Secilais Bulasici Hastaliklarin Illere Gore Dagilimi, !981 ve 1987

(il 1981
Turkiye Adi yam Diyarbakir Gaziantep Mardin Siirt Sanlıurfa Bolge Turkiye ı
Hastaliklar toplaıi Payi
-----·--- ---------. . .. --------- --------- .. ---------------------. . .. -- .... .. -..... ------------- -- ... --- ---- ... ----..... -----...... -
Bogmaca 2, 661 27 116 22 15 90 38 308 11.6
Bulasici menıit 1,027 1 7 ıs 5 13 44 4,;
Brusellos m 22 H 42 ~. 6
Difteri 136 1 9 1 zo ıu
Dmnteri i 1 068 17 21 2 6 116 9 171 16. o
Su!asicı s arıllk 18, 665 33 136 196 19 93 32 559 3. o
Kimii 26 1 547 m 1, 08i 73 601 667 185 2,m 10. 7
Kız il 4, 412 9 1;4 31 32 28 248 5. 6
K•ı du;: 31 o o. o
Para tifo 880 ao 7 106 :oı 23:0
Polio 148 4 9 5 18 12. 2
Sitıa 54, 415 928 2. 284 974 2,428 2,017 4 8, 635 15. 9
sarbin 591 7 3 10 1.7
Tifo 2, 402 2 178 24 28 131 1 364 15.:
Verec 25,232 337 m 537 37i 135 99 l 1 904 7. 5

121 ım
Adi yam Di yarbakırGaziantep Mardin Siirt Sanliurfa Bolge
Hastalülar
-------.. ---------------.... ----.. ---.... --.. ------. .... -- .. . . -----. . ...................... --... ---- -------.. -...................
Boqaaca 9 6 o o 3 o 18
eu:asici menjit 15 30 87 10 8 35 186
Brusellos 92 50 155 18 96 44 455
Dı fterı o 5 G o o 7
Dizanteri 28 555 530 44 108 165 ı,m
aulasicı sarılik 121 151 278 42 63 85 m
Kimik 4 39 38 12 13 115
!i:il 108 51 198 14 73 33 477
Kuduz o o o o o o o
Paratifo 4 o 46 46 127 64 :81
Polio o o 1 1 o 1 3
Sarbon 1 1 o 1 2 o 5
Tifo 91 861 251 106 292 132 11 733
.. ----- .. -...... . . -.... ---- .. ---- ............... --.......... -- ------.. . . --. .. --.. ... . . ... -.. ----- . .. -- ......... .. --· -- ... ---...... ... --- -
... ...

Kaynak : SSYB
rablo G. 32 Sagli k Pers onel i, Saglik Ocagi ve Dispanser Sayisi , 1987

Saglik pers oneli sa yisi

--.. ------.. ..... -----.. -.. ----.. -- ----.... ---.. --.. ---........ .. -...... ----.. --.. ---.. -
Di spanser Doktor Disci Rczaci Saglik Saglik Hmire Rbe Sagli k ocagi Rbe
:Eer sa yı si mmru teknisyeni say isi sayi si
--... -.. --... -- .... ----.... . . --.... ----- .. --------- -- - - ----- .... . . ----........ - -.. . . .............. .. ------- ...... -.. -... -. . ..... .... --.... -.. . . ...... --------- -
... ... ... ...

~dıymn ;G 31 30 43 28 163 106

vııarhaki r •o 8! 36 26 96 103 287 119
~'
Gôz:;;ntep 46 57 2 37 3 41 49 300 2~7
Ka :dın sı 80 2 43 16 56 51 :83 2C1
~-
Siır ~ 28 !5 24 11 53 d 174 133
SanL ur:a 44 H 28 5 50 68 285 157
Tcplac m 34 0 4 198 67 339 m 1502 944
Pıyi \ 1 1.9 s.9 u 6' 9 11.9 10 ' o 8' 9 9. 4 B.6

Turk:ye !3J70 381; 81 146 2858 5E3 3378 3640 !5981 11 004

R<yna:: : sm 1987, Kasım

Tablc G.33 Hastane, Yatak ve Personel Sayisi, 1987

Has tane sayisi 10, 000 Yatak Doktor ;ayi si

------------ ------Yatak kisiye dusen isgal ............................. .. ....
Iller Devl et Di qer sayisi yatak sayisi orani (%) uzman Pratisyen
---............. -....... ----------.. -...... ----... --- ......... .. ---- .. -.. ----- ...... ---.. -.. --............ . . ----.... -
Adıyaman 4 o 299 7' 2 43 '9 21 12
Diyarbakir 8 5 1927 24 ' 8 45 . 3 197 14 8
Gaziantep 7 4 i 401 13. 1 60 92 32
Mardin 5 o 230 5'8 37.S 30 10
Siirt 5 1 165 6.4 33 ' 7 54
Sanl iurfa 7 1 564 7. 6 36. 1 n 23
Toplam 17 4646 467 234

