Professional Documents
Culture Documents
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
1 ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
Βασικό Δόγμα
Πολεμικής
Αεροπορίας
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ
ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ
Μά ρτι ο ς 2023
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ 1
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ
ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ
Μάρτιος 2023
ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Η έλευση του Αεροπορικού Όπλου στις αρχές του προηγούμενου αιώνα άλλαξε
ριζικά τη φύση του Πολέμου. Η αξιοποίηση της τρίτης διάστασης έδωσε νέες δυνατό-
τητες και επέδρασε καταλυτικά στην έκβαση των ένοπλων συγκρούσεων που ακολού-
θησαν.
Η Πολεμική Αεροπορία, φορέας της Αεροπορικής Ισχύος και ένας από τους πλέον
σημαντικούς πυλώνες εφαρμογής της εθνικής στρατηγικής, παρέχει στην πολιτική και
στρατιωτική ηγεσία μεγάλο εύρος στρατιωτικών επιλογών για την επίτευξη των εθνικών
στόχων, ενώ την ίδια στιγμή προσφέρει καθημερινά πολύτιμες υπηρεσίες στο κοινωνικό
σύνολο.
Καθώς επιδρά σε όλα τα πεδία του πολέμου, η Αεροπορική Ισχύς καθίσταται βα-
σικός συντελεστής αποτροπής για τη Χώρα, διασφαλίζοντας την εθνική ακεραιότητα
και τα κυριαρχικά δικαιώματα έναντι κάθε επιβουλής.
Η πραγμάτωση των ανωτέρω είναι εφικτή χάρις στο Προσωπικό της ΠΑ, το οποίο,
με πλήρη συναίσθηση της ευθύνης του απέναντι στην πατρίδα, υπηρετεί την αεροπο-
ρική ιδέα με προσήλωση, επαγγελματισμό και αυταπάρνηση στοχεύοντας πάντα στην
τελειότητα.
Αρχηγός
4 ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ................................................................................ 4
ΕΙΣΑΓΩΓΗ............................................................................................................. 6
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο...................................................................................................... 8
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ.......................... 9
1.1 Αποστολή.................................................................................................. 9
1.2 Η Αεροπορική Ισχύς........................................................................... 9
1.2.1 Έννοια – Χαρακτηριστικά.................................................................. 9
1.2.2 Αεροπορική Ισχύς και Στρατηγική..................................................... 11
1.2.3 Αεροπορική Ισχύς και Αποτροπή....................................................... 12
1.2.4 Αρχές Αεροπορικής Ισχύος................................................................ 13
1.2.5 Αρχές Πολέμου και Αεροπορική Ισχύς............................................... 15
1.2.6 Αεροπορική Ισχύς στο Διακλαδικό περιβάλλον................................. 16
1.2.7 Αεροπορική Ισχύς και Διάστημα........................................................ 17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2o..................................................................................................... 20
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ............... 21
2.1 Λειτουργίες ΠΑ........................................................................................ 21
2.1.1 Περίοδος Ειρήνης.............................................................................. 21
2.1.2 Περίοδος Έντασης - Κρίσης.............................................................. 23
2.1.3 Περίοδος Γενικευμένης Σύρραξης - Πολέμου................................... 23
2.2 Αεροπορικός Έλεγχος.............................................................................. 24
2.2.1 Επίπεδα Αεροπορικού Ελέγχου.......................................................... 24
2.2.2 Επίτευξη Αεροπορικού Ελέγχου......................................................... 25
2.2.3 Παράγοντες Αεροπορικού Ελέγχου................................................... 26
2.2.4 Επιθυμητός Αεροπορικός Έλεγχος για την ΠΑ.................................. 26
2.3 Προϋποθέσεις Αποτελεσματικότητας..................................................... 27
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3o..................................................................................................... 32
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ..................................................................................... 33
3.1 Γενικά....................................................................................................... 33
3.2 Διοίκηση................................................................................................... 33
3.2.1 Βασικές Αρχές Διοίκησης................................................................... 33
3.2.2 Μορφές Διοίκησης............................................................................. 34
3.2.3 Αλυσίδα Διοίκησης και Αρμοδιότητες στην ΠΑ.................................. 36
3.3 Διοίκηση και Έλεγχος............................................................................... 37
3.3.1 Λειτουργίες του Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου........................ 39
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο...................................................................................................... 40
ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ.................................................................. 41
4.1 Προσωπικό............................................................................................... 41
4.1.1 Θεμελιώδεις Αξίες.............................................................................. 41
4.1.2 Αεροπορική Νοοτροπία..................................................................... 42
4.2 Επιλογή Προσωπικού............................................................................... 43
4.3 Εκπαίδευση.............................................................................................. 43
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ 5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο.............................................................................................................. 54
ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ................................................................................... 55
5.1 Σκοπός Αεροπορικών Επιχειρήσεων.............................................................. 55
5.2 Κατηγορίες Αεροπορικών Επιχειρήσεων....................................................... 55
5.2.1 Επιχειρήσεις εναντίον Αεροπορικής Ισχύος [Counter
Air Operations (CAO)]............................................................................... 56
5.2.2 Στρατηγικές Αεροπορικές Επιχειρήσεις [Strategic Air
Operations (SAO)].................................................................................... 57
5.2.3 Επιχειρήσεις Αεροπορικών Δυνάμεων Επ’ Ωφελεία Χερσαίων
Επιχειρήσεων [Air Power Contribution to Counter-Land
Operations (APCLO)]................................................................................ 58
5.2.4 Επιχειρήσεις Αεροπορικών Δυνάμεων Επ’ Ωφελεία Θαλάσσιων
Επιχειρήσεων [Air Power Contribution to Maritime
Operations (APCMO)]............................................................................... 59
5.2.5 Αεροπορικές Επιχειρήσεις Υποστήριξης [Supporting Air
Operations (SUAO)].................................................................................. 59
5.3 Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (μηΕΑ) στις Αεροπορικές
Επιχειρήσεις................................................................................................... 63
5.4 Διασύνδεση των Αεροπορικών Επιχειρήσεων με τον Κυβερνοχώρο........... 64
5.5 Διασύνδεση των Αεροπορικών Επιχειρήσεων με το Διάστημα ................... 64
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ............................................................................................ 67
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Βασικό Δόγμα της ΠΑ αποτυπώνει τις θεμελιώδεις και διαχρονικές Αρχές και Αξίες, βάσει
των οποίων η ΠΑ κατευθύνει τις ενέργειές της για την προβολή και εφαρμογή Αεροπορικής Ισχύος
προς επίτευξη της Αποστολής της.
Βασίζεται στη συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία, που έχουν αποκτηθεί από τη χρήση του
Αεροπορικού Όπλου στην πάροδο του χρόνου.
Επιπρόσθετα, αποτελεί ένα χρήσιμο εγχειρίδιο για τα στελέχη των υπολοίπων Κλάδων των
Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ), ώστε να γνωρίσουν τις ιδιαιτερότητες του Αεροπορικού Όπλου και τον
τρόπο εφαρμογής της Αεροπορικής Ισχύος.
Σκοπός του Βασικού Δόγματος είναι να καθορίσει ένα πλαίσιο εννοιών, αρχών και κατευθύν-
σεων παρέχοντας απαντήσεις στα κάτωθι ερωτήματα:
«Ποιοι» είμαστε, δηλαδή ποιες είναι οι θεμελιώδεις Αξίες του προσωπικού της ΠΑ.
«Τί» κάνουμε, δηλαδή ποια είναι η Αποστολή μας.
«Γιατί» το κάνουμε, δηλαδή ποιος είναι ο πρωταρχικός σκοπός της ΠΑ ως όπλου και
πώς η ΠΑ υποστηρίζει τους στόχους της εθνικής πολιτικής και στρατηγικής.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 7
Η ανάπτυξη της Αεροπορικής Ισχύος αποτελεί ξεχωριστή πρόκληση για την ΠΑ λόγω της στρα-
τηγικής θέσης που κατέχει η Χώρα στη ΝΑ Ευρώπη, στα Βαλκάνια, στη ΝΑ Μεσόγειο και της γε-
ωγραφικής της εγγύτητας με τη Μέση Ανατολή, περιοχές που ιστορικά χαρακτηρίζονται από
αστάθεια και ρευστότητα.
Ειδικότερα, η Ελλάδα αποτελεί στόχο αναθεωρητισμού, που επιχειρεί να θέσει υπό αμφισβή-
τηση την εθνική της κυριαρχία και την απρόσκοπτη άσκηση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων,
όπως αυτά απορρέουν από τις διεθνείς συνθήκες και το διεθνές δίκαιο.
Η ιστορία της πολεμικής αρετής των Ελλήνων είναι πολύ πλούσια, αξιοθαύμαστη και τυγχάνει
παγκόσμιας αναγνώρισης. Η χρήση του αεροσκάφους στην Ελλάδα, με την ιδιότητα της πολεμι-
κής μηχανής, ξεκίνησε το 1912 και πλέον μετρά περισσότερο από έναν αιώνα προσφοράς, έχον-
τας να επιδείξει λαμπρές σελίδες δόξας. Το προσωπικό της ΠΑ συνεχίζει την ένδοξη αυτή ιστορία
πολεμικής αρετής και στόχος του παρόντος Δόγματος είναι να συνεισφέρει σε αυτή την κατεύ-
θυνση.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
Ο ρόλος της ΠΑ
Βασικές Αρχές
Αεροπορικής Ισχύος
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
9
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
«ΑΙΕΝ ΥΨΙΚΡΑΤΕΙΝ»
(Πάντοτε να κυριαρχείτε στα ύψη) 1
1.1 Αποστολή
Αποστολή της ΠΑ είναι η άρτια οργάνωση, εξοπλισμός και εκπαίδευση του προσωπικού
με σκοπό την ανάπτυξη Αεροπορικής Ισχύος, ικανής να συμβάλλει στην «ΑΠΟΤΡΟΠΗ», να διεξά-
γει άμεσα εντατικές και παρατεταμένες αεροπορικές επιχειρήσεις για την απόκτηση και διατή-
ρηση αεροπορικής υπεροχής, να διασφαλίζει την αεράμυνα της χώρας, να παρέχει αεροπορική
προστασία και υποστήριξη στις επιχειρήσεις των άλλων Κλάδων των ΕΔ, ώστε να συνεισφέρει
στην επίτευξη των εθνικών στόχων.
Επιπλέον, η ΠΑ:
Εκτελεί αποστολές επιτήρησης και αστυνόμευσης του FIR Αθηνών και συμμαχικών
χωρών σε εθνικό και νατοϊκό πλαίσιο.
