Algebra liniowa

Marcin Stepie
˛ ń
m.stepien.tu.kielce@gmail.com

Politechnika Świetokrzyska
˛

Wykład 4
Wektory
Podstawowe pojecia
˛
 Podstawowe pojecia
˛
Definicja.
 Podstawowe pojecia
˛
Definicja.
Przestrzenia˛ R3 nazywamy zbiór uporzadkowanych
˛ trójek (x, y , z) liczb rzeczywistych:
 Podstawowe pojecia
˛
Definicja.
Przestrzenia˛ R3 nazywamy zbiór uporzadkowanych
˛ trójek (x, y , z) liczb rzeczywistych:

3 def
R = {(x, y , z) : x, y , z ∈ R}
 Podstawowe pojecia
˛
Definicja.
Przestrzenia˛ R3 nazywamy zbiór uporzadkowanych
˛ trójek (x, y , z) liczb rzeczywistych:

3 def
R = {(x, y , z) : x, y , z ∈ R}

Interpretacje geometryczne:
 Podstawowe pojecia
˛
Definicja.
Przestrzenia˛ R3 nazywamy zbiór uporzadkowanych
˛ trójek (x, y , z) liczb rzeczywistych:

3 def
R = {(x, y , z) : x, y , z ∈ R}

Interpretacje geometryczne:

1. Zbiór punktów P = (x, y , z).

 Podstawowe pojecia
˛
Definicja.
Przestrzenia˛ R3 nazywamy zbiór uporzadkowanych
˛ trójek (x, y , z) liczb rzeczywistych:

3 def
R = {(x, y , z) : x, y , z ∈ R}

Interpretacje geometryczne:

1. Zbiór punktów P = (x, y , z).

 −
→
2. Zbiór wektorów zaczepionych OP, gdzie O = (0, 0, 0), P = (x, y , z).
 −
→
2. Zbiór wektorów zaczepionych OP, gdzie O = (0, 0, 0), P = (x, y , z).
→
−
Wektor a = [x, y , z],
 −
→
2. Zbiór wektorów zaczepionych OP, gdzie O = (0, 0, 0), P = (x, y , z).
→
−
Wektor a = [x, y , z],
→
− →
−
wektor przeciwny do wektora a : − a = [−x, −y , −z]
 −
→
2. Zbiór wektorów zaczepionych OP, gdzie O = (0, 0, 0), P = (x, y , z).
→
−
Wektor a = [x, y , z],
→
− →
−
wektor przeciwny do wektora a : − a = [−x, −y , −z]
→
−
wektor zerowy: 0 = [0, 0, 0]
 −
→
2. Zbiór wektorów zaczepionych OP, gdzie O = (0, 0, 0), P = (x, y , z).
→
−
Wektor a = [x, y , z],
→
− →
−
wektor przeciwny do wektora a : − a = [−x, −y , −z]
→
−
wektor zerowy: 0 = [0, 0, 0]

3. Zbiór wektorów swobodnych w przestrzeni.

 −
→
2. Zbiór wektorów zaczepionych OP, gdzie O = (0, 0, 0), P = (x, y , z).
→
−
Wektor a = [x, y , z],
→
− →
−
wektor przeciwny do wektora a : − a = [−x, −y , −z]
→
−
wektor zerowy: 0 = [0, 0, 0]

3. Zbiór wektorów swobodnych w przestrzeni.

Definicja.
Definicja.
1. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, jeśli istnieje wspólna prosta, do której należa.
˛
Definicja.
1. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, jeśli istnieje wspólna prosta, do której należa.
˛
2. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współpłaszczyznowe, jeśli istnieje wspólna płaszczyzna, do której należa.
˛
Definicja.
1. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, jeśli istnieje wspólna prosta, do której należa.
˛
2. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współpłaszczyznowe, jeśli istnieje wspólna płaszczyzna, do której należa.
˛
Definicja.
1. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, jeśli istnieje wspólna prosta, do której należa.
˛
2. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współpłaszczyznowe, jeśli istnieje wspólna płaszczyzna, do której należa.
˛

− →
→ −
3. Mówimy, że wektory a , b przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, gdy istnieje wspólna prosta, w której sa˛ one
zawarte.
Definicja.
1. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, jeśli istnieje wspólna prosta, do której należa.
˛
2. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współpłaszczyznowe, jeśli istnieje wspólna płaszczyzna, do której należa.
˛

− →
→ −
3. Mówimy, że wektory a , b przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, gdy istnieje wspólna prosta, w której sa˛ one
→
− →
−
zawarte. Wektory wspóliniowe nazywa sie˛ też równoległymi i oznacza a k b .
Definicja.
1. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, jeśli istnieje wspólna prosta, do której należa.
˛
2. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współpłaszczyznowe, jeśli istnieje wspólna płaszczyzna, do której należa.
˛

− →
→ −
3. Mówimy, że wektory a , b przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, gdy istnieje wspólna prosta, w której sa˛ one
→
− →
−
zawarte. Wektory wspóliniowe nazywa sie˛ też równoległymi i oznacza a k b .
→
− →
− →− 3
4. Mówimy, że wektory u , v , w przestrzeni R sa˛ współpłaszczyznowe, jeśli istnieje wspólna płaszczyzna,
w której sa˛ one zawarte.
Definicja.
1. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, jeśli istnieje wspólna prosta, do której należa.
˛
2. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współpłaszczyznowe, jeśli istnieje wspólna płaszczyzna, do której należa.
˛

− →
→ −
3. Mówimy, że wektory a , b przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, gdy istnieje wspólna prosta, w której sa˛ one
→
− →
−
zawarte. Wektory wspóliniowe nazywa sie˛ też równoległymi i oznacza a k b .
→
− →
− →− 3
4. Mówimy, że wektory u , v , w przestrzeni R sa˛ współpłaszczyznowe, jeśli istnieje wspólna płaszczyzna,
w której sa˛ one zawarte.
Definicja.
1. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, jeśli istnieje wspólna prosta, do której należa.
˛
2. Mówimy, że punkty przestrzeni R3 sa˛ współpłaszczyznowe, jeśli istnieje wspólna płaszczyzna, do której należa.
˛

− →
→ −
3. Mówimy, że wektory a , b przestrzeni R3 sa˛ współliniowe, gdy istnieje wspólna prosta, w której sa˛ one
→
− →
−
zawarte. Wektory wspóliniowe nazywa sie˛ też równoległymi i oznacza a k b .
→
− →
− →− 3
4. Mówimy, że wektory u , v , w przestrzeni R sa˛ współpłaszczyznowe, jeśli istnieje wspólna płaszczyzna,
w której sa˛ one zawarte.
Działania na wektorach
 Działania na wektorach
Definicja.
 Działania na wektorach
Definicja.
→
− →
− →
−
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ], oraz niech α ∈ R.
 Działania na wektorach
Definicja.
→
− →
− →
−
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ], oraz niech α ∈ R.
→− → −
1. Sume˛ wektorów u , v określamy wzorem:
 Działania na wektorach
Definicja.
→
− →
− →
−
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ], oraz niech α ∈ R.
→− → −
1. Sume˛ wektorów u , v określamy wzorem:

→
− − def
→
u + v = [x1 + x2 , y1 + y2 , z1 + z2 ]
 Działania na wektorach
Definicja.
→
− →
− →
−
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ], oraz niech α ∈ R.
→− → −
1. Sume˛ wektorów u , v określamy wzorem:

→
− − def
→
u + v = [x1 + x2 , y1 + y2 , z1 + z2 ]

Interpretacja geometryczna:
 Działania na wektorach
Definicja.
→
− →
− →
−
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ], oraz niech α ∈ R.
→− → −
1. Sume˛ wektorów u , v określamy wzorem:

→
− − def
→
u + v = [x1 + x2 , y1 + y2 , z1 + z2 ]

Interpretacja geometryczna:
 →
− → −
2. Różnice˛ wektorów u , v określamy wzorem:
 →
− → −
2. Różnice˛ wektorów u , v określamy wzorem:

→
− − def
→
u − v = [x1 − x2 , y1 − y2 , z1 − z2 ]
 →
− → −
2. Różnice˛ wektorów u , v określamy wzorem:

→
− − def
→
u − v = [x1 − x2 , y1 − y2 , z1 − z2 ]

Interpretacja geometryczna:
 →
− → −
2. Różnice˛ wektorów u , v określamy wzorem:

→
− − def
→
u − v = [x1 − x2 , y1 − y2 , z1 − z2 ]

Interpretacja geometryczna:
 →
−
3. Iloczyn wektora u , przez liczbe˛ α określamy wzorem:
 →
−
3. Iloczyn wektora u , przez liczbe˛ α określamy wzorem:

− def
→
α u = [αx1 , αy1 , αz1 ]
 →
−
3. Iloczyn wektora u , przez liczbe˛ α określamy wzorem:

− def
→
α u = [αx1 , αy1 , αz1 ]

Interpretacja geometryczna:
 →
−
3. Iloczyn wektora u , przez liczbe˛ α określamy wzorem:

− def
→
α u = [αx1 , αy1 , αz1 ]

Interpretacja geometryczna:
Przykłady działań na wektorach
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)]
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
−
→
b) α w =
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
−
→
b) α w =−2 · [−2, −1, 0]
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
−
→
b) α w =−2 · [−2, −1, 0] = [−2 · (−2), −2 · (−1), −2 · 0]
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
−
→
b) α w =−2 · [−2, −1, 0] = [−2 · (−2), −2 · (−1), −2 · 0] = [4, 2, 0],
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
−
→
b) α w =−2 · [−2, −1, 0] = [−2 · (−2), −2 · (−1), −2 · 0] = [4, 2, 0],
−
→ −
→
c) β u − α v =
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
−
→
b) α w =−2 · [−2, −1, 0] = [−2 · (−2), −2 · (−1), −2 · 0] = [4, 2, 0],
−
→ −
→
c) β u − α v = 3 · [2, 3, −1] − (−2) · [2, 4, −3] =
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
−
→
b) α w =−2 · [−2, −1, 0] = [−2 · (−2), −2 · (−1), −2 · 0] = [4, 2, 0],
−
→ −
→
c) β u − α v = 3 · [2, 3, −1] − (−2) · [2, 4, −3] =
= [3 · 2, 3 · 3, 3 · (−1)] − [(−2) · 2, (−2) · 4, (−2) · (−3)] =
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
−
→
b) α w =−2 · [−2, −1, 0] = [−2 · (−2), −2 · (−1), −2 · 0] = [4, 2, 0],
−
→ −
→
c) β u − α v = 3 · [2, 3, −1] − (−2) · [2, 4, −3] =
= [3 · 2, 3 · 3, 3 · (−1)] − [(−2) · 2, (−2) · 4, (−2) · (−3)] =
= [6, 9, −3] − [−4, −8, 6] =
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
−
→
b) α w =−2 · [−2, −1, 0] = [−2 · (−2), −2 · (−1), −2 · 0] = [4, 2, 0],
−
→ −
→
c) β u − α v = 3 · [2, 3, −1] − (−2) · [2, 4, −3] =
= [3 · 2, 3 · 3, 3 · (−1)] − [(−2) · 2, (−2) · 4, (−2) · (−3)] =
= [6, 9, −3] − [−4, −8, 6] =
= [6 − (−4), 9 − (−8), −3 − 6] =
 Przykłady działań na wektorach
Przykłady.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [2, 3, −1], v = [2, 4, −3], w = [−2, −1, 0],
oraz niech α = −2, β = 3.

Obliczyć:
−
→ − →
a) u + v ,
−
→
b) α w ,
−
→ −
→
c) β u − α v .

Rozwiazanie.
˛
−
→ − →
a) u + v =[2, 3, −1] + [2, 4, −3] =[2 + 2, 3 + 4, −1 + (−3)] = [4, 7, −4],
−
→
b) α w =−2 · [−2, −1, 0] = [−2 · (−2), −2 · (−1), −2 · 0] = [4, 2, 0],
−
→ −
→
c) β u − α v = 3 · [2, 3, −1] − (−2) · [2, 4, −3] =
= [3 · 2, 3 · 3, 3 · (−1)] − [(−2) · 2, (−2) · 4, (−2) · (−3)] =
= [6, 9, −3] − [−4, −8, 6] =
= [6 − (−4), 9 − (−8), −3 − 6] =
= [10, 17, −9].
Warunki równoległości i współpłaszczyznowości
wektorów
Warunki równoległości i współpłaszczyznowości
wektorów

Twierdzenie (warunki równoległości i współpłaszczyznowości wektorów).

Warunki równoległości i współpłaszczyznowości
wektorów

Twierdzenie (warunki równoległości i współpłaszczyznowości wektorów).

−
→ − →
1. Wektory u , v , sa˛ równoległe wtedy i tylko wtedy, gdy istnieja˛ liczby rzeczywiste
−
→ → −
− →
α, β, takie, że |α| + |β| > 0 i α u + β v = 0 .
Warunki równoległości i współpłaszczyznowości
wektorów

Twierdzenie (warunki równoległości i współpłaszczyznowości wektorów).

−
→ − →
1. Wektory u , v , sa˛ równoległe wtedy i tylko wtedy, gdy istnieja˛ liczby rzeczywiste
−
→ → −
− →
α, β, takie, że |α| + |β| > 0 i α u + β v = 0 .
→ −
− → −
→ − →
W szczególności, jeżeli u 6= 0 , to wektory u , v , sa˛ równoległe wtedy i tylko
−
→ −
→
wtedy, gdy istnieje liczba t ∈ R taka, że v = t · u .
Warunki równoległości i współpłaszczyznowości
wektorów

Twierdzenie (warunki równoległości i współpłaszczyznowości wektorów).

−
→ − →
1. Wektory u , v , sa˛ równoległe wtedy i tylko wtedy, gdy istnieja˛ liczby rzeczywiste
−
→ → −
− →
α, β, takie, że |α| + |β| > 0 i α u + β v = 0 .
→ −
− → −
→ − →
W szczególności, jeżeli u 6= 0 , to wektory u , v , sa˛ równoległe wtedy i tylko
−
→ −
→
wtedy, gdy istnieje liczba t ∈ R taka, że v = t · u .

−
→ − → − →
2. Wektory u , v , w , sa˛ współpłaszczyznowe wtedy i tylko wtedy, gdy istnieja˛ liczby
−
→ −
→ → −
− →
rzeczywiste α, β, γ, takie, że |α| + |β| + |γ| > 0 i α u + β v + γ w = 0 .
Warunki równoległości i współpłaszczyznowości
wektorów

Twierdzenie (warunki równoległości i współpłaszczyznowości wektorów).

−
→ − →
1. Wektory u , v , sa˛ równoległe wtedy i tylko wtedy, gdy istnieja˛ liczby rzeczywiste
−
→ → −
− →
α, β, takie, że |α| + |β| > 0 i α u + β v = 0 .
→ −
− → −
→ − →
W szczególności, jeżeli u 6= 0 , to wektory u , v , sa˛ równoległe wtedy i tylko
−
→ −
→
wtedy, gdy istnieje liczba t ∈ R taka, że v = t · u .

−
→ − → − →
2. Wektory u , v , w , sa˛ współpłaszczyznowe wtedy i tylko wtedy, gdy istnieja˛ liczby
−
→ −
→ → −
− →
rzeczywiste α, β, γ, takie, że |α| + |β| + |γ| > 0 i α u + β v + γ w = 0 .
−
→ − → −
→ − → − →
W szczególności, jeżeli u ∦ v , to wektory u , v , w , sa˛ współpłaszczyznowe
−
→ −
→ −
→
wtedy i tylko wtedy, gdy istnieja˛ liczby s, t ∈ R takie, że w = s · u + t · v .
Własności działań na wektorach
 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α, β ∈ R.
Niech u , v , w , bed
 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α, β ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed
 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α, β ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u + v = v + u,
 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α, β ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u + v = v + u,
−
→ −
→ − → −
→ − → −
→
2. u + ( v + w ) = ( u + v ) + w ,
 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α, β ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u + v = v + u,
−
→ −
→ − → −
→ − → −
→
2. u + ( v + w ) = ( u + v ) + w ,
→ −
− → − →
3. u + 0 = u,
 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α, β ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u + v = v + u,
−
→ −
→ − → −
→ − → −
→
2. u + ( v + w ) = ( u + v ) + w ,
→ −
− → − →
3. u + 0 = u,
−
→ −
→ −
→
4. u + (− u ) = 0 ,
 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α, β ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u + v = v + u,
−
→ −
→ − → −
→ − → −
→
2. u + ( v + w ) = ( u + v ) + w ,
→ −
− → − →
3. u + 0 = u,
−
→ −
→ −
→
4. u + (− u ) = 0 ,
−
→ − →
5. 1 · u = u ,
 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α, β ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u + v = v + u,
−
→ −
→ − → −
→ − → −
→
2. u + ( v + w ) = ( u + v ) + w ,
→ −
− → − →
3. u + 0 = u,
−
→ −
→ −
→
4. u + (− u ) = 0 ,
−
→ − →
5. 1 · u = u ,
−
→ −
→
6. (αβ) u = α(β u ),
 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α, β ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u + v = v + u,
−
→ −
→ − → −
→ − → −
→
2. u + ( v + w ) = ( u + v ) + w ,
→ −
− → − →
3. u + 0 = u,
−
→ −
→ −
→
4. u + (− u ) = 0 ,
−
→ − →
5. 1 · u = u ,
−
→ −
→
6. (αβ) u = α(β u ),
−
→ −
→ −
→
7. (α + β) u = α u + β u ,
 Własności działań na wektorach

Twierdzenie (własności działań na wektorach).

