IETA

Millosh Gjergj Nikolla - ky 6shtd emri i tij i vtirtetd, se Migjeni,

i pdrbdrd nga bashkimi i rrokjeve fillestare te tre emrave te tii, 6shte
pseudonimi ose emri i tij i pendes. Migjeni lindi md 13 tetor 1911,
nd Shkoder, ne mehalldn e Fretenve, ne at¤ sht6pind pdrballd
kishds s¤ tyre, e cila u prish mE 1940, qe td zgjerohej rruga dhe
sheshi pdrpara kishds sd Franqeskan6ve
i gjyshi Nikolla Dibrnni - quhej me kiitd mbiemer, se familja e
kishte origjinbn nga Dibra e Madhe, nga fshatrat ortodokse
shqiptare t¤ Rekds (po nga ajo krahin6 ku ka lindur edhe poeti e
patrioti shqiptar Josif Jovan Bagdri) - qe shp¤rngulur nga mezi i
shekullit te 19-te. Nikolla Dibrani qe murator nga mjeshtdria, dhe
thonb se mori pjese ne nddrtimin e kishds ortodokse nd Shkoder.
Kur shkonte si murator neptlr katundet e ndryshme, ne l'/.al td Zi,
Nikolla u njoh dhe u martua me njd vajzd nga Kuqi, me Stak6
il Milanin, e cila kishte edhe ajo si gjithe banor¤t e asaj krahine,
shqipen pdr gjuhd amtare. Nikolla Dibrani, kur humbi jet6n nd Mal
te Zi, aty nga mott 7876, la pas dy bij: Gjoken (Gjergjin) dhe
Kriston, fare td vegj6l.
Gjergj Nikolla qe burrd i urt6, i ndersh¤m e me karakter. Pijr
kdto ciliisi, e zgjidhnin epitrop nd kishdn ortodokse dhe, sepse e
qmonin dhe e nderonin, komuniteti i tij e ddrgoi ta pdrfaqdsonte ne
Millosh Gjergj Nikolla Kongresin Kishtar td Beratit rn61.922. Me cil6sit6 e tij te nrira ai fitoi
(1911- 1938) nj6 shoqe jete t6 pajisur me kulturd e me bukuri td rrall6, Sofi
Anastas Kokoshin, me t¤ cil6n u martua md 77 shtator 1900. Kjo
Td lindet nje njeri grua pati lindur me 15 tetor 1BB1 dhe vdiq md 16 gusht 1916 duke
i madh si madhni l6nd pas td shoqin me dy djem e katdr vajza ndn kujdesin shtdpiak
dhe nddrgjegjet tona t'i ndezi nd dashni td sd vjehrrds plak6. Milloshi qe atdherd pesd vjeg.
pdr nje ide t6 re, ideal bujar, M¤ 1910 Cjergji zuri nj6 ushqimore dhe dhjete vjet me vone,
pdr nje agim t6lumeie td drejte kombtar. kur i vdiq baxhanaku IIia Trimgev, mori dmb6ltoren e tij, td cili:n e
mbajti gjersa vdiq, md 21 mars 1924, nd moshen pesddhjete e dy
I vjeq. Ne ketd dyqan e ndihmoi femija mE i pare i shtdpisd, Nikolla,
A,, I qe pati lindur md 30 tetor 1901 dhe vdiq nj6 mot pas t'et nga
---/ W- C.{
0j
L,/v\,'a pleuriti. E dermuar nga keto fatkeqdsira q6 e pllakosdn nj6ra pas