Συμμετέχει σε πολυεθνικές επιχειρήσεις και αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας-
ανακούφισης σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, με σκοπό την προαγωγή της Διεθνούς Ει-
ρήνης και Ασφάλειας.
Επιτελεί σημαντικό έργο επ’ ωφελεία του κοινωνικού συνόλου (αεροπυρόσβεση,
έρευνα και διάσωση, αεροδιακομιδές ασθενών, αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών κ.ά.).
1
Η φράση αυτή αποδίδεται στον Αντισμήναρχο (αργότερα Υποπτέραρχο) Σπύρο Παπασπύρο, Διοικητή του Κέντρου Κατάταξης
στη Βάση της Γάζας, ο οποίος, στην Ημερήσια Διαταγή της 5ης Οκτωβρίου 1941, καλωσόρισε στην Αίγυπτο το προσωπικό της
335 Μοίρας, της πρώτης ελληνικής Μοίρας μαχητικών αεροσκαφών στη Μέση Ανατολή.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
10
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
Με την ευχέρεια που της δίνει η αξιοποίηση της τρίτης διάστασης, έχει ως
κύρια χαρακτηριστικά, τα οποία αποτελούν και πλεονεκτήματα, την ταχύτητα, τη δυνατότητα
εποπτείας και ευρείας αντίληψης του πεδίου, την αυξημένη ακτίνα δράσης, την ευελιξία, την
ακρίβεια, το ρυθμό και την αυξημένη αποτελεσματικότητα των όπλων της.
2
Το πληροφοριακό περιβάλλον αποτελείται από το σύνολο μεμονωμένων ατόμων, οργανισμών και συστημάτων που συλλέγουν,
επεξεργάζονται και διανέμουν πληροφορίες .
3
Ο Κυβερνοχώρος είναι ένα παγκόσμιο πεδίο (global domain) εντός του πληροφοριακού περιβάλλοντος, αποτελούμενος από
ένα δίκτυο αλληλοεξαρτώμενων και διασυνδεδεμένων υποδομών πληροφοριακής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένου του Διαδι-
κτύου, των δικτύων τηλεπικοινωνιών, των συστημάτων πληροφορικής, των ενσωματωμένων επεξεργαστών (processors) των ελεγ-
κτών (controllers).
4
Είναι το περιβάλλον εντός του οποίου γίνεται επιχειρησιακή χρήση του Η/Μ φάσματος, το οποίο αφορά στη συνολική και τα-
κτική κατανομή των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων σύμφωνα με τη συχνότητα και το μήκος
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ11:: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
Θεάτρου Πολέμου. Ο βέλτιστος δε χώρος για την εξόντωσή της δεν είναι ο αέρας, αλλά το έδα-
φος και πριν αυτή προλάβει να δράσει.
Η Αεροπορική Ισχύς παράγει αποτελέσματα και στα τρία επίπεδα του πολέ-
μου: το Στρατηγικό, το Επιχειρησιακό και το Τακτικό. Το Στρατηγικό καθορίζει για ποιο λόγο και
με ποια μέσα διεξάγεται η σύγκρουση. Το Επιχειρησιακό καθορίζει τον τρόπο ενεργείας, τη σειρά
και τη διάρκεια εμπλοκής των δυνάμεων στη σύγκρουση, ενώ το τακτικό το πώς παράγονται τα
αποτελέσματα από τις διενεργούμενες επιχειρήσεις. Οι τακτικές ενέργειες της Αεροπορικής
Ισχύος δύνανται να προσβάλλουν στρατηγικά Κέντρα Βάρους, ζωτικούς στόχους και κρίσιμα
τρωτά σημεία του αντιπάλου και να επιφέρουν άμεσα επιχειρησιακού ή/και στρατηγικού επιπέ-
δου αποτελέσματα, επιτυγχάνοντας αποτροπή, πειθαναγκασμό ή άρνηση θετικής έκβασης για
τον αντίπαλο. Ως εκ τούτου, η κατανόηση σε βάθος των επιδράσεων της Αεροπορικής Ισχύος
5
Καιρικές συνθήκες και φυσικές καταστροφές.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
12
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
στο επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο είναι καθοριστική για την ορθή εφαρμογή της.
Η φύση του πολέμου δεν έχει αλλάξει διαχρονικά. Ωστόσο, ο αδιάκοπος αν-
ταγωνισμός ισχύος στο διεθνές σύστημα και η εμφάνιση νέων μορφών απειλών
(ασύμμετρων/υβριδικών) από κρατικούς ή μη δρώντες έχουν κάνει ασαφή τα όρια μεταξύ ει-
ρήνης, έντασης/κρίσης και πολέμου. Ειδικότερα, στην περίπτωση της Χώρας μας, η συνεχής
και έμπρακτη αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, όπως
αυτά απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο, καθιστούν ακόμη πιο δυσχερή το διαχωρισμό της ει-
ρήνης από την περίοδο έντασης/κρίσης.
Η ΠΑ, στο ανωτέρω πλαίσιο, καλείται κατά την περίοδο της ειρήνης να αντι-
μετωπίζει με τα μέσα της, ενεργά και σε καθημερινή βάση, τις αεροπορικές δυνάμεις του αντι-
πάλου επί του πεδίου. Περιοδικά, η κατάσταση αυτή παρουσιάζει φάσεις κλιμάκωσης, που σε
ορισμένες περιπτώσεις έχουν οδηγήσει σε κρίση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάγκη τήρησης
διαρκούς ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κάθε ενδεχόμενου, ακόμη και αυτού της Γενικευ-
μένης Σύρραξης
Ως εκ τούτου, οι λειτουργίες της ΠΑ εντάσσονται στις τρεις ακόλουθες περιό-
δους:
Περίοδος Ειρήνης
Περίοδος Έντασης - Κρίσης
Περίοδος Γενικευμένης Σύρραξης - Πόλεμος
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
13
ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ11:: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
«[…] Αλλά όποιος, θέλοντας και μη, υιοθέτησε αμυντική στρατηγική στο ιστορικό και στο
πολιτικό επίπεδο, δεν είναι γι’ αυτόν και μόνο το λόγο υποχρεωμένος να υιοθετήσει
αμυντική πολιτική και στο στρατιωτικό επίπεδο […]»
(Θεωρία Πολέμου) Π. Κονδύλης
Το Εθνικό Στρατηγικό Δόγμα της Χώρας, όπως καθορίζεται στην Πολιτική Εθνι-
κής Άμυνας (ΠΕΑ), είναι αμυντικό/αποτρεπτικό. Η ΠΑ συμβάλλει στην επίτευξη της αποτροπής
αναπτύσσοντας και διατηρώντας από τον καιρό της ειρήνης επαρκή και αξιόπιστη Αεροπορική
Ισχύ, ικανή να επιφέρει στον αντίπαλο μη αποδεκτό κόστος σε περίπτωση επίθεσης.
Η επίδειξη και προβολή της Αεροπορικής Ισχύος της ΠΑ, στο πλαίσιο εθνικών
και διεθνών δραστηριοτήτων, αλλά και η δυναμική αντιμετώπιση οποιασδήποτε πρόκλησης κατά
την ειρηνική περίοδο στέλνουν το μήνυμα στον αντίπαλο ότι θα είναι μάταιη μια ενδεχόμενη
αντιπαράθεση, ενισχύοντας, μ’ αυτόν τον τρόπο, την αποτρεπτική ισχύ της Χώρας.
6
Εffect based approach.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
14
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
όλα τα επίπεδα και πεδία του πολέμου. Τα επιθυμητά αποτελέσματα καθορίζουν με τη σειρά
τους το είδος των όπλων και τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν. Η αποτελεσματική χρήση της
Αεροπορικής Ισχύος προϋποθέτει τη σε βάθος κατανόηση των βασικών Αρχών που την διέπουν,
όπως αυτές αναλύονται παρακάτω:
Προτεραιότητα
Με ευθύνη του Αεροπορικού Διοικητή, η Αεροπορική Ισχύς πρέπει να
εφαρμόζεται με κατάλληλη προτεραιοποίηση και κατανομή των Αεροπορικών Δυνάμεων για την
επίτευξη των ΑΝΣΚ του Διακλαδικού Διοικητή, με σταθερή επιδίωξη το μέγιστο επιχειρησιακό
όφελος.
Ισορροπία
Ο Αεροπορικός Διοικητής είναι ο μοναδικός που δύναται να κατανοήσει
και να καθορίσει τη βέλτιστη αναλογία αμυντικών και επιθετικών αεροπορικών επιχειρήσεων,
καθώς επίσης και την ισόρροπη εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος στα τρία επίπεδα του πολέ-
μου για την επίτευξη των ΑΝΣΚ του Διακλαδικού Διοικητή. Επίσης, είναι εκείνος, ο οποίος, κατά
την εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος, προβαίνει στη στάθμιση και στον κατάλληλο συγκερασμό
των παρουσιαζόμενων ευκαιριών, της αναγκαιότητας, της αποτελεσματικότητας και της απο-
δοτικότητας, σε συνάρτηση πάντα με τον κίνδυνο για τις φίλιες δυνάμεις.
Η εμπειρία του πολέμου έχει αναδείξει μια σειρά από αρχές που διέπουν τη
διεξαγωγή του, οι οποίες, χωρίς να χαρακτηρίζονται από την ακαμψία των φυσικών νόμων, συμ-
βάλλουν στην καλύτερη κατανόησή του. Η εφαρμογή αυτών των αρχών συνθέτει αυτό το οποίο
είναι γνωστό ως «Τέχνη του Πολέμου». Οι αρχές Αεροπορικής Ισχύος, όπως αυτές αναλύθηκαν
παραπάνω, αποτυπώνουν την αεροπορική διάσταση του πολέμου και λειτουργούν συμπληρω-
ματικά προς τις Αρχές Πολέμου. Η συσχέτιση των Αρχών Πολέμου με την Αεροπορική Ισχύ περι-
γράφεται στον παρακάτω πίνακα:
Συμπερασματικά, η εκ-
μετάλλευση του Διαστήματος έχει αυξήσει
κατακόρυφα τις στρατιωτικές δυνατότη-
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
19
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ
τες των κρατών και, γι’ αυτό, έχει καταστεί ένα νέο πεδίο ανταγωνισμού. Η διασύνδεση της Αε-
ροπορικής Ισχύος με το Διάστημα (όπως αναλύεται στο 5ο Κεφ.) και τα μέσα που αυτό παρέχει
προσφέρουν στην ΠΑ ευκαιρίες ανάπτυξης νέων δυνατοτήτων.
