Professional Documents
Culture Documents
JR Sanskrit
JR Sanskrit
JR Sanskrit
फोऩदे व:
१) सवे छात्रा: फोऩदे वं ककभभति कर्मन्न्िस्भ?
ज) सर्वे छारा: फोऩदे र्वं "भर्
ू शथ शर्ाभणण:" इनत कथमन्ततस्त्भ।
२) फोऩदे वववयचचि: व्माकयणशास्त्र ग्रन्ध: क:?
ज) फोऩदे र्ववर्वयधचत: व्माकयणशास्त्र ग्रतध: "भग्ु धफोध:"।
त्प्मागस्म भहहभा
१) कृऩणस्म अग्रे गभनं दृष््वा सवे ककभ ् कृिवन्ि:?
ज) कृऩणस्त्म अग्रे गभनं दृष्ट्र्वा सर्वे "अट्टहासं" कृतर्वतत:।
२) कृऩण: ककभर्ं सम्भातनिवान ्?
ज) कृऩण: "त्मागस्त्म कायणात ्" सम्भाननतर्वान ्।
ऩयीऺा
१) नागाजन
ुा : क:?
ज) नागाजुन
थ : "यसामनशास्त्रऻ: च धचककत्सक:" अवऩ।
२) द्वविीम: याजभागे गच्छन ् कं दृष्िवान ्?
ज) द्वर्वतीम: याजभागे गच्छन ् "र्वद्ध
ृ योधगणं" दृष्टटर्वान ् I
Roman No - V
भामाविु:
२) भनीवषभबस्साप्िऩदीनभुच्मिे।
कववऩरयचम:- कवर्व:- काशरदास: काव्मं:- कुभायसम्बर्वभ ्
ऩाठ:- भामार्वटु:।
सन्दबा:- कवर्व: एर्वभ ् अर्वणथमत ्।
बाव्- भनीविशबस्त्साप्तऩदीनभच्
ु मते इनत बार्व:।
४) ऩण्
ु मरुऩाणण एिातन ऩष्ु ऩाणण वन्दे ।
कववऩरयचम:- कवर्व:- भाधर्वीजोिी ग्रतध:- भधुया: कथा:
ऩाठ:- स्त्र्वेदस्त्म ऩुष्टऩाणण।
सन्दबा:- कवर्व: एर्वभ ् अर्वणथमत ्।
बाव्- ऩुण्मरुऩाणण एतानन ऩुष्टऩाणण र्वतदे इनत बार्व:।
Roman No - VII
भामाविु:
१) ऩावात्प्मा: िऩोवनं कीदृश: विु: वववेश?
ज) ऩार्वथत्मा: तऩोर्वनं "अन्जनािाढ धय: कन्श्चत ् जहटर:" वर्वर्वेश।
२) काभरदासभहाकावे: काव्मे कातन?
ज) काशरदासभहाकार्वे: काव्मे "यघुर्वंश:, कुभायसम्बर्वभ ्"।
३) दे वबभ
ू म: के?
ज) दे र्वबूभम: "हहभर्वतत: प्रदे शा:"।
४) धभासाधनेषु आद्मं ककभ ्?
ज) धभथसाधनेिु आद्मं "शयीयभ ्"।
बिह
ा ृ रयसब
ु ावषिातन
१) ऩुयाकृिातन कातन भानवान ् यऺन्न्ि?
ज) ऩयु ाकृतानन "ऩण्
ु मानन" भानर्वान ् यऺन्तत।
२) सििं बूषणं ककभ ्?
ज) सततं बूिणं "र्वाग्बूिणभ ्"।
३) दयु ात्प्भानं सहज रऺणातन कातन?
ज) "अकरुणत्र्वं , अकायणवर्वग्रह:, ऩयधने ऩयमोविनत च स्त्ऩह
ृ ा इत्मादम:" दयु ात्भानं सहज रऺणानन।
४) सन्न्भत्ररऺणं ककभभति सन्ि: प्रवदन्न्ि?
ज) सन्तभररऺणं "ऩाऩान ् ननर्वायामनत, हहताम मोजमते, गुणान ् प्रकटीकयोनत" इनत सतत: प्रर्वदन्तत।
नीति श्रोका:
१) एक: ककं न कुमााि ्?
ज) एक: "स्त्र्वाद ु न बुञ्जीत, सुप्तेिु न जागम
ृ ात ्, अध्र्वानं न गच्छे त ्, अथाथन ् न प्रधचततामेत ्"।
२) चञ्चरा: भकाया: कति? िे च के?
