Professional Documents
Culture Documents
Tài Liệu Thí Nghiêm Học Phần EE2031- Làm Buổi 1
Tài Liệu Thí Nghiêm Học Phần EE2031- Làm Buổi 1
VIỆN ĐIỆN
Họ và tên: ………………..
MSSV: ………………
Lớp - khóa: ……………..
Hà Nội, 2021
MỤC LỤC
GIỚI THIỆU......................................................................................................................4
THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁC BÀI THÍ NGHIỆM...................................................5
QUAN HỆ GIỮA LỰC TỪ VÀ DÒNG ĐIỆN...............................................................5
BÀI 1. QUAN HỆ GIỮA LỰC TỪ VÀ DÒNG ĐIỆN...................................................6
MỤC TIÊU..................................................................................................................................6
Khi hoàn thành xong bài thí nghiệm này, sinh viên sẽ hiểu quan hệ tuyến tính giữa lực từ và
dòng điện một chiều....................................................................................................................6
THIẾT BỊ CẦN THIẾT............................................................................................................6
Bộ cân dòng cơ bản...............................................................................................................................6
Các thiết bị phụ trợ................................................................................................................................6
TRÌNH TỰ TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM.............................................................................................7
CÂU HỎI ÔN TẬP...............................................................................................................................8
BÀI 2. QUAN HỆ GIỮA LỰC TỪ VÀ CHIỀU DÀI CỦA DÂY DẪN MANG
DÒNG ĐIỆN......................................................................................................................9
MỤC TIÊU..................................................................................................................................9
Khi hoàn thành xong bài thí nghiệm này, sinh viên sẽ hiểu quan hệ tuyến tính giữa lực từ và
chiều dài của dây dẫn mang dòng điện........................................................................................9
THIẾT BỊ CẦN THIẾT............................................................................................................9
Bộ cân dòng cơ bản...............................................................................................................................9
Các thiết bị phụ trợ................................................................................................................................9
TRÌNH TỰ TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM...........................................................................................10
CÂU HỎI ÔN TẬP.............................................................................................................................11
Tài liệu hướng dẫn thí nghiệmnày trình bày chi tiết các khái niệm cơ bản, thực
hành, bài tập,câu hỏi ôn tập và các bước tiến hành thí nghiệmvề lực tương tác của từ
trường tĩnh. Các bài thí nghiệmcung cấp cho sinh viên kiến thức và kỹ năng vững chắc
về lực của từ trường tĩnh.
Sinh viên cần chấp hành nghiêm túc các quy định về an toàn điện, nội quy phòng
thí nghiệm và hướng dẫn của cán bộ phụ trách trong suốt quá trình làm thí nghiệm tại
phòng thí nghiệm. Sinh viên được yêu cầuxem lại và nắm vững phần lý thuyết cơ bản và
hoàn thành các câu hỏi kiểm tra trước khi thực hiện thí nghiệm; thực hiện đầy đủ và tuân
thủ các bước tiến hành thí nghiệm theo hướng dẫn, ghi lại đầy đủ các kết quả thực
nghiệm, và trả lời đầy đủ các câu hỏi ôn tập sau khi làm thực nghiệm.
THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁC BÀI THÍ NGHIỆM
M2.1.2
Bài 3 Quan hệ giữa lực từ và từ trường M2.1 A3 1.5
M2.3 tiết
M3
Bài 4 Quan hệ giữa lực từ và góc giữa M2.1 A3 3
từ trường và dây dẫn M2.2 tiết
M2.3
M3
Chú ý:Nội dung từng bài thí nghiệm phải đóng góp vào chuẩn đầu ra tương ứng của cả học phần.
Chuẩn đầu ra, bài đánh giá được định nghĩa và mô tả chi tiết trong Đề cương học phần đã xây dựng
(như ở PHỤ LỤC I)
BÀI 1. QUAN HỆ GIỮA LỰC TỪ VÀ DÒNG ĐIỆN
MỤC TIÊU
Khi hoàn thành xong bài thí nghiệm này, sinh viên sẽ hiểu quan hệ tuyến tính giữa lực từ
và dòng điện một chiều.
