‫د وردگو د والیت کلتوري یون‬

‫حذف کلیک راست از ‪ Desktop‬و کلیه پنجره ها‬

‫با راست کلیک کردن بر روی قسنت خالی ‪ Desktop‬آیکون های ‪ Desktop‬دکمه ‪Taskbar , Start‬‬
‫پارتیشن های هارد‪ .‬درایوعا و ‪ Folders‬وتک فایل ها و فضای خالی بین آیکون ها در پنحره‬
‫‪ My Computer‬و کلبه پمجره ها دیگرو می توان امکانات ئ تنظیماتی که ویندوز در اختیار مار برقرار‬
‫می دهد‪ .‬دسترسی پیدا کرد‪.‬‬

‫که با به کار بردن دستور زیر با مقدار ‪ 1‬کلیه راست کلیک ها در قسمت فوق حذف خواهد شد و دسترسی به‬
‫امکانات موجود را به طور جدی محدود خواهد کرد‪.‬‬

‫‪-۱‬ریجستری را باز کنید‪.‬‬

‫‪-2‬به مسیر زیر بروید‪.‬‬

‫‪HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\E‬‬
‫‪xplorer‬‬
‫‪-3‬کلیدی از نوع ‪ Binary Value‬با نام ‪ NoViewContextAutoRun‬بسازید‪..‬‬
‫‪-4‬مقدارش را برابر با ‪ 01 00 00 00‬قرار دهید‪.‬‬
‫‪-5‬برای اعمال تغییرات کامپیتر را دوباره بوت کنید‪.‬‬

‫‪-6‬برای برگشته به حالت فبلی کافیست کلید را حذف کنید‪.‬‬

‫چگونه منوی ‪ all programs‬را به منوی شروع برگردانیم؟‬

‫‪allprogramsdisableundo‬‬
‫‪-1‬نت پد را باز کنید ‪notepad‬‬
‫‪-2‬متنی را که در ادامه مطلب قرار دارد را در آن کپی کنید‪.‬‬
‫‪-3‬از طریق منوی فایل گزینه سیو از را بزنید‪.‬‬
‫‪save as>>>file‬‬
‫‪-4‬در جلوی ‪ file name‬بعد از نام مور نظر عبارت ‪ reg.‬را تایپ کنید‪.‬‬
‫‪-5‬سپس از منوی ‪ save as type‬گزینه ‪ all files‬را انتخاب نمایید‪.‬‬
‫‪-6‬روی گزینه ‪ save‬کلیک کنید سپس فایل ذخیره شده را باز کنید نا تغییرات اعمال شود‪.‬‬
‫‪-7‬برای اعمال تغییرات کامپیوتر را دوباره بوت کنید‪Windows Registry Editor Version 5.00.‬‬

‫[‪HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\E‬‬
 ‫‪]xplorer‬‬
‫"‪NoStartMenuMorePrograms"=dword:00000000‬‬

‫چگونه تنظیمات طبقه بندی در منوی استارت را وارد کنیم ‪AddsTaskbar‬‬

‫‪ notepad‬نت پد را باز کنید‪1-‬‬

‫‪.‬متنی را که در ادامه مطلب قرار دارد را در آن کپی کنید‪2-‬‬
‫‪.‬از طریق منوی فایل گزینه سیو از را بزنید‪3-‬‬
‫‪file>>>save as‬‬
‫‪.‬را تایپ کنید ‪ .reg‬بعد از نام مور نظر عبارت ‪ file name‬در جلوی‪4-‬‬
‫‪.‬را انتخاب نمایید ‪ all files‬گزینه ‪ save as type‬سپس از منوی‪5-‬‬
‫‪.‬کلیک کنید سپس فایل ذخیره شده را باز کنید نا تغییرات اعمال شود ‪ save‬روی گزینه‪6-‬‬
‫‪.REGEDIT4‬برای اعمال تغییرات کامپیوتر را دوباره بوت کنید‪7-‬‬
‫‪;Group - StartMenu - Speed‬‬
‫|او ساعت ‪1390/11/05‬لیکنې مربوط دپروفیسور بشیر احمد امین امانزی وردگ په چهارشنبه ‪+‬‬

‫خوشالي نشته مدام غم دی‬

‫مېرات شې غمه په خندادې تېرومه‬

‫یو سپاهي ته یې وویل ‪:‬ولی جګړې ته نه ځې؟ هغه ویل ‪:‬په خدای دي مې قسم وي یو تن له دښمنانو څڅه‬
‫نه پېژنم او هغوی هم ما نه پیژني؛ موږ څرنګه دښمنان شولو؟‬

‫یو عرب یې خلیفه ته بوت ‪.‬هغه ولید خلیفه پر تخت ناست دی‪.‬‬

‫عرب خلیفه ته و ویل‪ :‬سالم علیکم یا هللا‬

‫خلیفه وویل ‪:‬زه هللا نه یم‪.‬‬

‫عرب بیا ورته وویل‪ :‬سالم علیکم یا جبراییل‬

‫خلیفه ورته وویل‪ :‬زه جبراییل نه یم‪.‬‬

‫عرب و ویل‪ :‬هللا نه یې‪ ،‬جبراییل نه یې‪ ،‬نو ولې هلته پورته ناست یې ؟ راشه د خلکو سره کیښنه‪.‬‬
 ‫جل جال له‬

‫دوه روژه تیان چي سخت یې لوږي پرنس غلبه کړې وه‬

‫دځان تیرایستلو لپاره یو پالن جوړکړ چي اول کس به دوهم ته ویل‬

‫چي ته او خداي ته اوقران که به دانارو درختي ته نه ورخیژي کله چي‬

‫هغه ورپورته سو نو بیا یې ورته وویل چي انار وخوره اول نفر ورته چي نه زه یې نه خورم اول ورته وایي‬
‫چي ته اوخداي اوقران که به ي یي نه خورې هغه به مجبورسی اوهمداسی به وکری‬

‫نو بیابه دوهم کس همداسي قسم ورکوي ترڅوخداي ته مسوله نسي‬

‫کله چي لمړي کس داسي وکړه دوم کس سر نه خالسوي اول کس ته سخت درد ورغلي چي ولي ماته قسم نه‬
‫راکوي نو یي ودرختي ته لفتی کش کړي هغه دوهم ورته وایی چي څه کوي لیونی سوي؟‬

‫ده ورته وویل‪( :‬جل جال له )نو داسي سخت قسم څوک چاته ورکوي مجبوردي کړم چي انار وخورم‬

‫بیلډینګ او ددروازي هارنګ‬

‫یو وخت یو څو چرسیان سره روان وه رنګارنګ بیلډینګونه (منزلونه) یي ولیدل نو یو اوبل ته یي وویل چي‬
‫موږ به هم یو دري پوړه بیلډینګ جوړه وو نویو اوبل ته یي چیچوغاړه ورکړه دوي دري کسه وه اوسر پر‬
‫سر سره ودریدل که ګوري چي هغه د الندي نپر څخه ګوز ولویدي د سر نپر پر راږغ کړه چي تر اوسه یي‬
‫ډیر کارونه پاته دي تا بیا ددروازي هارنګ ورولګوي‬

‫دا دي نو پكښې وي‬

‫یوه سړي د خپل ملګري څخه پوښتنه وكړه چي دغه زموږ ګاونډى څرنګه سړى دى؟‬

‫هغه ورته وویل چي د ده مور او خور ‪ ...‬ډېر بد سړى دى‪.‬‬

‫بیا ده ورته وویل چي زه یې وینم خو ډېر ښه سړى دى او د خلكور سره ښه صادقانه او شریفانه وضعیت‬
‫كوي‪.‬‬

‫ده ورته وویل چي هو ډېر ښه سړى دى‪.‬‬

 ‫بیا یې ملګري ورته وویل چي تا خو مخكي ویل چي هغه ډېر بد سړى دى؟‬

‫هغه جواب وركړ چي دا دي نو پكښې كي وي‪.‬‬

‫|او ساعت ‪1390/11/05‬لیکنې مربوط دپروفیسور بشیر احمد امین امانزی وردگ په چهارشنبه ‪+‬‬

‫نوع فورمت هارد دیسک‬

‫نوع فرمت هارددیسك ‪ ، PC‬توسط فایل سیستم تعیین مي شود‪ .‬در واقع فایل سیستم چگونگي ثبت اطالعات روي هارد دیسك‬
‫را مدیریت مي كند‪ .‬ویندوز براي مدیریت ثبت اطالعات در هارد دیسك‪ ،‬از سه گونه فایل سیستم استفاده مي كند‪:‬‬
‫اولین نوع آن ها كه ‪ FAT‬یا ‪ File Allocation Table‬نام گرفتند‪ ،‬توسط سیستم عامل هاي داس و ویندوز (تا ویندوز ‪)55‬‬
‫مورد استفاده قرار مي گرفتند‪ .‬این روش قالب بندي اطالعات‪ ،‬با نام ‪ FAT 16‬نیز شناخته مي شد‪ .‬زیرا بر اساس داده هاي‬
‫‪ 16‬بیتي كار مي كرد‪ .‬دومین نوع آن ها ‪ FAT 3‬نام گرفت كه توسط ویندوز ‪ 59‬ارائه شد‪ .‬این روش از روش ‪FAT 16‬‬
‫متمایز است و استفاده کننده را قادر مي سازد بیشتر از ‪ 2‬گیگابایت اطالعات را روي هارد خود مدیریت كند‪ .‬سومین و‬
‫آخرین روش ثبت داده ها روي هارد دیسك‪ ،‬با نام ‪ ) NTFS ( NT File System‬توسط ویندوز ‪ ، 2000 ،NT‬و ‪XP‬‬
‫مورد استفاده قرار گرفت‪ .‬این روش نسبت به ‪ FAT 16‬و ‪ FAT 32‬از ثبات بیشتري برخوردار است و تاثیر به سزایي در‬
‫استفاده از حداكثر فضاي مفید هارد دیسك براي ذخیره اطالعات دارد‪ .‬براي اطالع از نوع فایل سیستم هارد دیسك خود‪ ،‬روي‬
‫‪ My Computer‬كلیك راست كنید و سپس ‪ Properties‬را انتخاب كنید‪ .‬براي دیدن همه دیسك ها و پارتیشن ها‪ ،‬روي‬
‫‪ Start‬كلیك كنید و بعد روي ‪ My Computer‬كلیك راست كنید و سپس ‪ Manage‬و بعد از آن ‪ Disk Management‬را‬
‫بزنید‪ .‬در این قسمت مي توانید نوع فایل سیستم هر پارتیشن یا هارد دیسك را ببینید تا بدانید سیستم عامل شما از چه سیستمي‬
‫براي مدیریت اطالعات هارددیسك استفاده مي كند‪ .‬از آن جایي كه استفاده از ‪ NTFS‬به جاي ‪ ، FAT‬مزیت هاي متعددي در‬
‫بر خواهد داشت‪ .‬اگر هنوز هارد دیسك شما مبتني بر ‪ FAT‬است‪ ،‬بهتر است آن را به ‪ NTFS‬تغییر دهید‪ .‬البته كاربراني كه‬
‫همچنان از ‪ Windows9x‬استفاده مي كنند‪ ،‬نمي توانند این كار را انجام دهند و باید از ‪ FAT 32‬استفاده كنند‪ .‬با استفاده از‬
‫خط فرمان ویندوز یا نرم افزار ‪ Partition Magic‬مي توانید این كار را انجام دهید‪ .‬مرحله به مرحله این مقاله را بخوانید و‬
‫هم زمان‪ ،‬آنچه از شما خواسته شده است را انجام دهید‪ .‬البته قبل از آن كه شروع به كار كنید‪ ،‬مطمئن باشید كه از برنامه هاي‬
‫خود نسخه پشتیبان گرفته اید‪.‬‬

‫راهنماي گام به گام‬

‫در مراحل ‪ 1‬تا ‪ 3‬با استفاده از خط فرمان و در مراحل ‪ 4‬تا ‪ 6‬با استفاده از نرم افزار ‪ Partition Magic‬مي توانید این كار‬
‫را انجام دهید‪.‬‬

‫مي توانید با پارتیشن بندي مبتني بر ‪ FAT32‬را به ‪ NTFS‬تغییر دهید‪ .‬بدون آن كه به داده هاي رایانه شما آسیبي برسد‪ .‬با‬
‫این وجود باز هم یك نسخه پشتیبان از اطالعات موجود در رایانه خود تهیه كنید تا مطمئن شوید كه چیزي را از دست نخواهید‬
‫داد‪ .‬روي ‪ Start‬و بعد روي ‪ RUN‬كلیك كنید‪ .‬در نوار ‪ ، Open‬عبارت ‪ Cmd‬را وارد كنید‪ .‬سپس روي ‪ OK‬كلیك كنید تا‬
‫پنجره خط فرمان ویندوز باز شود‪.‬‬
 ‫‪ .2‬دقت كنید كه به جاي ] ‪ [ Volume‬باید نام درایو یا پارتیشني را كه قرار است تبدیل شود‪ ،‬وارد كنید‪ .‬در این مورد به‬
‫طور فرضي درایو ‪ E‬تبدیل خواهیم كرد كه بر این اساس در خط فرمان باید وارد كنیم‪ Convert E:\FS:NTFS ،‬سپس‬
‫‪ Enter‬را بزنید تا دستور اجرا شود‪.‬‬

‫‪ 3‬باید برچسب (‪ ) Volume label‬درایو خود را نیز سیستم عامل بدهید‪ .‬این نامي است كه شما به یك پارتیشن اختصاص‬
‫مي دهید‪ .‬آن را وارد و ‪ Enter‬را فشار دهید‪ .‬ممكن است كمي فرایند تبدیل طول بكشد‪ .‬به محض تمام شدن این فرایند به شما‬
‫گزارشي از وضعیت فضاي خالي موجود روي هارد دیسك ارائه خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -4‬اگر با خط فرمان رابطه اي ندارید‪ ،‬مي توانید از ‪ Partition Magic‬استفاده كنید‪ .‬در این برنامه‪ ،‬تمام درایوها و پارتیشن‬
‫هاي جاري سیستم شما دیده خواهند شد‪.‬‬

‫‪ -5‬باز هم به صورت فرضي درایو ‪ E‬تبدیل خواهیم كرد‪ .‬این درایو اكنون مبتني بر ‪ FAT32‬است و قرار است به ‪NTFS‬‬
‫تغییر كند‪ .‬حال باید پارتیشني را كه مي خواهید تبدیل كنید انتخاب كنید و بعد در سمت چپ ‪ Convert Partition‬را انتخاب‬
‫كنید‪ .‬حاال نوع فایل سیستمي كه مي خواهید از آن استفاده كنید را وارد كنید و بعد روي ‪ OK‬كلیك كنید‪.‬‬

‫‪ Partition Magic -6‬هیچ چیز را تغییر نخواهد داد‪ ،‬مگر آن كه شما روي كلید سبز گوشه سمت چپ پایین كلیك كنید‪ .‬بعد‬
‫از آن‪ ،‬مراحل تبدیل را خواهید دید و در نهایت ممكن است به یك بار بوت كردن ‪ PC‬خود احتیاج داشته باشید‪.‬‬

‫د لقمان حکیم نصیحت خپل زوی ته‬

‫له مور او پالر سره نیکۍ چلند کوه‪.‬‬ ‫‪.1‬‬

‫پوه شه چې هیڅ شی له هللا ج نه پټ نه دی‪.‬‬ ‫‪.2‬‬

‫لمونځ هغه قسم چې ښائی اداء کړه‪.‬‬ ‫‪.3‬‬

‫د نورو نصیحتونه او مشوری مه هیروه‪.‬‬ ‫‪.4‬‬

‫له بدکارو نه هیڅ وخت د نیکۍ او ځوانۍ طمعه مه کوه‪.‬‬ ‫‪.5‬‬

‫له نورو سره په کبر او غرور رفتار مه کوه‪.‬‬ ‫‪.6‬‬

‫په الره تللو کې درمیانه اوسیږه‪.‬‬ ‫‪.7‬‬

‫په نورو باندی مه په غصه کیژه او ورسره په نرمۍ خبری کوه‪.‬‬ ‫‪.9‬‬

‫په هغه څه چې نورو ته یی نصیحت کوي خپله پری زر عمل کوه‪.‬‬ ‫‪.5‬‬

‫‪ .10‬لږ خبری کوه‪.‬‬

 ‫‪ .11‬خپل رازونه دی فقط له ځانه سره وساته‪.‬‬

‫‪ .12‬هغه دوست ته دوست ووایه چې په سختۍ کې در په کار شوی و‪.‬‬

‫‪ .13‬له بدانو او جاهلو سره بنډار مه کوه‪.‬‬

‫‪ .14‬له عالمانو او هوښیارو خلکو سره تعلقات وساته‬

‫‪ .15‬کاروبار او نیک کار کې جدی اوسه‪.‬‬

‫‪ .16‬د ځلمیتوب ورځی دی غنیمت وشمیره‪.‬‬

‫‪ .17‬د دوستانو احترام کوه‪.‬‬

‫‪ .19‬د مور او پالر وجود غنمیت وشمیره‪.‬‬

‫‪ .15‬ښوونکی د مور او پالر په څیر وگڼه‪.‬‬

‫‪ .20‬په ټولو کارونو کې میانه حاله و اوسه‪.‬‬

‫‪ .21‬اوالد ته دی اسالم او دینداری ور وښایه‪.‬‬

‫‪ .22‬په لږ ویلو‪ ،‬لږ خوړلو او لږ ویده کیدلو ځان عادت کړه‪.‬‬

‫‪ .23‬د نورو کومک او یاری ته مه منتظریږه‪.‬‬

‫‪ .24‬هیڅ کار مخکی له مکمل پالن لرلو نه مه کوه‪.‬‬

‫‪ .25‬د نن کار سبا ته مه پریږده‪.‬‬

‫‪ .26‬له مشرانو سره اوږدی خبری مه کوه‪.‬‬

‫‪ .27‬محتاجان له خپل مال او دارایی نه مه محروموه‪.‬‬

‫‪ .29‬تیره شوی دعوه او دشمنی مه تازه کوه‪.‬‬

‫‪ .25‬د نورو نیک کار په خپل ځان مه تپه‪.‬‬

‫‪ .30‬له خپلوانو سره خپلوی مه پری کوه‪.‬‬

‫‪ .31‬د والړو خلکو په حضور کې مه کینه‪.‬‬

 ‫‪ .32‬هیڅوک د چا په مخکی مه رسوا کوه‪.‬‬

‫‪ .33‬ویل شوی خبره بار بار مه تکراروه‪.‬‬

‫‪ .34‬د زنانه ئی خوی او لباس نه ډډه وکړه‪.‬‬

‫‪ .35‬په بدکارۍ کې له چاسره الس مه یو کوه‪.‬‬

‫‪ .36‬په هیڅ کار کې عجله مه کوه‪.‬‬

‫‪ .37‬د خبرو په وخت کې د نورو خبری مه پری کوه‪.‬‬

‫‪ .39‬د خلکو په اصالح کې یوه زره سستی هم مه کوه‪.‬‬

‫‪ .35‬ادب او عاجزی هیڅکله هم مه هیروه‪.‬‬

‫‪ .40‬له هللا ج سره صادق او له خلکو سره په انصاف چلیږه‪.‬‬

‫‪ .41‬د مشرانو احترام او په کشرانو نرمی کوه‪.‬‬

‫‪ .42‬د نورو مال او مقام ته طمعه مه کوه‪.‬‬

‫‪ .43‬عمر او روزی په حساب او کتاب ده‪ ،‬نو له هیچانه مه ډاریږه او مه تری طمع کوه‪.‬‬

‫‪ .44‬عمر د عبادت او بنده گی لپاره غنیمت وشماره‪.‬‬

‫‪ .45‬هغه څه چې هللا ج درکړی پری خوښ اوسه‪.‬‬

‫‪ .46‬له نیکو او ایماندارو خلکو سره مشوره کوه‪.‬‬

‫‪ .47‬مصرف دی له پیداوار نه کم ساته‪.‬‬

‫‪ .49‬هر څومره چې کوالی شی میلمه سره مهربانه اوسه‪.‬‬

‫‪ .45‬د ښځی او اوالد د بی ځایه غوښتنو پیروی مه کوه‬

‫دمشرانو خوږی خبری‬

‫احسان کوه نیکان به شکرگذاره شی او بد خلګ به خپله رأیه بدله کړی‪( .‬ابن خاقانی )‬ ‫‪-1‬‬

‫احمق هغه وی چې نور خلک احمق ګڼی‪( .‬ابن ماجه )‬ ‫‪-2‬‬

‫اسالم بیله جماعت نه او جماعت بیله رهبری نه او رهبری بیله اطاعت نه او اطاعت بیله بیعت نه هیڅ‬ ‫‪-3‬‬
‫معنی نلری‪( .‬حضرت عمر ابن الخطاب رض )‬

‫اسالم د نظم او پالن دین دی‪( .‬دکتور صفت هللا قانت)‬ ‫‪-4‬‬

‫اسالم ځکه نظم ته ضرورت لری چې کفر په نظم کار کوی‪ .‬او دنظم مخ بینظمی نشی‬ ‫‪-5‬‬
‫نیولی‪(.‬دکتور قانت)‬

‫اصیل ځوانمرد هغه دی چې لوړ منصب ته ورسیږی او تواضع اختیار کړی‪ .‬طاقت لری مگر انتقام‬ ‫‪-6‬‬
‫نه اخلی ‪( .‬دمیاطــــی)‬

‫افغانانو اتفاق کړی چې اتفاق ونه کړی او اختالف یی کړی چې اختالف پریږدی‪(.‬سید جمال‬ ‫‪-7‬‬
‫الدین افغانی )‬

‫آقارب ستا رسته الس دی او دوستان دی کیڼ الس دی (بهاوالدین عاملی)‬ ‫‪-9‬‬

‫انسان د تواضع ‪ ،‬سخا او حسن نیت څخه محبوب ګرځی او دبخل ‪ ،‬غرور او بدنیتی څخه منفور‬ ‫‪-5‬‬
‫ګرځی‪(.‬ابوفراس)‬

‫اوریدل شوی خبری مه منه مگر کوم چې په سترګو ګوری هغه نیمائی ومنه‪( .‬الفخری)‬ ‫‪-10‬‬

‫اول ځان وپیژنه بیا خپل خدای ج وپیژنه ‪(( .‬لقمان حکیم رح ))‬ ‫‪-11‬‬

‫‪ -12‬ای هللا د علم څخه زما مرسته وکړه دعلم نعمت راکړه او په تقوا باندی می سرفراز وګرځوه او صحت‬
‫راسره ملګری کړه‪( .‬کنزالنعمان)‬

‫‪ -13‬ای هللا که زه ستا عبادت ددوزخ له ډاره کوم نو ما دوزخ کې واچوه‪ .‬او که د جنت لپاره یی کوم نو ما‬
‫جنت څخه محروم کړه‪ .‬او که خاص ستا لپاره یی کوم نو بیا ته هم زما شه‪( .‬رابعه بلخی بصری)‬

‫‪ -14‬ای علی په درو خبرو هیڅکله تأخیر مه کوه ‪ 1‬د لمانځه په اداء کولو ‪ 2‬د جنازی په لمانځه ‪ 3‬او‬
‫دکونډی په نکاح کی‪( .‬ترمذی)‬

‫با ید ډیره مطاله وکړی ترڅو په دی پوه شی چې نه پوهیږی‪( .‬کاتب)‬ ‫‪-15‬‬

‫بخیل د دولت عابد وی او سخی د دولت معبود‪( .‬سیوطی)‬ ‫‪-16‬‬

‫بخیل د دولت مالک نه وی بلکه دولت دهغه مالک وی‪( .‬یحی برمکی رح )‬ ‫‪-17‬‬

‫بخیل د مال حفاظت کوي مګر دنوم او ننګ پروانه لری‪ ( .‬بخزمی)‬ ‫‪-19‬‬

‫‪ -15‬بخیل دری کسانو ته مال جمع کوی‪ 1 ،‬دخپلی ښځی راتلونکی میړه ته ‪ 2‬څوک چې په آینده کې دده‬
‫زوم جوړیږی ‪ 3‬خپل مږور ته ‪( .‬ابی وردی)‬
 ‫بخیل هغه خر غوندی دی چه په شا یی د زروصندوق و یاو خیټه یی وچ واښه وی (فضل بن‬ ‫‪-20‬‬
‫ربیع)‬

‫بد ترین کور هغه دی چې هلته د یتیم سره بد سلوکی او بد روش کیږی‪( .‬ابن ماجه )‬ ‫‪-21‬‬

