See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/349180172

Analysis of Firms Financial Resilience using Financial Square Model

Conference Paper · February 2021

CITATION READS

1 440

2 authors:

Roghaye Gharedaghi Akbar Esfahanipour

Amirkabir University of Technology Amirkabir University of Technology
1 PUBLICATION 1 CITATION 71 PUBLICATIONS 1,289 CITATIONS

SEE PROFILE SEE PROFILE

All content following this page was uploaded by Akbar Esfahanipour on 10 February 2021.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 ‫تحلیل تابآوری مالی شرکتها با استفاده از مدل مربع مالی‬
‫رقیه قرهداغی‪ ،‬اکبر اصفهانی پور‬
‫‪1‬دانشجو کارشناسی ارشد‪ ،‬دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران ؛ ‪r.gharedaghi@aut.ac.ir‬‬
‫‪2‬‬
‫دانشیار‪ ،‬دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران ؛ ‪esfahaa@aut.ac.ir‬‬

‫چکیده‬
‫بررسی تابآوری مالی یک شرکت معموالً زمانی مطرح می شود که یک شوک یا بحرانی اتفاق افتد و کاهش عملکرد مالی در شرکت وجود‬
‫داشته باشد و بررسی میزان تابآور بودن یک مؤسسه یا شرکت میتواند در تعیین میزان آمادگی شرکت در برخورد با بحران مؤثر باشد‪.‬‬
‫این پژوهش تابآوری مالی و معیارهای آن را مورد بررسی قرار میدهد و ‪ 24‬شرکت را که از بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شدهاند و‬
‫در حوزه فلزات اساسی فعالیت دارند‪ ،‬با استفاده از مدل مربع مالی و نمودار استحکام‪ ،‬بررسی میکند و در نهایت با استفاده از تکنیک‬
‫خوشهبندی ‪ k-means‬شرکتها از نظر تابآور بودن با استفاده از اطالعات مالی سالهای ‪94‬تا ‪ 97‬خوشهبندی میشوند و سپس با داده‪-‬‬
‫های سال ‪ 98‬درستی این خوشهبندی بررسی میشود‪ .‬مشاهده میشود که در حدود ‪ 70‬درصد این خوشهبندی دقیق عمل کردهاست‪.‬‬
‫کلمات کلیدی‪ :‬تاب آوری مالی‪ ،‬بورس اوراق بهادار تهران‪ ،‬مدل مربع مالی‪ ،‬نمودار استحکام‪ ،‬خوشهبندی ‪k-means‬‬

‫‪Analysis Of Firms Financial Resilience Using Financial Square Model‬‬

‫‪Roghaye Gharedaghi1, Akbar Esfahanipour2‬‬
‫‪1‬‬
‫;‪M.Sc student, Amirkabir University of Technology/Industrial engineering department‬‬
‫‪r.gharedaghi@aut.ac.ir‬‬
‫‪2‬‬
‫;‪Associat professor, Amirkabir University of Technology/Industrial engineering department‬‬
‫‪esfahaa@aut.ac.ir‬‬
‫‪ABSTRACT‬‬
‫‪Examining a company's financial adequacy is usually discussed when a shock or crisis occurs and‬‬
‫‪there is a reduction in the company's financial performance and examining the resilience of an‬‬
‫‪institution or company can be effective in determining the readiness of the company to deal with the‬‬
‫‪crisis. This study examines resilience from a financial perspective and analysed the indicators and‬‬
‫‪criteria of financial resilience of a company. 24 companies that have been selected from the Tehran‬‬
‫‪Stock Exchange and are active in the field of basic metals ،using the financial square model and‬‬
‫‪regression, Their financial resilience is calculated and evaluated, and finally, using the k-means‬‬
‫‪clustering technique, companies are clustered in terms of resilience using financial data from 1394 to‬‬
‫‪1397, and then with the data of 1398, the correctness of this classification is checked. It is observed‬‬
‫‪that about 70% of this accurate clustering has worked accurately.‬‬