Σύνοψη
Η Αεροπορική Ισχύς συμβάλλει στην Αποτροπή από τον καιρό της ειρήνης, ενώ δίνει
λυσιτελείς προσεγγίσεις σε Τακτικά, Επιχειρησιακά αλλά και Στρατηγικά προβλήματα σε
περίοδο γενικευμένης σύρραξης-πολέμου.
Η βαθιά γνώση των χαρακτηριστικών της Αεροπορικής Ισχύος, των Αρχών χρησιμο-
ποίησής της, των περιορισμών και επιδράσεών της είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τον
καθορισμό του βέλτιστου τρόπου χρησιμοποίησης των Αεροπορικών Δυνάμεων προκει-
μένου να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα και στα τρία επίπεδα του πολέμου.
Ο Διοικητής των Αεροπορικών Δυνάμεων είναι αυτός που διαθέτει την απαιτούμενη
γνώση και εμπειρία σχετικά με την εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος και κατά συνέπεια
είναι ο πλέον κατάλληλος να εισηγηθεί στον Διακλαδικό Διοικητή τον βέλτιστο τρόπο εκ-
μετάλλευσής της για την επίτευξη των Εθνικών ΑΝΣΚ
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
20
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Ο ρόλος της ΠΑ
Λειτουργίες της ΠΑ -
Βασικές Αρχές
Προϋποθέσεις
Αεροπορικής Ισχύος
Αποτελεσματικότητας
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
21
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2o
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ -
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
2.1 Λειτουργίες ΠΑ
λου των προβλέψιμων κινδύνων με στόχο την Ασφάλεια Πτήσεων και Εδάφους.
Εκπόνηση απλών, κατανοητών και ρεαλιστικών Επιχειρησιακών Σχεδίων,
τα οποία ενσωματώνουν οικεία εμπειρία από προηγούμενες κρίσεις στην περιοχή μας, αλλά και
την εμπειρία και τα συμπεράσματα από τις Αεροπορικές Επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Εκπόνηση Δογμά-
των, θεσμικών κειμένων και διαταγών, τα
οποία ευθυγραμμίζονται με τις αρχές και
κατευθύνσεις του παρόντος.
Σχεδιασμό και ανά-
πτυξη της Αεροπορικής Ισχύος, σε μεσο-
πρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα,
σύμφωνα με τις επιχειρησιακές απαιτήσεις
και τις πραγματικές και δυνητικές απειλές.
Εκπόνηση και Υποβολή τεκμηριωμένων και ορθολογικών (δημοσιονομικά
δεδομένα, Κόστος Κύκλου Ζωής) απαιτήσεων, που αφορούν στην προμήθεια ή/και εκσυγχρο-
νισμό μέσων, υλικών και υποδομών, οι οποίες, λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογικές εξελίξεις,
αποβλέπουν στη διαρκή και ισορροπημένη ανάπτυξη όλων των τομέων της Αεροπορικής Ισχύος
και στην εξασφάλιση τουλάχιστον ποιοτικής υπεροχής, ικανής να αντιμετωπίσει τις υφιστάμενες
και μελλοντικές απειλές.
Ανάπτυξη αποτελεσματικού και σύγχρονου συστήματος Διοικητικής Μέ-
ριμνας – Υποστήριξης Αεροπορικών Δυνάμεων.
Επιλογή, πρόσληψη, εκπαίδευση και ανάπτυξη του κατάλληλου ανθρώπι-
νου δυναμικού για την ΠΑ μέσω αυστηρά καθορισμένων κριτηρίων.
Αξιολόγηση προσωπικού και διαδικασιών για την αποτύπωση της απόδο-
σης και αποτελεσματικότητάς τους, με σκοπό τη συνεχή βελτίωση αυτών.
Καθορισμό διαδικασιών και αρμοδιοτήτων, ανά ειδικότητα και θέση ερ-
γασίας, σύμφωνα με τις εξελισσόμενες ανάγκες-απαιτήσεις της ΠΑ.
Αξιοποίηση του προ-
σωπικού στις κατάλληλες θέσεις, βάσει των
προσόντων του και αναλόγως των αναγκών.
Συμμετοχή σε ασκή-
σεις σε διμερές - πολυμερές και συμμαχικό
επίπεδο. Ιδιαίτερα η σχεδίαση και διεξαγωγή
των εν λόγω ασκήσεων με ανάληψη ρόλου ως
φιλοξενούσα Χώρα, προβάλει την ΠΑ, αναδει-
κνύει τον στρατηγικό της ρόλο και υποστηρί-
ζει την δημιουργία στρατηγικών συμμαχιών.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
23
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ως κάτωθι:
7
Σύμφωνα με Κεφ. 5
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
24
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
8
Η από αέρος απειλή περιλαμβάνει Α/Φ, Ε/Π, μηΕΑ (οπλισμένα και μη), βαλλιστικούς πυραύλους, περιπλανώμενα πυρομαχικά
και πυραύλους πλεύσης.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
25
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
9
Attrition rate
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
26
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Η Αεροπορική Ισχύς για να είναι επαρκής και αποτελεσματική προϋποθέτει την ανά-
πτυξη από τον καιρό της ειρήνης των κάτωθι δυνατοτήτων:
Διαλειτουργικότητα
Αφορά, καταρχάς, στην τεχνική δυνατότητα Συστημάτων, Μονάδων και Δυνά-
μεων να διασυνδέονται, να επικοινωνούν, να ανταλλάσσουν δεδομένα και πληροφορίες σε πραγ-
ματικό χρόνο, ώστε να έχουν πρόσβαση σε κοινή επιχειρησιακή εικόνα και να επιχειρούν από
κοινού αποτελεσματικά. Η διαλειτουργικότητα συνιστά διαρκή επιδίωξη τόσο σε Κλαδικό όσο
και σε Διακλαδικό επίπεδο.
Παράλληλα, αφορά και στην ικανότητα Επιτελείων και Τμημάτων των Κλάδων των
ΕΔ να συνεργάζονται αρμονικά, χρησιμοποιώντας κοινή γλώσσα, ορολογία, κοινές διαδικασίες
και πρότυπα εκπαίδευσης, έχοντας αναπτύξει συναντίληψη των διακλαδικών επιχειρήσεων σε
εθνικό και σε πολυεθνικό επίπεδο.
Αυτή η δυνατότητα είναι κρίσιμος παράγοντας για την αποδοτική χρησιμοποίηση
των Αεροπορικών Δυνάμεων, αλλά και απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη του βέλτιστου
αποτελέσματος διακλαδικής συνέργειας. Η διαλειτουργικότητα ολοκληρώνεται μέσα από ένα
ενιαίο Σύστημα Διοίκησης – Ελέγχου, με κοινά δίκτυα συλλογής, επεξεργασίας και διανομής
πληροφοριών, κοινό σύστημα διευκρίνισης, καθώς και εναλλαξιμότητα μέσων και οπλικών συ-
στημάτων.
Αμοιβαία Υποστήριξη
Αφορά στην αλληλοδιάθεση πόρων μεταξύ Μονάδων, με σκοπό την επίτευξη ενι-
αίας προσπάθειας, ευελιξίας και ανθεκτικότητας κατά την εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος.
Για τον σκοπό αυτό, σύμφωνα με την επιχειρησιακή σχεδίαση από τον καιρό της ειρήνης, εξα-
σφαλίζονται τα ακόλουθα:
Κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού στην επανεξυπηρέτηση και επανε-
ξοπλισμό Α/Φ σε όλα τα Α/Δ της ΠΑ.
Τήρηση των απαραίτητων πολεμικών αποθεμάτων σε εφόδια και υλικά.
Επαρκής δυνατότητα μεταφοράς προσωπικού, μέσων και υλικών για την κά-
λυψη των αναγκών των Μονάδων της ΠΑ στη βάση της αμοιβαίας υποστήριξης.
Ανθεκτικότητα (Resilience)
Αφορά στην ιδιότητα της αεροπορικής δύναμης να επιτυγχάνει απορρόφηση
πληγμάτων, επιβίωση, πλήρη και ταχεία ανάκτηση των λειτουργιών της και ειδικότερα την ικα-
νότητα να διεξάγει επιχειρήσεις. Η ανθεκτικότητα επιτυγχάνεται μέσω της εναλλαξιμότητας
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
28
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
και εφεδρικότητας των μέσων, καθώς και της αποτελεσματικότητας των μέτρων παθητικής10
και ενεργούς11 αεράμυνας.
Ενδεικτικά μέτρα παθητικής αεράμυνας είναι αυτά που αφορούν στην Αραίωση-Διασπορά, Παραλλαγή-Απόκρυψη-Παραπλά-
10
νηση, Θωράκιση, Έλεγχο εκπομπών, Μείωση της Αποκάλυψης, Συσκότιση, Χαμηλή Ανιχνευσιμότητα, Κινητικότητα.
11
Α/Φ αεράμυνας και Α/Α συστήματα.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
29
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Ετοιμότητα αντίδρασης
Οι Αεροπορικές Δυνάμεις, λόγω της μορφολογίας του εδάφους, των ιδιαίτερων γε-
ωγραφικών χαρακτηριστικών και της στρατηγικής θέσης της Χώρας στην ευρύτερη περιοχή της
Ανατολικής Μεσογείου, οφείλουν να διατηρούν υψηλή ετοιμότητα αντίδρασης12, διότι είναι ο
Κλάδος των ΕΔ ο οποίος δύναται να επιχειρήσει άμεσα σε όλη την επικράτεια. Ως εκ τούτου,
αποτελούν την ουσιαστική αποτρεπτική δύναμη της Χώρας μας σε περίπτωση άμυνας και αν-
τεπίθεσης, αλλά και σε περίπτωση προληπτικής δράσης.
Το επίπεδο ετοιμότητας ακολουθεί σταδιακή και αναλογική κλιμάκωση με απλές
διαδικασίες. Προκειμένου να εξασφαλίζεται άμεση και αποτελεσματική αντίδραση, θα πρέπει
σε σύντομο χρονικό διάστημα να επιτυγχάνεται, με την κατάλληλη ανάπτυξη των δυνάμεων,
επίπεδο πλήρους ετοιμότητας για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων, για τη διασφάλιση ευνοϊκής επι-
χειρησιακής γεωμετρίας σε όλο το Θέατρο Επιχειρήσεων. Η επαύξηση ετοιμότητας αφορά στο
σύνολο του προσωπικού και των Μονάδων, προκειμένου να εξυπηρετείται η αμοιβαία υποστή-
ριξη και η ενότητα προσπάθειας.