‫بد ترینه دروغ هغه دی چې لږ رشتیا هم ورسره وی‪ ( .‬کاتب)‬ ‫‪-22‬‬

‫بد کار یو داسی لړم دی چې کله وډار شی هری خواته منډی وهی‪( .‬زرقاوی)‬ ‫‪-23‬‬

‫بد مزاج خپلو خپلوانو ته هم اجنبی وی او خوش خلق اجنبی خلگ خپلوان کوی‪( .‬برق رح )‬ ‫‪-24‬‬

‫‪ -25‬بدترین دولت و شتمنی هغه ده چې ګټه کونکی یی د ګټلو ګناه په غاړه واخلی او دخپلی ګټی دمصرف‬
‫خوند نشی اخستالی‪( .‬جعفر برمکی رح )‬

‫بزگران د خدای ج خزانی دی په نړی کی‪( .‬امام عسکری رح)‬ ‫‪-26‬‬

‫بعضی احمقان په دی غم کې گرفتار دی چې هللا ج فالنی دولت څنگه ورکړ‪( .‬امام غزالی رح )‬ ‫‪-27‬‬

‫بعضی خلک د واوری څخه کور جوړوی بیا شکایت کوي چې هغه ولی ویلی شو؟ ! (طبری )‬ ‫‪-29‬‬

‫‪ -25‬بعضی خلگ پردیو ته فایده رسوی او خپلوان له نظره غورځوی‪ .‬ددی خلگو په مړی نه خپلوان‬
‫اوښکی تویوی او نه پردی‪( .‬ابن االحنف)‬

‫‪ -30‬بعضی وقت تاسی د هغو نعمتونو تالش کوي چې هغه تاسو لپاره نه وی او هغه فراموش کوي چې‬
‫ستاسو پله مخ کې پراته وی‪( .‬ابن سعید )‬

‫بی زره کیدل هغه کار کوي چې زر درلودل په قارون وکړل‪( .‬فخرالدین رازی)‬ ‫‪-31‬‬

‫بی علمه سړی دیگ غوندی وی دننه خالی دباندی تور ‪( .‬شاذلی رح )‬ ‫‪-32‬‬

‫پاد شاه دعوامو خلکو حاکم وی مګر علماء د پادشاه هانو باندی حاکمان وی‪( .‬نظام الملک)‬ ‫‪-33‬‬

‫پر تجربه ناکه سړی بیله نیکی د بدی گمان مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-34‬‬

‫پر ښځو باندی اعتماد مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-35‬‬

‫‪ -36‬پالر ته هغه اوالد گران وی چې د لوړوالی په تالش کې وی ‪ .‬او د پستیو او رذالتونو څخه ځان بچ‬
‫کړی‪ .‬دمشرانو عزت وکړی او په کوچنیانو شفقت وکړی‪( .‬کسرای)‬

‫‪ -37‬پنځه شیان دی چې محبت پیدا کوي ‪ -1‬لمړی سالم کول ‪ -2‬په مجلس کې ځای ورکول ‪ -3‬په هغه نامه‬
‫ورته ویل چې یی خوښ وی ‪ -4‬تحفه ورکول ‪-5‬دغیاب په وخت کې یی پوښتنه کول‪(.‬حضرت عمر ابن‬
‫الخطاب رض)‬
 ‫پنځه شیانو سره مینه ساته خو چې پنځه نور هیر نه کړی‪ -1 .‬دژوند سره مینه وکړه او‬ ‫‪-39 -39‬‬
‫مرګ مه هیروه ‪ -2‬دقصر سره مینه وکړه او قبر مه هیروه ‪ -3‬دښائست سره مینه وکړه او خالق یی مه‬
‫هیروه ‪ -4‬د دنیا سره مینه وکړه او آخرت مه هیروه ‪ -5‬دټولوسره مینه وکړه او دوست مه هیروه‬

‫په انسانانو کې ذلیل ترین درویش هفه دی چې د امراو خوشامد کوي ( رفاعی )‬ ‫‪-35‬‬

‫په جګړه کې پریوتل ډیر اسانه کار دی لیکن وتل ډیر مشکل دی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-40‬‬

‫په حقیقت کې اصالً دتعریف قابل هغه شخص وی چې خپلوان‪ ،‬ملگری او همسایه گان د هغه‬ ‫‪-41‬‬
‫تعریف وکړی‪ ( .‬جاحظ)‬

‫‪ -42‬په خاموشی کې څو حکمتونه پټ شته‪ .‬اول دا چې دانسان زینت دی دویم بی سلطنته هیبت دی‪ ،‬بی‬
‫زحمته عبادت دی‪ .‬بی دیواله کال ده‪ ،‬دکرام الکاتبینو خالصی ده ‪ ،‬او دعیب د پټیدلو آله ده‪( .‬لقمان حکیم رح)‬

‫‪ -43‬په دنیا کې شاید کله کوم داسی انسان وی چې لوړ منصب ته ورسیږی او مستو خواهشاتو پسی‬
‫والړشی او د پستو او بدکاره خلگو سره ملگری شی او پښیمانه هم نشی‪( .‬امام شافعی رح )‬

‫په دنیا کې ضعیف ترین انسان هغه دی چې خپلو خواهشاتو باندی غالب نشی‪ ( .‬رود باری )‬ ‫‪-44‬‬

‫په دنیا کې عظیم کتابونه هغه دی چې ناشرین یی په خساره کې وی (شوکانی)‬ ‫‪-45‬‬

‫په دنیا کې لوړ او بزرګ شخص هغه دی چې مال او زر وړوکی و ګڼی ‪( .‬بستی )‬ ‫‪-46‬‬

‫په دنیا کې هر مال په مصرف کمیږی مگر د علم ثروت چې څومره مصرف شی زیاتیږی(‬ ‫‪-47‬‬
‫حضرت علی رض)‬

‫په دنیاکې غریب هغه دی چې دوست نه لری‪(.‬بزجمهر)‬ ‫‪-49‬‬

‫په دوستی اعتراف کول ډیر سخت دی تر انکار‪(.‬کاتب)‬ ‫‪-45‬‬

‫په سترخان چې کښینی خپله ګیډه وساته‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-50‬‬

‫په سترگو او وریځو باندی اشاری مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-51‬‬

‫په سالم باندی لمړی توب کول د ښه سړی کار وی ‪( .‬ابو داود او تر مذی شریف )‬ ‫‪-52‬‬

‫په قسم باندی د بنی آدم تصدیق مه کوه ‪ ،‬بلکې بن آدم باندی د قسم تصدیق وکړه‪( .‬عالمه تفتازانی)‬ ‫‪-53‬‬

‫په کوم کور چې داخلیږی خپله سترګه او ژبه وساته‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-54‬‬

‫په الره کې دمشرانو نه مخکې مه ځه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-55‬‬

 ‫په لمانځه چې دریږی خپل زړه وساته ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-56‬‬

‫‪ -57‬په لمر او سپوږمی ‪ ،‬دورځی په رڼا او دشپې په تیارو قسم ‪ ،‬دځمکې او اسمانونو په ښائست او رنګینو‬
‫می قسم‪ ،‬د روح په وسایلو ‪ ،‬تزین او دهغه په عرفان ‪ ،‬خیر او شر قسم چه د ګناه څخه بچ کیدونکې کامیاب‬
‫دی او بدکاران ظالمان ناکام دی (قرآن کریم)‬

‫په لوړ ږغ خوله او پزه مه پاکوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-59‬‬

‫په مجلس کې گوته په پوزه کې مه داخلوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-55‬‬

‫په محبت کې مصیــبتونه ددی لپاره راځی چې هر سفله او نادان د محبت دعوی و نکړی(نظام‬ ‫‪-60‬‬
‫الدین اولیاءرح)‬

‫په مومن کې دوه خصلتونه هیڅکله نه جمع کیږی‪.‬بخل او بدمزاجی‪ ( .‬ترمذی)‬ ‫‪-61‬‬

‫په هر کار کې خپله ابرو له السه مه ورکوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-62‬‬

‫په هیڅ کار کې تلوار مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-63‬‬

‫په ټولو کارونو کې دی میانه وشه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-64‬‬

‫‪ -65‬په ځوانی کې به می ځان ته ویل‪ :‬پړانګ که زوړ شی بیا هم پړانګ دی ‪ ،‬خو چې کله زوړ شوم نو په‬
‫دی پوه شوم چې بډا که پړانګ هم شی بیا هم بډا دی‪( .‬کاتب)‬

‫په ګناه نه پښیمانه کیدل داسی یو مرض دی چې عالج نلری‪( .‬ابن عربی )‬ ‫‪-66‬‬

‫پیاده تګ د هغه آس نه ښه دی چې سړی په ځمکه وهی‪( .‬بزجمهر)‬ ‫‪-67‬‬

‫تاسو کې هر یو چوپان دی او ستاسی نه به ستاسی د رمی په هکله پوښتنه کیږی‪( .‬بخاری او‬ ‫‪-69‬‬
‫مسلم)‬

‫‪ -65‬تاسی هر دښمن راضی کوالی شی مګر حاسد به راضی نکړی د حاسد راضی کیدل په یو صورت‬
‫امکان لری چې تاسی پخپله تباه او برباد شی‪( .‬امیر معاویه (رض)‬

‫تر ټولو هغه څوک راته گران دی چې زما عیبونه را ته څرګنده وی‪( .‬عمر ابن الخطاب رض)‬ ‫‪-70‬‬

‫تر څلویښت کلنی پوری دحیوانیت حکومت وی هغه نه بعد د انسانیت ‪( .‬دوانی)‬ ‫‪-71‬‬

‫تربیت کونکی چې هر رقم وو تربیت کیدونکې هغسی جوړوی‪( .‬حضرت علی رض)‬ ‫‪-72‬‬

‫‪ -73‬ترڅو چې بنی آدم علم حاصلوی هغه به عالم اوسیږی خو کله چې د هغه خیال کې و گرځی چې هغه‬
‫علم حاصل کړی نو هغه به جاهل و گرچې‪( .‬فارابی)‬
 ‫تکبر او غرور مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-74‬‬

‫تنبلی ددین او دنیا تاوان دی‪( .‬کاتب)‬ ‫‪-75‬‬

‫‪ -76‬ته په آینه کې وگوره که ښائسته یی نو په خپل مخ د ګناه تور داغ مه ایږده ‪ .‬او که مخ دی تور او بد‬
‫رنگه وی نو دوه تور شیان مه یو ځای کوه‪.‬‬

‫ته په خواهشاتو باندی غالب شه او که نه نو هغه به په تا باندی غالب شی‪( .‬بستی)‬ ‫‪-77‬‬

‫ته د پردی تر شاه هغه کار مه کوه چې د خلگو مخکی ئی نشی کوالی ‪( .‬امام غزالی رح )‬ ‫‪-79‬‬

‫ته له لڅو پښو څخه ویریږی ‪ .‬آیا زمری بوټونه په پښه کوی؟ (مجاهد عراقی)‬ ‫‪-75‬‬

‫تواضع دا ده چې څرنگه تواضع کوي نو خپل ځان ته له هغه نه بهتره تواضع لټوی ‪( .‬هارونی)‬ ‫‪-90‬‬

‫جاهل چې څه پیدا کړی په هغه باندی ګناه کوی‪ ،‬او که څه پیدا نکړی دخدای ج څخه ګیلی کوی‪.‬‬ ‫‪-91‬‬
‫(طغرائی)‬

‫جاهل د مال طالب وی او عالم د کمال طالب وی‪( .‬امام غزالی رح )‬ ‫‪-92‬‬

‫جهالت د مفلسی بدترین قسم دی‪( .‬حدیث)‬ ‫‪-93‬‬

‫چا باندی ټوکی کول د انتقام بدترینه صورت دی‪(.‬ثعلبی)‬ ‫‪-94‬‬

‫چا حضرت محمد ص ته وویل چې کفارو ته بده دعاء وکړه ‪.‬وی فرمایل ‪ :‬زه د کائناتو لپاره‬ ‫‪-95‬‬
‫رحمت راغلی یم ‪( .‬مسلم)‬

‫‪ -96‬چا دمامون الرشید وزیر حسن بن سهل ته وویل‪ :‬په اصراف کې کوم خیر نشته ‪ .‬هغه و فرمایل په‬
‫خیر کې کوم اصراف نشته‪.‬‬

‫‪ -97‬چرگ په درختی کې وو او ګیدړ په ځمکه ‪ ،‬نو چرګ ګیدړ ته ډیری ښکنځلی وکړی‪ .‬ګیدړ وویل دا‬
‫ښکنځلی تا نه دی راته کړی‪ .‬بلکی درختی را ته کړی‪( .‬کاتب)‬

‫حاسد د دری مصیبتونو ښکار گرځی ‪ 1‬سوخت او سوځیدل ‪ 2‬د خلگو مالمتیا ‪ 3‬او د هللا‬ ‫‪-99‬‬
‫ج غضب‪( .‬ابن درید)‬

‫حاسد صرف په یو صورت خوشحالیږی چې بل په مصیبت کې ګرفتار شی‪( .‬دوانی )‬ ‫‪-95‬‬

‫حاسد له دی غمه ویلی کیږی چې ګاونډی ئی ولی چاغ او قوی دی‪( .‬ماوردی)‬ ‫‪-50‬‬

‫حرص آدم (ع) له جنت څخه بیرون کړ او حسد د فرشتو دمعلم څخه شیطان جوړ کړ‪( .‬ثعالبی)‬ ‫‪-51‬‬
 ‫حریص او حاسد هیڅکله آرام نه پاته کیږی‪( .‬رابعه بلخی)‬ ‫‪-52‬‬

‫حسد انسان داسی خوری لکه اوسپنه چې زنگ خوری‪( .‬ابن الخطیب )‬ ‫‪-53‬‬

‫حسد اول د حاسد روح اخلی بیا محسود خواته توجه کوی‪ ( .‬احسان)‬ ‫‪-54‬‬

‫‪ -55‬حسد د مار له زهرو څخه خطر ناک دی‪ .‬مار د خپل زهرو څخه نه مړکیږی‪ ،‬مګر حاسد له خپل حسد‬
‫څخه تباه او بربادیږی‪( .‬ابن الهیثم)‬

‫حقیقی دوستان که له سترگو نه لیری شی خو د زړه نه به لیری نشی‪( .‬کاتب )‬ ‫‪-56‬‬

‫حقیقی مسلمان هغه څوک دی چې د ژبی او الس نه یی څوک آزار نشی‪( .‬الحدیث)‬ ‫‪-57‬‬

‫خاموشی د خبرو اترو حسن وی‪( .‬ابن سینا )‬ ‫‪-59‬‬

‫خبری په اندازه کوه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-55‬‬

‫خبری په دلیل کوه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-100‬‬

‫خپل او دخپل فامیل تعریف مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-101‬‬

‫خپل جیب کې سل افغانی د بل د جیت تر سل زره بهتره دی‪( .‬کاتب)‬ ‫‪-102‬‬

‫خپل راز پټ ساته ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-103‬‬

‫خپل رازونه ښځی او کوچېنی ته مه وایه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-104‬‬

‫خپل عیبونه وگوره تر څو دنورو خلگو د عیبونو د لیدلو وخت ونه لری‪ ( .‬جاحظ)‬ ‫‪-105‬‬

‫‪ -106‬خپل فرزند ته علم او ادب ور زده کړه که امکان لری نو بیا نښه ویشتل او آس ځغلول هم ور زده کړه‪.‬‬
‫(لقمان حکیم رح )‬

‫خپل کارونه په تدبیر او پوهی سره وکړه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-107‬‬

‫خپل مال دوست او دښمن ته مه تعریفوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-109‬‬

‫خپل ځان او خپل لباس پاک ساته‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-105‬‬

‫خپل ډوډی د نورو خلکو پر سترخان مه خوره‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-110‬‬

‫‪ -111‬خپله ژبه همیشه بنده ساته مگر د هللا دذکر ‪ ،‬استغفار‪ ،‬تبلیغ‪ ،‬شکر‪ ،‬تالوت او تدریس لپاره یی خوشی‬
‫کړه ‪( .‬غوث االعظم رح )‬
 ‫خدای ج ترټولو دمخه ښځو او ښائست او حسن ورکړ او تر ټولو وړاندی هم داشئ بیرته اخلی‪.‬‬ ‫‪-112‬‬
‫(زرقالی)‬

‫‪ -113‬خدای ج هغه چا باندی رحم نه کوي چې پر نورو رحم نکوي او دهغه چا گناه نه بخښی چې دنور‬
‫خلکو گناه نه بخښی‪( .‬حضرت عمرابن الخطاب رض)‬

‫خوراک په اندازه خوره ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-114‬‬

‫خوشبخته به د آخرت غم خور وی ‪ ،‬او بدبخته به ددنیا غم خور وی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-115‬‬

‫خوښی دژوند یو طرف دی او غم یی دوهم طرف دی‪ .‬په دی رقم ژوند له دواړو نه تکمیلیږی‪.‬‬ ‫‪-116‬‬
‫(کندی)‬

‫د احساس کونکی شکر اداءکړه او په شکر گذاره احسان کوه ‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-117‬‬

‫د احمق له دوستی څخه ځان بچ کړه ‪ ،‬چې د هغه کمک هم درته تاوان رسوی‪ ( .‬دوالبی)‬ ‫‪-119‬‬

‫د احمق زړه د خولی پسی ځی او دهوښیار ژبه د خولی پسی ځی‪( .‬طرطوثی)‬ ‫‪-115‬‬

‫د هللا په ذات کې تفکر مه کوي د هللا په قدرتونو کې تفکر وکړی‪( .‬الحدیث)‬ ‫‪-120‬‬

‫د هللا ج په نزد دګیډی او فرج دساتلو نه هیڅ عبادت لوړ نه دی‪( .‬محمد باقر رح)‬ ‫‪-121‬‬

‫‪ -122‬د هللا ج دوه څاڅکی ډیر خوښ دی ‪ .‬اول د وینی څاڅکی چې د هللا ج په الره کې توی شوی وی دوهم‬
‫د اوښکو څاڅکی چې د هللا له ویری توی شوی وی ( سیوطی )‬

‫‪ -123‬د هللا ج رحمت له دری خبرو څخه حاصلیږی ‪ .‬اول د گناه پریښودل دویم ډیر شکر اداء کول‪ .‬او دریم‬
‫عبادت کول ( ابراهیم بن ادهم رح )‬

‫‪ -124‬د هللا حضور ته هره ورځ ورځه که دا نشی کوالی په هفته کې یو وار ځه که داهم نشی کوالی نو په‬
‫میاشتی کې یو وار ورشه‪ .‬او که نه نو په کال یا په ژوند کې یو وار الړشه او د هغه ذات درحمت تماشا وکړه‪.‬‬
‫(غوث اعظم)‬

‫د هللا خوف انسانی خوف لیری کوی‪( .‬ابوعلی ابن سینا )‬ ‫‪-125‬‬

‫د هللا سره ډیری خبری کوه او د خلگو سره کمی‪( .‬شاذلی)‬ ‫‪-126‬‬

‫د هللا هره فیصله په عقل بنا شوی وی ‪ .‬نو ددی لپاره دشکایت حرف په ژبه مه اخله ‪( .‬امام غزالی‬ ‫‪-127‬‬
‫رح )‬

‫‪ -129‬د امام ابو یوسف څخه چا پوښتنه وکړه د علم آداب کوم شیان دی ؟ وی فرمایل ‪ :‬اول خاموشی دوهم‬
‫په توجه سره اوریدل دریم یاد ساتل څلرم په هغه عمل او پنځم د هغه تبلیغ ‪.‬‬
 ‫د انسان تر ټولو دښمن د هغه خیټه ده ‪ .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-125‬‬

‫‪ -130 -130‬د انسان جمال او ښائست د دری شیانو څخه وی ‪ 1‬د هوښیارانو سره مجلس ‪2‬نیک سلوک‬
‫‪ 3‬او په خرچه کې اعتدال (بهاوالدین زهیر )‬

‫‪ -131‬د انسان له دی څخه غټه بد نیتی به کومه یوه وی چې هغه ته د احسان کول میسر شی او هغه انسان‬
‫احسان ونکړی ‪( .‬ابوالفداء)‬

‫‪ -132‬د اولیاؤ زړونه د علمأو له صحبت څخه داسی شاداب ګرځی لکه د باران څخه چې ځمکه شادابیږی‪.‬‬
‫(ابن بطالن)‬

‫د بخیل څخه سره زر اخیستل آسانه دی خو د حاسد له خولی د تحسین کلمه وتل ډیره مشکله ده‪( .‬ابن‬ ‫‪-133‬‬
‫عبدربه)‬

‫د بد اخالقو برداشت نه کول خپله بد اخالقی ده‪( .‬کرخی رح )‬ ‫‪-134‬‬

‫د بدن پاکی او طهارت نیم اسالم دی‪( .‬الحدیث)‬ ‫‪-135‬‬

‫د بوډا توب متانت او کلک والی د ځوانی دتکړه توب څخه ښه دی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-136‬‬

‫د بیعقالنو سره مسخری کول د خپل ځان بیعزته کول دی‪( .‬موالنا عبدالرحمن جامی رح )‬ ‫‪-137‬‬

‫د بیقالنو سره که هرڅومره ښه وکړی‪ ،‬مننه نه کوي او که کار ورته ووایی هغه نه انجاموی‪(.‬‬ ‫‪-139‬‬
‫ثعالبی)‬

‫د پرده پوش پر عیبونو هللا پرده اچوی‪( .‬ابو داود)‬ ‫‪-135‬‬

‫د پستو خلگو وسله بد کالمی او ښکنځل وی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-140‬‬

‫د پالر په کارنامو هغه څوک نازیږی چې خپله بیکاره وی‪( .‬شاذلی)‬ ‫‪-141‬‬

‫د پوهو او هوښیارانو سره مشوره کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-142‬‬

‫د پوښتنی ذلت ومنه ترڅو دنادانی دذلت څخه خالص شی‪.‬‬ ‫‪-143‬‬

‫د ترقی دوه وزرونه دی ‪ .‬یو ستا خپل لیاقت او بل دنورو حماقت‪( .‬سقراط مونگک)‬ ‫‪-144‬‬

‫د تواضع نتیجه سالمت او د غرور نتیجه ندامت دی (سفیان ثوری رح )‬ ‫‪-145‬‬

‫د جاهل انکسار (تواضع) دعالم د غرور څخه بهتر دی ‪( .‬کسائی)‬ ‫‪-146‬‬

‫‪ -147‬د جسم صحت په کم خوراک د روح صحت په کم خوب او د هللا قرب په ډیرو اوښکو تویلو کې وی‪.‬‬
‫(اجمیری)‬

‫د جماعت مطابقت کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-149‬‬

‫د چا د مال طمع مه کوه‪ .‬او که یی درکړ نو منع مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-145‬‬

‫د حسن ژبه مسکی مسکی کیدل دی‪( .‬ماوردی)‬ ‫‪-150‬‬

‫‪ -151‬د حضرت محمد (ص) څخه چا پوښتنه وکړه چې نجات څه شی دی ؟ وی فرمایل ‪ :‬په ژبی باندی‬
‫حاکمیت او تسلط درلودل او په ګناه باندی د پښیمانی اوښکی تویول او ژړل ‪( .‬ترمذی)‬

‫د خدای ج د پیژندلو نه د ځان پیژندنه مشکله ده‪( .‬امام عسکری رح )‬ ‫‪-152‬‬

‫د خلکو د خبرو په منځ کې مه غورځیګه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-153‬‬

‫د خندا خبری ‪،‬مسخری او ټوکی مه کوه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-154‬‬

‫د خوش اخالق او احترام کونکی شخص سره دهرچا مینه وی‪( .‬ابوبکر رازی)‬ ‫‪-155‬‬

‫د خښم په حالت کې خبری په فکر کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-156‬‬

‫‪ -157‬د درو خبرو نتایج دری شیان دی ‪ .‬د سکوت نتیجه سالمتی ده ‪ .‬دویم د تقوا نتیجه عظمت دی‪ .‬دریم د‬
‫خدمت نتیجه سرداری او سیادت دی ‪ (.‬نظام الملک )‬

‫د درو شیانو دوام نه وی ‪ 1‬د وریځو سیوری ‪ 2‬د دروغو تعریف ‪ 3‬او د دروغو وعده ‪(.‬ابن رشید )‬ ‫‪-159‬‬

‫‪ -155‬د دریو شیانو قدر په دری وختونو کې دی‪.‬اول د زړه ورو او توریالیو قدر په جنگ کی‪ .‬دویم د حلیم‬
‫سړی قدر د قهر او غضب په وخت کی‪ .‬او د ورور قدر د مصیبت په وخت کی‪( .‬شریشی)‬

‫د دنیا د عاقل په مرگ او دجاهل په ژوند همیش اوښکی تویوی‪( .‬افالطون مونکگ)‬ ‫‪-160‬‬

