Professional Documents
Culture Documents
mju - journal, ($userGroup), 1.-นิติพัฒน์-ดรีม
mju - journal, ($userGroup), 1.-นิติพัฒน์-ดรีม
mju - journal, ($userGroup), 1.-นิติพัฒน์-ดรีม
ผลของจิบเบอเรลลิกแอซิดต่อการติดผลและการพัฒนาของผล
ของมะเขือเทศสายพันธุ์การค้าที่ปลูกในฤดูร้อนในสภาพกระถางปลูก
Effect of Gibberellic Acid (GA3) on Fruit Set and Fruit Development
of Commercial Variety Tomato (Lycopersicon esculentum Mill)
Grown in Pot under Summer Condition
This research aimed to carify the effect of spraying gibberellic acid (GA3) at different
concentrations at anthesis stages on fruit setting and fruit development of F1-hybrid tomato cv Ranger
grown in pot under summer condition. The experiment was arranged under growing house which was
covered by white nylon screen and was replicated 5 times. The first factor was stage of GA3 spraying
(0, 2 and 4 day after fullbloom, DAFB) and the second factor was concentration of GA3 (0, 50, 100 and
200 mg/l). It was conducted at the Faculty of Agriculture and Agricultural Industry, Surindra Rajabhat
University during February to June, 2017. Results showed that spraying 100 mg/l GA3 at 0 DAFB
significantly affected the highest mean of fruit fresh weight per fruit (52.39 g) and pulp thickness (0.67 cm),
as spraying of 200 mg/l GA3 at 0 DAFB (0.68 cm), 0 mg/l GA3 (0.73 cm) and 100 mg/l GA3 (0.70 cm)
at 4 DAFB showed insignificantly affected pulp thickness. However, spraying of 0 mg/l GA3 at 0 DAFB
significantly affected endocarp+placenta+seeds fresh weight (9.37 g). Pulp fresh weight (23.81 g) and
fruit fresh weight per inflorescence (32.64 g) were affected by spraying of 100 mg/l GA3 at 4 DAFB.
Fruits number per inflorescence showed no interaction between stage of spraying and concentration.
Spraying of GA3 at any concentration was significantly enhanced fruit number per inflorescence at 2
DAFB (1.79 fruit). Mooreover, it was found out that spraying of 50 mg/l GA3 (1.79 fruit) and 100 mg/l GA3 (1.72
fruit) showed significantly increased fruit number per inflorescence over the rest concentrations.
1
วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร 37(2): 1-11
บทคัดย่อ เป็นระดับความเข้มข้นที่ช่วยเพิ่มจานวนผลต่อช่อดอกได้
มากที่สุด
การวิ จั ย นี้ มี วั ต ถุ ป ระสงค์ เพื่ อ ทราบถึ ง ผลของ
ระดับความเข้มข้นในการฉีดพ่นจิบเบอเรลลิกแอซิด (GA3) คาสาคัญ: จิบเบอเรลลิกแอซิด มะเขือเทศ การติดผล
ต่อมะเขือเทศพันธุ์เรนเจอร์ ในแต่ละระยะการบานของ การพัฒนาของผล ฤดูร้อน
ดอกที่มีผลต่อการติดผลและการพัฒนาของผลในฤดูร้อน
ในสภาพกระถางปลูก จัดสิ่งทดลองด้วยวิธีแฟคทอเรียล คานา
3X4 ในแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ จานวน 2 ปัจจัย