Εκπαίδευση
Η συνεχής και ρεαλιστική εκπαίδευση αποτελεί απαράβατη προϋπόθεση για την
απόκτηση της απαραίτητης επιχειρησιακής ικανότητας και ετοιμότητας. Η επιχειρησιακή ικα-
νότητα των Αεροπορικών Δυνάμεων συνδέεται άμεσα με την ικανότητα του προσωπικού να-
συντηρεί, να χειρίζεται και να εκμεταλλεύεται αποτελεσματικά και ολοκληρωμένα τα διαθέσιμα
μέσα. Η συνεχής τεχνολογική εξέλιξη των αεροπορικών μέσων και οπλισμού δημιουργεί νέα δε-
δομένα στη διεξαγωγή των αεροπορικών επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου, η μαχητική ικανότητα
του προσωπικού επιτυγχάνεται, συντηρείται και βελτιώνεται με τη συνεχή εκπαίδευση και την
πρακτική εξάσκηση σε ασκήσεις που προσομοιάζουν, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, στις πραγμα-
τικές συνθήκες μάχης.
Η εκπαίδευση πρέπει να είναι σταδιακή, να εκτελείται με ασφάλεια και με μετρή-
σιμα αποτελέσματα, έτσι ώστε να συνοδεύεται από συνεχή ανατροφοδότηση της ατομικής και
ομαδικής επίδοσης, με σκοπό τη συνεχή βελτίωση των ικανοτήτων του προσωπικού.
Επικοινωνίες
Οι επικοινωνίες αποτελούν βασικό παράγοντα τόσο για την άσκηση αποτελεσμα-
τικής Διοίκησης και Ελέγχου των Αεροπορικών Δυνάμεων όσο και για την επιτυχή διεξαγωγή
των επιχειρήσεων. Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό πρέπει να μπορούν
να διαλειτουργούν με συστήματα επικοινωνιών των λοιπών Κλάδων των ΕΔ, καθώς και με άλλα
κυβερνητικά, συμμαχικά και πολιτικά συστήματα επικοινωνιών και πληροφορικής. Η κρυπτα-
σφαλισμένη, αδιάλειπτη, ανθεκτική, καθώς και σε πραγματικό χρόνο διασύνδεση Μονάδων και
Μέσων επιτρέπει τη διάχυση των επιχειρησιακών πληροφοριών, συμβάλλει στην κοινή γνώση
και αντίληψη της κατάστασης σε όλα τα επίπεδα πολέμου και συνεπακόλουθα στην ευέλικτη
και αποτελεσματική χρήση της Αεροπορικής Ισχύος.
Η ετοιμότητα αντίδρασης της ΠΑ δοκιμάζεται καθημερινά, καθώς αποτελεί το πρώτο μέσο αντίδρασης και προβολής ισχύος
12
έναντι οποιασδήποτε πρόκλησης ή αμφισβήτησης κυριαρχίας. Είναι ο παράγοντας που διασφαλίζει την Αεράμυνα της χώρας.
Αποτελεί δε την κύρια μορφή Αποτροπής.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
31
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Σκοπός της Αεροπορικής Ισχύος είναι να επιδρά με συγχρονισμό και ρυθμό σε όλα
τα επιχειρησιακά πεδία ώστε να αναγκάζει τον αντίπαλο να αντιδρά ξεχωριστά σε κάθε ένα από
αυτά, εκθέτοντας τις αδυναμίες και τρωτότητες του σε άλλες απειλές.
Σύνοψη
Οι λειτουργίες της ΠΑ, ως απορρέουν από την αποστολή της, ξεκινούν από την περίοδο
της Ειρήνης και κλιμακώνονται σταδιακά σε αυτές που διεξάγονται σε περίοδο Κρίσης-Έν-
τασης έως και σε περίοδο Πολέμου-Γενικευμένης Σύρραξης.
Η κύρια αποστολή της ΠΑ, σε περίοδο επιχειρήσεων, είναι η επίτευξη του απαιτούμε-
νου βαθμού Αεροπορικού Ελέγχου, ενώ συνεχής επιδίωξη του Προσωπικού και της Ηγεσίας
οφείλει να είναι η απόκτηση και η διατήρηση Αεροπορικής Κυριαρχίας.
Σημαντικός παράγοντας για την επικράτηση έναντι του αντιπάλου αποτελεί η πρό-
κληση μέγιστης δυνατής φθοράς στις Αεροπορικές του Δυνάμεις, με ταυτόχρονη διατήρηση
της φίλιας Αεροπορικής Ισχύος.
13
Multi-domain operations capability. Τα Επιχειρησιακά Πεδία (Operational Domains) είναι διακριτές σφαίρες στρατιωτικής
δράσης, οι οποίες περιλαμβάνουν ειδικές επιχειρήσεις για την επίτευξη αντικειμενικών σκοπών βάσει της Αποστολής.
32
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3o
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ
3.1 Γενικά
3.2 Διοίκηση
Διοίκηση είναι η εξουσία που ανατίθεται σε έναν Διοικητή για την επίτευξη της απο-
στολής του. Η ανωτέρω εξουσία αφορά στην αρμοδιότητα και ευθύνη του να καθορίζει τα έργα
και τις προτεραιότητες των υφισταμένων του καθώς και την κατανομή των κατάλληλων Πόρων
- Δυνάμεων προς αυτούς για την επίτευξη συγκεκριμένων ΑΝΣΚ. Ο ακριβής καθορισμός της
Δομής και των σχέσεων Διοίκησης, με σαφείς αρμοδιότητες, ευθύνες και αποστολή, αποτελεί
τον ακρογωνιαίο λίθο για την αποτελεσματική άσκηση της εξουσίας που ανατίθεται σε έναν
Διοικητή.
14
Είναι η εξουσία που εκχωρείται σε έναν Διοικητή για συντονισμό ειδικών λειτουργιών ή δραστηριοτήτων, στις οποίες εμπλέκονται
Δυνάμεις δύο ή περισσοτέρων Κλάδων των ΕΔ ή δύο ή περισσοτέρων Σχηματισμών ή και Μονάδων του ιδίου Κλάδου. Ο έχων την
εξουσία συντονισμού έχει την εξουσιοδότηση να επιβάλει την κρίση του κατά το Συντονισμό των εμπλεκομένων Διοικητών.
15
Είναι η περιορισμένη εξουσία σε σχέση με την Εξουσία Συντονισμού, κατά την οποία ο έχων την ευθύνη συντονισμού δεν έχει
την εξουσιοδότηση να επιβάλει την κρίση του. Σε περίπτωση διαφωνίας, στην οποία αδυνατεί να μεσολαβήσει, αναφέρεται στην
προϊσταμένη αρχή.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
34
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ
Απλή Δομή Διοίκησης, ώστε να είναι ξεκάθαρο έναντι ποιου είναι υπεύ-
θυνος ο καθένας και γιατί.
Ενιαίο Πνεύμα, με το οποίο επιδιώκεται η συναντίληψη, εξασφαλίζεται η
εμπιστοσύνη μεταξύ του Διοικητή και των υφισταμένων του και επιτυγχάνεται ενιαίος τρόπος
δράσης.
Ενότητα Προσπάθειας, η οποία εξασφαλίζει ολοκληρωμένη και αποφασι-
στική χρησιμοποίηση των Δυνάμεων με εστίαση στον αντικειμενικό σκοπό.
Συντονισμός και Συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, προκειμένου να επιτευχ-
θεί ο κοινός αντικειμενικός σκοπός.
Δυνατότητα Εκχώρησης/Μεταβίβασης Εξουσίας. Ένας Διοικητής δύναται
να εκχωρήσει ή να μεταβιβάσει μέρος της εξουσίας του σε υφιστάμενο Διοικητή, αναλόγως της
ανατιθέμενης αποστολής, χωρίς ωστόσο να απαλλάσσεται της ευθύνης για την εκπλήρωση της
αποστολής16.
Πλήρης Διοίκηση
Είναι η εξουσία και ευθύνη ενός Διοικητή να εκδίδει διαταγές, να αναθέτει
έργα, να διευθύνει, να συντονίζει και να ελέγχει υφισταμένους Σχηματισμούς ή Μονάδες των
ΕΔ. Καλύπτει κάθε πλευρά των στρατιωτικών επιχειρήσεων, των διοικητικών θεμάτων και της
Υποστήριξης ΔΜ, στο πλαίσιο της αποστολής του Διοικητή που ασκεί Πλήρη Διοίκηση.
Ο έχων Πλήρη Διοίκηση έχει αρμοδιότητα εκχώρησης οποιασδήποτε μορ-
φής Διοίκησης ή μεταβίβασης Ελέγχου σε κατώτερο επίπεδο διοίκησης. Δεν υφίσταται αρμο-
διότητα εκχώρησης του όλου, δηλαδή της Πλήρους Διοίκησης. Η Επιχειρησιακή Διοίκηση μαζί
με την Διοικητική Διοίκηση συνιστούν την Πλήρη Διοίκηση.
Επιχειρησιακή Διοίκηση
Είναι η εξουσία ενός
Διοικητή να αναθέτει αποστολές και έργα
στους υφισταμένους του Διοικητές, να ανα-
πτύσσει Μονάδες, να αναδιατάσσει Δυνά-
μεις.
Ο έχων Επιχειρη-
σιακή Διοίκηση έχει αρμοδιότητα διατήρη-
σης ή εκχώρησης Τακτικής Διοίκησης και
διατήρησης ή μεταβίβασης Επιχειρησιακού
ή/και Τακτικού Ελέγχου σε ένα ή περισσό-
τερα κατώτερα κλιμάκια διοίκησης. Δεν
υφίσταται αρμοδιότητα εκχώρησης της Επιχειρησιακής Διοίκησης.
16
Γενικά, η Εκχώρηση αναφέρεται στη Διοίκηση, ενώ η Μεταβίβαση στον Έλεγχο.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
35
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ
Επιχειρησιακός Έλεγχος
Είναι η εξουσία, που μεταβιβάζεται σε έναν Διοικητή, να διευθύνει τις
Δυνάμεις, που του έχουν διατεθεί, για την εκπλήρωση συγκεκριμένων αποστολών ή έργων. Δύ-
ναται να αναπτύσσει τις Δυνάμεις αυτές και να διατηρεί ή να εκχωρεί την Τακτική Διοίκηση και
να διατηρεί ή να μεταβιβάζει τον Τακτικό τους Έλεγχο.