ज) चञ्चरा: भकाया: "दश:"। ते च "भन:, भधक
ु य:, भेघ:, भानननी, भदन:, भरुत ्, भा, भद:, भकथट:, भत्स्त्म:"।
३) ककभ ् अश्वभेध सभं ववद्ु ?
ज) "दरयराम कृतं दानं , शूतमशरङ्गस्त्म ऩूजनभ ्, अनाथप्रेतसंस्त्कायभ ् अश्र्वभेधसभं वर्वद्ु ।
४) सक
ु ृ िे दष्ु कृिे च सभबाचगन: के ?
ज) सुकृते दष्टु कृते च सभबाधगन: "कताथ, कायनमता, प्रेयक:, अनुभोदक:"।
Roman No - VIII
बोजस्म औदामं
१) ऩयरोकभरङ्कृिवन्ि् क्षऺतिऩिम: के ?
ज) ऩयरोकभरङ्कृतर्वतत् क्षऺनतऩतम: "कणथ:, दधीधच, वर्वक्रभप्रभुर्ा:"।
२) ऩुभरन्दऩुत्रगानं श्रुत्प्वा बोज: ककमि ् धनं दत्प्िवान ?्
ज) ऩशु रतदऩर
ु गानं श्रत्ु र्वा बोज: "ऩंचरऺं" धनं दत्तर्वान ्।
३) ववद्वन्त्प्प्रम: बोज: ककभभति प्रर्ाभगाि ?्
ज) वर्वद्र्वन्त्प्रम: बोज: "दानवर्वत्तेश्र्वय:" इनत प्रथाभगात ्।
४) धनीनां धनं ककभ ्?
ज) "मद्ददानत मदश्नानत" तदे र्व धनीनां धनभ ्।
शश-कवऩञ्जरकर्ा
१) ऩञ्चिन्त्रे कति बागा: सन्न्ि, िे के?
ज) ऩञ्चततरे "ऩञ्चबागा:" सन्तत। ते च -"शभरबेद:, शभर प्रान्प्त:, काकोरूकोम:, रब्धप्रणाश:,
अऩयीक्षऺतकायकानन"।
२) िीक्ष्णदं ष्रस्म धभोऩदे शं श्रत्प्ु वा शशक: ककभवदि ?्
ज) तीक्ष्णदं ष्टरस्त्म धभोऩदे शं श्रुत्र्वा शशक: "बो: बो: कवऩञ्जर तीक्ष्णदं ष्टरं ऩच्
ृ छार्व:" इत्मर्वदत ्।
३) सभीऩभागिान ् शश-कवऩञ्जरान ् िीक्ष्णदं ष्र: ककभकयोि ?्
ज) सभीऩभागतान ् शश-कवऩञ्जरौ तीक्ष्णदं ष्टर: "हत्र्वा बक्षऺत:"।
४) कमो: भध्मे वववाद: विािे ?
ज) "शश-कवऩञ्जरमो:" भध्मे वर्वर्वाद: र्वतथते।
ऩुस्िकप्रेषणववषमे ऩत्रभ ्
कडऩ
हदनाङ्क: ०१-०३-२०२३.
सवर्वधे-
भातम सञ्चारका:,
सयस्त्र्वतीवर्वद्माप्रकाशनभ ्,
वर्वजमार्वाहटका I
भातमा: !
बर्वनि: प्रकाशशतेिु अधोननहदथ ष्टटानन ऩुस्त्तकानन भमा मथाननहदथ ष्टटभ ् अऩेक्ष्मतते I
क्र.सं ऩस्त्
ु तक नाभ कवर्व: प्रतम:
१ कुभायसम्बर्वभ ् काशरदास: ५
२ श्रीभराभामणभ ् र्वाल्भीकक: ४
३ ऩञ्चततरभ ् वर्वष्टणुशभाथ ६
४ बतह
थृ रयसब
ु ावितानन बतह
थृ रय ३
कृऩमा एतानन ऩुस्त्तकानन वर्व.वऩ.वऩ. द्र्वाया अधोसूधचतं सङ्केतं प्रनत प्रेिमततु I
सधतमर्वादभ ् I
बर्वदीम: / बर्वदीमा
नाभ: ...............
गह
ृ संख्मा १-३६९-४१
कडऩ I
Roman No - IX
याजभहे तरर्वयभ ्
हदनाङ्क: ०१-०३-२०२३.
सवर्वधे-
प्रधानाध्माऩक:,
प्रबत्ु र्व जनू नमय / उच्चभाध्मशभककराशारा,
याजभहे तरर्वयभ ् I
भातमा: !
