UNIVERZITET CRNE GORE

STUDIJE MENADŽMENTA BIJELO POLJE

Predmet: Organizaciono ponašanje

Istraživanje stavova zaposlenih

Istraživački rad

Profesor : Milorad Jovović Ime i prezime studenta:

Mentor : Nikola Mišnić Ermina Mekić 25/20
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH

Sadržaj
UVOD.....................................................................................................................................................3
ISTRAŽIVANJE KARAKTERISTIKA ZAPOSLENIH I NJIHOVIH STAVOVA.....................................................3
PROSJEČNE OCJENE STAVOVA ZAPOSLENIH..........................................................................................4
NIVO STRESA ZAPOSLENIH PO POJEDINIM KATEGORIJAMA..................................................................6
POSVEĆENOST ZAPOSLENIH PO POJEDINIM KATEGORIJAMA..............................................................8
EFEKTI RADA OD KUĆE.........................................................................................................................10
GRAFIČKI PRIKAZ UZROKA I EFEKATA STAVOVA ZAPOSLENIH.............................................................11
ZAKLJUČAK...........................................................................................................................................12

2
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH

UVOD

Istraživanje stavova zaposlenih je od suštinskog značaja za upravljački tim, budući da

zadovoljstvo zaposlenih i odnos prema radnom mestu direktno oslikavaju radnu atmosferu i
njihovo angažovanje i efikasnost. Zadovoljstvo funkcionisanjem organizacije je preduslov za
kvalitetnije angažovanje zaposlenih i korišćenje njihovih punih potencijala.
Zadovoljstvo poslom se definiše kao pozitivna emocionalna reakcija i stavovi pojedinca
prema svom poslu. Stepen zadovoljstva zavisi od vrste posla koji osoba radi, osećaja
odgovornosti i dostignuća u poslu, uslova rada, kao što su plata, oprema za rad, saradnici i
šefovi.
Istraživanje se sastoji od 28 pažljivo biranih pitanja, koji mjere nivo stresa, posvećenost poslu
i efekte rada od kuće. Odgovori ispitanika prikupljeni su elektronskim putem , nakon čega se
pristupilo obradi i analizi dobijenih podataka.

ISTRAŽIVANJE KARAKTERISTIKA ZAPOSLENIH I NJIHOVIH

STAVOVA

Istraživanje stavova i zadovoljstva zaposlenih može pomoći da razumijete očekivanja

zaposlenih i mjere u kojoj su ona ostvarena, njihov afektivni odnos prema poslu uzimajući u
obzir povoljne i nepovoljne aspekte posla, kao i mrežu socijalnih odnosa unutar organizacije.
Ravnoteža između poslovnog i privatnog života predstavlja važno pitanje u oblasti
upravljanja ljudskim resursima. Ravnoteža između posla i privatnog života sve je veći izazov.
Uspostavljanje ravnoteže između poslovnog i privatnog života može se smatrati strateškim
pitanjem u oblasti upravljanja ljudskim resursima, te za rezultat može imati poboljšanje
performansi zaposlenih, ali i cijele organizacije. Upravo zbog činjenice da nesklad između
poslovnog i privatnog života dovodi do smanjenja angažovanja, produktivnosti i kreativnosti
zaposlenih, većeg odsustvovanja sa posla i pada prodaje. Zato je potrebna uravnotežena
posvećenost organizaciji i posvećenosti privatnog života.
Posvećenost organizaciji se najčešće razumije kao skup osjećanja i vjerovanja koje pojedinac
ima o organizaciji u kojoj radi. To je stepen u kojem se pojedinac identifikuje sa svojom
organizacijom, njenom misijom i vizijom, i posvećen je ostvarenju organizacionih ciljeva.
Nivo posvećenosti zaposlenih organizaciji u kojoj rade pozitivno utiče na performanse i

3
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH

uspešnost organizacije, njenu konkurentnost, stavove i ponašanje zaposlenih, njihovu

motivaciju i zadovoljstvo poslom.
Stres se danas smatra jednim od najvažnijih uzroka mnogih radnih i organizacijskih
problema. Uzrok je smanjenja individualne i organizacijske fleksibilnosti, povećava otpor na
promjene, te uopšte smanjuje konkurentsku sposobnost organizacije.

