WYPRACOWANIE

"Mendel Gdański" to nowela, która powstała w roku 1889. Maria Konopnicka w swym utworze dotyka
kwestii żydowskiej, jednej z najistotniejszych w pozytywizmie. Właśnie w pozytywizmie, poprzez literaturę
zarówno Maria Konopnicka jak i inni twórcy, chcieli wyedukować społeczeństwo. Poprzez edukację i
wzbudzanie tolerancji dla ludności żydowskiej w polskim społeczeństwie można było uniknąć okrutnych
tragedii, czyli tak zwanych pogromów ludności żydowskiej. Pogromy spowodowane były nienawiścią i
niechęcią do Żydów. Byli oni traktowani jak obcy a nieznajomość ich tradycji jeszcze wzmagała niechęć.
Pogromy polegały na napadaniu, ograbianiu a nawet mordowaniu Żydów. Ludność polska mieszkająca
w sąsiedztwie Żydów wchodziła do ich dzielnic, niszczyła domy i sklepy, nienawiść doprowadzała do
prawdziwych tragedii. Aby zapobiec pogromom i zmienić stosunek ludności polskiej do Żydów
przedstawiano ich jako bohaterów literackich. Ukazywano ich trud i troski, ukazywano ich jako
zwyczajnych sąsiadów, związanych ze środowiskiem polskich miast i wsi. Jednym z takich bohaterów
był Żyd przedstawiony w noweli Marii Konopnickiej. Bohater jest już staruszkiem ma sześćdziesiąt siedem
lat, a od dwudziestu siedmiu mieszka w Gdańsku. Jest spokojny ma przyjazne stosunki z sąsiadami. Jest
rzemieślnikiem prowadzi zakład introligatorski. Nie ma wykształcenie ale mimo tego wydaje się być
bardzo mądrym człowiekiem. Jest wrażliwy i bardzo doświadczony przez los. Gdyby nie wnuk byłby
także bardzo samotny. Chłopak jest jego jedyną rodziną, to syn jego córki, która zmarła jako młoda
kobieta. Chłopak ma na imię Jakub. Stary Żyd wychowuje chłopaka w tolerancji i miłości dla Polski, w
której mieszka. Jednocześnie dba także, by chłopak czuł się dobrze w Polsce i nie obarczał się poczuciem
niższości, poprzez to, że jest obcy. Prócz tego marzy także aby Jakub wykształcił się i $dzięki temu mógł
być użytecznym w społeczeństwie. Bohater żyje w Polsce od dawna, a dzięki temu, ze ma dobre stosunki z
sąsiadami, nie czuje się zagrożony. Nie uważa także aby jego pochodzenie miało stać się powodem do jego
prześladowania. On sam bowiem traktuje ludzi jednakowo, niezależnie od ich wykształcenia,
pochodzenia, wyznania, zawodu. Jego zdaniem każdy ma prawo być szczęśliwym i może mieszkać w
Polsce. Jednak ku jego zdumieniu sytuacja w jego dzielnicy radykalnie się zmienia... Jakub wraca ze
szkoły smutny. Skarży się dziadkowi, że koledzy w szkole wypominali mu jego pochodzenie. Przypomnieli
mu, że jest Żydem. Chłopak nie rozumie przykrości, które go spotkały ponieważ dziadek wychował go w
poczuciu tolerancji i zrozumienia. To jednak nie koniec przykrości, które spotykają Mendla i jego wnuka.
Żyd rozmawia z zegarmistrzem, który ma swój zakład naprzeciwko introligatorni Mendla. Zegarmistrz
mówi, że Żydzi mają zostać zabici. Mendel jednak nie przejmuje się tym, co powiedział mu zegarmistrz.
Uważa, że nic złego nie może mu się przydarzyć, a poza tym nie wstydzi się swego pochodzenia.
Wybuchają jednak zamieszki. Ludność żydowska jest zagrożona, wzburzony tłum niszczy ich domy,
demoluje warsztaty, w których pracują. Sąsiedzi Mendla widząc co się dzieje, chcą przyjść mu z pomocą.
Wszak od tylu lat mijali się na ulicy i świadczyli sobie pomoc sąsiedzką. Jednak Mendel nie zgadza się na
nią. Jest zbyt dumny i zbytnio ufa w ludzką dobroć. Jego zaufanie znika jednakowoż całkowicie gdyż
tłum nie oszczędza jego, jego wnuka i zakładu Mendla. To wydarzenie napawa mendla ogromnym
smutkiem, oto miasto, które tak kochał odpłaciło mu za jego uczciwość przemocą i okrucieństwem. Poczuł
się jak obcy w kraju i w mieście, które traktował jak swą ojczyznę.

JAKUB DURKA 2TW