वर्विम: - वर्वयाभस्त्म कृते अभ्मथथनभ ्
अहभ ् अन्स्त्भन ् कराशारामां प्रथभसंर्वत्सयं ऩठाशभ I भभ स्त्र्वास्त्थ्मं सम्मक् नान्स्त्त I
अहं ज्र्वये ण ऩीडडतो बर्वाशभ I अत: वर्वश्रान्ततं स्त्र्वीकातुं भह्मं हदनरमं ०१-०३-२०२३ त: ०३-०३-२०२३
ऩमथततं वर्वयाभं मच्छततु इनत सादयप्रणाभऩूर्वक
थ ं वर्वऻाऩमाशभ I भभ अनुऩन्स्त्थनतसभमे ऩाठ्मभानान ् ऩाठान ्
शभरसकाशात ् ऻात्र्वा अहं ऩहठष्टमाशभ I
सधतमर्वादभ ् I
ववयाभग्रहणाम अभ्मर्ानऩत्रभ ्
याजभहे तरर्वयभ ्
हदनाङ्क: ०१-०३-२०२३.
सवर्वधे-
प्रधानाध्माऩक:,
प्रबुत्र्व जूननमय / उच्चभाध्मशभककराशारा,
याजभहे तरर्वयभ ् I
भातमा: !
वर्विम: - वर्वयाभस्त्म कृते अभ्मथथनभ ्
भभ सोदमाथ: वर्वर्वाहाथं अहं श्र्व: स्त्र्वग्राभं गशभष्टमाशभ I अत: कृऩमा हदनरमं
०२-०३-२०२३ त: ०४-०३-२०२३ ऩमथततं वर्वयाभं मच्छततु इनत सादयप्रणाभऩूर्वक
थ ं वर्व ऻाऩमाशभ I भभ
अनुऩन्स्त्थनतसभमे ऩाठ्मभानान ् ऩाठान ् शभरसकाशात ् ऻात्र्वा अहं ऩहठष्टमाशभ I
सधतमर्वादभ ् I
बर्वतां वर्वधेम: छार: .
नाभ: ...................
अनुक्रभसंख्मा ०७६९२५४.
याजभहे तरर्वयभ ् I .
Roman No - X
अकायान्ि: ऩुंभरंग: याभ शब्द: l
र्
ृ एक वचनभ ् द्वव वचनभ ् फहु वचनभ ्
प्रर्भ ऩुरुष: बवर्वष्टमनत बवर्वष्टमत: बवर्वष्टमन्तत
भध्मभ ऩरु
ु ष: बवर्वष्टमशस बवर्वष्टमथ: बवर्वष्टमथ
उत्प्िभ ऩुरुष: बवर्वष्टमाशभ बवर्वष्टमार्व: बवर्वष्टमाभ:
र्
ृ एक वचनभ ् द्वव वचनभ ् फहु वचनभ ्
प्रर्भ ऩरु
ु ष: रेणर्ष्टमनत रेणर्ष्टमत: रेणर्ष्टमन्तत
भध्मभ ऩुरुष: रेणर्ष्टमशस रेणर्ष्टमथ: रेणर्ष्टमथ
उत्प्िभ ऩरु
ु ष: रेणर्ष्टमाशभ रेणर्ष्टमार्व: रेणर्ष्टमाभ:
र्
ृ एक वचनभ ् द्वव वचनभ ् फहु वचनभ ्
प्रर्भ ऩुरुष: ऩहठष्टमनत ऩहठष्टमत: ऩहठष्टमन्तत
भध्मभ ऩरु
ु ष: ऩहठष्टमशस ऩहठष्टमथ: ऩहठष्टमथ
उत्प्िभ ऩुरुष: ऩहठष्टमाशभ ऩहठष्टमार्व: ऩहठष्टमाभ:
र्
ृ एक वचनभ ् द्वव वचनभ ् फहु वचनभ ्
प्रर्भ ऩुरुष: गशभष्टमनत गशभष्टमत: गशभष्टमन्तत
भध्मभ ऩुरुष: गशभष्टमशस गशभष्टमथ: गशभष्टमथ
उत्प्िभ ऩरु
ु ष: गशभष्टमाशभ गशभष्टमार्व: गशभष्टमाभ:
र्
ृ एक वचनभ ् द्वव वचनभ ् फहु वचनभ ्
प्रर्भ ऩुरुष: धावर्वष्टमनत धावर्वष्टमत: धावर्वष्टमन्तत
भध्मभ ऩुरुष: धावर्वष्टमशस धावर्वष्टमथ: धावर्वष्टमथ
उत्प्िभ ऩुरुष: धावर्वष्टमाशभ धावर्वष्टमार्व: धावर्वष्टमाभ:
