Pangalan:__________________________ Petsa:__________________

Baitang at Pangkat:________________ Guro: _________________

UNANG MARKAHAN
ARALING PANLIPUNAN 10

Aralin 2: Konteksto ng Suliraning Pangkapaligiran

Learning Competency:

a. Natatalakay ang kalagayan, suliranin at pagtugon sa isyung

pangkapaligiran ng Pilipinas

PANIMULA

Direksiyon: Suriin ang larawan sa ibaba at bumuo ng sariling kaisipan at

pag-ugnawa. Punan ang pahayag ng mga mag-aaral na nasa ibaba.

Ang larawan ay nagpapakita ng

______________________(1) na
maituturing na
_________________(2). Ito ay
lubhang nakakabahala sapagkat
_______________(3) Sa aking
palagay, ilan sa maaring maging
solusyon sa usaping ito ay
___________ (4) at ________(5).

https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/
opinyon/2018/06/17/1825377/editoryal-walang-

https://www.123rf.com/photo_96437792_stock-vector-girl-
and-boy-are-seriously-thinking-about-something-cartoon-stickers-
with-emotions-.html

Wortext in AP
1
 ??
Ang Nalalaman Ko
?
Basahing mabuti ang teksto sa ibaba, sagutin ang kaugnay na katanungan ukol dito.
Mga Suliranin at Hamong Pangkapaligiran
1. Suliranin sa Solid Waste
Ang solid waste ay tumutukoy sa mga basurang nagmumula sa mga tahanan at
komersiyal na establisiyimento, mga basura na nakikita sa paligid, mga basura na
nagmumula sa sektor ng agrikultura (Official Gazette, 2000).

Ayon sa pag-aaral ni Oliveira at mga kasama (2013), ang Pilipinas ay nakalikha ng

39,422 tonelada ng basura kada araw noong taong 2015. Halos 25% ng mga basura ng
Pilipinas ay nanggagaling sa Metro Manila kung saan ang isang tao ay nakalilikha ng 0.7
kilong basura araw-araw. Mas mataas ito ng 130% kaysa sa world average (National Solid
Waste Management, 2016). Ang malaking bahagdan ng itinatapong basura ng mga Pilipino ay
mula sa mga tahanan na mayroong 56.7%. Samantalang pinakamalaki naman sa uri ng
tinatapong basura ay iyong tinatawag na bio-degradable na may 52.31% (National Solid Waste
Management Status Report, 2015).

Ilan sa mga NGO’s na tumutulong masolusyunan ang problema ng solid waste sa Pilipinas:

a. Mother Earth Foundation - tumutulong sa pagtatayo ng MRF sa mga barangay.

b. Clean and Green Foundation- kabahagi ng mga programa tulad ng Orchidarium and
Butterfly Pavilion, Gift of Trees, Green Choice Philippines, Piso Para sa Pasig, at Trees for Life
Philippines (Kimpo, 2008).

c. Bantay Kalikasan – paggamit ng media upang mamulat ang mga mamamayan sa suliraning
pangkapaligiran. Nanguna sa reforestation ng La Mesa Watershed at sa Pasig River
Rehabilitation Project.

d. Greenpeace – naglalayong baguhin ang kaugalian at pananaw ng tao sa pagtrato at

pangangalaga sa kalikasan at pagsusulong ng kapayapaan

Tama o Mali. Isulat sa loob ng ang T kung ang pangunusap at tama at

M kung mali.

1. Ang suliranin sa Solid Waste ay usapin na dapat solusyunan ng

mga nasa gobyerno lamang.

2. Ang pinakamalaking bahagdan ng basura ay nagmumula sa mga

pabrika at pagawaan.

Wortext in AP
2
 3. Ang Piso para sa Pasig ay isang programa na nilahukan ng Clean

and Green Foundation.

4. Ang non-biodegradable ay tumutukoy sa mga basurang maaring

mabulok at gamitin bilang fertilizer sa mga halaman.

5. Bilang isang mag-aaral, may magagawa ka upang makatulong sa

pagresolba ng suliranin sa basura.

Gawain 1:

Direksiyon: Pag-aralan ang tsart sa ibaba at sagutin ang kaugnay na

tanung.

https://www.teachingideas.co.uk/scroll-paper-
https://www.pna.gov.ph/articles/1063093
templates

Wortext in AP
3
 Tukuyin Natin

Direksiyon: Basahing at unawaing mabuti ang sumusunod na teksto.

Sagutin ang kaugnay na katanungan.