‫‪ -161‬د دنیا طلب هغه تږی غوندی وی چې د سیند څخه خپله تنده ماتوی څومره چې اوبه څښی هومره نور‬
‫تږی کیږی‪ .‬پړسیږی او باالخره مری‪( .‬ابن الرشید )‬

‫د دنیا لپاره خپل ځان په خطر کې مه اچوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-162‬‬

‫‪ -163‬د دو کسانو څخه وویریږه دشریف څخه کله چې هغه وږی شی‪ .‬او د رزیل څخه کله چې هغه موړ‬
‫شی‪( .‬زرقانی)‬

‫د دوست او دښمن سره تندی ورین ساته ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-164‬‬

 ‫د دوست عیبونه ددوست څخه پټول خیانت دی‪ ،‬او نورو ته ویل غیبت دی‪( .‬ابن زیدون )‬ ‫‪-165‬‬

‫د دوستانو سره دوستی مه شلوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-166‬‬

‫د دولت د ګټلو نه د تکلیف منل بهتر دی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-167‬‬

‫د دښمن سره احسان وکړه دهغه نه دوست جوړیږی‪( .‬ابن الجوزی)‬ ‫‪-169‬‬

‫د دښمنان دکمی بهترینه الره د دوستانو ډیرول دی‪( .‬کاتب )‬ ‫‪-165‬‬

‫د روغجن او مړی یو رقم وی ‪ ،‬مړی خبری نه کوي او د دروغجن کوم ارویدونکی نه وی‪.‬‬ ‫‪-170‬‬
‫(ثعالبی)‬

‫د رښیتاو څخه چهره ښائسته کیږی‪ .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-171‬‬

‫د زمری گاونډیتوب دومره خطرناکه نه وی لکه دحاسد گاونډیتوب‪( .‬ابن حجر )‬ ‫‪-172‬‬

‫‪ -173‬د زوال عالمات څلور دی ‪ 1‬له اصول څخه تیښته ‪ 2‬په فروع باندی بحث ‪ 3‬د پستو او رذیلو خلگو‬
‫سرداری ‪ 4‬او داهل علم بد حالی‪( .‬حضرت علی باب المدینة العلم )‬

‫د ژوند هره ورځ اخری ورڅ شماره ‪( ،‬کرمانی)‬ ‫‪-174‬‬

‫د ژوندانه په ډګر کې دسستی او کاهلی نه ځان وساته تر څو د نورو د اوږو بار نشی‪( .‬امام صادق‬ ‫‪-175‬‬
‫رح)‬

‫د شپی په تاریکو لمونځ د قبر دتاریکو رڼا ده‪.‬‬ ‫‪-176‬‬

‫‪ -177‬د شپی خبری په کراره کوه او دورځی چې کله خبری کوي نو لمړی خپل شاوخوا وګوره‪( .‬لقمان‬
‫حکیم رح )‬

‫‪ -179‬د شرابو په سلسله کې حضرت محمد (ص) په ‪ 9‬تنو لعنت ویلی دی‪ 1 .‬جوړونکی ‪ 2‬خرڅونکی ‪3‬‬
‫چېښونکی ‪ 4‬په بل باندی چېښونکی ‪ 5‬اخیستونکی ‪ 6‬دتحفی په توگه ورکونکی ‪ 7‬دتحفی لپاره اخیستونکی ‪9‬‬
‫او د هغوی دګټی خوړونکی‪( .‬آنحضرت (ص)‬

‫د طاقت په نشه کې غوځیدل د کمروزی عالمت دی‪( .‬ابن عبد ربه)‬ ‫‪-175‬‬

‫د طال ګوتمی مه په گوته کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-190‬‬

‫د ظالم پادشاه په مخ کې صحیحه خبره کول او حق ویل ډیر لوی جهاد دی ‪( .‬ترمذی)‬ ‫‪-191‬‬

‫د عجلت نتیجه ندامت او د تحمل نتیجه سالمت دی‪ ( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-192‬‬
 ‫د علم ژوندی کونکی هیڅکله نه مړ کیږی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-193‬‬

‫‪ -194‬د علماو د مرگ څخه دین کې گډوډی را ځی ‪ .‬دفقراءو د مرگ څخه زړونه ورانیږی او دحاکمانو‬
‫دمرگ څخه صرف د میخانو په رونق کې تخفیف را ځی‪( .‬ابن زهر)‬

‫د قدم لغزش نتائج دومره خطرناک نه دی لکه د ژبی د لغزش‪( .‬ابو نواس)‬ ‫‪-195‬‬

‫د کم اصالنو څخه د وفا امید مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-196‬‬

‫د کوم خبر د صحیح ګڼلو څخه وړاندی‪ ،‬اوه کاله تحقیق پکار دی ‪( .‬جاحظ)‬ ‫‪-197‬‬

‫د لمر خاته په وخت کې مه ودیږه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-199‬‬

‫د لویانو سره مسخری مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-195‬‬

‫د لیونی او مست سره خبری مه کوی‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-150‬‬

‫د لیوه تر ټولو غټ خواهش دادی چې هغه دمیږو چوپان شی‪( .‬معری )‬ ‫‪-151‬‬

‫‪ -152‬د متلون(دوه مخی) هیڅوک دوست نه وی حاسد ته راحت او بدمزاجه ته قیادت هیڅکله السته نه‬
‫ورځی‪( .‬موفق بغدای)‬

‫د مشرانو عزت وکړه چې کشران ستا عزت وکړی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-153‬‬

‫د مصافحی څخه زړونه صافیږی ‪ .‬او دتحفی څخه محبت زیاتیږی‪ ( .‬موطاء امام مالک رح )‬ ‫‪-154‬‬

‫‪ -155‬د مظلوم د ښرا (بده دعا) څخه ځان ساته چې د مظلوم او خدای تر منځ کومه پرده نشته ( حضرت‬
‫محمد ص)‬

‫‪ -156‬د منافق عالمات څلور دی ‪ .‬اول دروغ ویل‪ .‬دویم وعده ماتول ‪ .‬دریم دوستی کې خیانت او ناپایداری‬
‫څلرم خبرو کې جگړه او بد الفاظ استعمالول ‪ .‬حدیث شریف‬

‫د مومن په زړه کې دوه شیان نه جمع کیږی ‪ .‬ایمان او حسد ‪( .‬مسلم او ابو داود)‬ ‫‪-157‬‬

‫د مومن عالمات دری دی ‪ .‬اول رښتیا ویل‪ .‬دویم په وعده وفا دریم او دیانت داری (الحدیث)‬ ‫‪-159‬‬

‫د نادان ویل او د دانا نه ویل ناروا دی‪( .‬حضرت علی رض)‬ ‫‪-155‬‬
 ‫د مشرانو خوږې خبرې‬
‫د نادانانو څخه تیښته کوه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-1‬‬

‫د نن کار سبا ته مه پریږده‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-2‬‬

‫د نورو تعریف په اصل کې ددی حقیقت اعالن دی چې هغه تاسره په بعضی خبرو کې موافق‬ ‫‪-3‬‬
‫دی‪( .‬فارابی)‬

‫د نورو ښه ګڼلو په وخت کې یقین وکړه چې ځان ښه ګڼی‪(.‬فارابی )‬ ‫‪-4‬‬

‫د نیک کسانو نه په غیبت یاد مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-5‬‬

‫د نیکی آغاز تریخ او انجام یی خوږ وی ‪ .‬لیکن د گناه شروع خوږه او انتهای یی ترخه وی‬ ‫‪-6‬‬
‫(معروفی کروخی)‬

‫د هر شی یو ښائست وی او د نیکی ښائست دادی چې فوراً وشی‪( .‬حضرت عمر فاورق رض )‬ ‫‪-7‬‬

‫د هرچا د ابرو او عزت خیال وساته او دهیچا ابرو ته تاوان مه رسوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-9‬‬

‫د هرچا قدر وپیژنه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-5‬‬

‫د هغه چا سره شناخت کوه چې ځان یی پیږندلی وی‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-10‬‬

‫د ټولو څخه زیات ښائست حسن اخالق دی‪ .‬یعنی د اخالق ښه والی او ښائست‪( .‬اسمعی)‬ ‫‪-11‬‬

‫‪ -12‬د ډیر خوراک څخه ځان بچ کړی ‪ ،‬چې دغه عادت د زړه نه کنډواله جوړی او د عبادت څخه دی منع‬
‫کوی‪ ( .‬حضرت عمر فاروق رض )‬

‫‪ -13‬د ښمن دی عیبونه ښکاره کوي او دوست دی عیبونه پټوی‪ ،‬نو ددی لپاره دښمن له دوست څخه بهتره‬
‫دی چې تاته فایده رسوی‪(.‬اصفهانی)‬

‫د ښځو په شان آرایش او فیشن مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-14‬‬

‫‪ -15‬د یو دانا څخه چا پوښتنه وکړه چې په ځیناورو کې کوم یو خطر ناکه وی؟ وی ویل وحشیانو کې ظالم‬
‫پادشاه او نورو ځناورو کې خوشامدگر‪( .‬نظام الملک)‬

‫‪ -16‬د یونانی فیلسوف افالطون څخه چا پوښتنه وکړه ‪:‬چې هغه کوم قسم خبره ده چې که رښتیا او صحیح‬
‫هم وی ویل یی ښه نه دی؟ وی ویل‪ :‬د خپل ځان تعریف ‪.‬‬

‫د یوی دقیقی لپاره فکر وکړه چې انبیاء او فالسفه د څه شئ په تالش کې وه؟ (ابن الرشید)‬ ‫‪-17‬‬
 ‫‪ -19‬دا عجبه خبره ده چې خلگ د ورځی پنځه ځله خپل خوله پریمنځی مګر پنځو کالو کې خپل زړه نه‬
‫پریمنځی‪( .‬ابراهیم بن ادهم رح )‬

‫‪ -15‬دا څومره بده خبره ده چې ته په ظاهر کې شیطان ته بد رد وایی او په باطن کې ته دهغه دوست یی‪.‬‬
‫(حضرت علی کرم هللا وجهه)‬

‫داستاد او معلم ډیر قدر کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-20‬‬

‫داسی کار کوه چې که چېری خلگ دی ووینی نو شرمنده نه وسی‪( .‬حضرت عمر ابن الخطاب )‬ ‫‪-21‬‬

‫دهللا ج څخه وویریږه ‪ ،‬تر څو د بل چا خوب درسره نه وی ‪ .‬حضرت علی اسدهللا الغالب)‬ ‫‪-22‬‬

‫‪ -23‬دانا هغه دی چې د دنیا د زرق او برق څخه دوکه نشی او دولت مند هغه دی چې د خدای په تقسیم‬
‫باندی راضی وی ( شقیق بلخی)‬

‫دانسان تر ټولو غټه کارنامه داده چې خپل زړه او ژبه پخپل کنترول کې وساتی ‪ ( .‬امام غزالی رح‬ ‫‪-24‬‬
‫)‬

‫دانسان تر ټولو لوی بوج او تکلیف دهغه خښم او غصه ده‪( .‬امام مالک رح )‬ ‫‪-25‬‬

‫دانسان قاتل د یو عقلمند قتل دی ‪ ،‬او د کتاب څیرل او ټوک ټوک کول د عقل قتل دی‪( .‬ابن حجر )‬ ‫‪-26‬‬

‫دانشمند هغه دی چې دهللا تقسیم د پوهی آخره درجه وګڼی (ابن مطروح)‬ ‫‪-27‬‬

‫دبخیل دروازه صرف یوه میلمه ته خالصه وی او هغه ملک الملک دی‪( .‬معین بن زاهد)‬ ‫‪-29‬‬

‫دتیری جګړی یادونه مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-25‬‬

‫دجسم راحت په کم خوراک د زړه راحت په کمه گناه او د ژبی راحت په کموخبرو (خاموشی )کی‬ ‫‪-30‬‬
‫دی‪( .‬ماوردی)‬

‫دچاچې په امانت کې دیانت نه وی د هغه ایمان هم نه وی‪( .‬بخاری او مسلم)‬ ‫‪-31‬‬

‫‪ -32‬دحضرت محمد (ص) آخری وینا دا وه چې په لمانځه کې پابندی ولری‪ .‬او دالس الندی سره ښه‬
‫سلوک وکړی‪( .‬ابوداود)‬

‫‪ -33‬دحضرت محمد (ص) څخه یو چا پوښتنه وکړه ‪ ،‬چې مومن ډارن کیدالی شی؟ وی فرمایل ‪ :‬هو‪ .‬بیا‬
‫یی وویل چې بخیل کیدای شی ؟ وی فرمایل ‪ :‬هو‪ .‬بیا یی پوښتنه وکړه چې دروغ هم ویلی شی؟ وی فرمایل ‪:‬‬
‫هیڅکله نه‪ .‬یعنی مومن باید هیڅکله دروغ ونه وایی‪( .‬حدیث شریف)‬

‫‪ -34‬دحضور (ص) مبارک وینا ده چې کوم شخص هللا او آخرت باندی ایمان لری هغه د خپل ورور‬
‫عیبونه ځما مخکی بیان نکړی‪( .‬المسلم)‬
 ‫دخبرو په وخت کې السونه مه ښوره وه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-35‬‬

‫دخپل شر څخه ځان خالصول لویه کامیابی ده ‪( .‬حضرت علی رضی هللا تعالی عنه)‬ ‫‪-36‬‬

‫دخپلو دوستانو سره مینه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-37‬‬

‫دخلکو دمال حساب مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-39‬‬

‫دخلکو مخی ته پوزه مه پاکوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-35‬‬

‫دخلگو دایمان اندازه دهغوی د وعدو څخه معلومه کړه ‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-40‬‬

‫دخیر په کار کې تأخیر او دشر په کار کې تعجیل مه کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-41‬‬

‫درښتیا سره مرگ له هغه ژوند څخه بهتره دی چې ددروغو په زور قایم وی‪ ( .‬ابن قدامه )‬ ‫‪-42‬‬

‫‪ -43‬دری تنه له دری شیانو څخه محرومیږی ‪ 1‬عجله کونکی له کامیابی څخه ‪ 2‬قهرجن له اقدام څخه او‬
‫دروغجن څخه ‪( .‬حضرت علی باب المدینة العلم)‬

‫‪ -44‬دری خصلتونه د خیر سبب گرځی ‪ .‬اول رضأ په قیضأ‪ .‬دویم په مصیبت کې دعاء ‪ .‬دریم صبر کول‬
‫په ابتالء کې ( امام غزالی رح )‬

‫‪ -45‬دری د عاګانی یقینا ً قبلیږی‪ .‬د مظلوم دعاء د مسافر دعاء او د نافرمانه اوالد په خالف دپالر دعاء‬
‫(مسلم او بخاری شریف )‬

‫‪ -46‬دری رقم انسانانو باندی رحم کوه اول هغه چې دعزت خاوند باندی چې ذلیل شوی وی دوهم هغه عالم‬
‫باندی چې گمراه شوی وی او دریم هغه امیر باندی چې غریب شوی وی‪( .‬حضرت محمد ص )‬

‫دری شیان انسان تباه کوی‪ ( .‬حرص‪ ،‬حسد او غرور‪(.‬غزالی رح)‬ ‫‪-47‬‬

‫‪ -49‬دری شیان په دری شیانو کې پیداکیږی‪ 1 .‬شرافت په تواضع کې ‪ 2‬عظمت په تقوا کې او سکون په‬
‫قناعت کی‪( .‬امام رازی رح )‬

‫‪ -45‬دری شیان دری کسان تباه کوي ‪ 1‬بخیل دمال له السه تباه کیږی ‪ 2‬بی کاره ځوان د خپل جمال له السه‬
‫تباه کیږی ‪ 3‬او عالم د همه دانی دخیال او فکر له السه تباه کیږی‪ ( .‬ابن االنیر)‬

‫دری شیانو څخه زړه سختیږی‪ 1 .‬ډیر خوراک ‪ 2‬ډیر خوب ‪ 3‬آرام پسندی‪( .‬حضرت محمد ص )‬ ‫‪-50‬‬

‫دسخت گفتار په سبب لکه وریښمو غوندی نرم زړه هم کلک کیږی‪( .‬امام غزالی رح )‬ ‫‪-51‬‬

‫دسختی په وخت کې دوست و ازمایه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-52‬‬

 ‫دشاتو مچې (زنبورعسل) مونږ ددی لپاره خوښوو چې نورو ته کار کوي ‪( .‬جاحظ)‬ ‫‪-53‬‬

‫دشپی لمونځ (تهجد) ژوند ته رونق او روڼائی ورکوي ‪( .‬حضرت علی ابن ابی طالب)‬ ‫‪-54‬‬

‫دعالم یوه ورځ د جاهل د تمام عمر څخه بهتره ده ‪.‬‬ ‫‪-55‬‬

‫دعلم زینت حلم دی ‪ ،‬او دقوت زینت تواضع ده ‪( .‬ابن عبدربه)‬ ‫‪-56‬‬

‫دعلم که کوم شاخ وی د اختالف څخه بغیر هغه وزرونه نشی خپروالی‪( .‬شعبی)‬ ‫‪-57‬‬

‫دعوامو نیک بختی او بد بختی د هغوی په رهبرانو پوری تړلی ده (همدانی )‬ ‫‪-59‬‬

‫دغماز ژبه د لړم دهغه نیښ غوندی ده چې پکی اور غوندی زهر دی‪( .‬احنف)‬ ‫‪-55‬‬

‫دقرآن داسی یوه دریچه (کړکی) ده چې مونږ بله دنیا (آخرت) ورڅخه ګورو‪( .‬امام احمد حنبل رح‬ ‫‪-60‬‬
‫)‬

‫دقیامت په روځ دمومن په تاله کې ترټولو دروند شئ ‪ .‬ښه اخالق دی‪( .‬ترمذی)‬ ‫‪-61‬‬

‫دقیامت په ورځ عادل حاکم به هللا ج ته ډیر نژدی وی او ظالم حاکم به ډیر لیری وی‪( .‬ترمذی)‬ ‫‪-62‬‬

‫‪ -63‬دلمر د رڼا څخه دکائناتو لوړی ژوری په نظر راځی او دحکمت د رڼا څخه د ژوند لوړی او ژوری‬
‫لیدل کیږی‪( .‬عمر خیام )‬

‫‪ -64‬دمشرک مثال داسی دی لکه چې یو انسان د اسمان څخه الندی را ولویږی‪ .‬الری کې یی الوتونکی‬
‫هغه ونیسی‪ .‬او یا دډیری تیزی څخه یوډیر لیری ځای کې وغوځیږی‪( .‬قرآن کریم)‬

‫دمصائبو څخه مه وارخطا کیږه‪ .‬ځکه چې ستوری په تیارو کې ځلیږی‪( .‬جمال الدین خوارزم‬ ‫‪-65‬‬
‫شاه)‬

‫دمصائبو څخه نارینه پیداشوی او عیش څخه ځناور پیداشوی دی‪ (.‬مقریزی )‬ ‫‪-66‬‬

‫دمغرور حاکم په دروازه کې انتظار تر ټولی سخته ابتال او بال ده ‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-67‬‬

‫دملک په سرحدونو باندی یوه شپه پهره کول ددنیا او ما فیها څخه بهتره دی‪.‬‬ ‫‪-69‬‬

‫دمومن مددگار دری شیان دی ‪ 1‬ذکرکونکی ژبه ‪ 2‬شکرگذاره زړه ‪ 3‬نیکه ښځه ‪( .‬حضرت محمد‬ ‫‪-65‬‬
‫ص)‬

‫دمړی بد مه وایه ځکه چې هیڅ فایده نلری‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-70‬‬

‫دمیلمه خدمت کوه ځکه چې واجب دی‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-71‬‬

 ‫دنورو خلکو دهغو عیبونو تشهیر مه کوي کومو چې هللا ج پرده اچولی ده ‪ ( .‬علی )‬ ‫‪-72‬‬

‫‪ -73‬دنیا د آخرت کرونده ده نو ته داسی کښت وکړه‪ ،‬چې هم دی ددنیا په ښه راشی او هم دی د آخرت‪.‬‬
‫(دکتور یوسف قرضاوی)‬

‫دنیک سړی لپاره مرگ راحت دی او دبد سړی له مرگ څخه دنیا ته راحت دی‪( .‬حضرت علی‬ ‫‪-74‬‬
‫کرم هللا وجهه)‬

‫‪ -75‬دهغو حاکمانو څخه چې ځما څخه وروسته راځی په هللا ج پناه غواړم ‪ .‬هغه دچاپلوسانو له خوا‬
‫محصور شوی وی چې دهغه دروازو ته بار بار راځی هغوی په ظلم کې ددی حاکمانو مدد کوي او د دروغو‬
‫خبرو تصدیق یی کوی‪ .‬هغوی ځما نه دی او نه زه دهغو یم‪( .‬ترمذی نسائی)‬

‫دوست په تاوان امتحان کړه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-76‬‬

‫دوست پیدا کول آسان دی خو دوست ساتنه سخته ده‪( .‬کاتب)‬ ‫‪-77‬‬

‫‪ -79‬دوستی پنځه شرطونه لری ‪ -1 .‬په ښکاره او غیاب کې ستاسره یو شکل رفتار وکړی‪ -2 .‬ستا آبرو‬
‫خپل آبرو و ګڼی ‪ -3‬ستا بی عزتی خپله بی عزتی وګڼی ‪ -4‬که کوم مقام او ثروت پیدا کړی نو ستا سره خپل‬
‫رفتار ته تغیر ورنکړی ‪ -5‬ستا سره دهیڅی مرستی سپما ونکړی‪( .‬امام صادق رح)‬

‫‪ -75‬دوطن خرڅونکی دهغه احمق په شان دی چې دمور او پالر مال په غلو باندی لوټ کړی ‪ ،‬بیا نو نه‬
‫مور او پالر هغه بخښی او نه غل تری تشکر کوی‪( .‬عالمه زمخشری)‬

‫دولت د دری شیانو نوم دی ‪ .‬اول علم دویم شرافت دریم عبادت ( ثعلبی )‬ ‫‪-90‬‬

‫‪ -91‬دوه شیان مراعت کړی یو انصاف دقضاوت په وخت کې او بل انصاف د تقسیم په وخت کی‪.‬‬
‫(حضرت عمر ابن الخطاب رض)‬

‫دوه شیان ناشونی دی اول د مقدر رزق نه اضافه خوړل او دمعلوم وخت نه مخکی رحلت کول‪.‬‬ ‫‪-92‬‬
‫(سعدی)‬

‫دوه نعمتونه دی چې ډیر خلګ پری خطاوتلی دی هغه صحت او فراغت دی‪( .‬الحدیث)‬ ‫‪-93‬‬

‫‪ -94‬دوی سترگی د جهم د اور نه بچ پاته کیږی‪.‬یو هغه چې د هللا له ویری اوښکی تویوی بل هغه سترگی‬
‫چې ټوله شپه ویښ وی او دخپلو سرحدونو پاسبانی کوی‪ ( .‬ترمذی)‬

‫دځوانانو احترام کوه څکه دهغوی گناهونه کم وی‪( .‬داتا گنج بخش رح )‬ ‫‪-95‬‬

‫دځوانی په موسم کې د دواړو جهانو کار وکړه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-96‬‬

‫‪ -97‬دښائست عمر داسی وی لکه دګل لنډ او په زړه پوری خو د دوستی روح داسی وی لکه د شاتو سخت‬
‫او ابدی او خوږ‪( .‬کاتب)‬
 ‫‪ -99‬دښمن څخه یو ځ وډار شه او ددوست څخه سل ځله‪ .‬ځکه که دوست دښمن شو نو دهغه گذار به ډیر‬
‫خطرناک وی ‪ (.‬ابن الفرات )‬

‫‪ -95‬دی دولت سره به کوم احمق مینه وکړی چې د دنیا کې ورته بدمستی او آخرت کې ورته د جهنم اور‬
‫او عذاب ورکوی‪( .‬نظام الملک)‬

‫دیو عالم طاقت د یو لک جاهالنو څخه زیات وی‪( .‬بایزید بسطامی رح )‬ ‫‪-50‬‬

‫دیوه ساعت علم د لسو کالو د مصیبتونو څخه خلگ ساتی‪( .‬ابن عربی )‬ ‫‪-51‬‬

‫‪ -52‬دیوه هوښیار سړی نه چا پوښتنه وکړه چې ستا اختر کله دی ؟ هغه ورته وویل هغه ورځ چې زه دهللا‬
‫ج نافرمانی ونه کړم ‪( .‬بهاوالدین عالی رح )‬

‫‪ -53‬زاړه لرگی د سوځولو لپاره ‪ ،‬زاړه شراب د مستولو لپاره‪ ،‬زاړه دوستان د اعتماد لپاره او زاړه‬
‫مصنفین د مطالعی لپاره بهترین وی‪( .‬حکیم عمر خیام نیشابوری)‬

‫زنه یا زنخدان په زنګون مه پریږده‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-54‬‬