‫‪Keywords: financial resilience, Tehran Stock Exchange, financial square model, regression, k-means‬‬
‫‪clustering.‬‬
‫‪ -1‬مقدمه‬
‫بررسی توانایی شرکت ها در برخورد با شوک وارد شده و میزان کاهش عملکرد و زمان بازگشت به عملکرد طبیعی شرکت‪ ،‬تحت عنوان‬
‫تابآوری مالی بررسی میگردد‪ .‬عوامل بسیاری در میزان تابآوری یک شرکت سهیم هستند؛ درواقع تابآوری مالی به مفهوم تعادل بین‬
‫داراییها و بدهی ها و همچنین منابعی مانند سودآوری‪ ،‬نقدینگی و ساختار مالکیت شرکت است]‪ [1‬که با تحلیل این عوامل میتوان‬
‫شاخصی برای بررسی میزان تاب آور بودن شرکت توسعه داد و با استفاده از آن توانایی شرکت را در جلوگیری از ایجاد شوک و مقابله با آن‬
‫سنجید‪ .‬در این پژوهش‪ ،‬ابتدا شاخصهای مربوط به تابآوری مالی مورد بررسی قرار میگیرند و سپس با استفاده از مدل مربع مالی و‬
‫نمودار ا ستحکام‪ ،‬چند شرکت بورسی مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهند گرفت و میزان تابآوری مالی آنها بررسی خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -1-1‬تعریف مفاهیم‬
‫تابآوری مالی‪ :‬تاب آوری مالی زمانی مطرح می شود که یک شرکت یا موسسه با یک بحران و یا شوک مالی مواجه شود؛ زمانی که یک‬
‫‪1423‬‬
‫شرکت از دیدگاه تاب آوری مالی بررسی می گردد‪ ،‬تحلیل می شود که برای یک شرکت با توجه به عملکرد آن احتمال برخورد با بحران‬
‫چه میزان است و بعد از برخورد با بحران چه زمانی الزم است تا به عملکرد پیش از بحران برگردد و مقدار افت یا کاهش عملکرد شرکت‬
‫در مقابله با بحران چقدر است‪.‬‬
‫منابع مالی‪ :‬برای ارتقای تابآوری مالی در هر شرکت نیاز به استفاده ی مؤثر و مناسب از منابع مالی است‪ .‬میتوان منابع مالی را در پنج‬
‫دسته مورد بررسی قرار داد‪ -1 :‬امکان پرداخت (داراییهای نقدی) ‪ -2‬اعتبار (مانده مالی) ‪ -3‬ورفیت سود (جریان نقدی و قابلیت‬
‫اطمینان) ‪ -4‬قراردادهای مالی و حقوق اقتصادی ‪ -5‬داراییهای نامشهود (مانند ثبت اختراعات و سرقفلی)]‪[1‬‬
‫نسبتهای مالی‪ :‬تابآوری مالی یک شرکت با معیارهایی سنجیده می شود که هر کدام از این معیارها بسته به منابع و صورتهای مالی‬
‫شرکت تعریف میشوند و بیانکننده وضعیت شرکت از دیدگاه های متفاوتی هستند که در ادامه به توضیح و تفسیر این معیارها پرداخته‬
‫خواهدشد‪:‬‬
‫‪ -1‬استحکام (‪ :)Solidity‬استحکام یک شرکت بعنوان معیاری برای اندازهگیری تعادل مالی شرکت مورد استفاده قرار گرفتهاست و با‬
‫استفاده از فرمول (‪ )14‬محاسبه میگردد که در آن ‪ Owners’ Equity‬همان حقوق صاحبان سهام و ‪ Total Assets‬مجموع داراییهای‬
‫شرکت است و ‪ Solidity‬نیز بیانکننده استحکام میباشد ]‪:[1‬‬
‫𝑦𝑡𝑖𝑢𝑞𝐸 ‪𝑂𝑤𝑛𝑒𝑟𝑠′‬‬
‫=‪Solidity‬‬ ‫(‪)15‬‬
‫𝑠𝑡𝑒𝑠𝑠𝐴 𝑙𝑎𝑡𝑜𝑇‬

‫‪ -2‬نسبت اهرم (‪ :)Leverage‬این نسبت ارتباط بین بدهی و حقوق صاحبان سهام را بیان میکند و با فرمول (‪ )2‬محاسبه میشود کوه در‬
‫آن ‪ Debt‬میزان بدهی و ‪ Owners’ Equity‬حقوق صاحبان سهام و ‪ Leverage‬نیز همان نسبت اهرم را نشان میدهد ]‪:[1‬‬