2. Pagkasira ng mga Likas na Yaman

Ang sumusunod ay tumutukoy sa kasalukuyang kalagayan ng mga likas

na yaman ng bansa:
Kagubatan – mabilis at patuloy na pagliit ng forest cover mula sa 17 ektarya
noong 1934 ay naging 6. 43 milyong ektaraya noong 2003.
- Ilan sa mga gawain o akibidad na nakakasira ng yamang-gubat
ng bansa ay ang mga sumusunod; illegal logging, migration, pagtaas ng
populasyon, fuel wood harvesting, at illegal na pagmimina.
Yamang tubig – pagbaba ng kabuuang timbang ng mga nahuhuling isda sa 3
kilo bawat araw mula sa dating 10 kilo.
Yamang lupa – pagkasira ng halos 50% ng matabang lupain sa huling
sampung taon

Bilugan ang epekto at salungguhitan ang sanhi sa bawat pangungusap.

1. Ang malawakang polusyon sa mga katubigan ng bansa ay nakapag-

papababa sa bilang ng nahuhuling isda ng mga mangingisda.

2. Ang mabilis na pagtaas ng populasyon ay nagdudulot ng iba’t ibang

suliraning pangkapaligiran sa bansa.
3. Nasira ang halos 50% ng matabang lupain sa bansa dahil sa iba’t ibang
aktibidades ng tao.
4. Ang walang habas na pagputol ng puno at illegal na pagmimina ay
nakakasira sa kagubatan ng bansa.
5. Ang pagkasira ng likas na yaman ng bansa ay nakakabawas sa maaring
maging hanapbuhay ng mga mamamayan.

Wortext in AP
4
 Gawain 2:

Direksiyon: Basahin at unawain ang teksto sa ibaba. Sagutin ang katanungang

kaugnay dito.

https://www.pngwing.com/en/free-png-zaxed/download

shorturl.at/ejoIP

Gumuhit ng sa loob ng kung ang sitwasyon ay nagdudulot ng

climate change at naman kung hindi.

1. Pagsusunog ng mga plastik at Styrofoam na basura.

2. Paggamit ng mga “fossil fuel” tulad ng mga gasolina at petrolyo.

3. Pagpapatag ng mga kabundukan upang gawing sakahan.

4. Pagtatanim ng mga halaman at puno sa mga lungsod.

5. Paggamit ng mga kemikal na pesticides ng mga magsasaka.

Wortext in AP
5
 Gawain 3 :

Direksiyon: Pag-aralan ang larawan sa ibaba at sagutin ang mga kaugnay

na katanungan.

Wortext in AP
6
 https://www.climaterealityproject.org/blog/how-climate-change-affecting-philippines

1. Ano-anong mahahalagang impormasyon ang maaring makuha sa larawan sa

itaas?

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

2. Maglahad ng mga sitwasyon na nararanasan ng mga rehiyon sa bansa na

dulot o epekto ng climate change.

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

3. Sa iyong palagay, ano ang maaring dahilan ng pagtaas ng lebel ng mga

karagatan sa iba’t ibang rehiyon ng ating bansa? Ipaliwanag ang sagot.

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

4. Ano – ano maaring mangyari sa mga rehiyon sa bansa kung hindi

makagawa ng solusyon sa mga suliraning dulot ng climate change? Bakit

mo ito nasabi?

__________________________________________________________________________________

Wortext in AP
7
 __________________________________________________________________________________

5. Maglahad ng maaring maging solusyon upang mabawasan o tuluyang

mawala ang masamang epekto ng climate change.

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Pangwakas na Gawain: Panunumpa ng Pagbabago

Direksiyon: Ilahad ang pansariling kagustuhan na maging bahagi ng

AKING
solusyon sa mga suliranin sa kapaligiran na kinahaharap ng ating bansa.
SALOOBIN
Ituloy ang pahayag sa ibaba;

Bilang isang kabataan, ang magagawa ko upang

makatulong sa ating kapaligiran ay ____________________
________________________________________________________

_________________________________________________________
_______________________________________________________

Pamantayan sa Pagmamarka ng Pangwakas na Gawain

PUNTOS PAMANTAYAN

5 Naipahayag ng mag-aaral ang saloobin tungkol sa paksa ng wasto at

tumpak.
4 Naipahayag ng mag-aaral ang saloobin tungkol sa paksa ng may
kaunting kakulangan.
3 Naipahayag ng mag-aaral ang saloobin tungkol sa paksa ngunit
walang pagpapaliwanag.
2
Sinubukang sagutin ng mag-aaral ngunit nabigo iugnay sa paksa
1
Hindi nakapagbigay ng tugon tungkol sa paksa ang mag-aaral