‫‪ -55‬زه په دنیا کې لکه داسی یو مسافر یم چې د یوی ونی الندی آرام کولو لپاره کوز شم او ماښام بیا‬
‫مخکی خواته و خوځیږم‪( .‬ترمذی)‬

‫زه تر هغه وخته د نرمی څخه کار اخلم ترڅو چې په سختی کولو مجبوره نشم (خلیفه ابو العباس‬ ‫‪-56‬‬
‫سفاح)‬

‫‪ -57‬زه دهر دښمن دحملی څخه بچ شوی یم ‪ ،‬لیکن دخپلو گناهونو له گذارو څخه هیڅ رقم بچ شوی نه یم‪.‬‬
‫(صالح الدین ایوبی فاتح قدس اسیر)‬

‫‪ -59‬زه فقط هغه چا ته دوست وایم چې د خپل دوست په صالح کې لگیا وی‪ .‬او دهغه د خوشبختی فکر‬
‫ورسره وی‪ ( .‬کاتب)‬

‫زه هغه علم او پوهه په یوه پلوړ نه اخلم چې غازی له توری او سپر نه بیګانه کړی‪( .‬عالمه اقبال‬ ‫‪-55‬‬
‫الهوری رح)‬

‫ژبه وره ښځه تر ټولو لوی عذاب دی‪( .‬حریری)‬ ‫‪-100‬‬

 ‫د مشرانو خوږې خبرې‬
‫کوم شخص چې دنیا کې په کم شی قناعت کوي د هغه غم نه وی ‪( .‬ابو تمام)‬ ‫‪-1‬‬

‫کوم شخص چې دنیا کې صرف خیټه کړی او وخوری آخرت کې به وږی وی ‪ .‬الحدیث‬ ‫‪-2‬‬
‫الشریف‬

‫کوم شخص چې رزق کې وسعت غواړی دخپلوانو سره دی محبت وکړی‪( .‬بخاری شریف)‬ ‫‪-3‬‬

‫کوښښ دشهرت مور ده ‪( .‬ابن حجر عسقالنی)‬ ‫‪-4‬‬

‫گناه د انسان څخه صادریږی‪ ،‬که هغه پښیمانه شی نو فرشته غوندی دی او که غرور و کړی نو‬ ‫‪-5‬‬
‫شیطان ګرځی‪( .‬بستی)‬

‫لقمان حکیم رح خپل زوی ته وویل ‪ :‬کله چې خلگ دخپلو خبرو په احسان (ښائست او زیبایی )باندی‬ ‫‪-6‬‬
‫فخر کوي نو تاسی په خپل چپ والی باندی فخر وکړی‪( .‬ابن خاقان )‬

‫له بد ملگری او بد همنشین څخه تنهایی بهتره او ښه ملګری بیا د تنهایی نه بهتره دی‪( .‬جالل‬ ‫‪-7‬‬
‫قزوینی)‬

‫هللا ج ته په صدق ‪،‬د نفس سره په قهر ‪ ،‬دخلکو سره په انصاف ‪ ،‬دمشرانو سره په خدمت‪ ،‬د کوچېنانو‬ ‫‪-9‬‬
‫سره په شفقت‪ ،‬د درویشانو سره په سخاوت‪ ،‬د دوستانو سره په نصیحت ‪ ،‬د دښمنانو سره په حکم‪ ،‬د جاهالنو‬
‫سره په خاموشی او سکوت‪ ،‬د عالمانو سره په تواضع ‪ ،‬ژوند کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬

‫هللا ج د هغه بنی ادم څخه نا راضه کیږی چې دعاء نه غواړی‪( .‬ترمذی)‬ ‫‪-5‬‬

‫‪ -10‬هللا ج دوه قطری ډیری زاتی خوښوی اول د وینی هغه قطره چې د هللا ج په الره کې توئیږی او دوهم‬
‫هغه قطره چې د هللا ج له خوف څخه توئیږی‪( .‬سیوطی رح )‬

‫‪ -11‬هللا ج مونږ دمصائبو په دریاب کې دډوبیدو لپاره نه غورځوی بلکی زمونږ دلمنی د پریمنځلو لپاره‬
‫مونږ هلته غورځوی‪( .‬ابن عربی)‬

‫هللا د ضد کونکی ‪ ،‬حق نشناس‪ ،‬بد معامله او جګړه مار انسان څخه نفرت لری‪ (.‬بخاری )‬ ‫‪-12‬‬

‫هللا راضی کړه هغه بیا تا راضی کوی‪( .‬بسطامی )‬ ‫‪-13‬‬

‫له څلورو خلکو نه علم مه زده کوه ‪ -1‬دروغجن ‪ -2‬بدعتی ‪ -3‬نادان ‪ 4‬بیعمله‪( .‬امام مالک رح )‬ ‫‪-14‬‬
‫‪ -15‬لوړ همته انسان په سختیو باندی غالبیږی مگر بی همته هره ورځ مشکالت پیدا کوی‪( .‬حضرت سعد‬
‫بن ابی وقاص رض )‬

‫لوړوالی په تقوا کې ‪ ،‬دولت په توکل کې او عظمت په تواضع کې وی‪( .‬حضرت ابوبکر الصدیق‬ ‫‪-16‬‬
‫رض )‬

‫لږ خوړل ‪ ،‬لږ ویل او لږ ویده کیدل عادت کړه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-17‬‬

‫لږ خوړل صحت راولی ‪ ،‬ډیر خوړل غفلت راولی‪( .‬بشیر احمد امانزی)‬ ‫‪-19‬‬

‫‪ -15‬ما ډیر شرابیان‪ ،‬غله ‪ ،‬قماربازان په توبه لیدلی ‪،‬خو یو دورغجن می تر اوسه نه دی لیدلی چې توبه‬
‫وباسی‪( .‬یحی برمکی)‬

‫‪ -20‬ماته دا افسوس نه دی راغلی چې فالنی خبره می ولی نه ده کړی ‪ ،‬مگر په ویل شوی خبری می بار‬
‫بار افسوس کړی ‪( .‬ابو علی سینا )‬

‫‪ -21‬مال په خزانو کې ایښودلو باندی مه ضایع کوه ‪ ،‬بلکی هللا ج سره ئی جمع کړه ‪ .‬مطلب داچې که مال‬
‫په خزانو کې کیښودل شی اهمیت یی ضایع کیږی‪ .‬بلکی د هللا ج په نامه یی ورکړه ‪( .‬سهروردی)‬

‫ماښام وږی بیدیدل ښه دی نه سهار د قرض سره را پاڅیدل ‪( .‬فخری)‬ ‫‪-22‬‬

‫محبت د وفا څخه نه زیاتیږی او د جفا څخه نه کمیږی‪ ( .‬کرمانی )‬ ‫‪-23‬‬

‫محتاج مه نا امیده کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-24‬‬

‫‪ -25‬محقق طوسی هالکو خان ته مشوره ورکړه چې یو معلم باید د (‪ )35‬کلونو په عمر باندی درس‬
‫ورکړی او په څلویښت کلنی کې تحقیق وکړی او تر شپیته کلنی پوری ولیکی او بیا په دوه چنده تنخوا باندی‬
‫سبک دوش کړل شی‪( .‬کاتب)‬

‫مخامخ په خلکو کې د دوستانو تعریف وکړه په خلوت کې یی مالمت کړه او نصیحت ورته‬ ‫‪-26‬‬
‫وکړی‪( .‬فارابی)‬

‫مراعات کوه تر هغی چې خپل ځان خوار نه کړی‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-27‬‬

‫‪ -29‬مرگ مصیبت نه دی مصیبت هغه دی چې ته د مرگ پسی گرځی او هغه نه میسریږی‪( .‬سلطان‬
‫المجاهدین صالح الدین ایوبی رح )‬

‫مرگ یو پل دی چې دوست له دوست سره یوځای کوی‪( .‬حضرت محمد مصطفی صلی هللا علیه‬ ‫‪-25‬‬
‫وسلم)‬

‫‪ -30‬مسلمان ددی لپاره نه دی پیدا شوی چې هری خواته چې جامعه تله دی هم ورسره الړی شی ‪ ،‬بلکی‬
‫ددی لپاره پیدا شوی چې دجامعی رهبری او سیادت وکړی او الره ورته وښیی‪( .‬عالمه اقبال الهوری)‬
 ‫مهربانی زده کړه او بیا عادت پری وکړی‪.‬‬ ‫‪-31‬‬

‫مور او پالر غنیمت وشمیره ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-32‬‬

‫‪ -33‬مومن مسلمان ته گناه داسی په نظر ورځی گویا داچې یو غټ غر میده میده کوي او پرځمکه یی‬
‫غورځوی‪( .‬امام حنبل )‬

‫مونږ داسی شیانو باندی ډیره عقیده کوو چې دهغو په متعلق زموږ علم کم وی ‪( .‬فخرالدین رازی)‬ ‫‪-34‬‬

‫‪ -35‬مونږ داسی قوم یو چې هللا ج د اسالم په واسطه مونږ عزتمند کړولو نو هرکله چې مونږ عزت په بل‬
‫شی و لټو نو پرودګار به مو خوار کړی‪( .‬حضرت عمرابن الخطاب رض)‬

‫‪ -36‬نا الیق هغه څوک دی چې دوست ونلری او تر هغه ناالیق هغه څوک دی چې خپل دوست ونه‬
‫ساتی‪(.‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬

‫نه کړی کارونه کړی مه شمیره‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-37‬‬

‫‪ -39‬نیک اخالق ددین نیمایی دی‪ .‬او ددین آفتونه دری دی ‪ -1‬بدکاره عالم ‪-2‬ظالم رهبر ‪-3‬ناپوه مجتهد ‪.‬‬
‫هر شی لره ستون شته او ددین ستون علم دی‪( .‬حضرت محمد ص)‬

‫‪ -35‬نیک اخالق کوالی شی د علم ‪،‬مال‪،‬مقام او ښائست ځای ونیسی خو هیڅ نعمت نشی کوالی د نیک‬
‫اخالق ځای ونیسی‪( .‬حجازی رح)‬

‫‪ -40‬هر انسان مجبوره دی چې خپل ځان نه داسی دایره تاو کړی چې دهغی څخه بیرون قدم وانخلی ‪ .‬آیا تا‬
‫داسی دایره له ځان څخه تاو کړی؟ که دی نه وی کړی پس د انبیاءو ومنه او دایره له ځانه تاو کړه‪(.‬کندی)‬

‫‪ -41‬هر بادشاه چې ښه عمل کوي او د خپل ملت سره ښه گذاره کوي نو دهغه ملت ساعتونه دورځو او‬
‫ورځی یی د اونیو په شان اوږدیږی‪( .‬سیوطی )‬

‫هر چا چې ماته یو حرف را وښودی هغه زما بادار دی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-42‬‬

‫هر کار داسی په فکر وکړه چې دا ستا د ژوند آخری عمل دی ‪( .‬جاحز)‬ ‫‪-43‬‬

‫‪ -44‬هر ماښام داسی فکر کوه چې نن تانه داسی کومه خبره چې د الهی قانون په خالف وی‪ ،‬نه ده صادره‬
‫شوی‪ .‬او بیا په سجده پریوځه او دسبا ورځی د ښه تیریدلو لپاره دعا وکړه ‪( .‬ابن سینا )‬

‫هر نصیحت چې کوي لمړی خپله عمل پری وکړه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-45‬‬

‫هر نیک کار یوه صدقه ده ‪.‬‬ ‫‪-46‬‬

‫هر هغه شئ چې ځانته نه خوښوی نو هغه بل مسلمان ورورته هم مه خوښوه‪(.‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-47‬‬
‫‪ -49‬هر هغه قوم چې په ښکاره دخپل مشر ښه وایی او په غیاب کې یی بد وایی د ژوندانه وړ نه دی‪( .‬سید‬
‫جمال الدین افغانی)‬

‫‪ -45‬هر هغه قوم چې د خپلو علما ُء قدر کوي او بدی خبری نه ورپسی کوي هغه قوم کامیابه کیږی‪( .‬شیخ‬
‫محمد صالح پردل)‬

‫‪ -50‬هر څوک چې د دنیا خوښونکی دی هغه دی علم زده کړی او هر څوک چې د آخرت خوښونکی دی‬
‫هغه دی علم زده کړی‪( .‬امام شافعی رح )‬

‫هر ښائسته شئ ښه نه وی لیکن هر ښه شئ حتما ً ښائسته وی‪( .‬کندی)‬ ‫‪-51‬‬

‫‪ -52‬هغه چې خبره وکړه ما ومنله ‪ ،‬هغه چې تکرارتکرار خبره وکړه زه مشکوکه شوم‪ ،‬او کله چې هغه په‬
‫خپلی خبری قسم وخوړ نو ځما یقین شو چې دورغ وایی‪( .‬عمرخیام)‬

‫هغه سړی نه ځان وساته چې څان له تا څخه غټ او لوړه و بولی ‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-53‬‬

‫همسایه گوره کور جوړوه ‪( .‬خلی)‬ ‫‪-54‬‬

‫همیشه تواضع او قناعت کوه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-55‬‬

‫همیشه دډلی سره همراه وشه دډلی نه مه لیری کیږه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-56‬‬

‫همیشه رښتیا وایه تر څو د قسم خوړلو ضرورت پیښ نشی‪( .‬حضرت علی رضی هللا عنه)‬ ‫‪-57‬‬

‫هنر د انسان تر ټولو لوی دوست دی‪( .‬دوانی )‬ ‫‪-59‬‬

‫هوښیار او ذکی دوستان غوره کړه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-55‬‬

‫هوښیار مومن له یوی غاری نه دوه ځله نه داړل کیږی‪ ( .‬حضرت محمد ص)‬ ‫‪-60‬‬

‫هوښیاران د ژوندی پاته کیدو لپاره خوراک کوي او جاهالن د خوراک لپاره ژوند کوی‪ ( .‬دوانی‬ ‫‪-61‬‬
‫رح)‬

‫‪ -62‬وایی چا د بلوغ په هکله و پوښته‪ .‬چا ورته وویل دوی معنا گانی لری‪ .‬اوله دا چې د سړی نه منی را‬
‫ووځی دویم دا چې سړی له منی نه راووځی‪( .‬لقمان حکیم رح )‬

‫والدت دموت قاصد دی‪(.‬حضرت علی سیف الرحمن)‬ ‫‪-63‬‬

‫ټولو سره په ادب رفتار وکړه خو د لږو سره صمیمی دوست وشه‪( .‬کاتب)‬ ‫‪-64‬‬

‫ځما په نزد په ژوندانه کې تر ټولو ښه خوند د نیکی او عبادت په تسلسل کې دی‪( .‬داتا گنج بخش)‬ ‫‪-65‬‬
 ‫‪ -66‬ځما په هغه چا باندی زړه سوځی چې شهرت ئی په نیکی باندی ئی مګر په حقیقت کې هغه بد وی‬
‫یعنی په حقیقت کې بد سړی وی خو په غلطه ئی ځان په نیکو مشهور کړی وی‪( .‬حضرت علی کرم هللا‬
‫وجهه)‬

‫‪ -67‬ځما په هغو فرمان روایانو باندی حیرانتیا راځی چې بعضی موضوعات په ژبه حل کیږی اما دوی له‬
‫توری نه کار اخلی‪( .‬امیر معاویه رض )‬

‫ځما توره د غماز د ژبی څخه ډیره تیره ده ‪( .‬حارث بن حمزه )‬ ‫‪-69‬‬

‫ځوانی دی غنیمت وګڼه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-65‬‬

‫‪ -70‬څرنګه چې تیزترین طوفان غرونه له منځه نشی وړالی نو په همدی ترتیب لوړ ترین منصب یو‬
‫شریف انسان مغرور او مست نشی ګرځوالی‪( .‬نظام الملک طوسی)‪.‬‬

‫څلور شیان دی چې ډیر نقصان پیښوی ‪ .‬د ښځو ښکار‪ .‬قمار ‪ ،‬خمار او دکار په وخت کې ښکار‪.‬‬ ‫‪-71‬‬
‫(عالمگیر)‬

‫څلور شیان سړی ډیر خفه کوي ‪ -1‬بد گاونډی ‪ -2‬بد زوی ‪ -3‬بده ښځه ‪ -4‬تنگ کور‪( .‬مسعودی)‬ ‫‪-72‬‬

‫څلورشیان دی چې انسان لوړی درجی ته رسوی ‪ .‬علم ‪ ،‬حلم ‪ ،‬کرم او ښه ژبه (خوږه‬ ‫‪-73‬‬
‫ژبه) (بسطامی )‬

‫‪ -74‬څو شیان د څو خلکو لپاره ډیر بد دی‪ 1 .‬دبادشاه لپاره کم ظرفی ‪ 2‬د قاضی لپاره دورغ ‪ 3‬دعلماوو‬
‫لپاره فریب ‪ 4‬عبادت کونکو لپاره غصه ‪ 5‬دامراؤ لپاره طمع ‪ 6‬د بوډاگانو لپاره بی ځایه تمسخر‪ ( .‬ولید بن‬
‫شجاع محدث کوفی)‬

‫څوک چې د چا پرده څیری کوي نو هللا ج به هغه بی پردی کړی‪( .‬شهرستانی )‬ ‫‪-75‬‬

‫څوک چې دخوراک ډیر اقسام خوری دروغ به هم ډیر وایی (دوانی)‬ ‫‪-76‬‬

‫څوک چې ددولت له وجهی کبر کوي د هغه مخ کې کبر کول عین تواضع ده ‪( .‬شاه ولی هللا )‬ ‫‪-77‬‬

‫څوک چې دناروغ پوښتنه کوی‪ ،‬تر څو هلته دناروغ سره ناست وی په جنت کې به وی‪ ( .‬مسلم‬ ‫‪-79‬‬
‫ترمذی )‬

‫څوک چې رحم نه کوي هغه باندی رحم نه کیږی (مسلم)‬ ‫‪-75‬‬

‫څوک چې علم خپل امام وګرځوی هغه به د نړی امام جوړ شی‪( .‬حضرت محمد ص )‬ ‫‪-90‬‬

‫‪ -91‬څوک چې غواړی د دنیا له سختیو نه نجات ومومی نو علم دی زده کړی ‪ ،‬او څوک چې غواړی له‬
‫آخرت له عذاب نه خالص شی نو علم دی زده کړی‪( .‬امام اعظم ابوحنیفه رح)‬
 ‫څوک چې فکر کم کوي خبری ډیری کوي ‪( .‬هریری)‬ ‫‪-92‬‬

‫څوک چې ډیری خبری کوي هغه زیات مالمتیږی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-93‬‬

‫څوک چې یواځی پخپل فکر او نظر باندی کلک وی داسړی ناکامه دی‪( .‬نظام الملک)‬ ‫‪-94‬‬

‫څوک دچا مخی ته مه شرموه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-95‬‬

‫څومره خوش نصیبه وی هغه انسان چې د ژوند انجام د هغه د شروع او اغاز په شان وی‪( .‬ابن‬ ‫‪-96‬‬
‫رشید)‬

‫څومره عجیبه خبره ده په عدالتونو کې دانشمندان بحث کوي او نادانان فیصله اوروی‪( .‬شوکائی)‬ ‫‪-97‬‬

‫‪ -99‬څومره لوړ خلگ د جهل په سبب ذلیل او پست شی‪ .‬او څومره ذلیل او پست خلگ د علم په سبب لوړ‬
‫شی‪( .‬ابن رشید رح )‬

‫‪ -95‬څومره نادان دی هغه خلګ چې په دی خیال ګناه کوي چې په بډاتوب کې به یی تالفی وکړو ‪ .‬کږه ونه‬
‫به څوک سمه راسته کړی‪( .‬ذهبی )‬

‫ډیر بهادر او زړه ور خلگ دی چې خپلی ژبی څخه پر ځمکه غوځیږی‪( .‬ابن فارس )‬ ‫‪-50‬‬

‫ډیر خوراک کونکی په خپلو غاښونو ځانته قبر کنی‪( .‬ابن اللبیب )‬ ‫‪-51‬‬

‫‪ -52‬ښه دوستان لکه قیمتی لعل یا مرجان دی الس ته راوړنه یی سخته وی او ساتنه یی سخت تره وی‪.‬‬
‫(بشیر احمد امین امانزی وردګ)‬

‫ښه ښځه ددنیا ښه متاع ده (مسلم او ترمذی)‬ ‫‪-53‬‬

‫ګاونډی ته تکلیف ورکونکی به په جنت کې داخل نشی ‪( .‬بخاری شریف )‬ ‫‪-54‬‬

‫‪ -55‬یو بد مزاجه او بداخالقه انسان ډیر ښائسته وو ‪ .‬یو فیلسوف ولید او وی ویل‪ :‬ډیر ښکلی عمارت دی‬
‫خو افسوس چې اوسیدونکی یی قبیح دی‪( .‬کثیر بن عبید)‬

‫یو دیانت دار او پاک تاجر په جنت کې د انبیاء او شهداوو سره یو ځای وی‪( .‬حضرت محمد(ص)‬ ‫‪-56‬‬

‫یو زموږ له طبیعی ضرورتونو نه دادی چې څوک را باندی گران وی او موړ په چا گران‬ ‫‪-57‬‬
‫وسو‪(.‬حجازی رح )‬

‫یو ساعت تفکر تر اویا کالو عبادت غوره دی‪( .‬حضرت محمد ص )‬ ‫‪-59‬‬

‫یو سړی دخپل د یوه دورغ دپټولو لپاره شل نور درواغونه وایی‪( .‬دوانی)‬ ‫‪-55‬‬
 ‫‪ -100‬یو شئ یا جنس چې په زیاته پیمانه پیداشی نو قیمت یی کمیږی ‪ .‬مگر که علم زیات شی نو قیمت یی‬
‫هم زیاتیږی ( سینا )‬

‫د مشرانو خوږې خبرې‬

‫‪ -‬کوم شخص چې دنیا کې صرف خیټه کړی او وخوری آخرت کې به وږی وی ‪ .‬الحدیث‬ ‫‪-1‬‬
‫الشریف‬

‫‪ -3‬کوم شخص چې رزق کې وسعت غواړی دخپلوانو سره دی محبت وکړی‪( .‬بخاری شریف)‬ ‫‪-2‬‬

‫‪ -4‬کوښښ دشهرت مور ده ‪( .‬ابن حجر عسقالنی)‬ ‫‪-3‬‬

‫‪ -5‬گناه د انسان څخه صادریږی‪ ،‬که هغه پښیمانه شی نو فرشته غوندی دی او که غرور و کړی نو‬ ‫‪-4‬‬
‫شیطان ګرځی‪( .‬بستی)‬

‫‪ -6‬لقمان حکیم رح خپل زوی ته وویل ‪ :‬کله چې خلگ دخپلو خبرو په احسان (ښائست او‬ ‫‪-5‬‬
‫زیبایی)باندی فخر کوي نو تاسی په خپل چپ والی باندی فخر وکړی‪( .‬ابن خاقان )‬

‫‪ -7‬له بد ملگری او بد همنشین څخه تنهایی بهتره او ښه ملګری بیا د تنهایی نه بهتره دی‪( .‬جالل‬ ‫‪-6‬‬
‫قزوینی)‬

‫‪ -9‬هللا ج ته په صدق ‪،‬د نفس سره په قهر ‪ ،‬دخلکو سره په انصاف ‪ ،‬دمشرانو سره په خدمت‪ ،‬د‬ ‫‪-7‬‬
‫کوچېنانو سره په شفقت‪ ،‬د درویشانو سره په سخاوت‪ ،‬د دوستانو سره په نصیحت ‪ ،‬د دښمنانو سره په حکم‪ ،‬د‬
‫جاهالنو سره په خاموشی او سکوت‪ ،‬د عالمانو سره په تواضع ‪ ،‬ژوند کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬

‫‪ -5‬هللا ج د هغه بنی ادم څخه نا راضه کیږی چې دعاء نه غواړی‪( .‬ترمذی)‬ ‫‪-9‬‬

‫هللا ج دوه قطری ډیری زاتی خوښوی اول د وینی هغه قطره چې د هللا ج په الره کې توئیږی او دوهم‬ ‫‪-5‬‬
‫هغه قطره چې د هللا ج له خوف څخه توئیږی‪( .‬سیوطی رح )‬

‫‪ -10‬هللا ج مونږ دمصائبو په دریاب کې دډوبیدو لپاره نه غورځوی بلکی زمونږ دلمنی د پریمنځلو لپاره‬
‫مونږ هلته غورځوی‪( .‬ابن عربی)‬

‫هللا د ضد کونکی ‪ ،‬حق نشناس‪ ،‬بد معامله او جګړه مار انسان څخه نفرت لری‪ (.‬بخاری )‬ ‫‪-11‬‬

