Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 1

პოზიციები ი-ხმოვნის უ-ხმოვნის ა-ხმოვნის სიტყვის ბოლო მინიმალური

წინა წინა წინა წყვილი

ფონები ბ- ბ-ლაბიალი- ბ- ასიმილიზაცისას ბარი-ფარი


პალატალი- ზებული ნეიტრალურ : ვცხოვრობ
/ბ/ /ბ/ /ფ/
ზებული ი
[ბ რბილი
] ვცხოვროფ
[ბ ]
მაგარი
[ბ ]
ნეიტრალური
[ბ]

[ფ]

/ბ/→[ბმაგარი]~[ბრბილი] ~[ბნეიტრალური] ~[ბ] // [ფ] /ბ/ ~/ფ/

მაგალითად, გავიხსენოთ მაგარი და რბილი ლ-ს განაწილება სალიტერატურო


(სტანდარტულ) ქართულში: ა, ო, უ ხმოვნების წინ გვაქვს ლ-მაგარი, ხოლო ე, ი ხმოვნების წინ
ლ-რბილი და არასოდეს პირიქით. ამდენად, ლ-მაგარი და ლ-რბილი ერთი და იმავე ფონემის,
ლ -ს, პოზიციური ალოფონებია.

 ენათმეცნიერები ფონემებისა და ალოფონების ჩაწერისათვის იყენებენ პირობით


გრაფიკულ გამოსახულებებს: ფონემა თავსდება ვერტიკალურ ფრჩხილებში - /ლ/,
ხოლო ალოფონები - კვადრატულში [ლ]; თავისუფლადმონაცვლე ალოფონები
აღნიშნება //-ით, ხოლო პოზიციური - ~-ით;  სიმბოლო აღნიშნავს:
„წარმოდგენილია, რეალიზებულია“.

*ამგვარი გრაფიკული მეტაენით, მაგალითად, ლ-ს ფონოლოგიური ანალიზის შედეგად


მიღებული კვალიფიკაციები უფრო მოკლედ და ზუსტად ასე გამოისახება:

/ლ/  [ლმაგარი]//[ლრბილი]~[ლრბილი]

ჩანაწერი იკითხება ასე: ქართულში ლ ფონემა რეალიზებულია ა,ე,ო ხმოვნების წინ ლ-მაგარი
(და, ინდივიდუალურ წარმოთქმაში მისი თავისუფლადმონაცვლე ლ-რბილი ალოფონით) და
ი,ე ხმოვნების წინ ლ-რბილი პოზიციური ალოფონებით.

You might also like