HAVACILIK VE UZAY BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

MODÜL 10 HAVACILIK
MEVZUATI

10.3. ONAYLAYICI PERSONEL

 EĞİTİM İÇERİĞİ

• BÖLÜM 1 Tanımlar ve kısaltmalar

• BÖLÜM 2 Lisans kategorileri

• BÖLÜM 3 Hava aracı grupları

• BÖLÜM 4 Lisans başvurusu ve uygunluk

• BÖLÜM 5 Lisans imtiyazları ve imtiyazların kullanılması

• BÖLÜM 6 Temel bilgi gereklilikleri

• BÖLÜM 7 Sınavlar

• BÖLÜM 8 Modül sınavlarında kredilendirme

 EĞİTİM İÇERİĞİ

• BÖLÜM 9 Temel deneyim gereklilikleri

• BÖLÜM 10 Lisans tanzimi, kategori ilavesi , sürekliliği ve yeniden

düzenlenmesi
• BÖLÜM 11 Lisansa tip işleme, tip eğitiminin doğrudan onaylanması ve
sınırlama kaldırma

• BÖLÜM 12 Sınırlamalar, lisans ibrazı, shd-t-35 lisanslarının dönüşümü

 BÖLÜM 1
TANIMLAR VE KISALTMALAR
SHY-66
Bu Yönetmeliğin amacı, sivil hava araçlarına bakım yapacak bakım personeli
için düzenlenecek lisanslara ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Diğer bir
değişle onaylayıcı personel olmak için gerekli şartların belirlendiği
yönetmeliktir. Yetkili bakım kuruluşları ile sivil hava aracı bakım lisansına
sahip olan veya sahip olmak isteyen kişileri kapsar.
Tanımlar ve kısaltmalar
• Bakım: Uçuş öncesi kontrol hariç olmak üzere, bir hava aracının veya
komponentin revizyonu, tamiri, kontrol edilmesi, değiştirilmesi,
modifikasyonu veya arıza giderme işlemlerinden herhangi birisinin veya
birkaçının uygulanmasıdır.
• Bakım çıkışı: Bakımı yapılan hava aracı veya parçasının onaylı bakım
kuruluşu tarafından yeniden hizmete verilmesindir.
• Bakım çıkış sertifikası: Hava aracı veya komponentinin bakım sonrasında
onaylı bakım kuruluşu tarafından yayımlanan servise verilmeye hazır
olduğunu gösteren belgedir.
• BKEK: Bakım kuruluşu el kitabı
• Büyük hava aracı: Azami kalkış ağırlığı 5700 kg’ın üzerinde olan uçak
veya çok motorlu helikopter olarak sınıflandırılan hava aracını,
• EASA: Avrupa Havacılık Emniyet Ajansı
• EASA Part 66: Avrupa Havacılık Emniyet Ajansı tarafından alınan hava
aracı bakım personelinin lisanslandırılması ve onaylayıcı bakım personeli
konulu düzenlemesidir.
• EASA Part 147: Avrupa Havacılık Emniyet Ajansı tarafından alınan Hava
Aracı Bakım Personelinin Temel ve Tip Eğitimleri konulu düzenlemesidir.
• Devlet hava aracı: 2920 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendinde tanımlanan araçlardır.
• Genel Müdürlük/SHGM: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü
• Hava aracı: Havalanabilen ve havada seyredebilme kabiliyetine sahip her
türlü aracı
• Hava aracı bakım lisansı: İçeriğinde belirtilen herhangi bir hava
aracı temel kategori ve hava aracı tipi için, bilgi ve bakım deneyimi olarak
bu Yönetmeliğin gereksinimlerini karşılayan personelin niteliğini gösteren
belgedir.
• Hava Aracı Bakım Lisansına İlişkin Hava Aracı Tipleri Listesi: SHGM
tarafından; kapsamın belirlenmesi ve standardın sağlanması amacıyla, hava
aracı bakım lisanslarına işlenebilecek hava aracı tiplerinin belirtildiği ve
gerektiğinde güncellenen liste.
• ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu.
• Kalifiye personel: Mekanik, elektrik veya elektronik cihazların imalat,
tamir, bakım, servis, kontrol veya revizyonlarını kapsayan ve Genel
Müdürlük tarafından kabul edilen bir eğitim sürecini başarı ile tamamlayan
personeldir.
• Modül: SHY-66 lisansına esas teşkil eden sınavlardan sorumlu olunan
ders.
• Onaylayıcı personel: Yapılan bakımın SHY-145 veya SHY-M’ye uygun
olarak tamamlandığını belgelemek üzere bakım kuruluşları tarafından
yetkilendirilen personel.
• Pratik eğitim: Genel alet ve teçhizatların kullanımı, çeşitli hava
aracı parçalarının montaj/de-montaj alıştırmalarını ve öğretilmekte olan
konu ile ilgili bakım faaliyetlerine katılmayı ifade eder.
• SHY-66-01: Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Yönetmeliği.
• SHD-T-35 lisansı: Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Dairesi Uçak
Bakım Teknisyeni Lisans Talimatı’na göre düzenlenmiş lisansdır.
• SHY-145: Hava Aracı Bakım Kuruluşları Yönetmeliği.
• SHY-147: Hava Aracı Bakım Eğitimi Kuruluşları Yönetmeliği.
• SHY-M: Sürekli Uçuşa Elverişlilik ve Bakım Sorumluluğu Yönetmeliği.
• Temel eğitim kursu: SHY-147 onaylı bakım eğitimi kuruluşunda verilen
ve bakım deneyim süresinin azaltılmasını sağlayacak düzeyde teorik ve
pratik eğitimi de içeren bakım eğitimi kursudur.
• Tip eğitimi: Uçak tipleri üzerinde verilen, teorik ve pratik olmak üzere iki
ayrı bölümden oluşan, teorik kısmı teorik eğitim ve sınavdan oluşan, pratik
kısmı ise pratik eğitim ve değerlendirmelerden oluşan eğitimi.
• Yetkilendirme belgesi: SHY-145 kuruluşunun lisans sahibi personeli SHY-
145 hükümlerine uygun olarak hangi hava aracı tiplerinde ve hangi bakım
işlerinde yetkilendirdiğini gösteren belgedir.
• SHY-İPC: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Tarafından Verilecek İdari
Para Cezaları Hakkında Yönetmeliği.
• FL290: Uçuş seviyesi 29000 feet yüksekliği.
• Kategori B1/B2/B3 destek personeli: Üs bakımında çalışan B1 ve/veya
B2 ve/veya B3 kategori lisansına sahip, ancak üs bakımı gerektiren
bakımlara bakım çıkış sertifikası düzenleme yetkisi bulunmayan personeli.
• Cezai sınırlandırılma: Sahip olunan Hava Aracı Bakım Lisansına
yapılacak kısıtlama için yapılan işlem.
• IR (Implementing Regulations): EASA tarafından yayımlanan uygulama
kuralları
• GM (Guidance Material): EASA tarafından yayımlanan rehber
dokümanları
• İş Başı Eğitimi - OJT: SHY-66 Hava Aracı Bakım Lisansı kategori veya
alt kategorilerine, ilk tipin işlenmesi için onaylı bakım kuruluşlarında,
Genel Müdürlük tarafından yayınlanan OJT Kayıt Defterinde verilen ilgili
kategoriye yönelik kriterleri karşılayacak şekilde yapılan işlemlerdir.
• SHD-T-35 lisansı: Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Dairesi Uçak
Bakım Teknisyeni Lisans Talimatı’na göre düzenlenmiş lisans.
• SHT-66L-HS: Dil Yeterliliği ve Hizmet Sağlayıcı Yetkilendirme Talimatını
• SHT-66U: Ulusal Hava Aracı Bakım Lisansı Talimatı
• SHT-66: 30/10/2013 tarih ve 28806 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
Hava Aracı Bakım Personeli Lisansı Yönetmeliği SHY-66’nın
uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
 BÖLÜM 2
LİSANS KATEGORİLERİ
Hava aracı bakım lisansları aşağıdaki kategorileri içermektedir:
• Kategori A
• Kategori B1
• Kategori B2
• Kategori B3
• Kategori C
KategoriA ve B1; uçak, helikopter,
türbinli ve pistonlu motorların
kombinasyonlarına göre aşağıdaki şekilde alt
kategorilere ayrılmaktadır:
1- A1 ve B1.1 Türbinli Uçaklar