Tur kiye* 7 36 20. e

............. -...... . -- ...... -------- -- .. ---------------------....... ---.. -- ------.. -------------
* 1986 rakaml aridir .

Kaynak : SSYB
Tablo G.34 Kirsal Yerlemlerde ım Suyu Arzi, 1987*

Yeterli Yetersiz Ic1e suyu yok Toplam

Yerlesia Hi:ıet edilen

say isi nufus yuzdesi Sayi Yuzde Sayi Yuzde Sayi Yuzde

Adlyam 465 56 . 5 140 20 . 8 m ~2. 7 977 1DO. o

Diyarbakir 552 .36. 6 330 24.8 951 38. 6 1J833 100 . o

Gaziantep 590 67.1 98 16. 5 180 ıe. 4 868 1OD . o

Mardin 243 24.9 510 H.8 414 30. 3 1, 15" 100. o

Siirt 4i8 4U 123 16. ı 518 39. 3 ı. C59 1DO. o

sanliurfa 802 35 . 3 76~ 32. 8 1, OOi 27. 9 2, 571 m.o

-------------------------------.. -.... ---------.... ------.. ---.... -------.. -.. -.. -- -.. ---.. ---... ------.... ---------....
?cplaa 3,070 42. 7 l , 963 27. 4 3J442 29. 9 8,475 lDU
ııı ı 36' 2) ı 23 . 2) ı 40 . 6) ı lCC. cı
-- -- -- --
. ------------------- ---------· ---------- -- -..... ----.. -...... ---.. --...... -.---.... -.. -.. -------------.... ---
Not t . 1987 envanteri
Kaynak: 'l'ZDK, Mesleki Egitie Yayinl ari,
GAP 1. Urfa - Harran Kalkinııa sempozyumu.

7ablo G.35 Sagi ik Kerkezi ,Secilais sanitasyon Al:tivıteler i, ım

IC!E Suyu ?uvalet

Islah edi l<n Klorlanmi s Isl ah edi!en Klor lanıis

kor:ut sayisi konut sayisi konut sayisi konut sayi si

Adi y2man !Ot 1, 830 97 2B

Diyar:Jakir 1, 983 5
Mardin t J677 1, 384 894 55 5
Siirt :51 713 240 :ı o
sanliurfa 705 6, 718 589 8
-----... -------.. -.... ----.. -----.. ---... --- ----- - -.. --... -..... ----------------
Topl aa• 3, 733 1: , 688 1, 820 915

Payi (%) 21.7 31.1 4. o 2. 3

!urkiye 17 , 245 4O,7S3 45, 517 33, 964

• Gazi antep dahil eriilmistir.

 Tabl o G. 36 Ai l e Planlamasi
Yontem Uygulamalar i,1 98 6

RI A Hap Ko ndo m

Ad i y a man 1,249 2,546 4,947

Di y arbakir 2 , 304 7, 13 4 6,059
Ga ziant ep 5 , 274 2,518 2 , 3 28
Mardin 211 528 346
Siirt 3 , 37 0 3,7 8 1 6 t 720
Sanliurfa 674 88 7 871

Toplam 13,082 17 , 39 4 21, 271

Pay i (% ) 6.3 9.0 5.9

Tu r k i ye 20 7,68 8 192 , 62 8 359 , 415

Tab:o G.27 Illm Gere Dispanser ve Saqlik ocagi Ihtiyaci Tahminleri. 2C05

.... -------.... ----.... -............ .. --- .. -........ ----.. ---........ ------- ...... ----.. -........ -----.. -.......... -.. -...... .. .. ..
?ip Adi yam Diyarbakir Gaz iantep Har din Sii rt sanliurfa Topla~
-.. --------.... ------- .......... --------...... -----------........ --............ -.. --.. .. .... -.... -----.. -.. -.. -.. -.. -.. .. ..
Al
Gereken 3 16 27 1 2 1o 59
Mevcut 2 6 6 1 1 3 19
Insaa halinde o o o o o ( o
:lave 10 21 o i !O