Roman No - XI
अनध्मिनबूिो रङ् (PAST TENSE)
रङ् एक वचनभ ् द्वव वचनभ ् फहु वचनभ ्
प्रर्भ ऩरु
ु ष: अ-त ् अ-ताभ ् अ-न ्
भध्मभ ऩुरुष: अ-: अ-तभ ् अ-त
उत्प्िभ ऩुरुष: अ-भ ् अ-आर्व अ-आभ
ऩव
ू रू
ा ऩ सन्न्ध:
गुण सन्न्ध:
दे र्व + इतर: = दे र्वेतर: (गुण सन्तध:)
गण + ईश: = गणेश: (गुण सन्तध:)
भहा + इतर: = भहे तर: (गुण सन्तध:)
यभा + ईश: = यभेश: (गुण सन्तध:)
हहत + उऩदे श: = हहतोऩदे श: (गुण सन्तध:)
नर्व + उदम: = नर्वोदम: (गण
ु सन्तध:)
वर्वक्रभ+ ऊर्वथशीमभ ् = वर्वक्रभोर्वथशीमभ ् (गुण सन्तध:)
ब्रह्भ + ऋवि: = ब्रह्भविथ: (गण
ु सन्तध:)
भहा + ऋवि: = भहविथ: (गुण सन्तध:)
Roman No - XII & XIII
ववृ ि सन्न्ध:
एक + एक: = एकैक: (र्ववृ द्ध सन्तध:)
र्वसुधा + एर्व = र्वसुधैर्व (र्ववृ द्ध सन्तध:)
दे र्व + ऐश्र्वमथभ ् = दे र्वैश्र्वमथभ ् (र्ववृ द्ध सन्तध:)
भहा + ऐश्र्वमथभ ् = भहै श्र्वमथभ ् (र्ववृ द्ध सन्तध:)
ऩयभ + ओिधध: = ऩयभौिधध: (र्ववृ द्ध सन्तध:)
गङ्गा + ओघ: = गंगौघ: (र्ववृ द्ध सन्तध:)
हदव्म + औिधभ ् = हदव्मौिधभ ् (र्ववृ द्ध सन्तध:)
भहा + औदामथभ ् = भहौदामथभ ् (र्ववृ द्ध सन्तध:)
मणादे श सन्न्ध:
इनत + अर = इत्मर (मणादे श सन्तध:)
इनत + आहद = इत्माहद (मणादे श सन्तध:)
प्रनत + उऩकाय: = प्रत्मुऩकायह: (मणादे श सन्तध:)
महद + एकभ ् = मद्मेकभ ् (मणादे श सन्तध:)
दे र्वी + अनग्र
ु ह: = दे व्मानग्र
ु ह: (मणादे श सन्तध:)
दे र्वी + आऻ = दे व्माऻ (मणादे श सन्तध:)
ऩार्वथती + उर्वाच = ऩार्वथत्मर्व
ु ाच (मणादे श सन्तध:)
र्वाणी + एका = र्वाण्मेका (मणादे श सन्तध:)
सु + आगतभ ् = स्त्र्वागतभ ् (मणादे श सन्तध:)
साधु + इनत = सान्ध्र्वनत (मणादे श सन्तध:)
अनु + ईऺणभ ् = अतर्वीऺणभ ् (मणादे श सन्तध:)
धात ृ + अंश: = धारंश: (मणादे श सन्तध:)
भात ृ + आऻ = भाराऻ (मणादे श सन्तध:)
रृ + आकृनत: = राकृनत: (मणादे श सन्तध:)
Roman No - XIV
विाभानकार:
1. स: दे र्वं नभनत I
అత్డు దేవుణణి నభసకరించఽచఽనాిడు.
2. ते ऩयीऺां शरर्न्तत l
లయు రీక్షనఽ లాసఽెనాియు.
बववष्मि ् कार:
1. स: नगयं गशभष्टमनत I
అత్డు నగయభునకు లెఱె తడు.
2. ते ऩाठं ऩहठष्टमन्तत I
లయు పఠభునఽ చద్ఽవుతాయు.
बूि कार:
1. सा ऺीयं अवऩफत ् I
ఆమ పలనఽ తాాగతనఽ.
2. ते कुर आगच्छन ् ?