CƠ SỞ LÝ THUYẾT CHUNG VÀ CÂU HỎI KIỂM TRA
Một dây dẫn mang dòng điện và một từ trường có lực tương tác lẫn nhau. Nếu sợi dây
thẳng và từ trường đều thì lực từ này được tính theo tích hữu hướng:
Fm = ILB
trong đó I [A] là cường độ dòng điện một chiều chảy trong dây dẫn L[m], B [Wb/m2] là
cường độ từ cảm (hay còn gọi là cảm ứng từ). Độ lớn của lực này được tính theo:
Fm = ILBsinθ
với θ là góc nhỏ hơn giữa từ trường và dây dẫn. Như vậy lực từ tỉ lệ thuận với dòng điện.
THIẾT BỊ CẦN THIẾT
Bộ cân dòng cơ bản
Bộ này (Hình 1) gồm có:
Hình 1
- Cân có khả năng đo lực với độ chính xác lên tới 0,01g khối lượng tương đương.
TRÌNH TỰ TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM
Hình 2
Bước 1: Xác định khối lượng của bộ đỡ nam châm và nam châm khi không có dòng
điện. Ghi kết quả vào cột Khối lượng trong Bảng 1.
Bước 2: Tăng dòng điện lên 0,5 A. Xác định khối lượng mới của tổ hợp nam châm –
bộ đỡ. Ghi kết quả vào cột Khối lượng trong Bảng 1.
Bước 3: Trừ khối lượng của tổ hợp khi có dòng với khối lượng của tổ hợp khi không
có dòng. Ghi kết quả vào cột Lực trong Bảng 1.
Bước 4: Tăng dòng từ 0,5 A lên tối đa 5 A, mỗi lần có dòng điện mới thì thức hiện
các bước từ 2 – 3.
Bảng 1
Dòng (A) Khối lượng (g) Lực (g) Dòng (A) Khối lượng (g) Lực (g)
0,0 3,0
0,5 3,5
1,0 4,0
1,5 4,5
2,0 5,0
2,5
XỬ LÝ SỐ LIỆU
1. Chiều của lực có phụ thuộc chiều của dòng điện không?
2. Tại sao lực lại tỉ lệ thuận với dòng điện?
BÀI 2. QUAN HỆ GIỮA LỰC TỪ VÀ CHIỀU DÀI CỦA DÂY
DẪN MANG DÒNG ĐIỆN
MỤC TIÊU
Khi hoàn thành xong bài thí nghiệm này, sinh viên sẽ hiểu quan hệ tuyến tính giữa lực từ
và chiều dài của dây dẫn mang dòng điện.
CƠ SỞ LÝ THUYẾT CHUNG VÀ CÂU HỎI KIỂM TRA
Một dây dẫn mang dòng điện và một từ trường có lực tương tác lẫn nhau. Nếu sợi dây
thẳng và từ trường đều thì lực từ này được tính theo tích hữu hướng:
Fm = ILB
trong đó I [A] là cường độ dòng điện một chiều chảy trong dây dẫn L[m], B [Wb/m2] là
cường độ từ cảm (hay còn gọi là cảm ứng từ). Độ lớn của lực này được tính theo:
Fm = ILBsinθ
với θ là góc nhỏ hơn giữa từ trường và dây dẫn. Như vậy lực từ tỉ lệ thuận với chiều dài
sợi dây mang dòng điện.
THIẾT BỊ CẦN THIẾT
Bộ cân dòng cơ bản
Bộ này (Hình 1) gồm có:
Hình 1
Hình 2
Bước 1: Xác định chiều dài của lá dây dẫn. Ghi kết quả vào cột Chiều dài trong Bảng
2.
Bước 2: Khi không có dòng điện,xác định khối lượng của tổ hợp nam châm – bộ đỡ.
Ghi kết quả vào góc trên bên trái Bảng 2.
Bước 3: Tăng dòng điện lên 2 A. Xác định khối lượng mới của tổ hợp nam châm – bộ
đỡ. Ghi giá trị này vào cột “Khối lượng” của Bảng 2.
Bước 4: Trừ khối lượng của tổ hợp khi có dòng với khối lượng của tổ hợp khi không
có dòng. Ghi kết quả vào cột Lực trong Bảng 2.