vt vIt
 I
tjetres, vdiq md 1926 edhe gyshja trime tetEdhjetdvjegare. f'ani
familja u shp¤rnda.
Dajeshat e Milloshit rri:fejntr sa e h-rmtur ishte kjo familje kur
rronin akoma prinderit, e me sa kujdes e dashuri t6 madhe i rriti i
ati td gjashtd fdmij¤t, t6 cilet mbeten pa n6nd q6 nd foshnjori.
Sidomos Milloshin e vogel, Milloshin delikat nga trupi dhe nga
ndjenjat, e rrethoi me pekulet md t6 mtjdha.
Milloshi, i cili pati mbaruar shkollirn unike n6 Shkoder md
7923, kur i vdiqen babai dhe virllai ndodhej n6 Tivar, tek e motra
m¤ e madhe Lenka, e martuar atje me Llazar Jovanin, familja e t6
cilit e kishte origjindn nga Kavaja. Milloshi po studionte n6 klasdn
e dyte td gjimnazit (klasdn e gjashti:), kur dajai tijJovan Kokoshi e
lajmirroi se i pati nxjerr6 burse p6r n6 gjimnazin e Manastirit. u nis
pdr atje nd vjeshtd 1.925. Pasi p6rfundoi semimaturen ne 1927
(klasen e tetd) me rezultate te mira, pdr vjetin shkollor 1927-7928,
kundilr ddshirds si! tij, e regjistruan ne Seminarin Ortodoks ,,lan
ShEn Theologr(' po nd at¤ qytet. E mbaroi ket6 shkollO me 1932. N¤
diplomtrn e l¤shuar prej drejtoris6 sd shkollds mti 18 qershor 1932,
cildsohet "bir i Gjergjit, tregtnr"
. "Qyth nd gjinnnz, ktr isha nkoms i aogdl, e simpatizoja fytyrEn e
Duke kdqyrur deftesat e Migjenit n6 shkoll6, me radh6 e njd
nga njtr, shohim viishtirtisitd q6 haste mot p6r mot, dhe perpjekjet
qd kish berd t'i mposhtte e td shkonte p6rpara. N6 ddftesen
pdrfundimtare tE shkollirs fillore n¤ Shkoder, Milloshi i ka t6 gjitha
notat tb shk6lqyera ne mesime, dhe shdmbirllore n¤ sjellje. Edhe n6
gjimnazin e Tivarit qdndron lart, dhe vetem ntr sdrbisht ka not6n
"mird" . Nd gjimnazin e Manastirit ka po t'atill6 notei ne sdrbisht, nit
histori dhe nd fizike, dhe "mjnftuesh\m" ne! matematike; n6 zellka
noten tre. Edhe ne Seminar gjatd vitit t6 par6 Milloshi ka vetem
"mird" ni: serbisht, greqisht, latinisht e frdngjisht, porse vitin e dyt6
ne gjithd keto gjuh6, sikunddr edhe n6 rusisht, q6n@on ,'shuntd
ntirE"; vetem nb letdrsin6 kishdtare ka "mird" dhe "i shkElqyer', ne
pedagogji, metodikd, gjimnastik6 dhe nd kengd. N6 klasdn e tret¤
zbret p6rs¤ri n¤' "mire" ni: gjuhdt klasike dhe n6 mdsimin kryesor,
"Shkrimet e Shenjtn". Nd latinisht as ne klasEn e katErt s,e ka
permiresuar noteln, porse tani 6shte i shkdlqyer n6 rusisht dhe
sllum6 mird ne greqisht; noten "ntir|" e ka nd "Dogmntik|',
(teologji), nd psikologji dhe ni: logjike. N6 vjetin e peste, ne te
fundit, 6shte shum6 mird n¤ latinisht dhe pdrgjithdsisht vetem
viii
"mirE" ne mesimet fetare td Seminarit. Ajo qe bie nd sy 6sht¤ se si
nxenels i klases se dyttl, "i sl*lelqyer" nd pedagogji dhe metodikd,
merr noteln vetem "mirC" nd kiito mesime pas tre vjetdve.
Duke u bazuar nit shdnimet e Milloshit ne radhoritt e tij e
n6pdr librat e kendimit, konstatojme se ai u ka dhdn6 renddsi
shum¤ tE madhe gjuhdvet frdngjishte e rusishte, me t6 cilat lexonte
drejtpdrdrejt autoret me tA vdshtird.
Me 18 qershor 7932, Seminari Ortodoks i "Sh?n lnn
Theologtrt" ne Manastir (Bitolje), i ldshoi Millosh Gjergj Nikollds
"Dilftesen e Pjekuris|" dhe e shpalli kandidat t'afte p6r shdrbim
kishtar, pdr mesim td fese dhe pdr studime intelektr,rale t6 larta n6
fakultetet universitare.
Koha qe shkoi Milloshi n¤ shkollirn e mesme teologjike t6
Manastirit ben nj¤ kapitull td veqantd ni: jetdn e tij fort. Milloshi ka
pasur atje plot shokir te dashur. KEtd e konstatojm¤ nga fotografite,
qd i ka ddrguar secili pdr kujtim, te mbushura me fjald t¤ bukura
miqesie e mirdnjohje, e te! nenshkruara me doren e tyre. Nj6
student shqiptar i kdsaj shkolle, Theofan Popa, shkruan:
tmbtl e bttzngnz td Milloshit. Kjo ndoftn ainte nga p\rkddhetjet qE nn
tregonte ai ne tE aegjdlue. ME aond filloutt td piqeslm me tE md sltpesh ni:
korin e Seminsrit. Mbnsi Milloshi kishte njE zij tE dntbdl e lirik tenori,
merrte pjesd ne kor si njE ngn nn\tnrUt mE ti nird tt tenorit tii pnrE. LInE
k1ndoja si tenor i dyft. Aty pntn rnst tt bisedojn miJ shpesh me td, tn
kuptoja md mirE e ta gmojn mE shum'd.
Milloslti dallohej si njii nga nxtn\sit mE tE zot e mE seriozd tE
shkollEs sond. E knrokterizortte nj\ inteligjenc'C e holli e pi:rsosur. NE td
gjitlu mbledhjet dhe konferencat letrnre tE Seminnrit shqulrcj si nj| tnlent
i fuqish\m e i pnsur. Atij nuk e interesonte uet?m teologjin, ktL dlrc nty
dnllohej si nji: nga nxEn1sit mE ti! fortE, por gjithnshtu edhe arti lctrnr,
muzikn dhe sidomos problentet shoqErore. Kttrdo qA shfnqej ndonjE gdshtje
pdr mbrojtjen e sE drejtts, nt gfnrildo ldnd\ qoft'e, Milloshi shpdrtlrcnte me
shprehjet e tij tE zjnrrtn plot shpirt. ME ktLjtohet shpesh-heri: kur
fliste nt:
konferenc|. Ai dukesh si nj| flnk! qd digjesh pdr td drejtt njeri:zore.
Ajo qA e b'Cnte Milloshin tE simpntizohej e td gtnohej, ngn slrckiJt e
tij nuk ishte uet'em tnlenti i tij i fuqishdm plot shkiilqim, por edhe sjettjn e
tij e urtt nE rnste td znkonslune e tE ueqnntn. Milloshi tntk merresh me
sende ti aogltt pu rdnLJesi. Dlrc sidontos urrente ngnttrresnt e grindjet e
kotn pUr qdsltje tt pnalefshnte. Kur shilfie se ndodhte ntlonjit gj\ e fill'C
tx
rddr shokdt, skuqej, zemdrohej dhe largohej rft aetmi. Shpeshher| jn kish
anda uetmini:. Duke qEnE fisnik nU shpirt e urrente brutnlitetin dhe ktt7 e
shprehte nE shumd rnste, duke qortttnr ntn shokt, td cil\t silleshin keq.
Ne sall'en mndhdshtore ft shkolli:s sort1, gjile festnae ,
orgnnizoheshin bsllo ngt nx1ntsit e nxdniset e sltkollnat: t'C mesme. Kdto
bnllo ishin g|zimi i nxdnEsae. Nd to nntyrislt merrte pjesii edlrc Milloshi.
Sjellja e tij ishte kurdohcr'e e ntntur e nte nji elegnncd nntyrore. Kur
shoqirohej nte atjzat, ni ttet'C dukej si njii anjzd ndtrmjet tyre, se kur fliste,
ni slaLqesh mE tepdr se nto. Nd kEto rnste kuptohej mird se ni e gnlonte
shumt seksin femt:ror dhe shihte te nto digkn md td lnrtij e mE fisnike se te
djemtb.
Milloshit i pnsqyrolrcj shpirti i tij artistik edhe nd parnqitjen e
jnshtnte. Pnstdrtin, simetris dhe thjeshtdsin e ueshjes s? tij, jepnin tE
kuptoje se kishe td b|je me nj'e shpirt elegnnt.
Nji aer1 konuiktor|t e shkoll'Cs i qunn nE Mnnnstirh Vrnjqin,
midis bjeshkEtte gjigande td Peristerit e liqenit tE Prespds. Nd kdt| adnd
piktoresk, me pyje, pt:rrenj e liqene kisha klinnq\sinE tii shoqi:rohcshn me
Milloshin. Nn hnshkonte mi: tep|r kdngn. Shpesh kiindonte tne gjithd
shoktt; por ngnnrlonjdherl ni dhe und: ni si tenor i par\, dhe unt si i dytE.
Kdndonim shqip, serbisht, rusisht, shpesh herd n7n rrezet e h|n\s ni: at?
nntyre ttrlrcq'ese. Ngn nto shqip, kislrte md p7r zem1r kdngEn "NErt hije tb
h?nds rije". Ktr kendonte ndiente gEzim ti mndh. Por i pt:lqenin shtmtd
dhe pjcsdt e mirn t'e muzik?s kislttnre. Nd pdrgjith'isi kAngn pi:r ntd ishte
shlodhje dlrc gjente n'i t'e nj| k|nnqdsi tt mndlrc slryirtirore.
Disn ujet mb aonE, krr u ktheun ntbns studimeue ngn Athinn,
d\gjoun pEr njE poet td ri shqiptnr me emrin Migjeni. Bile patn lexusr
edhe diss ztjershn tE tij, Ttor nuk e dijn se lcy Migjeni ishte Milloshi yttE.
Kur e morn aesh, u interesoua shum'e pAr gjitht aeprdn e tij, dhe mb uond
Irur u botttnn "Vargjet e Lira" i bleun dhe i runj me dnslmri e nnll tE
jnshttznkonshem. Milloshi pnrn meje q|ndron si nji! hero i moralit dhe i sE
drcjt\s njerdzore, e si i tilld do tE jetE i pnhnrntesltim nij kujtesdn e n'e
zemrEn time".
Me ddftesdn e pjekuristr nd xhep, Milloshi u nis md 22
qershor 1932 nga Manastiri pirr nd Tivar, tek e motra, Lenka. Ne
pasaporten q6 pati marr6 nd Manastir prej konsullatds shqiptare
lexojme shenimet e titullarit: "Shtnti i larte, bnlli i rregt.lrl| sytU
gdshtenjE, lumdn e rregullt, goTn normaTe, floki:t g6shtenj6, mjakrn e
rnttstnqet td rruara, ngjyrn e bardh6, shenjo tij tteenntn s'ka".
X xl
Pas ketij pdrshkrimi td jashtdm t6 Milloshit japim kerd skice
biografike nga e motra Olga.
Shijet e tim viillai
"Milloshit i pdlqente shumt td lexonte. Koh¤n e lirij e shkonte
.qiilhn nrt lihi;r nl dori;.
j'C
Milloshit i pdlqente dhe sporti. Dinte tii lt\nte not shttmd mirij.
Notin e kish m'insr nd detin e Tianrit, ku knloi dy ujet tc motrn jont mi e
mndhe, Lenktt, ku ndiqte m'dsimet nb gjimnnz. NE Shkodijr, kur rrinte pdr
pttshimet e aer4s, shkonte herl-herE me shokii te Urn e Mesit e n'd Slirokd,
tt lnlrcj.
N jA tjet'er sport, me tt cilin rnerrej Milloshi, qe futbolli. Ki:td loj'e e
kishte nisur nE Mnnastir, dhe hrr uinte nE Shkodiir sltkonte me shokdt td
lozte te Znlli i Kirit.
Milloshit i p?lqente ueEnndrisl'ft mttzikn. I binte msndolini:s. N'e
shtepi kdndonte ktLrdoher'C. K\ngn e preferunr e tij kn tleni! "VjcEeni
zuon"(Ztri i nntEs). KlCte e k|ndonte ntsisht clhc kijrkonte tn shotl'Cronim
atlhe ne td motrat. K|ndonte me nndje edlrc "SerenntEn e Slnil:ertit".
Ndjente g|zim td mndh kur digjonte kEngi kornle. Korin rus e ndmironte
dlrc shptrehte nrcndimin per ndjenjnt qd i ngjnllnin. Kishte uesh t'e mir1
pl;r muzikE dlrc zd shumd tij bukLr... Ne shpesh i luteshint tE ntr ki;ndonte.
Milloshi i ndiqte shumi kinemnt|, td aetmin institucion kulttLror
tri; ShqiT:Eri nE nt'C kah?. Filmin e komentonte shumij duke e sqnruar deri
rri;
fund. I njihte regjizordt dhe nrtist\t dhe prej emrnae tE tyre e gjykonte
lilrnin qI mE pnr'e. Ngn nrtistdt donte shwnd Qnrli Qaplin dlrc Gretn
(]trbo.
Milloshi dinte tt lozte mirE shnh.I'Jij loj| qdndrortte gjithnjb i qet|,
nt( qnz nd buzE, dlrc .fishkdllente ndonjd knngd. Iluk pinte nlkool dlrc
rlrrlrtrtt. Kur ish i ri, nE shkolll, qEndronte rft krye ti shoqntaut qi
ttrqnrrizoheshin ktmdrn pijes dhe dthsnit".
Milloshi u kthye mr) 24 dhjetor nd Shkoder tek e rnotra e
tlytii, Jovanka Perja, me qellim qe te k6rkonte burse ose pune nga
slrtc'ti shqiptar. Nddrsa po priste mos i jepnin burs6 qd te
r,.rzhr.lonte str-rdimet nd nj6 fakultet t6 letdrsisi:, lnspektoria e
Arsirnit nd Shkodtir e lajmeroi, se qe emelruar m¤sues nd shkoilen e
V lir l<iis.
 Ne pranverdn e vitit 1933 u shtetrlzuan gjithd shkollat n6
Shqip¤ri: tit minoritareve, te huajat, ato klerikalet a nen kontrollin e
kishds. Vraka 6shtd nje fshat nja dy ord larg Shkodrds dhe pdrbehej
ateherd nga nja tetddhjetd familje bujqish malazeze; kdto familje
jane t'ardhura ketu prej kohesh e mbajn¤ akoma gjuhdn, zakonet e
kostumet e tyre, si dhe shkollen, ni: te cilitn jepeshin mesimet n¤
gjuhen serbe. Ministria e ddrgoi Milloshin nd shkolld te shtetezuar
qE t'i jepte mesimet tani ne gjrrhen shqipe.
Kur i erdhi Milloshit emdrimi pdr ketu, konsullata e
Mbretdris6 Jugosllave ne Shkoder u pdrpoq edhe njd her6 tJa
kthente m¤ndjen dhe e kdshilloi pdrsdri ti: shkonte nir Jugosllavi,
ku mund tE shdrbente si prift ne Banat ose te studionte teologji n6
Beograd. Mirdpo Milloshi iu pergjegj me gjuh¤n e njd patrioti,
duke thtjn6 se, si shqiptar q¤ ishte, ddshironte te vihej nd shdrbim
tE atdheut e td popullit td tij. Keshtu ngjau q6 e regjistruan ne!
"librin e zi" te konsullatds, dhe se motrels me t6 vog6l Olga
Nikoll¤s, qE studionte nd Sarajeve, ne klasen e fundit t6 Gjimnazit
Real ttj Yajzave, i prend bursen ato dy muaj para p¤rfundimit ttr
maturels, pa i dhend kurrfare shpjegimi.
Me td vertet<!, nd fillim banoret e Vrakes, te ndezur nga
armiqtd e shkollds sd shtetdzuar, e priten shume keq melsuesin e ri,
si njd armik te tyre, dhe i sillnin nd qdo rast lloj-lloj ngaterresa.
Meqenese nuk i dhanii as odd pdr te fietur ne fshat, Milloshi
u shtrengua td nisej qd me td gdhir6, me njd bigikletd te marrij me
qira, nga qyteti, dhe td kthehej mbremanet nE shti:pi nd Shkod¤r,
duke bdr6 k6shtu vajtje-ardhje njd rrug6 14 km per dit6. Lodhja e
dyfishte, puna e tepruar pbr shkollEn e klasat, mungesa e ushqimit
td mjaftd dhe e rrobave td pdrshtatshme per dimdr, ereirat e rrepta
tE mal6sisd se! Veriut qd e rrihnin pa pushim ni: udhdtimin e tij t6
detyruar, rroga qe, sipas zakonit, nisi t'i paguhejpas pesd muajsh -
keto e sa e sa andralla tE tjera te pdrditshme, tir gjitha b/shke, e
shpuntr drejt liingat6s sir pasheruar. Milloshi, gjate nj6 shiu tir
rrepte, u lag, u be qull dhe u plevitos. Pas ca kohe, nj6 dit6 erdhi n6
shtepi i shqetesuar dhe i tha dajeshes: "Une jam semure, jam
shume semure; kam pdshtyre gjak! Mbajini larg meje fdmij¤t. Mos
md jepni ne njd en¤ me te Ljeret"..
Nd Vrake, Millosl-ri ra ne kontakt per t6 paren here me
fshatardt tane dhe njohu shkaqet e mjerimit te tyre; sidomos
xii
varferia, injoranca dhe fanatizmi i tyre land gjurmd td thella n¤
zemr¤ln e tij. I tronditur nga kjo gjendje e vajtueshme, i pasqyroi
p¤rjetimet ne! shkrimet e tij m6 td her6ta. Ktrto shkrime jan¤ letra e
pard e ty "T'i fnln tryn fshnti" dhe skica e pard "Alternntiu'e - Sokrnt i
uuejtun npo derr i khtaqun" , te dyja te botuara nE " Illyritt" , me 27 maj
7934, * nj¤ra ndnshkruar me monogramin M., dhe tjetra me
pseudonimin MIGIEI'11. MA 10 qershor 7934 u botua "Ose.... ose",
dhe e para poezi e tij e njohur, " Shpirtnnt ShtegtnrE" , po te kjo
revistrl, mti 17 qershor. Md 1 korrik 1934 u botua skica: "Trngjedi
npo Komedi?" dhe me 15 korrik te te njejtit vit tregimi nd proz6 "Nj'i
refren i qytetit tern" , i cili mbaron me nj6 fragment nd vargje.
Kdto td parat shkrime td Migjenit kand rendesi t¤ madhe se
deftejn6 talentin letrar te Milloshit dhe ddshmojni: se me sa kujdes
i kish ruajtur njohuritd e tij td gjuhds amtare, megjithEse ishte
larguar prej qytetit lindor dhjetd vjet md pare, kur ishte kalama;
gjithashtu tregojni: se g'ndjenja td thella e te forta e lidhnin me
atdheun e tij.
Nd vere! te vitit 1935, sa iu shfaq lengata, Milloshi erdhi nd
Tirand t6 vizitohej te njd specialist. Ky e kdshilloi td shtrohej nd
ndonj6 sanatorium. Ku td vinte vall6? ... .Nd Slloveni, nd Golnik!
Me dy rroga te tijat e me dy bursa td sd motrels, e cila
studionte n¤ universitet nd Itali, btrri shumen me t¤ cili:n mund td
nisej, dhe kdrkoi vizdnnga Konsullata Jugosllave e Shkodrds. Kdtu
ja r efuzuan kategorikisht.
Pdr vjetin mesimor 1935-36 u transferua n¤ Shkodelr, ne
shkoll¤n "28 Nentori". Edhe se kdtejmi kdrkoi ta shkembente
vendin me ndonjii mesues nd Puk6, sipas k6shill6s sd disa miqve,
se ai vis malor do t'ish i shdndetshiim pdr gjoksin e tij te prekur. Nd
Puke shkolla punonte gjatd stin¤s verore mars-nelntor, dhe dimrin
ai mund ta kalonte n6 qytet. Ketu filloi vjetin melsimor 7936-37.
N6 Puk6, Migjeni vijoi t¤ zhvilloje si mesues e si poet
veprimtarind e tij md tE gjerd e md td pasur. Aty shkroi jo vet6m
shume!, por edhe ato me tU mirat q6 na mbeten nga penda e tij e
forte. Vuajtjet e popullit shqiptar, sidomos ato tE popullit mal6sor,
e bdnd Milloshin te vuante md shumd se nga si:mundja qb po i
shkallmonte mrrshkeritd. "Po, po, tollumbat e Lulit te Vocerr paten
me e hanger mesuesin!" Ne Puki: shkroi me 15 qershor 1937,
kirngtrn e tijt6 fundit "Nenflnmujt e nrclnnkolisd".
xilt
 Ne Shkod¤r, gatd pushimeve dimerore, Migjeni shkroi
novelat; "Studenti nE shtdpi", "TE gelen arkapiat", "Historis e njnnbs
ngn ato", "Pnk poezi", "...Bukijn toni: tE p\rditshme
fnlnn sot,,, ',MntanE
gnrdhit nsgjn tE re" (e pambaruar) etj., t6 cilat duket se kane
humbur. I pdrmblodhi kdto n6n titullin kryesor: ,'NOVELAT E
QYTETIT TE VERIUT", ffte nentitullin ,,Refrene te qytetit,,, me
datdn 31.XII.7936, Shkoddr. Megjithdse jane shkruar ne koncept, ne
doren e pare!, e me lapes, ato jan6 kryevepra si nga mendimi ashtu
edhe nga thurja artistike.
Klima e rrepte e Pukds ja acaroi sEmundjen Migjenit, prandaj
vendosi t'i bjeri: pas shdndetit; t¤ dilte jashtd p6r sh6rim. M6 13
dhjetor 7937, Mllloshi mori lej6n dhe viz6n italiane; me 20 dhjetor
u nis nga Shkodra dhe md 21 dhjetor nga Durresi p6r n6 ltali; m6
22 dhjetor nd mdngjes arriti n6 Bari dhe brenda asaj dite n¤ Torino.
U vendos sd pari ni: Via della Rocca 10, ku banonte e motra Olga
Nikolla, e cila ndiqte Fakultetin e shkencave Ekzakte, dega fizik6 -
matematike, ne Universitetin e Torinos.
Lexojmti keto kujtime nga jeta e Migjenit, shkruar nga e
motra Olga Nikolla - Luarasi, ne gazeten "Z?ri i poptLllit,', tne S
shkurt 1956, diten qd u solldn eshtrat e poetit prej Italis6:
"MA rc32, mbasi mbaroi seminnrin e Bitolit, im adlln, Milloshi,
niiizet ajeg, u kthye nE shkoddr. MegjithEse ka qenii gjithmon\ deriknt,
kEtE mot dukej shumE mE mird se kurdoherij. Menjdher\ kErkoi burs| pdr
tE unzhdunr m1simet, por nuk i dhand. Vet\m pas dhjet| mtnjue, kut u
shtet'ezttan shkollnt, e ddrguan mdsues nd vrtrkd, 7 km larg shkodri:s.
udhtn pi:r nE fshnt shtringohej ts bijnte ditd pbr dit¤ me bigiklet\, nE shi e
n¤ aapd, dhe me ati: pak ushqim qd merrte me aete pEr drekd.
Kur e njohi:n mird bnnorijt e Vrakils, nisi:n ta duan e ta nderojnd,
por strnpacnt e m'edhn qE hoqi muajt e par| in zgjuan sdmwdjen e
mttshk7riue. GjtthE pdrpjekjet qd t'ia priste houin nte transferimin e tij
ngn njd fshnt malsrik nd Shkodi:r nd njd aend malor si pukn, ku shErbeu
mij 1936 dhe 1937, nuk i suallen dobi. N'e aerdn e aitit 1935, mjek\t e
Tirntts e kleshillunn td shtrohej nd ndonji: snnntorium. pEr nii Golnik ntk
i dhand pnsaportE, dhe nd Athind, ptr mwtges¤ ekonomike, ntLk ndenji
ueqse njd munj.
MA 22 dhjetor 1937 erdhi nd Torino. D\shironte q'C td regjistrohej
nij Fnktiltetin e Letdrsisi, dhe t'i binta pns shijndetit. pnsi doktmrcntet
shkollore iu kthyen ngn Tirnna ti: pnlegnlizunra, regjistrimin nuk mtndi
xiv
tn bEjE- Por kjo e keqe nuk e preokrpoi aq shunft sa ajo tjetrn. N'c krim\n e
fortd tE Torinos sEmundjn e tij mori hoa. Mjek¤t e k\shillrnn tE shtrohej
rrd snnntorium. E aendosdn nd sanntorhrmin " Snn Luigji" nfi:r Toritns.
Kiitu, nt fillim, u duk sikur po shdrohaj. Tt gjith\ in thoshin k\tt:;
cdhe ni uetE siku' e ndiante p-crmirt)simin. Kur e uizitonitt shokijt tij
Lljelnue, ish i gdnnr dhe i priste me padttrint. Por ky p'CrmirEsim nuk
zgjnti shumd: filloi t'e ndilrcj keq. Mjektt i propoztLnn njd operacion tt
uogdl. Milloshi prnnoi dhe operacioni itL bE nd qershor. Efekti qe
fntnl: iu
pre oreksi, httmbi fuqin7 dhe humorin e tij t\rheqiis. Besonte se po td
trnnsferohej ni: ndonjE sanatorium mnlor, do tE b1hej md mirij. Mezi i
sigurttnm nj'i aend nE "Ospednle Vnldese", nE Tore pelige, nfer Torinos,
ptr ku e shoq'eruam mE 12 gusht.
Milloshit i pdlqeu shumE ky uend dhe tltn se do tp rtilte ta shdtiste
snpo ti: glodhej nga tdh\timL Por nuk e sh\titi kurrd... pdr dy ditE mundi
td dalE nga pak nE kopshtin e sanntoriumit; tt tretEn pnti njE kriz\ nq tE
fort|, sn kErkoi oksigjen. Dy jaa\t e tjern ndejti nd shtrat pa liluizur, me
pnk ose aspnk ushqint, duke folur pt:r herd mE rrnlld, krejt i nd\rgjegjshdm
pdr qkn ndodhte me t8..."
Shokdt n'atd kohd nuk iu gjend¤n prand, pdrveq motres, se
cil6s ruhejt'i shfaqej qd tti mos i shtonte hidhdrimin. Dirshirdn qi: t'i
hapte zemrdn dikujt e kish te madhe, se gjithnje pyeste se cil6t nga
studentdt shqiptard kishin mbetur ne Torino n6 pushimet verore...
Atdherd u mbyll krejt nd vetvete dhe priti Eastin e kobshdm, naten
e 26 gushtit 1938, kur u shojt si n6 gjumd.
Ne shtypin e Torre Peliqes lexojmtr nekrologjine (italisht):
"NE spitnlin Vnldes udiq t'e premten qU shkoi djntoshi shqiptar qE
ishte shtruar pak kohd mE par7, Millosh Nikolln, ujeg 27. Shdrbimi i
unrrimit, ndn kryesin| e postorit Z. GitLlio Tron, u krye ti: shtundn pas
mesdite. SE motrds Znj. Olga, e cila me dnshuri e mnll\ngjim i qEndroi
prnn4 nE gastin mt tE fundit dhe fntnl, i shprehim ngushdllimet tonn,,.
Pdrgjigjen ndajngushdllimeve e lexojmd po nd ato fletore:
"Motrn OIgn dhe kolonin shqiptare e Torinos, t? prekur thettdsisht
ngn nderimi i palnrruesh7m q¤ iu bE t6 p\rdutlyerit Miilosh Nikollds,
fnlenderojmd nga zemrn drejtorin? e spitnlit vnldes, pnstorin zotirt Giulio
Tron, drejtorini: dhe zonjnt e "Villds Elisn", e gjith| otut qd munrilnpjesi)
nd anrrimin e ti! ptrdbllyerit tone td dashur."
xv
 vallE g'dnd¤r t6 bukur do td ket6 pare n6 ate qast t6 fundit
kur."shoi si n6 gjume,,? Jeten ja kemi hua natyr¤s; kush e ka
perdorur si duhet kdt6 kapital m6 td qmuar t6 njeriut, nuk ka
p6rse
t'i trembet vdekjes; le t6 vije kur te vij6. Mirepo ta drrash atdhene
dhe njerdzit me aq dashuri sa Migjeni, t,i tesh ven6 vetes
nj6
qdllim ie lartij, dhe sa td kesh nisur punen e shenjtd, te v6sh re
se si
td pdrgjon vdekja nd Edo hap qe ne fillim te riugds sate, larg
t¤
dashurve, larg m6m6dheut, n¤ moshi: aq t¤ re, * nj6 mynxyrd
t6
kotilld s'ka zemer trime q6 te mos e urrejd e te mos ket6 tirirrur
me
gjithe shpirt: "Vetejm mos vdekga n6 dhe tir huaj,,!
Lajmi i vdekjes s6 poetit t6 ri shqiptar, me t,arrite, shkaktoi
hidherim td thell¤ ne gjithe shqiperind. Natyrisht ata q6 e muaren
vesh mandat.n td par6t ishin farefisi i poetit. Lajmi i zi,
me let6r,
arriti ne shkoder me 30 t¤ gushtit. nrel 5hkodr6s, q6 ditet e para
t6
shtatorit, gjdma arriu ne! Tirane, dhe s;andejmi ne korqd, nt
Berut,
nd Lushnjd dhe gjer n6 katundet m6 t6 largdta te Anastas Kokoshi, gjyshi i Migjenit Neda Kokoshi, gjyshja e Migjenit
Juges. Dhimbja e
pdrbashket i b6ri te gjithd dashamirdt poutit te ndjljne nga ndna. nga ni:na.
se qen6 t¤
flsi e td nje gjaku me td. Shum6 e"shum6 shqiptard i dreltuan
!e
familjes fjal6 ngushdlluese. shumica e letrave
Ja'e ,-rgu shqiptarii t6
rinj dhe pothuajse qe te gjitha kan6 k6t6 permbajtje: "'Me ti iuk
keni
humbur uetbm ju nj\ udlrn td pdrzemdrt e ni njd stnk'te dnshrLr,
por ecrhe
aendi i ynd njd njeri shumd td ulefshdni,..
Telegramet e letrat e shumta ishin nj6 leht¤sim p6r familjen
e
Migjenit, e cila i shprehu mir.njohjen e saj miqve shqiptare dhe
italiand pdr fjaldt ngush¤lluese, dhe Bashkisd se iorre lrettices
per
vendin e bukur q6 i caktoi ne varrezat e qytetit poetit ton6 t6
dashur, dhe md vone, edhe p6r kujdesir, qe tregoi vjet
rresht pdr ta mbajtur ate varr, gjersa eeveria" -udh Si,qiptI.e 1g
i solli
eshtrat md 5.IL1956, per t,i rrur.or,.r, ne Shkod¤r, n6 tti6n ku
lindi
Migjeni.