−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α, β ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u + v = v + u,
−
→ −
→ − → −
→ − → −
→
2. u + ( v + w ) = ( u + v ) + w ,
→ −
− → − →
3. u + 0 = u,
−
→ −
→ −
→
4. u + (− u ) = 0 ,
−
→ − →
5. 1 · u = u ,
−
→ −
→
6. (αβ) u = α(β u ),
−
→ −
→ −
→
7. (α + β) u = α u + β u ,
−
→ − → −
→ −
→
8. α( u + v ) = α u + α v .
Rzuty wektorów
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
→
− → − → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
→
− → − → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
Ponadto niech k bedzie
˛ dowolna˛ prosta˛ w przestrzeni.
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
→
− → − → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
Ponadto niech k bedzie
˛ dowolna˛ prosta˛ w przestrzeni. Wtedy:
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
→
− → − → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
Ponadto niech k bedzie
˛ dowolna˛ prosta˛ w przestrzeni. Wtedy:
→
− → −
1. rzut prostokatny
˛ P sumy wektorów u , v na prosta˛ k jest równy sumie rzutów tych wektorów na te˛ prosta,
˛
tzn.
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
→
− → − → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
Ponadto niech k bedzie
˛ dowolna˛ prosta˛ w przestrzeni. Wtedy:
→
− → −
1. rzut prostokatny
˛ P sumy wektorów u , v na prosta˛ k jest równy sumie rzutów tych wektorów na te˛ prosta,
˛
tzn.
→
− →
− →
− →
−
P( u + v ) = P( u ) + P( v )
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
→
− → − → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
Ponadto niech k bedzie
˛ dowolna˛ prosta˛ w przestrzeni. Wtedy:
→
− → −
1. rzut prostokatny
˛ P sumy wektorów u , v na prosta˛ k jest równy sumie rzutów tych wektorów na te˛ prosta,
˛
tzn.
→
− →
− →
− →
−
P( u + v ) = P( u ) + P( v )
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
→
− → − → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
Ponadto niech k bedzie
˛ dowolna˛ prosta˛ w przestrzeni. Wtedy:
→
− → −
1. rzut prostokatny
˛ P sumy wektorów u , v na prosta˛ k jest równy sumie rzutów tych wektorów na te˛ prosta,
˛
tzn.
→
− →
− →
− →
−
P( u + v ) = P( u ) + P( v )

→
−
2. rzut prostokatny
˛ P iloczynu liczby α przez wektor w na prosta˛ k jest równy iloczynowi rzutu tego wektora
na te˛ prosta˛ przez liczbe˛ α, tzn.
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
→
− → − → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
Ponadto niech k bedzie
˛ dowolna˛ prosta˛ w przestrzeni. Wtedy:
→
− → −
1. rzut prostokatny
˛ P sumy wektorów u , v na prosta˛ k jest równy sumie rzutów tych wektorów na te˛ prosta,
˛
tzn.
→
− →
− →
− →
−
P( u + v ) = P( u ) + P( v )

→
−
2. rzut prostokatny
˛ P iloczynu liczby α przez wektor w na prosta˛ k jest równy iloczynowi rzutu tego wektora
na te˛ prosta˛ przez liczbe˛ α, tzn.
→− →
−
P(α w ) = αP( w )
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
→
− → − → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
Ponadto niech k bedzie
˛ dowolna˛ prosta˛ w przestrzeni. Wtedy:
→
− → −
1. rzut prostokatny
˛ P sumy wektorów u , v na prosta˛ k jest równy sumie rzutów tych wektorów na te˛ prosta,
˛
tzn.
→
− →
− →
− →
−
P( u + v ) = P( u ) + P( v )

→
−
2. rzut prostokatny
˛ P iloczynu liczby α przez wektor w na prosta˛ k jest równy iloczynowi rzutu tego wektora
na te˛ prosta˛ przez liczbe˛ α, tzn.
→− →
−
P(α w ) = αP( w )
 Rzuty wektorów
Twierdzenie (o własnościach rzutów wektorów).
→
− → − → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
Ponadto niech k bedzie
˛ dowolna˛ prosta˛ w przestrzeni. Wtedy:
→
− → −
1. rzut prostokatny
˛ P sumy wektorów u , v na prosta˛ k jest równy sumie rzutów tych wektorów na te˛ prosta,
˛
tzn.
→
− →
− →
− →
−
P( u + v ) = P( u ) + P( v )

→
−
2. rzut prostokatny
˛ P iloczynu liczby α przez wektor w na prosta˛ k jest równy iloczynowi rzutu tego wektora
na te˛ prosta˛ przez liczbe˛ α, tzn.
→− →
−
P(α w ) = αP( w )

Uwaga. Podobny fakt ma miejsce przy rzutowaniu na ustalona˛ płaszczyzne˛ w R3 .

Układy współrz˛ednych w przestrzeni R3
 Układy współrz˛ednych w przestrzeni R3
Definicja.
 Układy współrz˛ednych w przestrzeni R3
Definicja.
Układem współrz˛ednych w przestrzeni nazywamy trzy ustalone proste x, y , z przecinajace
˛ sie˛ w jednym punkcie 0,
które sa˛ wzajemnie prostopadłe.
 Układy współrz˛ednych w przestrzeni R3
Definicja.
Układem współrz˛ednych w przestrzeni nazywamy trzy ustalone proste x, y , z przecinajace
˛ sie˛ w jednym punkcie 0,
które sa˛ wzajemnie prostopadłe. Układ taki oznaczamy Oxyz.
 Układy współrz˛ednych w przestrzeni R3
Definicja.
Układem współrz˛ednych w przestrzeni nazywamy trzy ustalone proste x, y , z przecinajace
˛ sie˛ w jednym punkcie 0,
które sa˛ wzajemnie prostopadłe. Układ taki oznaczamy Oxyz. Proste Ox, Oy , Oz nazywamy osiami,
 Układy współrz˛ednych w przestrzeni R3
Definicja.
Układem współrz˛ednych w przestrzeni nazywamy trzy ustalone proste x, y , z przecinajace
˛ sie˛ w jednym punkcie 0,
które sa˛ wzajemnie prostopadłe. Układ taki oznaczamy Oxyz. Proste Ox, Oy , Oz nazywamy osiami, a płaszczyzny
xOy , yOz, xOz płaszczyznami układu współrz˛ednych.
 Układy współrz˛ednych w przestrzeni R3
Definicja.
Układem współrz˛ednych w przestrzeni nazywamy trzy ustalone proste x, y , z przecinajace
˛ sie˛ w jednym punkcie 0,
które sa˛ wzajemnie prostopadłe. Układ taki oznaczamy Oxyz. Proste Ox, Oy , Oz nazywamy osiami, a płaszczyzny
xOy , yOz, xOz płaszczyznami układu współrz˛ednych.
 Układy współrz˛ednych w przestrzeni R3
Definicja.
Układem współrz˛ednych w przestrzeni nazywamy trzy ustalone proste x, y , z przecinajace
˛ sie˛ w jednym punkcie 0,
które sa˛ wzajemnie prostopadłe. Układ taki oznaczamy Oxyz. Proste Ox, Oy , Oz nazywamy osiami, a płaszczyzny
xOy , yOz, xOz płaszczyznami układu współrz˛ednych.

Definicja.
 Układy współrz˛ednych w przestrzeni R3
Definicja.
Układem współrz˛ednych w przestrzeni nazywamy trzy ustalone proste x, y , z przecinajace
˛ sie˛ w jednym punkcie 0,
które sa˛ wzajemnie prostopadłe. Układ taki oznaczamy Oxyz. Proste Ox, Oy , Oz nazywamy osiami, a płaszczyzny
xOy , yOz, xOz płaszczyznami układu współrz˛ednych.

Definicja.
W zależności od wzajemnego położenia osi Ox, Oy , Oz układu współrz˛ednych wyróżniamy dwie jego orientacje:
układ prawoskretny
˛ i układ lewoskretny.
˛
 Układy współrz˛ednych w przestrzeni R3
Definicja.
Układem współrz˛ednych w przestrzeni nazywamy trzy ustalone proste x, y , z przecinajace
˛ sie˛ w jednym punkcie 0,
które sa˛ wzajemnie prostopadłe. Układ taki oznaczamy Oxyz. Proste Ox, Oy , Oz nazywamy osiami, a płaszczyzny
xOy , yOz, xOz płaszczyznami układu współrz˛ednych.

Definicja.
W zależności od wzajemnego położenia osi Ox, Oy , Oz układu współrz˛ednych wyróżniamy dwie jego orientacje:
układ prawoskretny
˛ i układ lewoskretny.
˛

Układ prawoskretny
˛ Układ lewoskretny
˛
Wersory i długość wektora
 Wersory i długość wektora
Definicja.
 Wersory i długość wektora
Definicja.
→
− →
− →
−
Wektory i = [1, 0, 0], j = [0, 1, 0], k = [0, 0, 1] nazywamy wersorami na osiach odpowiednio Ox, Oy , Oz.
 Wersory i długość wektora
Definicja.
→
− →
− →
−
Wektory i = [1, 0, 0], j = [0, 1, 0], k = [0, 0, 1] nazywamy wersorami na osiach odpowiednio Ox, Oy , Oz.
 Wersory i długość wektora
Definicja.
→
− →
− →
−
Wektory i = [1, 0, 0], j = [0, 1, 0], k = [0, 0, 1] nazywamy wersorami na osiach odpowiednio Ox, Oy , Oz.

Definicja.
 Wersory i długość wektora
Definicja.
→
− →
− →
−
Wektory i = [1, 0, 0], j = [0, 1, 0], k = [0, 0, 1] nazywamy wersorami na osiach odpowiednio Ox, Oy , Oz.

Definicja.
→
−
Długość wektora v = [x, y , z] jest określona wzorem:
 Wersory i długość wektora
Definicja.
→
− →
− →
−
Wektory i = [1, 0, 0], j = [0, 1, 0], k = [0, 0, 1] nazywamy wersorami na osiach odpowiednio Ox, Oy , Oz.

Definicja.
→
−
Długość wektora v = [x, y , z] jest określona wzorem:
p
− def
→
|v | = x 2 + y 2 + z2
 Wersory i długość wektora
Definicja.
→
− →
− →
−
Wektory i = [1, 0, 0], j = [0, 1, 0], k = [0, 0, 1] nazywamy wersorami na osiach odpowiednio Ox, Oy , Oz.

Definicja.
→
−
Długość wektora v = [x, y , z] jest określona wzorem:
p
− def
→
|v | = x 2 + y 2 + z2

→
−
Uwaga. Długość wektora v = [x, y , z] jest równa odległości punktu P = (x, y , z) od poczatku
˛ układu
współrz˛ednych.
 Wersory i długość wektora
Definicja.
→
− →
− →
−
Wektory i = [1, 0, 0], j = [0, 1, 0], k = [0, 0, 1] nazywamy wersorami na osiach odpowiednio Ox, Oy , Oz.

Definicja.
→
−
Długość wektora v = [x, y , z] jest określona wzorem:
p
− def
→
|v | = x 2 + y 2 + z2

→
−
Uwaga. Długość wektora v = [x, y , z] jest równa odległości punktu P = (x, y , z) od poczatku
˛ układu
współrz˛ednych. Każdy wektor o długości 1 nazywamy wersorem.
 Wersory i długość wektora
Definicja.
→
− →
− →
−
Wektory i = [1, 0, 0], j = [0, 1, 0], k = [0, 0, 1] nazywamy wersorami na osiach odpowiednio Ox, Oy , Oz.

Definicja.
→
−
Długość wektora v = [x, y , z] jest określona wzorem:
p
− def
→
|v | = x 2 + y 2 + z2

→
−
Uwaga. Długość wektora v = [x, y , z] jest równa odległości punktu P = (x, y , z) od poczatku
˛ układu
współrz˛ednych. Każdy wektor o długości 1 nazywamy wersorem.
Własności długości wektora
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , bed
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , bed
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , bed

→
− →
− →− →−
1. | u | ­ 0 (| u | = 0 ⇐⇒ u = 0 );
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , bed

→
− →
− →− →−
1. | u | ­ 0 (| u | = 0 ⇐⇒ u = 0 );
→
− →
−
2. |α u | = |α| · | u |;
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , bed

→
− →
− →− →−
1. | u | ­ 0 (| u | = 0 ⇐⇒ u = 0 );
→
− →
−
2. |α u | = |α| · | u |;
→
− →
− →
− →
−
3. | u + v | ¬ | u | + | v |;
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , bed

→
− →
− →− →−
1. | u | ­ 0 (| u | = 0 ⇐⇒ u = 0 );
→
− →
−
2. |α u | = |α| · | u |;
→
− →
− →
− →
−
3. | u + v | ¬ | u | + | v |;
→
− →
− →
− →
−
4. || u | − | v || ¬ | u − v |.
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , bed

→
− →
− →− →−
1. | u | ­ 0 (| u | = 0 ⇐⇒ u = 0 );
→
− →
−
2. |α u | = |α| · | u |;
→
− →
− →
− →
−
3. | u + v | ¬ | u | + | v |;
→
− →
− →
− →
−
4. || u | − | v || ¬ | u − v |.

Uwaga.
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , bed

→
− →
− →− →−
1. | u | ­ 0 (| u | = 0 ⇐⇒ u = 0 );
→
− →
−
2. |α u | = |α| · | u |;
→
− →
− →
− →
−
3. | u + v | ¬ | u | + | v |;
→
− →
− →
− →
−
4. || u | − | v || ¬ | u − v |.

Uwaga.
Nierówność 3. nazywamy nierównościa˛ trójkata
˛
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , bed

→
− →
− →− →−
1. | u | ­ 0 (| u | = 0 ⇐⇒ u = 0 );
→
− →
−
2. |α u | = |α| · | u |;
→
− →
− →
− →
−
3. | u + v | ¬ | u | + | v |;
→
− →
− →
− →
−
4. || u | − | v || ¬ | u − v |.

Uwaga.
Nierówność 3. nazywamy nierównościa˛ trójkata
˛ i jest ona prawdziwa dla dowolnej liczby składników.
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , bed

→
− →
− →− →−
1. | u | ­ 0 (| u | = 0 ⇐⇒ u = 0 );
→
− →
−
2. |α u | = |α| · | u |;
→
− →
− →
− →
−
3. | u + v | ¬ | u | + | v |;
→
− →
− →
− →
−
4. || u | − | v || ¬ | u − v |.

Uwaga.
Nierówność 3. nazywamy nierównościa˛ trójkata
˛ i jest ona prawdziwa dla dowolnej liczby składników.
→
− →− →
− →
− →
− →
−
Równość w 3. zachodzi tylko wtedy, gdy u = 0 lub v = 0 albo, gdy v = β u dla pewnego β > 0.
 Własności długości wektora
Twierdzenie.
→
− → −
˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , bed

→
− →
− →− →−
1. | u | ­ 0 (| u | = 0 ⇐⇒ u = 0 );
→
− →
−
2. |α u | = |α| · | u |;
→
− →
− →
− →
−
3. | u + v | ¬ | u | + | v |;
→
− →
− →
− →
−
4. || u | − | v || ¬ | u − v |.

Uwaga.
Nierówność 3. nazywamy nierównościa˛ trójkata
˛ i jest ona prawdziwa dla dowolnej liczby składników.
→
− →− →
− →
− →
− →
−
Równość w 3. zachodzi tylko wtedy, gdy u = 0 lub v = 0 albo, gdy v = β u dla pewnego β > 0.
Obliczanie długości wektora
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
−
→ √ √ −→
a) a = [1, − 3, 5]; b) PQ, gdzie P(1, 2, 3), Q = (4, 6, 15).
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
−
→ √ √ −→
a) a = [1, − 3, 5]; b) PQ, gdzie P(1, 2, 3), Q = (4, 6, 15).

Rozwiazanie.
˛
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
−
→ √ √ −→
a) a = [1, − 3, 5]; b) PQ, gdzie P(1, 2, 3), Q = (4, 6, 15).

Rozwiazanie.
˛
−
→
a) Podstawiamy współrz˛edne wektora a do wzoru na długość wektora:
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
−
→ √ √ −→
a) a = [1, − 3, 5]; b) PQ, gdzie P(1, 2, 3), Q = (4, 6, 15).

Rozwiazanie.
˛
−
→
a) Podstawiamy współrz˛edne wektora a do wzoru na długość wektora:

−
→
p √ √
|a|= 12 + (− 3)2 + ( 5)2 =
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
−
→ √ √ −→
a) a = [1, − 3, 5]; b) PQ, gdzie P(1, 2, 3), Q = (4, 6, 15).

Rozwiazanie.
˛
−
→
a) Podstawiamy współrz˛edne wektora a do wzoru na długość wektora:

−
→
p √ √ √
|a|= 12 + (− 3)2 + ( 5)2 = 9 = 3
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
−
→ √ √ −→
a) a = [1, − 3, 5]; b) PQ, gdzie P(1, 2, 3), Q = (4, 6, 15).

Rozwiazanie.
˛
−
→
a) Podstawiamy współrz˛edne wektora a do wzoru na długość wektora:

−
→
p √ √ √
|a|= 12 + (− 3)2 + ( 5)2 = 9 = 3

−
→
b) Długość wektora AB łacz
˛ acego
˛ punkty A(x1 , y1 , z1 ), B = (x2 , y2 , z2 )
wyraża sie˛ wzorem
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
−
→ √ √ −→
a) a = [1, − 3, 5]; b) PQ, gdzie P(1, 2, 3), Q = (4, 6, 15).

Rozwiazanie.
˛
−
→
a) Podstawiamy współrz˛edne wektora a do wzoru na długość wektora:

−
→
p √ √ √
|a|= 12 + (− 3)2 + ( 5)2 = 9 = 3

−
→
b) Długość wektora AB łacz
˛ acego
˛ punkty A(x1 , y1 , z1 ), B = (x2 , y2 , z2 )
wyraża sie˛ wzorem
−
→ p
|AB| = (x2 − x1 )2 + (y2 − y1 )2 + (z2 − z1 )2
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
−
→ √ √ −→
a) a = [1, − 3, 5]; b) PQ, gdzie P(1, 2, 3), Q = (4, 6, 15).

Rozwiazanie.
˛
−
→
a) Podstawiamy współrz˛edne wektora a do wzoru na długość wektora:

−
→
p √ √ √
|a|= 12 + (− 3)2 + ( 5)2 = 9 = 3

−
→
b) Długość wektora AB łacz
˛ acego
˛ punkty A(x1 , y1 , z1 ), B = (x2 , y2 , z2 )
wyraża sie˛ wzorem
−
→ p
|AB| = (x2 − x1 )2 + (y2 − y1 )2 + (z2 − z1 )2

zatem
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
−
→ √ √ −→
a) a = [1, − 3, 5]; b) PQ, gdzie P(1, 2, 3), Q = (4, 6, 15).

Rozwiazanie.
˛
−
→
a) Podstawiamy współrz˛edne wektora a do wzoru na długość wektora:

−
→
p √ √ √
|a|= 12 + (− 3)2 + ( 5)2 = 9 = 3

−
→
b) Długość wektora AB łacz
˛ acego
˛ punkty A(x1 , y1 , z1 ), B = (x2 , y2 , z2 )
wyraża sie˛ wzorem
−
→ p
|AB| = (x2 − x1 )2 + (y2 − y1 )2 + (z2 − z1 )2

zatem
−→ p
|PQ| = (4 − 1)2 + (6 − 2)2 + (15 − 3)2 =
 Obliczanie długości wektora
Przykłady.
Obliczyć długości wektorów:
−
→ √ √ −→
a) a = [1, − 3, 5]; b) PQ, gdzie P(1, 2, 3), Q = (4, 6, 15).