‫هللا راضی کړه هغه بیا تا راضی کوی‪( .‬بسطامی )‬ ‫‪-12‬‬

‫له څلورو خلکو نه علم مه زده کوه ‪ -1‬دروغجن ‪ -2‬بدعتی ‪ -3‬نادان ‪ 4‬بیعمله‪( .‬امام مالک رح )‬ ‫‪-13‬‬
‫‪ -14‬لوړ همته انسان په سختیو باندی غالبیږی مگر بی همته هره ورځ مشکالت پیدا کوی‪( .‬حضرت سعد‬
‫بن ابی وقاص رض )‬

‫لوړوالی په تقوا کې ‪ ،‬دولت په توکل کې او عظمت په تواضع کې وی‪( .‬حضرت ابوبکر الصدیق‬ ‫‪-15‬‬
‫رض )‬

‫لږ خوړل ‪ ،‬لږ ویل او لږ ویده کیدل عادت کړه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-16‬‬

‫لږ خوړل صحت راولی ‪ ،‬ډیر خوړل غفلت راولی‪.‬‬ ‫‪-17‬‬

‫‪ -19‬ما ډیر شرابیان‪ ،‬غله ‪ ،‬قماربازان په توبه لیدلی ‪،‬خو یو دورغجن می تر اوسه نه دی لیدلی چې توبه‬
‫وباسی‪( .‬یحی برمکی)‬

‫‪ -15‬ماته دا افسوس نه دی راغلی چې فالنی خبره می ولی نه ده کړی ‪ ،‬مگر په ویل شوی خبری می بار‬
‫بار افسوس کړی ‪( .‬ابو علی سینا )‬

‫‪ -20‬مال په خزانو کې ایښودلو باندی مه ضایع کوه ‪ ،‬بلکی هللا ج سره ئی جمع کړه ‪ .‬مطلب داچې که مال‬
‫په خزانو کې کیښودل شی اهمیت یی ضایع کیږی‪ .‬بلکی د هللا ج په نامه یی ورکړه ‪( .‬سهروردی)‬

‫ماښام وږی بیدیدل ښه دی نه سهار دقرض سره را پاڅیدل ‪( .‬فخری)‬ ‫‪-21‬‬

‫محبت د وفا څخه نه زیاتیږی او د جفا څخه نه کمیږی‪ ( .‬کرمانی )‬ ‫‪-22‬‬

‫محتاج مه نا امیده کوه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-23‬‬

‫‪ -24‬محقق طوسی هالکو خان ته مشوره ورکړه چې یو معلم باید د (‪ )35‬کلونو په عمر باندی درس‬
‫ورکړی او په څلویښت کلنی کې تحقیق وکړی او تر شپیته کلنی پوری ولیکی او بیا په دوه چنده تنخوا باندی‬
‫سبک دوش کړل شی‪( .‬کاتب)‬

‫مخامخ په خلکو کې د دوستانو تعریف وکړه په خلوت کې یی مالمت کړه او نصیحت ورته‬ ‫‪-25‬‬
‫وکړی‪( .‬فارابی)‬

‫مراعات کوه تر هغی چې خپل ځان خوار نه کړی‪( .‬لقمان حکیم رح)‬ ‫‪-26‬‬

‫‪ -27‬مرگ مصیبت نه دی مصیبت هغه دی چې ته د مرگ پسی گرځی او هغه نه میسریږی‪( .‬سلطان‬
‫المجاهدین صالح الدین ایوبی رح )‬

‫مرگ یو پل دی چې دوست له دوست سره یوځای کوی‪( .‬حضرت محمد مصطفی صلی هللا علیه‬ ‫‪-29‬‬
‫وسلم)‬

‫‪ -25‬مسلمان ددی لپاره نه دی پیدا شوی چې هری خواته چې جامعه تله دی هم ورسره الړی شی ‪ ،‬بلکی‬
‫ددی لپاره پیدا شوی چې دجامعی رهبری او سیادت وکړی او الره ورته وښیی‪( .‬عالمه اقبال الهوری)‬
 ‫مهربانی زده کړه او بیا عادت پری وکړی‪( .‬بشیراحمد امین امانزی)‬ ‫‪-30‬‬

‫مور او پالر غنیمت وشمیره ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-31‬‬

‫‪ -32‬مومن مسلمان ته گناه داسی په نظر ورځی گویا داچې یو غټ غر میده میده کوي او پرځمکه یی‬
‫غورځوی‪( .‬امام حنبل )‬

‫مونږ داسی شیانو باندی ډیره عقیده کوو چې دهغو په متعلق زموږ علم کم وی ‪( .‬فخرالدین رازی)‬ ‫‪-33‬‬

‫‪ -34‬مونږ داسی قوم یو چې هللا ج د اسالم په واسطه مونږ عزتمند کړولو نو هرکله چې مونږ عزت په بل‬
‫شی و لټو نو پرودګار به مو خوار کړی‪( .‬حضرت عمرابن الخطاب رض)‬

‫نا الیق هغه څوک دی چې دوست ونلری او تر هغه ناالیق هغه څوک دی چې خپل دوست ونه‬ ‫‪-35‬‬
‫ساتی‪(.‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬

‫نه کړی کارونه کړی مه شمیره‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-36‬‬

‫‪ -37‬نیک اخالق ددین نیمایی دی‪ .‬او ددین آفتونه دری دی ‪ -1‬بدکاره عالم ‪-2‬ظالم رهبر ‪-3‬ناپوه مجتهد ‪.‬‬
‫هر شی لره ستون شته او ددین ستون علم دی‪( .‬حضرت محمد ص)‬

‫‪ -39‬نیک اخالق کوالی شی د علم ‪،‬مال‪،‬مقام او ښائست ځای ونیسی خو هیڅ نعمت نشی کوالی د نیک‬
‫اخالق ځای ونیسی‪( .‬حجازی رح)‬

‫‪ -35‬هر انسان مجبوره دی چې خپل ځان نه داسی دایره تاو کړی چې دهغی څخه بیرون قدم وانخلی ‪ .‬آیا تا‬
‫داسی دایره له ځان څخه تاو کړی؟ که دی نه وی کړی پس د انبیاءو ومنه او دایره له ځانه تاو کړه‪(.‬کندی)‬

‫‪ -40‬هر بادشاه چې ښه عمل کوي او د خپل ملت سره ښه گذاره کوي نو دهغه ملت ساعتونه دورځو او‬
‫ورځی یی د اونیو په شان اوږدیږی‪( .‬سیوطی)‬

‫هر چا چې ماته یو حرف را وښودی هغه زما بادار دی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-41‬‬

‫هر کار داسی په فکر وکړه چې دا ستا د ژوند آخری عمل دی ‪( .‬جاحز)‬ ‫‪-42‬‬

‫‪ -43‬هر ماښام داسی فکر کوه چې نن تانه داسی کومه خبره چې د الهی قانون په خالف وی‪ ،‬نه ده صادره‬
‫شوی‪ .‬او بیا په سجده پریوځه او دسبا ورځی د ښه تیریدلو لپاره دعا وکړه ‪( .‬ابن سینا )‬

‫هر نصیحت چې کوي لمړی خپله عمل پری وکړه‪( .‬لقمان حکیم رح)‬ ‫‪-44‬‬

‫هر نیک کار یوه صدقه ده ‪( .‬بشیر احمد امین امانزی)‬ ‫‪-45‬‬

‫هر هغه شئ چې ځانته نه خوښوی نو هغه بل مسلمان ورورته هم مه خوښوه‪(.‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-46‬‬
‫‪ -47‬هر هغه قوم چې په ښکاره دخپل مشر ښه وایی او په غیاب کې یی بد وایی د ژوندانه وړ نه دی‪( .‬سید‬
‫جمال الدین افغانی)‬

‫‪ -49‬هر هغه قوم چې د خپلو علما ُء قدر کوي او بدی خبری نه ورپسی کوي هغه قوم کامیابه کیږی‪( .‬شیخ‬
‫محمد صالح پردل)‬

‫‪ -45‬هر څوک چې د دنیا خوښونکی دی هغه دی علم زده کړی او هر څوک چې د آخرت خوښونکی دی‬
‫هغه دی علم زده کړی‪( .‬امام شافعی رح )‬

‫هر ښائسته شئ ښه نه وی لیکن هر ښه شئ حتما ً ښائسته وی‪( .‬کندی)‬ ‫‪-50‬‬

‫‪ -51‬هغه چې خبره وکړه ما ومنله ‪ ،‬هغه چې تکرارتکرار خبره وکړه زه مشکوکه شوم‪ ،‬او کله چې هغه په‬
‫خپلی خبری قسم وخوړ نو ځما یقین شو چې دورغ وایی‪( .‬عمرخیام)‬

‫هغه سړی نه ځان وساته چې څان له تا څخه غټ او لوړه و بولی ‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-52‬‬

‫همسایه گوره کور جوړوه ‪( .‬خلی)‬ ‫‪-53‬‬

‫همیشه تواضع او قناعت کوه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-54‬‬

‫همیشه دډلی سره همراه وشه دډلی نه مه لیری کیږه‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-55‬‬

‫همیشه رښتیا وایه تر څو د قسم خوړلو ضرورت پیښ نشی‪( .‬حضرت علی رضی هللا عنه)‬ ‫‪-56‬‬

‫هنر د انسان تر ټولو لوی دوست دی‪( .‬دوانی )‬ ‫‪-57‬‬

‫هوښیار او ذکی دوستان غوره کړه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-59‬‬

‫هوښیار مومن له یوی غاری نه دوه ځله نه داړل کیږی‪( .‬حضرت محمد ص)‬ ‫‪-55‬‬

‫هوښیاران د ژوندی پاته کیدو لپاره خوراک کوي او جاهالن د خوراک لپاره ژوند کوی‪( .‬دوانی‬ ‫‪-60‬‬
‫رح)‬

‫‪ -61‬وایی چا د بلوغ په هکله و پوښته‪ .‬چا ورته وویل دوی معنا گانی لری‪ .‬اوله دا چې د سړی نه منی را‬
‫ووځی دویم دا چې سړی له منی نه راووځی‪( .‬لقمان حکیم رح)‬

‫والدت دموت قاصد دی‪(.‬حضرت علی سیف الرحمن)‬ ‫‪-62‬‬

‫ټولو سره په ادب رفتار وکړه خو د لږو سره صمیمی دوست وشه‪( .‬کاتب)‬ ‫‪-63‬‬

‫ځما په نزد په ژوندانه کې تر ټولو ښه خوند د نیکی او عبادت په تسلسل کې دی‪( .‬داتا گنج بخش)‬ ‫‪-64‬‬
 ‫‪ -65‬ځما په هغه چا باندی زړه سوځی چې شهرت ئی په نیکی باندی ئی مګر په حقیقت کې هغه بد وی‬
‫یعنی په حقیقت کې بد سړی وی خو په غلطه ئی ځان په نیکو مشهور کړی وی‪( .‬حضرت علی کرم هللا‬
‫وجهه)‬

‫‪ -66‬ځما په هغو فرمان روایانو باندی حیرانتیا راځی چې بعضی موضوعات په ژبه حل کیږی اما دوی له‬
‫توری نه کار اخلی‪( .‬امیر معاویه رض)‬

‫ځما توره د غماز د ژبی څخه ډیره تیره ده ‪( .‬حارث بن حمزه)‬ ‫‪-67‬‬

‫ځوانی دی غنیمت وګڼه ‪( .‬لقمان حکیم رح )‬ ‫‪-69‬‬

‫‪ -65‬څرنګه چې تیزترین طوفان غرونه له منځه نشی وړالی نو په همدی ترتیب لوړ ترین منصب یو‬
‫شریف انسان مغرور او مست نشی ګرځوالی‪( .‬نظام الملک طوسی)‪.‬‬

‫څلور شیان دی چې ډیر نقصان پیښوی ‪ .‬د ښځو ښکار‪ .‬قمار ‪ ،‬خمار او دکار په وخت کې ښکار‪.‬‬ ‫‪-70‬‬
‫(عالمگیر)‬

‫څلور شیان سړی ډیر خفه کوي ‪ -1‬بد گاونډی ‪ -2‬بد زوی ‪ -3‬بده ښځه ‪ -4‬تنگ کور‪( .‬مسعودی)‬ ‫‪-71‬‬

‫څلورشیان دی چې انسان لوړی درجی ته رسوی ‪ .‬علم ‪ ،‬حلم ‪ ،‬کرم او ښه ژبه (خوږه‬ ‫‪-72‬‬
‫ژبه) (بسطامی )‬

‫‪ -73‬څو شیان د څو خلکو لپاره ډیر بد دی‪ 1 .‬دبادشاه لپاره کم ظرفی ‪ 2‬د قاضی لپاره دورغ ‪ 3‬دعلماوو‬
‫لپاره فریب ‪ 4‬عبادت کونکو لپاره غصه ‪ 5‬دامراؤ لپاره طمع ‪ 6‬د بوډاگانو لپاره بی ځایه تمسخر‪ ( .‬ولید بن‬
‫شجاع محدث کوفی)‬

‫څوک چې د چا پرده څیری کوي نو هللا ج به هغه بی پردی کړی‪( .‬شهرستانی )‬ ‫‪-74‬‬

‫څوک چې دخوراک ډیر اقسام خوری دروغ به هم ډیر وایی (دوانی)‬ ‫‪-75‬‬

‫څوک چې ددولت له وجهی کبر کوي د هغه مخ کې کبر کول عین تواضع ده ‪( .‬شاه ولی هللا)‬ ‫‪-76‬‬

‫څوک چې دناروغ پوښتنه کوی‪ ،‬تر څو هلته دناروغ سره ناست وی په جنت کې به وی‪( .‬مسلم‬ ‫‪-77‬‬
‫ترمذی)‬

‫څوک چې رحم نه کوي هغه باندی رحم نه کیږی (مسلم)‬ ‫‪-79‬‬

‫څوک چې علم خپل امام وګرځوی هغه به د نړی امام جوړ شی‪( .‬حضرت محمد ص )‬ ‫‪-75‬‬

‫‪ -90‬څوک چې غواړی د دنیا له سختیو نه نجات ومومی نو علم دی زده کړی ‪ ،‬او څوک چې غواړی له‬
‫آخرت له عذاب نه خالص شی نو علم دی زده کړی‪( .‬امام اعظم ابوحنیفه رح)‬
 ‫څوک چې فکر کم کوي خبری ډیری کوي ‪( .‬هریری)‬ ‫‪-91‬‬

‫څوک چې ډیری خبری کوي هغه زیات مالمتیږی‪( .‬حضرت علی کرم هللا وجهه)‬ ‫‪-92‬‬

‫څوک چې یواځی پخپل فکر او نظر باندی کلک وی داسړی ناکامه دی‪( .‬نظام الملک)‬ ‫‪-93‬‬

‫څوک دچا مخی ته مه شرموه‪( .‬لقمان حکیم رح)‬ ‫‪-94‬‬

‫څومره خوش نصیبه وی هغه انسان چې د ژوند انجام د هغه د شروع او اغاز په شان وی‪( .‬ابن‬ ‫‪-95‬‬
‫رشید)‬

‫څومره عجیبه خبره ده په عدالتونو کې دانشمندان بحث کوي او نادانان فیصله اوروی‪( .‬شوکائی)‬ ‫‪-96‬‬

‫‪ -97‬څومره لوړ خلگ د جهل په سبب ذلیل او پست شی‪ .‬او څومره ذلیل او پست خلگ د علم په سبب لوړ‬
‫شی‪( .‬ابن رشید رح )‬

‫‪ -99‬څومره نادان دی هغه خلګ چې په دی خیال ګناه کوي چې په بډاتوب کې به یی تالفی وکړو ‪ .‬کږه ونه‬
‫به څوک سمه راسته کړی‪( .‬ذهبی )‬

‫ډیر بهادر او زړه ور خلگ دی چې خپلی ژبی څخه پر ځمکه غوځیږی‪( .‬ابن فارس )‬ ‫‪-95‬‬

‫ډیر خوراک کونکی په خپلو غاښونو ځانته قبر کنی‪( .‬ابن اللبیب )‬ ‫‪-50‬‬

‫ګاونډی ته تکلیف ورکونکی به په جنت کې داخل نشی ‪( .‬بخاری شریف )‬ ‫‪-51‬‬

‫‪ -52‬یو بد مزاجه او بداخالقه انسان ډیر ښائسته وو ‪ .‬یو فیلسوف ولید او وی ویل‪ :‬ډیر ښکلی عمارت دی‬
‫خو افسوس چې اوسیدونکی یی قبیح دی‪( .‬کثیر بن عبید)‬

‫یو دیانت دار او پاک تاجر په جنت کې د انبیاء او شهداوو سره یو ځای وی‪( .‬حضرت محمد(ص)‬ ‫‪-53‬‬

‫یو زموږ له طبیعی ضرورتونو نه دادی چې څوک را باندی گران وی او موږ په چا گران‬ ‫‪-54‬‬
‫اوسو‪(.‬حجازی رح )‬

‫یو ساعت تفکر تر اویا کالو عبادت غوره دی‪( .‬حضرت محمد ص )‬ ‫‪-55‬‬

‫یو سړی دخپل د یوه دورغ دپټولو لپاره شل نور درواغونه وایی‪( .‬دوانی)‬ ‫‪-56‬‬

‫‪ -57‬یو شئ یا جنس چې په زیاته پیمانه پیداشی نو قیمت یی کمیږی ‪ .‬مگر که علم زیات شی نو قیمت یی‬
‫هم زیاتیږی ( سینا )‬

‫‪ -59‬یو شخص د حضور (ص) په خدمت کې حاضر شو او عرض یی وکړ چې ای رسول هللا ځما د‬
‫خدمت مستحق تر ټولو لمړی څوک دی؟ ویفرمایل مور‪ .‬پوښتنه یی وکړه چې دهغه نه بعد ؟ بیا یی و فرمایل‬
 ‫مور ‪ .‬دریم ځل یی عرض وکړی چې تر هغه وروسته؟ بیا یی هم وفرمایل مور‪ .‬او په څلرم ځل یی پوښتنه‬
‫وکړه چې دهغه نه وروسته څوک مستحق دی؟ نو وی فرمایل پالر‪( .‬ابوداود)‬

‫‪ -55‬یو شخص د حضور (ص) څخه پوښتنه وکړه چې ما سره یو څه مال شته اوالد هم شته او پالر می هم‬
‫ژوندی دی ‪ ،‬زه دغه مال څرنګه خرچ کړم ؟ وی فرمایل ‪ :‬تاسو او ستاسو دمال مالک ستاسو پالر دی‪ .‬تمام‬
‫څه چې لری د هغه په مرضی (خوښی) یی ورته خوشی کړه‪( .‬ابوداود)‬

‫یو عالم ولیده چې یو جاهل پر خر سپور دی نو وی ویل خر پر خر سپور دی‪( .‬بشیر احمد امین‬ ‫‪-100‬‬
‫مانزی)‬

‫‪ -101‬یو ځل سلطان مراد عثمانی وویل ‪ :‬چې که ماته دخپل تقدیر اختیارات وای (یعنی ماته اختیار راکړل‬
‫شوی وای نو زه به معلم شوی وای‪( .‬اعمش)‬

‫‪ -102‬یوه فیلسوف خپل زوی ته وویل علم او مال دواړه حاصل کړه ځکه چې خواص به ستا دعلم احترام‬
‫کوي او عوام به ستا دمال احترام وکړی‪( .‬کاتب)‬

‫‪ -103‬یوه ورځ حضرت محمد (ص) دشهادت گوته او منځنی گوته دواړه سره جوړه کړی او وی فرمایل زه‬
‫او دیتیم پالونکی به داسی په جنت کې یو ځای وسو‪( .‬بخاری شریف)‬

‫‪ -104‬یوه ورځ حضرت محمد(ص) وفرمایل تباه شو‪ ،‬تباه شو تباه شو ! چا پو ښتنه وکړه څوک؟ وی فرمایل‬
‫هغه زوی چې بوډا پالر لری یا بوډی مور لری یا دواړه او دهغوی د خدمت موقع ورته حاصله وی مګر هغه‬
‫یی نه کوي او پدی ترتیب د جنت دورازی هم ورباندی بندی دی‪( .‬مسلـــم )‪ .‬ای بچوړیه! هیڅوک او یا هیڅ‬
‫شی له هللا سره مه شریکوه‬

‫د زده کولو لپاره مناسب (‪ )۵۱‬حکایتونه‬

‫دحضرت عمر فاروق(رض) قصه‬

‫حضرت عمر فاروق رضی هللا تعالی عنه ‪ :‬څخه یو چا پوښنته وکړه چې ته له ځان سره حفاظتی دسته یعنی‬
‫باډیگاردان ولی نه گرځوی؟‬

‫هغه وفرمایل‪ :‬عوامو خلگو وظیفه دا نه وی چې زما حفاظت وکړی‪ .‬بلکی زما وظیفه ده چې باید دهغوی‬
‫حفاظت وکــــړم‪.‬‬

‫دحضرت علی«کرم هللا وجهه» رحم دلی‬

‫یوه ورځ حضرت علی «رضی هللا تعالی عنه»‪«،‬کرم هللا وجهه» خپل غالم ته څو څو ځله آوازونه وکــړل‬
‫لیکن هغه ځواب ور نه کړ‪ .‬چا وویل چې هغه د دروازی څخه بیرون ناست دی او ستا آوازی اوری! کله چې‬
 ‫یو اندازه وخت بعد غالم دننه راغی نو امیرالمؤمنین د هغه د بی توجهی او بی پروایی د وجهی پوښتنه تری‬
‫وکړه‪.‬‬

‫غالم وویل ای زما آقا ‪ :‬ستاسو په رحم دلی باندی زما دومره اعتماد او تکیه ده چې ستا له قهر او غصی نه‬
‫ډار او خوف قطعا ً ماسره نشته ‪ .‬اسدهللا «کرم هللا وجهه » چې دا خبره وارویدل نو وی فرمایل ‪ :‬هللا «ج» زه‬
‫ستا شکــر په کومه ژبه آدا کـــړم چې نړی ما ظالـــم او جابر نه شمیری‪.‬‬

‫دحضرت عمر فاروق انصاف‬

‫یوه ورځ حضرت عمر فاروق رضی هللا تعالی عنه یو شرابی ولیده چې پر ځمکه پروت دی نو دهغه دسزا‬
‫ورکولو لپاره یی د ّوره پورته کړه ‪ .‬هغه بدبخته په ښکنځلو شروع وکړه ‪ .‬هغه مبارک دشرابی د سزا څخه‬
‫صرف نظر شو ‪ .‬او د هغه ځای نه والړی‪ .‬یو چا پوښتنه تری وکړه چې ولی دی سزا ورنه کړه؟ هغه‬
‫وفرمایل ‪ :‬چې شرابی ما ته ښکنځل وکړه او ماته قهر راغی‪ .‬او د په قهر کښی انصاف نه کیږی‪.‬‬

‫د عمر بن عبدالعزیز عدل‬

‫یوه شپه عمر بن عبدالعزیز «رح» د دولتی څراغ رڼا ته دولتی کاغذونه مطالعه کوله چې غالم یی راغی او‬
‫دکور کومه موضوع یی بیان کړه ‪ .‬عمر بن عبدالعزیز فوراً ډیوه مړه کړه ‪ .‬هغه ورته وویل چې ولی دی ډیوه‬
‫مړه کړه ؟ وی فرمایل په دولتی تیلو باندی په شخصی معامالتو خبری کول حرام دی‪.‬‬

‫بد گاونډی (همسایه)‬

‫یوځل د ابو مسلم خراسانی ته یو چا نهایت ښکلی او ښائسته آس وړاندی کړ‪ .‬هغه پوښتنه وکړه چې دغه آس‬
‫څخه څه کار واخلو ؟ یوه وویل چې د جهاد لپاره یی استعمال کړه‪ .‬بل وویل چې د بز کشی لپاره ‪ .‬دریم وویل د‬
‫ښکار لپاره تری کار واخله په مجلس کې یو فیلسوف ناست وو هغه وویل ددی آس بهترین استعمال دادی چې‬
‫سړی ورباندی سپور شی او له بد همسایه څخه وتښتی‪!.‬‬

‫دعمر بن الخطاب«رض» په وعده وفا‬

‫کله چې حضرت فاروق اعظم «رض» د ایران د یو سردار هرمزان د وژلو اراده وکـړه هفه اوبه وغوښتلی د‬
‫اوبو پیاله ئی الس کښی ونیوله او وی ویل ای امیرالمؤمنینه که ما وژنی نو د اوبو د څښلو څخه وروسته‬
‫مـــــړکـــــړه‪ .‬وی فرمایل منظوره ده یعنی صحیحه ده‪ .‬هغه اوبه پر ځمکی توی کړی او وی ویل وگوره ما‬
‫اوبه نه دی څښلی ما آزاد کړه ‪ ،‬حضرت عمر وفرمایل‪ :‬تا له ما څخه په وعده اخیستلو کښی ډیره چاالکی و‬
‫کـــړه نو زه په خپل وعدی باندی پابندی کوم‪.‬‬
 ‫د ابوالحسن خرقانی قصه‬

