Emisyon Ticaret Sistemi

2021 yılının ikinci yarısında Cumhurbaşkanımızın 2053 net sıfır emisyon vizyonunu
ve yeşil kalkınma devrimi hedeflerini açıklaması ve ülkemizin Paris Anlaşması’na taraf
olması neticesinde, düşük emisyonlu ekonomiye geçiş büyük önem kazanmıştır. Bu kapsamda
piyasa temelli mekanizmalar ile yeşil yeni teknolojilerin kullanımının teşvik edilmesi ve
düşük karbonlu üretim için yatırım yapan işletmelerin desteklenmesi her zamankinden daha
önemli olmuştur.
Bu minvalde, ülkemizde yapılan karbon fiyatlama çalışmaları 2013 yılında Dünya
Bankası ile yürütülen “Karbon Piyasalarına Hazırlık Ortaklığı Projesi- Partnership of Market
Readiness (PMR)” ile başlatılmıştır. Yaklaşık 7 (yedi) yıl süren teknik destek projesi ile
karbon fiyatlandırma mekanizmalarının ekonomiye, bütçeye ve sektörlere etkisi analitik
değerlendirmeler ışığında incelenmiş olup, Türkiye’nin politika öncelikleri ve yerel bağlamı
için en doğru piyasa temelli mekanizmanın Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) olacağı önerisinde
bulunulmuştur.
21-25 Şubat 2022 tarihleri arasında Konya’da gerçekleştirilen Türkiye’nin ilk İklim
Şurası’nda iklim değişikliği ile ilgili ulusal iklim çalışmalarımıza altlık oluşturması amacıyla
kurulan yedi komisyondan biri de “Yeşil Finansman ve Karbon Fiyatlama” olmuştur. “Yeşil
Finansman ve Karbon Fiyatlama” ana komisyonu altında “Karbon Fiyatlandırma ve Emisyon
Ticaret Sistemi” de ele alınmıştır. Ülkemizde konu ile ilgili tüm kamu ve özel sektör,
üniversiteler, sivil toplum kuruluşları temsilcileri ile bir araya gelinerek kapsamlı bir şekilde
çalışılmış; çevrim içi toplantılar, komisyon toplantıları, yuvarlak masa toplantıları ve genel
kurul toplantıları yapılmıştır. Tüm görüş ve değerlendirmeler neticesinde Türkiye’de ETS’nin
kurulması ve 2024 yılında pilot olarak uygulamaya alınmasına yönelik tavsiye kararı
alınmıştır. Ayrıca, mevcut vergilerin karbon vergisine dönüştürülmesi hususunun da gündeme
alınması tavsiye edilen kararlardan biri olmuştur.
Ulusal ETS’nin kurulması ve uygulanmaya başlanması için PMR projesiyle sağlanan
kapasiteye ek olarak, Dünya Bankası ile 01.04.2022 tarihinde “Karbon Piyasası Uygulama
Ortaklığı-PMI” projesi devreye alınmıştır. Bu tarihten itibaren Dünya Bankası ekibi ile iki
hafta boyunca düzenli olarak toplantılar yapılmıştır. Toplantılarda ülkemizde ETS’nin
kurulması ve uygulanabilmesi hususunda mevcut düzenlemeler, kurumlar ve altyapılar
incelenmiş olup, eksiklerin tespit edildiği ve ihtiyaçların belirlendiği Boşluk Analizi Raporu
(Gap Analysis Report) hazırlanmıştır. Söz konusu raporun hazırlanması sırasında ülkemizde
konu ile ilgili tüm kamu ve özel sektör katılımcıları paydaş kabul edilmiş olup, kurumlarla
çoğunlukla birebir toplantılar gerçekleştirilmiştir.

Bu kapsamda, 17 Mayıs 2022 tarihinde “Karbon Piyasaları Uygulama Ortaklığı (PMI)

Teklif Hazırlama Süreci Kamu Sektörü Paydaş Toplantısı” ve 20 Mayıs 2022 tarihinde
“Karbon
Piyasaları Uygulama Ortaklığı (PMI) Teklif Hazırlama Süreci Özel Sektör Paydaş Toplantısı”
gerçekleştirilmiş ve 100’ü aşkın sektör temsilcisi ile bir araya gelinmiştir.

ETS için gerekli tüm teknik ve yasal altyapının yer aldığı teklif raporunun da Haziran
ayı içerisinde Dünya Bankası’na teslim edilmiştir. Bir sonraki aşama olarak, konusunda
uzman yerli ve yabancı uzmanlarla ETS bileşenlerine ait çalışmalar hem yasal hem teknik
açıdan eş zamanlı olarak başlatılmış bulunmaktadır.