ÇEVRE VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ 1.DÖNEM 2.

YAZILIYA HAZIRLIK ÇALIŞMA SORULARI

1. Çevre nedir? 10. Doğal çevre bileşenleri nelerdir?

Canlı varlıkların içerisinde yaşadıkları ve karşılıklı Hava, su, toprak, bitki örtüsü, iklim, jeolojik yapı
etkileşim içerisinde bulundukları biyolojik, fiziksel,
sosyal, ekonomik ve kültürel ortama çevre adı verilir. 11. Doğal çevreyi oluşturan alanlar nelerdir?
Litosfer (taş küre), Atmosfer (hava küre), Hidrosfer (su
2. Cansız çevre nedir?
küre), Biyosfer (canlı küre)
Canlıların içerisinde yaşadıkları ve bu varlıkları
etkileyebilecek her türlü cansız varlıklar cansız çevreyi
12. Yapay çevre nedir?
meydana getirir.
İnsanlara tarafından değiştirilerek değiştirilen çevreye
yapay çevreye yapay çevre denir.
3. Cansız çevre faktörlerine örnek veriniz.
Su, toprak ve mineraller, hava, iklim, sıcaklık, ışık,
nem, yağış vb. cansız çevre faktörleridir. 13. Doğal denge nedir?
Canlı varlıklar ile cansız varlıklar arasındaki düzen ve
4. Canlı çevre nedir? uyuma doğal denge denir.
Canlı ve canlı ile beraber aynı çevrede yaşayan bütün
biyolojik varlıklar canlı çevreyi meydana getirir. 14. Doğal dengeyi bozan etkenler nelerdir?
• Nüfus artışı
5. Canlılar kaça ayrılır? Nelerdir? • Suni gübreler
Canlıları üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar olarak • Tarım ilaçları
sınıflandırabiliriz.
• Fosil yakıtlar
• Ormanların tahrip edilmesi
6. Üretici canlılar nedir, örnek veriniz.
• Atıklar
Üretici canlılar, kendi besinini kendisi yapabilen
• Parfüm, deodorant ve spreyler
canlılardır. Yeşil yapraklı bit bakteriler gibi.
• Egzoz gazları