Rozwiazanie.
˛
−
→
a) Podstawiamy współrz˛edne wektora a do wzoru na długość wektora:

−
→
p √ √ √
|a|= 12 + (− 3)2 + ( 5)2 = 9 = 3

−
→
b) Długość wektora AB łacz
˛ acego
˛ punkty A(x1 , y1 , z1 ), B = (x2 , y2 , z2 )
wyraża sie˛ wzorem
−
→ p
|AB| = (x2 − x1 )2 + (y2 − y1 )2 + (z2 − z1 )2

zatem √
−→ p
|PQ| = (4 − 1)2 + (6 − 2)2 + (15 − 3)2 = 169 = 13
Położenie punktu podziału odcinka
 Położenie punktu podziału odcinka
Twierdzenie.
 Położenie punktu podziału odcinka
Twierdzenie.
−
→ − →
Niech r1 , r2 , bed
˛ a˛ wektorami wodzacymi
˛ odpowiednio punktów A i B.
 Położenie punktu podziału odcinka
Twierdzenie.
−
→ − →
Niech r1 , r2 , bed
˛ a˛ wektorami wodzacymi
˛ odpowiednio punktów A i B.
Punkt P podziału odcinka AB w stosunku 1 : λ, gdzie λ > 0 ma wektor wodzacy:
˛
 Położenie punktu podziału odcinka
Twierdzenie.
−
→ − →
Niech r1 , r2 , bed
˛ a˛ wektorami wodzacymi
˛ odpowiednio punktów A i B.
Punkt P podziału odcinka AB w stosunku 1 : λ, gdzie λ > 0 ma wektor wodzacy:
˛
−
→ − →
−
→ λ r1 + r2
r =
1+λ
 Położenie punktu podziału odcinka
Twierdzenie.
−
→ − →
Niech r1 , r2 , bed
˛ a˛ wektorami wodzacymi
˛ odpowiednio punktów A i B.
Punkt P podziału odcinka AB w stosunku 1 : λ, gdzie λ > 0 ma wektor wodzacy:
˛
−
→ − →
−
→ λ r1 + r2
r =
1+λ
−
→ −
→ −
→
Jeżeli r1 = [x1 , y1 , z1 ], r2 = [x2 , y2 , z2 ], to współrz˛edne wektora r = [x, y , z]
wyrażaja˛ sie˛ wzorem:
 Położenie punktu podziału odcinka
Twierdzenie.
−
→ − →
Niech r1 , r2 , bed
˛ a˛ wektorami wodzacymi
˛ odpowiednio punktów A i B.
Punkt P podziału odcinka AB w stosunku 1 : λ, gdzie λ > 0 ma wektor wodzacy:
˛
−
→ − →
−
→ λ r1 + r2
r =
1+λ
−
→ −
→ −
→
Jeżeli r1 = [x1 , y1 , z1 ], r2 = [x2 , y2 , z2 ], to współrz˛edne wektora r = [x, y , z]
wyrażaja˛ sie˛ wzorem:

λx1 + x2 λy1 + y2 λz1 + z2

x= y= z=
1+λ 1+λ 1+λ
 Położenie punktu podziału odcinka
Twierdzenie.
−
→ − →
Niech r1 , r2 , bed
˛ a˛ wektorami wodzacymi
˛ odpowiednio punktów A i B.
Punkt P podziału odcinka AB w stosunku 1 : λ, gdzie λ > 0 ma wektor wodzacy:
˛
−
→ − →
−
→ λ r1 + r2
r =
1+λ
−
→ −
→ −
→
Jeżeli r1 = [x1 , y1 , z1 ], r2 = [x2 , y2 , z2 ], to współrz˛edne wektora r = [x, y , z]
wyrażaja˛ sie˛ wzorem:

λx1 + x2 λy1 + y2 λz1 + z2

x= y= z=
1+λ 1+λ 1+λ
Iloczyn skalarny
 Iloczyn skalarny
Definicja.
 Iloczyn skalarny
Definicja.
→
− → −
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 .
Niech u , v , bed
 Iloczyn skalarny
Definicja.
→
− → − →
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Iloczyn skalarny wektorów u , i v , określamy wzorem:
Niech u , v , bed
 Iloczyn skalarny
Definicja.
→
− → − →
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Iloczyn skalarny wektorów u , i v , określamy wzorem:
Niech u , v , bed
→
− →− def →
− →
−
u ◦ v = | u | · | v | · cos ϕ
 Iloczyn skalarny
Definicja.
→
− → − →
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Iloczyn skalarny wektorów u , i v , określamy wzorem:
Niech u , v , bed
→
− →− def →
− →
−
u ◦ v = | u | · | v | · cos ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ miedzy
˛ wektorami u i v .
 Iloczyn skalarny
Definicja.
→
− → − →
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Iloczyn skalarny wektorów u , i v , określamy wzorem:
Niech u , v , bed
→
− →− def →
− →
−
u ◦ v = | u | · | v | · cos ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ miedzy
˛ wektorami u i v .

Twierdzenie.
 Iloczyn skalarny
Definicja.
→
− → − →
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Iloczyn skalarny wektorów u , i v , określamy wzorem:
Niech u , v , bed
→
− →− def →
− →
−
u ◦ v = | u | · | v | · cos ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ miedzy
˛ wektorami u i v .

Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], bed
 Iloczyn skalarny
Definicja.
→
− → − →
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Iloczyn skalarny wektorów u , i v , określamy wzorem:
Niech u , v , bed
→
− →− def →
− →
−
u ◦ v = | u | · | v | · cos ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ miedzy
˛ wektorami u i v .

Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], bed
 Iloczyn skalarny
Definicja.
→
− → − →
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Iloczyn skalarny wektorów u , i v , określamy wzorem:
Niech u , v , bed
→
− →− def →
− →
−
u ◦ v = | u | · | v | · cos ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ miedzy
˛ wektorami u i v .

Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], bed

→
− →−
u ◦ v = x1 x2 + y1 y2 + z1 z2
 Iloczyn skalarny
Definicja.
→
− → − →
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Iloczyn skalarny wektorów u , i v , określamy wzorem:
Niech u , v , bed
→
− →− def →
− →
−
u ◦ v = | u | · | v | · cos ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ miedzy
˛ wektorami u i v .

Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], bed

→
− →−
u ◦ v = x1 x2 + y1 y2 + z1 z2

x1 x2 + y1 y2 + z1 z2
ϕ = arc cos p p
x2 + y 2 + z2 · x 2 + y 2 + z2
1 1 1 2 2 2
Własności iloczynu skalarnego
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Niech u , v , w , bed
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u ◦ v = v ◦ u;
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u ◦ v = v ◦ u;
−
→ − → −
→ − →
2. (α u ) ◦ v = α( u ◦ v );
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u ◦ v = v ◦ u;
−
→ − → −
→ − →
2. (α u ) ◦ v = α( u ◦ v );
−
→ − → −
→
3. u ◦ u = | u |2 ;
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u ◦ v = v ◦ u;
−
→ − → −
→ − →
2. (α u ) ◦ v = α( u ◦ v );
−
→ − → −
→
3. u ◦ u = | u |2 ;
−
→ − → − → − → − → − → − →
4. ( u + v ) ◦ w = u ◦ w + v ◦ w ;
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u ◦ v = v ◦ u;
−
→ − → −
→ − →
2. (α u ) ◦ v = α( u ◦ v );
−
→ − → −
→
3. u ◦ u = | u |2 ;
−
→ − → − → − → − → − → − →
4. ( u + v ) ◦ w = u ◦ w + v ◦ w ;
−
→ − → −
→ − →
5. | u ◦ v | ¬ | u | · | v |;
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u ◦ v = v ◦ u;
−
→ − → −
→ − →
2. (α u ) ◦ v = α( u ◦ v );
−
→ − → −
→
3. u ◦ u = | u |2 ;
−
→ − → − → − → − → − → − →
4. ( u + v ) ◦ w = u ◦ w + v ◦ w ;
−
→ − → −
→ − →
5. | u ◦ v | ¬ | u | · | v |;
−
→ −→ −
→ − →
6. u ⊥ v ⇐⇒ u ◦ v = 0.
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u ◦ v = v ◦ u;
−
→ − → −
→ − →
2. (α u ) ◦ v = α( u ◦ v );
−
→ − → −
→
3. u ◦ u = | u |2 ;
−
→ − → − → − → − → − → − →
4. ( u + v ) ◦ w = u ◦ w + v ◦ w ;
−
→ − → −
→ − →
5. | u ◦ v | ¬ | u | · | v |;
−
→ −→ −
→ − →
6. u ⊥ v ⇐⇒ u ◦ v = 0.

Uwaga.
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u ◦ v = v ◦ u;
−
→ − → −
→ − →
2. (α u ) ◦ v = α( u ◦ v );
−
→ − → −
→
3. u ◦ u = | u |2 ;
−
→ − → − → − → − → − → − →
4. ( u + v ) ◦ w = u ◦ w + v ◦ w ;
−
→ − → −
→ − →
5. | u ◦ v | ¬ | u | · | v |;
−
→ −→ −
→ − →
6. u ⊥ v ⇐⇒ u ◦ v = 0.

Uwaga.
Równość w 4. jest prawdziwa dla dowolnej liczby składników.
 Własności iloczynu skalarnego
Twierdzenie.
−
→ − → − →
˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Niech u , v , w , bed

−
→ − → − → − →
1. u ◦ v = v ◦ u;
−
→ − → −
→ − →
2. (α u ) ◦ v = α( u ◦ v );
−
→ − → −
→
3. u ◦ u = | u |2 ;
−
→ − → − → − → − → − → − →
4. ( u + v ) ◦ w = u ◦ w + v ◦ w ;
−
→ − → −
→ − →
5. | u ◦ v | ¬ | u | · | v |;
−
→ −→ −
→ − →
6. u ⊥ v ⇐⇒ u ◦ v = 0.

Uwaga.
Równość w 4. jest prawdziwa dla dowolnej liczby składników.
−
→ − →
Równość w 5. jest możliwa tylko wtedy, gdy u i v sa˛ równoległe.
Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:

− →
→ −
a ◦ b =
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:

− →
→ −
a ◦ b = [−1, 5, 2] ◦ [3, 0, 7] =
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:

− →
→ −
a ◦ b = [−1, 5, 2] ◦ [3, 0, 7] = (−1) · 3 + 5 · 0 + 2 · 7 = 11
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:

− →
→ −
a ◦ b = [−1, 5, 2] ◦ [3, 0, 7] = (−1) · 3 + 5 · 0 + 2 · 7 = 11

→
− →− → −
b) W rozwiazaniu
˛ wykorzystamy własności iloczynu skalarnego wektorów oraz fakt, że wersory i , j , k sa˛
parami prostopadłe, tzn. spełniaja˛ równości:
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:

− →
→ −
a ◦ b = [−1, 5, 2] ◦ [3, 0, 7] = (−1) · 3 + 5 · 0 + 2 · 7 = 11

→
− →− → −
b) W rozwiazaniu
˛ wykorzystamy własności iloczynu skalarnego wektorów oraz fakt, że wersory i , j , k sa˛
parami prostopadłe, tzn. spełniaja˛ równości:

→
− →− →
− → − →− →−
i ◦ j = j ◦ k = k ◦ i = 0.
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:

− →
→ −
a ◦ b = [−1, 5, 2] ◦ [3, 0, 7] = (−1) · 3 + 5 · 0 + 2 · 7 = 11

→
− →− → −
b) W rozwiazaniu
˛ wykorzystamy własności iloczynu skalarnego wektorów oraz fakt, że wersory i , j , k sa˛
parami prostopadłe, tzn. spełniaja˛ równości:

→
− →− →
− → − →− →−
i ◦ j = j ◦ k = k ◦ i = 0.

Zatem
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:

− →
→ −
a ◦ b = [−1, 5, 2] ◦ [3, 0, 7] = (−1) · 3 + 5 · 0 + 2 · 7 = 11

→
− →− → −
b) W rozwiazaniu
˛ wykorzystamy własności iloczynu skalarnego wektorów oraz fakt, że wersory i , j , k sa˛
parami prostopadłe, tzn. spełniaja˛ równości:

→
− →− →
− → − →− →−
i ◦ j = j ◦ k = k ◦ i = 0.

Zatem

→
− →−
u ◦ v
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:

− →
→ −
a ◦ b = [−1, 5, 2] ◦ [3, 0, 7] = (−1) · 3 + 5 · 0 + 2 · 7 = 11

→
− →− → −
b) W rozwiazaniu
˛ wykorzystamy własności iloczynu skalarnego wektorów oraz fakt, że wersory i , j , k sa˛
parami prostopadłe, tzn. spełniaja˛ równości:

→
− →− →
− → − →− →−
i ◦ j = j ◦ k = k ◦ i = 0.

Zatem

→
− →− →
− →
− →
− →
− →
−
u ◦ v = ( i − j + k ) ◦ (3 i − 2 k ) =
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:

− →
→ −
a ◦ b = [−1, 5, 2] ◦ [3, 0, 7] = (−1) · 3 + 5 · 0 + 2 · 7 = 11

→
− →− → −
b) W rozwiazaniu
˛ wykorzystamy własności iloczynu skalarnego wektorów oraz fakt, że wersory i , j , k sa˛
parami prostopadłe, tzn. spełniaja˛ równości:

→
− →− →
− → − →− →−
i ◦ j = j ◦ k = k ◦ i = 0.

Zatem

→
− →− →
− →
− →
− →
− →
−
u ◦ v = ( i − j + k ) ◦ (3 i − 2 k ) =
→
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → −
= 3( i ◦ i ) − 2( i ◦ k ) − 3( j ◦ i ) + 2( j ◦ k ) + 3( k ◦ i ) − 2( k ◦ k ) =
 Przykłady liczenia iloczynu skalarnego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny salarne par wektorów:
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
a) a = [−1, 5, 2], b = [3, 0, 7]; b) u = i − j + k, v =3 i −2k .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn skalarny:

− →
→ −
a ◦ b = [−1, 5, 2] ◦ [3, 0, 7] = (−1) · 3 + 5 · 0 + 2 · 7 = 11

→
− →− → −
b) W rozwiazaniu
˛ wykorzystamy własności iloczynu skalarnego wektorów oraz fakt, że wersory i , j , k sa˛
parami prostopadłe, tzn. spełniaja˛ równości:

→
− →− →
− → − →− →−
i ◦ j = j ◦ k = k ◦ i = 0.

Zatem

→
− →− →
− →
− →
− →
− →
−
u ◦ v = ( i − j + k ) ◦ (3 i − 2 k ) =
→
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → −
= 3( i ◦ i ) − 2( i ◦ k ) − 3( j ◦ i ) + 2( j ◦ k ) + 3( k ◦ i ) − 2( k ◦ k ) =

= 3−2=1
Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
c) przekatnymi
˛ ścian prostopadłościanu o krawedziach
˛ a = 5, b = 6, c = 7, wychodzacymi
˛ z jednego
wierzchołka.
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
c) przekatnymi
˛ ścian prostopadłościanu o krawedziach
˛ a = 5, b = 6, c = 7, wychodzacymi
˛ z jednego
wierzchołka.

Rozwiazanie.
˛
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
c) przekatnymi
˛ ścian prostopadłościanu o krawedziach
˛ a = 5, b = 6, c = 7, wychodzacymi
˛ z jednego
wierzchołka.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Miara kata
˛ miedzy
˛ niezerowymi wektorami a , b wyraża sie˛ wzorem
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
c) przekatnymi
˛ ścian prostopadłościanu o krawedziach
˛ a = 5, b = 6, c = 7, wychodzacymi
˛ z jednego
wierzchołka.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Miara kata
˛ miedzy
˛ niezerowymi wektorami a , b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
− →
→ − a ◦ b
^( a , b ) = arc cos →
−
→
−
|a|·|b|
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
c) przekatnymi
˛ ścian prostopadłościanu o krawedziach
˛ a = 5, b = 6, c = 7, wychodzacymi
˛ z jednego
wierzchołka.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Miara kata
˛ miedzy
˛ niezerowymi wektorami a , b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
− →
→ − a ◦ b
^( a , b ) = arc cos →
−
→
−
|a|·|b|

→
− √ →
− √
a) Dla wektorów a = [1, 2, 3] i b = [0, − 2, 1] mamy:
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
c) przekatnymi
˛ ścian prostopadłościanu o krawedziach
˛ a = 5, b = 6, c = 7, wychodzacymi
˛ z jednego
wierzchołka.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Miara kata
˛ miedzy
˛ niezerowymi wektorami a , b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
− →
→ − a ◦ b
^( a , b ) = arc cos →
−
→
−
|a|·|b|

→
− √ →
− √
a) Dla wektorów a = [1, 2, 3] i b = [0, − 2, 1] mamy:

− →
→ −
^( a , b )
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
c) przekatnymi
˛ ścian prostopadłościanu o krawedziach
˛ a = 5, b = 6, c = 7, wychodzacymi
˛ z jednego
wierzchołka.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Miara kata
˛ miedzy
˛ niezerowymi wektorami a , b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
− →
→ − a ◦ b
^( a , b ) = arc cos →
−
→
−
|a|·|b|

→
− √ →
− √
a) Dla wektorów a = [1, 2, 3] i b = [0, − 2, 1] mamy:

√ √
− →
→ − [1, 2, 3] ◦ [0, − 2, 1]
^( a , b ) = arc cos =
p √ p √
12 + ( 2)2 + 32 · 02 + (− 2)2 + 12
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
c) przekatnymi
˛ ścian prostopadłościanu o krawedziach
˛ a = 5, b = 6, c = 7, wychodzacymi
˛ z jednego
wierzchołka.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Miara kata
˛ miedzy
˛ niezerowymi wektorami a , b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
− →
→ − a ◦ b
^( a , b ) = arc cos →
−
→
−
|a|·|b|

→
− √ →
− √
a) Dla wektorów a = [1, 2, 3] i b = [0, − 2, 1] mamy:

√ √
− →
→ − [1, 2, 3] ◦ [0, − 2, 1]
^( a , b ) = arc cos =
p √ p √
12 + ( 2)2 + 32 · 02 + (− 2)2 + 12

1
= arc cos
6
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
c) przekatnymi
˛ ścian prostopadłościanu o krawedziach
˛ a = 5, b = 6, c = 7, wychodzacymi
˛ z jednego
wierzchołka.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Miara kata
˛ miedzy
˛ niezerowymi wektorami a , b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
− →
→ − a ◦ b
^( a , b ) = arc cos →
−
→
−
|a|·|b|

→
− √ →
− √
a) Dla wektorów a = [1, 2, 3] i b = [0, − 2, 1] mamy:

√ √
− →
→ − [1, 2, 3] ◦ [0, − 2, 1]
^( a , b ) = arc cos =
p √ p √
12 + ( 2)2 + 32 · 02 + (− 2)2 + 12

1
= arc cos ≈ 1, 40[rad]
6
 Obliczanie katów
˛ miedzy
˛ wektorami
Przykłady.
Korzystajac
˛ z iloczynu skalarnego obliczyć miary katów
˛ miedzy:
˛
→
− √ →
− √
a) wektorami a = [1, 2, 3], b = [0, − 2, 1];
→
−
b) wektorem u = [4, −12, 3] i płaszczyzna˛ xOz układu współrz˛ednych;
c) przekatnymi
˛ ścian prostopadłościanu o krawedziach
˛ a = 5, b = 6, c = 7, wychodzacymi
˛ z jednego
wierzchołka.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Miara kata
˛ miedzy
˛ niezerowymi wektorami a , b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
− →
→ − a ◦ b
^( a , b ) = arc cos →
−
→
−
|a|·|b|

→
− √ →
− √
a) Dla wektorów a = [1, 2, 3] i b = [0, − 2, 1] mamy:

√ √
− →
→ − [1, 2, 3] ◦ [0, − 2, 1]
^( a , b ) = arc cos =
p √ p √
12 + ( 2)2 + 32 · 02 + (− 2)2 + 12

1 ◦
= arc cos ≈ 1, 40[rad] ≈ 80, 4
6
b) Zauważmy, że miara kata
˛ miedzy
˛ wektorem i płaszczyzna˛ jest równa mierze kata
˛
miedzy
˛ tym wektorem i jego rzutem prostokatnym
˛ na te˛ płaszczyzne.
˛
b) Zauważmy, że miara kata
˛ miedzy
˛ wektorem i płaszczyzna˛ jest równa mierze kata
˛
miedzy
˛ tym wektorem i jego rzutem prostokatnym
˛ ˛ Rzut prostokatny
na te˛ płaszczyzne. ˛
−
→ −
→0
wektora u = [4, −12, 3] na płaszczyzne˛ xOz ma postać u = [4, 0, 3].
b) Zauważmy, że miara kata
˛ miedzy
˛ wektorem i płaszczyzna˛ jest równa mierze kata
˛
miedzy
˛ tym wektorem i jego rzutem prostokatnym
˛ ˛ Rzut prostokatny
na te˛ płaszczyzne. ˛
−
→ −
→0
wektora u = [4, −12, 3] na płaszczyzne˛ xOz ma postać u = [4, 0, 3]. Zatem
b) Zauważmy, że miara kata
˛ miedzy
˛ wektorem i płaszczyzna˛ jest równa mierze kata
˛
miedzy
˛ tym wektorem i jego rzutem prostokatnym
˛ ˛ Rzut prostokatny
na te˛ płaszczyzne. ˛
−
→ −
→0
wektora u = [4, −12, 3] na płaszczyzne˛ xOz ma postać u = [4, 0, 3]. Zatem