Ο έχων Επιχειρησιακό Έλεγχο έχει αρμοδιότητα εκχώρησης της Τακτικής
Διοίκησης ή/και μεταβίβασης του Τακτικού Ελέγχου σε ένα ή περισσότερα κατώτερα κλιμάκια
διοικήσεως. Δεν υφίσταται αρμοδιότητα μεταβίβασης του Επιχειρησιακού Ελέγχου.
Διοικητική Διοίκηση
Είναι η εξουσία ενός Διοικητή επί των υφισταμένων Μονάδων – κλιμακίων
σε διοικητικά θέματα, όπως θέματα προσωπικού, εκπαίδευσης, υποστήριξης ΔΜ, προετοιμασίας
για πόλεμο και ετοιμότητας. Αποτελεί μόνιμη μορφή διοίκησης στο σύστημα της διοικητικής ορ-
γάνωσης και εξακολουθεί να παραμένει σε ισχύ, έστω και αν κάποιες Μονάδες ενταχθούν σε
έτερη επιχειρησιακή οργάνωση για την εκπλήρωση άλλης αποστολής. Η Διοικητική Διοίκηση κλι-
μακώνεται ιεραρχικά από το ανώτατο μέχρι το κατώτερο κλιμάκιο. Ο έχων Διοικητική Διοίκηση
δύναται να μεταβιβάσει τον Διοικητικό Έλεγχο επί συγκεκριμένων θεμάτων για κάλυψη συγκε-
κριμένων επιχειρησιακών και διοικητικών λειτουργιών.
Διοικητικός Έλεγχος
Είναι η εξουσία, που μεταβιβάζεται σε έναν Διοικητή, να ασκεί ορισμένα
διοικητικά καθήκοντα ή συγκεκριμένη υποστήριξη ΔΜ. Πρόκειται για μία περιορισμένη μορφή
Διοικητικής Διοίκησης.
Τακτική Διοίκηση
Είναι η εξουσία, που εκχωρείται σε έναν Διοικητή, να αναθέτει επί μέρους
αποστολές ή έργα στις υπό αυτόν Δυνάμεις για την εκπλήρωση της αποστολής που του έχει ανα-
τεθεί. Περιλαμβάνει την ευθύνη διεξαγωγής των επιχειρήσεων για την εκπλήρωση της ανατε-
θείσας αποστολής και τη δυνατότητα διατήρησης ή μεταβίβασης του Τακτικού Ελέγχου των
εμπλεκομένων Δυνάμεων.
Ο έχων Τακτική Διοίκηση έχει αρμοδιότητα μεταβίβασης Τακτικού Ελέγ-
χου σε ένα ή περισσότερα κατώτερα κλιμάκια Διοίκησης. Δεν υφίσταται αρμοδιότητα εκχώρησης
Τακτικής Διοίκησης.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
36
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ
Τακτικός Έλεγχος
Είναι η εξουσία, που μεταβιβάζεται σε έναν Διοικητή, να ασκεί λεπτομε-
ρειακή και συνήθως τοπική διεύθυνση και έλεγχο των κινήσεων των Μονάδων ή των Δυνάμεων,
που του έχουν διατεθεί, για την εκπλήρωση των ανατιθέμενων αποστολών ή έργων.
Ο έχων Τακτικό Έλεγχο δύναται να τον μεταβιβάσει, στο σύνολό του ή με-
ρικώς, σε ένα ή περισσότερα υφιστάμενα κλιμάκια Διοίκησης.
Ο Α/ΓΕΑ είναι ο Διοικητής των Αεροπορικών Δυνάμεων και υπεύθυνος για την
Αεράμυνα της χώρας. Μετατρέπει το έργο που του αναθέτει ο Α/ΓΕΕΘΑ σε αεροπορικές απο-
στολές και ΑΝΣΚ.
Ασκεί τον Επιχειρησιακό Έλεγχο και Διοικητική Διοίκηση του συνόλου των Δυ-
νάμεων της ΠΑ καθώς και τον Τακτικό Έλεγχο των δυνάμεων Αεράμυνας του Στρατού Ξηράς
και του Πολεμικού Ναυτικού, που είναι ενταγμένες στο Ενοποιημένο Σύστημα Αεράμυνας
(ΕΣΑ/Μ).
Ο Α/ΓΕΑ:
Εκχωρεί στον Αρχηγό Τακτικής Αεροπορίας (Α/ΤΑ) την Τακτική Διοίκηση
και του μεταβιβάζει τον Διοικητικό Έλεγχο των δυνάμεων Τακτικής Αεροπορίας & Αεράμυνας
της ΠΑ και τον Τακτικό Έλεγχο των δυνάμεων Αεράμυνας του Στρατού Ξηράς και του Πολεμικού
Ναυτικού, που είναι ενταγμένες στο ΕΣΑ/Μ. Στο ανωτέρω πλαίσιο εκχώρησης/μεταβίβασης αρ-
μοδιοτήτων, ο Α/ΤΑ ορίζεται ως Διοικητής Αεράμυνας της χώρας.
Εκχωρεί στον Διοικητή Αεροπορικής Υποστήριξης (Δ/ΑΥ) και στον Διοι-
κητή Αεροπορικής Εκπαίδευσης (Δ/ΑΕ) την Τακτική Διοίκηση και τους μεταβιβάζει τον Διοικητικό
Έλεγχο των Αεροπορικών δυνάμεων Υποστήριξης και Εκπαίδευσης, αντίστοιχα.
Η οργάνωση της Διοίκησης της ΠΑ διακρίνεται σε:
Διοικητική Οργάνωση:
Περιλαμβάνει όλους τους Σχηματισμούς και τις Μονάδες της ΠΑ, έχει σκοπό
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
37
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ
την ιεραρχική άσκηση της διοίκησης, την άρτια οργάνωση, τη στελέχωση, τον εξοπλισμό, την
εκπαίδευση, την αξιολόγηση, την προπαρασκευή και ετοιμότητα για πόλεμο των Διοικήσεων και
των Μονάδων καθώς και τη Διοικητική Μέριμνα.
Επιχειρησιακή Οργάνωση:
Έχει σκοπό την εκτέλεση, κατά την ειρήνη και τον πόλεμο, αποστολών και
επιχειρήσεων, που απορρέουν από την αποστολή της ΠΑ, και περιλαμβάνει συγκεκριμένους Σχη-
ματισμούς και Μονάδες της ΠΑ, ανεξαρτήτως της θέσης τους στη Διοικητική Οργάνωση, ως
εξής:
ΚΕΠΙΧ/ΓΕΑ17
ΕΚΑΕ18 -ΑΤΑ/ΚΕΠΙΧ, ΔΑΥ/ΚΕΠΙΧ, ΔΑΕ/ΚΕΠΙΧ
ΑΚΕ19
ΚΕΠΙΧ Μονάδων
Ο Διοικητής, για να είναι σε θέση να ασκεί εξουσία και να λαμβάνει γρήγορα έγκαιρες
και ορθές αποφάσεις, που θα οδηγήσουν στη βέλτιστη εφαρμογή Αεροπορικής Ισχύος, χρειάζε-
ται ένα αποτελεσματικό Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου (Command and Control-C2).
Η ταχύτερη διαδικασία λήψης απόφασης οδηγεί αναπόφευκτα στην επιβολή του τα-
χύτερου ρυθμού επιχειρήσεων στον αντίπαλο και τον αναγκάζει να αντιδρά στο φίλιο Σχέδιο
Ενεργείας.
17
Κέντρο Επιχειρήσεων / Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας
18
Εθνικό Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων: αποτελεί το Κέντρο Τακτικού Ελέγχου των δυνάμεων Αεράμυνας, ενταγμένων στο
ΕΣΑ/Μ καθώς και διαχείρισης Εναέριου Χώρου.
19
Αεροπορικός έλεγχος μέσων αεράμυνας- Κέντρο σύνθεσης και παραγωγής αεροπορικής εικόνας
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
38
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ
Η ασφαλής και συνεχής ροή πληροφοριών, σε πραγματικό χρόνο, μέσω ενός δικτυο-
κεντρικού συστήματος, με τρόπο που δεν δημιουργεί κορεσμό, επιτρέπει το συγκεντρωτικό
έλεγχο και την αποκεντρωτική εκτέλεση, στοιχεία απαραίτητα για την αποτελεσματική διοίκηση
των αεροπορικών δυνάμεων. Έτσι, καθίσταται δυνατή η βέλτιστη λήψη αποφάσεων, καθώς αν-
τιμετωπίζεται το «πρόβλημα» της «ομίχλης του πολέμου», και ελαχιστοποιείται η ικανότητα του
εχθρού να παρεμβαίνει.
20
Σε αυτά, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται, Επικοινωνίες (ενσύρματες, ασύρματες, δορυφορικές), αισθητήρες ψηφιοποίησης
του πεδίου της μάχης (Digital Battlefield), Τακτικά Δίκτυα Δεδομένων (Tactical Data Links - TDLs), AMDC2 (Air Missile Defence
Command and Control) - AirC2 (Air Command and Control)], MDC2 (Multi Domain C2), Συστήματα Συλλογής και Διαχείρισης Πλη-
ροφοριών, Κυβερνοάμυνας, ΔΜ και Διοικητικών λειτουργιών της ΠΑ.
21
Α/Φ 5ης γενιάς, μη επανδρωμένα / αυτόνομα συστήματα, ψηφιοποίηση πεδίου μάχης, τεχνητή νοημοσύνη, Big Data, Virtual/
Augmented Reality.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
39
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ
22
Intelligence Surveillance Target Acquisition & Reconnaissance.
40
Προπαρασκευή
και
Ετοιμότητα
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
41
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο
ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
4.1 Προσωπικό
Οι θεμελιώδεις αξίες της ΠΑ, οι οποίες έχουν διαμορφωθεί στο πέρασμα του
χρόνου, περιλαμβάνουν την Ακεραιότητα του χαρακτήρα, την Προτεραιότητα της Αποστολής
και την Αριστεία.
Η Ακεραιότητα του χαρακτήρα είναι η πίστη και η δέσμευση σε συγκεκρι-
μένες αξίες, οι οποίες αποτελούν το ηθικό και ιδεολογικό υπόβαθρο της συμπεριφοράς του ατό-
μου, που το οδηγούν ενσυνείδητα σε ηθικές,
δίκαιες και αξιοκρατικές πράξεις. Τέτοιες αξίες
είναι το θάρρος, η εντιμότητα, η συνέπεια, η ειλι-
κρίνεια, η αξιοπρέπεια, η ανάληψη ευθύνης, η δι-
καιοσύνη, η αυτογνωσία, ο σεβασμός και ο
αυτοσεβασμός.