Bước 5: Tắt dòng điện.Thay lá dây dẫn khác. Lặp lại các bước từ 1 – 4.
1. Chiều của lực có phụ thuộc độ rộng của dây dẫn không?
2. Tại sao lực lại tỉ lệ thuận với chiều dài dây dẫn?
BÀI 3. QUAN HỆ GIỮA LỰC TỪ VÀ TỪ TRƯỜNG
MỤC TIÊU
Khi hoàn thành xong bài thí nghiệm này, sinh viên sẽ hiểu quan hệ tuyến tính giữa lực từ
và từ trường.
CƠ SỞ LÝ THUYẾT CHUNG VÀ CÂU HỎI KIỂM TRA
Một dây dẫn mang dòng điện và một từ trường có lực tương tác lẫn nhau. Nếu sợi dây
thẳng và từ trường đều thì lực từ này được tính theo tích hữu hướng:
Fm = ILB
trong đó I [A] là cường độ dòng điện một chiều chảy trong dây dẫn L[m], B [Wb/m2] là
cường độ từ cảm (hay còn gọi là cảm ứng từ). Độ lớn của lực này được tính theo:
Fm = ILBsinθ
với θ là góc nhỏ hơn giữa từ trường và dây dẫn. Như vậy lực từ tỉ lệ thuận với cường độ
từ cảm.
THIẾT BỊ CẦN THIẾT
Bộ cân dòng cơ bản
Bộ này (Hình 1) gồm có:
Hình 1
- Cân có khả năng đo lực với độ chính xác lên tới 0,01g khối lượng tương đương.
TRÌNH TỰ TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM
Hình 2
Bước 1: Đặt một thanh nam châm vào giữa giá kẹp.
Bước 2: Khi không có dòng điện, xác định khối lượng của tổ hợp nam châm – bộ đỡ.
Ghi kết quả vào cột thứ hai dưới “Khối lượng” ở Bảng 3.
Bước 3: Tăng dòng điện lên 2 A. Xác định khối lượng mới của tổ hợp nam châm – bộ
đỡ. Ghi giá trị này vào cột thứ hai dưới “Khối lượng” của Bảng 3.
Bước 4: Trừ khối lượng của tổ hợp khi có dòng với khối lượng của tổ hợp khi không
có dòng. Ghi kết quả vào cột Lực trong Bảng 3.
Bước 5: Thêm nam châm, mỗi lần thêm một thanh (chú ý đặt cực bắc của các thanh
nam châm ở cùng một phía của tổ hợp nam châm – bộ đỡ). Lặp lại các bước từ 2 – 4.
Bảng 3
Khối lượng (g) Khối lượng (g)
Số thanh I=0 I≠0 Lực (g) Số thanh I=0 I≠0 Lực (g)
nam châm nam châm
1 4
2 5
3 76
XỬ LÝ SỐ LIỆU
- Vẽ đồ thị với trục hoành là số lượng nam châm, trục tung là lực.
- Kiểm tra độ tuyến tính của đồ thị.
CÂU HỎI ÔN TẬP
1. Độ lớn của lực có phụ thuộc cực của các nam châm không?
2. Tại sao lực lại tỉ lệ thuận với số lượng nam châm?
BÀI 4. QUAN HỆ GIỮA LỰC TỪ VÀ GÓC
MỤC TIÊU
Khi hoàn thành xong bài thí nghiệm này, sinh viên sẽ hiểu quan hệ tuyến tính giữa lực từ
và gócgiữa từ trường và dây dẫn.
CƠ SỞ LÝ THUYẾT CHUNG VÀ CÂU HỎI KIỂM TRA
Một dây dẫn mang dòng điện và một từ trường có lực tương tác lẫn nhau. Nếu sợi dây
thẳng và từ trường đều thì lực từ này được tính theo tích hữu hướng:
Fm = ILB
trong đó I [A] là cường độ dòng điện một chiều chảy trong dây dẫn L[m], B [Wb/m2] là
cường độ từ cảm (hay còn gọi là cảm ứng từ). Độ lớn của lực này được tính theo:
Fm = ILBsinθ
với θ là góc nhỏ hơn giữa từ trường và dây dẫn. Như vậy lực từ tỉ lệ thuận với góc giữa
từ trường và dây dẫn.