→ −
− →
^( u , u 0 )
b) Zauważmy, że miara kata
˛ miedzy
˛ wektorem i płaszczyzna˛ jest równa mierze kata
˛
miedzy
˛ tym wektorem i jego rzutem prostokatnym
˛ ˛ Rzut prostokatny
na te˛ płaszczyzne. ˛
−
→ −
→0
wektora u = [4, −12, 3] na płaszczyzne˛ xOz ma postać u = [4, 0, 3]. Zatem

→ −
− → [4, −12, 3] ◦ [4, 0, 3]
^( u , u 0 ) = arc cos p p =
42 + 02 + 32 · 42 + (−12)2 + 32
b) Zauważmy, że miara kata
˛ miedzy
˛ wektorem i płaszczyzna˛ jest równa mierze kata
˛
miedzy
˛ tym wektorem i jego rzutem prostokatnym
˛ ˛ Rzut prostokatny
na te˛ płaszczyzne. ˛
−
→ −
→0
wektora u = [4, −12, 3] na płaszczyzne˛ xOz ma postać u = [4, 0, 3]. Zatem

→ −
− → [4, −12, 3] ◦ [4, 0, 3]
^( u , u 0 ) = arc cos p p =
42 + 02 + 32 · 42 + (−12)2 + 32

5
= arc cos
13
b) Zauważmy, że miara kata
˛ miedzy
˛ wektorem i płaszczyzna˛ jest równa mierze kata
˛
miedzy
˛ tym wektorem i jego rzutem prostokatnym
˛ ˛ Rzut prostokatny
na te˛ płaszczyzne. ˛
−
→ −
→0
wektora u = [4, −12, 3] na płaszczyzne˛ xOz ma postać u = [4, 0, 3]. Zatem

→ −
− → [4, −12, 3] ◦ [4, 0, 3]
^( u , u 0 ) = arc cos p p =
42 + 02 + 32 · 42 + (−12)2 + 32

5
= arc cos ≈ 1, 18[rad]
13
b) Zauważmy, że miara kata
˛ miedzy
˛ wektorem i płaszczyzna˛ jest równa mierze kata
˛
miedzy
˛ tym wektorem i jego rzutem prostokatnym
˛ ˛ Rzut prostokatny
na te˛ płaszczyzne. ˛
−
→ −
→0
wektora u = [4, −12, 3] na płaszczyzne˛ xOz ma postać u = [4, 0, 3]. Zatem

→ −
− → [4, −12, 3] ◦ [4, 0, 3]
^( u , u 0 ) = arc cos p p =
42 + 02 + 32 · 42 + (−12)2 + 32

5
= arc cos ≈ 1, 18[rad] ≈ 67, 3◦
13
b) Zauważmy, że miara kata
˛ miedzy
˛ wektorem i płaszczyzna˛ jest równa mierze kata
˛
miedzy
˛ tym wektorem i jego rzutem prostokatnym
˛ ˛ Rzut prostokatny
na te˛ płaszczyzne. ˛
−
→ −
→0
wektora u = [4, −12, 3] na płaszczyzne˛ xOz ma postać u = [4, 0, 3]. Zatem

→ −
− → [4, −12, 3] ◦ [4, 0, 3]
^( u , u 0 ) = arc cos p p =
42 + 02 + 32 · 42 + (−12)2 + 32

5
= arc cos ≈ 1, 18[rad] ≈ 67, 3◦
13

c) Przypuśćmy, że poczatek

˛ układu współrz˛ednych umieścimy w jednym
z wierzchołków prostopadłościanu, a osie bed
˛ a˛ pokrywać sie˛ z jego krawedziami:
˛
b) Zauważmy, że miara kata
˛ miedzy
˛ wektorem i płaszczyzna˛ jest równa mierze kata
˛
miedzy
˛ tym wektorem i jego rzutem prostokatnym
˛ ˛ Rzut prostokatny
na te˛ płaszczyzne. ˛
−
→ −
→0
wektora u = [4, −12, 3] na płaszczyzne˛ xOz ma postać u = [4, 0, 3]. Zatem

→ −
− → [4, −12, 3] ◦ [4, 0, 3]
^( u , u 0 ) = arc cos p p =
42 + 02 + 32 · 42 + (−12)2 + 32

5
= arc cos ≈ 1, 18[rad] ≈ 67, 3◦
13

c) Przypuśćmy, że poczatek

˛ układu współrz˛ednych umieścimy w jednym
z wierzchołków prostopadłościanu, a osie bed
˛ a˛ pokrywać sie˛ z jego krawedziami:
˛
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
^( p , q )
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q
^( p , q ) = arc cos −→ − → =
|p|·|q|
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7]
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185

−
→ − →
^( p , r )
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185

−
→ −→
−
→ − → p ◦ r
^( p , r ) = arc cos −→ − → =
|p|·| r |
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185

−
→ −→
−
→ − → p ◦ r [5, 6, 0] ◦ [5, 0, 7]
^( p , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p
|p|·| r | 52 + 62 · 52 + 72
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185

−
→ −→
−
→ − → p ◦ r [5, 6, 0] ◦ [5, 0, 7] 25
^( p , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √
|p|·| r | 52 + 62 · 52 + 72 4514
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185

−
→ −→
−
→ − → p ◦ r [5, 6, 0] ◦ [5, 0, 7] 25
^( p , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 68◦ ;
|p|·| r | 52 + 62 · 52 + 72 4514
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185

−
→ −→
−
→ − → p ◦ r [5, 6, 0] ◦ [5, 0, 7] 25
^( p , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 68◦ ;
|p|·| r | 52 + 62 · 52 + 72 4514

−
→ − →
^( q , r )
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185

−
→ −→
−
→ − → p ◦ r [5, 6, 0] ◦ [5, 0, 7] 25
^( p , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 68◦ ;
|p|·| r | 52 + 62 · 52 + 72 4514

−
→ −→
−
→ − → q ◦ r
^( q , r ) = arc cos −→ − → =
|q|·| r |
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185

−
→ −→
−
→ − → p ◦ r [5, 6, 0] ◦ [5, 0, 7] 25
^( p , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 68◦ ;
|p|·| r | 52 + 62 · 52 + 72 4514

−
→ −→
−
→ − → q ◦ r [0, 6, 7] ◦ [5, 0, 7]
^( q , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p
|q|·| r | 62 + 72 · 52 + 72
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185

−
→ −→
−
→ − → p ◦ r [5, 6, 0] ◦ [5, 0, 7] 25
^( p , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 68◦ ;
|p|·| r | 52 + 62 · 52 + 72 4514

−
→ −→
−
→ − → q ◦ r [0, 6, 7] ◦ [5, 0, 7] 49
^( q , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √
|q|·| r | 62 + 72 · 52 + 72 6290
 −
→ − → − →
Wektory u , v , w rozpinajace
˛ ten prostopadłościan maja˛ wtedy postać:
−
→ −
→ −
→
u = [a, 0, 0] = [5, 0, 0], v = [0, b, 0] = [0, 6, 0], w = [0, 0, c] = [0, 0, 7].

Przekatne
˛ ścian prostopadłościanu wychodzace
˛ z poczatku
˛ układu współrz˛ednych sa˛
reprezentowane przez wektory:

−
→ − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
p = u + v = [5, 6, 0], q = v + w = [0, 6, 7], r = u + w = [5, 0, 7].

Miary katów
˛ miedzy
˛ tymi przekatnymi
˛ wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

−
→ − →
−
→ − → p ◦ q [5, 6, 0] ◦ [0, 6, 7] 36
^( p , q ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 60◦ ;
|p|·|q| 52 + 62 · 62 + 72 5185

−
→ −→
−
→ − → p ◦ r [5, 6, 0] ◦ [5, 0, 7] 25
^( p , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 68◦ ;
|p|·| r | 52 + 62 · 52 + 72 4514

−
→ −→
−
→ − → q ◦ r [0, 6, 7] ◦ [5, 0, 7] 49
^( q , r ) = arc cos −→ − → = arc cos p p = arc cos √ ≈ 52◦ ;
|q|·| r | 62 + 72 · 52 + 72 6290
Zadanie.
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zauważmy, że prosta tworzaca
˛ jednakowe katy
˛ z osiami układu współrz˛ednych jest równoległa do wektora
→
−
b = [1, 1, 1].
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zauważmy, że prosta tworzaca
˛ jednakowe katy
˛ z osiami układu współrz˛ednych jest równoległa do wektora
→
− →
−
b = [1, 1, 1]. Rzut prostokatny
˛ dowolnego wektora na te˛ prosta˛ jest taki sam, jak rzut tego wektora na wektor b .
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zauważmy, że prosta tworzaca
˛ jednakowe katy
˛ z osiami układu współrz˛ednych jest równoległa do wektora
→
− →
−
b = [1, 1, 1]. Rzut prostokatny
˛ dowolnego wektora na te˛ prosta˛ jest taki sam, jak rzut tego wektora na wektor b .
→
− →
− →
−
Rzut prostokatny
˛ u wektora a na wektor b wyraża sie˛ wzorem
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zauważmy, że prosta tworzaca
˛ jednakowe katy
˛ z osiami układu współrz˛ednych jest równoległa do wektora
→
− →
−
b = [1, 1, 1]. Rzut prostokatny
˛ dowolnego wektora na te˛ prosta˛ jest taki sam, jak rzut tego wektora na wektor b .
→
− →
− →
−
Rzut prostokatny
˛ u wektora a na wektor b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
→
− a ◦ b →
−
u = →− 2 · b.
|b|
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zauważmy, że prosta tworzaca
˛ jednakowe katy
˛ z osiami układu współrz˛ednych jest równoległa do wektora
→
− →
−
b = [1, 1, 1]. Rzut prostokatny
˛ dowolnego wektora na te˛ prosta˛ jest taki sam, jak rzut tego wektora na wektor b .
→
− →
− →
−
Rzut prostokatny
˛ u wektora a na wektor b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
→
− a ◦ b →
−
u = →− 2 · b.
|b|

→
− →
− →
−
Rzut u wektora a = [3, 4, −1] na wektor b = [1, 1, 1] ma zatem postać
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zauważmy, że prosta tworzaca
˛ jednakowe katy
˛ z osiami układu współrz˛ednych jest równoległa do wektora
→
− →
−
b = [1, 1, 1]. Rzut prostokatny
˛ dowolnego wektora na te˛ prosta˛ jest taki sam, jak rzut tego wektora na wektor b .
→
− →
− →
−
Rzut prostokatny
˛ u wektora a na wektor b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
→
− a ◦ b →
−
u = →− 2 · b.
|b|

→
− →
− →
−
Rzut u wektora a = [3, 4, −1] na wektor b = [1, 1, 1] ma zatem postać

→
− [3, 4, −1] ◦ [1, 1, 1]
u = p 2 · [1, 1, 1] =
12 + 12 + 12
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zauważmy, że prosta tworzaca
˛ jednakowe katy
˛ z osiami układu współrz˛ednych jest równoległa do wektora
→
− →
−
b = [1, 1, 1]. Rzut prostokatny
˛ dowolnego wektora na te˛ prosta˛ jest taki sam, jak rzut tego wektora na wektor b .
→
− →
− →
−
Rzut prostokatny
˛ u wektora a na wektor b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
→
− a ◦ b →
−
u = →− 2 · b.
|b|

→
− →
− →
−
Rzut u wektora a = [3, 4, −1] na wektor b = [1, 1, 1] ma zatem postać

→
− [3, 4, −1] ◦ [1, 1, 1]
u = p 2 · [1, 1, 1] = [2, 2, 2]
12 + 12 + 12
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zauważmy, że prosta tworzaca
˛ jednakowe katy
˛ z osiami układu współrz˛ednych jest równoległa do wektora
→
− →
−
b = [1, 1, 1]. Rzut prostokatny
˛ dowolnego wektora na te˛ prosta˛ jest taki sam, jak rzut tego wektora na wektor b .
→
− →
− →
−
Rzut prostokatny
˛ u wektora a na wektor b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
→
− a ◦ b →
−
u = →− 2 · b.
|b|

→
− →
− →
−
Rzut u wektora a = [3, 4, −1] na wektor b = [1, 1, 1] ma zatem postać

→
− [3, 4, −1] ◦ [1, 1, 1]
u = p 2 · [1, 1, 1] = [2, 2, 2]
12 + 12 + 12

→
−
˛ |u|=
Stad
Zadanie.
→
−
Obliczyć długość rzutu prostokatnego
˛ wektora a = [3, 4, −1] na prosta˛ tworzac
˛ a˛ jednakowe katy
˛ z dodatnimi
kierunkami osi układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zauważmy, że prosta tworzaca
˛ jednakowe katy
˛ z osiami układu współrz˛ednych jest równoległa do wektora
→
− →
−
b = [1, 1, 1]. Rzut prostokatny
˛ dowolnego wektora na te˛ prosta˛ jest taki sam, jak rzut tego wektora na wektor b .
→
− →
− →
−
Rzut prostokatny
˛ u wektora a na wektor b wyraża sie˛ wzorem

− →
→ −
→
− a ◦ b →
−
u = →− 2 · b.
|b|

→
− →
− →
−
Rzut u wektora a = [3, 4, −1] na wektor b = [1, 1, 1] ma zatem postać

→
− [3, 4, −1] ◦ [1, 1, 1]
u = p 2 · [1, 1, 1] = [2, 2, 2]
12 + 12 + 12

→
− √
˛ | u | = 2 3.
Stad
Orientacja trójki wektorów
 Orientacja trójki wektorów

Definicja.
 Orientacja trójki wektorów

Definicja.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
 Orientacja trójki wektorów

Definicja.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], ˛ a˛ wektorami w R3 .
v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
−
→ −
→ − →
Mówimy, że wektory u , v , w tworza˛ układ o orientacji zgodnej z orientacja˛ układu
współrz˛ednych, jeżeli
 Orientacja trójki wektorów

Definicja.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], ˛ a˛ wektorami w R3 .
v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
−
→ −
→ − →
Mówimy, że wektory u , v , w tworza˛ układ o orientacji zgodnej z orientacja˛ układu
współrz˛ednych, jeżeli

x1 y1 z1
x2 y2 z2 >0
x3 y3 z3
 Orientacja trójki wektorów

Definicja.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], ˛ a˛ wektorami w R3 .
v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
−
→ −
→ − →
Mówimy, że wektory u , v , w tworza˛ układ o orientacji zgodnej z orientacja˛ układu
współrz˛ednych, jeżeli

x1 y1 z1
x2 y2 z2 >0
x3 y3 z3

−
→ −
→ −
→
W przypadku, gdy podany wyznacznik jest ujemny mówimy, że wektory u , v , w
tworza˛ układ o orientacji przeciwnej do orientacji układu współrz˛ednych.
 Orientacja trójki wektorów

Definicja.
−
→ −
→ −
→
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], ˛ a˛ wektorami w R3 .
v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
−
→ −
→ − →
Mówimy, że wektory u , v , w tworza˛ układ o orientacji zgodnej z orientacja˛ układu
współrz˛ednych, jeżeli

x1 y1 z1
x2 y2 z2 >0
x3 y3 z3

−
→ − → − →
W przypadku, gdy podany wyznacznik jest ujemny mówimy, że wektory u , v , w
tworza˛ układ o orientacji przeciwnej do orientacji układu współrz˛ednych.
−
→ − → − →
Układ wektorów u , v , w nazywamy prawoskretnym ˛ (lewoskretnym),
˛ gdy jest
zgodny z prawoskretnym
˛ (lewoskretnym)
˛ układem współrz˛ednych.
Iloczyn wektorowy
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
→
− → −
˛ a˛ niewspółliniowymi wektorami w R3 .
Niech u , v bed
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
→
− → − →
− →
−
˛ a˛ niewspółliniowymi wektorami w R3 . Iloczynem wektorowym u × v uporzadkowanej
Niech u , v bed ˛ pary
→
− →
− →
−
wektorów u i v nazywamy wektor w , który spełnia warunki:
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
→
− → − →
− →
−
Niech u , v bed ˛ a˛ niewspółliniowymi wektorami w R3 . Iloczynem wektorowym u × v uporzadkowanej
˛ pary
→
− →
− →
−
wektorów u i v nazywamy wektor w , który spełnia warunki:
→
− →
−
1. jest prostopadły do płaszczyzny rozpietej
˛ na wektorach u i v ;
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
→
− → − →
− →
−
Niech u , v bed ˛ a˛ niewspółliniowymi wektorami w R3 . Iloczynem wektorowym u × v uporzadkowanej
˛ pary
→
− →
− →
−
wektorów u i v nazywamy wektor w , który spełnia warunki:
→
− →
−
1. jest prostopadły do płaszczyzny rozpietej
˛ na wektorach u i v ;
→
− →
−
2. jego długość jest równa polu równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach u i v , tj. równa:
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
→
− → − →
− →
−
Niech u , v bed ˛ a˛ niewspółliniowymi wektorami w R3 . Iloczynem wektorowym u × v uporzadkowanej
˛ pary
→
− →
− →
−
wektorów u i v nazywamy wektor w , który spełnia warunki:
→
− →
−
1. jest prostopadły do płaszczyzny rozpietej
˛ na wektorach u i v ;
→
− →
−
2. jego długość jest równa polu równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach u i v , tj. równa:

− ozn. →
→ − →
− →
− →
−
| w | = | u × v | = | u | · | v | · sin ϕ
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
→
− → − →
− →
−
Niech u , v bed ˛ a˛ niewspółliniowymi wektorami w R3 . Iloczynem wektorowym u × v uporzadkowanej
˛ pary
→
− →
− →
−
wektorów u i v nazywamy wektor w , który spełnia warunki:
→
− →
−
1. jest prostopadły do płaszczyzny rozpietej
˛ na wektorach u i v ;
→
− →
−
2. jego długość jest równa polu równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach u i v , tj. równa:

− ozn. →
→ − →
− →
− →
−
| w | = | u × v | = | u | · | v | · sin ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ pomiedzy
˛ wektorami u i v ;
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
→
− → − →
− →
−
Niech u , v bed ˛ a˛ niewspółliniowymi wektorami w R3 . Iloczynem wektorowym u × v uporzadkowanej
˛ pary
→
− →
− →
−
wektorów u i v nazywamy wektor w , który spełnia warunki:
→
− →
−
1. jest prostopadły do płaszczyzny rozpietej
˛ na wektorach u i v ;
→
− →
−
2. jego długość jest równa polu równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach u i v , tj. równa:

− ozn. →
→ − →
− →
− →
−
| w | = | u × v | = | u | · | v | · sin ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ pomiedzy
˛ wektorami u i v ;
→
− → − →−
3. orientacja trójki wektorów u , v , w jest zgodna z orientacja˛ układu współrz˛ednych Oxyz.
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
→
− → − →
− →
−
Niech u , v bed ˛ a˛ niewspółliniowymi wektorami w R3 . Iloczynem wektorowym u × v uporzadkowanej
˛ pary
→
− →
− →
−
wektorów u i v nazywamy wektor w , który spełnia warunki:
→
− →
−
1. jest prostopadły do płaszczyzny rozpietej
˛ na wektorach u i v ;
→
− →
−
2. jego długość jest równa polu równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach u i v , tj. równa:

− ozn. →
→ − →
− →
− →
−
| w | = | u × v | = | u | · | v | · sin ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ pomiedzy
˛ wektorami u i v ;
→
− → − →−
3. orientacja trójki wektorów u , v , w jest zgodna z orientacja˛ układu współrz˛ednych Oxyz.