‫یو ځل ابوالحسن خرقانی «رح» دیو داسی ځای څخه تیری دی چې هلکان خاوری شیندلی ‪ ،‬هغه ودرید او وی‬
‫ویل هلکانو په ما خاوری مه شیندی او دخاوری څخه می بچ کړی‪ .‬یوه هلک ورته وویل ‪ :‬ای بابا د قبر‬
‫دخاورو څخه به څنگه خالص شی؟ ابوالحسن چې دا وارویدل په جوش او وجد راغی هلک ئی پورته کړ او‬
‫شاباس یی ورته وویل‪.‬‬

‫دنظام الملک طوسی«رح» قصه‬

‫دنظام الملک طوسی «رح» دا عادت وو چې به کله اهل علم د هغه لیدلو لپاره را تلل ‪ ،‬نو هغه به څو قدمونه د‬
‫هغه عالم مخی ته دپذیرائی په شکل ورتی‪ .‬او عالم به یی خپل ښی الس خواته کیناوه‪ .‬مگر یو عالم وه چې هغه‬
‫به ئی همیشه پخپل مسند(تخت) باندی کیناوه‪ .‬چا ددغه کار دعلت پوښتنه وکړه ؟ وی ویل دا یوازینی عالم دی‬
‫چې زما عیبونه ماته وائی ‪ .‬او نور ټول زما عیبونه راته نه ښکاره کوی‪.‬‬

‫دسلطان محمود غزنوی«رح» قصه‬

‫سلطان محمود غزنوی «رح» د ابوریحان البیرونی «رح» څخه پوښتنه وکړه چې ما سره دولت هم شته او‬
‫توره هم شته دا دواړه څرنگه استعمال کړم؟ البیرونی وفرمایل د دولت څخه دغریب او عوامو خلگو دعاگانی‬
‫حاصلی کړه‪ .‬او په توره باندی د گناهونو خاتمه و فرمایه‪.‬‬

‫د انوشیروان عادل قصه‬

‫دنوشیروان په دربار کې غالمانو په قهقه سره خندیدل ‪ ،‬چا پوښتنه وکړه څنگه دا خلگ ستا څخه نه ویریږی؟‬
‫هغه وویل زه صرف خپل دښمنانو باندی قهر کوم او هغوی بیروم‪.‬‬

‫د ربیع الجنیری«رح» قصه‬

‫یوه ورځ د امام شافعی «رحمة هللا تعالی علیه» یو ملگری چې ربیع الجنیری نومیدی د یوی کوڅی څخه‬
‫تیریدی‪ ،‬چې یوی ښځی دبام دسره څخه ایری الندی را وغورځولی هغه د ربیع جنیری په سر باندی پریوتلی ‪.‬‬
‫ربیع الجنیری وویل‪ :‬الحمد هلل چې هللا «ج» په ایرو کتفاء وکړه کنی زه د اور مستحق وم ‪.‬‬

‫انسان څلور قسمه‬

 ‫حضرت علی«کرم هللا وجهه» فرمایلی دی انسانان ځلور قسمه وی کریم ‪ ،‬سخی ‪ ،‬بخیل ‪ ،‬او لئیم‬ ‫‪-1‬‬

‫کریم هغه دی چې په خپله یې نه خوری او په نورو باندی یې خوری‪.‬‬ ‫‪-2‬‬

‫سخی هغه دی چې هم یې په خپله خوری او هم یې په نورو باندی خوری‪.‬‬ ‫‪-3‬‬

‫بخیل هغه دی چې په خپله یې خوری او بل چاته یې نه ورکوی‪.‬‬ ‫‪-4‬‬

‫لئیم هغه دی چې نه یې په خپله خوری او نه یې بل چا ته ورکوی‪.‬‬ ‫‪-5‬‬

‫سخی او بخیل‬

‫وایـی چې حـضـرت عیسی (عـلـیه الســالم) دشیـطان څخه پوښـتـنـه وکړه چې تر ټـولو انسـانـانـو دی څوک‬
‫ډیر دښمن دی؟‬

‫هغه ورته وویل‪ :‬غیرتمند او سخی فاسق ‪،‬‬

‫حـضـرت عـیسـی (علیه السالم) وویل تـر ټـولـو دی څـوک ډیر خوښ دی؟‬

‫هغه وویل‪ :‬بـیـغـیـرتـه او بـخـیـل زاهـد ‪،‬‬

‫دا ځـکـه چې هـغـه فـاسـق دخــپل غیــرت او ځوانـمـردی له الری توبی ته رسیږی او خدای «ج» بخـښـنه‬
‫ورته کوی‪ .‬حــال داچې بـخـیــل زاهـد دخــپل بخالت او بیغـیــــرتی لـه امـلــه ګمــراهی ته رسیږی‪ .‬او په‬
‫دواړو جهانـو کې به خـواریـــږی‪.‬‬

‫د هللا پاک د ‪ ٩٩‬مبارکو نومونو ګټي‬

‫یاهللا‬
‫د هللا پاک ذاتي نوم ‪ :‬څوک چي هره ورځ زر ځله یا هللا ووایي انشا هللا د زړه څخه په یې‬ ‫‪.1‬‬
‫ټول شکونه او وسوسې لیري سي د عزم او یقین قوت به ورنصیب سي او که کوم په ناعالجه‬
‫ناروغۍ اخته کس د یا هللا ډیر ذکر وکړي او وروسته د شفا دعا وغواړي نو هغه ته به کامله شفا‬
‫نصیب سي‬

‫یارحمن‬
‫اى ډیر رحم کوونکیه ! که څوک هره ورځ د هر لمانځه وروسته زر ځله یا رحمن ووایي‬ ‫‪.2‬‬
‫انشا هللا د زړه څخه به یې هر قسم سختي او غفلت لیري سي ‪.‬‬

‫یا رحیم‬
 ‫اى ډیر مهربانه ! که څوک هره ورځ د هر لمانځه وروسته سل ځله یا رحیم ووایي د ټولو‬ ‫‪.3‬‬
‫دنیوي افتونو څخه به و ژغورل سي او ټول مخلوق به پرده مهربان سي انشا هللا ‪.‬‬

‫یاملک‬
‫اى حقیقي پاچا ! هره ورځ د سهار تر لمانځه وروسته ډیر ځله یا ملک ویونکى به هللا‬ ‫‪.4‬‬
‫تعالي غني کړي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا قدوس‬
‫اى د هر عیبه پاک خدایه ! که څوک هره ورځ د زوال وروسته دغه اسم ډیر ووایي انشا‬ ‫‪.5‬‬
‫هللا د هغه زړه به د روحي ناروغیو څخه وژغورل سي ‪.‬‬

‫یا سالم‬
‫اى بې عیبه ذاته ! هغه څوک چي دغه اسم ډیر وایي انشاهللا د ټولو افتونو څخه به و ساتل‬ ‫‪.6‬‬
‫سي او که څوک د غه اسم ‪ ۱۱١‬ځله وواى او پر ناروغ یې دم کړي هللا به هغه ته شفا ورنصیب‬
‫کړي‬

‫یا مومن‬
‫اى امن او ایمان ورکوونکیه ! که څوک د بیري په حالت کي د غه اسم ‪ ٠٣٦‬ځله وواى‬ ‫‪.7‬‬
‫انشا هللا د هر ډول بیري او تاوان څخه به و ساتل سي او که څوک دغه اسم ووایي او ویې لیکي د‬
‫ځآن سره یې وساتي د هغه ظاهر او باطن به د هللا تعالي په حفاظت کي وي ‪.‬‬

‫یا مهیمن‬
‫اى ساتونکیه ! که څوک د غسل وروسته دوه رکعته لمونځ وکړي او سل ځله د غه اسم‬ ‫‪.9‬‬
‫ووایي هللا به د هغه باطن او ظآهر پاک کړي ‪.‬‬

‫یا عزیز‬
‫اى پر ټولو غالب خدایه ! که څوک ‪ ٠٦‬ورځي ‪ ٠٦‬ځله دغه اسم مبارک ووایي هللا تعالي به‬ ‫‪.5‬‬
‫هغه عزتمند او مستغني کړي ‪ .‬او که څوک د سهار د لمانځه وروسته ‪ ٠۱‬ځله دغه اسم مبارک‬
‫وواي هغه به انشا هللا د چا محتاج نسي او د ذلت وروسته به عزت و مومي ‪.‬‬

‫یاجبار‬
‫‪ .10‬اى تر ټولو زبردست خدایه ! که څوک هره ورځ سهار او ماښآم ‪ ٢٢٠‬ځله دغه اسم مبارک‬
‫و وایي هغه به انشا هللا د ظالمانو د ظلم څخه وژغورل سي ‪ .‬او که څوک د سپینو زرو پر ګوتمۍ‬
‫دغه اسم ولیکي او په ګوته یې کړي د هغه هیبت او شان به د خلکو په زړو نو کي راسي ‪.‬‬

‫یامتکبر‬
‫‪ .11‬اى د لویي او بزرګۍ خاونده ! څوک چي دا اسم مبآرک ډیر ځله وواى هللا به هغه ته عزت‬
‫او بزرګي ورکړي او که څوک د یو کار په پیل کي دغه اسم ډیر ځله وویل سي انشا هللا په هغه کار‬
‫کي به بریالى سي‬

‫یاخالق‬
‫‪ .12‬اى پیدا کوونکیه ! که څوک دغه اسم مبارک ‪ ٧‬ورځي پرله پسې سل ځله ووایي انشا هللا د‬
‫ټولو افتونو څخه به وژغورل سي او که څوک دا اسم مبارک تل ذکر کوي نو هللا تعالي به یوه‬
‫مالیکه پیدا کړي چي دده لپاره به همیشه عبادت کوي ‪.‬‬

‫یا باري‬
‫‪ .13‬اى پیدا کوونکیه او روح ورکونکیه ! که کومه بې اوالده ښځه اوه روژې ونیسي او د هر‬
‫روژمات پروخت ( یا خالق ‪ ،‬یا باري ‪ ،‬یا مصور ) ‪ ٢۱‬ځله ووایي او پر یو ګالس اوبو یې دم کړي‬
‫او په هغه اوبو روژه ماته کړي انشا هللا خداى به اوالد ورکړي‬

‫یامصور‬
‫اى صورت جوړونکیه او روح ورکوونکیه ! که کومه بې اوالده ښځه اوه روژې ونیسي‬ ‫‪.14‬‬
‫او د هر روژمات پروخت ( یا خالق ‪ ،‬یا باري ‪ ،‬یا مصور ) ‪ ٢۱‬ځله ووایي او پر یو ګالس اوبو یې‬
‫دم کړي او په هغه اوبو روژه ماته کړي انشا هللا خداى به اوالد ورکړي‬

‫یاغفار‬
‫‪ .15‬اى ډیر بخښوونکیه ! که څوک د جمعې د لمانځه وروسته دغه اسم مبارک سل ځله ووایي‬
‫پر هغه به د مغفرت اثار ښکاره سي او که څوک د مازدیګر د لمانځه وروسته هره ورځ یا غفار‬
‫اغفرلي وایي هللا تعالي به هغه د بښل سوو کسانو په ټولۍ کي دا خل کړي ‪.‬‬

‫یا قهار‬
‫‪ .16‬اى پر ټولو غالب خدایه ! که څوک د دنیا په محبت اخته وي هغه دي دغه اسم مبارک ډیر‬
‫ووایي انشا هللا د دینا محبت به یې له زړه څخه لیري سي او د هللا سره به یې محبت پیدا سي ‪.‬‬

‫یا وهاب‬
‫‪ .17‬اى هر څه ورکوونکیه ! څوک چي په فقر او مفلیسۍ اخته وي هغه دي دي دغه اسم ډیر‬
‫وایي او یا دې ولیکي او د ځان سره دې وساتي یا دي د ځاښت د لمانځه په اخیره سجده کي دا اسم‬
‫‪ ٠٦‬ځله وواي نو هللا تعالي به هغه ته خالصون ورنصیب کړي او که کوم خاص حاجت ولري نو د‬
‫کور یا مسجد په انګړ کي دي درې ځله سجده وکړي السونه دي پورته کړي او سل ځله دي دغه‬
‫اسم ووایي انشا هللا حاجت به یې پوره سي ‪.‬‬

‫یا رزاق‬
 ‫‪ .19‬اى روزي ورکوونکیه ! که څوک د سهار تر لمانځه مخکي د خپل کور پر څلورو‬
‫کونجونو لس ځله دغه اسم دم کړي هللا تعالي به پر هغه د رزق دروازې خالصي کړي مریضي او‬
‫مفلیسي به هیڅ کله د هغه کور ته رانسي ‪ ،‬د راسته کونج څخه دې پیل او مخه پر قیبله دي ودریږي‬

‫یا فتاح‬
‫‪ .15‬اى مشکل حل کوونکیه ! که څوک د سهار تر لمانځه وروسته دواړه السونه پر سینه‬
‫کښیږدي او اویا ځله یا فتاح ووایي د هغه زړه به د ایمان په نور منور سي انشا هللا‬

‫یاعلیم‬
‫‪ .20‬اى د بې اندازې علم خاونده ! څوک چي دا اسم مبارک ډیر وایي هللا به په هغه د علم او‬
‫معرفت دروازې را پرانیزي‬
‫یا قابض‬
‫‪ .21‬اى روزي تنګ کوونکیه ! که څوک د ډوډوۍ پر څلورو ګولو بآندي دغه اسم ولیکي او تر‬
‫‪ ٠٦‬ورځو پوري یې وخوري نو د لوږي ‪ ،‬تندي ‪ ،‬زخم او درد د تکلیف څخه په و ژغورل سي ‪.‬‬

‫یا باسط‬
‫‪ .22‬اى روزي پراخه کوونکیه ! که څوک هره ورځ د څاښت د لمانځه وروسته د اسمان لوري‬
‫ته السونه پورته کړي او لس ځله دا اسم مبآرک ووایي هللا به هغه غني کړي او هیڅکله به د چا‬
‫محتاج نسي ‪.‬‬

‫یا خافض‬
‫‪ .23‬اى کښته کوونکیه ! که څوک هره ورځ ‪ ١٦٦‬ځله یا خافض و وایي هللا په د هغه حاجتونه‬
‫او مشکالت پوره کړي او که څوک درې روژې ونیسي او په څلورمه ورځ یو ځاى کښیني او اویا‬
‫ځله دغه اسم ووایي نو انشا هللا پر دښمن به کامیاب سي‬

‫یارافع‬
‫‪ .24‬اى لوړوونکیه ! که څوک دغه اسم د هري میاشتي پر څوارلسمه په نیمه شپه کي ‪ ۱٦٦‬ځله‬
‫و وایي هللا به هغه د مخلوق څخه بې نیازه او مستغني کړي ‪.‬‬

‫یا معز‬
‫‪ .25‬اى عزت ورکونکیه ! که څو ک د سه شنبې یا جمعې په ورځ د ماښام د لمانځه وروسته‬
‫‪ ٠٦‬ځله یا معز ووایي هللا تعالي به هغه په خلکو کي عزت مند کړي ‪.‬‬

‫یا مذل‬
‫‪ .26‬اى ذلت ورکوونکیه ! که څوک ‪ ١٧‬ځله دا اسم مبارک ووایي او سر په سجده دعا وکړي‬
‫هللا به هغه د حسد کوونکو ‪ ،‬ظالمانو او دښمنانو له شر څخه وژغوري او که څوک کوم خاص‬
‫دښمن ولري نو په مسجد کي دي د هغه نوم واخلي او دا دي ووایي اى هللا د فالني ظالم یا دښمن له‬
‫شره مي وژغوره او دعا دي وکړي انشا هللا قبوله به سي ‪.‬‬
 ‫یا سمیع‬
‫‪ .27‬اى د هر څه اوریدونکیه ! که څوک د پنج شنبې په ورځ د څاښت تر لمانځه وروسته ‪١٦٦‬‬
‫یا ‪ ۱٦٦‬ځله یا سمیع ووایي انشا هللا د هغه دعا وي به قبولي سي مګر په منځ کي به خبري نه کوي‬
‫‪ .‬او که څوک د پنجشنبې په ورځ د سهار د سنتو او فرضو په منځ کي سل ځله دا اسم ووایي هغه به‬
‫هللا په خپل خاص نظر سره و نازوي ‪.‬‬

‫یا بصیر‬
‫‪ .29‬اى د هر څه لیدونکیه ! که څوک د جمعې د لمانځه وروسته ‪ ۱٦٦‬ځله یا بصیر ووایي انشا‬
‫هللا د هغه په زړه کي به نور او رڼا پیدا سي ‪.‬‬

‫یا حکم‬
‫‪ .25‬اى پوره حاکم خدایه ! که چیر څوک د شپې په اخیره کي ‪ ٩٩‬ځله دغه اسم مبارک په‬
‫اوداسه ووایي هللا به د هغه زړه د انواور او اسرارو ځآى و ګرځوي او که څوک د جمعې په شپه‬
‫دغه اسم دومره ووایي چي بې حاله سي هللا به د هغه زړه په کشف او الهام سره و نازوي ‪.‬‬

‫یا عدل‬
‫‪ .30‬اى پوره انصاف لرونکیه ! که څوک د جمعې په ورځ د ډوډۍ پر شلو ټوټو العدل ولیکي او‬
‫ویې خوري انشا هللا ټوله مخلوقات به د هغه لپاره مسخر سي ‪.‬‬

‫یا لطیف‬
‫‪ .31‬اى ډیر لطف او کرم کوونکیه ! که څوک ‪ ۱٣٣‬ځله یا لطیف ووایي انشا هللا د هغه په رزق‬
‫کي به برکت وا چول سي او د هغه ټول کارونه به په ښه توګه تر سره سي ‪ .‬او که څوک په فقر ‪،‬‬
‫غم ‪ ،‬ناروغۍ او یا کوم بل مصیبت کي را ګیر وي هغه دي اودس وکړي دوه رکعته لمونځ دي‬
‫وکړي او خپل مقصد دي په خپل زړه کي یاد کړي سل ځله دي دغه اسم ووایي انشاهللا مقصد به یې‬
‫پوره سي ‪.‬‬

‫یا خبیر‬
‫‪ .32‬اى په هرڅه خبر خدایه ! که څوک تر اوو ورځو پوري دغه اسم ډیر ووایي هللا به هغه ته‬
‫پت رازونه ښکاره کړي او که څوک په نفساني خواهشاتو کي اخته وي هغه دي دغه اسم ډیر‬
‫ووایي انشا هللا خالصون به ومومي ‪.‬‬

‫یا حلیم‬
‫‪ .33‬اى د ډیر زغم خاونده ! که څوک دغه اسم پر کاغز ولیکي او ابو ته یې واچوي پر کوم شي‬
‫چي دغه اوبه و پاشې په هغه کي به خیر او برکت پیدا سي او د افتونو څخه به و ساتل سي انشا هللا‬
‫‪.‬‬

‫یاعظیم‬
 ‫‪ .34‬اى ډیره لویه خدایه ! که څوک دغه اسم ډیر وایي هللا به هغه عزت او عظمت ورنصیب‬
‫کړي اشنا هللا‬

‫یا غفور‬
‫‪ .35‬اى ډیر بخښوونکیه ! که څوک دغه اسم ډیر وایي د هغه ټول غمونه او تکلیفونه به لري‬
‫سي په مال او عیال کي به یې برکت ولویږي په حدث شریف کي ذکر دى که څوک په سجده کي‬
‫درې ځلي یا رب اغفرلي و وایي هللا پاک د هغه ټولي ګناوي بخښي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا شکور‬
‫‪ .36‬اى قدردانه خدایه ! که څوک په غم او یا کوم بل مشکل کي را ګیر وي هغه دي دغه اسم‬
‫‪ ٠۱‬ځله و وایي د هغه څخه به خالص سي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا علي‬
‫‪ .37‬اى ډیر لوړ خدایه ! که څوک دغه اسم تل ووایي او ویې لیکي د ځان سره یې و ساتي نو‬
‫هغه ته به په رتبه کي لوړوالى ‪ ،‬خوشحالي او په مقصد کي کامیابي نصیب سي اشنا هللا ‪.‬‬

‫یا کبیر‬
‫‪ .39‬اى ډیر لوړ خدایه ! که څوک د خپلي دندي څخه لیري کړل سوي وي هغه دي ‪ ٧‬روژې‬
‫ونیسي او هره ورځ دي دا اسم مبارک زر ځله ووایي پر خپلي دندي به برقراره سي او برتري به‬
‫یې نصیب سي انشاهللا ‪.‬‬
‫یا حفیظ‬
‫‪ .35‬اى د ټولو ساتونکیه ! که څوک ډیر ځله یا حفیظ و وایي او یا یې ولیکي د ځآن سره یې‬
‫ساتي هغه به د هر ډول ویري ‪ ،‬خطر او تاوان څخه وژغورل سي ‪.‬‬

‫یا مقیت‬
‫‪ .40‬اى ټولو ته رزق او قوت ورکوونکىه ! که څوک پر خالي لوښي بآندي اوه ځله دغه اسم دم‬
‫کړي او په هغه کي خپله اوبه و څیښي یا یې په بل چا و څښي انشا هللا مقصد به یې پوره سي ‪.‬‬

‫یا حسیب‬
‫‪ .41‬اى د ټولو لپاره کافي خدایه ! که چاته له کوم شخص او یا شي څخه ویره وي هغه دي د‬
‫پنجشنبې څخه پیل تر اتو ورځو پوري سهار ماښام ‪ ٧٦‬ځله حسبي هللا الحسیب ووایي دهر شي د‬
‫شر څخه په وژغورل سي انشا هللا ‪.‬‬
‫یا جلیل‬
‫‪ .42‬اى د لوړي مرتبې خاونده ! که څوک په مشق او زعفران بآندي دغه اسم مبارک ولیکي او‬
‫ډیر یې ووایي هللا پاک به هغه ته عزت او قدر وکړي انشا اهللا ‪.‬‬

‫یا کریم‬
‫‪ .43‬اى ډیر کرم کوونکیه ! که څوک د شپې د بیده کیدو په وخت کي یا کریم و وایي او بیده سي‬
‫هللا پاک به هغه ته په علماوو او صالحینو کي عزت ورنصیب کړي ‪.‬‬

‫یا رقیب‬
‫‪ .44‬اى پوره ساتونکیه ! که څوک دغه اسم مبارک هره ورځ اوه ځله پر خپل اهل ‪ ،‬عیال او‬
‫مال باندي دم کړي او یا رقیب ډیر وایي هغه به د ټولو افتونو څخه و ساتل سي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا مجیب‬
‫‪ .45‬اى دعا قبلوونکیه ! که څوک یا مجیب ډیر وایي د هغه دعاوي به د هللا په دربار کي قبولي‬
‫ګرځي انشا هللا ‪.‬‬
‫یا واسیع‬
‫‪ .46‬اى د پراخۍ خاونده ! څوک چي یا واسع ډیر وایي هللا پاک به هغه ته ظاهري او باطني غنا‬
‫ورنصیب کړي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا حکیم‬
‫‪ .47‬اى د ډیر حکمت خاونده ! څوک چي یا حکیم ډیر وایي هللا تعالي به پر هغه باندي د علم او‬
‫حکمت دروازې پرانیزي او که د چا کوم کار سر ته نه رسیږي هغه کار به یې تر سره سي ‪.‬‬

‫یا ودود‬
‫‪ .49‬اى ډیر محبت کوونکیه ! که څوک زر ځله دغه اسم ووایي او پر ډوډۍ یې دم کړي او د‬
‫خپلي میرمني سره یې وخوري هر ډول خفګان به ختم سي او محبت به یې پیدا سي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا مجید‬
‫‪ .45‬اى د لویي خاونده ! که څوک په یوه سخته ناورغۍ اخته وي هغه دي د میاشتي د ‪ ۱٣‬مي‬
‫‪ ۱٠‬مي او ‪ ۱١‬مي نېټې روژې ونیسي او تر روژمات وروسته دي دغه اسم ډیر ووایي او پر اوبو‬
‫دې دم کي او و دې څښي انشا هللا هغه ناورغ به روغتیا ومومي ‪.‬‬

‫یا باعث‬
‫‪ .50‬اى د مړو ته ژوند ورکوونکیه ! که څوک هره شپه د بیدیدو پر مهال پر سینه الس کښیږدي‬
‫او ‪ ۱٦۱‬ځله یا باعث ووایي د هغه زړه به په علم او حکمت ژوندى سي انشا هللا ‪.‬‬
‫پاتې لري‪.....‬‬
 ‫پرله پسې د هللا پاک ‪ ٩٩‬نمونه‪...‬‬