Postoji niz stresora povezanih sa poslom koji pojedinac obavlja u organizaciji, a najčešće su
to:

 Zahtjevi
 Pritisak vremena
 Radna preopterećenost
 Odgovornost za ljude
 Fizički uslovi rada

Ljudi i organizacije u visoko stresnim uslovima najviše energije troše na savladavanje stresa i
na taj način im ostaje malo energije za promjene i korišćenje prilika i mogućnosti koje se
javljaju u okolini. Stres uzrokuje velike gubitke i troškove ne samo zbog smanjene
produktivnosti, smanjenog kvaliteta i neracionalne upotrebe resursa, već i zbog nesposobnosti
adekvatnog reagovanja na promjene u okruženju

PROSJEČNE OCJENE STAVOVA ZAPOSLENIH

Cilj je identifikovati efekte zadovoljstva poslom na organizacionu privrženost zaposlenih.

Rezultati ovog istraživanja korisni su za kreiranje početnih stavova o situaciji. Istraživanje je
pokazalo u kojoj mjeri su zaposleni zadovoljni svojim poslom i koliko su privrženi
organizaciji u kojoj rade.

0.80
Ne uživate u potpunosti u društvu
supruga/supruge/familije/prijatelja jer brinete zbog
posla.
Teško Vam je da ispunite obaveze u kući jer
konstantno mislite o poslu.
1.33
Raspored Vaših obaveza na poslu čini teškim
postizanje obaveza u kući/porodici.
1.47
Prosječan nivo konflikta između poslovnih i
privatnih obaveza
1.20
Istraživanje pokazuje nezadoljstvo, da
raspored obaveza na poslu se čine teškim
za postizanje obaveza u kući/porodici.
Privatne obaveze, odnosno aktivnosti koje
treba da budu u ravnoteži sa poslovnim
obavezama, mogu uključivati i putovanja,
sport, volonterski rad, studiranje,
aktivnosti vezane za lični razvoj, slobodno
vrijeme, brigu o djeci ili o starima. Stoga
se s pravom može reći da ravnoteža
između poslovnog i privatnog života
predstavlja "smisleno dostignuće i uživanje
u svakodnevnom životu" 4
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH
Na poslu, osjećam se pun energije.
Na poslu, osjećam se snažnim i energičnim.
Ja sam entuzijastičan u vezi sa mojim poslom.
Moj posao me inspiriše.
Kada ujutru ustanem, drago mi je što ću da idem
na posao.
Osjećam se srećno kada radim intenzivno.
Ja sam udubljen u svoji posao.
Zanesem se dok radim na poslu.
Prosječan nivo posvećenosti poslu
Prođu mi kroz glavu misli o napuštanju posla.
(Ovo pitanje odgovarate sa ocjenom od 1 (nikad)
do 6 (stalno))
Planiram da tražim novi posao u narednih 12
mjeseci (Ovo pitanje odgovarate ocjenom 1 (ne
slažem se uopšte) 6 (u potpunosti se slažem).
Koliko je vjerovatno da ćete tokom naredne
godine aktivno tražiti novi posao izvan Vaše
institucije/kompanije? (Ovo pitanje odgovarate
sa 1 (vrlo malo vjerovatno) do 6 (vrlo
vjerovatno).
Prosječan nivo namjere zaposlenog da
napusti posao
Vrlo često, posao me čini frustriranim i
ljutim.
Obično sam pod velikim pritiskom dok
sam na poslu.
Na poslu se osjećam napeto.
Dok radim, obično sam smiren i osjećam
se lagodno.
Mnogi aspekti mog posla me čine
uznemirenim.
Prosječan nivo stresa na poslu
3.47
Istraživanje pokazuje da su zaposleni veoma
3.53 inspirisani poslom i na osnovu toga su
3.60 posvećeni poslu. Inspiracija se može
4.40
definisati kao proces pokretanja,
usmeravanja i održavanja ljudskog
3.40
ponašanja ka odredjenom cilju. Da bi
2.93
ostvario maksimalan stepen inspiracije i
4.00
motivacije zaposlenih, moraju se poznavati
3.40
3.59
potrebe tih ljudi, i mora se znati kako da se
obezbijedi njihovo zadovoljenje.
U ovom dijelu ankete zaposleni su odgovarali
na skali od 1 do 6 , dok je prosječan nivo
2.73
namjere zaposlenog da napusti posao 2.82 , što
znači da je blizu prosjeka 3 , u prevodu
zaposleni imaju namjeru da napuste posao ali
2.73
se kolebaju.
Dok vjerovatnoća da će zaposleni aktivno
tražiti novi posao je jednaka 3, odluka o
3.00 odlasku iz organizacije zavisi od faktora: nivoa
zadovoljstva organizacijom.
2.82
Svaki pojedinac dolazi u organizaciju sa nizom
očekivanja.
2.80
Najveci aspekt ima, veliki pritisak dok su
zaposleni na poslu koji iznosi 3.13, dok je
prosječan nivo stresa na poslu 2.80.
3.13
2.60 Ova tabela prikazuje srednji nivo stresa koji se
manifestruje kroz frustracije.
3.07
Svaka profesija iziskuje pritisak, tenziju, čak i
onda kada bi sve trebalo da ide “po planu”
2.40
2.80
5
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH

NIVO STRESA ZAPOSLENIH PO POJEDINIM KATEGORIJAMA

Za poslovnog čovjeka stres je svakodnevan. Stres na poslu je u savremeno doba u svim

poslovnim organizacijama problem i izazov s kojim se suočavaju i zaposlenici i menadžeri
jer djeluje negativno i štetno na zdravlje svih.

Row Labels Average of Prosječan nivo stresa na poslu

Muški 2.60
Row Labels
Ženski Average of Prosječan
2.83nivo stresa na poslu
Grandgodina
31-45 Total 3.20
2.80
Manje od 30 godina 2.85
više od 45 godina 1.80
Row Labels Average of Prosječan nivo stresa na poslu
Grand Total 2.80
Administrativna 2.40
Menadžerska 2.60
Operativna 3.24
(blank) 3.00
Grand Total 2.80

Row Labels Average of Prosječan nivo stresa na poslu

Javni sektor 2.10
Proizvodnja 3.00
Uslužna djelatnost 3.09
(blank) 3.00
Grand Total 2.80

Row Labels Average of Prosječan nivo stresa na poslu

Srednja škola 2.60
Više i visoko obrazovanje 2.83
Grand Total 2.80

Tabela nivo stresa zaposlenih u odnosu na pol prikazije da su žene podložnije stresu u odnosu
na muški pol. Zaposlene žene više doživljavaju stres u odnosu na zaposlene muškarce. Žene
vjerovatno već imaju brojne privatne i profesionalne uloge koje pokušavaju izbalansirati.
Podaci pokazuju da najveći nivo stresa imaju zaposleni izmedju 31-45 godina. (3.20) . Veliki
uzročnici stresa kod zaposlenih su i nerazumni zahtjevi nadređenih, nedostatak komunikacije
u timu ili loša komunikacija, kao i visina ili neizvjesno vrijeme dobijanja plate. Takodje ovi

6
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH

zaposleni preuzimaju niz odgovornosti koji prouzorkuje stres. U prosjeku nivo stresa koji
zaposleni osjećaju je 2.80 , što predstavlja zlatnu sredinu.
Operativna djelatnost je vise podložnija stresu od adminstrativne i menadžerske
funkcije(3.24). Operativna djelatnost je jedna od najviše rangiranih izvršnih pozicija u
organizaciji, koja pripada menadžerima najvišeg nivoa. Niz odgovornosti operativne funkcije
prouzorkuje stres kao što je održavanje i praćenje osoblja, nivoa, znanja-veština-osobina,
očekivanja i motivacije za ispunjenje organizacionih zahtjeva.
Sledeća tabela prikazuje nivo stresa u odnosu na obrazovanje , na tabeli je prikazano da
najveći nivo stresa ima uslužna djelatnost, stres uslužne djelatnosti moze biti prekovremeni
rad,smjenski rad, organizacija posla, rad s kupcima , odgovornost za novac , rad na blagajni.
Ovaj rezultat je predvidljiv , jer su zaposleni izloženi brojnim zahtjevima , da se što bolje
obavi pružanje usluge I slično. Dok najmanji nivo stresa ima javni sector.
I zadnja tabela prikazuje nivo stresa na poslu u odnosu na obrazovanje. Na osnovu rezultata
možemo da vidimo da su stresu više podložnije osobe koje imaju visoko obrazovanje (2.83) u
odnosu na srednjoškolce (2.60)

POSVEĆENOST ZAPOSLENIH PO POJEDINIM KATEGORIJAMA

Row Labels Average of Prosječan nivo posvećenosti poslu

Muški 3.63
Ženski 3.59
Grand Total 3.59

7
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH

Row Labels Average of Prosječan nivo posvećenosti poslu

31-45 godina 5.38
Manje od 30 godina 3.38
više od 45 godina 4.63
Grand Total 3.59