లయు ఎకకడకు లెళ్ళిర ?
3. सीता अतनं अर्ादत ् I
స఼త్ అనిిం త్రనెనఽ.
4. हरय: सभाधानं अशरर्त ् I
హర సభాధానభునఽ లాసనఽ.
5. ते ऩाठं अऩठन ् I
లయు పఠభునఽ చద్విర.
सब
ु ावषिवाक्तमातन
1. ककं ककं न साधमनत कल्ऩरतेर्व वर्वद्मा ?
కలులత్ వింటి విద్య ఏమేమి సధ్ించలేద్ఽ?
Roman No - XV
दशयर्स्म ऩश्चात्प्िाऩ:
१) अमोध्मानगयस्त्म याजा क:?
ज) "दशयथ:"।
२) दशयथ: कां नदीं अतर्वगात ्?
ज) "सयमन
ू दीभ ्"।
३) घटभादाम दशयथ: कुर जगाभ?
ज) "आश्रभभ ्"।
४) दशयथ: ककं भत्र्वा फाणं प्रमुमोज?
ज) "गजं इनत भत्र्वा"।
भामाविु:
१) ऩार्वथत्मा: तऩोर्वनं क: प्रवर्वर्वेश ?
ज) "कन्श्चत ् भामार्वटु:"।
२) भामार्वटु: क:?
ज) "शशर्व:"।
३) वऩनाकऩाणणं का ऩनतभाप्तुभ ् इच्छनत?
ज) "ऩार्वथती"।
४) भामार्वटु: इनत ऩाठ्मबाग: कस्त्भात ् स्त्र्वीकृत:?
ज) "कुभायसम्बर्वात ्"।
Roman No - XV
बिह
ा ृ रयसब
ु ावषिातन
१) सुबावितत्ररशतीनत काव्मं केन यधचतभ ?्
ज) "बतह
थृ रयणा"
२) भहतां धचत्तं संऩत्सु कथं बर्वेत ?्
ज) "उत्ऩरकोभरभ ्"।
३) धनस्त्म तत
ृ ीमा गनत: का?
ज) "नाश:"।
४) वर्वघ्नबमेन कामं कै: न प्रायभ्मते ?
ज) "नीचै:"।
नीति श्रोका:
अभयवाणीप्रशन्स्ि:
१) अभयर्वाणी प्रशन्स्त्त: केन वर्वयधचता?
ज) "शठकोऩाचामेण"।
२) नेह्रूफोधधत: शसद्धातत: क:?
ज) "ऩञ्चशीर:"।
३) वर्वफुधर्वाणी कै: बर्वताऩं शभमनत?
ज) "ब्रह्भवर्वद्माप्रफोधै:"।
४) अभयर्वाणी सर्वथभानर्वान ् शब
ु भागे कै: गभमनत?
ज) "धभथसूरै:"।
Roman No - XV
कऩीनाभऩ
ु वास:
१) क: रङ्का दग्धर्वान ्?
ज) "हनुभान ्"।
२) कै: प्रर्वङ्गाधधयाज: प्रोत्साहहत:?
ज) "वर्ववर्वधाङ्गहायै ्"।
३) कऩीनाभुऩर्वास: केन वर्वयधचत:?
ज) "श्रीशैर ताताचामेण"।
४) कवऩशब: कस्त्भात ् हदने उऩर्वास: कृत:?
ज) "एकादशी हदने"।
Roman No - XVI
कवऩञ्जरोऩदे श:
१) धैमेधना: के?
ज) "साधर्व:"।
२) भहाश्र्वेता का?
ज) "गतधर्वथयाजस्त्म ऩर
ु ी । / गतधर्वथ कतमा" ।
३) कवऩञ्जर: क:?
ज) "ऩण्
ु डयीकस्त्म शभर:" ।
४) फाण: कस्त्म आस्त्थाने आसीत ्?
ज) "श्रीहिथस्त्म"।
बोजस्म औदामं
१) बोजस्त्म औदामं इनत ऩाठ्मबाग: केन वर्वयधचत:?
ज) "फल्रारकवर्वना"।
२) बोजस्त्म भुख्माभात्म: क:?
ज) "फवु द्धसागय:"।
३) बोज: शङ्कयकर्वे: ककमत ् ददौ?
ज) "द्र्वादशरऺं" ददौ।
४) याजा ककभथं फहहननथगत
थ :?
ज) "भग
ृ माशबरािी"।
Roman No - XVI
शश-कवऩञ्जरकर्ा
स्वेदस्म ऩुष्ऩाणण