‫یا شهید‬
‫‪ .51‬اى په هر ځاى کي حاضر او ناظر خدایه ! که د چا ښځه یا او الد نا فرمان وي د سهار په‬
‫وخت کي دي د هغه پرتندي بآندي الس کښیږدي او ‪ ٢۱‬ځله دي یا شهید ووایي انشا هللا فرمانبردار‬
‫به سي ‪.‬‬

‫یا حق‬
‫‪ .52‬اى حق او ثابث خدایه ! که څوک د یو څلور کونجه کاغز پر څلورو کونجونو الحق ولیکي‬
‫او د سهار په وخت کي کاغز پر ورغوي کښیږدي او د اسمان لوري ته یې لوړ کړي او دعا دي‬
‫وکړي ورک سوي کس او یا شى به یې پیدا سي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا وکیل‬
‫‪ .53‬اى کارسازه خدایه ! که څوک د یوه اسماني افت په وخت کي یا وکیل ډیر ووایي انشا هللا د‬
‫هر افت څخه به وژغورل سي ‪.‬‬

‫یا قوى‬
‫‪ .54‬اى د لوى طاقت او قوت خاونده ! که څوک مظلوم او کمزورى وي هغه دي د ښمن او‬
‫طاقوت ور د دفع په نیت دغه اسم مبارک ډیر ووایي د هغه څخه به وژغورل سي انشا هللا بې ځایه‬
‫او ناحقه دي دغه عمل هیڅ کله نه کوي ‪.‬‬

‫یا متین‬
‫‪ .55‬اى د پوره قوت څښتنه ! د کومي ښځي چي شیدې نه وي نو دغه اسم دي پر کاغز ولیکي‬
‫اوبو ته دې واچوي او و دې څښي شیدې به یې ډیري سي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا ولي‬
‫‪ .56‬اى مرسته کونکیه او حمایت کوونکیه خدایه ! د چا د ښځي چي عادتونه او خصلتونه ښۀ نه‬
‫وي هغه دي دغه اسم ډیر وایي انشا هللا نیکه به سي ‪.‬‬

‫یا حمید‬
‫‪ .57‬اى د ستایني وړ خداى ! څوک چي ‪ ٠١‬ورځي پرله پسې ‪ ٩٣‬ځله یا حمید په تنهایي کي‬
‫ووایي د هغه ټول بد عادتونه او خصلتونه به ختم سي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا محصي‬
‫‪ .59‬اى د هر څه په خپل علم او حساب کي لروونکیه خدایه ! څوک چي هره ورځ د ډوډۍ پر‬
‫شلو ټوټو شل ځله د غه اسم دم کړي او ویې خوري انشا هللا مخلوق به ده ته مسخر سي ‪.‬‬
 ‫یا مبدي‬
‫‪ .55‬اى لومړى ځل پیدا کوونکیه ! څوک چي د حمل داري ښځي پر نس الس کښیږدي او ‪٩٩‬‬
‫ځله دغه اسم ووایي د هغې حمل به نه ساقطیږي او نه به یې کوچنى بې وخته پیدا کیږي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا معید‬
‫‪ .60‬اى دوهم ځل پیدا کوونکیه ! که یو څوک ورک وي نو کله چي د کور ټول خلک ویده سي د‬
‫کور پر څلورو کونجانو دي اویا اویا ځله دغه اسم ووایي نو انشا هللا ‪ ٧‬ورځو کي به راسي یا به یې‬
‫معلومات وسي ‪.‬‬

‫یا محي‬
‫‪ .61‬اى ژوند ورکوونکیه !څوک چي ناورغ وي هغه دي دغه اسم ډیر وایي او که بل څوک‬
‫ناورغ وي نور پر دم دې کړي انشا هللا روغ به سي ‪ .‬او که څوک ‪ ٩٩‬ځله دغه اسم ووایي او پر‬
‫ځان یې دم کړي انشا هللا د هر ډول قید او بند څخه به خالص سي ‪.‬‬

‫یا ممیت‬
‫‪ .62‬اى مرګ ورکوونکیه خدایه ! د چا چي خپل نفس په واک کي نوي هغه دي د بیدیدلو پر‬
‫مهال پرسینه الس کښیږدي الممیت دى ووایي او بیده دي سي انشا هللا نفس به یې فرمانبرداره سي‬
‫‪.‬‬

‫یا حي‬
‫‪ .63‬اى تل تر تله ژوندى خدایه ! څوک چي هره ورځ درې زره ځله دغه اسم ووایي هیڅ کله‬
‫به ناروغ نسي او که څوک دغه اسم پر چیني لوښي ولیکي او په خوږو اوبو یې پریولي او ویې‬
‫څښي یا یې په بل ناروغ و څښي انشاهللا کامله شفا به ورنصیب سي ‪.‬‬

‫یا قیوم‬
‫‪ .64‬اى د ټولو ساتونکیه او قایموونکیه خدایه ! څوک چي دغه اسم ډیر ووایي انشا هللا په خلکو‬
‫کي به یې عزت او وقار زیات سي او که څوک د سهار د لمانځه وروسته تر لمر ختلو پوري دغه‬
‫اسم ووایي انشا هللا سستي او کهالي به ورنه لیري سي ‪.‬‬

‫یا واجد‬
‫‪ .65‬د هر څه پیدا کوونکیه ! څوک چي د ډوډۍ خوړلو پر وخت یا واجد ووایي نو دده د‬
‫خوراک چي کومه غذا ده هغه به د ده د زړه لپاره د طاقت قوت او نورانیت سبب سي ‪.‬‬

‫یا ماجد‬
‫‪ .66‬اى د لوىي او عزت خاونده ! څوک چي دغه اسم په تنهایي کي دومره ووایي چي بې حاله‬
‫سي نو انشاهلل د هغه پر زړه به الهي انوار ښکاره سي ‪.‬‬
 ‫یا واحد‬
‫‪ .67‬اى یواځي یو خدایه ! هر څوک چي هره ورځ زر ځله دغه اسم ووایي د هغه د زړه څخه‬
‫به د مخلوق مینه او خوف لیري سي او د چا که اوالد نه کیږي هغه دي دغه اسم ولیکي د ځآن سره‬
‫دې وساتي انشا هللا صالح اوالد به ورنصیب سي ‪.‬‬

‫یا احد‬
‫‪ .69‬اى یواځي یو خدایه ! هر څوک چي هره ورح زر ځله دغه اسم ووایي د هغه د زړه څخه‬
‫به د مخلوق مینه او خوف لیري سي او د چا که اوالد نه کیږي هغه دي دغه اسم ولیکي د ځآن سره‬
‫دې وساتي انشا هللا صالح اوالد به ورنصیب سي ‪.‬‬

‫یا صمد‬
‫‪ .65‬اى بې نیازه ! که څوک د سهار په وخت کي سر پر سجده کښیږدي او دغه اسم ‪ ۱۱١‬یا‬
‫‪ ۱٢١‬ځله ووایي هغه ته به ظاهري او باطني رښتیا نصیب سي او که څوک دغه اسم په اوداسه تل‬
‫وایي د مخلوق څخه به بې نیازه سي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا قادر‬
‫‪ .70‬اى قدرت لرونکیه ! که څوک دوه رکعته لمونځ وکړي او سل ځله القادر ووایي هللا به د‬
‫هغه دښمنان ذلیل او رسوا کړي او که چاته په یو کار کي مشکل وي نو ‪ ٠۱‬ځله دغه اسم ووایي‬
‫مشکل به یې حل سي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا مقتدر‬
‫‪ .71‬اى د پوره قدرت لرونکیه ! که څوک د خوب څخه د راپورته کیدو وروسته ډیر یا لږ تر‬
‫لږه ‪ ٢٦‬ځله ووایي د هغه ټول کارونه به اسانه او ښه سرته ورسیږي ‪.‬‬

‫یا مقدیم‬
‫‪ .72‬اى مخته کوونکیه ! که څوک د جنګ په وخت کي دغه اسم ډیر وایي انشا هللا فتح او قوت‬
‫به ورنصیب سي او د دښمنانو څخه به خالص سي ‪.‬‬

‫یا موخر‬
‫‪ .73‬اى وروسته کوونکیه ! څوک چي دغه اسم ډیر وایي هغه ته به رښتونې توبه ورنصیب سي‬
‫‪ .‬او که څوک دغه اسم په پابندي سره هره ورځ سل ځله وایي هغه ته به د هللا داسي قرب او مینه‬
‫نصیب سي چي د هغه پرته به ناقراره وي ‪.‬‬

‫یا اول‬
‫‪ .74‬اى تر ټولو اول خدایه ! که د چا نارینه اوالد نه کیږي هغه دي ‪ ٠٦‬ورځي دغه اسم ووایي‬
‫انشا هللا مراد بۀ یې پوره سي ‪ .‬که څوک مسافر وي هغه دي د جمعې په ورځ زر ځله دغه اسم‬
‫ووایي انشا هللا په خیر سره به راستون سي ‪.‬‬
 ‫یا اخر‬
‫‪ .75‬اى تر ټولو اخر خدایه ! که څوک روزانه زر ځله دغه اسم مبارک ووایي انشا هللا د هغه د‬
‫زړه څخه د هللا پرته ټوله مینه ختمه سي او اخیره خاتمه به یې په خیر وي ‪.‬‬

‫یا ظاهر‬
‫‪ .76‬اى ظاهر او ښکاره خدایه ! که څوک د اشراق د لمانځه وروسته سل ځله دغه اسم ووایي‬
‫هللا پاک به د هغه په سترګو کي رڼا او په زړه کي نور ورپیدا کړي ‪.‬‬

‫یا باطن‬
‫‪ .77‬اى باطن او پټ خدایه ! که څوک هره ورځ ‪ ٣٣‬ځله یا باطن ووایي انشا هللا پر هغه به‬
‫باطني اسرار ښکاره سي او حب الهي به ورنصیب سي ‪.‬‬

‫یاوالي‬
‫‪ .79‬اى دوست او ملګرى خدایه ! که څوک دغه اسم ډیر وایي هغه به د ناڅابه افتونو څخه‬
‫وژغورل سي او که دغه اسم پر یوه لوښي ولیکل سي او د اوبو ډک کړل سي او بیا یې په کور کي‬
‫و پاشي انشا هللا د ټولو افتونو څخه به وژغورل سي ‪.‬‬

‫یا متعال‬
‫‪ .75‬اى تر ټولو لوړ او غوره خدایه ! که څوک دغه اسم ډیر وایي انشا هللا ټولي ستونزي به یې‬
‫حل سي او که ښځه د حیض په وخت کي دغه اسم ډیر ووایي انشا هللا تکلیف به یې پورته سي ‪.‬‬

‫یا بر‬
‫‪ .90‬اى ډیر ښه رویه کوونکیه ! که څوک په شرابو ‪ ،‬زنا او نورو ناوړو اعمالو اخته وي هغه‬
‫دي هره ورځ دغه اسم ‪ ٧‬ځله ووایي انشا هللا د ګناهونو سره به یې مینه ختمه سي که څوک د دنیا‬
‫په محبت اخته وي هغه دي دغه اسم ډیر وایي انشا هللا د دنیا محبت به یې د زړه څخه ووځي ‪ ،‬او‬
‫که څوک پر خپل اوالد باندي تر زیږیدو وروسته دغه اسم اوه ځله دم کړي او پر خداى یې و‬
‫سپاري انشا هللا تر بلوغ پوري به د ټولو افتونو څخه وژغورل سي ‪.‬‬

‫یا تواب‬
‫‪ .91‬اى توبه قبلونکیه ! که څوک د څاښت وروسته دغه اسم ‪ ٣٠٦‬ځله وایي هغه ته به رښتونې‬
‫توبه نصیب سي او که څوک دغه اسم ډیر وایي د هغه هر کار به اسانه سي که څوک پر یو ظآلم‬
‫باندي د غه اسم لس ځله دم کړي انشا هللا د هغه د ظلم څخه به وژغورل سي ‪.‬‬

‫یا منتقیم‬
‫‪ .92‬اى غچ یا بدله اخستونکیه ! که څوک پر حق وي او بدل اخستلو توان ونلري درې جمعې‬
‫دي پرله پسې یا منتقم ډیر ووایي هللا پاک به پخپله د هغه څخه بدله واخلي ‪.‬‬

‫یا عفو‬
 ‫‪ .93‬اى ډیر عفوه کوونکیه ! څوک چي دغه اسم ډیر وایي هللا پاک به انشا هللا د هغه ګناهونه‬
‫ورمعاف کړي ‪.‬‬

‫یا روف‬
‫‪ .94‬اى ډیر شفقت کوونکیه ! څوک چي یا روف ډیر وایي هللا به مخلوق پر ده او دى پر مخلوق‬
‫مهربانه کړي او که څوک لس ځله درود شریف او لس ځله دغه اسم ووایي انشا هللا د هغه غصه به‬
‫ختمه سي او که پر بل چا دم کړل سي د هغه غصه به ختمه سي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا مالک المک‬

‫‪ .95‬اى د ټولو کایناتو مالکه ! څوک چي یا ملک الملک ډیر وایي هللا پاک به هغه غني او د‬
‫خلکو څخه به یې بې نیازه کړي ‪.‬‬

‫یا ذلجالل واالکرام‬

‫‪ .96‬اى د جالل او کرم څښتنه ! څوک چي یا ذالجالل واالکرام ډیر وایي هللا پاک به هغه ته‬
‫عزت ‪ ،‬عظمت او د مخلوق څخه به بې پروایي ور نصیب کړي انشا هللا ‪.‬‬

‫یا مقسط‬
‫‪ .97‬اى عادت او با انصافه خدایه ! که څوک هره ورځ دغه اسم ډیر وایي هللا پاک به یې د‬
‫شیطان له وسوسو څخه و ژغوري او که د کوم جایز مقصد لپاره ‪ ٧٦٦‬ځله دغه اسم مبارک ووایي‬
‫انشاهلل مقصد به یې پوره سي ‪.‬‬

‫یا جامع‬
‫‪ .99‬اى د ټولو جمع کوونکیه ! هر چا چي قریبان سره پاشلي وي هغه دي د څاښت په وخت کي‬
‫غسل وکړي او اسمان ته دې مخ کړي لس ځله دي یا جامع ووایي او یوه ګوته دي کت کړي او‬
‫همدارنګه پر هر لسم ځل دي یوه ګوته کت کړي په اخر کي دي دواړه السونه پر مخ راتیر کړي‬
‫انشا هللا قریبان به یې پر ځاى سي او که یو شى ورک سي نو الهم یا جامع الناس لیوم الریب فیه )‬
‫دي ووایي انشا هللا هغه شى به یې پیدا سي ددې تر څنګ د جایز محبت لپاره هم دا دعا ګټوره ده ‪.‬‬

‫یا غني‬
‫‪ .95‬اى بې نیاز او بې پروا خدایه ! که څوک هره ورځ دغه اسم اویا ځله ووایي هللا پاک به د‬
‫هغه په مال کي برکت واچوي او د چا محتاج به نسي ‪.‬‬

‫یا مغني‬
‫‪ .50‬اى بې نیازه او غني کوونکیه ! که څوک د سهار او یا ماخستن د لمانځه وروسته اول او‬
‫اخرکي درود شریف او وروسته ‪ ۱۱۱۱‬ځله دغه اسم د وظیفې په شان ووایي او سورت مزمل‬
‫دي هم تالوت کړي ‪ ،‬هللا پاک به هغه ته ظاهري او باطني غنا ورنصیب کړي ‪.‬‬

‫یا مانع‬
‫‪ .51‬اى منع کوونکیه ! که چیري د خاوند او ښځي تر منځ کومه شخړه پیښه سي نو د بیدیدو پر‬
‫وخت دي شل ځله دغه اسم ووایي انشا هللا شخړه به ختمه سي او څوک چي دغه اسم ډیر وایي انشا‬
‫هللا د هر شر څخه به په امن کي وي ‪.‬‬

‫یا ضار‬
‫‪ .52‬اى پر ضرر رسولو توانا خدایه ! که څوک د جمعې په شپه دغه اسم شل ځله ووایي هغه به‬
‫انشا هللا د هر ډول ظاهري او باطني افتونو څخه و ساتل سي او د هللا قرب به ورنصیب سي ‪.‬‬

‫یا نافع‬
‫‪ .53‬اى ګټه رسوونکیه خدایه ! که څوک په کښتۍ یا کوم بلي سواري کي د کښینستلو وروسته یا‬
‫نافع ډیر ووایي انشا هللا د هر افت څخه به وژغورل سي او که څوک د یو کار په پیل کي ‪ ٠۱‬ځله یا‬
‫نافع وواي انشا هللا هغه کار به یې په خیر تر سره سي ‪.‬‬

‫یا نور‬
‫‪ .54‬اى کامل نور او نور ورکوونکیه ! که څوک د جمعې په شپه اوه ځله سورة نور او زر ځله‬
‫دغه اسم ووایي انشا هللا زړه به یې په نور الهي منور سي ‪.‬‬
‫‪.55‬‬

‫یا هادي‬
‫‪ .55‬اى د سیده الري ښوونکیه ! که څوک د اسمان لوري ته السونه پورته کړي او یا هادي ډیر‬
‫ووایي او په اخر کي السونه پر مخ راتیر کړي هللا به هغه ته پوره هدایت ورنصیب کړي او په اهل‬
‫معرفت کي به شامل سي انشا هللا ‪.‬‬
‫یا بدیع‬
‫‪ .56‬اى د بې مثاله شیانو پیدا کوونکیه ! که څوک په یو غم او یا مشکل اخته وي هغه دي زر‬
‫ځله یا بدیع السموات واالرض ووایي انشا هللا خالصون به ومومي او که څوک دغه اسم په اوداسه‬
‫ووایي او بیده سي د کوم کار چي یې اراده وي هغه به په خوب وویني ‪ ،‬او که څوک د ماخوستن د‬
‫لمانځه وروسته د یو کار یا مقصد د تر سره کیدلو لپاره دولس سوه ځله یا( بدیع العجایب بالخیریا‬
‫بدیع ) تر یولسو ورځو پوري ووایي مقصد به یې تر ویلو مخکي پوره سي ‪ .‬انشا هللا ‪.‬‬

‫یا باقي‬
‫‪ .57‬اى همیشه موجود خدایه ! که څوک د جمعې په شپه زر ځله دغه اسم ووایي هللا به هغه د‬
‫هر ډول تاوان او ضرر څخه و ساتي او د هغه ټول نیک اعمال به مقبول سي ‪.‬‬

‫یا وارث‬
‫‪ .59‬اى د ټولو ورسته باقي او موجود خدایه ! که څوک د لمر را ختلو پر مهال سل ځله یا وارث‬
‫ووایي انشا هللا د هر غم او مصیبت څخه به وژغورل سي او اخره خاتمه به یې په خیر وي او که‬
‫څوک د ماښآم او ماخوستن په منځ کي دا اسم زرځله ووایي د هر ډول پریشانۍ څخه به و ساتل سي‬
‫‪.‬‬
 ‫یا رشید‬
‫‪ .55‬اى راستي او نیکي خوښوونکیه ! که څوک د خپل یو کار یا مقصد په تدبیر نه پوهیږي هغه‬
‫دي د ماښام او ما خستن په منځ کي زر ځله یا رشید ووایي ‪ .‬او که څوک هره ورځ دغه اسم ووایي‬
‫انشا هللا ټول مشکالت به یې حل سي په کاربار کي به یې پرمختګ راسي ‪.‬‬

‫یا صبور‬
‫‪ .100‬اى څښتن د ډیر صبر او زغم ! که څوک د لمر را ختلو مخکي دغه اسم سله ځله ووایي‬
‫هغه به انشا هللا په هغه ورځ د هر مصیبت څخه و ساتل سي ‪.‬‬

‫دینی او مذهبی پوښتنې او ځوابونه‬

‫سوال‪ -:‬څو نفرو په حضرت نوح (ع) باندی ایمان راوړی؟‬ ‫‪.1‬‬
‫جواب‪ -:‬ابن عباس وایی اتیا (‪ )90‬نفره د خپلو ښځو سره ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دنوح (ع) کوم زوی ایمان را نه وړ او غرق شو؟‬ ‫‪.2‬‬
‫جواب‪« -:‬کنعان بن نوح»‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دنوح (ع) قوم څرنګه په هالکت ورسیدل؟‬ ‫‪.3‬‬
‫جواب‪ -:‬د طوفان په ذریعه‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دهغه قوم نوم څه وو چې حضرت هود(ع)ورته راستول شوی وو؟‬ ‫‪.4‬‬
‫جواب‪ « -:‬عاد اِرم» نومیده‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د هغه بتانو نومونه څه وو چې د هود (ع) قوم یی عبادت کولو؟‬ ‫‪.5‬‬
‫جواب‪« -:‬صمدا‪ ،‬سمورا‪ ،‬وهرا»‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دهغه منطقی نوم څه وو چې هود(ع) ورته راستول شوی وو؟‬ ‫‪.6‬‬
‫جواب‪ « -:‬احقاف» د اوسنی عمان شمالی طرف‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬په قرآن مجید کې د حضرت هود(ع)نوم څو ځله راغلی دی؟‬ ‫‪.7‬‬
‫جواب‪ -:‬څلور ځله‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت هود(ع) قوم څرنګه په غذاب ګرفتار شوه؟‬ ‫‪.9‬‬
‫جواب‪ -:‬اوه شپی او ورځی د تندو بادنو په وسیله هالک شول‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت صالح(ع) د قبیلی نوم څه وو؟‬ ‫‪.5‬‬
‫جواب‪ -:‬د ثمود قبیله‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت صالح(ع) قوم کومه معجزه وغوښته؟‬ ‫‪.10‬‬
‫جواب‪ -:‬داسی اوښ چې له ډبری نه راووځی؟‬
‫سوال‪ -:‬دحضرت صالح (ع) اوښه چا حالله کړه؟‬ ‫‪.11‬‬
‫جواب‪« -:‬قاد بن سالف»‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت صالح (ع) قوم څرنګه په عذاب ګرفتار شول؟‬ ‫‪.12‬‬
‫جواب‪ -:‬د تالندی او برغکی په وسیله «رعد وبرق» او مهیب ږغ‪.‬‬
‫سوال‪« -:‬ابواالنبیاء» د کوم پیغمبر لقب دی؟‬ ‫‪.13‬‬
‫جواب‪ -:‬د حضرت ابراهیم (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت ابراهیم(ع) کنیه لقب څه وو؟‬ ‫‪.14‬‬
‫جواب‪« -:‬ابوالضیفان»‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت ابراهیم (ع) دتولد ځای کوم دی؟‬ ‫‪.15‬‬
 ‫جواب‪ -:‬د بابل ښار‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د ابراهیم (ع) د وخت باچا څوک وو؟‬ ‫‪.16‬‬
‫جواب‪ -:‬نمرود بن کنعان‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬لمړنی ښځی چې ابراهیم(ع) ازدواج ورسره وکړ‪ ،‬څوک وه؟‬ ‫‪.17‬‬
‫جواب‪ -:‬بی بی ساره د اسحاق (ع) مور‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت ابرهیم (ع) قبر چېری دی؟‬ ‫‪.19‬‬
‫جواب‪ -:‬د الخلیل ښار ‪ .‬په فلسطین کی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې د دارائی وزیر شو؟‬ ‫‪.15‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت یوسف (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر دی چې تر اوسه ژوندی دی؟‬ ‫‪.20‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت عیسی (ع) ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې زندان ته الړی؟‬ ‫‪.21‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت یوسف (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چه په «ذوالنون» لقب مشهور وو؟‬ ‫‪.22‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت یونس (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کومه دعا وه چې حضرت یونس (ع) د ماهی په نس کې ورد کړل؟‬ ‫‪.23‬‬
‫جواب‪« -:‬الاله اال انت سبحانک انی کنت من الظالمین‪».‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې غرونو به تسبیح ورسره ویله؟‬ ‫‪.24‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت داود (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې لقب یی «خطیب االنبیاء» وو؟‬ ‫‪.25‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت شعیب (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې لقب یی «روح هللا او کلمه هللا»وو؟‬ ‫‪.26‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت عیسی بن مریم (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې لقب یی «کلیم هللا » وو؟‬ ‫‪.27‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت موسی (ع) ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې لقب یی «صادق االمین» وو؟‬ ‫‪.29‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت محمد مصطفی (ص)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې لقب یی«صاحب الحوت» وو؟‬ ‫‪.25‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت یونس (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دحضرت اسماعیل(ع) د مور نوم څه وو؟‬ ‫‪.30‬‬
‫جواب‪ -:‬بی بی هاجره (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر دی چې مدام یی دمور سره په قرآن کې یاد شوی دی؟‬ ‫‪.31‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت عیسی بن مریم (ع) ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې په حسن او ښائست کې مشهور وو؟‬ ‫‪.32‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت یوسف (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې مشهور په «خلیفة هللا» وو؟‬ ‫‪.33‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت داود (ع)‪.‬‬
‫‪ .34‬سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې هم خپله پیغمبر وو او هم یی پالر پیغمبر وو او هم یی بابا پیغمبر وو او‬
‫هم یی نیکه پیغمبر وو؟‬
‫جواب‪ -:‬حضرت یوسف (ع) چې د حضرت یعقوب (ع) زوی او د حضرت اسحاق (ع) لمسی او د حضرت‬
‫ابراهیم (خلیل هللا) کړوسی وو‪.‬‬
 ‫سوال‪ -:‬چا د بنی اسرائلو لپاره ګلیګی جوړ کړ ترڅو هغوی یی عبادت وکړی؟‬ ‫‪.35‬‬
‫جواب‪ -:‬سامری‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬وروستنی پیغمبر څوک دی چې «خاتم النبیین» ورته وایی؟‬ ‫‪.36‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت محمد مصطفی (ص)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې قوم یی اورته واچوی؟‬ ‫‪.37‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت ابراهیم (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې قوم به یی له دواغو ویل مونږ هغه صلیب کړی دی؟‬ ‫‪.39‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت عیسی (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت الیاس (ع) قوم چېری ژوند کاوه؟‬ ‫‪.35‬‬
‫جواب‪ -:‬د «بعلبک» په ښار کی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د هغه بت نوم څه وو چې د حضرت الیاس (ع) قوم به یی عبادت کولو؟‬ ‫‪.40‬‬
‫جواب‪ -:‬بعل‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې هللا (ج) آهن ورته په الس کې موم ګرځولی وو؟‬ ‫‪.41‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت داود (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د فرعون د ښځی نوم څه وو؟‬ ‫‪.42‬‬
‫جواب‪ -:‬بی بی آسیه بنت مزاحم ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬بی بی آسیه پر کوم پیغمبر ایمان راوړی وو؟‬ ‫‪.43‬‬
‫جواب‪ -:‬پر حضرت موسی (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬حضرت یعقوب (ع) څو زامن درولودل؟‬ ‫‪.44‬‬
‫جواب‪ 12 -:‬زامن چې ترټولو غوره حضرت یوسف (ع) وو‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬حضرت ایوب (ع) څو کاله د خدای (ج) په امتحان کې وو؟‬ ‫‪.45‬‬
‫جواب‪ 19 -:‬اته لس کاله‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د هغه ښار نوم څه وو چې حضرت یونس (ع) ورته راستول شوی وو؟‬ ‫‪.46‬‬
‫جواب ‪ -:‬نینوا‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دحضرت یوسف (ع) دګران ورور نوم څه وو؟‬ ‫‪.47‬‬
‫جواب‪ -:‬بنیامین‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر دی چې نوم یی دصبر سره یوځای دی؟‬ ‫‪.49‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت ایوب (ع) ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کومه مشهوره ګناه وه چې د حضرت شعیب (ع) قوم پری اخته وو؟‬ ‫‪.45‬‬
‫جواب‪ -:‬د ترازو او پیمانی کم کول‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دهغه ښار نوم څه وو چې حضرت لوط (ع) ورته راستول شوی وو؟‬ ‫‪.50‬‬
‫جواب‪ -:‬سدوم‪.‬‬
‫ادامه لري‪...‬‬