‫𝑡𝑏𝑒𝐷‬
‫=‪Leverage‬‬ ‫(‪)2‬‬
‫𝑦𝑡𝑖𝑢𝑞𝐸 ‪𝑂𝑤𝑛𝑒𝑟𝑠′‬‬

‫‪ -3‬نسبت بدهی خالص(‪ :) Net-Debt‬این معیار بیان کننده توانایی یک شرکت در بازپرداخت وامهای بهره خود بوا وجوه نقود اسوت و بوا‬
‫استفاده از فرمول (‪ )3‬محاسبه میگردد که در آن ‪ Liquid Assets‬دارایویهوای نقودی و ‪ Interest Bearing Debt‬هموان بودهی بوا بهوره و‬
‫‪ Assets‬داراییهای شرکت و ‪ Net-Debt‬نسبت بدهی خالص را نشان میدهند ]‪:[1‬‬

‫𝑡𝑏𝑒𝐷 𝑔𝑛𝑖𝑟𝑎𝑒𝐵 𝑡𝑠𝑒𝑟𝑒𝑡𝑛𝐼‪𝐿𝑖𝑞𝑢𝑖𝑑 𝐴𝑠𝑠𝑒𝑡𝑠−‬‬

‫=‪Net-Debt‬‬ ‫(‪)3‬‬
‫𝑠𝑡𝑒𝑠𝑠𝐴‬

‫‪ -4‬حاشیه عملیاتی (‪ :)Operating Margin‬یک نسبت کلیدی مهم که برای بررسی قابلیت اطمینان یک شرکت مورداستفاده قورار موی‪-‬‬
‫گیرد حاشیه عملیاتی آن شرکت است که مقدار آن را میتوان با استفاده از فرمول (‪ )4‬محاسبه کرد که در آن ‪ Operating Profit‬هموان‬
‫سودعملیاتی و ‪ Turnover‬گردش مالی شرکت و ‪ Operating Margin‬همان حاشیه عملیاتی است ]‪:[1‬‬

‫𝑡𝑖𝑓𝑜𝑟𝑃 𝑔𝑛𝑖𝑡𝑎𝑟𝑒𝑝𝑂‬
‫=‪Operating Margin‬‬ ‫(‪)4‬‬
‫𝑟𝑒𝑣𝑜𝑛𝑟𝑢𝑇‬

‫‪ -5‬بازده داراییها (‪ :)Return On Assets‬از این نسبت برای تجزیه و تحلیل سودآوری استفاده میشود که میتوان با اسوتفاده از فرموول‬
‫(‪ )5‬مقدار این نسبت را بدسوت آورد کوه در آن ‪ Operating Profit‬هموان سوودعملیاتی و ‪ Total Assets‬کول دارایویهوای شورکت و‬
‫‪ Return On Assets‬بازده داراییها را نشان میدهد ]‪:[1‬‬

‫𝑡𝑖𝑓𝑜𝑟𝑃 𝑔𝑛𝑖𝑡𝑎𝑟𝑒𝑝𝑂‬
‫= ‪Return On Assets‬‬ ‫(‪)5‬‬
‫𝑠𝑡𝑒𝑠𝑠𝐴 𝑙𝑎𝑡𝑜𝑇‬

‫مدل مربع مالی‪ :‬این مدل برای بررسی و تحلیل تابآوری مالی مورد استفاده قرار میگیرد و از اعداد مطلق برای تجزیه و تحلیل شرکت‬
‫استفاده میکند و موقعیت مالی یک شرکت را بصورت گرافیکی نمایش میدهد؛ در شکل(‪ )1‬نمای کلی این مدل آورده شدهاست؛ بدین‪-‬‬
‫صورت که ضلع باالیی مربع‪ ،‬گردش مالی را نشان می دهد و ضلع سمت راست میزان بدهی و حقوق صاحبان سهام و ضلع سمت چپ‬

‫‪1424‬‬
 ‫داراییهای شرکت و ضلع پایینی هزینهها و سودعملیاتی را نمایش میدهد ]‪.[1‬‬
‫گردش مالی ساالنه‬