Row Labels Average of Prosječan nivo posvećenosti poslu

Srednja škola 3.59
Više i visoko obrazovanje 3.63
Grand Total 3.59

Row Labels Average of Prosječan nivo posvećenosti poslu

Administrativna 3.71
Menadžerska 4.04
Operativna 3.10
(blank) 3.00
Grand Total 3.59

Row Labels Average of Prosječan nivo posvećenosti poslu

Javni sektor 4.59
Proizvodnja 3.88
Uslužna djelatnost 2.98
(blank) 3.00
Grand Total 3.59

Posvećenost zaposlenih po pojedinim kategorijama je drugi dio rada koji prikazuje nivo
posvećenosti poslu zaposlenih u odnosu na pol , godine , nivo obrazovanja,sektoru kom
pripadaju. Na osnovu istraživanja muški pol (3.63) je vise posvećeniji poslu od ženskog
pola(3,59). Vidimo da ta razlika nije velika , pa se može reći da su skoro identično posvećeni
poslu.
Takodje, prethodna anketa je pokazala da je muški pol manje izložen stresu , tim se rezultuje
da je muški pol vise posvećen i fokusiran, da brže donose odluke i preuzimaju odgovornost.
Zaposleni od 31 do 45 godina su više posvećeniji poslu. Ovi radnici su iskusni i znaju šta
posao od njih zahtijeva, i znaju šta funkcioniše , a šta ne. To bi moglo da im omogući da
posao urade efikasnije uz kvalitetnije rezultate. (5,38). Stariji radnici obično poseduju pravo
bogatstvo znanja i iskustva koje su stekli tokom godina radnog staža, i sve im to omogućava
da lakše završe svoje radne zadatke.

8
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH

Visoko obrazovani zaposleni su posvećeniji poslu od srednjoškolaca, razlog je u

odgovornosti koja zahtijeva da se zaposleni fokusiraju i posvete da ne bi došlo do
nepredvidljivih okolnosti.
Posvećenost na poslu u odnosu na posao , možemo da vidimo da najveću posvećenost ima
menadžerska pozicija u odnosu na adminastrativnom i operativnom sektoru. Menadžeri
zahtijevaju planiranje,organizaciju,vodjenje,kontrolu,razvoj i moraju da su posvećeni na
visokom nivou, što svakako nije lako i jednostavno(4,04). Efikasnost u poslovanju proističe
iz dobrog planiranja.
I poslednja tabela prikazuje posvećenost u odnosu na sektor. Ova tabela pokazuje rezultat da
je javni sektor najviše posvećen. Javni sektor koji se ponekad naziva i državni sektor, dio je
države koji se bavi proizvodnjom, isporukom i raspodjelom robe i usluga za vladu i njene
građane i najvise je posvećenija djelatnost od proizvodnje i usluzne djelatnoste na osnovu
istraživanja.(4,59)

EFEKTI RADA OD KUĆE

U sledećoj tabeli se mogu vidjeti rezultati zaposlenih o radu u toku pandimije COVID-19.

Average of Prosječan nivo stresa na poslu Column Labels

Row Labels Da Ne Grand Total
Djelimično od kuće, djelimično u kancelariji/na
terenu 3.20 2.00 2.24
Od kuće 4.00 4.00
U kancelariji/na terenu 2.98 2.98
Grand Total 3.20 2.75 2.79
Tabela: rad u vrijeme tokom pandemije Covid-19

9
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH

Najveći broj zaposlenih je radilo od kuće(4.00) , dok je najmanji dio radio djelimično od
kuće, djelimično u kancelariji(2.24). Očekuje se da se neće raditi od kuće, ali u manjem broju
neke organizacije praktikuju rad od kuće.
Zbog situacije u kojoj su se našli zaposleni uslijed epidemije korona virusa COVID-19
mnoge organizacije su odlučile uvesti rad od kuće zbog sigurnosti svojih zaposlenih.
Postoji niz razloga zbog kojih je rad kod kuće dobra opcija za mnoge vlasnike.
Prednosti rada od kuće je veca fleksibilnost. Rad od kuće omogućuje radnicima da rade u
svoje najproduktivnije doba, nose ono što vam je najugodnije i stvaraju tok posla koji im
odgovara
Dan im je često manje stresan. Kada rade od kuće, imaju veću kontrolu nad razinom stresa i
lakše će se udaljiti ili predahnuti kad posao postane posebno iscrpljujući.
Mnogi se zaposleni bore s pronalaženjem ravnoteže između posla i svog privatnog života.
Rad od kuće može malo olakšati pronalaženje i održavanje ove ravnoteže. Rad od kuće nije
jednostavan, čak sadrzi nedostatke koji često dolaze s radom od kuće kao što je:
povećana izolacija, rizik od prekomjernog rada , rizik za produktivnost, ometanje kod kuće ,
manje vremena za druženje.