Wortext in AP
8
 TALASALITAAN:

climate change - isang natural na pangyayari o kaya ay maaari ding

napabibilis o napapalala dulot ng gawin ng tao. Isa sa sinasabing dahilan
nito ay ang patuloy na pag-init ng daigdig o global warming dahil sa mataas
na antas ng konsentrasyon ng carbon dioxide na naiipon sa atmosphere.

fuel wood harvesting – pamumutol sap uno upang gawing uling o

panggatong

Wortext in AP
9
global warming - patuloy na pag-init ng daigdig

illegal logging – walang habas na pagputol sa mga puno sa kagubatan at

mga kabundukan

migration – paglipat ng mga tao mula sa isang pook patungo sa ibang pook

populasyon – tumutukoy sa bilang o dami ng tao sa isang lugar

solid waste - tumutukoy sa mga basurang nagmumula sa mga tahanan at

komersiyal na establisiyimento, mga basura na nakikita sa paligid, mga
basura na nagmumula sa sektor ng agrikultura (Official Gazette, 2000 ).

Yaman – lupa – tawag sa anumang produkto, at kapakinabangan na

makukuha sa iba’t ibang anyong lupa ng bansa.

Yaman – tubig - tawag sa anumang produkto, at kapakinabangan na

makukuha sa iba’t ibang anyong tubig ng bansa

SUSI SA PAGWAWASTO:

PANIMULA:

1. suliranin sab asura

2. malaking problema/nakakalungkot/dapat pagtuunan ng pansin

3. maaring magdulot ng pagbaha/sakuna/sakit

4 – 5. magtapon sa tamang lugar/mag recycle/maging disiplinado

Wortext in AP
10
 Ang Nalalaman Ko
? ??
1. M

2. M

3, T

4. M

5. T

Gawain 1 :

1. Dami ng basurang nagmumula sa mga lungsod ng NCR.

2. Quezon City/Lungsod ng Quezon

3. Malaya sa anumang tugon

4. Paglaganap ng sakit mula sab asura/ polusyon/ pagbaha

5. Malaya sa anumang tugon.

Tukuyin Natin

1. Ang malawakang polusyon sa mga katubigan ng bansa ay nakapag-

papababa sa bilang ng nahuhuling isda ng mga mangingisda.

2. Ang mabilis na pagtaas ng populasyon ay nagdudulot ng iba’t ibang

suliraning pangkapaligiran sa bansa.

Wortext in AP
11
3. Nasira ang halos 50% ng matabang lupain sa bansa dahil sa iba’t ibang

aktibidades ng tao.

4. Ang walang habas na pagputol ng puno at illegal na pagmimina ay

nakakasira sa kagubatan ng bansa.

5. Ang pagkasira ng likas na yaman ng bansa ay nakakabawas sa maaring

maging hanapbuhay ng mga mamamayan.

Gawain 2 :

1. 5.

2.

3.

Gawain 3 :

1. Mga rehiyon sa Pilipinas na naapektuhan ng climate change.

2. Pagtaas ng lebel ng tubig sa dagat, di-pangkaraniwang lakas ng ulan,

mainit na temperature, kakulangan sa pinagkukunan ng malinis na

tubig/tag-tuyot

3. Ito ay dahil sa pagkatunaw ng yelo sa mga itaas na bahagi ng Daigdig, ito

ay dahil sa patuloy nap ag-init ng temperature sa Daigdig.

Wortext in AP
12
4. Maaring magkaroon ng di balanseng kalagayan sa kapalagiran,

pagkamatay ng mga puno/halaman at mga hayop, kakulangan sa pagkain.

5. Malaya sa anumang tugon

TALASANGGUNIAN:

https://www.pna.gov.ph/articles/1063093

https://www.teachingideas.co.uk/scroll-paper-templates

https://www.pngwing.com/en/free-png-zaxed/download

Wortext in AP
13
https://www.google.com/search?
q=suffering+earth+clipart&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwj1yreXpIPqAhVaed4KHQZLB
joQ_AUoAXoECAwQAw&biw=1536&bih=722#imgrc=nK68aRE-wPTwDM&imgdii=S1Ttee57zVCEBM

shorturl.at/ejoIP

https://www.climaterealityproject.org/blog/how-climate-change-affecting-philippines

file:///C:/Users/pc/Downloads/LM.AP10%204.21.17.pdf

Wortext in AP
14