Dl
Gereken
Mevcut
6
5
18
1!
12
6
15
12
,.
19
.l
16
10
86
56
ınsaa hal inde 1 0 c o ) 1
Ilave o 7 6 6 29

Koy Tipi
Gereken 38 51 13 70 !O ;o 242
Mevcut 23 32 36 38 15 31 ! '5
In;aa halinde 1 o o o 5 o
Il ave 14 19 o 32 2e !5
-- --
.... .. - .... --.. -------.. --.. --------.. ------- -.. - .... -----.. --.... --.. -----.. ----.. .. --.... --...... --.. --.. ....
t
Musavir t ahminidir.
Tablo G. 38 Hastane Ihtiyaci Tahminleri, 2005

Mevcut No. of Ger e kli I l ave

Yatak beds under yatak y atak
sayisi('87)construction sayis i s ayis i

Universite hastanesi 549 1, 000 2 , 0 00 451

Diger hastaneler 4,477 1,652 17 ,52 3 1 1 ,39 4

Toplam 5,026 2,652 1 9 , 523 1 1,8 4 5

* Musavir tahminidir.

Tablo G. 3 9 Saglik Personeli Ihtiyaci Tahmini, 200 5

Doktor Hemsire v e eb e

1987 yili 2005 icin 20 0 5 icin 1987 yili 2005 i cin 2 005 ic in
me v cudu gereke n ilave mev c udu gerek en i l a ve

Hastane 622 1777 1155 3 672

Dispanser 340 650 31 0 6 63 14 24 76 1

Al tipi 236 354
Dl tipi 17 2 344
Koy tipi 242 726

* Musavir tahminidir .
Tablo G. to GAP Bolgesı Koylerinde ?elefon Hizıeti

Koy 1983 1984 1985 1986 1987 ! !)

say:sı ----·----·--- -------------- ---- ..................... -- ...................... ...... .. ............. ---- ... -
ILLBR 11985) No ?lo No ııo He
-------- ... -. . ............ -------. . .... -- .. .......... ..... ....... ----.. ---....... . . ---------.. -.. --.. ---. -----.... -- .... ---.. -........ .. -.. -- ........... . . ........ .. .. .... ---
ADIYAMAN 349 13 21 90 26 134 38 155 44 349 ı co
DIYARBAKIR 693 41 6 44 6 113 16 ; 13 39 621 9C·
GAZI.IJiTBP 600 20 3 79 13 m 45 6CO 100 50C 110
!!ARDIN 1:1 15 !( ısı 21 231 32 262 36 626 Sl
SIIR? 499 37 1 37 1 98 2C 140 2a 41; 92
SAKLIURFA E9: 61 9 71 10 172 25 229 32 650 16~
- -- - - -- --
-.. -.... ........ ------- ....... .. .. -.. ----... -... -----... . . ........ . . .. - -....... ...... --.. ---.... -.................. ........ ---... -....... -..... .. .. ........ ----..... ..................... ......
BOLGE 3554 307 41· •l 13 !018 ?9 !659 ~: :m 91
-- -
... ------- ................ -. . .. -.. --- .. --... -....... -.. --.. -----... -...... .. ..... .......... -.... --------- ......... -----... --- .. .............. .. ... .. -.... ---..... -... - .. . . .. .. .. ...... . .
~mm mı: ım: 29 1ma 34 16000 H 23238 E5 m ı: m

(1) Tahmınle;; ıcem.

Kaynak : PTT ıstatıst:klerı 1386
m Yıl:ık Raporu 1957
Tablo G.41 Plan Donemlerine Gore Kapasite Artisi Tahminleri

1386 ı 1) \il PLAN DONEKI

------ ---- 7alep(2) (1990-19951
K~RIDOR Santral Artis
Yerltsiı Kapasitesi (%1 1989 1990 1991 1992 1993 1994