‫دارایی ها‬ ‫بدهی‬

‫حقوق صاحبان سهام‬

‫هزینه ها‬ ‫سودعملیاتی‬

‫شکل (‪ :)1‬نمای کلی مدل مربع مالی‬

‫خوشه بندی ‪ :k-means‬الگوریتم ‪-k‬میانگین یکی از سادهترین و محبوبترین الگوریتمها برای قراردادن دادهها در گروههای مشابه است‬
‫که در این پژوهش از روش خوشهبندی ‪-k‬میانگین با الگوریتم هارتیگان‪-‬ونگ)‪ (Hartigan-Wong‬برای خوشهبندی شورکتهوا اسوتفاده‬
‫شدهاست ]‪.[2‬‬

‫‪-2-1‬مروری بر پیشینه پژوهش‬

‫مفهوم انعطافپذیری ریشه در زمینه اکولوژی دارد ]‪ [3‬و بعد از آن در چندین رشته مورد تحقیق قرارگرفتهاست و از سال ‪ 2008‬به بعد‬
‫در حوزه مالی مطرح شدهاست‪ .‬در زیر چند نمونه از این تحقیقات آورده شدهاست‪.‬‬
‫تادل و مانینا در سال ‪ 2009‬در مقالهای‪ ،‬تاب آوری مالی را به عنوان توانایی فرد در دستیابی و استفاده از تواناییهای داخلی و منابع و‬
‫پشتیبانی مناسب‪ ،‬قابل قبول و قابل دسترس خارجی در شرایط سخت مالی تعریف میکنند و انعطافپذیری مالی را در چهار مؤلفه‬
‫مفهومبندی می کنند‪ )1( :‬منابع اقتصادی‪ )2( ،‬محصوالت و خدمات مالی‪ )3( ،‬دانش و رفتار مالی و (‪ )4‬سرمایه اجتماعی]‪.[4‬‬
‫در سال ‪ 2015‬لیلیانا رویاس سوارز در پژوهشی به تاب آوری مالی اقتصادهای نووهور پرداخت‪ .‬برای این کار‪ ،‬ابتدا متغیرهای مربوطه که‬
‫برای تعیین انعطافپذیری اقتصاد کالن بازارهای نووهور در برابر شوک های نامطلوب خارجی باید ارزیابی شوند شناسایی شدند و ‪21‬‬
‫کشور انتخاب شدند و مقادیر متغیرهای شناسایی شده در سال ‪( 2007‬سال بحران مالی قبل از جهانی)‪ ،‬با مقادیر مربوطه در پایان سال‬
‫‪ 2014‬مقایسه شدند]‪.[4‬‬
‫در سال ‪ 2017‬جان بروخا و اکسانا بابکا پژوهشی انجام دادند و تحوالت اقتصاد کالن در اقتصاد اروپا را‪ ،‬از زمان رکود بزرگ تحلیل کردند‪.‬‬
‫در این پژوهش نتیجه حاصل شد که کیفیت نهادها و مقررات برای مقاومت کشورها در برابر شوکها بسیار مهم است]‪.[6‬‬
‫در سال ‪ 2018‬کریستین جانسون به بررسی انعطاف پذیری مالی برای شش شرکت سوئدی از طریق مدل مربع مالی و بررسی روابط بین‬
‫داراییها و بدهیها و همچنین منابعی مانند سودآوری‪ ،‬نقدینگی و ساختار مالکیت و تابآوری مالی میپردازد؛ جانسون شش شرکت‬
‫بزرگ سوئدی را از لحاظ تابآوری مالی در سه دستهی ضعیف و متوسط و قوی بررسی میکند و همچنین میزان استحکام این شرکتهارا‬
‫نیز برای تابآور بودن مدنظر قرار میدهد ]‪.[1‬‬
‫و همچنین در سال ‪ 2018‬استفان تنگبالد یک مدل سه بعدی مبتنی بر منابع از تابآوری سازمانی ارائه میدهد و در آن منابع مالی را‬
‫مورد بررسی قرار میدهد ]‪.[1‬‬
‫در سال ‪ 2019‬فانی سالیگناک‪ ،‬اکسل مارجولین‪ ،‬ربکا ریو و کریستی مویر مطالعهای بر روی تابآوری مالی افراد انجام دادند؛ در این مقاله‬
‫تعریفی از تابآوری مالی و روشی برای اندازهگیری آن ارائه شده است‪ .‬استرالیا به عنوان کشور هدف قرار میگیرد و از ‪ 1496‬نماینده‬
‫نظرسنجی میشود‪ .‬سرانجام یافتهها نشان میدهد که بیش از ‪ 2‬میلیون بزرگسال استرالیایی سطح آسیبپذیری مالی شدید یا باالیی را‬
‫تجربه کردهاند که نگرانیهای واقعی در مورد رفاه مالی را ایجاد میکند ]‪. [7‬‬
‫همانطور که مشاهده میشود‪ ،‬بیشتر تحقیقات انجامگرفته در زمینه تابآوری مالی مربوط به سالهای اخیر است و بسیار جای تحقیق و‬
‫بررسی دارد و همچنین مدل مربع مالی‪ ،‬مدلی بسیار نوین بوده که میتوان برای تحلیل تابآوری مالی از آن بهره برد؛ به همین دلیل این‬
‫پژوهش از مدل مربع مالی برای تحلیل تابآوری مالی استفاده میکند‪.‬‬
‫‪1425‬‬
 ‫‪ -2‬روش پیشنهادی تحلیل تابآوری مالی شرکتها‬