Uwaga.
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
→
− → − →
− →
−
Niech u , v bed ˛ a˛ niewspółliniowymi wektorami w R3 . Iloczynem wektorowym u × v uporzadkowanej
˛ pary
→
− →
− →
−
wektorów u i v nazywamy wektor w , który spełnia warunki:
→
− →
−
1. jest prostopadły do płaszczyzny rozpietej
˛ na wektorach u i v ;
→
− →
−
2. jego długość jest równa polu równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach u i v , tj. równa:

− ozn. →
→ − →
− →
− →
−
| w | = | u × v | = | u | · | v | · sin ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ pomiedzy
˛ wektorami u i v ;
→
− → − →−
3. orientacja trójki wektorów u , v , w jest zgodna z orientacja˛ układu współrz˛ednych Oxyz.

Uwaga.
→
− →− →
− →− →
− → −
Przyjmujemy, że iloczyn wektorowy w = u × v = 0 gdy jeden z wektorów u , v jest zerowy lub gdy
wektory te sa˛ współliniowe.
 Iloczyn wektorowy
Definicja.
→
− → − →
− →
−
Niech u , v bed ˛ a˛ niewspółliniowymi wektorami w R3 . Iloczynem wektorowym u × v uporzadkowanej
˛ pary
→
− →
− →
−
wektorów u i v nazywamy wektor w , który spełnia warunki:
→
− →
−
1. jest prostopadły do płaszczyzny rozpietej
˛ na wektorach u i v ;
→
− →
−
2. jego długość jest równa polu równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach u i v , tj. równa:

− ozn. →
→ − →
− →
− →
−
| w | = | u × v | = | u | · | v | · sin ϕ

→
− →
−
gdzie ϕ jest katem
˛ pomiedzy
˛ wektorami u i v ;
→
− → − →−
3. orientacja trójki wektorów u , v , w jest zgodna z orientacja˛ układu współrz˛ednych Oxyz.

Uwaga.
→
− →− →
− →− →
− → −
Przyjmujemy, że iloczyn wektorowy w = u × v = 0 gdy jeden z wektorów u , v jest zerowy lub gdy
wektory te sa˛ współliniowe.
Twierdzenie.
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
i j k
→
− →
−
u × v = x1 y1 z1
x2 y2 z2
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
i j k
→
− →
−
u × v = x1 y1 z1 przy czym
x2 y2 z2
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

Uwaga.
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

→
− → − → −
Niech u , v , w bed ˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

→
− → − → −
Niech u , v , w bed ˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

→
− → − → −
Niech u , v , w bed ˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
→
− →
− →
− →
−
1. u × v = −( v × u );
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

→
− → − → −
Niech u , v , w bed ˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
→
− →
− →
− →
−
1. u × v = −( v × u );
→
− →
− →− →
− →
− →
−
2. (α u ) × v = u × (α v ) = α( u × v );
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

→
− → − → −
Niech u , v , w bed ˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
→
− →
− →
− →
−
1. u × v = −( v × u );
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
2. (α u ) × v = u × (α v ) = α( u × v );
→
− →
− →
− →− →
− →
− →
−
3. ( u + v ) × w = u × w + v × w ;
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

→
− → − → −
Niech u , v , w bed ˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
→
− →
− →
− →
−
1. u × v = −( v × u );
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
2. (α u ) × v = u × (α v ) = α( u × v );
→
− →
− →
− →− →
− →
− →
−
3. ( u + v ) × w = u × w + v × w ;
→
− →
− →
− →− →
− →
− →
−
4. u × ( v + w ) = u × v + u × w ;
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

→
− → − → −
Niech u , v , w bed ˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
→
− →
− →
− →
−
1. u × v = −( v × u );
→
− →
− →
− →− →
− →
−
2. (α u ) × v = u × (α v ) = α( u × v );
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
3. (u + v )× w = u × w + v × w;
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
4. u ×(v + w)= u × v + u × w;
→
− →
− →
− →
−
5. | u × v | ¬ | u | · | v |;
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

→
− → − → −
Niech u , v , w bed ˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
→
− →
− →
− →
−
1. u × v = −( v × u );
→
− →
− →
− →− →
− →
−
2. (α u ) × v = u × (α v ) = α( u × v );
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
3. (u + v )× w = u × w + v × w;
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
4. u ×(v + w)= u × v + u × w;
→
− →
− →
− →
−
5. | u × v | ¬ | u | · | v |;
→
− →
− →
− →
− →
−
6. u k v ⇐⇒ u × v = 0 .
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

→
− → − → −
Niech u , v , w bed ˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
→
− →
− →
− →
−
1. u × v = −( v × u );
→
− →
− →
− →− →
− →
−
2. (α u ) × v = u × (α v ) = α( u × v );
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
3. (u + v )× w = u × w + v × w;
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
4. u ×(v + w)= u × v + u × w;
→
− →
− →
− →
−
5. | u × v | ¬ | u | · | v |;
→
− →
− →
− →
− →
−
6. u k v ⇐⇒ u × v = 0 .

Uwaga.
Twierdzenie.
→
− →
−
˛ a˛ wektorami w R3 . Wtedy:
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ] bed

→
− →
− →
−
→
− →
− →
− × i j k
i j k →
− →
− →
− →
−
→
− →
− i 0 k − j
u × v = x1 y1 z1 przy czym →
− →− →
− →
−
j −k 0 i
x2 y2 z2 →
− →
− →
− →
−
k j − i 0

→
− → − → −
gdzie i , j , k oznaczaja˛ wersory odpowiednio na osiach Ox, Oy , Oz.

→
− → − → −
Uwaga. Przy obliczaniu wyznacznika wersory i , j , k należy traktować formalnie tak, jak liczby.

Twierdzenie. (własności iloczynu wektorowego)

→
− → − → −
Niech u , v , w bed ˛ a˛ dowolnymi wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
→
− →
− →
− →
−
1. u × v = −( v × u );
→
− →
− →
− →− →
− →
−
2. (α u ) × v = u × (α v ) = α( u × v );
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
3. (u + v )× w = u × w + v × w;
→
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
4. u ×(v + w)= u × v + u × w;
→
− →
− →
− →
−
5. | u × v | ¬ | u | · | v |;
→
− →
− →
− →
− →
−
6. u k v ⇐⇒ u × v = 0 .

Uwaga.
→
− →−
We własności 5. równość zachodzi wtw. gdy u ⊥ v .
Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny wektorowe par wektorów:
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny wektorowe par wektorów:
−
→ −
→ −
→ −
→ − → → −
− → − → −
→
a) a = [−1, 3, 2], b = [−1, 2, −5]; b) p = 2 j + k , q = i − j +3k .
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny wektorowe par wektorów:
−
→ −
→ −
→ −
→ − → → −
− → − → −
→
a) a = [−1, 3, 2], b = [−1, 2, −5]; b) p = 2 j + k , q = i − j +3k .

Rozwiazanie.
˛
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny wektorowe par wektorów:
−
→ −
→ −
→ −
→ − → → −
− → − → −
→
a) a = [−1, 3, 2], b = [−1, 2, −5]; b) p = 2 j + k , q = i − j +3k .

Rozwiazanie.
˛
→ −
− →
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn wektorowy:
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny wektorowe par wektorów:
−
→ −
→ −
→ −
→ − → → −
− → − → −
→
a) a = [−1, 3, 2], b = [−1, 2, −5]; b) p = 2 j + k , q = i − j +3k .

Rozwiazanie.
˛
→ −
− →
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn wektorowy:

→ −
− →
a × b =
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny wektorowe par wektorów:
−
→ −
→ −
→ −
→ − → → −
− → − → −
→
a) a = [−1, 3, 2], b = [−1, 2, −5]; b) p = 2 j + k , q = i − j +3k .

Rozwiazanie.
˛
→ −
− →
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn wektorowy:

→ −
− →
a × b = [−1, 3, 2] × [−1, 2, −5] =
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny wektorowe par wektorów:
−
→ −
→ −
→ −
→ − → → −
− → − → −
→
a) a = [−1, 3, 2], b = [−1, 2, −5]; b) p = 2 j + k , q = i − j +3k .

Rozwiazanie.
˛
→ −
− →
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn wektorowy:

→ −
− →
a × b = [−1, 3, 2] × [−1, 2, −5] =
−
→ −→ −
→
i j k
= −1 3 2 =
−1 2 −5
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny wektorowe par wektorów:
−
→ −
→ −
→ −
→ − → → −
− → − → −
→
a) a = [−1, 3, 2], b = [−1, 2, −5]; b) p = 2 j + k , q = i − j +3k .

Rozwiazanie.
˛
→ −
− →
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn wektorowy:

→ −
− →
a × b = [−1, 3, 2] × [−1, 2, −5] =
−
→ −→ −
→
i j k
= −1 3 2 =
−1 2 −5
−
→ −
→ −
→
= i [3 · (−5) − 2 · 2] − j [(−1) · (−5) − (−1) · 2] + k [(−1) · 2 − (−1) · 3] =
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny wektorowe par wektorów:
−
→ −
→ −
→ −
→ − → → −
− → − → −
→
a) a = [−1, 3, 2], b = [−1, 2, −5]; b) p = 2 j + k , q = i − j +3k .

Rozwiazanie.
˛
→ −
− →
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn wektorowy:

→ −
− →
a × b = [−1, 3, 2] × [−1, 2, −5] =
−
→ −→ −
→
i j k
= −1 3 2 =
−1 2 −5
−
→ −
→ −
→
= i [3 · (−5) − 2 · 2] − j [(−1) · (−5) − (−1) · 2] + k [(−1) · 2 − (−1) · 3] =
−
→ −
→ − →
= −19 i − 7 j + k =
 Przykłady liczenia iloczynu wektorowego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny wektorowe par wektorów:
−
→ −
→ −
→ −
→ − → → −
− → − → −
→
a) a = [−1, 3, 2], b = [−1, 2, −5]; b) p = 2 j + k , q = i − j +3k .

Rozwiazanie.
˛
→ −
− →
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b do wzoru na iloczyn wektorowy:

→ −
− →
a × b = [−1, 3, 2] × [−1, 2, −5] =
−
→ −→ −
→
i j k
= −1 3 2 =
−1 2 −5
−
→ −
→ −
→
= i [3 · (−5) − 2 · 2] − j [(−1) · (−5) − (−1) · 2] + k [(−1) · 2 − (−1) · 3] =
−
→ −
→ − →
= −19 i − 7 j + k =
= [−19, −7, 1]
b) Mamy
b) Mamy

−
→ − →
p × q =
b) Mamy

−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→
p × q = (2 j + k ) × ( i − j + 3 k ) =
b) Mamy

−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→
p × q = (2 j + k ) × ( i − j + 3 k ) =
−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − →
= 2( j × i ) − 2( j × j ) + 6( j × k ) + ( k × i ) − ( k × j ) + 3( k × k ) =
b) Mamy

−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→
p × q = (2 j + k ) × ( i − j + 3 k ) =
−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − →
= 2( j × i ) − 2( j × j ) + 6( j × k ) + ( k × i ) − ( k × j ) + 3( k × k ) =
−
→ − → −
→ − → − → − →
= −2 k − 0 + 6 i + j + i + 0 =
b) Mamy

−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→
p × q = (2 j + k ) × ( i − j + 3 k ) =
−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − →
= 2( j × i ) − 2( j × j ) + 6( j × k ) + ( k × i ) − ( k × j ) + 3( k × k ) =
−
→ − → −
→ − → − → − →
= −2 k − 0 + 6 i + j + i + 0 =
−
→ − → −
→
= 7 i + j −2k
b) Mamy

−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→
p × q = (2 j + k ) × ( i − j + 3 k ) =
−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − →
= 2( j × i ) − 2( j × j ) + 6( j × k ) + ( k × i ) − ( k × j ) + 3( k × k ) =
−
→ − → −
→ − → − → − →
= −2 k − 0 + 6 i + j + i + 0 =
−
→ − → −
→
= 7 i + j −2k

Uwaga.
b) Mamy

−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→
p × q = (2 j + k ) × ( i − j + 3 k ) =
−
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − → −
→ − →
= 2( j × i ) − 2( j × j ) + 6( j × k ) + ( k × i ) − ( k × j ) + 3( k × k ) =
−
→ − → −
→ − → − → − →
= −2 k − 0 + 6 i + j + i + 0 =
−
→ − → −
→
= 7 i + j −2k

Uwaga.
Można oczywiście rozwiazać
˛ ten przykład podobnie jak w a) zapisujac
˛ wektory
−
→ −
→
p = [0, 2, 1], q = [1, −1, 3].
Zastosowanie iloczynu wektorowego
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .

Rozwiazanie.
˛
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Z definicji iloczynu wektorowego wiemy, że pole S równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach a , b jest równe
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Z definicji iloczynu wektorowego wiemy, że pole S równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach a , b jest równe

→
− →
−
S = | a × b |.
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Z definicji iloczynu wektorowego wiemy, że pole S równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach a , b jest równe

→
− →
−
S = | a × b |.

− →
→ −
a) Pole trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a , b wynosi
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Z definicji iloczynu wektorowego wiemy, że pole S równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach a , b jest równe

→
− →
−
S = | a × b |.

− →
→ −
a) Pole trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a , b wynosi

S∆ =
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Z definicji iloczynu wektorowego wiemy, że pole S równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach a , b jest równe

→
− →
−
S = | a × b |.

− →
→ −
a) Pole trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a , b wynosi

1 →− →
−
S∆ = |a × b|=
2
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Z definicji iloczynu wektorowego wiemy, że pole S równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach a , b jest równe

→
− →
−
S = | a × b |.

− →
→ −
a) Pole trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a , b wynosi

1 →− →
− 1
S∆ = | a × b | = |[1, −1, 1] × [0, 3, −2]| =
2 2
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Z definicji iloczynu wektorowego wiemy, że pole S równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach a , b jest równe

→
− →
−
S = | a × b |.

− →
→ −
a) Pole trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a , b wynosi

→
− →
− →
−
1 → →
− 1 1 i j k
−
S∆ = | a × b | = |[1, −1, 1] × [0, 3, −2]| = | 1 −1 1 |=
2 2 2 0 3 −2
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Z definicji iloczynu wektorowego wiemy, że pole S równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach a , b jest równe

→
− →
−
S = | a × b |.

− →
→ −
a) Pole trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a , b wynosi

→
− →
− →
−
1 → →
− 1 1 i j k 1 →
− →
− →
−
−
S∆ = | a × b | = |[1, −1, 1] × [0, 3, −2]| = | 1 −1 1 |= |− i +2 j +3k |=
2 2 2 0 3 −2 2
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
Zadanie.
Obliczyć pola powierzchni:
→
− →
−
a) trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a = [1, −1, 1], b = [0, 3, −2];
b) równoległoboku o trzech kolejnych wierzchołkach A = (1, 0, 1), B = (3, −1, 5), C = (−1, 5, 0);
→
− → − → −
c) równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r .

Rozwiazanie.
˛
− →
→ −
Z definicji iloczynu wektorowego wiemy, że pole S równoległoboku rozpietego
˛ na wektorach a , b jest równe

→
− →
−
S = | a × b |.

− →
→ −
a) Pole trójkata
˛ rozpietego
˛ na wektorach a , b wynosi

→
− →
− →
− √
1 → →
− 1 1 i j k 1 →
− →
− →
− 14
−
S∆ = | a × b | = |[1, −1, 1] × [0, 3, −2]| = | 1 −1 1 |= |− i +2 j +3k |=
2 2 2 0 3 −2 2 2
Zastosowanie iloczynu wektorowego
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD.
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

SABCD =
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→ −
− →
SABCD = |BA×BC| =
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | =
−4 6 −5
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | =
−4 6 −5
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 =
−4 6 −5
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461
−4 6 −5
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461 ≈ 21, 47.
−4 6 −5
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461 ≈ 21, 47.
−4 6 −5

→
− → − → −
c) Powierzchnia równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r składa sie:
˛
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461 ≈ 21, 47.
−4 6 −5

→
− → − → −
c) Powierzchnia równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r składa sie:
˛
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , q ,
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461 ≈ 21, 47.
−4 6 −5

→
− → − → −
c) Powierzchnia równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r składa sie:
˛
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , q ,
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , r
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461 ≈ 21, 47.
−4 6 −5

→
− → − → −
c) Powierzchnia równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r składa sie:
˛
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , q ,
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , r oraz
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach q , r .
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461 ≈ 21, 47.
−4 6 −5

→
− → − → −
c) Powierzchnia równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r składa sie:
˛
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , q ,
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , r oraz
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach q , r .

Pole tej powierzchni bedzie

˛ zatem równe
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461 ≈ 21, 47.
−4 6 −5

→
− → − → −
c) Powierzchnia równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r składa sie:
˛
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , q ,
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , r oraz
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach q , r .

Pole tej powierzchni bedzie

˛ zatem równe

S =
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461 ≈ 21, 47.
−4 6 −5

→
− → − → −
c) Powierzchnia równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r składa sie:
˛
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , q ,
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , r oraz
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach q , r .

Pole tej powierzchni bedzie

˛ zatem równe

→
− →
−
S = 2(| p × q |
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461 ≈ 21, 47.
−4 6 −5

→
− → − → −
c) Powierzchnia równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r składa sie:
˛
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , q ,
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , r oraz
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach q , r .

Pole tej powierzchni bedzie

˛ zatem równe

→
− →
− →
− →
−
S = 2(| p × q | + | p × r |
 Zastosowanie iloczynu wektorowego
b) Oznaczmy nasz równoległobok przez ABCD. Jest on rozpiety
˛ na wektorach

−
→ −
→
BA = [−2, 1, −4] BC = [−4, 6, −5]

zatem jego pole wynosi

→
− →
− →
−
→ −
− → i j k →
− →
− →
−
p √
SABCD = |BA×BC| = | −2 1 −4 | = |19 i +6 j −8 k | = 192 + 62 + (−8)2 = 461 ≈ 21, 47.
−4 6 −5

→
− → − → −
c) Powierzchnia równoległościanu rozpietego
˛ na wektorach p , q , r składa sie:
˛
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , q ,
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach p , r oraz
→
− → −
- z dwóch równoległoboków rozpietych
˛ na wektorach q , r .