Sktinder Luarasi

Tirane, md26 gusht 1956

Gjergj Nikolla (7872-1924), i ati Sofia Nikolla (1881-1916),

i Migjenit, fotografuar nd ditil feste. ndna e Migjenit.
.Pjese nga teiegrami q6 Prof. dr. selaudin Bekteshi, n6
atd kohd student nr!
Torino, i dergoi nga Shkodra, tel motrels sd Migjenit, Olges.

xvi xvrl
 vall¤ E'endirr te bukur do t6 kete pare n6 ate gast t6 fundit
kur."shoi si ne gjume,,? Jeten ja kemi hua natyres; kush
e ka
perdorur si duhet k6t6 kapitar m6 td
Emuar t6 njeriut, nuk ka perse
t'i trembet vdekjes; le td vije kur t6 vijE. Mirdpo ta duash atdhenE
dhe njerdzit me aq dashuri sa Migjeni, t,i kesh vend
vetes nje
qdllim td 1art6, dhe sa t6 kesh nisur puniin e shenjte, te virsh
re se si
td pdrgjon vdekja n6 gdo hap qe ne fillim t6 riugEs
sate, larg t¤
dashurve, larg mdmedheut, ne moshe aq te re, *-njit
mynxyr¤ ttt
kotilld s'ka zemerr trime q6 te rnos e urrejd e ter mos kettr
tirirrur me
gjithe shpirt: "Vetrlm mos vdekqa nii dhe te huaj,,l
Lajmi i vdekjes se poetit t6 ri shqiptar, me t,arritd, shkaktoi
hidhdrim t¤ thelle n¤ gjithe shqipdrine. Natyrisht ata
q6 e muardn
vesh mandat6n t6 parirt ishin faiefisi i poetit. Lajmi
i zi, me letdr,
arriti ne Shkod¤r m6 30 t6 gushtit. prej Shkod."r,'q6 dit6t
e para te
shtatorit, gjdma arriu ne Tirane, dhe s;andejmi ne korqe,
,,d Berat,
nd Lushnje dhe gjer n6 katundet mtr tit largdta te Arurstas Kokoshi, gjyshi i Migjenit Neda Kokoshi, gjyshja e Migjenit
Juges. Dhimbja e
perbashkdt i b6ri te gjithd dashamiret po"trt te nGne n1;a ndna. nga nena.
se qentr tti
ffsl e te njd gjaku me t6. Shum6 e"s'hum6 shqiptard i
fie
familjes fjald ngushdlluese. shumica e letrave
drejtuan
Jar-re ,-rgu shqiptard t6
rinj dhe pothuajse qe G gjitha kan6 kdt6 pdrmbajtje: "'Me
ti nuk keni
humbu.r aeti:m ju njd ztdlln tE pdrzenrcrt e ni nj. shok'ta
dnslttLr, p,or edhe
uendi i yn\ njii njeri shum\ ti: ulefsttbm',."
Telegramet e letrat e shumta ishin nj6lehtesim p6r
familjen e
e c.flg i shprehu mirdnjohjen e saj miqve shqiptard
tiqlenit,
italiand per fjalet ngush¤lluese, dhe-Bashkise se iorre
dhe
n"nr.e, pe,
vendin e bukur qe i caktoi ne varrezat e qytetit poetit
ton6 t6
dashur, dhe mi: vone, edhe pdr kujdesir,
rresht pdr ta mbajtur atE varr, jurru " -idh qe tregoi 1g vjet
eeveria Si-rqip#re i solli
eshtrat me 5.II.i956, p6r t,i ,ru.ror* n6 Shkoder, nO
io'ken ku lindi
Migjeni.

Skilnder Luarasi
Tirane, me 26 gusht 1956

Gjergj Nikolla (1872-1924), i ati Sofia Nikolla (1881-1976),

i Migjenit, fotografuar nd ditai feste. ni:na e Migjenit.
" Pjese nga telegrami q¤ prof. dr.
selaudin Bekteshi, n6 atd kohd stude't ne
Torino, i dergoi nga Shkodra, tel motrejs se Migjenit,
Olges.
xvi xvll
 Ne shkollijn fillore n¤ Shkoder (IgI9-Ig23).

Shkoddr, 1927 . MigSeni (rreshti i dytd nga poshtir, i pari djathtas).

Migjeni, nxdnris ne Tiv ar, 1925.

Migjeni me shokd seminarist¤, 1929

xv[t
xlx
 VARGIET E I-,IRA

Migjeni me seminaristet n¤ pushimet verore,
n¤ Liqenin e prespds, 1931
KANGET E RTNGJAI,LIES
KANGET E MIERIMIT
KANGET E PENXPIMIT
KANGE NE VETE
KANGET E RINISi]
KANGET E FUNDIT

Matura 1932. Seminari ortodoks i Sh¤n

Jan Theologut, Manastir.

Mi$eni maturant i diplomuar,
PARATHANIA E PARATHANIEVE
Pdrdit6 pirrndojnd zotat
dhe rrdshqasin trajtat e tYne
mbi vjet dhe shekuj
dhe tash s'po dihet ma kush asht zot e kush njeri'
Ndirr tru tir njerzimit zoti gahtc ka ndejun'
Vetvetes me gisht tamthat i ka biruemun
nd shej tE pendimit
dhe b¤rtet nd kulm t6 hidhnimit:
gka, qka kriiove?
- njeriu nuk e di:
E
a asht zoti pjella e tij,
apo ai vet6 piella e zotit.
Por e shef se asht kot i kotit
me mendue mbi nj6 idhull
qE nuk pergjegj.
Dhe tash s'po dihet ma kush asht zot e kush njeri'
Ka ardh6 nj¤ koh6,
nE td cil6n nierztt po kuptohen fare mirt-'
p6r me nd6rtue Kullen e Babilonit, -
hhe ne majd Kull6s, nd majd tE majds sd fronit
ka me hyp¤ njeriu
dhe ka me thirr¤:
Perdndi! Ku je?
1932.
 KANGET E RINGIAI,LIES

rE nlnlE E SHEKULLIT TE RI
Na ti: birt6 e shekullit td ri,
qd plakun e lamd ne! "shejtnin" e tij
e euem grushtin p6r me luftue
nddr lufta td reja
dhe me fitue...
Na td birt6 e shekullit t¤ ri,
fllizat e njd toke se rimun me lot,
ku djersd e ballit u dikonte kot -
se dheu ynd qe kafshatd e huej
dhe n¤ marrzi duhej shum shtrejtii t'u paguhej...
Na td birtd e shekullit ti: ri"
vllazdn td lindun e tel rritun ne zi,
kur tinglloi qast'i ynd i rnbram6
edhe fatlum6
ditem me thane:
S'duem rne humb6
ne loje te pergjakte t6 historis njerzore,
jo!jo! s'i duem hurnbjet prore -
duem ngadhnim!
ngadhnim ndergjegje dhe mendimi td lir¤!
S'duem, pdr hir
td kalbsinave td vjetra qd kdrkojne "shejtnim",
td zhytemi prap n6 pellgun e mjerimit
qd td vajtojmE prap kang¤n e trishtimit,
kang6n monotone, pa shpirt, td skllavnis -
tE jem'njd thumb i ngulun nddr trutd e njerzis.
Na ti: birtd e shekullit td ri,
Migjeni maturant, 1932. me hovin tone! e te! ndezun peshe,
nddr lufta ti: reja kemi m'u ndesh¤
dhe pirr fitore kem'me ra fli.
 TE LINDET NJERIU