ได้แก่ ระยะการฉีดพ่น 3 ระยะ คือ 0 วัน (วันที่ดอกบาน) การผลิ ต มะเขื อเทศในฤดู ร้อน ซึ่ ง เป็ น ฤดู ป ลู ก
หลังดอกบาน 2 และ 4 วัน และระดับความเข้มข้น 4 ระดับ ที่ไม่เหมาะสมมากที่ สุด แต่ความต้ องการในการบริโภค
คือ 0, 50, 100 และ 200 มก./ลิ ต ร แต่ละสิ่งทดลองท า มะเขือเทศในฤดูร้อนยังคงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง เป็นผลให้
5 ซ้า ในระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ ถึง เดือนมิถุนายน พ.ศ. ราคาผลผลิตในช่วงปลายฤดูร้อนค่อนข้างสูง (Kasetsart
2560 ภายใต้ โ รงเรือ นที่ ค ลุ ม ด้ ว ยตาข่ า ยไนลอนสี ข าว University, 2016) เนื่ อ งจากปั ญ หาอั ต ราการติ ด ผลต่ า
ณ คณะเกษตรและอุ ต สาหกรรมเกษตร มหาวิ ท ยาลั ย และผลหลุดร่วงก่อนการเก็บเกี่ยว (Sritathanee, 1997)
ราชภัฏสุรินทร์ พบว่า การฉีดพ่นช่อดอกด้วย GA3 ความ ซึ่งระดั บ อุ ณ หภูมิกลางวัน ที่ สูงกว่า 32°ซ. และอุณ หภู มิ
เข้มข้น 100 มก./ลิตร ในระยะดอกบาน มีผลต่อน้าหนักสด กลางคื น สู งกว่ า 22°ซ. ท าให้ การติ ด ผลของมะเขือเทศ
ต่อผลเฉลี่ยสูงที่สุด (52.39 กรัม) และความหนาของเนื้อผล ลดลง (Kuo et al., 1978) และ Sasaki et al. (2005)
เฉลี่ยสูงที่สุด (0.67 ซม.) ซึ่งความหนาของเนื้อผลที่เพิ่มขึ้น ยัง พบว่า มะเขือเทศที่ ได้ รับ อุ ณ หภู มิ สู งในเวลากลางวั น
สูงที่สุดดังกล่าวไม่แตกต่างจากการฉีดพ่นช่อดอกด้วย GA3 34°ซ. และเวลากลางคืน 20°ซ. มีผลต่อการลดการติดผล
ความเข้มข้น 200 มก./ลิตร ในระยะดอกบาน (0.68 ซม.) ของมะเขือเทศ ซึ่งอุณหภูมิที่สูงหรือต่าอย่างรุนแรง ส่งผล
และการฉีดพ่นช่อดอกด้วย GA3 ความเข้มข้น 0 มก./ลิตร ต่ อ การติ ด ผลและคุ ณ ภาพของผลที่ ล ดลง (Gelmesa
(0.70 ซม.) และ 100 มก./ลิตร (0.70 ซม.) ในระยะหลั ง et al., 2012) การใช้จิบ เบอเรลลิกแอซิด ในระดับ ความ
ดอกบาน 4 วัน อย่างไรก็ตามการฉีดพ่นช่อดอกด้วย GA3 เข้ม ข้น ต่ าช่ ว ยส่ ง เสริม การติ ด ผลในมะเขือ เทศ (Sasaki
ความเข้ ม ข้ น 0 มก./ลิ ต ร ในระยะดอกบานมี ผ ลต่ อ et al., 2005; Khan et al., 2006) นอกจากนี้ยังสามารถ
น้ าหนั กสดของผนั ง ผลชั้ น ในรวมพลาเซนตาและเมล็ ด ชักนาให้มีจานวนผลต่อต้นมากกว่ามะเขือเทศที่ไม่ได้รับสาร
เฉลี่ยสูงที่สุด (9.37 กรัม) ทั้งนี้การฉีดพ่นช่อดอกด้วย GA3 (Khan et al., 2006) และแสดงบทบาทในการป้ องกั น
ความเข้มข้น 100 มก./ลิตร ในระยะหลังดอกบาน 4 วัน การไม่พัฒนาของดอกที่ปฏิสนธิแล้ว เนื่องจากได้รับความ
มีผลต่อน้าหนักสดของเนื้อผลเฉลี่ยสูงที่สุด (23.81 กรัม) เข้ ม ของแสงต่ า (Nester and Zeevaart, 1998) ซึ่ ง ผล
และน้ าหนั ก สดของผลต่ อ ช่ อดอกเฉลี่ ย สู งที่ สุ ด (32.64 การศึกษาในมะเขือเทศหลายพันธุ์ พบว่า มีการตอบสนอง
กรัม ) ระยะการฉี ด พ่ น และระดั บ ความเข้ ม ข้ น ไม่ แสดง ด้านจานวนผลที่เพิ่มขึ้น (Naeem et al., 2001; Gelmesa
ปฏิ สัม พั น ธ์ต่อจ านวนผลต่ อช่อดอก การฉีดพ่ น ช่อดอก et al., 2012; Kazemi, 2014; Kumar et al., 2014)
ด้ว ย GA3 ในระยะหลังดอกบาน 2 วัน เป็ น ระยะที่ ช่ ว ย จิบเบอเรลลิกแอซิด มีกลไกการออกฤทธิ์ในการ
เพิ่ ม จ าน วน ผลต่ อ ช่ อ ดอกได้ ม าก ที่ สุ ด (1.79 ผล) ส่ ง เสริ ม การยื ด ยาวของเซลล์ แ ละชั ก น าการสร้า งดอก