GRAFIČKI PRIKAZ UZROKA I EFEKATA STAVOVA ZAPOSLENIH

10
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH

Prosječan nivo namjere napuštanja posla u odnosu na

posvecenost na poslu
5.00
4.50
4.00
3.50
3.00
2.50
2.00
1.50
1.00
manja vrijednost srednja vrijednost veća vrijednost
2.18 3.60 5.00

Grafik 1

Prilikom istraživanja možemo primijetiti da zaposleni koji su najviše posvećeni poslu ,

namjera da napusti organizaciju je 1.50 , što pokazuje da je prilično mali broj u odnosu na
preostala dva.
Posvećenost pokazuje da zaposleni osjećaju duboku privrženost organizaciji ili nekim
njenim članovima. Visok stepen posvećenosti zaposlenih ukazuje na veću motivisanost a
shodno tome i veći stepen produktivnosti njihovog rada. Otkriveno je da posvećenost
proizvodi i određene pozitivne posledice po samog pojedinca. Ona vodi ka boljoj karijeri a
time i većim nagradama i obavljanju kvalitetnijih poslova. Posvećeni zaposleni su
zadovoljniji svojim poslom što se preliva i na privatan život.
Srednja vrijednost pokazuje da zaposleni koji su djelimično posvećeni poslu , šansa za
napuštanje posla je 3.60 , a oni koji su najmanje posvećeni poslu šansa za napuštanje je 3.27.
Neočekivan rezultat smo dobili kada su u pitanju zaposleni koji su djelimično posvećeni
poslu. Podrazumijeva se da najčešće razmišljaju o napuštanju oni koji su najmanje posvećeni,
ali rezultati ispitanika ipak pokazuju drugačije rezultate.

ZAKLJUČAK

Istraživanje stavova zaposlenih pokazuje , da svakа organizacija koja bi uspešno poslovala

mora da pronađe optimalnu kombinaciju materijalnih i nematerijalnih podsticaja za svoje

11
 ISTRAŽIVANJE STAVOVA ZAPOSLENIH

zaposlene, da bi bili posvećeni poslu. Cilj istraživanja je da prikaže rezultate kojima se

nastojalo otkriti koji su to segmenti posla kojima su zaposleni više, odnosno manje
posvećeni, te da se otkrije da li postoji povezanost između varijabli: uzrast, pol, obrazovanje,
pozicija u firmi.
Razlika stavova zaposlenih u odnosu na stres visoko obrazovnih I srednjoškolaca provedeno
na radnom mestu, pokazuje da ne postoji statistički značajna razlika. Na osnovu
sprovedenog istraživanja stresa, može se zaključiti da stres zaposlenih utiče na zadovoljstvo
zaposlenih. To može biti individualni osećaj o plati, sigurnosti posla i drugim beneficijama i
imaju veliki uticaj na sveukupno zadovolјstvo zaposlenog. Zato je veoma važno da se
sprovode istraživanja vezana za zadovolјstvo poslom kako bi shvatilo šta je to što čini
zaposlene najmanje zadovolјnim i kako se nivo zadovolјstva može podići. Bitna stavka
istraživanja je ravnoteža između poslovnog i privatnog života . Ona može imati sledeće
pozitivne efekte (koristi) za zaposlene kao što je : bolje razumijevanje važnosti ravnoteže
između poslovnog i privatnog života, bolja kontrola nad poslovnim i privatnim životom I
bolje fizičko i mentalno zdravlje zaposlenih. Naš rezultat istraživanja da zaposleni koji su
djelimično posvećeni poslu , teže ka promjeni posla , u nemogućnosti promjene posla i
zaposlenja u drugim firmama, iz straha ostaju u firmi bez obzira da li su zadovoljni ili nisu.
Pandemija Covid 19 je uslovila da zaposleni manje razmišlaju o napuštanju posla , ali da se
ne isključuje ta opcija u budućem periodu.
Imajući u vidu prethodno rečeno, može se konstatovati da zadovoljstvo poslom postoji kada
zaposleni uživa u poslu koji obavlja, kada ga radi dobro i kada je adekvatno nagrađen za
svoje napore. Sama logika koncepta može se veoma jednostavno predstaviti na sledeći način:
zadovoljan radnik jeste srećan radnik, a srećan radnik jeste uspješan.

12