Td lindet njd njeri

nga gjin'i dheut toniit6 rim me
lot t6 vak6t, ZGTIM.I
nga thalb'i shpirtit ton¤ q¤ shkrihet
n6 ddshirti t6 flakdt
pdr njd gen t6 ri.
Te lindet nj¤ njerit
O vullnete t¤ ndrydhuna nder grushta t6 qelikta t6
Pa hyll n6-ball, por q¤ me fjal6
te pushton, shekujve t¤ kalueml
qt! td rrOmben qetsin e ban gjaku
"ta
ie te ,rtole O vullnete td shtypuna me themra t¤ ngurta t6 titajve
bansynin
'1kui:, _e fiS"ltia ,ngetoie:, td tdrbuem!
g: legdt shekuj ndergegen na tradhton. Td cil6t n'udh¤ pdr nd theqa$e k6tejpari i rane
Td dali nj6 njeri!
dhe vatrat tona ne mjerim i pdrlan¤...
Ttj mkambi nl'6 Koh6 te Re!
O vullnete tti ndrydhuna!
Te krijoje nj6 Epopet
O vullnete te shtypuna!
Nddr lahuta tona t6 kdndohetJeta
e Re... Shkundni prangat e mbrapshta! E me brim6 ngadhnyese,
kombet po dehen n;epope.t6 veta,
;l:.gii,le'
tl.?t:^i:.:" tyne na i pdrzhiti ftyrat
me hove viganash, d6shirash flatruese,
',tll" :
dhe ndp¤r_to nj6 nga nj6 po shtohen
turniu nd td gjitha an¤t dhe poshtd nd dhe zbritni
rrudhat, - ndosht' aty keni p6r td gjet¤ fillin e nj6 hymni,
e ndn kamb6 e mbi I
ik jeta' qd Illyri e vjetdr nddr kremtime kendonte,
(Liri!-.po, riri dhe,"{ilfi:j,'":a
ndersa zem(a e kombit ne liri kumbonte.
por gaforre asht...
O vullnete ti: ndrydhunal
!irj, ku plogsi ndErgjegje gjalton, O vullnete td shtypuna!
Jo,Irn nuk asht!) Tash shegjetat e flakta t¤ shprehjes suej zharitse
Td lindet nj6 njeri
drejtoni kah qiella ne ball t6 hyut a tei dreqit,
i madh si madhni
i cili fatin tond mbytte ne mnijd tE vet pErpise -
dhe nd¤rgjegjet tona t'i ndezi n6
dashni ta dij¤ se te Birt' e Shqipes folen ia ngrehi-.n vetvetit.
p¤r nje ide tei re, idealbujar,
pdr njd agim tti lum e td dreftd kombtar.
 SHKENDIJA

Nga zjarrmi i votrds u shkdput nj6 shkdndi

dhe ndper oxhak, u versul tlri,
ni:per mes t'errsines ""
muer udhen e qielles
dhe nd mes hyjve trd nates
zu vendin e Hanels.
Ndrit shkdndi e gjalle n6 qiell plor me hyje, KANGA E RINIS
ndrit shpirri i ri, lidh6 me i,arti nyje,
nyjet e dashnis,
dashni e ftiminis Rini, thueja kangds ma td bukur qe di!
per tE mjeruemdt n6 bot6 Thueja kangds sate q¤ td vlon ne gji.
qe vuejni:, derdhin lot6. Nxirre g6zimin tand, te shperthejd me vrull...
Mos e freno kang6n! Le td marri udh6.
Sa-bukur shkdndija xhixhillon n,errsine!,
vallzonbashkd me hfe dhe andrron lumnine...
e poshtd votra fiket, Thueja kanges, rini, pash syt e tu...
prane saj zemra liget, Tci rroki, te puthi kanga, ti: nxisi me dashnu
zemta e nje plaku, rne zjarrm tand, rini... Dhe te na mbysi dallga
i cili del te praku prej ndjenjash t6 shkumbzueme q'i turbullon kanga.

dh'e.ngreh shkopin nd hle shkendin per

me gjet6,
rebelin, qd votrdn e shttipis e la t6 strkrete... Rini, thueja kangds dhe qeshu si fdmi!
O ti fdmi i rit Kumbimi i zanil td pdrplaset pdr qielld
zjarrta shkendil
E dhe t¤ ktheje prap te na - se hlt ta kan¤ zili
votren e le?
Pse
M6 thuej, pse? pse?
e na teduem fort, si duem nje diell.
Thueja kanges, Rini! Thueja kang¤s gdzimplote!
E shkdndija,hTlet, t6 tan6 qiella arbnore Qeshu, rini! Qeshu! Bota asht e jote.
n¤ nett e argjenta, td reja _ posi hark
kunore
zbret mbi shtdpia tona...
e na gzohna, gzohna...
dhe puthim agimin...
qashtu rrfejmd g6zimin.

8

KANGET E PAKENDUEME
Thelltd n¤ veten teme flejnd kangdt
e pakendueme
t! ci]at ende vuejrja as gdzirni ,,irr*ori,
ti: cilat flejne e presin nje dit¤ ma te
lumnueme
me shpdrthye, rn,lt karndue pa frig6
e pa zori.p
Thellte ne veten teme kangdt e mia jesin...
e un6 jam vullkani qe fle i fashitun,
por kur t'i vij6 dita t6 gjitha ka me i qitun
ne njemijd ngjyra td bukra q6 nuk
vdlsin.
Por a do t6 vij6 dita kangdt me u zgjue?
shekujt *" ,,u prup
1l: fr:hta
Jo!jo! Se liria filioi me lulzue
tailen?
{o
dhe e ndjejnga Dielli (alegorik) val6n.
O kangdt qd fleni reliktet e mia
q'ende s'keni prekun as nje zerner te
huei,
vetem une me ju po kiinaqem si fiimia
und - d jepi juei; ndoshta vorri juej.
-.*/l
l0
KANGET E MJERIMIT
POEMA E MJERIMIT
Kafshat¤ qd s'kapdrdihet asht, or vlla, mierimi,
kafshatir q¤ td mbete nd fyt edhe t6 ze trishtimi
l<ur shef ftyra td zbeta edhe sy te jeshilta
tlir te shikojne si hije dhe shtrijne duert e mpita
cclhe ashtu td shtrime mbrapa teje mbesin
tir tan6 jetdn e vet derisa t6 vdesin.
I j mbi ta n'ajri, si ne qesendi,
thcrin qielldn kryqat e minaret e ngurta,
lrr"ofetdnt dhe shejtdnt n¤ fushqeta t6 shumn gSyrta
shkdlqejne. E mjerimi mirfilli ndjen tradhti.
Mjerimi ka vul¤n e vet td shemtueme;
irsht e neveritshme, e keqe, e turpshme,
tralli q¤ e ka, syt qd e shprehin,
lrrrzdt qd md kot mundohen ta mshefin
-
j,rrri; femit6 e padijes e flitd e pdrbuzjes,
Lii nrbetunat e flliqta rreth e pdrqark tryezes
rnbi tE cil6n hangri darkdn nj6 qen i pamshirsh¤m
rnc bark shekuliuer, gjithmon i pangishdm.
Mjerimi s'ka fat. Por ka vetem zhele,
zlrr'le fund e maje, flamujt e ni6 shprese
tii shkymd dhe td coptuem me t6 dalun bese.
Mjerimi ti:rbohet nd dashuni epshore.
Ni:per skaje t'errta, bashk6 me qej, mij, mica,
rnbi pecat e mykta, t6 qelbta, t6 ndyta, t¤ lagta
l.rkuriqen mishnat, si zhang6; t6 verdhd e pisa;
l<aptirthehen ndjenjat me fuqi sltazore,
ll
 kafshojne, perpijn6, thithen, puthen buz6t e ndragta
Mjerimi punon, punon dit e natd
shuhet uja, dhe fashitet etja
ectrhe
tu'i vlue djersa n¤ gjoks edhe nd ball6,
n'epshin kapdrthyes, kur mbytet vetvelja.
tue u zhigatun deri ne gjuje n¤ baltd
Dhe aty zajnd fillin t¤ marret, sherbtoret clhe lypsat
e prap zoftet nga uja i bahen pal6 - pald.
qe nes¤r do linclen me na i mbushd rrugat.
Shpdrblim qesharak! P¤r qindenjd afsh
nd ditd - vetrlm: lekd tre - katdr dhe "marsh!".

Mjerimi nd dritzdn e synit te kerthini

dridhet posi flaka e mekun qirini Mjerimi kaiher'i ka faqet e lustrueme,
ndn tavan te tymuem dhe plot merimanga,
buzdt e pezmatueme, mollzat e ngjyrueme,
ku hije njerzish clridhen nder mure plot danga,
trupin p6rmendore e njd tregtis s¤ ndyt6,
ku foshnja e smueme qan si shpirt'i keq
qd asht i gjikuem te bije nd shtrat vet i dytd;
tu'nduke gjit¤ e shterruna t¤ se zezes ame, dhe p¤r at shdrbim ka pdr tei marrii do franga
e kjo prap shtatzane, mallkon zot e dreq,
rrddr qarqaf6, ndrlr fdtyra dhe nd nd6rgjegje danga.
rnallkon frytn e vet, mallkon barrn e rande.
Foshnj'e saj nuk qesh, por vetem lengon,
e ama s'e don, por vetem mallkon.
Mjerimi gjithashtu len dhe nd trashigim
Vall sa i trishtueshdm asht djepi i skamit
ku foshnjdn pErkundin lott edhe td fshamitl
- jo veg n6pdr banka dhe nd gja td patundshme,
Por eshtnat e shtrembta e nd gjoks ndoj dhimb¤,
nrund q¤ t¤ len kujtim ditdn e dikurshme
kur pullaz' i sht¤pis u shemb edhe ra
Mjerimi rrit femin ne hijen e shtdpive
rrga kalbsin' e kohds, nga pesha e qiellit,
te nalta, ku nuk mrrin zani i lypsis,
kur mbi gjithqka u ndi njd i tmerrshmi za
ku nuk mund t'u prishet qetsia zotnive
plot mallkim dhe lutje si nga fund i ferrit,
kur bashkii me zoja flejne nd shtretent e lunrnis.
ish zan'i njeriut qd vdiste n6n tra.
Kdshtu ndn kambd td randii td zotit t'egi:rsuem -
thot¤ prifti - vdes ai q¤ gon jetd t¤ dhunuem.
Mjerimi pjek fdmin para se te burrnohet;
l)he me kdto kujtime, ksi lloj fatkeqdsinash
don ta rnsoj6 t'i iki grushtit q'i kercnohet,
rnbushet got¤ e helmit n6 trashigim brezninash.
atij gnlsht qd n6 gjum6 e sht¤rngon per fytit
i<ur fillojne kllapite e etheve prej unit
cihe fetyrdn e fdmis e mblon hij'e vdekjes,
Mjerimi ka motdr ngushulluese gotdn.
nji: stoli e kobshme ne vend t6 br,rzqeshjes.
' Nir pijetore td qelbta, prand tryez¤s plot zdrale
Njd frvt kurse piqet dihet se ku shktn
tti neveritshme, shpirti, me etje derdh gotdn
q'ashtr-r edhe fdmia nd bark t6 dheut mbaron.
rrii fyt pdr me harrue nandhetenand'halle.
lr gota e turbullt, gota satanike
tu' e ledhatue e pickon si gjarpni -
tllrc kur bie njeriu, si gruni nga drapni,

l2 13
 ff" l1l": qan --qeshet nd form6 tragjikomike.
te gltha hallet skami n6 got6 i mbyt-' BALADE QYTETSE
kur njdqind i derdh nje nla nje ne iyt.