‫در این پژوهش‪ ،‬تابآوری مالی ‪ 24‬شرکت فعال در حوزه فلزات اساسی در بورس تهران با استفاده از مدل مربع مالی و نمودار استحکام‬
‫مورد بررسی قرار گرفتهاند و با کمک نرم افزار ‪ ،R‬با استفاده از اطالعات مالی سالهای‪ 94‬تا ‪( 97‬دادههای آزمایش) شرکتها خوشهبندی‬
‫شدهاند و درنهایت با استفاده از دادههای سال ‪( 98‬دادههای آزمون) درستی این خوشهبندی بررسی شدهاست‪.‬‬

‫‪-1-2‬دادههای تحقیق‬

‫دادههای استفاده شده در پژوهش مربوط به ‪ 24‬شرکت فعال در بورس تهران در حوزه فلزات اساسی میباشد که اطالعات اجمالی این‬
‫شرکتها در جدول (‪ )1‬آورده شدهاست‪.‬‬

‫جدول(‪ :)1‬مشخصات سهام بررسی شده‬

‫نام شرکت‬ ‫نماد‬ ‫نام شرکت‬ ‫نماد‬ ‫نام شرکت‬ ‫نماد‬ ‫نام شرکت‬ ‫نماد‬
‫صنعتی و معدنی کیمیای زنجان‬ ‫فوالد مبارکه‬
‫آلومتک‬ ‫فالوم‬ ‫کیمیا‬ ‫فوالد خوزستان‬ ‫فخوز‬ ‫فوالد‬
‫گستران‬ ‫اصفهان‬
‫گروه کارخانههای تولیدی نورد‬ ‫سهامی ذوب آهن‬
‫فنوال‬ ‫فوالد آلیاژی ایران‬ ‫فوالژ‬ ‫غلتک سازان سپاهان‬ ‫فسازان‬ ‫ذوب‬
‫آلومینیوم‬ ‫اصفهان‬
‫ملی صنایع مس‬
‫نورد و تولید قطعات فوالدی‬ ‫فنورد‬ ‫صنایع مس شهید باهنر‬ ‫فباهنر‬ ‫گروه صنعتی سپاهان‬ ‫فسپا‬ ‫فملی‬
‫ایران‬
‫مادر تخصصی توسعه معادن‬ ‫فوالد کاوه جنوب‬
‫آلومراد‬ ‫فمراد‬ ‫مجتمع فوالد خراسان‬ ‫فخاس‬ ‫میدکو‬ ‫کاوه‬
‫و صنایع معدنی خاورمیانه‬ ‫کیش‬
‫فوالد هرمزگان‬
‫صنعت روی زنگان‬ ‫زنگان‬ ‫صنایع تجهیزات نفت‬ ‫فنفت‬ ‫فروسیلیس ایران‬ ‫فروس‬ ‫هرمز‬
‫جنوب‬
‫آلومینیوم ایران‬ ‫فایرا‬ ‫ملی سرب و روی ایران‬ ‫فسرب‬ ‫کالسیمین‬ ‫فاسمین‬ ‫آهن و فوالد ارفع‬ ‫ارفع‬