Gazı an tep Mkz. moo (5.9\ I 57186 60560 64133 67917 71924 76167
Birecik 200~ (2.7\I 2054 2109 2166 2225 2285 2347
Nizip (1985 ) ıım ( 5 .0~I 11813 124'3 3023 1367! 14358 15076
suruc 2000 (5.a) 2102 2209 2322 2440 2565 2696
Sanliurfa Mkz. moo (5. 5\I 25848 27269 28769 30351 22021 33i82
Hilvan 500 (4.2\ ) 521 543 566 589 614 m
Siverek :500 (3 .5\) 1553 1607 1663 1721 1782 1844
D:yarbakir Hkz. · 29500 (5.S\ ) mıı 33021 34936 36963 39107 41375
--------..... --- ----- - - -- -- - --
--- ... ... -- -........ ---.. -- .. - ----.. -- ...... ---........ ---... -...... ... - ......... .......... -
Ara Top1a~ mm 132287 139722 147579 155881 164655 173926
- --
-...... --------.. --.... -- .... .. -.. ---- ...... -.............. -- .. .. ........... ............... -.... -.. ------ .. ---.. --- .. -.. -..
Dige:: 92CEO (6.1\ j m76 103634 10 9956 116663 123i79 131330
- - --
. . .. ....... .... -- ...... -.. .. --.... .. ....... -.. -........... -................ -- .... -.. -- ......................... ...... - .......... .. . . ..................... -
Tcp!a: 217310 ~29 96 : 243356 257534 2725!4 288434 305256

VII PLAN DOYEKI vm PLAll DCNEHI

ı :995-1999 ) (2C00-2C051
rn.DO?.
Ye rlesio :99: :996 199 7 1992 1999 2000 2001 mı 2C03 2004 2005

Gazia:ıtep ~kz. 8C66; 8542; 90~60 9579 ı :ım ıom5 113774 110486 127: 95 135113 14309 5
E : re cıt. 2m ım 2542 26: 1 mı 27 53 282S ~904 2983 30E3 3! 46
Nı : ip 1!935 i :mo 166:1 :m: ıms 19241 20:03 21 :14 :mı 23382 245 5i W8 5
s:ı ru: 2S33 297i 312~ 3289 3457 353; 3818 40:3 42:8 4433 4659
:anl:ırfa Mt:: . 3564 ) j m !9658 m:J HiS! 4658~ 49! 41 S!EH 54696 5 77~4 mıe
~: :·:;;~ E67 69: 724 754 i B6 Si 9 854 m 9~ 7 966 1006
3:·ımk 1?Oc ım 2( 44 2115 2190 2267 2345 24:S 2513 2601 2692
:! ;·dat.ı : Ki z. m1s mıı mo~ s:m SH4S 580!0 6139: 64955 6E 2! mır i6927
----------- -------------------.. ----.. ------------------- - -------... ------------.. --.. ------------- - -------
>r· Top:a~
"·o :m:\ !9!07S :c :o:c 2m s2 22880 4 ~ 41720 255369 265796 ~85~4: 301157 318188
---------.... -- --... --------------------------.. ---.. -- .... ----- ---------- ---------------------------- --- ----
D~ger mm H?S41 mm 166 427 17E579 137 351 198779 mm : ımc 23 4~ ( 25!903
-------------------- --- -.. ------------.. -- - ....... -------.... . . -- -- -.. ------ ---------------------------- ------ -
Tc pla:ı 323055 3419: 8 mm 383011 405384 429071 rnw 480700 som: 538576 mm
---------- ---- -------- ---- --· --.. ------- ------ -----...... ---- ... ---------------------- ---- -- ---- --- -... ---- ---
: 1 San:ral ka pasite!eri taa ol ara ~ kullanilacagi msı;yi:~istir IArz tale~e es!t j.
: ; 7alep art:s.ari nfus artis cranl ar!ni dayamktadir.
S):: :ahoin edilen artis oranl ari nufusu 2C00 1 den buyuk idari oerke: lerin
~ufı: s a:tıs cranlarina dayan~aktadir .
Tabl o G.42 Bes Yillik Plan Donemlerine Gore
Ilave Santral Kapasitesi Ihtiyaci

1988 Plan Donemi

KORIDOR Santral Art is VI. VII. VIII.

Yerl esim Kapasitesi ( %) 1989 PLAN PLAN PLAN TOPLAM
Gaz ian t ep Mkz . 54000 (5.9%) 3186 18981 25282 41646 89095
Bi r ecik 2000 (2 . 7%) 54 293 334 465 1146
Niz i p (1985) 11250 (5.0 %) 563 3264 4165 6544 14535
s uru c 2000 (5.1 %) 102 594 761 1202 2659
sanl iurfa Mkz. 24500 (5 . 5%) 1348 7934 10370 16 726 36378
Hi lv an 500 (4.2 %) 21 119 146 220 506
Sive r ek 1500 (3.5 %) 52 291 346 502 1192
Diyarbakir Mkz. 29500 (5.8%) 1711 10164 13474 22078 47427
-----------------------------------------------------------------------
Ara Toplam 125250 7037 41640 54878 89384 192938