Mjerimi ndez ddshirat si hyjet errsina Mbramd

dhe bajn¤ tym si hejt q,i ban shkrum .liella dhe hyjt e vram6
shkreptima. rrjd ngjarje td trishtueme panii:
I fije... jo! - por njd grue
me ftyrb td zbetd edhe me sy
Y:tT"i s'ka giizirn,por ka vetem dhimba,
dhimba paduruese ql te bajne te q_"r.,;erh" ft zez sijeta e saj,
rne buzd ttivyshkuna nti vaj,
qd t'apin litarin td shikojsh hl,
t! varesh rne plagi! nd gjoks e stolisun
"
ose bahe fli e mjer6 e paragrafesh.
me veshje dhe me shpirt t¤ grisun,
me hije grueje,
njd kens kdso bote,
Mjerimi s'don mshir6. por don veteim
t6 drejtl rrje fantom u1'e
Mshjrd? Bij6 bastardhe e etenve dinake,
vallzonte valle n¤ rrug6 t¤ madhe.
mnyrd pompoze posi farisejt
19 :jtl* I)y hapa para, dy hapa mbrapa
i bijne lod6rtin6s *"
rne kambe! td zbathun,
tu'ia l¤shue lypsit nje"ayqiahelparj
grosh te hoil, nd shplak6. rne zemdr td plasun.
l)y hapa djathtas, dy hapa majtas,
MfrtTi asht nj6 njolld e pashlyeme rle flokd tii thime,
rne ndjesi tE ngrime.
nd balld t6 njerzimit qe kalon,,ep",
shekuj. (l)ikur,
Dhe ket njolld kurr nuk asht
ta shlyejnd paEavrat qd zun6 " -rrra"hme
kLrr gjit'e sajme kreni
myk nder tempuj. shpertheheshin n'aromei,
kur ish e njom¤ -
irtehere e dashunojshin shum zotni.
li sot?)
f cta e saj asht kjo vall'e qmendun

nc rrugat e qytetit ton6,

rrjc jetd e fikun, nje jetd e shterun,
slrpirt i molisun, zemelr e therun,
njirza vorri, njd jehon¤
r;ii vallzon naten vone
rrriper rrugat e qytetit ton6.

t4
15
 7ft^Eclrnl' MALSoRIT
I
I O, si nuk kam nj6 grusht t6 forttj
t'i bij mu nei zemer malit q6 s,bezanii, I,AGIA E VARFUN
ta dij dhe ai se
E,domethane i dobet _
n'agoni t¤ perdihet si vigan i
vrame.
Krah6t e zez tE njii nate pa fund
t' varrosijn lagjen prane!,
Un: - lugat si hij, e trazueme, tlrit6, jetd, gjallsi - askund,
trashigim.tar i vuejtjes dhe i vctem errsine e skam.
durimit,
endem mbi bark te malit me
ujen e zgiueme
dhe me klithma t6 pakenaqu.j,;i"rri"rlirir.
U harrue jeta e dit¤s
nder shtresat e nat¤s, e pagja
Mali hesht. Edhe pse pdrditd rr derdh ngaparzm'e errsinds...
mbi ldkurd te tij,;e lo16 varrimtare, rr'andrra p¤rkundet lagja.
Kerkol me gjetir nj6 kafshatd
ma t¤ mir6...
t'or mri rren shaka, shpresa
gtinjeshtare. Njerzit nddr shtdpia flejnd
me gjoksa t6lakurtd e td thatd
c grat6... fdmi po u lejnd
Mali hesht - dhe n6 heshrje qesh.
E und vuej
pa ushqim nd gji, pa fat.
- dhe n6 vuejtje vdes.
Po un¤, kur? heu! kur kam
pe.i;, qesh?
Apo ndoshta duhet ma pare Pushojn¤ gjymtyrt¤ e shkallmueme
t6 vdes?
nd pundn e dit6s sri kalueme,
shdrohen trutd e helmueme
O si nukkam njd grusht td fuqishdm! \ nd gjumin e natiis s'adhurueme.
Malit, q6 hesht, mu ne zemrlr,n"
iu-"jurf,f
Ta shof si dridhet nga grusht,
i prligt;l;;...
E und t6 kdnaqem. # tE.,uq"- Veq zemrat e njerzve td lanun
,li;"i"";l me t¤ rektunt prralla rrfejn6:
mbi barrat e jetds s<i namun ,$".\
qd shpirt dhe korriz thejn6. \ *v

#$*"*
t6
l7
 Prralla mbi f¤mii rrugaga
barkjashtd e me hunje
ie ndytu,
qe dor6 shtrijnd me
vjedh6, m"
e ngihen me fjald 't v'
-'- i.,r,.,a
td ndyta.'

Prra-lla mbi v arzatd

fyeme
me faqe e me buze! t6
thithna.
mbi djelm, me td thyeme
lj:l]" n6 burg
snprese/ me duer t! Iidhna,

tdcilt nes6r para gjyqit

III,ASFEMI
do te pEigegin,
ry:..delikt
vetem dreqit e hyllit
te gjith fajet tash ua
mbshtesin. Notojnd xhamiat dhe kishat ndpdr kujtime tona,
t lutjet pa kuptim e shije pdrplasen ptir muret e tyne
.llrc ngi kdto lutje zemrazotit ende s'iu thye,
Keshtu 1a$' e varfun dhe kumbona'
peshpritd
dhe errsinds hallet tregon. l,.rr vazhdoi td rrahi nddr lodra
IVi3 Si"l i undsh6m,
me drjr6
te hanes i rrejtun, k6ndon. Xhamiat dhe kishat madhshtore nd¤r vende tona t6 mjerueme...
Kumbonaret dhe minaret e nalta mbi shtdpia tona p6rdhecke...
'/lrni ihoxhds dhe i priftit nd nj6 kangd td degjenerueme" '
or gjel kryengritds, () piktur6 ideale, e vjet6r nj6mijd vjeqe!
ll*l.t!
lagles se varfun. _
K6tu
nu.k.zbardh plr ty drita
e ditds...
I gJrkuem je me ngordhd
n,u. Notojnd xhamiat dhe kishat ndp6r kujtime ttj fetarve'
'fingujt e kumbonds ngatrrohen me zanin e kasnecit'
shk"elqen shejtnia mbi zhguna dhe nd6r mjekra t6 hoxhallarve.
O, sa engjuj td bukur pdrpara derds sd ferrit!

Mbi kdshtjellat mijvjeqare q¤ndroinei sorrat e smueme/

krah6t i kan6 vare pa shpresd - simbojt e shpresave td humbuna
me klithma t6 d¤shprueme bajn6 fjald mbi jet6 t6 pelrndueme,
kur keshtjellat mijvjegare si xhixha shkelqejshin ttj lumtuna.

l8
t9
 Prralla mbi femij rrugaqa
barkjashta e me i tna]e ie
ndytr,
qd dortishtrijnd me vjedhd,
me ir.r:e
Jr -
e ngihen me fjald ti: ndyta.

Prralla mbi varza t6 fyeme

me faqe e me buze td thithna.
Prralla mbi djelm, me t6 thyeme
shprese, nd burg me duer
t'e hdhna,

tdcilt nesdr para gSyqit I]LASFEMI

per.delikr do td pergjegjin,
vetelm dreqit e hyllit
te gjith fajet tash ua mbshtesin.
K¤shtu lagS' e varfun peshpritd
dhe errsinds hallet tregon.
Nje gjel i undshdm, me drit6
td hands i rrejtury kdndon.
Hesht! or gjel kryengrites,
r lagjtls se varfun. _
Kefu
nu.k.zbardh per ty drita e
dit6s...
r gJrkuem je me ngordhd n,u.
Notojne xhamiat dhe kishat ndpdr kujtime tona,
c lutjet pa kuptim e shije p6rplasen pdr muret e tyne
clhe nga kdto lutje zemta zotit ende s'iu thye,
por vazhdoi t6 rrahi nddr lodra dhe kumbona'
Xhamiat dhe kishat madhshtore ndelr vende tona tei mjerueme...
Kumbonaret dhe minaret e nalta mbi sht6pia tona pdrdhecke"'
Zaniihoxhds dhe i priftit nd nj6 kangd tE degjenerueme"'
O piktur¤ ideale, e vjetdr nj¤mijd vjeqe!
Notojnd xhamiat dhe kishat n¤pdr kujtime tei fetarve'
Tingujt e kumbon6s ngatrrohen me zanin e kasnecit,
Shkelqen shejtnia mbi zhguna dhe nd6r mjekra t6 hoxhallarve.
O, sa engiuj tE bukur p6rpara der6s sd ferritl

Mbi kdshtjellat mijvjegare qdndrojnii sorrat e smueme/

krahet i kan¤ vare pa shprese - simbojt e shpresave t6 humbuna
me klithma t¤ ddshprueme bajn6 fjale mbi jete td perndueme,
kur kEshtjellat mijvjegare si xhixha shk¤lqejshin tti lumtuna'

I8
l9
 Hesht njeriu pran grues q¤ qan e turpnueme...
syni i venitet
n6 td loti veirvitet,
digka nxjerr nga xhepi
grues ia l¤ - dhe sd shpejti
e lengruen e humbun
116 melodin e kdputum.

MELODI E KiiPUTUN
l'or kur vjen ndoj tjetdr, epshi kapdrthehet
gjaqet turbullohen,
u"fitui _ lot i kjartd
nga syni pErzihen, ptirvlohen,
rY.".1"11"
n;e grues dashun...
s¤, gohen pesh6, tdirbohen
andje e pdrplasun,
,,, e vettim nddgjohen
xhevahir i tretun,
nhtdt e molisun
njd anddrr e shkelun,
nit melodin e grisun.
buzd e paputhun
nd melodin e k6putun.

Nga vaji i heshtun shkunden

verbojnd nga zbardhimi... r - ---
supat e zhveshurl

e ther, ther hidhnimi

pdr gastet e rr¤shqitun,
per tatin e ikun,
pdr gdzimin e humbun
nd melodin e kdputun.

nder gjuj6 t6 mpshtetun, fryr6

lrrylat
Qan grueja e pikllueme
n6 shplakd e fundosun:
me zemdr td piskueme
(njd kitar¤ e gjymtun,
za kange i mbytun
nd buz6 nga dirimb, e puthun
nd melodin e k¤putun).

20

21
 KANGA E TE BURGOSUNIT

N6pdr hekra t6 kryqzuem

te dritores seme
shof qiellen t6 coptueme n6
katdrdhete
-- cope
edhe shof diellin sa njd pare
,"r.r,u-
- aq larg asht qielli ngaL emia g.opu.

E kjo grope e eme e ka emnin

burs.
I d"l se burgu nuk asht pe, aei.ii.,.
Prandaj_burg, i em asht shum6
shum i ultd
dhe md bani palmug dhe
m6 mbyt^ne trishtim.
I(ANGA E DHIMrES xnTNRRB

Hekrat e kryqzuem dhe nddrgjegj, () tlhimbd krenare e shpirtit qe! vuen

e eme,
dy anmiq td betuem; f"rtoi"e"jit% , I lrcshpdrthen ndtlr vargjet e lira. . .
r,uta
por hekr, i forr6 e mund A deshte, vall, pdr t'u ngushlluem
dhe n6 deshprim pdrptasem"aergj"gdi;"
;'#;; Ir r' c stolisd bot¤n me xhevahira?
ngrar6.

E..kur nata vjen dhe xhixhillojnd () rlhimbd krenare nd¤r vargjet e lira,
hyit
gdzohem fort, se hekrat nuk ,;ii kumbojn¤ me tinguj t6 sinqertE...
m,i 1,ii,qzoine syt,,
Vall, a do td prekish kend nddr ndijesina?
1', sjellmen mbrapa shof dritei J rl",e
q.ot
dhe hijen teme tu,u zglat|ne! Apo do vdesish si vdes gjethi n6 vjesht6?
murt

si,ni6 kdrcnim-ligji, posi nje () kang¤ e dejd e dhirnbes krenare...

dajak.
uhe atdher tdrbohem dheurrejpa Mos pusho kurr! Por bashkd me vaje,
mase
dritdn, hijdry vetery muret si dy binjake k¤ndoni mjerimin -
edhe hekrat
edhe e ndjej veten lua t6 sc koha do t'ju bijd ngushllimin.
ndryem ne kafas.

a td kryqzuem t6 dritores
Ynq*.l:ft seme
tit coprueme
n¤ kariirdherd
:fl,:':::"
une zem.ra e eme ndien po
aq
cop6
t6 breme
ne mes ttj kateir murve si
ne ,.r;e grr;6.-

)',
23
 Sltpirt i kryqzuem, marrzi e vulosun
axht kjo jet¤ njeriu...
("Zgijrdhiu, zg6rdhiu
rlr,ri nrj kupd td qiell6s, ironi e poshtun!)
TRA'TAT E MBINJERIUT
l\rr,.. po! po! por dig po due me thanun,
Dityramb Nietzsche_an rrtloshta ka me ardhun...
rrtloshta ka me zbardhun...
Njd vegim shpirtnuer n,errsin trjiiagim i pritun, dit'e parathanun.
t¤ paskajshme
n¤.bottln e mjerimit,
n;e rreze e diellit
mE ngrof zemr¤n e ngrime N'rrrdhmdni td trashgueme Mbinjeriu vrehet,
t6 kesaj botds s6 varfshme. trrli.rrgjegje pa dyshime,
rrt liirgjegje pa trillime,
Shpejt zhduken o rrrt' njei grusht graniti qd kurr nuk do thehet.
posi shkumbd e detir
;h:;h#";:I#*rat,
e stinat e vjefra
pa ngsyra, pa trajta,mjellin Njitsfinks i madhnuesh6m Mbinjeriu i ardhshdm,
fara helmit.
l'r,l zem¤r, pa ndjenja,
syt c tij rrufena -
-.dhd vejushd dhe me gjird rl.rrkullojnd rreth rruzllit tue synue vranshtim.
,IuT
na pjell fryte t'egra,
shitue
na pjell hithra, ferra
- s'u gjet burr,i dej andjet Kohnat e kalueme nd ball6 td Mbinjeriut
me ia z$ue. jnnii gjurma luftimi,
j,rnd shenja hidhnimi
Kot e kani: sot nier; dhe md kot dikojnd djers¤n"' sc jetd e re lindet me vdekje td njeriut.
sa qesharak'*il#
sa qesharak, vdesin
nddr ethe mundimi p6r
me shijue jet¤n!

gota, dojn¤ njd hurm

1^1"j":,1i"¤fte
por pah! bie nd tok6 gota,
t6 vet¤m...
thehet n6 nj6 mijd copa
shuhet drit' e slnit, vclesin
njerzitt,etshem.

24

2S
 VllrSI{TA NE PARAKALIM

ftyra tona.
\';r,:,lrli.i ni-'natyrd dhe vjeshtd nd¤r
r\l,,lrrrrr ere! e mekun, lengon i
zymtd dielli,
RIMA E TRETUN |,,n1',orr shpirt' i smun nddr krahnore tona,
rlr rtllrt't jet'e vyshkun nder gemba t¤ nj6 plepi.

/eta i kaloi si nje got¤

shampanje.
Npijyrirt e verdha lozin nd vallen e fundme -
(rllr;hire e marrti e gjethve qe nj¤ nga nj6 vdesin!)
Nett i goi ner shtreten
mbi gii te grave, I ,r'zirnet, andjet tona, deshirat e fundme
td cilat e deshtdn
for rrt,piir balta tE vjeshtds nje nga nj6 po shkelin.
sesa prir turrru-ir,""t;
Dhe syparja ra...
ilif*ffi:r*
protagonisti
vdiq... N;t. lis pasqyrohet n¤ lotin e qiellit,
Irrrrtlct dhe pdrgjaket nij pasion tE viganit:
Por nuk vdes shampanja! "f clit! due!" - e frym¤ merr prej fellit,
Jetd uner
',i :itrrhi shkyn ajrin... por nd fund ia nis vajit.