นอกจากนี้แล้วยังพบว่าการฉีดพ่นช่อดอกด้วย GA3 ความ โดยการท าลายการพั ก ตั ว ของตาดอก (Cutler and
เข้มข้น 50 มก./ลิตร (1.79 ผล) และ 100 มก./ล (1.72 ผล) Schneider, 1990) โดยกลไกสาคัญ ที่ท าให้เซลล์ยืดยาว
2
Journal of Agri. Research & Extension 37(2): 1-11
3
วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร 37(2): 1-11
ผลการวิจัย น้าหนักสดของผนังผลชั้นในรวมพลาเซนตาและ
เมล็ด ปัจจัยที่ทาการศึกษาทั้งสองปั จจัยมีปฏิสัมพันธ์กัน
น้าหนั กสดต่ อผล ปั จจั ยที่ ท าการศึกษาทั้ งสอง ต่อน้าหนักสดของผนังผลชั้นในรวมพลาเซนตาและเมล็ด
ปัจจัยมีปฏิสัมพันธ์กันต่อน้าหนักสดต่อผลโดยการฉีดพ่น โดยการฉีดพ่นช่อดอกด้วย GA3 ความเข้มข้น 0 มก./ลิตร
ช่อดอกด้ วย GA3 ความเข้มข้น 100 มก./ลิ ตร ในระยะ ในระยะดอกบานมีผลต่อน้าหนักสดของลักษณะดังกล่าว
ดอกบานมี ผ ลต่ อ น้ าหนั ก สดต่ อ ผลสู ง ที่ สุ ด เท่ า กั บ สูงที่สุดเท่ากับ 9.37 กรัม ส่วนการฉีดพ่นช่อดอกด้วย GA3
52.39 กรัม ซึ่ งมี แ นวโน้ ม ไม่ แ ตกต่ า งกั น กั บ การฉีด พ่ น ความเข้มข้น 0 มก./ลิตร ในระยะหลังดอกบาน 2 และ
ช่อดอกด้วย GA3 ความเข้มข้น 50 มก./ลิตร ในระยะหลัง 4 วัน และ GA3 ความเข้มข้น 200 มก./ลิตร ในระยะหลัง
ดอกบาน 2 วัน ที่มีน้าหนักสดต่อผลเท่ากับ 51.23 กรัม ดอกบาน 4 วัน มีผลต่อน้าหนักสดของผนังผลชั้นในรวม
ส่วนการฉีด พ่ น ช่อดอกด้ว ย GA3 ความเข้มข้น 50 และ พลาเซนตาและเมล็ ด ไม่ แ ตกต่ า งกั น อย่ า งมี นั ย ส าคั ญ
200 มก./ลิ ต ร ในระยะดอกบานมี ผ ลต่ อน้ าหนั กสดต่ อ ทางสถิ ติ คื อ 8.73, 8.92 และ 8.51 กรั ม ตามล าดั บ
ผลต่าที่สุดและไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ คือ (Table1)
24.61 และ 31.40 กรัม ตามลาดับ (Table 1)
Table 1 Fruit fresh weight and endocarp+placenta+seeds fresh weight as affected by concentration
and spraying time of GA3 application
4
Journal of Agri. Research & Extension 37(2): 1-11
Table 1 (Continued)
5
วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร 37(2): 1-11
Table 2 Pulp thickness and pulp fresh weight as affected by concentration and spraying time of GA3
application
Treatments Pulp thickness (cm) Pulp fresh weight (g)
0 DAFB+0 mg/l GA3 0.61bc 19.86c
0 DAFB+50 mg/l GA3 0.42g 14.88g
0 DAFB+100 mg/l GA3 0.67a 18.75d
0 DAFB+200 mg/l GA3 0.68a 14.66g
2 DAFB+0 mg/l GA3 0.58cd 18.87d
2 DAFB+50 mg/l GA3 0.53e 19.69c
2 DAFB+100 mg/l GA3 0.52ef 14.98g
2 DAFB+200 mg/l GA3 0.49f 16.55f
4 DAFB+0 mg/l GA3 0.70a 21.11b
4 DAFB+50 mg/l GA3 0.56de 17.87e
4 DAFB+100 mg/l GA3 0.70a 23.81a
4 DAFB+200 mg/l GA3 0.63b 18.52de
Main factor: A
0 DAFB 0.59b 17.02c
2 DAFB 0.53c 17.56b
4 DAFB 0.65a 20.34a
Main factor: B
0 mg/l GA3 0.63a 19.95a
50 mg/l GA3 0.51c 17.46c
100 mg/l GA3 0.63a 19.24b
200 mg/l GA3 0.59b 16.58d
AXB ** **
A ** **
B ** **
%CV 5.00 2.96
Means within column with the same letter are not significantly different at p0.01 by DMRT.