Dige r Yerlesiml 92060 (6.1%) 5616 336 5 4 45250 75323 159843

Topl am 217310 12652 75294 100128 164707 352780

Tablo G. 43 PTT santral Kapasit.eei. 19 85- 2 8
Mevcut Tlhm!.n ~d- l Ell
Kapasite 1985 ı: a pae ı te 1938
GAP Illerı
---------------------------
Otomat:k
1985
Uufusu Toplam
--------------
Toplan
No rnıal
------------------------------------------------------------------
Sanlıurfa Sb.ve Ac .ler ( 12) 3 50 350
--------------
5('0
Hilvan 7907 200 200 500
Bozova 9598 200 200 ;oJ
Akcakale 1554 2 200 200 ~ or:·
Suruc 25660 590 . 590 ~ r) Q('

C eylanpınar 25781 340 340 11)00

Bire:ik 25998 680 680 :ooo
Halfe~i 30700 210 210 =~ o
Viransehir 45329 760 760 2JOC
S ı verek 48333 3000 3000 1500
Merkez 194969 4000 4000 2• 5 )0
---------
10530
--------------
35:50

Adi yaman Sb.ve Ac. ler ( 14) 4 10 410 100)

Samsat 11346 50 50 100
Besni 17763 1000 1000 1100
Celikhan 20752 180 180 280
Golbasi 22 153 710 710 :ooo
Kahta 255 10 920 920 :ooo
Gerger 32618 170 170 3EO
Merkez 71644 4000 4000 7250
---------
7440
-------------- !~: 1 0

Di yarbakir Sb . ve Ac.ler (7) 600 600

Cinar 8049 180 180 500
Hani 9575 180 180 500
cungus 20238 180 180 :50
Hazro 2 1 656 170 170 :50
Bismil 2 486 2 1000 1000 1500
Ergani 33209 1000 1000 3000
Di cle 3708 2 200 200 500
Silvan 4 5825 630 630 4000
Kulp 4 6977 180 180 250
Lice 4702 4 260 260 100 0
Herkez 3059 40 14 000 14000 29500
Egil 250
---------
18580
--------------
41 500

Mard i n Sb.ve Ac. ler ( 11) 820 820

Omerli 6221 190 190 500
Mazidagi 8269 180 180 500
!dil 8465 180 180 500
Midyat 22169 1000 1000 1000
Cizre 29496 560 560 :ooo
savur 39751 160 160 500
Kiziltepe 40852 1000 1000 4000
Gercus 42361 190 190 250
Herkez 44085 3000 3000 7000
Nusa ybin 45178 G50 650 lC'c
---------
7930
--------------
17250

sıirt Sb.ve Ac.ler (8) 400 400

Sason 5821 190 190 500
Baykan 6665 190 190 500
Sirnak 12141 250 250 ~00
Kutal an 1 2352 460 460 1000
Kozluk 17421 180 180 500
Beseri 25410 180 180 500
Sirvan 26354 110 110 250
Pervani 26205 190 190 250
Eruh 43527 190 190 500
Herkez 53894 4500 4500 45 00
Satman 110036 3000 3000 8000
---------
9840
--------------
1700 0

Gazıantep Org.san. 1000 1000 1000

" Kusget 2000 2000 ~000
Barak 160 160 250
Sb.ve Ac.ler (33) 2100 2100 2 1 00
Yavuzeli 4 606 160 160 500
Oguzelı 9547 270 270 1: 5 o
Araban 11176 340 340 500
rslahiye 29031 2500 250 0 5000
Ni=iP 50067 3000 3000 11250
Kil ıs 5987 6 4000 4000 11250
Merkez 478 63 5 22000 22000 540 )0
---------
3 15 30
-------------- ~:! 1 00

-----------------------------------------------------------------------------------
Bo lge Toplami 7500 0 16 500 9 18 50 ~173:".>
-----------------------------------------------------------------------------------
TURKIYE 4009 47 2 56 69 47
~ 066 445 8 ~ 1 66COO 5808774
------------------------------------------------------- ----------------------------
}:aynaJ: : PTT Istat is tik leri . 1 9 8 u ve
P'!'T Be l ge ye tk ! lı k ri ih l:üise l qcrusme ı ı n0 ve rile r i !c ı n l .