U linddn milionet
me miliarde ddshira I )lrc m'at vaj bashkohet horizont' i mbytun
Kuj t'i ltishohet radha rrrirnjegull p¤rpise. Pemdt degdt e lagun
kur nuk ka batalla? rrrc vaj i mshtjellin nd lutje - por kot! e dinr!, t6 fikun,
:,(' nestir do vdesin... Vall! A ka shp6tim ndokund?!

do td ketd Karrnera
Lor
o.l.: dg td ker6 poeren,
g7rthashtu dhe priftdn. Ml lirngjehet syni, mall¤ngjehet zemra
I

n'oren e vorres¤s, kur heshtin damaret,

r, vorri naltohet n6n qiella ma t'epra
Prifti ka per t6 thand: nrc klith¤m d¤shprimi qd nd dhimbd td madhe zvarret.
ku do td shkojd
ar qe e goi
,^"1::-rt njd gotd shampanje Vjcshtd nd natyrd dhe vjeshte nd¤r ftyra tona.
e ku ai me t6 thyeme liiinkoni d6shirat fdmitd e jetds sei varfun;
dhambe?
liirrkoni nE zije, qani mbi kufoma,
tliistolisin vjeshtdn n¤pdr gemba td thamun.
26

)1

RIMA E TRETUN
Jeta i kaloi si nje gotd shampanje.
Nett i goi ndr shtretdn mbi gji te grave,
t¤ cilat e deshtdn fort e ma fort pdr pare
sesa per kafshimin e tij te dhambve.
Dhe syparja ra...
Protagonisti vdiq...
Por nuk vdes shampanja!
U linddn milionet
me miliarde d6shira
Kujt'i l6shohet radha
kur nuk ka batalla?
Por do te ketd Karrnera
dhe do t¤ kete poet¤n,
gjithashtu dhe priften.
Prifti ka pdr te thand:
ku do te shkojd
ai qE e goi
jettrn si nje gotd shampanj¤
e ku ai me td thyeme dhamb6?
26
VIESHTA NE PARAKALIM
Vjesht6 nd natyrd dhe vjeshtd nd¤r ftyra tona.
Afshon ere e mekun, l¤ngon i zyrntE dielli,
li;rrgon shpirt'i smun nddr krahnore tona,
,lridhet jet' e vyshkun nder gemba td nj¤ plepi.
Ngjyret e verdha lozin nd vallen e fundme -
(rlrishire e marrii e gjethve qe nje nga njd vdesin!)
( ii;zimet, andjet tona, di:shirat e fundme
niiper balta tE vjeshtds njd nga nj6 po shkelin.
Njitlis pasqyrohet nd lotin e qiellit,
Ir r rrtlet dhe pdrgjaket nd pasion td viganit:
"f ctd!
|et6 und due!" - e frymd merr prej fellit,
,,r :;ttrhi shkyn ajrin... por nE fund ia nis vajit.
I )lrc rn'at vaj bashkohet horizont' i mbytun
rrri rrrjegull p6rpise. Pemdt degdt e lagun
rrrr, vaj i mshtjellin nE lutje - por kot! e dine, td fikun,
.,r' rrcsdr do vdesin... Vall! A ka shpetim ndokund?!
lr l, liin gjehet syrri, mall¤ngjehet zemra
rI
rr'oliin e vorres¤s, kur heshtin damaret,
,' r'orri naltohet n6n qiella ma t'epra
rrr,. klithem d¤shprimi qd nd dhimbd tE madhe zvarret.
V1r,:,lrtii nd natyr6 dhe vjeshte nddr ftyra tona.
lirirrl.orri di:shirat f¤mite e jetds se varfun;
rr,rrl.rrrri nE zlje, qani mbi kufoma,
'1r'
',lolisin vjeshti:n ndpdr gemba t¤ thamun.
27
 KANGA SKANDALOZE

Njd murgesh¤ e zbet6, qe bashk6 me mkatet e botes

bar dhe mkatet e mia mbi supat e vet td molisun,
mbi supat e verdhd si dylli qd i ka puth hyjnia
- kaloi rrugds s¤ qytetit si ejll i arratisun...

l(IiZIGNATA
Nj¤ murgeshd e zbet6, e ftohtd si rrasa e vorrit,
me sy boj hini si hini i epsheve td djegna te gjalles6s,
me buzei t¤ holla td kuqe, dy gajtanapshertimet q¤ mbysin N,r shprehun t¤ ngushlluem gjetme nd vaj"'
- ma la der'vone kujtimin, kujtimin e ftoft¤ t6 kales6s. jt'rimet i morme nd Paj¤
l\4

nrr' jctii... se kjo botd mbar6

Prej lutjesh (jo tailse!) duel dhe n6lutje prap po shkon...
Lutjet i flejn6 gjithkund: nder sy, nder buze, nd6r gishta.
Pa lutjet kushedi, g'fat do kishte?
e saj bota,
Por dhe nga lutjet e saj ende s'i zbardhi drita.
O murgesh| e zbete, qd Eon dashni me shejtdnt,
qe n'ekstazd para tyne digjesh si qiriu pran6 lterit
dhe ua zbulon veten... Smir6 ua kam shejt¤nvet:
Mos u lut p6r mue, se due pash m6 pash t'i bijferrit.
rr,ltir gji t'Univerzumit asht njd varr6,
l..rr tlenia e diinueme shkrrahet rrshanti
nr(' vullnet t¤ ndrydhun nd grusht t¤ nj¤ vigani'
Njtr sy i stolisun me lot tE kulluet sd dhimbds sE thell¤
nrlrit nga skaji i mjerimit,
,. k,riherei njd refleks i nj6 mendimit t¤ hiedhte
vclon rreth rruzullimit
,,lrlrimin me gjetd mnis s¤ vet td mnert¤...
I'ol kreu varet, syn'i trishtuem, mbyllet
.' nl3 qerpiku njd lot i kjart' shtyhet
r r, rkrrlliset nga ftyra, bie nd tok¤ e thrrimet,

l rrtliir thrrimet e vogla td lotit ka nj6 njeri lindet'

',,,. ili prej {me n'udhd tE fatit t¤ vet niset
Und dhe ti, murgeshE, dy skaje po t6 nj6 litari,
r,r,' :rlrpresei nd ngadhnim ma t6 vogdl, p¤rshkon td gjitha viset
td cilin dy tabore ia ngrehin njeni - tjetrit -
l.,rlr rrirg6t jan¤ tE shtrueme me ferra e rreth td cilave shifen
lufta asht e ashpdr dhe kushedi ku do t¤ dali,
r r )r r'('t t6 shp6lam6 me IotE e td marrdt qd zg6rdhihen'
prandaj ngrehet litari dhe pdrplasen njerzit.

28 29
 FRAGMENT

Nga mshira e parnshirve

lypsi i vogel gjallonte.
]etdn e rrokullonte SHPIRT' I RI
n¤p6r udha t6 ndyta
n6pdr skaje t'errta,
ndpdr pragSe te ngurta, tilrqiponjd me krah te thyem! Vall, shpirt i plagosun!
nd¤r besime t6 rrejta. Shpirt! aht i kulluet! dhimb¤ gjoksi td brengosun!
Por nj6 dit¤, kur mshira e diellit shteri, Vnll, shpirt i therun..' fli e nj¤ lterit td ri,
ne gjoks ndjeu si e theri vnj' i njd skamnori, td vllaut qE heq zi'
nje dhimbe e re - qi_i mnia
e pdrfton nddr flia
tii skamit. $hqiponje me krah td thyeml Vall, shpirt i molisun!
Dhe - dje lyps i vog6t, Qirnrlro! Q¤ndro krenar! mu si njd zot i stolisun
por sot diEka tjeter - nrc cliell t'artij nd ball, me qiella t'azttrta nd sy" '
si ahmarres i vjetdr, Qtlndro! si vaj skamnori - ende ka frym¤ ne ty'
nje fjale td randd mendonte
bot6s t'ia dikonte...
Fytin e gdrdhishte O rhpirt! Pdllumb i gjor¤! Lajm i idealit td ri"'
fjaldn pdr me nxjerrun [hgrile shegjet¤n nga vetja, e rishtas, me dhimsuni
q¤ mnia e kish shterun flutro mbi val6t e jet6s e fjal¤ ngusNlimi p¤shprit,
dhe qe n¤ gjuhe vdiste... tlri.rro plagat skamnorve e shpresdn nd jetd ua rrit'
Por i hutuem, mbet ndejun
n¤ kryqzimin e udhve.
Rrotat e aufue Itnr lrcsht, shpirt'i goditun, fellt6 hesht nd pikllim,
shpejt mbi te kaluen I rlhimbset vetja shpirtit. '. o vall, se q'idhnim!
dhe e... qetsuen. Shlkon botdn skamnore, plagdn shikon me sy
¤ krtii xhevahiri derdh... o vall, u fik njd hy!

30
31
 MOTIVET

A nd6r kujtime t¤ shkimuna

asht motiv, i njti vjershe?
nder kuirime t¤ bardha t¤
k11.1e1erplor6 me *uure
fd*;;;;iisj,.,"
uot",riiirln*n"
ni! ddshird, shpresa e t,ambla
ur,arri*"2 I'lrs[-[A E FATIT

Anddr kujtime t,afeirme td

djaldris vullnuese lJ,r shtypi fati e na bani krymba
ashmotiv, i zjarrt|i n;e qerJf,e
me rime tingllueme e shprehje
aast Liu, rr,' kcnsit dykamb6sh qd zbuluem hy'n
plot lumni jerese dhe
nutr,llr", r.rllrt' aQ ma tep¤r e ngatclrruem ny'n...
snir"r;lh.';t"i ',lrpirtent tond skyftera deshen tE bahen p¤llumba.

Nddr ftyra tE zbetatd grave

te! mjerueme, llilini, mor skyftera! Pse td baheni p6llumba?
qti enden dhe n6n6r pr'agSe,t,,,
r'rrutirr, lypin, l\lizat e parajsit n¤ jetdn mbrapa vorrit
nder ftyra u shkirra'itni ;"lermallueme
r.rja l',rrr0 me iu m6rzitun * dhe mandej prej zorit
me vaj, me ankime qd
der ";".J
qiufte nyilr,; ,l, r tii pelcisni".. Prandej: pse t6 baheni pdllumba?)
"e

ntipdr ska;'6 t,errta, ku

shunglion zgdrdhia li,rt i vnd mizor - shpatd e Damokleut.
me neveri, n6 td cil6n tregoli'et
i *i.ri, iii vall! Te gjitha p¤rpjekjet na ddshtuen n¤ terr?
td cilin ndiek e shogia,
i b]ri dhe lr jcta na bahet ma zi se sketerr¤.
- nir revolt aty krijohet moto _ ";il'
pur_Lauri, It; vdrtetat, as rrenat, s'i ndihmuen Dheut.

ndp¤r skaje t¤ mfshehta

ku droja ka mrizin
e qetsia shtrohet tue p6rpim""l"t* " lt: vertetat dhe rrenat? - Xhevahirdt e gmuem.
_ Mt'ta kur tti duesh e shet dhe e blen botdn.
aty bashkd me tradhti
*tti,ri ntlio l'or rnos mendo se me ta do t'ia ndreqish rrotdn...
e pena e poetit me t¤
zhvillon "e
vjershdn. Io se i pdlqen jeteqale me shkuem.

Cjatd jetesds sti nieriut

motivet te gjitha ngjyrash Me galue n'an¤ tE diatht6, me galue n'anij tii majt¤.. .
pu pramun. po *;ri", i mbrame!,
iT9":." n6 fantazi
r tmerrte "J:e ".jr, Si paljago i gjord qd kah t'ia mbaj¤ s'di,
t nrbasi kambdn e theu n'akrobaci -
nje hij. - k;q._ ;; fffi;;jTn"1".,:#- rtnuui,' ;et'e tij asht helm pa asnjd pike mjalte.

32
33
 ITANGI]T E PIJNNPIMIT

I.,ANGA E PERNDIMIT

l Fdrndimi, kangd njeriu ti! dehun nga besimi ne vete.

.rrrud
I .rrrsa e tij njd fe tjetdr, me tempuj td tjer6, me meshe solernne,
I rr prej mdngjesit deri nd mbramje shkrihen ndjesitd, trute njerzore
rr',rP1)[ss2i]n e hekurit; shpirtdnt piirshkohen ne! tymnore,

t,' r'ilat nd fishkllim i pdrqeshen zotit td vjetdr edhe qiellit

r' nrc rts td ndyt' tymi td dendun ndrigimin ia vrasin diellit.
Pdrndimit td mrekullushdm'. .
l;r, t jcter, fe e qmendun e
I llizaltuem shklet, njeriu nE delirium td pakuptuesh6m.

I )riqjon zanin q'i thoti: feja. Plagos qiell6n, e shpon token,

r .;lrkyn horizontet e bardh6, zhvesh natyrdn - ia heq kotll6n.
krrlt' i tij - kult i zhveshun! Nuk ia bren ma trutci enigmi -
1' varros, mbi varr ia vd nje shej p¤rbuzje o nderimi.

l...rrrgePdrndimi, kangt! njeriu tti dehun nga besimi nei vete...

l\,rnga e tij shpres' e bukur, me flatra te nj6 tjetdr iete;
nti te cilen dielli do ndrrojd udh6n: ka pdr t'u lind¤ nga P6rndimi
lror deh! nga lumnia tash humb koki:n rruzullimi.

Mc njd "tango" qejfi tash ia ngatrron fijet zotit t6 vjetiir

[ir rrr¤ ia skandalizue td birt¤ besnikii n¤ planetd t¤ tjetdr.
Qast shlodhjeje. Migjeni i fotografuar l..ange P6rndimi, kangil njeriu td dehun nga besimi nii vete...
nga miku
"" i tij
Ceg Kodheti (Marubi). bnr.rae" jsji. I t' td ddgjojm¤ kangdn qE mshtillet nil shlft.rng' avulli nd pika djerse.