THIẾT BỊ CẦN THIẾT
Bộ cân dòng cơ bản
Bộ này (Hình 1) gồm có:
Hình 1
- Cân có khả năng đo lực với độ chính xác lên tới 0,01g khối lượng tương đương.
TRÌNH TỰ TIẾN HÀNH THÍ NGHIỆM
Hình 2
Bước 1: Khi không có dòng điện, xác định khối lượng của tổ hợp nam châm – bộ đỡ.
Ghi kết quả vào Bảng 4.
Bước 2: Đặt cuộn dây song song với từ trường. Lúc này coi góc là 0o. Tăng dòng điện
lên 1 A. Xác định khối lượng mới của tổ hợp nam châm – bộ đỡ. Ghi giá trị thu được
vào cột Khối lượng trong Bảng 4.
Bước 3: Trừ khối lượng của tổ hợp khi có dòng với khối lượng của tổ hợp khi không
có dòng. Ghi kết quả vào cột Lực trong Bảng 3.
Bước 4: Tăng góc mỗi lần lên 5o cho đến khi đạt 90o. Sau đó giảm góc mỗi lần 5o cho
đến khi đạt – 90o. Lặp lại các bước từ 2 – 3.
XỬ LÝ SỐ LIỆU
- Lý thuyết: 45 tiết
- Bài tập/BTL: 0 tiết
- Thí nghiệm: 15 tiết
Học phần tiên quyết:
2. MÔ TẢ HỌC PHẦN
Môn học này cung cấp cho sinh viên kiến thức cơ sở về lý thuyết trường điện từ. Trong đó, nhắc lại
cơ sở toán học cần thiết để mô tả các trường điện và từ; giới thiệu về điện trường tĩnh, tính chất của vật
liệu thể hiện trong điện trường tĩnh, một số phương pháp phân tích điện trường tĩnh; giới thiệu về dòng
điện dẫn và dòng điện dịch, định lý về tính chất liên tục của dòng điện; giới thiệu về từ trường tĩnh, các
thể hiện của từ trường tĩnh, vật liệu từ, cùng một số phương pháp phân tích từ trường tĩnh. Sinh viên
cũng được giới thiệu khái lược một số nội dung về điện từ trường biến thiên.Bên cạnh đó sinh viên
được thực nghiệm trên các phần tử vật lý và phần mềm tính toán nhằm nghiệm chứng các kiến thức lý
thuyết được trang bị.
Học phần cũng cung cấp kiến thức cho sinh viên tiếp cận các môn học liên quan về kỹ thuật cảm
biến, kỹ thuật truyền tin,...
Giáo trình
Cơ sở lý thuyết trường điện từ – NXB ĐH & THCN 1970
[2] Magdy F. Iskander, Electromagnetic fields and waves, Prentice Hall, 1992
A1. Điểm quá trình (*) Đánh giá quá trình 30%
* Điểm quá trình sẽ được điều chỉnh bằng cách cộng thêm điểm chuyên cần. Điểm chuyên cần có giá trị
từ –2 đến +1, theo Quy chế Đào tạo đại học hệ chính quy của Trường ĐH Bách khoa Hà Nội.
** Có thể thay thế bằng điểm trung bình của Bài tập trên lớp và Bài tập về nhà
CĐR Bài
Hoạt động dạy
Tuần Nội dung học đánh
và học
phần giá
[1] [2] [3] [4] [5]
1-2 CHƯƠNG 1: KHÁI NIỆM VỀ LÝ Giảng bài A1.3
THUYẾT TRƯỜNG ĐIỆN TỪ Hướng dẫn làm A2.1
1.1. Mô hình trường và lý thuyết trường điện bài tập vận
từ dụng
1.2. Các trường tĩnh và trường biến thiên theo
thời gian
4.2.4. Ví dụ áp dụng
4.5.1. Từ thông
Lần Ngày
cập tháng Áp dụng từ Ghi
Nội dung điều chỉnh
nhậ được phê kỳ/khóa chú
t duyệt
1 ……………
2 ……………………