‫پرله پسې‪...‬‬
‫سوال‪ -:‬اصحاب االیکه څوک وه ؟‬ ‫‪.51‬‬
‫جواب‪ -:‬د حضرت شعیب (ع) قومان‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت شعیب (ع) قوم چېری ژوند کاوه؟‬ ‫‪.52‬‬
‫جواب‪ -:‬د «مدین» په ښار کې اوسنی شام‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د لوط (ع) اوسنی ځای چېری دی؟‬ ‫‪.53‬‬
‫جواب‪ -:‬بحرمیت‪.‬‬
 ‫سوال‪ -:‬د حضرت ابراهیم (ع) او حضرت لوط (ع) په میان کې څه نسبت وو؟‬ ‫‪.54‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت لوط(ع) د حضرت ابراهیم (ع) د ورور زوی وو‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دحضرت اسحاق (ع) د زامنو نومونه څه وه؟‬ ‫‪.55‬‬
‫جواب‪ -1 -:‬عیصو ‪ -2‬یعقوب یا اسرائیل‪ ،‬هغه چې بنی اسرائیل ورته منسوب دی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت اسحاق (ع) دمور نوم څه وو؟‬ ‫‪.56‬‬
‫جواب‪ -:‬بی بی ساره‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬په قرآن مجید کې د څو پیغمبرانو نومونه راغلی دی؟‬ ‫‪.57‬‬
‫جواب‪ -:‬د «‪. »25‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت عیسی د شاګردانو نومونه څه دی؟‬ ‫‪.59‬‬
‫جواب‪ -:‬حواریون‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر دی چې د ازدواج قصه یی په قرآن کې راغلی؟‬ ‫‪.55‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت موسی (ع) ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه َملَ َکه چې حضرت سلیمان (ع) دهغی ښار ځنی ونیوی او باآلخری هغی ایمان راوستی‬ ‫‪.60‬‬
‫څه نومیده؟‬
‫جواب‪ -:‬بلقیس‪ -‬د سبا دښار ملکه‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې پر خپلی لکڼی(عصا) یی تکیه کړی وه او وفات یی کړی وو؟‬ ‫‪.61‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت سلیمان (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬په نبیانو او رسوالنو کې تر ټولو غوره څوک دی؟‬ ‫‪.62‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت محمد مصطفی (ص) ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د بنی اسرائیلو وروستنی پیغمبر څوک وو؟‬ ‫‪.63‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت عیسی (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې د بی بی مریمی سرپرستی به یی کولو؟‬ ‫‪.64‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت زکریا (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې غټ طاغوت (جالوت) یی مړ کړ؟‬ ‫‪.65‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت داود (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر دی چې هللا ج د عباداتو له نظره هغه د یوه امت په اندازه صفت کړی دی؟‬ ‫‪.66‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت ابراهیم (ع) ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبران دی چې په «سورة االعراف» کښی یی یادونه شوی ده؟‬ ‫‪.67‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت آدم ‪ ،‬نوح‪ ،‬هود‪ ،‬صالح‪ ،‬لوط‪ ،‬او شعیب «علیهم السالم‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې په زانګو کښی یی خبری وکړی؟‬ ‫‪.69‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت عیسی بن مریم (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دحضرت یعقوب (ع)‪ .‬بل نوم څه وو؟‬ ‫‪.65‬‬
‫جواب‪ -:‬اسرائیل په معنی د هللا ج خادم او یا دهللا ج بنده‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت موسی (ع) لمړنی معجزه څه وه؟‬ ‫‪.70‬‬
‫جواب‪ -:‬د لکڼی اوښتون په مار او ښامار سره‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حضرت عیسی (ع) یو څو معجزی ووایاست؟‬ ‫‪.71‬‬
‫جواب‪ -1 -:‬دمړو ژوندی کول‪ -2 .‬دالوتونکو شکلونه جوړول‪ 3 .‬د روح پوکول په پرندگانو کی‪ -4‬شفادادن‬
‫پیس مادر زاد به دستور خداوند‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم پیغمبر وو چې دجمعی په ورځ یی بتان مات کړل؟‬ ‫‪.72‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت ابراهیم (ع)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬کله چې نمرود حضرت ابراهیم (ع) اورته واچوی هغه څه ویل؟‬ ‫‪.73‬‬
 ‫جواب‪« -:‬حسباهللا ونعم الوکیل»‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دحضرت موسی (ع) نه «‪ »9‬معجزی کومی دی؟‬ ‫‪.74‬‬
‫جواب‪-1 -:‬عصا یا لکڼه‪ -2 ،‬سپین الس‪ -3 ،‬طوفان‪ -4 ،‬ملخان‪ -5 ،‬شپږی‪ -6 ،‬چنګوښی ‪ -7‬وینی ‪ -9‬عذاب‬
‫فرعون ‪ -5‬دفرعونیانو دمیوو کمی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه پیغمبر چې زغره یی جوړه کړه څوک وو؟‬ ‫‪.75‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت داود (ع) ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د نبیانو او رسوالنو تعداد څو دی ؟‬ ‫‪.76‬‬
‫جواب‪ -:‬نبیان (‪ )021‬زره – او رسوالن (‪ )303‬دی چې د (‪ )22‬نومونه په قرآن کې ذکر شوی دی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حطین په جنګ کې د مسلمانانو سرلښکر څوک وو؟‬ ‫‪.77‬‬
‫جواب‪ -:‬صالح الدین ایوبی رح ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم صحابی وو چې د «حبراالمة» لقب یی درلود؟‬ ‫‪.79‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت عبدهللا بن عباس (رض)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬صالح الدین ایوبی په کوم کال بیت المقدس فتح کړ؟‬ ‫‪.75‬‬
‫جواب‪ -:‬د رجب المرجب پر ‪ »593« 27‬هجری قمری کال‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم خلیفه داسالم وو چې خلیفه شو او پالر یی هم ژوندی وو؟‬ ‫‪.90‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت ابوبکر الصدیق‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حدیبیی د صلح قرار داد کوم صحابی ولیکه؟‬ ‫‪.91‬‬
‫جواب ‪ -:‬حضرت علی بن ابی طالب اسدهللا الغالب‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم صحابی وو چې یو څای «بئر رومه» یی مسلمانانو لپاره رانیوی؟‬ ‫‪.92‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت عثمان بن عفان (رض)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د نهاوند په جنګ کې د مسلمانانو سرلښکر څوک وو؟‬ ‫‪.93‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت نعمان بن مقرن (رض)‪.‬‬
‫‪ .94‬سوال‪ -:‬کوم صحابی تر ټولو زیات حدیثونه روایت کړی دی‪ ،‬حضرت عمر (رض) او که حضرت ابن‬
‫مسعود(رض) ؟‬
‫جواب‪ -:‬حضرت ابن مسعود (رض) «‪ »949‬حدیثه روایت کړی او حضرت عمر (رض) «‪ »537‬حدیثونه‬
‫روایت کړی دی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دهغه ښار نوم څه دی چې د آخری ځل لپاره یی اسالمی خالفت تجربه کړ؟‬ ‫‪.95‬‬
‫جواب‪ -:‬ترکیه‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬حضرت علی کرم هللا وجهه په څو کلنی کې مسلمان شو؟‬ ‫‪.96‬‬
‫جواب‪ -:‬په اته کلنی کی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د حج میاشتی کومی دی نومونه یی واخلی؟‬ ‫‪.97‬‬
‫جواب‪ -:‬شوال‪ ،‬ذوالقعده او د ذوالحجه (‪ )10‬ورځی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د «اصول فقه» علم چا وضع کړی؟‬ ‫‪.99‬‬
‫جواب‪ -:‬امام شافعی رح ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د «اهل قبله» او «اهل قباله» فرق څه دی؟ خ‬ ‫‪.95‬‬
‫جواب‪ -:‬اهل قبله مسلمانانو ته وایی او اهل قباله ذمیانو ‪ ،‬یهودانو او نصرانیانو ته ویل کیږی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د کوم صحابی لقب «ذوالنور» وو؟‬ ‫‪.50‬‬
‫جواب‪ -:‬د طفیل بن عمرو الدوسی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دکوم صحابی لقب «ذوالرأی » وو؟‬ ‫‪.51‬‬
‫جواب‪ -:‬د الحباب بن المنذر‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬دکوم صحابی لقب ذو القطنتین» وو؟‬ ‫‪.52‬‬
 ‫جواب‪ -:‬د طفیل بن عمرو الدوسی‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬لمړی مسلمان چې په مدینی کې وفات شو څوک وو؟‬ ‫‪.53‬‬
‫جواب‪ -:‬حضرت عثمان بن مظعون (رض)‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د اذربایجان فتح کونکی څوک وو؟‬ ‫‪.54‬‬
‫جواب‪ -:‬بکیر بن عبدهللا رح ‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬په مدینی که مخکی تر ټولو چا ایمان راوستی؟‬ ‫‪.55‬‬
‫جواب‪ -:‬اسعد بن زراره‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬هغه کوم صحابی وو چې د بیعة الرضوان په ورځ یی دری ځله درسول هللا (ص) سره بیعت‬ ‫‪.56‬‬
‫وکړ؟‬
‫جواب‪ -:‬سلمه بن االکوع‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د بی بی عائشی مور څوک وه او په کوم کال وفات شوه؟‬ ‫‪.57‬‬
‫جواب‪ -:‬ام رومان چې په «‪ »3‬هجری قمری کال وفات شوه‪.‬‬
‫سوال‪ -:‬د مسلمانانو لمړنی طبیب څوک وو؟‬ ‫‪.59‬‬
‫جواب‪ -:‬الحارث بن کنده‪.‬‬
‫‪ .55‬سوال‪ -:‬هغه کوم صحابی وو چې رسول هللا ص د احزاب په جنګ کې د خبرونو د راټولولو په موخه د‬
‫مشرکانو خواته ولیږه؟‬
‫جواب‪ -:‬حضرت حذیفه بن الیمان (رض)‪.‬‬
‫‪ .100‬سوال‪ -:‬د «المرسیع» د غزا بل نوم څه وو؟‬
‫جواب‪ -:‬د «بنی المصطلق» غزا ‪.‬‬
‫‪ .101‬سوال‪ -:‬د مدینی منوری اوه فقیه علماء څوک وه؟‬
‫جواب‪ -:‬حضرت سعید بن مسیب‪ ،‬سلیمان بن یسار‪ ،‬قاسم بن محمد بی ابی بکر‪ ،‬ابوبکر بن عبدالرحمن بن‬
‫الحارث‪ ،‬عروه بن زبیر‪ ،‬عبیدهللا بن عبدهلل بن عتبه بن مسعود‪ ،‬خارجه بن زید بن ثابت‪.‬‬
‫‪ .102‬سوال‪ -:‬د فقهی (‪ )9‬امامان څوک دی؟‬
‫جواب‪ -1 -:‬امام ابوحنیفه نعمان بن ثابت ‪ -2‬امام مالک ‪ ،‬امام شافعی‪ ،‬امام احمد حنبل‪ ،‬امام لیث بن سعد‪،‬‬
‫امام جعفر صادق‪ ،‬امام ابن حزم اندلسی‪ ،‬امام زید بن علی‪ ،‬امام عز بن عبدالسالم‪.‬‬
‫‪ .103‬سوال‪ -:‬آخرین صحابه چې وفات یی کړی څوک وو؟‬
‫جواب‪ -:‬طفیل بن عامر در سال (‪ )110‬هجری قمری‪.‬‬
‫‪ .104‬سوال‪ -:‬د قادسیی په جنګ کې دمسلمانانو سر لښکر څوک وو؟‬
‫جواب‪ -:‬حضرت سعد بن ابی وقاص‪.‬‬
‫‪ .105‬سوال‪ -:‬د بدر د غزا د شهیدانو شمیره څو ده؟‬
‫جواب‪ )14( -:‬شهیدان چې (‪ )9‬انصار او (‪ )6‬مهاجر وه‪.‬‬

‫چگونه خود را در برابر ویروس ‪ Confiker‬واكسینه كنیم؟‬

‫در نخستین لحظات آغاز سال ‪ 2005‬میالدي‪ ،‬شرکتهاي امنیتي از ردیابي یک ویروس رایانهاي جدید با‬
‫عنوان‪ Confiker‬خبر دادند‪ .‬این کرم رایانهاي بعدها به نامهاي دیگري مثل‪ Downup‬یا‪ Kido‬نیز خوانده شد‬
‫و تنها کد مخربي بود که در ماههاي اخیر بازتاب بسیار وسیعي در رسانههاي معتبر و بزرگ جهان پیدا کرد‪.‬‬

‫دلیل این موضوع انتشار ناگهاني‪ ،‬سریع و گسترده این کرم اعالم شد که با سواستفاده از یک حفره امنیتي مهم‬
‫در سیستمعامل ویندوز‪،‬کاربران خانگي و از آن مهمتر‪ ،‬مدیران شبکه را غافلگیر کرد‪ .‬جالب این بود که حتي‬
 ‫سیستمعامل پیشرفته ‪ Windows server 2008‬و نسخه آزمایشي ‪ Windows 7‬نیز در برابر حمالت این‬
‫ویروس خطرناک آسیب پذیر بودند‪.‬‬

‫در این بین بسیاري از کارشناسان امنیتي از‪ Confiker‬به عنوان شایعترین و مهمترین کرم رایانهاي تاریخ‬
‫البته پس از ‪ SQL Slammer‬که در سال ‪ 2003‬میالدي منتشر شد‪ ،‬یاد ميکنند‪.‬‬

‫شرکت امنیتي ‪ Panda Security‬تنها پس از گذشت ‪ 3‬هفته از آغاز شیوع ‪ Confiker‬اعالم کرد که دست کم‬
‫‪ 6‬درصد از رایانههاي جهان به این کرم آلوده شده است‪ .‬درخبري دیگر عنوان شد که با وجود اتخاذ‬
‫سیاستهاي کالن حفاظتي براي محدود کردن انتشار این کد مخرب تا پایان ژانویه ‪ 2005‬تعداد رایانههاي‬
‫آلوده به ‪ 6‬تا ‪ 10‬میلیون دستگاه در سرتاسر جهان رسیده است‪.‬‬

‫در همین ماه‪ ،‬مراکز حساسي چون نیروي دریایي فرانسه‪ ،‬ستاد مشترک ارتش آلمان‪ ،‬وزارت دفاع و اتاق‬
‫بازرگاني بریتانیا به شکل گستردهاي آلوده شدند و بسیاري از فرآیندهاي حساس آنها مختل شد‪ .‬این در حالي‬
‫است که برخي از موسسات مالي و اعتباري و شرکتهاي نفتي ایران نیز با مشکالت ناشي از حمله این کرم‬
‫مواجه شدند‪.‬‬

‫تا ابتداي ماه مارس‪ ،‬سه گونه متفاوت از این ویروس ثبت شده است که مشهورترین آنها با عنوان‬
‫‪ Confiker.C‬خسارتهاي به مراتب بیشتري به بار آورد‪ .‬با این وجود که اغلب شرکتهاي امنیتي در‬
‫مبارزه با این کد مخرب و ایجاد محدویت در انتشار آن موفق بودهاند‪ ،‬اما هنوز هم شرایط براي انتشار و‬
‫فعالیت آن مساعد است‪.‬‬

‫مشکل اساسي‪ ،‬حفره امنیتي ترمیم نشده ویندوز است که مانند یک کانال امن براي نفوذ ‪ Confiker‬عمل‬
‫ميکند و در این صورت ضد ویروسهاي به روز نشده به هیچ وجه قادر به کنترل آلودگي نیستند‪.‬‬

‫با وجود کاهش نسبي فعالیت این ویروس در ماه گذشته میالدي برخي از شرکتهاي امنیتي پیشبیني کرده‬
‫بودند که رایانههاي خانگي و شبکههاي سازماني با موج تازهاي از حمالت‪ Confiker‬مواجه خواهند شد‪ .‬این‬
‫پیشبیني هنگامي محقق شد که چهارمین گونه این ویروس خطرناک نیز در نخستین روزهاي ماه آوریل و در‬
‫بخش اصلي اخبار بزرگترین رسانههاي جهان منعکس شد‪.‬‬

‫شیوع ‪ Conficker.D‬به حدي ناگهاني و غافلگیر کننده بود که شرکتهاي امنیتي را مجبور کرد براي‬
‫جلوگیري از انتشار بیشتر‬

‫بي وقفه آن‪ ،‬کمیته مشترک بحران تشکیل دهند‪.‬‬

‫‪ Conficker.D‬به محض آغاز فعالیت خود در سیستم‪ ،‬ابزار امنیتي نصب شده در آن را غیر فعال و از آغاز‬
‫هر گونه پردازش حفاظتي دیگر نیز جلوگیري ميكند تا تخریب و انتشار مجدد آلودگي به سیستمهاي دیگر را‬
‫بدون هیچ گونه مزاحمتي پيگیري کند‪.‬‬

‫اما با تمام این تفاسیر و با وجود بزرگنمایيهاي رسانهاي در خصوص این کد مخرب‪ ،‬هیچ دلیلي وجود ندارد‬
‫تا آن را شکستناپذیر و غیر قابل کنترل بدانیم‪.‬‬
 ‫نخستین موضوع این است که خانواده ‪ Conficker‬به هیچ وجه خطرناکتر از سایر کدهاي مخرب نیست‪.‬‬
‫بلکه تنها نقطه قوت آن انتشار بسیار سریع از طریق حفرههاي امنیتي ویندوز و نیز حافظههاي جانبي قابل‬
‫اتصال به صدها میلیون رایانه در سرتاسر جهان است‪.‬‬

‫نکته امیدوار کننده بعدي اینکه اکنون اغلب شرکتهاي مطرح امنیتي برنامههاي خود را مجهز به ابزار‬
‫شناسایي‪ ،‬کشف و پاکسازي‪ Conficker‬كردهاند‪ .‬بنابراین کاربران اینترنت یا مدیران شبکه با بهکارگیري‬
‫جدیدترین گونههاي یکي از این برنامههاي قابل به روزرساني‪ ،‬نصب اصالحیههاي ضروري براي ترمیم‬
‫نقصهاي ویندوز و نیز امن نگاه داشتن فعالیتهاي اینترنتي و توجه به امنیت حافظههاي جانبي قابل اتصال به‬
‫رایانهها احتمال مواجه شدن با ‪ Conficker‬را به صفر ميرسانند‪ .‬به نظر ميرسد تنها موفقیت منتشر‬
‫کنندگان این کد مخرب احساس کاذب امنیت و یا بي توجهي کاربران به امن نگاه داشتن محیط مجازي آنها‬
‫است‪.‬‬

‫براساس اطالعات جدیدي که توسط البراتوارهاي امنیتي پاندا (‪ ،)PandaLabs‬منتشر شده‪ ،‬روش انتشار‬
‫‪ Conficker‬به سرعت در حال تغییر است‪ .‬اکنون پس از اطالع رسانيهاي وسیع‪ ،‬به روز شدن نرم‬
‫افزارهاي ضدویروس و ترمیم بسیاري از حفرههاي موجود در برنامههاي مختلف ویندوز‪ ،‬نقش اینترنت و‬
‫شبکه در شیوع این کرم قدرتمند کم رنگتر شده و در عوض اهمیت پورتهاي ‪ USB‬افزایش یافته است‪.‬‬

‫‪ ،Conficker‬تبحر عجیبي در انتشار از طریق حافظههاي جانبي (حافظههاي ذخیره و انتقال فایل‪ ،‬پخش‬
‫کنندههاي موسیقي‪ ،‬تلفنهاي همراه و ‪ )...‬را در اختیار دارد‪ .‬این قابلیت به علت استفاده از خصوصیت اجراي‬
‫خودکار (‪ )Autorun‬به محض اتصال به سیستمهاي جدید است‪.‬‬

‫برخي از شرکتهاي امنیتي براي غیرفعال کردن ویروسهایي که از قابلیت ‪ Autorun‬استفاده ميکنند‪،‬‬
‫راهکارهاي موثري را ارایه دادهاند‪ .‬یکي از جدیدترین و پیشرفتهترین آنها ابزار سادهاي به نام ‪Panda‬‬
‫‪ USBVaccine‬است که قادر است کلیه فایلهایي که داراي قابلیت اجراي خودکار هستند را غیرفعال کند‪.‬‬

‫بنابر ادعاي شرکت تولید کننده این ابزار‪ ،Panda Security ،‬کاربران با استفاده از این برنامه کم حجم و‬
‫رایگان‪ ،‬رایانههاي خود را در برابر حمالت کدهاي مخرب داراي ‪ Autorun‬بیمه ميکنند‪.‬‬

‫در نهایت راهکار مبارزه موثر با ‪ Conficker‬را دوباره مرور ميکنیم‪:‬‬

‫‪ -‬استفاده از یک ضد ویروس قدرتمند و به روز با الیسنس معتبر‬

‫‪ -‬دانلود و نصب اصالحیههاي امنیتي مایکروسافت براي ترمیم آسیبپذیريهاي ویندوز‬

‫‪ -‬توجه به امنیت فعالیتها و تبادالت اینترنتي‬

‫در ‪Autorun‬و مهمتر از همه اطمینان از امنیت حافظههاي جانبي و یا دست کم غیرفعال کردن برنامه هاي ‪-‬‬
‫آنها‬
I Love You Waheedullah Ameen wardak