34
35
 Ii^NGi] NE VETE

hANGii wE vrrr
Vr.r i lryn pa mshird, si veri qd frp,
SHPIRTENT SHTEGTARE ,llr,, si hajn n¤,shtdpiat e kojshive hy.
-
c, ll rcpi:r qudi
lr,l.r kojshit e mi
Mbram¤ njd erd q'r r i re e presin... megjithse nuk asht dit6
acar frlni nga ana e rr
vere
"_l:ha"_ _
i shkundi shpirrdnr maleve,
tgne Uurnie _E gJerhd *1, rri! gjuhd td huej i thond: mire se erdhe!
r muer andei kah re kdsaj vjeshte
n¤ p6rndim, ku shtret
h]:i si te per-jardt ua tdshon zalteve
-lt"tl, ,i_,ti*"iirir-u",r,.pamundsin.
" e vet. Vr.r'i fryn dhe me acarim u premton pallate t¤ kristalta
hrjr;lrive t¤ mi q¤ ua kande shum6 andrrat e thata -
Enden shpirtdnt tond-ndp.r rllr,. rr thotii k¤shtu:
vise t6 perndimit td mrekullueshcim, ellr'lijyshnit e ju'
bajn¤ t6 fala dhe mg
ttrlne
nddr fluide te """;;";unrlg.r..."rrl
e t¤ pdrrrim. r1r'rri;fatosa t¤ vdrtet6 dhe u ban6 flija
e me nj6 credo gdzojne
rr"t".iita )ianmit- adhuruesh.m pr.r l(: dhe atdhe dhe i merituen k6to premtimet e mia.
qielldn;"-;;;; e rii rymuem...
Itlrc kojshit¤ e mi qe i kam farefis,
nd td cilen, diku nd skaj
merimanga fatin i trillon rrl|,rl e stergjyshnave meleza dhe t¤ let6,
vetes dhe njerzis poshtb,
qe au_iet irr"nr" llll),1 dond me mbetii,
(si td rrahunt tromoete
nd^vorres6) _niirru llll),1 td v¤rtet¤
e thrret kumbon, tue qa, kumbon
r"u.itnol.,,iJ"irj,#;k6ilim rrr,',rtdhe e f6 nd¤r andrrat e thata
"
r1r. l'i meritojnd premtimet e kristalta.
si njd fsham shkyn ajrin.

Shpirtent tonei me ni9 Vcli fryn pa mshir6, si veri qE fryn;

tragjike ato vise i duejn6,
{aSfrni
n'etelr t6 kuiluet u u4ne llrriiia mbylla der6n teme me reze mos t6 hpr
fii
"di;;il;;;;-"
E nd nesdrmen fatale'ku"d.rd;;-h;zonr te hotra. nrl rna fik¤ k¤t drite,
...shtegtard me njolla... nrr, rna ngri k6t shpirt,
td m6rguem,,f,pirte.,i ione
n,origjine po kthejn6. nr(, rna dridhd pdr ndjesin¤ tjet6r,
ur(' ma joshd me anderr te vjetdr.

36

37
 hilN( lilT E RrNrSil

Fhr r nza PRANVERoRE

, erdhi...
ll r,' 1'1,111Yg1'a
fui,1,,'r llyrir tona rrdshqiti nj6 gdzim
tllr,' rr,lril zemra tona ngrehi njd fol6
F lfr' 1,'lt' t' bukur, e njd jetit e re
flr, ,l' '',lrira te shumta po buzqesh n¤ lulzim.

,llr,, l.rllndysha erdhi...

rl .lr;,rrli n'ekstaz6, nd hovin e shejt shtri,
llr' , 1,'lliin rroket, me diellin puthet,
dr t,llr,'rr l<rahtit ne hare - mandej poshtd versulet
l'l ,ilrrrltre ne cicrim pdrshndetje nje mije.

Ir rr rrrl.on bylbyti...
r

lirrll{'t,rr prlot magji nd gemb td trandafiles,

llii nl(' l('rnpo te marre pdrkdheljet po shfre
a'l,rrrr',,r kumbuese, kang'e tij pa fre,
ilr,lrl ',r l<rrnge! Orfeji ndiir telat e lir6s.

llr, ' vcsd shkdlqen.. .

,

tr, r rt',
l)ike t'argjent pasqyrohet jeta
Ir'r lrr',;:;rr si andrra dhe si vijzatimi
Irrlr.r trrirt ehylzin;rit, kur shpitrthen agimi
r, r r,','('l e arta rreshqasin nddr fleta.

r I I rr' pranv¤ra erdhi...

N,';,,,; ftyra tona rrdshqiti njd gezim

Dordshkrim i poezis¤ ,,Malli rllr,' nrldr zercla tona ngrehi njd fole
rinuer,,.
l rr1,' jt'te e bukur, e njii jetd e re
rrr,. ,liishira td shumta po buzqesh nit lulzim.

38
39

ffironuiridiil#,,'*-"',...-*'... .
 Ii^NGi]T E RINISI]

I I(STAZA PRANVERORE

(Ihe pranvera erdhi...

Ntiper ftyra tona rrdshqiti nj6 g6zim
, llrt' nd¤r zemra tona ngrehi njd fol6

,' rrjc jetd e bukur, e nj6 jetd e re

rrrt' deshira te! shumta po buzqesh nE lulzim.

,I erdhi...
he dallndysha
n'ekstaze, nd hovin e shejt shtri,
',r sl-rpirti
rrrt' qiellen rroket, me diellin puthet,
,lridhen krahtrt ne hare - mandej poshtb versulet
l'rr dhurue ne cicrim pershndetje nje mije.

.triumfon bylbyli...
k,rngetar plot magji ne gemb te trandafiles,
rri: nje tempo te marre p6rkdheljet po shfre
,' l<anga kumbuese, kang'e tij pa fre,
,rsht si kangd Orfeji nd6r telat e lirds.

.. .dhe vesa shkdlqen...

rrC njd pikd t'argjent pasqyrohet jeta
liirheqse si andrra dhe si vijzatimi
rrder oret ehTr1zinit, kur shp¤rthen agimi
r,' rrezet e arta rreshqasin nddr fleta.

...dhe pranvera erdhi...

Neper ftyra tona rrdshqiti njd gezim
tlhe ndi:r zernra tona ngrehi njd fole
c njd jete e bukur, e njd jet6 e re
rne deshira td shumta po buzqesh ne lulzim.

39
 DY BUZE

Dybuz| td kuqe,
dy ddshira t¤ flakta,
q6 afshin ma thithdrU
gdzimin ma fikdn,
si fantazma ikdn
nd6r do bota t6 larta...
NET PRANVERUER
Dybuz|si t¤ pdrgjakta,
dy ddshira te flakta,
kang6 n¤ buzd e me hove tE reja
qe afshin ma thith¤n
rgjue agimi pranveruer,
nd buz6 kur m,u njitdn _
lisinat e hjedhta ka zatet¤ hareja,
andjet m,itrazuer:r,
zemrdn ma tdrbuen, n'argjent shkdlqejnd brigjet tdrthuer.
trunin ma helmuen
e n¤ fund u meirguen...
Me kangd n¤ buz6 u zgSue agimi
Dybuzd te kuqe,
dhe ia kdndoi kangdn diellit t'art
bukuri fatale,
rrezash purpure dhe jetddhurimi
t¤ nje grueje stelrzane
me kaltrinat e thellta nd qielld t¤ kjart¤.
nj¤ pranverd t6 tan¤ m<!
morne
njd pjes6 zenue md nxorne,
{he gdzimin ma vodhne... Me manushaqe nd buz¤ e me andje nii zemra
Ato dy buz6 td kuqe
vajzat si biluri nd¤r kopshtie td gjelbra
dhe dylotd te mia
dihasin aromat, qd lulzimi derdhi,
qend shenjat e dhimbjes
kur m6 vrau bukuria,
kur m6 zu dashunia
me gji id paprekun, ku dashnia sosii
e m6 dogji rinia.
me fletza trandafilesh qd flladi sjeili
dhe adhrojnd pranverdn me nj¤ apoteozd.

40

4l
I--*!F*-r!ris---
 Z. B.-
lI silf A

Buzmramja u dridhte nder afshet e

mbram¤
tEdiellit petrndimuer Hr r r'', ( lii te ndesha n¤ ditn e fatkobit tem,
me kuqlim e tisa purpuer, rt l,r u l,r njellte e syt shikojshin zi
me kaltrina t6 kullueta n6 qielld e n6 Itrllt,;,,lrc veten se dhe und jam fli
sy tand...
ku nd fund u pasqyronte njd dashni u i.r*u trlc rrrljt'si
si vegimet e fatbardhsis nii limd, lr
mbi td cilin terthuer fluturon nje pellumb
dhe gdzime te!pamatna gugon pa pra.
Zojushe, q' at buzmramje,
- (l'u ndeshme ditn e fatkobit tone
| 1',rrr,,,
un¤ andrroj me andje lsttrrr ;riir zemdr edhe ball p.r ball
dhe me njd dashni te pastdr I nrll{,:;ilai n'u shprehdn me mall
ata dy sy tuej t6 kalttrr,
q6 m'u falne let6
me nj6 shikim diskret.

f llrr, krishtu nd rrug6 td madhe e shitme zemrein tone

lrl|r ,,r't' vetem nj¤ td perqeshun dhanti p6r t¤
t1e
p ,,1 I r rc rr td k¤naqun e tu' u g6zue pse
r
-
lr,ur'' nrfshehsinatintime ti! kdsaj jetesds son6.

I n,r, ,lhe njddhimbe td sinqertd tue ndij6,

ndrydhun si dy femij¤
I rrr';:;lrirn me zemelr td
lr' lrrrrnbun nder vise te hueja nateln, vone,
ri linr(', q'u ndeshme nd ditn e fatkobit tond.

-
Zonjushiis Bojka. (A.C.)

42
43
 Z.8."
Buzmramja u dridhte ndttr afshet e mbrame
tediellit perndimuer
me kuqlim e tisa purpuer,
me kaltrina t6 kullueta ne qiell6 e n6
ku nO fund u pasqyronte nje dashni i.r*"
si vegimet e fatbardhsis n6limd,
mbi te cilin tdrthuer fluturon nje pellumb
jh3 Sizime t¤ pamatna grrgor, pu p.u.
Zojushe, q' at buzmramje, -
unii andrrojme andje
dhe me nje dashni te pastdr
ata dy sy tuej t6 kalt6r,
qei m'u falne let6
me njii shikim diskret.
-
Zonjushes Boika. (A.C.)
42
@
Nt)t,sHIA
t I r'r u('z qtt tE ndesha nd ditn e fatkobit tem,
I rrr 1'r'11j3 njellte e syt shikojshin zi
,' rr,ljcjshe veten se dhe untt jam fli
sy tand...
l'. rrl('ltdtesi
" ',rlr
{ I 1'r uc, q'u ndeshme ditn e fatkobit ton6
.'r'nr(;l' p¤r zemer edhe ball p6r ball
,'rrr ljt'site n'u shprehdn me mall
lr,. rr j[ vail':
.,.r lr,rll...
I tlrt' lceshtu nd rrugi_- td madhe e shitme zemren tone
rrlr'r'zve qd vetdm njd td pdrqeshun dhan6 p¤r t6
,' ,;lr kuen ttt kdnaqun e tu' u gtizue - pse
| ', r nii mfshehsinat intime td kiisaj jetesi:s son6.
I rrl, dhe njd dhimbd te sinqertd tue ndij6,
r rrt'jshim me zemclr td ndrydhun si dy f6mij6
It; humbun nd¤r vise t6 hueja naten, vone!,
r) l',rue, q'u ndeshme ne ditn e fatkobit tonir.
43
2"8." NDESHIA

Buzmramja u dridhte nddr afshet e mbramt! O grue, qb td ndesha nd ditn e fatkobit tem,
te diellit p6rndimuer kur prirja njellte e syt shikojshin zi
me kuqlim e tisa purpuer, e ndjejshe veten se dhe und jam fli

me kaltrina td kullueta nd qielld e nd sy tand.. ' td njd ndjesi

ku nd fund u pasqyronte nj¤ dashni e lume si ti.
si vegimet e fatbardhsis nd IimA,
mbi to cilin tdrthuer fluturon nid p¤llumb
dhe gdzime til pamatna gugon pa pra. () grue, q'u ndeshme ditn e fatkobit tond
Zojushd, q' at bttzmr amje, zemelr per zemer edhe ball pdr ball
un6 andrrojme andje c ndjesitd n'u shpreheln me mall
dhe me njd dashni trl Pasttir rne nje vall':
ata dy sy tuei tir kalter, sa hall...

qd m'u falne lettr

me njd shikim diskret.
l)he kdshtu nit rrugd td madhe e shitme zemreln tond
rrjerzve qd vet6m njd te pdrqeshun dhanii p6r t¤
t' shkuen td kdnaqun e tu' u g6zue - pse
l,ane! mfshehsinat intime t6 kdsai ;'eteses sone.

l' na, dhe nje dhimb¤ td sinqert¤ tue ndij6,

vrreishim me zemelr tE ndrydhun si dy femije
Iri humbun nder vise te hueja naten, von¤i,
( ) grLre, q'u ndeshme nd ditn
e fatkobit tond.

-
Zonjushds Bojka. (A.C.)

