მოგესალმებით მე ვარ საქართველოს ტექნიკური

უნივერსიტეტის საინჟინრო ეკონომიკის,

მედაიატექნოლოგიებისა და სოციალურ მეცნიერებათა
ფაკულტეტის არქეოლოგიის II კურსის სტუდენტი ირაკლი
ჭითანავა. ჩემ მიერ ღეს წარმოდგენილი სამაგიტრო ნაშრომი
არის „ბრინჯაოს ხანის კოლხეთის საწარმოო-ეკონომიკური
განვითარების ასპექტები (ლითონის მასლა)“. თემის
ხელმძღვანელი გახლავთ სრული ფროფესორი ბ.ნ. ვაჟა
სადრაძე.

სამხრეთ კავკასია თავისი გეოგრაფიული მდებარეობიდან გამომდინარე

ყოველთვის იყო მკვლევართა იტერესის ობიექტი.
არსებობს არაერთი ლიტერატურული წყარო , რომლის საფუძველზე შეიძლება
ითქვას, რომ ჩვენს რეგიონში მოსახლე ტომებს დიდი წვლილი მიუძღვით სამთო-
მეტალურგიის განვითარების საქმეში. ასევე სხვადსხავა არქეოლოგიური კვლევა-
ძიების შედეგად აღმჩენილი მატერიალური ძეგლები, რომლებიც მთელი
კოლხეთის ტერიტორიაზე იქნა მოპოვებული მიუთითებენ ქართველი მელითონე
ტომების მაღალკვალიფიციურობაზე.
ეს ვფიქრობ ძალიან კარგი დასტურია იმისა, რომ ჩვენ წინაპრებს კაცობრიობის
განვითარებაის საქმეში საკმაოდ მნიშვნელოვანი წვლილი აქვთ შეტანილი,
რადგან მეტალურგიის განვითარება შეძლება ითქვას, რომ ერთგვარი საზომი იყო
იმისა თუ რამდენად განვითარებული და ეკონომიკურად ძლიერი იყო ესა, თუ ის
ერი ან ხალხი. როდეცას ვსაუბრობთ ბრინჯაოს ხანის კოლხეთის საწარმოო-
ეკონომიკური განვითარების ასპექტებზე, ვფიქრობ უნდა ვიხემლძღვანელოთ
არაერთი არქეოლოგიური კვლევა-ძიების შედეგად მოპოვებული ნივთიერი
მასალით, რომელც მთელი კოლხეთის ტერიტორიაზე იქმნა აღმოჩენილი.
ვფიქრობ ძალიან მნიშვნელოვანია ის გარემოებაც , რომ ზოგადად მეცნიერება
არქეოლოგია , ვგულისხმობ სამეცნიერო მხარეს არც, თუ ისე დიდი წარსულის და
ისტორიის მქონე მეცნიერებაა, მეთვრამეტე საუკინიდან იწყება ამ დარგის
სამეცნიერო კუთხით განვითარება მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებში და
საქართველოში კიდევ უფრო გვიან მეცხრამეტე საუკუნის ბოლოდან იწყებს
ჩამოყალიბებეას, თუმცა ამ ხნის მანძილზე ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიაზე არაერთი
მსოფლიო მნიშვნელობის არქეოლოგიური აღმოჩენა გაკეთებულუა, რომელიც
მთელი მსოფლიოს მასშტაბით იქცევდა მკვლევარების ყურადღებას. ბუნებრივია
ეს მიუთითებს იმაზე , რომ კოლხეთის ტერიტორიაზე მოსახლე ხალხები იმთავითვე
სწრაფად განვითარებადი და დანარჩენი მსოფლიოს იმ პერიოდისათვის
განვითარებულ ხალხებთა ნუსხაში ნამდივილად შედის, ამის ერთ-ერთი
საუკეთესო დასტური კი ვფიქრობ სწორედ ის სამთომეტალურგიული ძე
გლებია, რომლებიც შეიძლება ითქვას , რომ დიდი რაოდენობით არის
აღმოჩენილი კოლხეთის ტერიოტორიაზე და სხვადსახვა კვლევა-ანალიზების
შედეგად კაცობრიობის განვითარების ადრეულ ეტაპებს განეკთვნებიან.

იესენისეული დაყოფა.

ნივთიერი მასალის საფუძველზე რომელიც ამიერკავკასიის ტერიტორიაზე არის

აღმოჩენილი სპილენძ-ბრინჯაოს მეტალურგიის განვითარების პროცესს სამ
საფეხურად წარმოადგენს - 1. ძვ.წ III ათასწლეულის დასასრული ძვ.წ. II
ათასწლეულის დასაწყისი; 2. ძვ.წ. II ათასწლეული; 3. ძვ.წ. II ათასწლეულის
დასასრული- ძვ.წ. I ათასწლეულის დასაწყისი.
ადგილობრივი ძვირფასი ლითონის ხელოსნური ნაკეთობების გარდა , ძალინ
მნიშვნელოვანი არის ის არქეოლოგოიური აღმოჩენები , რო ლებიც მთელი
კოლხეთის ტერიტორუიაზე დასტურდება, იგულისხმება ნუმიზმატიკა, ვერცხლის
მონეტები , რომლებიც კოლხური თეთრის სდახელით არის ცნობილი და
ადგილობრივი სავჭრო-ეკონომიკური ურთიერთობების არსებით პირობას
წარმოადგენს.
კოლხური ნუმიზმატიკის მასალიდან ცნობილია „კოლხური თეთრის“ რამდენიმე
ნომინალი.( 4 ნომინალი).
წინაისტორიული საზოგადოებისთვის დამახასითებელია კოლექტიური
საკუთრების არსებობა და ეს მეტალურგიულ წარმოებაში ჩართული
საზოგადოებისთვისაც არის დამახასითებელი. მეტალურგიული საქმიანობით
დაკავებული ადამიანთა ჯგუფი გამოეყო ცალკე ორგანიზაციულ ჯგუფად სხვა
საქმეში ჩართულ კოლექტივებს და საგულისხმოაის ფაქტი რომ , უმრავლესობა
მესაქოლეობითა და მიწათმოქმედებით იყო დაკავებული, გამომდინარე
მეტალურგიული კულტურის აღმავლობიდან უძველესი ადამიანები
ინტერესდებიან მეტალურგიით და ამის მთავარი მიზეზი არის ის რომ გარემო
პირობები იძლევა იმის საშუალებას რომ დიდი რაოდენობით მადანი დაამუშაონ
ამ საქმეში ჩართულმა ადამიანებმა და პლუს ამ ყველაფერ ისინი ამ საქმიდან
ეკონომიკურ კეთილდღეობასაც იღებენ. თუმცა ეს საკითხიც შეიძლება მეცნიერთა
ნაწილისთვის დავის საგანი იყოს, რადგან არსებობს არაერთი ლიტერატურული
ცნობა , რომლის საფუძველზეც შეიუძლება დავასკვნათ, რომ მეტალურგია ,
როგორც საქმიანობა ძალიან დიდი შრომას მოითხოვდა“ მათი განთიადი
არასდროს დგება ახალი შრომის გარეშე“. პლუს ამას მეტალურგიული ნაწარმი ანუ
უკვე მზა პროდუქტი რომლის მისაღებად ძალნ ბევრი შრომა უწევდათ
მეტალურგებს, არც იცე ძვირად ფასობდა და ელემეტარული სარჩოს მისაღებად
უწევდათ გაეწიათ ძალიად დიდი შრომა და მიღებული ნახელავი გადაეცვალათ
საურსათ-სანოვაგეში.