7. Tüketici canlılar nedir, örnek veriniz. • Kitle imha silahları

Tüketici canlılar, besinini dışarıdan hazır olarak alan • Teknolojik ürünler

canlılardır. İnsanlar ve hayvanlar gibi.
8. Ayrıştırıcı canlılar nedir örnek veriniz.
Ayrıştırıcı canlılar, bitki, hayvan ve insan ölüleri ve
atıkları parçalayarak canlılar için kullanılabilir hale
getiren canlılardır. Küfler, mayalar ve bazı bakteriler
gibi.
9. Doğal çevre nedir?
Doğada kendiliğinden oluşan, canlı ve cansız
varlıkların doğal olarak etkileşim içerisinde oldukları
çevreye doğal çevre denir. Orman, deniz, göl doğal
çevrelere örnek olarak verilebilir.
15. Doğal dengenin korunması için neler
yapılabilir?
Toprağı korumalıyız.
Suyu korumalıyız.
Havayı korumalıyız.
Ormanları korumalıyız.
Yenilenebilir enerji kaynaklarını korumalıyız.
Geri dönüştürülebilir ürünleri korumalıyız.
16. Yenilenebilir enerji nedir?
Doğal kaynaklardan elde edilebilen, doğada her
zaman bulunabilen ve sürekli kendini yenileyebilen
enerjiye yenilenebilir enerji denir.
17. Yenilenebilir enerji kaynakları nelerdir?
Güneş enerjisi, su enerjisi, rüzgâr enerjisi, biyokütle
enerjisi, jeotermal enerji, dalga enerjisi
18. Geri dönüşüm nedir?
Atıkların tekrar kullanıma kazandırılması işlemine geri
dönüşüm denir.
19. Hangi ürünler geri dönüştürülebilir?
Kâğıt, plastik, cam, metal, pil
20. İnsanların doğa ve çevre üzerindeki olumsuz
etkileri nelerdir?
• Petrol ve kömür gibi yakıtların çok miktarda ve
bilinçsiz bir şekilde kullanılması
• Zararlı sanayi atıklarının çevreye atılması
• Nükleer silahların kullanılması
• Ağaçların bilinçsiz bir şekilde kesilmesi
• Doğadaki hayvanların bilinçsiz bir şekilde
avlanması
• Radyasyon yayan cihazların yaygın şekilde
kullanılması
21. İnsan faaliyetlerinin doğal ortam ile
etkileşimine örnekler veriniz.
Akarsu ve göller üzerine, barajların ile HES'lerin
yapılması.
Bataklıkların ve göllerin kurutulması Tüneller, köprüler
ve viyadüklerin yapılması.
Sulama kanallarının yapılması.
Maden ocaklarının işletilmesi.
Ormancılık faaliyetleri için ağaç kesilmesi.
Deniz ve okyanuslara kanalların yapılması.
Deniz kıyılarına setlerin yapılması.
Kentleşmenin arttığı yerlerde toplu konutların
yapılması.
Denizlerin doldurularak hava alanlarının inşa edilmesi.
22. İklim değişikliği nedir?
İklim değişikliği, "nedeni ne olursa olsun iklimin
ortalama durumunda ve/ya da değişkenliğinde onlarca
yıl ya da daha uzun süre boyunca gerçekleşen
değişiklikler" biçiminde tanımlanmaktadır.
23. Sera etkisi nedir?
Atmosferde yer alan gazlardan bazıları Güneş
ışınlarını tutar ve uzaya salınmasına izin vermez. Bu
gazların ışınları tutması nedeniyle Dünya ışınları
uzaya salamaz ve daha fazla ısınır. Buna sera etkisi
adı verilir.
24. Küresel ısınma nedir?
Atmosferde sera gazlarının birikmesi nedeniyle Dünya
yüzeyindeki ortalama sıcaklıkların artmasına küresel
ısınma denir.
25. Doğal dengeyi olumsuz etkileyen davranışlar
nelerdir?
Aşırı nüfus artışı
Ormanların yok edilmesi
Tüketim davranışları
Atık yönetimi Eğitimsizlik
Tarımsal kirlilik
Maden kaynaklarının bilinçsiz işletilmesi
Kaynakların aşırı tüketilmesi
26. Yakın çevremizde gördüğümüz doğal
kaynaklar nelerdir?
Su, bitki örtüsü, ağaçlar, hayvanlar, petrol, toprak,
madenler, hava, oksijen, ormanlar vb.
27. Yeryüzündeki doğal kaynaklar nelerdir?
Hava, su, toprak, bitki örtüsü, hayvanlar, madenler,
enerji kaynakları (yenilenebilir ve yenilenemez)
28. Ekosistemde madde ve enerji akışı nasıl
sağlanır?
Ekosistemin canlı ve cansız unsurları arasında enerji
akışı ve madde döngüsü (su, karbon, azot döngüsü
gibi) gerçekleşir.
Madde döngüleri sayesinde yeryüzünde bulunan
doğal zenginlikler tekrar tekrar kullanılırken,
ekosistemdeki enerji ısı enerjisi olarak çevreye verilir.
Ekosistemdeki madde ve enerji akışının dengede
olması üretici, tüketici ve ayrıştırıcılar tarafından
sağlanır.
29. Günlük hayatta üretim ve tüketim arasındaki
dengenin önemi nedir?
Günlük hayatta üretim ve tüketim arasındaki denge,
ekonomik, sosyal ve çevresel açıdan çok önemlidir.
Çünkü bu denge, kaynakların etkin kullanımını sağlar,
istihdamı korur, ekonomik büyümeyi destekler, fiyat
istikrarını sağlar ve sürdürülebilirliği korur. Üretim ve
tüketim arasındaki dengenin sağlanması, sağlıklı bir
ekonomik sistemin temelini oluşturur.