42 43
rufi NarE
I,UTIE
Grue a hyjneshE, e mbdshtjellun n'errsi tri natds,
zbrittnga sfera td panjoftuna nd¤r odat e mia
dhe u shtrue njd fllad, nj6 e kandshme ndjesi, Ic lutem, o perdndi,
nj¤ heshtje parathanse zemr¤n don td m¤ p6rpij6.
l,t!r njd simfoni
Vetdm qE ora k6ndon kangdn e thjesht6 t6 natds rnc tinguj t'argjantd
- jo - jo! dhe diku larg dEgjohen tingujt e kang¤s. ,'irkorde t'arte.
Grue a hyjneshd m'erdhi nga gjin'i errsiniis...
Q6! frymdn ia ndjej dhe zemrdn qd rreh prej fellsinds.
Buzlt e njoma t¤ saj, Iiilutem, o per¤ndi,
Syt e zez e tE mdhaj
lriir nj¤ simfoni *
me harmoni vijash t¤ bindshme
l,krt dashuni
premtojn6 njd dashni t¤ hijshme li; nxehtii si te vasha gjitd
(ashtu dhe akordi i heshtjes krrr vlojnti ndijesitd.
frytin e amb¤l te marrveshtjes).
Dhe njdmend! At nat¤ vallzuen ndjesit e jona
m6 njd valle ddfryese, pa marrun frym6... li; lutem, o perendi,
I'iir nje simfoni
Iritl¤frejn¤ lumni
l'rr u perkunde! n'ani
lribukur t'andrrimeve
lii l(alter, ku te fantazmeve
i,rrzet rnr! tdrheqin zjarrt|
i' rne digjen syt e flaktd.

Iti lutem, o per¤ndi,

I'i'r' njel simfoni -
i' kurr, e kurr ma mos td zgfohemi.

44
45
 Por befas, td njd jones s6 panjoftun tingllimi,
sd cilds asht te hyu i bukuris trillimi,
krahnordt n'i pdrkdheli dhe n'i piskoi zemrat,
gjat¤ korrizit td therm¤t zbresin fill te themrat.
- Qashtu vuejm¤, d¤frejm6...
Jetdn adhurojmd,
nsa drita shkdlqejn¤
zojushdn shikojmd
dhe n'andrrim vallzojm¤...
I{ishtas, me plot dashje, vallet ndiqen, ndiqen...
Vash e djal¤ pdrputhen
MBAS TRYEZES mbrend dy zemra digjer;
por me u puthe - nuk puthen!

Ni¤ grupit
Kdshtu ne td rinjve na kalon nata:
Prand tryezds mermer - falso, me gotd t6 plotd a boshe,
me kujdes td madh ndejun (si e lyp dans - edukata);
td ngrehun, td ngrim6, td stolisun
e ftyrash td qindisun
me puddr, karmin... jo? - por me p¤rshtypje td mir6
qd na e sjell zojusha e bukur dhe me hir
tu'na buzqeshd ambdl, buzdsh td kuqe si gjaku,
nsa gjit' i majen, dridhen - ftyru kuqe! zbehet...
e nd secilin prej nesh nd fund ka nje shpresd k¤ndedhet
dhe na shtrdngon laku...
-Qashtu ndej6, tu'evrejtun, gojmd biseda t¤ ndryshme
serioze,t'!rta, por ma shpesh td dyshueshme,
me gjuh6 td bukur, td zgjedhun, mbi ngjarje t6 ra flasim
e prej njd d6shir¤s pa mshird te gjith¤ p¤lsasim.
Ngushllim! - se zonjusha na i din mird hallet,
prandej aq me andje, bukur, kdrcen vallet.
Jonet muzikore derdhen, rrkaj derdhen,
l¤mojnd ata qd nd valle sjellen, nd hare sjellen,
ldmojnd tryezen, gotat, veshjet tona, ndjenjat
e fantazis son¤, i hapen ylber - velat...

46 47
 FIIDHET E PERHIDHET
MALTI RINUER
Hidhet e perhidhet nE shtregull¤n e fatit
djalosh'i Arbdnis. V,rlet muzikore fluturojnd nga pdrndimi
Hidhet e pdrhidhet n¤ ptirndim mbrapa rnalit '.lrkrepen e pdrtrihen
me hovin e rinis pirr muret e dhomds seme/
zogu i liris! ,',llre mandejdridhen
Nd shtregulldn e fatit, nd6r kdto fluturime rrrbrenda nti zemrrin teme
ma shpejt i rreh zemra edhe merr drithtime ,llre zgjojnd ndijesina qd mblue ka hini.
se qiellat e hueja premtojn¤ gdzime t,ambla
n6pdr shkalla td hueja, n¤n t6 ngjyrta llamba
premtojnb hlnizimin ni! vallen e ddfrimit; Ntlijesit¤ e mia me valdt muzikore
femdn - mashkull rrokun si dy vet6 q6 mbyten :,lrkdmbejnd puthje td nxehta
kin p¤r te mbramen her6 qindenjd herd p.rihen l)()si dy dashnor¤
e mbrenda krahnorit gati t¤ p6lsas6 zemta, ,'Pa mshirii shdgjeta
nsa majet e k6pucve shkarravisin germa rrrii ther n¤ krahnor
td tan¤ naten e lume deri nd td lem t,agimit. ltlhe mci merr malli pdr jetd ma gazmore.
Pdr njenin ky gdzim, p6r tjetrin glzimtjeter...
ndoshta vllime librash, atom ose kompas
-
fund'i fundit shkundet ai djalosh i vjeter l\4irlli rinuer pdr jetd ma shkumbuese
nga melankolia fillon t6 vuejd pa masd. llt'n pa fat nii mue,
Dh'atirherd naltmadhnia e tijmbret Dyshimi rrjt; tingull pdrndimi
futet n¤ zemer, ne! tru, n¤ jet¤n e t6 riut ,r:;lrt ngushllim pdr mue
mfshehtas fillon lojdn tinzake, si krymbi I rrl m¤ mshtjell mashtrimi
nd thalbin e moll6s... e syni i t¤ riut rnt' rnelankolin¤ e vet aq trishfuese.
merr hijen e vendit, hijen e nj6 murit
mbrapa te cilit rrahin zemrat e makinat
rn'i krijue jete td tjetdr, njeriun e gurit... I rrrgujt miqddashds, qd nd dhomdn teme
...po, nj¤ ringjallje mbi t¤ vjetra kalbsinat. rrri; falin rytmin
Syn'i t¤ riut muer hijen e atijmurit. ,' rrje dansit t¤ largdt,
Hidhet e p¤rhidhet rnii kujtojn6 perqafimin
zogu i liris, r.r,rltav¤ tE shkathdt
por dhe bjen ku lidhet djalosh'i Arb6nis. ,1'' sjellen hirshdm ndp6r drrasa t6 gddhenme.

48 49
 I(ANGET E FUNDIT

NJii NArE rn cIUME

A. SH.
I'lk drit¤! Pak dritd! Pak drit6, o shok, o vlla.
l'i; lutem, pak dritd n¤ k¤t nate! kur shpirti vuen/
I'rrr td dhemb e s'di q'td dhemb, e syni gjum nuk ka,
rrrren nuk din q'urren, don e s'din se q'don'
*
I'.rk driti:! O burr6! O hero! ngado qd td jesh!..-
Iturr¤ qd shkatrron edhe qd nddrton s6rish!
I'ak dritd vetelm, t¤ lutem, mshir6 tE kesh,
r;t'do qmendem nE kdt natd pa gjum¤ dhe pa pish6.
C
()l'r! ta kisha pishdn tti madhe edhe t¤ ndezun!
Me flakdn e pishds n¤ qiellin e ksajnate
\, t,r shkruejshe kushtrimin... Ehu Burrd i tretun!
I l)o ta shifsha vallen tande nE majd te nj6 shpate.
/; l'or pishd nuk kam e vetdm jan¤ burrat, shok6t...
l)erg;'em n'errsintl pa gjum6 dhe pa drite...

L Askush s'md ndigjon, girren kot md kot...

I lesht more, hesht! por qindro, o shpirt.

k¤ndon dhe thotd se asht af6r drita

\ Kur ti k6ndon thon6 se asht afer drita...
Autoportret i Migjenit dhe profili i pushkinit, vizatuar
nga Migjeni n¤ njd fletore shdnimesfu 1932.
50
( ijeli
Gjel, rren a s'rren? cila asht fjala e jote?
I'or un s'besoj sonte ne fjalet e ksaj bote.
*
Iliqmuni qafe, mendimel
O jastdk ty td rroki, tE pdrqafoj si shpdtimin,
rne fal atd qe due: gjumin dhe andrrimin
c dy buzve qE pdshpdrisin ngushllimin.
,
51
 VUEITJA

Ka do dit FRYMZIM I PAFAT

qd po shof fare mir6
r:. ri."Fu.ylejrja syt po md madhohen,
ndpdr ball dhe ftyr6 rrudhat po Frymzim'i em i pafat,
m6 shtohen qd vjen e me djeg
e si buzqeshja m,asht e hidhun... mu nd gii,
...dhe po ndij pdr k¤ po md flet? pdr ke t¤ shkruej?
se si m¤ngjeset e mia pdrse po md ban qd kaq td vuej?
nuki,11g ma mdngjese hovi pse vjen e md djeg mu nE gji,
e pune,
as nd¤rtimi, por td shtymt dita me frymzirn'i em i pafat?
dite
e nj¤ jete qd s,durohet.

Dalngadald po shof l'dr td gjoret? per ata qd nuk kan6 drit¤?

si jeta nje nga nj¤ O frymzirn'i em i ngrate,
secilin ndjesi mjaft me plage qe s'kan sherim,
me tradhti leni td dergjen n¤ mjerim,
po ma vulos Njerzit s'duen ma trishtim,
dhe s'po m6 mbet6 asgja botijs s'ia kande atd kangd td thatd,
qd me u nda thot se mjell nje fard t¤ idht6.
si shej gEzimi.

P¤rpara Far, e idhtd,. ..

far' e idht6. ..
nukedisheojet6, - O njerz te bime nga far' e amb¤l!
se kaq i tmerrt¤ Frig¤ td mos keni, pse njd kang¤
asht grushti i yt mund t'ju theri nd ndjesi,
gdmbyt t'ju kujtojnd zemr¤n n¤ gji
pa mdshir¤. nd nddrgjegje dhe nj¤ dangd...
por ju tJu baje edhe ma zi.
Por kot
n6 pasqyrd po shof
se si nga vuejtja syt po m¤ madhohen l"rymzim'i em i pafat!
n¤pdr ball6 dhe n6 ftyr6 rrudhat
po m6 shtohen, Shporru ktei! Nuk td due!
dhe shpejt do te bahem
S'i due hovet tuqja td nalta,
flamur i vjetruem rts fluturimet... Ndper balta...
i rreckuem tiiditve tona td shklas un due
nddr luftat e jetds.
rrokd me njerzit qd rrok nata.

52
53
 KANGA QE S'KUPTOHET VETMIA

Melodis¤ kombetare M¤ plak m¤rzitja

vetmia md sjell,
t16
pdrbtzja, urrejtja
U vodh kanga nga zenua e kombit, te gjith sendet m'i mbdshtjell
shpdrtheu nd vaj t6 dikuem mjerimit, qtl kam shumd armiq
kdndoi ujen e st! bij¤s, k¤ndoi ujen e t6 birit, td liq
qau jetiin e thyeme nga rrufe e fatit, ne kdto sende pa shpirt.
i mbyti nd lot6 shpirtdnt qe ndjejnd dhimbd p6r t¤ ngratit. Nuk flasin.
As sy s'kane.
Po mue mE bahet
Kang6 avaj? Qd je? Thuejma,zemitkombil se aty jand
ZemEr qii ke vuejtun, qe ende po vuen... vet¤m qE td md plasin
fange a vaj? Qe je? Qe ne ty po vluen? zemrdn.
Mallkimi ndaj fatit q6 ditettl helmuen, Sd paku, td md shajn6:
qd ddshirat e jetds te gjitha t,i gozhduen? - I mallkuem!
Sd paku, ttr m6 tallin:
- I uruem!
Oh - jo! Kanga jote asht shprehje e dhimbsun Sd paku, td md k6ndojnd:
enj6 jetese qE dergjet e dergjet -Iyruzotl \
dhe tu' e dergjd ndoshta do hesht e molisun... Ose t6 m¤ thon6:
- Jeton kot!

54
55

>.----*---
 T6 flasin, td flasin se fjald
ne kdt vetmi me ndigiue.
Ose tE md tregojnd hiitorine
e tyne, autobiografind;
ndo.sht' aty do gjej gjasim
me;et¤n teme pa tingllim
qd nd vetmi po e kaloj _
dhe s'po dij a rroj e s,rroj.
Sendet heshbin. _Sa t6 pamdrshird!
Md bajn6 dhe mue te hesht,n.
pse goje s,kane!
dhe nuk flasiry
aty iand
vetelm t6 md plasin
zemrein teme q6 po vuen
dhe nd merzi vetveten truen.
56
H
due
NEN FLAMUIT E MELANKOLISE
fuf,ire,
Nd vendin tond
kudo valojn¤
llamujt e njd melankoiie
t[ trishtueshme...
...dhe askush s'mund td thotd
sc kt-'turron
nj6 populi qd nddrton
tligka td re.
Aty kdtu ne hijet
c flamujve
mund td shifet
nje mund, nje pdrpjekje
t'madhe pdrmbi vdekje
p6r t6 pjelld digka t¤ madhe,
pdr td qitd nd dritd nje xhind!
l'or, (o ironi)
nga ajo perpjekje lind
vetem njd mi.
I)he kdshtu kjo komedi
rra plas dellin e gazit,
rrsa prej marazit
Pelcasim.
Nti prakun e qdo
\anese
ku ka ndoj shenjjetbse
valon nga njd flamur
nelankolie td trishtueshme.
r
57
 KANGA E FUNDIT-

NOVEI-,AT
Pdrditd shoh qart¤ e ma qart6
dhe vuejthellE e ma thelle.
E QYTETIT TE VERIUT
REFRENE TE QYTETIT

. Fillimi
i nj¤ poezie t6 pap¤rfunduar, deishmuar nga Lrazar slriqi, n¤
hyrdse "Migjeni ynd',, nci ,,yepratd zgjedhura,, fal6n
te Migjenit, Tirane, 1969.
58
59