‫‪-2-2‬مدل مربع مالی‬

‫از آنجاییکه این مدل برای دیدن وضعیت مالی یک شرکت استفاده میشود و معیاری برای مقایسهی چند شرکت ندارد و در این پژوهش‬
‫هدف‪ ،‬مقایسه و بررسی تابآوری مالی شرکتها نسبت به یکدیگر است پس بهعنوان یک معیار قابل قیاس برای سنجش میزان تابآوری‬
‫مالی شرکتها از نسبت مربع کوچک به مربع بزرگ که در شکل (‪ )2‬آورده شدهاست استفاده میشود‪.‬‬
‫گردش مالی ساالنه‬

‫دارایی ها‬ ‫بدهی‬

‫حقوق صاحبان سهام‬

‫هزینه ها‬ ‫سودعملیاتی‬

‫شکل (‪ :)2‬نسبت تابآوری مالی‬

‫در شکل (‪ )3‬مربع مالی شرکت فوالد مبارکه اصفهان در سال ‪ 1398‬آورده شدهاست(اعداد برحسب میلیون ریال گزارش شدهاند)‪:‬‬

‫‪1426‬‬
 ‫‪425000000‬‬
‫‪582000000‬‬ ‫‪211000000‬‬

‫‪371000000‬‬

‫‪273000000‬‬ ‫‪152000000‬‬

‫شکل(‪ :)3‬مربع مالی شرکت فوالد مبارکه اصفهان‬

‫فوالد بزرگترین شرکت فلزات اساسی بورس تهران از نظر گردش مالی ساالنه میباشد و بخش قابل توجهی از داراییهای این شرکت را‬
‫حقوق صاحبان سهام تشکیل میدهند و همچنین این شرکت از لحاظ تعادل مالی بین گردش مالی و دارایی در وضعیت خوبی است‪.‬‬
‫جدول (‪ )2‬مقادیر نسبت تابآوری مالی شرکتها را در سال ‪ 1398‬نشان میدهد‪:‬‬

‫جدول(‪ :)2‬مقادیر نسبت تابآوری مالی شرکتها‬

‫نسبت تابآوری مالی‬ ‫نماد‬ ‫نسبت تابآوری مالی‬ ‫نماد‬ ‫نسبت تابآوری مالی‬ ‫نماد‬ ‫نسبت تابآوری مالی‬ ‫نماد‬
‫‪0.037977166‬‬ ‫فالوم‬ ‫‪0.273745686‬‬ ‫کیمیا‬ ‫‪0.108483488‬‬ ‫فخوز‬ ‫‪0.228731789‬‬ ‫فوالد‬
‫‪0.072476975‬‬ ‫فنوال‬ ‫‪0.135352348‬‬ ‫فوالژ‬ ‫‪0.051522769‬‬ ‫فسازان‬ ‫‪0.031859058‬‬ ‫ذوب‬
‫‪0.041777776‬‬ ‫فنورد‬ ‫‪0.081048245‬‬ ‫فباهنر‬ ‫‪0.054106712‬‬ ‫فسپا‬ ‫‪0.399384688‬‬ ‫فملی‬
‫‪0.001564518‬‬ ‫فمراد‬ ‫‪0.080611009‬‬ ‫فخاس‬ ‫‪0.744340794‬‬ ‫میدکو‬ ‫‪0.072266519‬‬ ‫کاوه‬
‫‪0.088388161‬‬ ‫زنگان‬ ‫‪0.33987875‬‬ ‫فنفت‬ ‫‪0.157846557‬‬ ‫فروس‬ ‫‪0.167963895‬‬ ‫هرمز‬
‫‪0.075764084‬‬ ‫فایرا‬ ‫‪0.036036804‬‬ ‫فسرب‬ ‫‪0.398255719‬‬ ‫فاسمین‬ ‫‪0.164505366‬‬ ‫ارفع‬

‫‪-3-2‬نمودار استحکام‬
‫در شکل (‪ )4‬نمودار استحکام شرکت میدکو در پنج سال اخیر(از سال ‪ 1394‬تا سال ‪ )1398‬آورده شدهاست‪.‬‬

‫‪0.9‬‬
‫‪0.8‬‬
‫‪0.7‬‬
‫‪0.6‬‬
‫‪0.5‬‬
‫‪0.4‬‬
‫‪93‬‬ ‫‪94‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪96‬‬ ‫‪97‬‬ ‫‪98‬‬ ‫‪99‬‬
‫شکل(‪ :)4‬نمودار استحکام شرکت میدکو در پنج سال اخیر‬