6
Journal of Agri. Research & Extension 37(2): 1-11
Table 3 Fruit number per inflorescence and fruit weight per inflorescence as affected
by concentration and spraying time of GA3 application
Treatments Fruit number per inflorescence Fruit weight per inflorescence (g)
(fruit)
0 DAFB+0 mg/l GA3 1.32 24.53bc
0 DAFB+50 mg/l GA3 1.47 20.57fg
0 DAFB+100 mg/l GA3 1.83 25.17b
0 DAFB+200 mg/l GA3 1.67 19.25g
2 DAFB+0 mg/l GA3 1.47 21.26ef
2 DAFB+50 mg/l GA3 2.24 23.52cd
2 DAFB+100 mg/l GA3 1.80 22.01ef
2 DAFB+200 mg/l GA3 1.67 22.66de
4 DAFB+0 mg/l GA3 1.27 32.00a
4 DAFB+50 mg/l GA3 1.67 24.51bc
4 DAFB+100 mg/l GA3 1.53 32.64a
4 DAFB+200 mg/l GA3 1.40 24.65bc
Main factor: A
0 DAFB 1.55ab 22.38b
2 DAFB 1.79a 22.41b
4 DAFB 1.47b 28.45a
7
วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร 37(2): 1-11
Table 3 (Continued)
Treatments Fruit number per inflorescence Fruit weight per inflorescence
(fruit) (g)
Main factor: B
0 mg/l GA3 1.32b 25.96a
50 mg/l GA3 1.79a 22.87b
100 mg/l GA3 1.72a 26.63a
200 mg/l GA3 1.58ab 22.19b
AXB ns **
A * **
B * **
%CV 26.87 4.61
ns = not significantly different
Means within column with the same letter are not significantly different at p0.05 and p0.01 by DMRT.