30. Çöp ve atık nedir?
Çöp ve atık, insan faaliyetlerinin bir sonucu olarak
ortaya çıkan kullanılamaz ve zararlı malzemeleri ifade
eder. Bu malzemelerin çevreye zarar verme
potansiyeli bulunabilir ve doğru şekilde yönetilmezse
ciddi ekolojik ve sağlık sorunlarına yol açabilirler.
31. Atık türleri nelerdir?
Katı Atıklar
Katı atık, genellikle evsel veya endüstriyel kaynaklı
olup katı halde bulunan malzemeleri ifade eder.
Plastik, kağıt, cam, metal ve gıda atıkları gibi çeşitli
türleri vardır.
Tehlikeli Atıklar
Tehlikeli atık, insan sağlığına veya çevreye ciddi
zararlar verebilecek özelliklere sahip atıklardır.
Kimyasal maddeler, radyoaktif atıklar ve tıbbi atıklar
gibi örnekler verilebilir.
Organik Atıklar
Organik atık, biyolojik olarak çürüyebilen maddelerden
oluşur. Gıda atıkları, bitkisel atıklar ve bahçe artıkları
gibi organik maddeler bu kategoriye girer.
32. Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm Nedir?
Atık yönetimi, atıkların toplanması, taşınması,
işlenmesi ve bertaraf edilmesi sürecini kapsar.
Geri dönüşüm, atıkların yeniden kullanılabilir hale
getirilmesi ve doğal kaynakların korunması amacıyla
önemli bir adımdır.
33. Atık Sorunu Neden Önemlidir?
Çöp ve atık sorunu, çevre kirliliği, kaynak israfı ve
sağlık riskleri gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Atıkların
doğru şekilde yönetilmemesi, toplumun genel sağlığı
ve ekosistem için tehdit oluşturabilir.
34. Atık Nedir?
Kullanılma süresi dolan ve yaşadığımız ortamdan
uzaklaştırılması gereken maddeler atık olarak
tanımlanır.
35. Çöp Nedir?
Atıkların içinden, kağıt, karton, cam, plastik gibi
malzemeler ayrıldıktan sonra geride kalan ve hiçbir
şekilde kullanılamayacak halde olan artık malzemeye
çöp denir.
36. Evsel Atıklar nedir?
Konutlardan ve/veya iş yerlerinden ortaya çıkan
içlerinde tehlikeli zararlı madde içermeyen atıklara
'evsel atıklar' denir.
Örneğin; yiyecek atıkları, meyve suyu kartonları ve
şişeleri, plastik su ve meşrubat şişeleri, cam
kavanozlar, teneke ve metal konserve kutuları evsel
atıklara örnek verilebilir.
37. Tıbbi Atıklar nedir?
Hastane, klinik ve muayenehane gibi sağlık ve tedavi
merkezlerinden oluşan atıklar ile kullanılmış ilaç, tıbbi
malzeme, ameliyat ve tedavi sırasında oluşan atıklar
tıbbi atıklara örnek verilebilir.
38. Tehlikeli Atıklar Nedir? 43. Çevre kirliliğinin nedenleri nelerdir?
Sanayiden ve çeşitli üretim tesislerinde ortaya çıkan • Orman tahripleri
insan ve çevre sağlığına zarar verecek olan atıklara • Bitki örtüsü tahribi
'tehlikeli atıklar' denir. Örneğin; pil, boya, akü, temizlik • Şehir gürültüsü
malzemeleri, deterjanlar, boyalar, kişisel bakım • Teknoloji atıkları
ürünleri, pestisitler ve çeşitli kimya sallar. • Yanlış arazi kullanımı
• Yangın, sel, heyelan gibi doğal afetler
39. Endüstriyel Atıklar Nedir? • Aşırı tüketim ve buna bağlı atık kirliliği
Sanayi ve üretim tesislerinde bir işlem sırası veya • Motorlu kara, deniz ve hava araçları
sonrasında ortaya çıkan katı atıklara 'endüstriyel katı • Petrol atıkları
atıklar' denir. • Kontrolsüz endüstri atıkları
• Aşırı doğal kaynak tüketimi
40. İnşaat Atıkları nedir? • Kötü gazların havaya salınımı
Yapılan inşaatlar, yıkımlar, evlerdeki tamiratlar • Kuraklık
sırasında ortaya çıkan taş, toprak, demir, tahta türü
atıklara 'inşaat atıkları' denir. 44. Çevre kirliliğinin sonuçları nelerdir?
• Dünyanın iklimi ve coğrafyasının değişir
41. Ekolojik ayak izi ne demektir? • Su kaynakları ve doğal kaynaklar azalır.
Ekolojik ayak izi, insan faaliyetleri sonucu bozulan • Enerji kıtlığı olur.
ekosistem dengelerini hesaplamak ve ekosisteme geri • Beslenme sorunları ortaya çıkar.
kazandırılması gereken miktarı belirleyebilmek için • Canlı çeşitliliği azalır.
geliştirilmiş bir yöntemdir. • Toprak kaybı olur.
• Sağlık ortaya çıkar.
Ekolojik ayak izi, doğaya verilen zararı azaltacak,
mümkünse yok edecek çözümlerin üretilmesi ve hala
üretken olan doğal alanların kapasitelerinin
ölçülebilmesi için geliştirilmiştir.

42. Yerel ve küresel çevre sorunları nelerdir?

Yerel çevre sorunları
Katı atıkların verimli topraklara bırakılması
Verimli toprakların sanayi ve yerleşme amacıyla
kullanılması
Işık kirliliği
Ses kirliliği
Küresel çevre sorunları
Hava kirliliği
Sera etkisi
Ozon tabakasının seyrelmesi
Asit yağmurları