Η αναγνώριση και η απο-
δοχή της Προτεραιότητας της Αποστολής εκφρά-
ζεται με την αυταπάρνηση και την τοποθέτηση
των αναγκών της ΠΑ πάνω από προσωπικά και
ιδιοτελή συμφέροντα. Η φύση της αποστολής της
ΠΑ δημιουργεί συνεχείς, υψηλού ρυθμού και, σε
ορισμένες περιπτώσεις, έκτακτες απαιτήσεις. Η
απόδοση προτεραιότητας στην Αποστολή αποτε-
λεί προϋπόθεση για την επιτυχή ανταπόκριση στις
απαιτήσεις αυτές. Οι προσωπικές φιλοδοξίες των
στελεχών της ΠΑ πρέπει να ευθυγραμμίζονται πάντα με τον γενικότερο σκοπό και την Αποστολή
της ΠΑ, αλλά και να έπονται των συμφερόντων της Υπηρεσίας.
Η Αριστεία, ως αξία, εκφράζει τη διαρκή και άοκνη επιδίωξη των στελεχών
για αρτιότητα και τελειότητα. Η προσήλωση στην αρτιότητα και τελειότητα πρέπει να αποτυ-
πώνεται στις επιθυμητές ικανότητες και δυνατότητες, αλλά και σε όλες τις διαδικασίες και λει-
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
42
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
τουργίες της ΠΑ. Επιπλέον, η Αριστεία εκφράζει την άσβεστη δίψα για συνεχή βελτίωση, ανανέ-
ωση, καινοτομία, προσαρμογή στις τεχνολογικές εξελίξεις και στο διαρκώς μεταβαλλόμενο πε-
ριβάλλον, ώστε να επιτυγχάνονται διαρκής αποτελεσματικότητα και υψηλές επιδόσεις.
Ειδικότερα το προσωπικό, για να ανταποκρίνεται πλήρως στις υψηλές απαιτήσεις της αποστολής
της ΠΑ, οφείλει να χαρακτηρίζεται από άρτια επαγγελματική κατάρτιση, ειδικές γνώσεις και πο-
λύπλευρη μόρφωση, μεγάλο ψυχικό σθένος, αντοχή και άριστη φυσική κατάσταση.
Με τον όρο Αεροπορική Νοοτροπία εννοούμε τον ιδιαίτερο τρόπο σκέψης και
δράσης των στελεχών της ΠΑ, ο οποίος έχει προκύψει ως αποτέλεσμα βαθιάς κατανόησης των
χαρακτηριστικών της Αεροπορικής Ισχύος, των μεθόδων εφαρμογής αυτής και της διαχρονικής
επίδρασής της στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων και στην επίτευξη των ΑΝΣΚ του Διακλαδικού
Διοικητή. Αυτός ο ιδιαίτερος τρόπος σκέψης διαμορφώνεται και χαρακτηρίζεται από την ευρεία
αντίληψη του Θεάτρου Επιχειρήσεων, όπως αυτή απορρέει από την κατόπτευση του πεδίου
λόγω ύψους, την εμβέλεια, την ταχύτητα δράσης, την εγγενή επικινδυνότητα της πτήσης, την
υψηλή ετοιμότητα αντίδρασης και την επίδραση της Αεροπορικής Ισχύος σε όλα τα επίπεδα του
Πολέμου.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
43
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
Η τεχνολογική φύση και οι υψηλές απαιτήσεις της αποστολής της ΠΑ απαιτούν στελέχη
με υψηλή κατάρτιση, εκπαίδευση και εξειδίκευση. Για την υλοποίηση αυτής της απαίτησης ακο-
λουθείται μια διαδικασία που αρχίζει με τη στοχευμένη προσέλκυση υποψηφίων και συνεχίζει
με την επιλογή του κατάλληλου προσωπικού. Η προσέλκυση μεγάλου αριθμού υποψηφίων είναι
απαραίτητη για την επιλογή του κατάλληλου και επιθυμητού προσωπικού με υψηλές προδια-
γραφές. Η αντικειμενική ενημέρωση των υποψηφίων και η ακριβής περιγραφή της θέσης εργα-
σίας και της εξέλιξής τους είναι απαραίτητα στοιχεία για την αποθάρρυνση ακατάλληλων
υποψηφίων να συμμετέχουν στη διαδικασία επιλογής.
Η διαδικασία της επιλογής πρέπει να είναι αξιοκρατική και να γίνεται με τη χρήση κα-
τάλληλων επιστημονικών εργαλείων και με τη θέσπιση παραμετροποιημένων κριτηρίων επιλογής,
βασισμένων στις απαιτούμενες ικανότητες και στα επιθυμητά χαρακτηριστικά των στελεχών
ανά ειδικότητα.
4.3 Εκπαίδευση
Η άρτια και στοχευμένη εκπαίδευση του προσωπικού είναι ζωτικής σημασίας προκει-
μένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της αποστολής της ΠΑ στην ειρήνη, στην ένταση-κρίση
και στον πόλεμο. Η εκπαίδευση σε εξειδικευμένα αντικείμενα παρέχει στο προσωπικό τις ικανό-
τητες και δεξιότητες που απαιτούνται για την άριστη εκτέλεση των καθηκόντων του σε κάθε
θέση εργασίας. Οι επιδόσεις του προσωπικού σε όλες τις φάσεις της εκπαίδευσης απαιτείται να
είναι συνδεδεμένες με την εξέλιξή του.
Η πτητική εκπαίδευση
αποτελεί μία από τις πιο βασικές λειτουρ-
γίες της ΠΑ και καθορίζει σημαντικά το επί-
πεδο της μαχητικής ικανότητάς της.
Βασίζεται σε σύγχρονες μεθόδους, παρέχει
τις γνώσεις, τις δεξιότητες, τα απαιτούμενα
προσόντα και την απαραίτητη εμπειρία
στον Ιπτάμενο, λαμβάνοντας υπόψη τις διε-
θνείς πρακτικές εκπαίδευσης, τις επιχειρη-
σιακές απαιτήσεις της ΠΑ, αλλά και τα
διατιθέμενα Α/Φ, συστήματα, μέσα και
υποδομές. Η συνεχής, άρτια και ρεαλιστική εκπαίδευση των Ιπταμένων συμβάλλει τόσο στην
αποτελεσματικότητα όσο και στην επιβιωσιμότητα αυτών.
Στρατηγικό), είναι ο μοναδικός τρόπος για την απόκτηση από το προσωπικό σωματικής και ψυ-
χικής αντοχής στην τραχύτητα του πολέμου, απαραίτητης για την εκτέλεση της αποστολής του,
χωρίς να καμφθεί το ηθικό του.
23
Live-Virtual-Constructive: Αναφέρεται στην εκπαίδευση κατά την οποία επιχειρησιακά στελέχη ασκούνται με μέσα που επιχει-
ρούν σε πραγματικό (Live) περιβάλλον (π.χ. Α/Φ, ΣΑΕ, Α/Α Συστήματα) και σε κατανεμημένους Τακτικούς Εξομοιωτές που λειτουρ-
γούν σε εικονικό (Virtual) περιβάλλον, ενώ το όλο σύστημα υποστηρίζεται από διασυνδεδεμένους Η/Υ (Constructive).
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
46
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
4.4 Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση συνιστά σημαντική λειτουργία της ΠΑ, η οποία υλοποιείται με την μέ-
τρηση της απόδοσης προσωπικού και διαδικασιών και αποβλέπει στη διαμόρφωση των προϋπο-
θέσεων για τον εντοπισμό και την εξάλειψη ατομικών και συστημικών αδυναμιών. Επιπλέον,
αποτελεί σημαντική παράμετρο στη διαδικασία εξέλιξης των στελεχών και θεσμικό εργαλείο για
την ανατροφοδότηση της επιχειρησιακής σχεδίασης και της αξιοκρατικής αξιοποίησης του προ-
σωπικού. Απώτερος σκοπός είναι η βελτίωση της επιχειρησιακής ικανότητας της ΠΑ.
4.5 Ηγεσία
«Ηγεσία» είναι η άσκηση επιρροής σε ένα σύνολο ανθρώπων προς την επίτευξη ενός
στόχου. Η Ηγετική ικανότητα, ως απαραίτητη δεξιότητα ενός στελέχους, σε συνδυασμό με τη
Διοίκηση, νοούμενη ως συνδυασμός εξουσίας και ευθύνης, συνιστούν απαραίτητη προϋπόθεση
για την αποτελεσματική άσκηση της Διοίκησης και Ελέγχου στην ΠΑ.
Ηγέτης στην ΠΑ είναι το στέλεχος που ασκεί διοίκηση και το οποίο είτε έχει ηγετικό
χάρισμα, είτε έχει αναπτύξει την ηγετική ικανότητα να ασκεί επιρροή στο υφιστάμενο προσω-
πικό, ώστε το τελευταίο να τον ακολουθεί, πέραν του θεσμικά αναμενόμενου και με ιδιαίτερο
ζήλο και προθυμία, βάσει της σχέσης διοίκησης, προς την επίτευξη της αποστολής. Μια από τις
μεγαλύτερες προκλήσεις για την ΠΑ είναι να αναπτύσσει στελέχη με ηγετικές ικανότητες με
σκοπό, κατά τη διάρκεια της ιεραρχικής ανέλιξής τους, να αξιοποιούνται σε κατάλληλες θέσεις
Διοίκησης.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
47
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
Ο όρος «Διοικητική Μέριμνα» (ΔΜ) αφορά στην ύπαρξη ενός αποτελεσματικού Συστή-
ματος , από τον καιρό της ειρήνης, μέσω του οποίου διασφαλίζεται η επάρκεια των πόρων, η
24
24
Περιλαμβάνει Προσωπικό, Υποδομές, Διαδικασίες, Τεχνολογικά Συστήματα.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
49
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
φορές, η εξασφάλιση και παροχή υπηρεσιών με στόχο την υποστήριξη των Αεροπορικών επιχει-
ρήσεων.
Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της ΔΜ είναι συνεχής και βασίζεται στη «διερ-
γασιακή προσέγγιση», με την εφαρμογή των τεσσάρων σταδίων της μεθοδολογίας (PDCA): Προ-
γραμματισμός (PLAN), Εκτέλεση (DO), Έλεγχος (CHECK) και Βελτίωση (ACT). Πλεονέκτημα της
διεργασιακής προσέγγισης είναι ο συνεχής έλεγχος, ο οποίος διενεργείται τόσο κατά τη διασύν-
δεση ανεξάρτητων διεργασιών, οι οποίες εντάσσονται σε ένα συνεκτικό σύνολο, όσο και στον
συνδυασμό και αλληλεπίδραση μεταξύ τους.