Pole tej powierzchni bedzie

˛ zatem równe

→
− →
− →
− →
− →
− →
−
S = 2(| p × q | + | p × r | + | q × r |).
Zadanie.
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `.
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
−→ −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a .
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
−→ −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a . Długość tego rzutu wyraża sie˛
wzorem
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
− → −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a . Długość tego rzutu wyraża sie˛
wzorem
−
−→0
|OP | =
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
− → −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a . Długość tego rzutu wyraża sie˛
wzorem
−→ → −
−
−→0 OP ◦ a
|OP | = →
− =
|a|
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
− → −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a . Długość tego rzutu wyraża sie˛
wzorem
−→ → −
−
−→0 OP ◦ a [3, 2, 5] ◦ [1, 1, 1]
|OP | = →
− = p =
|a|
12 + 12 + 12
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
− → −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a . Długość tego rzutu wyraża sie˛
wzorem
−→ → −
−
−→0 OP ◦ a [3, 2, 5] ◦ [1, 1, 1] 10
|OP | = →
− = p = √ .
|a| 3
12 + 12 + 12
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
− → −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a . Długość tego rzutu wyraża sie˛
wzorem
−→ → −
−
−→0 OP ◦ a [3, 2, 5] ◦ [1, 1, 1] 10
|OP | = →
− = p = √ .
|a| 3
12 + 12 + 12
Zatem
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
− → −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a . Długość tego rzutu wyraża sie˛
wzorem
−→ → −
−
−→0 OP ◦ a [3, 2, 5] ◦ [1, 1, 1] 10
|OP | = →
− = p = √ .
|a| 3
12 + 12 + 12
Zatem

d =
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
− → −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a . Długość tego rzutu wyraża sie˛
wzorem
−→ → −
−
−→0 OP ◦ a [3, 2, 5] ◦ [1, 1, 1] 10
|OP | = →
− = p = √ .
|a| 3
12 + 12 + 12
Zatem
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 =
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
− → −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a . Długość tego rzutu wyraża sie˛
wzorem
−→ → −
−
−→0 OP ◦ a [3, 2, 5] ◦ [1, 1, 1] 10
|OP | = →
− = p = √ .
|a| 3
12 + 12 + 12
Zatem q
100
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 = 38 − =
3
Zadanie.
→
−
Obliczyć odległość punktu P = (3, 2, 5) od prostej ` wyznaczonej przez wektor a = [1, 1, 1] zaczepiony w
poczatku
˛ układu współrz˛ednych.

Rozwiazanie.
˛

˛ OPP 0 , gdzie P 0 jest rzutem prostokatnym

Odległość d punktu P od prostej ` wyznaczamy z trójkata ˛ punktu
P na prosta˛ `. Z twierdzenia Pitagorasa wynika, że
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 .

W naszym przypadku mamy

√
p
OP = 32 + 22 + 52 = 38.
−
− → −
→ →
−
Wyznaczymy długość wektora OP 0 , który jest rzutem wektora OP na wektor a . Długość tego rzutu wyraża sie˛
wzorem
−→ → −
−
−→0 OP ◦ a [3, 2, 5] ◦ [1, 1, 1] 10
|OP | = →
− = p = √ .
|a| 3
12 + 12 + 12
Zatem q q
100 14
p
d = (OP)2 − (OP 0 )2 = 38 − = .
3 3
Iloczyn mieszany
 Iloczyn mieszany
Definicja.
 Iloczyn mieszany
Definicja.
−
→ − → −→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u , v , w bed
 Iloczyn mieszany
Definicja.
−
→ −
→ −
→
Niech u , v, w bed˛ a˛ wektorami w R3 . Iloczyn mieszany uporzadkowanej
˛ trójki
−
→ −
→ − →
wektorów u, v , w określamy wzorem:
 Iloczyn mieszany
Definicja.
−
→ −
→ −
→
Niech u , v, w bed˛ a˛ wektorami w R3 . Iloczyn mieszany uporzadkowanej
˛ trójki
−
→ −
→ − →
wektorów u, v , w określamy wzorem:

−
→ −
→ − → def −
→ − → − →
(u, v , w) = (u × v )◦ w
 Iloczyn mieszany
Definicja.
−
→ −
→ −
→
Niech u , v, w bed˛ a˛ wektorami w R3 . Iloczyn mieszany uporzadkowanej
˛ trójki
−
→ −
→ − →
wektorów u, v , w określamy wzorem:

−
→ −
→ − → def −
→ − → − →
(u, v , w) = (u × v )◦ w

Interpretacja geometryczna iloczynu mieszanego

 Iloczyn mieszany
Definicja.
−
→ −
→ −
→
Niech u , v, w bed˛ a˛ wektorami w R3 . Iloczyn mieszany uporzadkowanej
˛ trójki
−
→ −
→ − →
wektorów u, v , w określamy wzorem:

−
→ −
→ − → def −
→ − → − →
(u, v , w) = (u × v )◦ w

Interpretacja geometryczna iloczynu mieszanego

−
→ − → − →
Iloczyn mieszany wektorów u , v , w jest równy (z dokładnościa˛ do znaku)
−
→ − → − →
objetości
˛ równoległoscianu V rozpietego
˛ na wektorach u , v , w .
 Iloczyn mieszany
Definicja.
−
→ −
→ −
→
Niech u , v, w bed˛ a˛ wektorami w R3 . Iloczyn mieszany uporzadkowanej
˛ trójki
−
→ −
→ − →
wektorów u, v , w określamy wzorem:

−
→ −
→ − → def −
→ − → − →
(u, v , w) = (u × v )◦ w

Interpretacja geometryczna iloczynu mieszanego

−
→ − → − →
Iloczyn mieszany wektorów u , v , w jest równy (z dokładnościa˛ do znaku)
−
→ − → − →
objetości
˛ równoległoscianu V rozpietego
˛ na wektorach u , v , w .

−
→ − → − →
|V | = |( u , v , w )|
 Iloczyn mieszany
Definicja.
−
→ −
→ −
→
Niech u , v, w bed˛ a˛ wektorami w R3 . Iloczyn mieszany uporzadkowanej
˛ trójki
−
→ −
→ − →
wektorów u, v , w określamy wzorem:

−
→ −
→ − → def −
→ − → − →
(u, v , w) = (u × v )◦ w

Interpretacja geometryczna iloczynu mieszanego

−
→ − → − →
Iloczyn mieszany wektorów u , v , w jest równy (z dokładnościa˛ do znaku)
−
→ − → − →
objetości
˛ równoległoscianu V rozpietego
˛ na wektorach u , v , w .

−
→ − → − →
|V | = |( u , v , w )|
Twierdzenie.
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

−
→ − → − → − →
Niech u , v , w , r bed ˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R.
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

−
→ − → − → − →
Niech u , v , w , r bed ˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

−
→ − → − → − →
Niech u , v , w , r bed ˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
−
→ − → − → −
→ − → −→
1. ( u , v , w ) = ( v , w , u );
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

−
→ − → − → − →
Niech u , v , w , r bed ˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
−
→ − → − → −
→ − → −→
1. ( u , v , w ) = ( v , w , u );
−
→ − → − → −
→ − → − →
2. ( u , v , w ) = −( v , u , w );
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

−
→ − → − → − →
Niech u , v , w , r bed ˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
−
→ − → − → −
→ − → −→
1. ( u , v , w ) = ( v , w , u );
−
→ − → − → −
→ − → − →
2. ( u , v , w ) = −( v , u , w );
−
→ − → − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
3. ( u + r , v , w ) = ( u , v , w ) + ( r , v , w );
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

−
→ − → − → − →
Niech u , v , w , r bed ˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
−
→ − → − → −
→ − → −→
1. ( u , v , w ) = ( v , w , u );
−
→ − → − → −
→ − → − →
2. ( u , v , w ) = −( v , u , w );
−
→ − → − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
3. ( u + r , v , w ) = ( u , v , w ) + ( r , v , w );
−
→ − → − → −
→ − → − →
4. (α u , v , w ) = α( u , v , w );
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

−
→ − → − → − →
Niech u , v , w , r bed ˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
−
→ − → − → −
→ − → −→
1. ( u , v , w ) = ( v , w , u );
−
→ − → − → −
→ − → − →
2. ( u , v , w ) = −( v , u , w );
−
→ − → − → − → −
→ − → − → −
→ − → − →
3. ( u + r , v , w ) = ( u , v , w ) + ( r , v , w );
−
→ − → − → −
→ − → − →
4. (α u , v , w ) = α( u , v , w );
−
→ − → − → −
→ −→ −→
5. wektory u , v , w leża˛ w jednej płaszczyźnie ⇐⇒ ( u , v , w ) = 0;
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

−
→ − → − → − →
Niech u , v , w , r bed ˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
−
→ − → − → −
→ − → − →
1. ( u , v , w ) = ( v , w , u );
−
→ − → − → −
→ − → − →
2. ( u , v , w ) = −( v , u , w );
−
→ − → − → − → −
→ − → − → −
→ −→ − →
3. ( u + r , v , w ) = ( u , v , w ) + ( r , v , w );
−
→ − → − → −
→ − → − →
4. (α u , v , w ) = α( u , v , w );
−
→ − → − → −
→ −→ −
→
5. wektory u , v , w leża˛ w jednej płaszczyźnie ⇐⇒ ( u , v , w ) = 0;
−
→ − → − → −
→ − → − →
6. ( u , v , w ) ¬ | u | · | v | · | w |.
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

−
→ − → − → − →
Niech u , v , w , r bed ˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
−
→ − → − → −
→ − → − →
1. ( u , v , w ) = ( v , w , u );
−
→ − → − → −
→ − → − →
2. ( u , v , w ) = −( v , u , w );
−
→ − → − → − → −
→ − → − → −
→ −→ − →
3. ( u + r , v , w ) = ( u , v , w ) + ( r , v , w );
−
→ − → − → −
→ − → − →
4. (α u , v , w ) = α( u , v , w );
−
→ − → − → −
→ −→ −
→
5. wektory u , v , w leża˛ w jednej płaszczyźnie ⇐⇒ ( u , v , w ) = 0;
−
→ − → − → −
→ − → − →
6. ( u , v , w ) ¬ | u | · | v | · | w |.

Uwaga.
Twierdzenie.
−
→ −
→ −
→
˛ a˛ wektorami w R3 .
Niech u = [x1 , y1 , z1 ], v = [x2 , y2 , z2 ], w = [x3 , y3 , z3 ] bed
Wtedy:
x1 y1 z1
−
→ − → − →
( u , v , w ) = x2 y2 z2
x3 y3 z3

Twierdzenie (własności iloczynu mieszanego).

−
→ − → − → − →
Niech u , v , w , r bed ˛ a˛ wektorami w R3 i niech α ∈ R. Wtedy:
−
→ − → − → −
→ − → − →
1. ( u , v , w ) = ( v , w , u );
−
→ − → − → −
→ − → − →
2. ( u , v , w ) = −( v , u , w );
−
→ − → − → − → −
→ − → − → −
→ −→ − →
3. ( u + r , v , w ) = ( u , v , w ) + ( r , v , w );
−
→ − → − → −
→ − → − →
4. (α u , v , w ) = α( u , v , w );
−
→ − → − → −
→ −→ −
→
5. wektory u , v , w leża˛ w jednej płaszczyźnie ⇐⇒ ( u , v , w ) = 0;
−
→ − → − → −
→ − → − →
6. ( u , v , w ) ¬ | u | · | v | · | w |.

Uwaga.
−
→ − →
We własności 6. równość zachodzi wtw. gdy przynajmniej jeden z wektorów u , v ,
−
→
w jest zerowy lub gdy sa˛ one wzajemnie do siebie prostopadłe.
Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b , c do wzoru na iloczyn wektorowy:
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b , c do wzoru na iloczyn wektorowy:

− →
→ − →−
(a, b, c)=
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b , c do wzoru na iloczyn wektorowy:

3 −2 5
− →
→ − →−
(a, b, c)= 1 −1 3 =
−2 2 1
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b , c do wzoru na iloczyn wektorowy:

3 −2 5
− →
→ − →−
(a, b, c)= 1 −1 3 = −7
−2 2 1

b) Mamy:
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b , c do wzoru na iloczyn wektorowy:

3 −2 5
− →
→ − →−
(a, b, c)= 1 −1 3 = −7
−2 2 1

b) Mamy:

→
− →
− → − →
− → −
( p + q ,2 p − q , r ) =
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b , c do wzoru na iloczyn wektorowy:

3 −2 5
− →
→ − →−
(a, b, c)= 1 −1 3 = −7
−2 2 1

b) Mamy:

→
− →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → −
( p + q ,2 p − q , r ) = ( p ,2 p − q , r ) + ( q ,2 p − q , r ) =
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b , c do wzoru na iloczyn wektorowy:

3 −2 5
− →
→ − →−
(a, b, c)= 1 −1 3 = −7
−2 2 1

b) Mamy:

→
− →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → −
( p + q ,2 p − q , r ) = ( p ,2 p − q , r ) + ( q ,2 p − q , r ) =
→
− → − → − →
− → − → − →
− → − → − →
− → − → −
= 2( p , p , r ) − ( p , q , r ) + 2( q , p , r ) − ( q , q , r ) =
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b , c do wzoru na iloczyn wektorowy:

3 −2 5
− →
→ − →−
(a, b, c)= 1 −1 3 = −7
−2 2 1

b) Mamy:

→
− →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → −
( p + q ,2 p − q , r ) = ( p ,2 p − q , r ) + ( q ,2 p − q , r ) =
→
− → − → − →
− → − → − →
− → − → − →
− → − → −
= 2( p , p , r ) − ( p , q , r ) + 2( q , p , r ) − ( q , q , r ) =
→
− → − → − →
− → − → −
= 2 · 0 − ( p , q , r ) − 2( p , q , r ) − 0 =
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b , c do wzoru na iloczyn wektorowy:

3 −2 5
− →
→ − →−
(a, b, c)= 1 −1 3 = −7
−2 2 1

b) Mamy:

→
− →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → −
( p + q ,2 p − q , r ) = ( p ,2 p − q , r ) + ( q ,2 p − q , r ) =
→
− → − → − →
− → − → − →
− → − → − →
− → − → −
= 2( p , p , r ) − ( p , q , r ) + 2( q , p , r ) − ( q , q , r ) =
→
− → − → − →
− → − → −
= 2 · 0 − ( p , q , r ) − 2( p , q , r ) − 0 =

=
 Przykłady liczenia iloczynu mieszanego
Przykłady.
Obliczyć iloczyny mieszane trójek wektorów:
→
− →
− →
−
a) a = [3, −2, 5], b = [1, −1, 3], c = [−2, 2, 1];
→
− →
− →
− →
− →
− →
− → − → −
b) p + q , 2 p − q , r , jeżeli ( p , q , r ) = 3.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → −
a) Podstawiamy współrz˛edne wektorów a , b , c do wzoru na iloczyn wektorowy:

3 −2 5
− →
→ − →−
(a, b, c)= 1 −1 3 = −7
−2 2 1

b) Mamy:

→
− →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → − →
− → −
( p + q ,2 p − q , r ) = ( p ,2 p − q , r ) + ( q ,2 p − q , r ) =
→
− → − → − →
− → − → − →
− → − → − →
− → − → −
= 2( p , p , r ) − ( p , q , r ) + 2( q , p , r ) − ( q , q , r ) =
→
− → − → − →
− → − → −
= 2 · 0 − ( p , q , r ) − 2( p , q , r ) − 0 =
→
− → − → −
= −3( p , q , r ) = (−3) · 3 = −9
Zastosowanie iloczynu mieszanego
 Zastosowanie iloczynu mieszanego

Zadanie.
 Zastosowanie iloczynu mieszanego

Zadanie.
Obliczyć objetość
˛ równoległościanu ABCDA0 B 0 C 0 D 0 , gdzie:
A = (1, 0, 3), B = (1, 2, 0), D = (3, 0, 4), A0 = (0, −1, 3).
 Zastosowanie iloczynu mieszanego

Zadanie.
Obliczyć objetość
˛ równoległościanu ABCDA0 B 0 C 0 D 0 , gdzie:
A = (1, 0, 3), B = (1, 2, 0), D = (3, 0, 4), A0 = (0, −1, 3).

Rozwiazanie.
˛
 Zastosowanie iloczynu mieszanego

Zadanie.
Obliczyć objetość
˛ równoległościanu ABCDA0 B 0 C 0 D 0 , gdzie:
A = (1, 0, 3), B = (1, 2, 0), D = (3, 0, 4), A0 = (0, −1, 3).

Rozwiazanie.
˛
Nasz równoległościan jest rozpiety
˛ na wektorach:
 Zastosowanie iloczynu mieszanego

Zadanie.
Obliczyć objetość
˛ równoległościanu ABCDA0 B 0 C 0 D 0 , gdzie:
A = (1, 0, 3), B = (1, 2, 0), D = (3, 0, 4), A0 = (0, −1, 3).

Rozwiazanie.
˛
Nasz równoległościan jest rozpiety
˛ na wektorach:
→ −→
− −
→ −→ → −−→0
−
a = AB = [0, 2, −3], b = AD = [2, 0, 1], c = AA = [−1, −1, 0],
 Zastosowanie iloczynu mieszanego

Zadanie.
Obliczyć objetość
˛ równoległościanu ABCDA0 B 0 C 0 D 0 , gdzie:
A = (1, 0, 3), B = (1, 2, 0), D = (3, 0, 4), A0 = (0, −1, 3).

Rozwiazanie.
˛
Nasz równoległościan jest rozpiety
˛ na wektorach:
→ −→
− −
→ −→ → −−→0
−
a = AB = [0, 2, −3], b = AD = [2, 0, 1], c = AA = [−1, −1, 0],

zatem jego objetość

˛ wynosi
 Zastosowanie iloczynu mieszanego

Zadanie.
Obliczyć objetość
˛ równoległościanu ABCDA0 B 0 C 0 D 0 , gdzie:
A = (1, 0, 3), B = (1, 2, 0), D = (3, 0, 4), A0 = (0, −1, 3).

Rozwiazanie.
˛
Nasz równoległościan jest rozpiety
˛ na wektorach:
→ −→
− −
→ −→ → −−→0
−
a = AB = [0, 2, −3], b = AD = [2, 0, 1], c = AA = [−1, −1, 0],

zatem jego objetość

˛ wynosi

0 2 −3
" #
V = | det 2 0 1 |=
−1 −1 0
 Zastosowanie iloczynu mieszanego

Zadanie.
Obliczyć objetość
˛ równoległościanu ABCDA0 B 0 C 0 D 0 , gdzie:
A = (1, 0, 3), B = (1, 2, 0), D = (3, 0, 4), A0 = (0, −1, 3).

Rozwiazanie.
˛
Nasz równoległościan jest rozpiety
˛ na wektorach:
→ −→
− −
→ −→ → −−→0
−
a = AB = [0, 2, −3], b = AD = [2, 0, 1], c = AA = [−1, −1, 0],

zatem jego objetość

˛ wynosi

0 2 −3
" #
V = | det 2 0 1 | = |4| =
−1 −1 0
 Zastosowanie iloczynu mieszanego

Zadanie.
Obliczyć objetość
˛ równoległościanu ABCDA0 B 0 C 0 D 0 , gdzie:
A = (1, 0, 3), B = (1, 2, 0), D = (3, 0, 4), A0 = (0, −1, 3).

Rozwiazanie.
˛
Nasz równoległościan jest rozpiety
˛ na wektorach:
→ −→
− −
→ −→ → −−→0
−
a = AB = [0, 2, −3], b = AD = [2, 0, 1], c = AA = [−1, −1, 0],

zatem jego objetość

˛ wynosi

0 2 −3
" #
V = | det 2 0 1 | = |4| = 4.
−1 −1 0
Zastosowanie iloczynu mieszanego
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0.
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:

− →
→ − →−
(a, b, c)=
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:

1 −1 2
− →
→ − →−
(a, b, c)= 0 4 −1 = 0,
2 2 3
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:

1 −1 2
− →
→ − →−
(a, b, c)= 0 4 −1 = 0,
2 2 3

− →
→ − → −
zatem wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe.
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:

1 −1 2
− →
→ − →−
(a, b, c)= 0 4 −1 = 0,
2 2 3

− →
→ − → −
zatem wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe.