‫همانطور که مشاهده می شود شرکت میدکو از لحاظ استحکام در وضعیت خیلی خوبی قرار دارد؛ بهگونه ای که در پنج سال اخیر میزان‬
‫استحکام این شرکت همواره باالی ‪ 60‬درصد بودهاست؛ همچنین نمودار آن دارای یک روند صعودی میباشد‪ .‬میزان استحکام در سال اول‬
‫دارای کمترین میزان و در سال چهارم دارای بیشترین میزان است‪.‬‬
‫جدول (‪ )3‬مقادیر استحکام شرکتها را در سال ‪1398‬نشان میدهد‪:‬‬

‫‪1427‬‬
 ‫جدول(‪ :)3‬مقادیر استحکام شرکتها‬
‫استحکام‬ ‫نماد‬ ‫استحکام‬ ‫نماد‬ ‫استحکام‬ ‫نماد‬ ‫استحکام‬ ‫نماد‬
‫‪0.445677327‬‬ ‫فالوم‬ ‫‪0.78205748‬‬ ‫کیمیا‬ ‫‪0.491477184‬‬ ‫فخوز‬ ‫‪0.638190083‬‬ ‫فوالد‬
‫‪0.479490868‬‬ ‫فنوال‬ ‫‪0.530300831‬‬ ‫فوالژ‬ ‫‪0.506632119‬‬ ‫فسازان‬ ‫‪0.370213123‬‬ ‫ذوب‬
‫‪0.375058406‬‬ ‫فنورد‬ ‫‪0.348989723‬‬ ‫فباهنر‬ ‫‪0.504019358‬‬ ‫فسپا‬ ‫‪0.757497623‬‬ ‫فملی‬
‫‪0.206879308‬‬ ‫فمراد‬ ‫‪0.483555509‬‬ ‫فخاس‬ ‫‪0.764237795‬‬ ‫میدکو‬ ‫‪0.343123582‬‬ ‫کاوه‬
‫‪0.599330518‬‬ ‫زنگان‬ ‫‪0.598617359‬‬ ‫فنفت‬ ‫‪0.672997247‬‬ ‫فروس‬ ‫‪0.679106274‬‬ ‫هرمز‬
‫‪0.428090502‬‬ ‫فایرا‬ ‫‪0.316242425‬‬ ‫فسرب‬ ‫‪0.800683705‬‬ ‫فاسمین‬ ‫‪0.668867683‬‬ ‫ارفع‬

‫‪-4-2‬خوشهبندی ‪k-means‬‬

‫در این قسمت با استفاده از نسبتهای مالی و الگوریتم خوشهبندی ‪ k-means‬شرکتها در سه دستهی ضعیف‪ ،‬متوسط و قوی تقسیم‪-‬‬
‫بندی میشوند‪ .‬از دادههای مربوط به سالهای ‪94‬تا ‪ 97‬بهعنوان دادههای آموزش و از دادههای سال ‪ 98‬برای آزمون درستی خوشهبندی‬
‫استفاده شدهاست؛ برای انجام هرچه دقیقتر خوشهبندی‪ ،‬مقادیر نسبتهای مالی نرمال شدهاند‪ .‬در شکل (‪ )5‬خروجی نرمافزار ‪ R‬مربوط به‬
‫خوشهبندی برای دادههای آزمایش آورده شدهاست‪.‬‬