Εφοδιαστικής Υποστή-
ριξης: Αφορά στη διοίκηση του υλικού και
συγκεκριμένα περιλαμβάνει την πρόβλεψη,
εκτίμηση και γνωστοποίηση των υφιστάμε-
νων και μελλοντικών αναγκών, καθώς και την
απόκτηση, κατάλληλη εναποθήκευση, διά-
θεση, σε κατάλληλο τόπο-χρόνο και για όση
διάρκεια απαιτείται, διαχείριση και λογιστική
παρακολούθηση των Υλικών Εφοδίων.
Μεταφορών: Αφορά
στη χρήση και πλήρη εκμετάλλευση πρωτίστως των υφιστάμενων μεταφορικών μέσων ή/και την
εξασφάλιση αντίστοιχων υπηρεσιών από φορείς εκτός ΠΑ για κάλυψη των αναγκών.
Έργων Υποδομής και Εγκαταστάσεων: Περιλαμβάνει την απόκτηση, κα-
τασκευή, συντήρηση και διατήρηση της λειτουργικότητας των υποδομών της ΠΑ, καθώς και τον
διαρκή εκσυγχρονισμό των χώρων εργασίας. Επιπρόσθετα, αξιοποιούνται οι υφιστάμενες υπο-
δομές ΔΜ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων (λιμάνια, αεροδρόμια, οδικά και σιδηροδρομικά δί-
κτυα κτλ.) Οι εγκαταστάσεις της ΠΑ πρέπει να ικανοποιούν τις απαιτήσεις της επιχειρησιακής
σχεδίασης, με συνυπολογισμό της διάταξης δυνάμεων και με πρόβλεψη για τυχόν αναδιάρ-
θρωση αυτών. Επιπλέον, θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη φυσική ασφάλεια του προσωπικού και
των μέσων σε περίοδο επιχειρήσεων.
Υγειονομικής Υποστήριξης: Αφορά στην εξασφάλιση και διατήρηση της
υγείας, στην πρόληψη των ασθενειών, στη διακομιδή και περίθαλψη ασθενών και τραυματιών,
προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες υγείας και να διατηρηθεί το αξιόμαχο των στε-
λεχών της ΠΑ.
Μέριμνας Προσωπικού: Περιλαμβάνει τις δραστηριότητες που σχετίζονται
με την εξασφάλιση και παροχή υπηρεσιών, μέσων και ευκολιών με σκοπό τη διαρκή βελτίωση
του επιπέδου διαβίωσης του προσωπικού και τη διατήρηση του ηθικού του σε υψηλό επίπεδο.
25
Σε μέσα, εγκαταστάσεις, οπλικά συστήματα, επίγειο εξοπλισμό, ανταλλακτικά, καύσιμα, πυρομαχικά και ευκολίες, για την υπο-
στήριξη των επιχειρήσεων με σκοπό την αντιμετώπιση των υφιστάμενων και ορατών απειλών.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
51
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
υφιστάμενων Μέσων.
Ευελιξία διαδικασιών
έναντι έκτακτων απαιτήσεων.
Απλότητα Σχεδίων και
Διαδικασιών.
Οικονομία. Εφαρμογή
τεχνικό-οικονομικών κριτηρίων για την προ-
μήθεια των υλικών και υπηρεσιών.
Διαλειτουργικότητα
μεταξύ των συστημάτων ΔΜ των Μονάδων,
προκειμένου να διασυνδέονται, να επικοινωνούν, να ανταλλάσσουν δεδομένα και πληροφορίες
σε πραγματικό χρόνο, ώστε να λειτουργούν από κοινού αποτελεσματικά.
Συνέργεια – Διακλαδικότητα. Αφορά στη τυποποίηση διαδικασιών, στην
ομαδοποίηση κοινών αναγκών, προμηθειών και δραστηριοτήτων26, σε συνεργασία με τους άλ-
λους Κλάδους των ΕΔ, για την επίτευξη, μεταξύ άλλων, οικονομίας κλίμακος.
Ανθεκτικότητα27 Συστήματος ΔΜ σε περίπτωση προσβολής, με την ανά-
πτυξη εναλλακτικών διαδικασιών (contingency plans)28 σε όλους τους τομείς της ΔΜ για την
εκτέλεση κρίσιμων διεργασιών, που δύνανται να επηρεάσουν καταλυτικά την υποστήριξη των
επιχειρήσεων.
Ένα ισχυρό και αποτελεσματικό σύστημα ΔΜ, ικανό να εξασφαλίζει την απα-
ραίτητη υποστήριξη της Αεροπορικής Ισχύος της ΠΑ στο Τακτικό, Επιχειρησιακό και Στρατηγικό
επίπεδο, απαιτεί:
Καθορισμένους και σαφώς υλοποιήσιμους αντικειμενικούς σκοπούς, όπως
προκύπτουν από τις επιχειρησιακές απαιτήσεις.
Καθορισμένη πολιτική συντήρησης μέσων, υλικών και εγκαταστάσεων.
Σύγχρονο Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου υλικών και μέσων, με αξιοποί-
ηση τεχνολογιών Επικοινωνιών και Πληροφορικής, για την παρακολούθηση όλων των δραστη-
ριοτήτων, καθώς και την διακίνηση των υλικών-εφοδίων σε πραγματικό χρόνο.
Ενιαίο και σύγχρονο Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας, για το Αεροναυτικό
Υλικό, στη βάση ενός προγράμματος συνεχούς διαχείρισης ποιότητας (Continual Improvement
of the Quality Management System).
Διαρκή ανάπτυξη, εκσυγχρονισμό και πλήρη εκμετάλλευση των κατα-
σκευαστικών και επισκευαστικών δυνατοτήτων των Μονάδων αλλά και των Εργοστασίων της
ΠΑ.
26
Π.χ. Μεταφορές υλικών, συντήρηση κοινών συστημάτων.
27
Resilience.
28
Χρήση εναλλακτικών γραμμών μεταφοράς υλικών, διασπορά υλικών.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
52
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
Στο πλαίσιο της προπαρασκευής κατά την ειρηνική περίοδο, η ΠΑ οφείλει να επενδύει
στην έρευνα-ανάπτυξη και καινοτομία σε δύο βασικούς τομείς: την τεχνολογία και την τακτική,
δύο βασικά συστατικά ανάπτυξης της Αεροπορικής Ισχύος. Η έρευνα και ανάπτυξη ανατίθεται
σε φορείς της ΠΑ με κατάλληλη στελέχωση, επαρκή εξοπλισμό και χρηματοδότηση, με σκοπό
την εξεύρεση καινοτόμων λύσεων, τόσο στον τομέα της τεχνολογίας όσο και της τακτικής.
Κύριο έργο των φορέων αυτών, βάσει των κεκτημένων γνώσεων και εμπειριών, είναι:
Η ανάπτυξη νέων ή/και καινοτόμων συστημάτων και διαδικασιών και η τροποποί-
ηση ή βελτίωση των υπαρχόντων με στόχο την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας της ΠΑ.
Η επινόηση, δοκιμή και εφαρμογή νέων τακτικών, που ταιριάζουν στο επιχειρη-
σιακό περιβάλλον.
Οι φορείς αυτοί συνεργάζονται και αλληλεπιδρούν στενά μεταξύ τους. Ειδικά σε ό,τι
αφορά τον τεχνολογικό τομέα, απαιτείται η συνέργεια με άλλους φορείς, όπως, πανεπιστήμια,
ερευνητικά κέντρα και εγχώρια βιομηχανία, στο πλαίσιο ευρύτερων προγραμμάτων για την ανά-
πτυξη καινοτόμων τεχνολογιών.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
53
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
Οι λειτουργίες της ΠΑ από τον καιρό της ειρήνης είναι άμεσα συνυφασμένες με δρα-
στηριότητες υψηλής επικινδυνότητας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πτητική. Η διαχείριση
της επικινδυνότητας επιτυγχάνεται με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο, με σκοπό τη μείωση
των ατυχημάτων και κατ’ επέκταση τη διατήρηση του αξιόμαχου της ΠΑ.
Η εφαρμογή του θεσμού της ΑΠΕ σε όλα τα επίπεδα Διοίκησης στοχεύει στην ασφάλεια
του προσωπικού, στην ακεραιότητα των μέσων και στη μη επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Οι
τομείς της ΑΠΕ είναι η πρόληψη, η διερεύνηση των ατυχημάτων καθώς και η υγεία - ασφάλεια
στην εργασία.
Η άρτια προπαρασκευή της ΠΑ, από την περίοδο της ειρήνης, στοχεύει στην επίτευξη
διαρκούς ετοιμότητας των Αεροπορικών Δυνάμεων με σκοπό αρχικά την άμεση αντίδραση
έναντι οποιασδήποτε απειλής και εν συνεχεία την ικανότητα διεξαγωγής παρατεταμένων επι-
χειρήσεων, εφόσον απαιτηθεί.
Αυτή η ικανότητα διαρκούς ετοιμότητας της ΠΑ υπαγορεύεται από τις πολιτικές και
στρατηγικές προτεραιότητες και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη µε την εκπαίδευση του προσωπι-
κού, την επάρκεια και υποστήριξη σε υλικά και μέσα.
54
Αεροπορικές
Επιχειρήσεις
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
55
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο
ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Σκοπός των επιχειρήσεων DCA είναι, κατ’ αρχάς, η αποτροπή εκδήλωσης επι-
θετικής ενέργειας από αέρος από τον αντίπαλο και, εφόσον αυτή εκδηλωθεί, η αποτελεσματική
αντιμετώπισή της. Η από αέρος απειλή περιλαμβάνει Α/Φ, Ε/Π, μηΕΑ (οπλισμένα και μη), τα-
κτικούς βαλλιστικούς πυραύλους28 και πυραύλους πλεύσης 29.