เนื่ องจากบทบาทส าคัญ ของออกซิ น ต่ อการกระตุ้ น การ ปริ ม าณ GA3 ในรั ง ไข่ (Koshioka et al., 1994) ในขณะ
แบ่งเซลล์และการขยายขนาดของเซลล์ (Davies, 1995) เดี ย วกั น ระดั บ ความเข้ ม ข้ น ของออกซิ น ยั ง เพิ่ ม ขึ้ น
การฉี ด พ่ น GA3 ในระยะหลั ง ดอกบาน 4 วั น อย่างรวดเร็วหลังจากดอกบาน (Mapelli et al., 1978)
ที่ระดับความเข้มข้น 100 มก./ลิตร และการฉีดพ่นด้วย ซึ่งการติดผลขึ้นอยู่กับความสาเร็จของการถ่ายเรณูและการ
น้ากลั่นมีผลต่อการเพิ่มน้าหนักสดของเนื้อผลและน้าหนัก ปฏิ สนธิ ที่ เกิ ดขึ้ นตามล าดั บ (Gillaspy et al., 1993)
ผลต่อช่อดอกเฉลี่ยสูงที่สุด เนื่องจากในระยะหลังดอกบาน สอดคล้องกับผลการศึกษาในมะเขือเทศพันธุ์ Small Fry ที่
4 วั น การถ่ า ยเรณู แ ละการปฏิ ส นธิ ไ ด้ เกิ ด ขึ้ น แล้ ว ใน ตรวจพบการเพิ่ มขึ้นของระดั บออกซินในช่ วงแรกของการ
ระหว่าง 2 ถึง 6 วัน หลังดอกบาน เป็นผลให้มีระดับความ พัฒนาของผลจนถึงระดับสูงสุดเมื่อผลมีอายุ 3 สัปดาห์หลัง
เข้ ม ข้ น ของออกซิ น และจิ บ เบอเรลลิ น ที่ เพิ่ ม ขึ้ น อย่ า ง ดอกบาน (Abdel-Rahman et al., 1975) นอกจากนี้ ยั ง
รวด เร็ ว (Mapelli et al., 1978) ซึ่ ง ฮอร์ โ ม น พื ช ทั้ ง พบว่า GA3 ความเข้มข้น 50 และ 100 มก./ลิตร เป็นระดับ
สองชนิ ดร่วมกั บ GA3 ที่ ให้ จากภายนอก อาจเป็ น ระดั บ ที่ช่วยส่งเสริมการเพิ่มจานวนผลต่อช่อดอกได้ไม่แตกต่างกัน
ความเข้ ม ข้ น ร่ว มกั น ที่ ส่ ง เสริ ม การเพิ่ ม น้ าหนั ก สดของ สอดคล้ องกั บผลการศึ กษาของ Sasaki et al. (2005) และ
เนื้ อผลและน้ าหนักผลต่ อช่อดอกได้ ซึ่งผลการศึกษาใน Khan et al. (2006) ที่พบว่าการใช้จิบเบอเรลลิกแอซิดในระดับ
ครั้งนี้ไม่สอดคล้องกับ ผลการศึกษาที่มี มาก่อนในมะเขือ ความเข้ ม ข้ น ต่ าช่ วยส่ งเสริ ม การติ ด ผลของมะเขื อ เทศ
เทศพันธุ์ Roma (Naeem et al., 2001) พันธุ์ Hyb-SC- แต่ เมื่ อระดั บความเข้ มข้ น 200 มก./ลิ ตร มี แนวโน้ ม ลด
3 และ Hyb-Himalata (Khan et al., 2006) และพั น ธุ์ จานวนผลต่อช่อดอก ซึ่งระดับความเข้มข้นของออกซินและ
Golden (Kumar et al., 2014) ซึ่ ง ตอบสนองในระดั บ จิ บเบอเรลลิ นที่ เพิ่ มขึ้ นอย่ างรวดเร็ วหลั งดอกบาน 2 ถึ ง
ความเข้ม ข้นที่ ต่ากว่า 100 มก./ลิ ตร การฉีดพ่ น GA3 ที่ 6 วั น (Mepelli et al., 1978) อาจแสดงผลร่ วมกั บ ระดั บ
ระดับความเข้มข้น 0 และ 100 มก./ลิตร มีผลต่อการเพิ่ม ความเข้มข้นที่ ให้จากภายนอกจึงมีผลต่อการลดจานวนผล
จานวนผลต่ อ ช่ อ ดอกเฉลี่ ย สู ง ที่ สุ ด สอดคล้ อ งกั บ ต่อช่อดอก
ผลการศึ กษาในมะเขือเทศพั นธุ์ Fetan (Gelmesa et al., การฉี ดพ่ นช่ อดอกด้ วย GA3 หลั งดอกบาน 2 วั น
2012) และพันธุ์ Tivi F1 (Kazemi, 2014) แสดงให้เห็นว่า มีผลต่อจานวนผลต่อช่อดอกมากที่สุดและเมื่อเปรียบเทียบ
ในระยะหลั งดอกบาน 4 วัน การฉีดพ่ นช่ อดอกด้ วย GA3 ระหว่างระดับความเข้มข้นพบว่า GA3 ความเข้มข้น 50 มก./ลิตร
ความเข้มข้น 100 มก./ลิตร ให้ผลไม่แตกต่างจากการฉีดพ่นด้วย เป็นระดับที่มีผลต่อจานวนผลต่อช่อดอกมากที่ สุด สาหรับ