‫شکل (‪ :)5‬خروجی نرمافزار ‪ R‬مربوط به خوشهبندی ‪k-means‬‬

‫نتایج خوشهبندی برای دادههای آزمایش و آزمون در جدول (‪ )4‬قابل مشاهده است‪:‬‬

‫جدول(‪ :)4‬تقسیمبندی شرکتها در سه دستهی ضعیف‪ ،‬متوسط و قوی‬

‫آزمون‬ ‫آزمایش‬
‫قوی‬ ‫متوسط‬ ‫ضعیف‬ ‫قوی‬ ‫متوسط‬ ‫ضعیف‬
‫فوالد‬ ‫فخوز‬ ‫ذوب‬ ‫فوالد‬ ‫هرمز‬ ‫ذوب‬
‫فملی‬ ‫فسازان‬ ‫کاوه‬ ‫فملی‬ ‫فخوز‬ ‫کاوه‬
‫هرمز‬ ‫فسپا‬ ‫فسرب‬ ‫میدکو‬ ‫فسازان‬ ‫ارفع‬
‫ارفع‬ ‫فوالژ‬ ‫فالوم‬ ‫فروس‬ ‫فسپا‬ ‫فباهنر‬
‫میدکو‬ ‫فباهنر‬ ‫فمراد‬ ‫فاسمین‬ ‫فوالژ‬ ‫فالوم‬
‫فروس‬ ‫فخاس‬ ‫کیمیا‬ ‫فخاس‬ ‫فنورد‬
‫فاسمین‬ ‫فنوال‬ ‫فسرب‬ ‫فنفت‬ ‫فمراد‬
‫کیمیا‬ ‫فنورد‬ ‫فنوال‬ ‫فایرا‬
‫فنفت‬ ‫زنگان‬ ‫زنگان‬
‫فایرا‬

‫‪1428‬‬
 ‫ درصد‬70 ‫ شرکتهایی هستند که در دستهی خود قرار گرفتهاند که حدود‬،‫) شرکتهایی که با رنگ سبز مشخص شدهاند‬4( ‫در جدول‬
-‫ شرکت) را شامل میشوند و شرکتهایی که با رنگ زرد مشخص شدهاند شرکتهایی هستند که جابه جابی زیادی نداشته‬17( ‫شرکتها‬
‫ شرکت) هستند و رنگ قرمز نیز نشاندهندهی شرکتهایی است که خوشهبندی برای آنها خوب‬5( ‫ درصد شرکتها‬21 ‫اند که حدود‬
.‫ شرکت) هستند‬2( ‫ درصد‬10 ‫عمل نکردهاست که کمتر از‬

‫ نتیجه و جمعبندی‬-3

‫ شرکت مورد بررسی قرار گرفت؛ همانطور که مشاهده شد تابآوری مالی تابع عوامل مختلفی است که‬24 ‫در این مقاله تابآوری مالی‬
‫هرکدام از این عوامل بهصورتی در میزان تابآور بودن یک شرکت نقش دارند که با استفاده از این عوامل شرکتها در سه دسته از لحاظ‬
33 ‫ درصد در دسته متوسط و‬37 ،‫ درصد شرکتها در دستهی قوی‬30 ً‫ نتایج نشان میدهد حدودا‬.‫تابآوری مالی تقسیم بندی شدند‬
24 ‫ مشاهده شد که از بین‬،‫ پس از مقایسه و بررسی درستی خوشهبندی انجام شده‬.‫درصد شرکتها در دستهی ضعیف قرار میگیرند‬
‫ شرکت بین دستههای قوی و ضعیف جابهجا‬2 ‫ شرکت جابهجایی کمی داشتند و‬5 ‫ شرکت دقیقاً در همان دسته قرار گرفتند و‬17 ‫شرکت‬
.‫شده بودند‬

‫منابع‬
[1] Tengblad, S., Oudhuis, M. (Eds.). (2018). The Resilience Framework. Work, Organization, and
Employment.
[2] John C.Hull. (2020). Machine Learning in Business An Introduction to the World of Data Science, 2 nd
Edition.
[3] Holling, C. S. (1973). Resilience and Stability of Ecological Systems. Annual Review of Ecology and
Systematics, 4(1), 1–23.
[4] Tadele, F., Manyena, S. B. (2009). Building disaster resilience through capacity building in Ethiopia.
Disaster Prevention and Management: An International Journal, 18(3), 317–326.
[5] Rojas-Suarez, L. (2015). Emerging Market Macroeconomic Resilience to External Shocks: Today versus
Pre–Global Crisis. Available at SSRN 2569238.
[6] Brůha, J., Kucharčuková, O. B. (2017). An empirical analysis of macroeconomic resilience: The case of the
great recession in the European Union. Czech National Bank Working Papers, 10.
[7] Salignac, F., Marjolin, A., Reeve, R., & Muir, K. (2019). Conceptualizing and measuring financial
resilience: A multidimensional framework. Social Indicators Research, 145(1), 17-38.

1429

View publication stats