Κύριος ΑΝΣΚ αυτών είναι η επιβίωση των φίλιων Δυνάμεων (κυρίως των Ζω-
τικών Στόχων) μέσω της έγκαιρης αποκάλυψης, αναγνώρισης, αναχαίτισης και εμπλοκής των
επιθετικών αεροπορικών δυνάμεων του εχθρού. Βασική επιδίωξη είναι η πρόκληση πολύ μεγά-
λου αριθμού απωλειών στην αντίπαλη επιθετική δύναμη, προκειμένου να καταστεί αδύνατη η
υλοποίηση του εχθρικού σχεδίου επίθεσης, με παράλληλη παγίωση σταδιακά του επιθυμητού
28
Tactical Ballistic Missiles
29
Δύνανται να εκτοξεύονται από Α/Φ και μηΕΑ
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
57
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Λόγω των ειδικών συνθηκών που δημιουργεί η προσέγγιση στόχων εντός της
εχθρικής περιοχής, οι αποστολές OCA παρουσιάζουν σχετικά αυξημένο ρίσκο. Είναι όμως απο-
λύτως αναγκαίες και έχουν καθοριστική σημασία προκειμένου να υποβαθμιστεί αισθητά η αε-
ροπορική ισχύς του αντιπάλου. Η ιστορία των πολέμων αποδεικνύει ότι η επιτυχία αυτών των
αποστολών είναι κομβικής σημασίας για την εξέλιξη των επιχειρήσεων.
Είναι προφανές ότι ο στόχος τέτοιων επιχειρήσεων δεν είναι κατ’ ανάγκη αε-
ροπορικής φύσεως. Συγκεκριμένα, μία επιχείρηση αυτής της κατηγορίας δύναται να εκτελείται
εναντίον στόχων υψηλής στρατηγικής αξίας, όπως των Κέντρων Βάρους του εχθρού, και έχει
ως σκοπό να πετύχει τη γενικότερη αποδυνάμωσή του, να κάμψει τη θέλησή του να διεξάγει
πόλεμο ή ακόμη και να προκαλέσει ευρύτερες επιδράσεις σε πολιτικό επίπεδο.
30
Στόχοι αυτών των αποστολών είναι τα εχθρικά Α/Δ και οι υποδομές τους, εχθρικά Α/Φ στο έδαφος, συστήματα Α/Α άμυνας,
RADAR, σταθμοί Διοίκησης και Ελέγχου (C2), αποθήκες καυσίμων – πυρομαχικών και λοιπές ευκολίες καθώς και μέσα υποστήριξης
των αεροπορικών επιχειρήσεων του αντιπάλου.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
58
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
τονισμό και κυρίως για την αποφυγή αδελφοκτόνων πυρών χρησιμοποιείται κατάλληλα
εκπαιδευμένο και πιστοποιημένο από την ΠΑ προσωπικό [Joint Terminal Αttack Controllers
(JTACs)], σε ρόλο συνδέσμου μεταξύ του υποστηριζόμενου χερσαίου Διοικητή και των Αεροπο-
ρικών Δυνάμεων.
Περιλαμβάνει τόσο την ηλεκτρονική προστασία και την υποστήριξη των φίλιων
δυνάμεων, όσο και την ηλεκτρονική προσβολή των δυνατοτήτων του εχθρού. Η ΠΑ χρησιμοποιεί
ειδικά εξοπλισμένα Α/Φ και σταθμούς εδάφους για την εκτέλεση των κάτωθι αποστολών:
Εξασφάλιση της αποτελεσματικής χρήσης του Η/Μ φάσματος από τις φί-
λιες δυνάμεις.
διαδικασίας λήψης απόφασης, όσο και για την υποστήριξη της σχεδίασης, προετοιμασίας και
εκτέλεσης των επιχειρήσεων31 .
Η ΠΑ διεξάγει τις επιχειρήσεις ISR για να καλύψει όχι μόνο δικές της απαιτή-
σεις αλλά και μέρος των απαιτήσεων του συνόλου των Ενόπλων Δυνάμεων. Αντίστροφα, η ΠΑ
χρησιμοποιεί πληροφορίες και πληροφοριακά προϊόντα που παράγουν οι άλλοι κλάδοι των ΕΔ
και κυβερνητικές υπηρεσίες ασφαλείας. Κατά συνέπεια, δεδομένης αυτής της αλληλεπίδρασης,
τα συστήματα ISR της ΠΑ πρέπει να είναι διαλειτουργικά με εκείνα των υπολοίπων ΕΔ.
5.2.5.4 Επιχειρήσεις Έρευνας Διάσωσης [Search & Rescue (SAR)] και Ανάκτησης
Προσωπικού [Personnel Recovery (PR)]
31
Κομβικής σημασίας είναι η συνεισφορά των ISR μέσων στον εντοπισμό στόχων µε την απαιτούμενη ακρίβεια.
32
Στις περιπτώσεις που τα UAVs φέρουν και οπλισμό (UCAV), είναι εφικτή η εκτέλεση αποστολών ISR σε συνδυασμό με άλλα είδη
επιθετικών αποστολών (AI, CAS, APCMO, SEAD κλπ).
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
62
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
ρομεταφορές βασική συνιστώσα των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της ΠΑ καθώς και τον αμε-
σότερο τρόπο υποστήριξης των ΕΔ και του κοινωνικού συνόλου.
Οι αποστολές ISR, όπως και οι επιθετικές αποστολές, με την χρήση μηΕΑ παρουσιά-
ζουν εξαιρετικά πλεονεκτήματα, μεταξύ των οποίων:
Περιορισμό απωλειών ιπτάμενου προσωπικού.
Μεγάλη εμβέλεια και διάρκεια παραμονής πάνω από την περιοχή ενδιαφέροντος.
Επιτήρηση από αέρος και συλλογή πληροφοριών με ποικιλία αισθητήρων.
Ακρίβεια στην προσβολή στόχων, με περιορισμό των παράπλευρων απωλειών.
Οικονομία, με την αντικατάσταση των πιο κοστοβόρων επανδρωμένων ιπτάμενων
μέσων.
Δυνατότητα χρήσης μεγάλου αριθμού μηΕΑ λόγω χαμηλού κόστους απόκτησης
και χρήσης τους.
Η διάδοση της χρήσης των μηΕΑ τα καθιστά σημαντική απειλή και ως εκ τούτου έχουν
ήδη αναπτυχθεί μέσα και μέθοδοι αντιμετώπισής τους. Τα μηΕΑ, αν και δεν αναμένεται να αν-
τικαταστήσουν στο σύνολό τους τα επανδρωμένα Α/Φ, έχουν ήδη διαφοροποιήσει τον τρόπο
διεξαγωγής των αεροπορικών επιχειρήσεων, καθώς οι τελευταίες διεξάγονται πλέον με τον
συνδυασμό επανδρωμένων και μη Α/Φ.
33
Unmanned Aerial Vehicle - UAV.
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
64
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Οι υπηρεσίες, που παρέχονται από μέσα που αναπτύσσονται στο διάστημα, προσφέ-
ρουν ζωτικής σημασίας δυνατότητες για τη διεξαγωγή αεροπορικών επιχειρήσεων. Η διασύν-
δεση του αεροπορικού με το διαστημικό επιχειρησιακό πεδίο είναι κρίσιμη για την επιτυχή
ανάπτυξη και εφαρμογή της Αεροπορικής Ισχύος.
Οι κύριες εφαρμογές των δυνατοτήτων, που παρέχει η Διαστημική Ισχύς, προς υπο-
στήριξη αεροπορικών επιχειρήσεων είναι οι κάτωθι:
Μια κυβερνοεπίθεση εναντίον του συστήματος αεράμυνας μπορεί να υποβαθμίσει την αμυντική δυνατότητα του αντιπάλου,
34
Επικοινωνίες
Η χρήση δορυφορικών επικοινωνιών40 επιτρέπει την αναμετάδοση σημάτων (δε-
δομένων και φωνής) πέραν του οπτικού ορίζοντα41 , παρακάμπτοντας τους περιορισμούς που
οφείλονται στις εδαφικές εξάρσεις και στην καμπυλότητα της γης. Τη δυνατότητα αυτή εκμε-
ταλλεύονται πλήρως τα σύγχρονα UAVs.
36
Positioning, Navigation and Timing (PNT)
37
Global Positioning System (GPS)
38
Datalinks
39
Το σήμα εκπέμπεται από δορυφόρο πομπό και η αντανάκλαση αυτού από δέκτη στο έδαφος.
40
Satellite Communication (SATCOM)
41
Beyond line-of-sight (LOS)
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
66
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ
Ελληνόγλωσση
Α/Α: Αντιαεροπορικός
Α/ΓΕΑ: Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας
Α/ΓΕΕΘΑ: Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άµυνας
Α/ΤΑ: Αρχηγός Τακτικής Αεροπορίας
Α/Φ: Αεροσκάφος/η
ΑΚΕ: Αεροπορικός έλεγχος μέσων Αεράμυνας-Κέντρο σύνθεσης και
παραγωγής αεροπορικής εικόνας
ΑΝΣΚ: Αντικειµενικός Σκοπός
ΑΠΕ: Ασφάλεια Πτήσεων και Εδάφους
ΑΤΑ: Αρχηγείο Τακτικής Αεροπορίας
Δ/ΑΕ: Διοικητής Διοίησης Αεροπορικής Εκπαίδευσης
Δ/ΑΥ: Διοικητής Διοίησης Αεροπορικής Υποστήριξης
ΔΑΕ: Διοίκηση Αεροπορικής Εκπαίδευσης
ΔΑΥ: Διοίκηση Αεροπορικής Υποστήριξης
ΔΜ: Διοικητική Μέριμνα
Ε/Π: Ελικόπτερο/α
ΕΑΥ: Εγγύς Αεροπορική Υποστήριξη
ΕΔ: Ένοπλες Δυνάμεις
Ε - Δ: Έρευνα και Διάσωση
Ε - ΔΜΑ: Έρευνα και Διάσωση Μάχης
ΕΚΑΕ: Εθνικό Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων
ΕΣΑ/Μ: Ενοποιημένο Σύστημα Αεράμυνας
Η/Μ: Ηλεκτρομαγνητικό
ΗΠ: Ηλεκτρονικός Πόλεµος
ΚΒ: Κέντρο Βάρους
ΚΕΠΙΧ: Κέντρο Επιχειρήσεων
μηΕΑ: Μη Επανδρωμένο Α/Φ
ΠΑ: Πολεµική Αεροπορία
ΠΕΑ: Πολιτική Εθνικής Άµυνας
ΠΕΑ (2): Πύργος Ελέγχου Αεροδρομίου
ΠΝ: Πολεµικό Ναυτικό
ΣΑΕ: Σύστηµα Αεροπορικού Ελέγχου
ΣΞ: Στρατός Ξηράς
ΣΧΚ: Σύστημα Χειρισμού Κρίσεων
ΧΒΡΠ: Χημικές, Βιολογικές, Ραδιολογικές, Πυρηνικές
ΒΑΣΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΠΑ
68
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ
Ξενόγλωσση