น้ ากลั่ น ในขณะที่ ก ารฉีด พ่ น ช่ อดอกด้ ว ย GA3 ในระดั บ ด้านการพัฒนาของผลหลังจากการติดผล พบว่าการฉีดพ่น
ความเข้มข้นที่ต่ากว่าหรือสูงกว่า 100 มก./ลิตร มีผลต่อ ช่อดอกด้วย GA3 ความเข้มข้น 100 มก./ลิตร ในระยะดอก
น้าหนักสดของผลต่อช่อดอกที่ต่ากว่า บาน ช่วยส่งเสริมให้มีน้ าหนั กสดต่อผล และความหนาของ
จากผลการศึกษาในครั้งนี้แสดงให้เห็นว่ามะเขือ เนื้อผลมากที่สุด อย่างไรก็ตามลักษณะทางการตลาดที่สาคัญ
เทศพันธุ์เรนเจอร์ที่ถูกใช้เป็นพืชทดลอง มีการตอบสนอง คือ น้าหนักของผลต่อช่อดอก พบว่าการฉีดพ่นช่อดอกด้วย
ด้านจานวนผลต่อช่อดอกในระดับความเข้มข้นค่อนข้างสูง GA3 ความเข้มข้น 0 มก./ลิตร หลังดอกบาน 4 วัน เป็นระดับ
นอกจากนี้แล้วยังพบอีกว่าการฉีดพ่น GA3 ในระยะหลัง ความเข้มข้นและระยะการฉีดพ่นที่แนะนา สาหรับการผลิต
ดอกบาน 2 วัน มีผลต่อจานวนผลต่อช่อดอก เนื่องจาก มะเขื อเทศพั นธุ์ เรนเจอร์ในฤดู ร้อนในสภาพกระถางปลู ก
ในระยะดังกล่าวการถ่ายเรณู ชั กน าให้มี การเพิ่ม ขึ้น ของ เนื่องจากมีค่าใช้จ่ายต่าที่สุด
9
วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร 37(2): 1-11
10
Journal of Agri. Research & Extension 37(2): 1-11
Kumar, A., T.K. Biswas, N. Singh and E.P Lal. Nester, J.E. and J.A.D. Zeevaart. 1988. Flower
2014. Effect of gibberellic acid on development in normal tomato and
growth, quality and yield of tomato gibberellin deficient (ga-2) mutant.
(Lycopersicon esculentum Mill.). Am. J. Bot. 75(1): 45-55.
J. Agric. Vet. Sci. 7(7): 28-30. Sasaki, H., T. Yano and A. Yamasaki. 2005.
Kuo, C.G., B.W. Chen, M.H. Chov, C.L. and Reduction of high temperature inhibition
J.S. Tsay. 1978. Tomato Fruit Set at High in tomato fruit set by plant growth
Temperature. pp. 94-108. In regulators. JARQ. 39(2): 135-138.
Proceedings of the 1st International Serrani, J.C., R. Sanjuán, O. Ruiz-Rivero, M. Fos
Symposium on Tropical Tomato. and J.L. Garcia-Martinez. 2007.
Shanhua: Asian Vegetable Research and Gibberellin regulation of fruit set and
Development Center. growth in tomato. Plant Physiol.
Mapelli, S., C. Frova, G. Torti and G.P. Soressi. 145(1): 246-257.
1978. Relationship between set, Sritathanee, K. 1997. Cherry Tomato.
development and activities of growth Advanced Agriculture 12(2): 61-62.
regulators in tomato fruits. Plant and Srivastava, L.M. 2002. Plant Growth and
Cell Physiol. 19(7): 1281-1288. Development: Hormones and
Moore, R., W.D. Clark, K.R. Stern and Environment. Amsterdam: Academic.
D. Vodopich. 1995. Botany. 772 p.
Dubugue, IA: Wm. C. Brown
Communications. 824 p.
Naeem, N., M. Ishtiaq, P. Khan, N. Mohammad,
J. Khan and B. Jamiher. 2001. Effect
of gibberellic acid on growth and yield
of tomato cv. Roma. J. Biol. Sci.
1(6): 448-450.
11