−
→ − → − →
b. Punkty P, Q, R, S należa˛ do jednej płaszczyzny, gdy wektory PQ, PR, PS sa˛ współpłaszczyznowe.
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:

1 −1 2
− →
→ − →−
(a, b, c)= 0 4 −1 = 0,
2 2 3

− →
→ − → −
zatem wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe.

−
→ − → − →
b. Punkty P, Q, R, S należa˛ do jednej płaszczyzny, gdy wektory PQ, PR, PS sa˛ współpłaszczyznowe.
Mamy:
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:

1 −1 2
− →
→ − →−
(a, b, c)= 0 4 −1 = 0,
2 2 3

− →
→ − → −
zatem wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe.

−
→ − → −→
b. Punkty P, Q, R, S należa˛ do jednej płaszczyzny, gdy wektory PQ, PR, PS sa˛ współpłaszczyznowe.
Mamy:
−
→ −
→ −
→
PQ = [−1, 0, 1], PR = [−2, 2, −1], PS = [4, −1, −5]
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:

1 −1 2
− →
→ − →−
(a, b, c)= 0 4 −1 = 0,
2 2 3

− →
→ − → −
zatem wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe.

−
→ − → −→
b. Punkty P, Q, R, S należa˛ do jednej płaszczyzny, gdy wektory PQ, PR, PS sa˛ współpłaszczyznowe.
Mamy:
−
→ −
→ −
→
PQ = [−1, 0, 1], PR = [−2, 2, −1], PS = [4, −1, −5]

skad
˛
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:

1 −1 2
− →
→ − →−
(a, b, c)= 0 4 −1 = 0,
2 2 3

− →
→ − → −
zatem wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe.

−
→ − → −→
b. Punkty P, Q, R, S należa˛ do jednej płaszczyzny, gdy wektory PQ, PR, PS sa˛ współpłaszczyznowe.
Mamy:
−
→ −
→ −
→
PQ = [−1, 0, 1], PR = [−2, 2, −1], PS = [4, −1, −5]

skad
˛
−
→ − → − →
(PQ, PR, PS) =
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:

1 −1 2
− →
→ − →−
(a, b, c)= 0 4 −1 = 0,
2 2 3

− →
→ − → −
zatem wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe.

−
→ − → −→
b. Punkty P, Q, R, S należa˛ do jednej płaszczyzny, gdy wektory PQ, PR, PS sa˛ współpłaszczyznowe.
Mamy:
−
→ −
→ −
→
PQ = [−1, 0, 1], PR = [−2, 2, −1], PS = [4, −1, −5]

skad
˛
−
→ − → − → −1 0 1
(PQ, PR, PS) = −2 2 −1 = 5 6= 0,
4 −1 −5
 Zastosowanie iloczynu mieszanego
Zadanie. Sprawdzić, czy
→
− →
− →
−
a. wektory a = [1, −1, 2], b = [0, 4, −1], c = [2, 2, 3] sa˛ współpłaszczyznowe.
b. punkty P(1, 1, 1), Q = (0, 1, 2), R = (−1, 3, 0) S = (5, 0, −4) należa˛ do jednej płaszczyzny.

Rozwiazanie.
˛
− →
→ − → − − →
→ − → −
a. Wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe wtw. gdy ( a , b , c ) = 0. Mamy:

1 −1 2
− →
→ − →−
(a, b, c)= 0 4 −1 = 0,
2 2 3

− →
→ − → −
zatem wektory a , b , c sa˛ współpłaszczyznowe.

−
→ − → −→
b. Punkty P, Q, R, S należa˛ do jednej płaszczyzny, gdy wektory PQ, PR, PS sa˛ współpłaszczyznowe.
Mamy:
−
→ −
→ −
→
PQ = [−1, 0, 1], PR = [−2, 2, −1], PS = [4, −1, −5]

skad
˛
−
→ − → − → −1 0 1
(PQ, PR, PS) = −2 2 −1 = 5 6= 0,
4 −1 −5

zatem punkty P, Q, R, S nie należa˛ do jednej płaszczyzny.

Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice
Definicja.
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice
Definicja.
−
→
Niech ri bedzie
˛ wektorem wodzacym
˛ punktu materialnego o masie mi , gdzie
1 ¬ i ¬ k.
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice
Definicja.
−
→
Niech ri bedzie
˛ wektorem wodzacym
˛ punktu materialnego o masie mi , gdzie
1 ¬ i ¬ k . Wektorowym momentem statycznym, wzgledem ˛ punktu o wektorze
−
→ −
→ −
→ −
→
wodzacym
˛ r0 , układu punktów materialnych (m1 , r1 ), (m2 , r2 ), . . . , (mk , rk )
nazywamy wektor

−→ def −
→ − → −
→ − → −
→ − →
MS = m1 ( r1 − r0 ) + m2 ( r2 − r0 ) + · · · + mk ( rk − r0 )
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice
Definicja.
−
→
Niech ri bedzie
˛ wektorem wodzacym
˛ punktu materialnego o masie mi , gdzie
1 ¬ i ¬ k . Wektorowym momentem statycznym, wzgledem ˛ punktu o wektorze
−
→ −
→ −
→ −
→
wodzacym
˛ r0 , układu punktów materialnych (m1 , r1 ), (m2 , r2 ), . . . , (mk , rk )
nazywamy wektor

−→ def −
→ − → −
→ − → −
→ − →
MS = m1 ( r1 − r0 ) + m2 ( r2 − r0 ) + · · · + mk ( rk − r0 )
Uwaga.
Uwaga.
Wektorowy moment statyczny charakteryzuje rozkład masy układu punktów
materialnych.
Uwaga.
Wektorowy moment statyczny charakteryzuje rozkład masy układu punktów
materialnych.
−
→ −
→
W przestrzeni dla r0 = [0, 0, 0] oraz ri = [xi , yi , zi ] wektorowy moment statyczny
przyjmuje postać:
Uwaga.
Wektorowy moment statyczny charakteryzuje rozkład masy układu punktów
materialnych.
−
→ −
→
W przestrzeni dla r0 = [0, 0, 0] oraz ri = [xi , yi , zi ] wektorowy moment statyczny
przyjmuje postać:
" k k k
#
−→ def X X X
MS = [MSyz , MSxz , MSxy ] = mi xi , mi yi , mi zi
i=1 i=1 i=1
Uwaga.
Wektorowy moment statyczny charakteryzuje rozkład masy układu punktów
materialnych.
−
→ −
→
W przestrzeni dla r0 = [0, 0, 0] oraz ri = [xi , yi , zi ] wektorowy moment statyczny
przyjmuje postać:
" k k k
#
−→ def X X X
MS = [MSyz , MSxz , MSxy ] = mi xi , mi yi , mi zi
i=1 i=1 i=1

−
→ −
→
Podobnie na płaszczyźnie dla r0 = [0, 0] oraz ri = [xi , yi ] wektorowy moment
statyczny przyjmuje postać:
Uwaga.
Wektorowy moment statyczny charakteryzuje rozkład masy układu punktów
materialnych.
−
→ −
→
W przestrzeni dla r0 = [0, 0, 0] oraz ri = [xi , yi , zi ] wektorowy moment statyczny
przyjmuje postać:
" k k k
#
−→ def X X X
MS = [MSyz , MSxz , MSxy ] = mi xi , mi yi , mi zi
i=1 i=1 i=1

−
→ −
→
Podobnie na płaszczyźnie dla r0 = [0, 0] oraz ri = [xi , yi ] wektorowy moment
statyczny przyjmuje postać:
" k k
#
−→ def X X
MS = [MSy , MSx ] = mi xi , mi yi
i=1 i=1
Definicja.
Definicja.
Środkiem masy układu punktów materialnych nazywamy punkt, wzgledem
˛
którego wektorowy moment statyczny tego układu jest wektorem zerowym.
Definicja.
Środkiem masy układu punktów materialnych nazywamy punkt, wzgledem
˛
którego wektorowy moment statyczny tego układu jest wektorem zerowym.

Uwaga.
Definicja.
Środkiem masy układu punktów materialnych nazywamy punkt, wzgledem
˛
którego wektorowy moment statyczny tego układu jest wektorem zerowym.

Uwaga.
Środek masy układu punktów materialnych jest wyznaczony jednoznacznie.
Definicja.
Środkiem masy układu punktów materialnych nazywamy punkt, wzgledem
˛
którego wektorowy moment statyczny tego układu jest wektorem zerowym.

Uwaga.
Środek masy układu punktów materialnych jest wyznaczony jednoznacznie.
Należy on do najmniejszego zbioru wypukłego zawierajacego te punkty.
Definicja.
Środkiem masy układu punktów materialnych nazywamy punkt, wzgledem
˛
którego wektorowy moment statyczny tego układu jest wektorem zerowym.

Uwaga.
Środek masy układu punktów materialnych jest wyznaczony jednoznacznie.
Należy on do najmniejszego zbioru wypukłego zawierajacego te punkty.
Twierdzenie (położenie środka masy punktów materialnych).
Twierdzenie (położenie środka masy punktów materialnych).
Wektor wodzacy ˛ środka masy układu punktów materialnych
−
→ −
→ −
→
(m1 , r1 ), (m2 , r2 ), . . . , (mk , rk ) ma postać:
Twierdzenie (położenie środka masy punktów materialnych).
Wektor wodzacy ˛ środka masy układu punktów materialnych
−
→ −
→ −
→
(m1 , r1 ), (m2 , r2 ), . . . , (mk , rk ) ma postać:

−
→ −
→ −
→
−
→ m1 r1 + m2 r2 + · · · + mk rk
r =
m1 + m2 + · · · + mk
Twierdzenie (położenie środka masy punktów materialnych).
Wektor wodzacy ˛ środka masy układu punktów materialnych
−
→ −
→ −
→
(m1 , r1 ), (m2 , r2 ), . . . , (mk , rk ) ma postać:

−
→ −
→ −
→
−
→ m1 r1 + m2 r2 + · · · + mk rk
r =
m1 + m2 + · · · + mk

−
→
Dla ri = [xi , yi , zi ] współrz˛edne wektora wodzacego
˛ środka masy wyrażaja˛
sie˛ wzorami:
Twierdzenie (położenie środka masy punktów materialnych).
Wektor wodzacy ˛ środka masy układu punktów materialnych
−
→ −
→ −
→
(m1 , r1 ), (m2 , r2 ), . . . , (mk , rk ) ma postać:

−
→ −
→ −
→
−
→ m1 r1 + m2 r2 + · · · + mk rk
r =
m1 + m2 + · · · + mk

−
→
Dla ri = [xi , yi , zi ] współrz˛edne wektora wodzacego
˛ środka masy wyrażaja˛
sie˛ wzorami:

 m1 x1 +m2 x2 +···+mk xk
 x= m1 +m2 +···+mk




m1 y1 +m2 y2 +···+mk yk
y= m1 +m2 +···+mk




 m1 z1 +m2 z2 +···+mk zk
z= m1 +m2 +···+mk
Definicja.
Definicja.
1. Moment bezwładności, wzgledem
˛ prostej n, układu punktów materialnych o masach m1 , m2 , . . . , mk
określamy wzorem
def 2 2 2
In = m1 d1 + m2 d2 + · · · + mk dk
Definicja.
1. Moment bezwładności, wzgledem
˛ prostej n, układu punktów materialnych o masach m1 , m2 , . . . , mk
określamy wzorem
def 2 2 2
In = m1 d1 + m2 d2 + · · · + mk dk

gdzie d1 , d2 , . . . , dk oznaczaja˛ odległości tych punktów od prostej n.

Definicja.
1. Moment bezwładności, wzgledem
˛ prostej n, układu punktów materialnych o masach m1 , m2 , . . . , mk
określamy wzorem
def 2 2 2
In = m1 d1 + m2 d2 + · · · + mk dk

gdzie d1 , d2 , . . . , dk oznaczaja˛ odległości tych punktów od prostej n.

2. Moment bezwładności, wzgledem

˛ punktu O, układu punktów materialnych o masach m1 , m2 , . . . , mk
określamy wzorem
def 2 2 2
IO = m1 r1 + m2 r2 + · · · + mk rk
Definicja.
1. Moment bezwładności, wzgledem
˛ prostej n, układu punktów materialnych o masach m1 , m2 , . . . , mk
określamy wzorem
def 2 2 2
In = m1 d1 + m2 d2 + · · · + mk dk

gdzie d1 , d2 , . . . , dk oznaczaja˛ odległości tych punktów od prostej n.

2. Moment bezwładności, wzgledem

˛ punktu O, układu punktów materialnych o masach m1 , m2 , . . . , mk
określamy wzorem
def 2 2 2
IO = m1 r1 + m2 r2 + · · · + mk rk

gdzie r1 , r2 , . . . , rk oznaczaja˛ odległości tych punktów od punktu O.

Twierdzenie (momenty bezwładności wzgledem
˛ osi i poczatku
˛ układu).
Twierdzenie (momenty bezwładności wzgledem
˛ osi i poczatku
˛ układu).
Niech punkty materialne o masach m1 , m2 , . . . , mk maja˛ odpowiednio
współrz˛edne (x1 , y1 , z1 ), (x2 , y2 , z2 ), . . . , (xk , yk , zk ).
Twierdzenie (momenty bezwładności wzgledem
˛ osi i poczatku
˛ układu).
Niech punkty materialne o masach m1 , m2 , . . . , mk maja˛ odpowiednio
współrz˛edne (x1 , y1 , z1 ), (x2 , y2 , z2 ), . . . , (xk , yk , zk ). Wtedy momenty
bezwładności tego układu wzgledem ˛ osi Ox, Oy , Oz wyrażaja˛ sie˛ wzorami:
Twierdzenie (momenty bezwładności wzgledem
˛ osi i poczatku
˛ układu).
Niech punkty materialne o masach m1 , m2 , . . . , mk maja˛ odpowiednio
współrz˛edne (x1 , y1 , z1 ), (x2 , y2 , z2 ), . . . , (xk , yk , zk ). Wtedy momenty
bezwładności tego układu wzgledem ˛ osi Ox, Oy , Oz wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

Ix = m1 (y12 + z12 ) + m2 (y22 + z22 ) + · · · + mk (yk2 + zk2 )

Twierdzenie (momenty bezwładności wzgledem
˛ osi i poczatku
˛ układu).
Niech punkty materialne o masach m1 , m2 , . . . , mk maja˛ odpowiednio
współrz˛edne (x1 , y1 , z1 ), (x2 , y2 , z2 ), . . . , (xk , yk , zk ). Wtedy momenty
bezwładności tego układu wzgledem ˛ osi Ox, Oy , Oz wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

Ix = m1 (y12 + z12 ) + m2 (y22 + z22 ) + · · · + mk (yk2 + zk2 )

Iy = m1 (x12 + z12 ) + m2 (x22 + z22 ) + · · · + mk (xk2 + zk2 )
Twierdzenie (momenty bezwładności wzgledem
˛ osi i poczatku
˛ układu).
Niech punkty materialne o masach m1 , m2 , . . . , mk maja˛ odpowiednio
współrz˛edne (x1 , y1 , z1 ), (x2 , y2 , z2 ), . . . , (xk , yk , zk ). Wtedy momenty
bezwładności tego układu wzgledem ˛ osi Ox, Oy , Oz wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

Ix = m1 (y12 + z12 ) + m2 (y22 + z22 ) + · · · + mk (yk2 + zk2 )

Iy = m1 (x12 + z12 ) + m2 (x22 + z22 ) + · · · + mk (xk2 + zk2 )
Iz = m1 (x12 + y12 ) + m2 (x22 + y22 ) + · · · + mk (xk2 + yk2 )
Twierdzenie (momenty bezwładności wzgledem
˛ osi i poczatku
˛ układu).
Niech punkty materialne o masach m1 , m2 , . . . , mk maja˛ odpowiednio
współrz˛edne (x1 , y1 , z1 ), (x2 , y2 , z2 ), . . . , (xk , yk , zk ). Wtedy momenty
bezwładności tego układu wzgledem ˛ osi Ox, Oy , Oz wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

Ix = m1 (y12 + z12 ) + m2 (y22 + z22 ) + · · · + mk (yk2 + zk2 )

Iy = m1 (x12 + z12 ) + m2 (x22 + z22 ) + · · · + mk (xk2 + zk2 )
Iz = m1 (x12 + y12 ) + m2 (x22 + y22 ) + · · · + mk (xk2 + yk2 )

Moment bezwładności tego układu wzgledem

˛ poczatku
˛ układu
współrz˛ednych wyraża sie˛ wzorem:
Twierdzenie (momenty bezwładności wzgledem
˛ osi i poczatku
˛ układu).
Niech punkty materialne o masach m1 , m2 , . . . , mk maja˛ odpowiednio
współrz˛edne (x1 , y1 , z1 ), (x2 , y2 , z2 ), . . . , (xk , yk , zk ). Wtedy momenty
bezwładności tego układu wzgledem ˛ osi Ox, Oy , Oz wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

Ix = m1 (y12 + z12 ) + m2 (y22 + z22 ) + · · · + mk (yk2 + zk2 )

Iy = m1 (x12 + z12 ) + m2 (x22 + z22 ) + · · · + mk (xk2 + zk2 )
Iz = m1 (x12 + y12 ) + m2 (x22 + y22 ) + · · · + mk (xk2 + yk2 )

Moment bezwładności tego układu wzgledem

˛ poczatku
˛ układu
współrz˛ednych wyraża sie˛ wzorem:

IO = m1 (x12 + y12 + z12 ) + m2 (x22 + y22 + z22 ) + · · · + mk (xk2 + yk2 + zk2 )

Twierdzenie (momenty bezwładności wzgledem
˛ osi i poczatku
˛ układu).
Niech punkty materialne o masach m1 , m2 , . . . , mk maja˛ odpowiednio
współrz˛edne (x1 , y1 , z1 ), (x2 , y2 , z2 ), . . . , (xk , yk , zk ). Wtedy momenty
bezwładności tego układu wzgledem ˛ osi Ox, Oy , Oz wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

Ix = m1 (y12 + z12 ) + m2 (y22 + z22 ) + · · · + mk (yk2 + zk2 )

Iy = m1 (x12 + z12 ) + m2 (x22 + z22 ) + · · · + mk (xk2 + zk2 )
Iz = m1 (x12 + y12 ) + m2 (x22 + y22 ) + · · · + mk (xk2 + yk2 )

Moment bezwładności tego układu wzgledem

˛ poczatku
˛ układu
współrz˛ednych wyraża sie˛ wzorem:

IO = m1 (x12 + y12 + z12 ) + m2 (x22 + y22 + z22 ) + · · · + mk (xk2 + yk2 + zk2 )

Uwaga.
Twierdzenie (momenty bezwładności wzgledem
˛ osi i poczatku
˛ układu).
Niech punkty materialne o masach m1 , m2 , . . . , mk maja˛ odpowiednio
współrz˛edne (x1 , y1 , z1 ), (x2 , y2 , z2 ), . . . , (xk , yk , zk ). Wtedy momenty
bezwładności tego układu wzgledem ˛ osi Ox, Oy , Oz wyrażaja˛ sie˛ wzorami:

Ix = m1 (y12 + z12 ) + m2 (y22 + z22 ) + · · · + mk (yk2 + zk2 )

Iy = m1 (x12 + z12 ) + m2 (x22 + z22 ) + · · · + mk (xk2 + zk2 )
Iz = m1 (x12 + y12 ) + m2 (x22 + y22 ) + · · · + mk (xk2 + yk2 )

Moment bezwładności tego układu wzgledem

˛ poczatku
˛ układu
współrz˛ednych wyraża sie˛ wzorem:

IO = m1 (x12 + y12 + z12 ) + m2 (x22 + y22 + z22 ) + · · · + mk (xk2 + yk2 + zk2 )

Uwaga.
Środek masy układu punktów materialnych pokrywa sie˛ z punktem,
wzgledem
˛ którego moment bezwładności tego układu jest najmniejszy.
Definicja.
Definicja.
→
− →
−
Momentem siły F , przyłożonej w punkcie P o wektorze wodzacym
˛ r , wzgledem
˛ punktu P0 o wektorze
→
− →
−
wodzacym
˛ r0 nazywamy wektor M określony wzorem:
Definicja.
→
− →
−
Momentem siły F , przyłożonej w punkcie P o wektorze wodzacym
˛ r , wzgledem
˛ punktu P0 o wektorze
→
− →
−
wodzacym
˛ r0 nazywamy wektor M określony wzorem:

→
− def →
− →
− →
−
M = ( r − r0 ) × F
Definicja.
→
− →
−
Momentem siły F , przyłożonej w punkcie P o wektorze wodzacym
˛ r , wzgledem
˛ punktu P0 o wektorze
→
− →
−
wodzacym
˛ r0 nazywamy wektor M określony wzorem:

→
− def →
− →
− →
−
M = ( r − r0 ) × F
Definicja.
→
− →
−
Momentem siły F , przyłożonej w punkcie P o wektorze wodzacym
˛ r , wzgledem
˛ punktu P0 o wektorze
→
− →
−
wodzacym
˛ r0 nazywamy wektor M określony wzorem:

→
− def →
− →
− →
−
M = ( r − r0 ) × F

Uwaga.
Definicja.
→
− →
−
Momentem siły F , przyłożonej w punkcie P o wektorze wodzacym
˛ r , wzgledem
˛ punktu P0 o wektorze
→
− →
−
wodzacym
˛ r0 nazywamy wektor M określony wzorem:

→
− def →
− →
− →
−
M = ( r − r0 ) × F

Uwaga.
→
−
Długość wektora M wyraża sie˛ wzorem:
→
− →
−
| M | = d · | F|
Definicja.
→
− →
−
Momentem siły F , przyłożonej w punkcie P o wektorze wodzacym
˛ r , wzgledem
˛ punktu P0 o wektorze
→
− →
−
wodzacym
˛ r0 nazywamy wektor M określony wzorem:

→
− def →
− →
− →
−
M = ( r − r0 ) × F

Uwaga.
→
−
Długość wektora M wyraża sie˛ wzorem:
→
− →
−
| M | = d · | F|
→
−
gdzie d jest odległoscia˛ punktu P0 od prostej zawierajacej wektor F .
Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→
M = OP × F .
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 .
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→
M1 =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→
M1 = OP1 × F 1 =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
−
→
M2 =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
−
→ −
→ −
→
M2 = OP2 × F 2 =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
−
M2 = OP2 × F 2 = (− i − 6 j + 5 k ) × ( j − 5 k ) =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
−
M2 = OP2 × F 2 = (− i − 6 j + 5 k ) × ( j − 5 k ) =
→
− →
− →
− →
−
= − k − 5 i − 5 j + 30 i =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
−
M2 = OP2 × F 2 = (− i − 6 j + 5 k ) × ( j − 5 k ) =
→
− →
− →
− →
−
= − k − 5 i − 5 j + 30 i =
→
− →
− →
−
= 25 i − 5 j − k .
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
−
M2 = OP2 × F 2 = (− i − 6 j + 5 k ) × ( j − 5 k ) =
→
− →
− →
− →
−
= − k − 5 i − 5 j + 30 i =
→
− →
− →
−
= 25 i − 5 j − k .

Moment wypadkowy tych sił jest zatem równy

 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
−
M2 = OP2 × F 2 = (− i − 6 j + 5 k ) × ( j − 5 k ) =
→
− →
− →
− →
−
= − k − 5 i − 5 j + 30 i =
→
− →
− →
−
= 25 i − 5 j − k .

Moment wypadkowy tych sił jest zatem równy

−
→
M =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
−
M2 = OP2 × F 2 = (− i − 6 j + 5 k ) × ( j − 5 k ) =
→
− →
− →
− →
−
= − k − 5 i − 5 j + 30 i =
→
− →
− →
−
= 25 i − 5 j − k .

Moment wypadkowy tych sił jest zatem równy

−
→ −
→ −
→
M = M1 + M2 =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
−
M2 = OP2 × F 2 = (− i − 6 j + 5 k ) × ( j − 5 k ) =
→
− →
− →
− →
−
= − k − 5 i − 5 j + 30 i =
→
− →
− →
−
= 25 i − 5 j − k .

Moment wypadkowy tych sił jest zatem równy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M = M1 + M2 = (−11 i + 5 j − 7 k ) + (25 i − 5 j − k ) =
 Przykłady stosowania rachunku wektorowego
w mechanice
Przykład.
−
→ −
→
Obliczyć sume˛ momentów sił F 1 = [−1, 2, 3] oraz F 2 = [0, 1, −5] wzgledem
˛ punktu O = (2, 3, −1), jeżeli
siły te sa˛ przyłożone odpowiednio w punktach P1 = (0, 0, 0) oraz P2 = (1, −3, 4).

Rozwiazanie.
˛
−
→ −
→
Moment M siły F przyłożonej w punkcie P, rozważany wzgledem
˛ punktu O, wyraża sie˛ wzorem
−
→ −→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→
M = OP × F . Niech M1 i M2 oznaczaja˛ odpowiednie momenty sił F 1 i F 2 . Wtedy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M1 = OP1 × F 1 = (−2 i − 3 j + k ) × (− i + 2 j + 3 k ) =
→
− →
− →
− →
− →
− →
−
= −3 k − j − 4 k − 2 i + 6 j − 9 i =
→
− →
− →
−
= −11 i + 5 j − 7 k
oraz
−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
−
M2 = OP2 × F 2 = (− i − 6 j + 5 k ) × ( j − 5 k ) =
→
− →
− →
− →
−
= − k − 5 i − 5 j + 30 i =
→
− →
− →
−
= 25 i − 5 j − k .

Moment wypadkowy tych sił jest zatem równy

−
→ −
→ −
→ →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
− →
−
M = M1 + M2 = (−11 i + 5 j − 7 k ) + (25 i − 5 j − k ) = 14 i − 8 k .
Twierdzenie (siła przyciagania
˛ grawitacyjnego).
Twierdzenie (siła przyciagania
˛ grawitacyjnego).
Siła przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M, umieszczonej w punkcie o wektorze
−
→ −
→ −
→ −
→
wodzacym
˛ r0 , przez układ punktów materialnych (m1 , r1 ), (m2 , r2 ), . . . , (mk , rk )
wyraża sie˛ wzorem
Twierdzenie (siła przyciagania
˛ grawitacyjnego).
Siła przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M, umieszczonej w punkcie o wektorze
−
→ −
→ −
→ −
→
wodzacym
˛ r0 , przez układ punktów materialnych (m1 , r1 ), (m2 , r2 ), . . . , (mk , rk )
wyraża sie˛ wzorem
 −
→ − → −
→ − → −
→ − → 
−
→ r1 − r0 r2 − r0 rk − r0
F = GM −
→ − → 3 m1 + −→ − → 3 m2 + · · · −
→ − → mk
| r1 − r0 | | r2 − r0 | | rk − r0 |3
Twierdzenie (siła przyciagania
˛ grawitacyjnego).
Siła przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M, umieszczonej w punkcie o wektorze
−
→ −
→ −
→ −
→
wodzacym
˛ r0 , przez układ punktów materialnych (m1 , r1 ), (m2 , r2 ), . . . , (mk , rk )
wyraża sie˛ wzorem
 −
→ − → −
→ − → −
→ − → 
−
→ r1 − r0 r2 − r0 rk − r0
F = GM −
→ − → 3 m1 + −→ − → 3 m2 + · · · −
→ − → mk
| r1 − r0 | | r2 − r0 | | rk − r0 |3

gdzie G oznacza stała˛ grawitacji.

Twierdzenie (siła przyciagania
˛ grawitacyjnego).
Siła przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M, umieszczonej w punkcie o wektorze
−
→ −
→ −
→ −
→
wodzacym
˛ r0 , przez układ punktów materialnych (m1 , r1 ), (m2 , r2 ), . . . , (mk , rk )
wyraża sie˛ wzorem
 −
→ − → −
→ − → −
→ − → 
−
→ r1 − r0 r2 − r0 rk − r0
F = GM −
→ − → 3 m1 + −→ − → 3 m2 + · · · −
→ − → mk
| r1 − r0 | | r2 − r0 | | rk − r0 |3

gdzie G oznacza stała˛ grawitacji.

Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3

W układzie punktów materialnych w rozważanym zadaniu mamy:

Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3

W układzie punktów materialnych w rozważanym zadaniu mamy:

→
− →
− →
−
r 1 = [0, 1, −3], r 2 = [7, −3, 2], r 3 = [1, 4, 2]
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3

W układzie punktów materialnych w rozważanym zadaniu mamy:

→
− →
− →
−
r 1 = [0, 1, −3], r 2 = [7, −3, 2], r 3 = [1, 4, 2] oraz
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3

W układzie punktów materialnych w rozważanym zadaniu mamy:

→
− →
− →
−
r 1 = [0, 1, −3], r 2 = [7, −3, 2], r 3 = [1, 4, 2] oraz m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3

W układzie punktów materialnych w rozważanym zadaniu mamy:

→
− →
− →
−
r 1 = [0, 1, −3], r 2 = [7, −3, 2], r 3 = [1, 4, 2] oraz m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2

Zatem
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3

W układzie punktów materialnych w rozważanym zadaniu mamy:

→
− →
− →
−
r 1 = [0, 1, −3], r 2 = [7, −3, 2], r 3 = [1, 4, 2] oraz m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2

Zatem
→
−
r =
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3

W układzie punktów materialnych w rozważanym zadaniu mamy:

→
− →
− →
−
r 1 = [0, 1, −3], r 2 = [7, −3, 2], r 3 = [1, 4, 2] oraz m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2

Zatem
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r = =
m1 + m2 + m3
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3

W układzie punktów materialnych w rozważanym zadaniu mamy:

→
− →
− →
−
r 1 = [0, 1, −3], r 2 = [7, −3, 2], r 3 = [1, 4, 2] oraz m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2

Zatem
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3 1
r = = (3 [0, 1, −3] + 1 [7, −3, 2] + 2 [1, 4, 2]) =
m1 + m2 + m3 6
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3

W układzie punktów materialnych w rozważanym zadaniu mamy:

→
− →
− →
−
r 1 = [0, 1, −3], r 2 = [7, −3, 2], r 3 = [1, 4, 2] oraz m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2

Zatem
→
− →
− →
− h i
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3 1 3 4 1
r = = (3 [0, 1, −3] + 1 [7, −3, 2] + 2 [1, 4, 2]) = , ,− .
m1 + m2 + m3 6 2 3 2
Zastosowanie rachunku wektorowego w mechanice -
dalsze przykłady
Przykład.
W punktach P1 = (0, 1, −3), P2 = (7, −3, 2), P3 = (1, 4, 2) umieszczone sa˛ odpowiednio masy
m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2.
a. Wyznaczyć położenie środka masy tego układu.
b. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox.
c. Obliczyć moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ prostej ` : x = y = 3z.
d. Obliczyć siłe˛ przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 znajdujacej
˛ sie˛ w poczatku
˛ układu współrz˛ednych
przez podany układ mas.

Rozwiazanie.
˛
→
− →
−
a. Wektor wodzacy
˛ r środka masy układu punktów materialnych o wektorach wodzacych
˛ r i i masach mi ma
postać:
→
− →
− →
−
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3
r =
m1 + m2 + m3

W układzie punktów materialnych w rozważanym zadaniu mamy:

→
− →
− →
−
r 1 = [0, 1, −3], r 2 = [7, −3, 2], r 3 = [1, 4, 2] oraz m1 = 3, m2 = 1, m3 = 2

Zatem
→
− →
− →
− h i
→
− m1 r 1 + m2 r 2 + m3 r 3 1 3 4 1
r = = (3 [0, 1, −3] + 1 [7, −3, 2] + 2 [1, 4, 2]) = , ,− .
m1 + m2 + m3 6 2 3 2

3, 4,−1


Środek masy tego układu jest w punkcie C = 2 3 2
.
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3.

b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `.
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3.
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b .
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b . Stad
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a ˛
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b . Stad
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a ˛

2
d1 = fmin = f (0) = 10,
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b . Stad
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a ˛

 
2 2 14 982
d1 = fmin = f (0) = 10, d2 = gmin = g = ,
19 19
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b . Stad
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a ˛

   
2 2 14 982 2 17 110
d1 = fmin = f (0) = 10, d2 = gmin = g = , d3 = hmin = h = .
19 19 19 19
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b . Stad
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a ˛

   
2 2 14 982 2 17 110
d1 = fmin = f (0) = 10, d2 = gmin = g = , d3 = hmin = h = .
19 19 19 19
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b . Stad
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a ˛

   
2 2 14 982 2 17 110
d1 = fmin = f (0) = 10, d2 = gmin = g = , d3 = hmin = h = .
19 19 19 19

Tak wiec
˛
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b . Stad
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a ˛

   
2 2 14 982 2 17 110
d1 = fmin = f (0) = 10, d2 = gmin = g = , d3 = hmin = h = .
19 19 19 19

Tak wiec
˛
I` =
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b . Stad
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a ˛

   
2 2 14 982 2 17 110
d1 = fmin = f (0) = 10, d2 = gmin = g = , d3 = hmin = h = .
19 19 19 19

Tak wiec
˛
2 2 2
I` = 3d1 + d2 + 2d3 =
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b . Stad
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a ˛

   
2 2 14 982 2 17 110
d1 = fmin = f (0) = 10, d2 = gmin = g = , d3 = hmin = h = .
19 19 19 19

Tak wiec
˛
2 2 2 1662
I` = 3d1 + d2 + 2d3 = .
19
b. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem
˛ osi Ox wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2 2 2 2
Ix = m1 (y1 + z1 ) + m2 (y2 + z2 ) + m3 (y3 + z3 ),

gdzie Pi = (xi , yi , zi ) dla 1 ¬ i ¬ 3. Zatem dla podanego układu mas mamy

Ix = 3(1 + 9) + 1(9 + 4) + 2(16 + 4) = 83.

c. Moment bezwładności podanego układu mas wzgledem

˛ prostej ` wyraża sie˛ wzorem:
2 2 2
I` = m1 d1 + m2 d2 + m3 d3 ,

gdzie di jest odległościa˛ punktu Pi od prostej ` dla 1 ¬ i ¬ 3.

Niech P(t) = (3t, 3t, t), gdzie t ∈ R, bedzie
˛ bieżacym
˛ punktem prostej `. Wielkości d12 , d22 , d32 wyznaczamy
mnimalizujac
˛ kwadrat długości odcinka łacz
˛ acego
˛ punkty P(t) i Pi dla 1 ¬ i ¬ 3. Mamy zatem
f (t) = |P1 P(t)|2 = (3t)2 + (3t − 1)2 + (t + 3)2 = 19t 2 + 10,
g(t) = |P2 P(t)|2 = (3t − 7)2 + (3t + 3)2 + (t − 3)2 = 19t 2 − 28t + 62,
h(t) = |P3 P(t)|2 = (3t − 1)2 + (3t − 4)2 + (t − 2)2 = 19t 2 − 34t + 21.

Zauważmy, że funkcje f , g, h sa˛ trójmianami kwadratowymi postaci at 2 + bt + c, gdzie a > 0.

b . Stad
Zatem wartości najmniejsze przyjmuja˛ w punkcie tmin = − 2a ˛

   
2 2 14 982 2 17 110
d1 = fmin = f (0) = 10, d2 = gmin = g = , d3 = hmin = h = .
19 19 19 19

Tak wiec
˛
2 2 2 1662
I` = 3d1 + d2 + 2d3 = .
19
d. Siła przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 o wektorze wodzacym ˛
−
→
r 0 = [0, 0, 0] przez układ punktów materialnych wyraża sie˛ wzorem
d. Siła przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 o wektorze wodzacym ˛
−
→
r 0 = [0, 0, 0] przez układ punktów materialnych wyraża sie˛ wzorem

 −
→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→ 
−
→ r1− r0 r2− r0 r3− r0
F = GM −
→ −
→ m1 + −
→ −
→ m2 + −
→ −
→ m3
| r 1 − r 0 |3 | r 2 − r 0 |3 | r 3 − r 0 |3
d. Siła przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 o wektorze wodzacym ˛
−
→
r 0 = [0, 0, 0] przez układ punktów materialnych wyraża sie˛ wzorem

 −
→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→ 
−
→ r1− r0 r2− r0 r3− r0
F = GM −
→ −
→ m1 + −
→ −
→ m2 + −
→ −
→ m3
| r 1 − r 0 |3 | r 2 − r 0 |3 | r 3 − r 0 |3

gdzie G jest siła˛ grawitacji.

d. Siła przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 o wektorze wodzacym ˛
−
→
r 0 = [0, 0, 0] przez układ punktów materialnych wyraża sie˛ wzorem

 −
→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→ 
−
→ r1− r0 r2− r0 r3− r0
F = GM −
→ −
→ m1 + −
→ −
→ m2 + −
→ −
→ m3
| r 1 − r 0 |3 | r 2 − r 0 |3 | r 3 − r 0 |3

gdzie G jest siła˛ grawitacji.

Mamy wiec
˛
d. Siła przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 o wektorze wodzacym ˛
−
→
r 0 = [0, 0, 0] przez układ punktów materialnych wyraża sie˛ wzorem

 −
→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→ 
−
→ r1− r0 r2− r0 r3− r0
F = GM −
→ −
→ m1 + −
→ −
→ m2 + −
→ −
→ m3
| r 1 − r 0 |3 | r 2 − r 0 |3 | r 3 − r 0 |3

gdzie G jest siła˛ grawitacji.

Mamy wiec
˛

−
→ [0, 1, −3] [7, −3, 2] [1, 4, 2]
 
F = 4G ·3+ ·1+ ·2 =
10 162 21
d. Siła przyciagania
˛ grawitacyjnego masy M = 4 o wektorze wodzacym ˛
−
→
r 0 = [0, 0, 0] przez układ punktów materialnych wyraża sie˛ wzorem

 −
→ −
→ −
→ −
→ −
→ −
→ 
−
→ r1− r0 r2− r0 r3− r0
F = GM −
→ −
→ m1 + −
→ −
→ m2 + −
→ −
→ m3
| r 1 − r 0 |3 | r 2 − r 0 |3 | r 3 − r 0 |3

gdzie G jest siła˛ grawitacji.

Mamy wiec
˛

−
→ [0, 1, −3] [7, −3, 2] [1, 4, 2]
 
F = 4G ·3+ ·1+ ·2 =
10 162 21

542 8236 8818

h i
=G , ,−
651 3255 3255