2- A2 ve B1.2 Pistonlu Uçaklar

3- A3 ve B1.3
Türbinli Helikopterler

4- A4 ve B1.4 Pistonlu Helikopterler

Kategori B3 maksimum kalkış ağırlığı

2.000 kg veya daha aşağı olan piston
motorlu basınçlandırılmamış uçaklar
için geçerlidir.
 BÖLÜM 3
HAVAARACI GRUPLARI
Hava aracı bakım lisansları uçak tiplerine göre aşağıdaki gruplarda
sınıflandırılır:
1) Grup 1: Kompleks motorlu uçaklar, çok motorlu helikopterler, maksimum
onaylı uçuş irtifa seviyesi FL290 (29000 feet) değerini aşan uçaklar,
elektromekanik uçuş kumanda sistemlerine sahip hava araçları veya Genel
Müdürlük tarafından farklı bir hava aracı tipi olduğu kabul edilen hava
araçları
2) Grup 2: Aşağıdaki alt gruplara ait ve Grup 1’den farklı olan hava araçları
a) Alt grup 2a: tek turbo-prop motorlu uçaklar
b) Alt grup 2b: tek türbin motorlu helikopterler
c) Alt grup 2c: tek piston motorlu helikopterler
3) Grup 3: Grup 1’den farklı olan piston motorlu uçaklar
Karmaşık Motorlu Hava Aracı: 3 gruba ayrılır.

• Azami Kalkış Kütlesi (MTOM-Maximum Take Off Mass) 5,700 kg. ve

üzerinde, azami yolcu koltuk kapasitesi on dokuzdan fazla, iki pilot veya
üzeri pilotla uçuş için sertifikalandırılmış, turbo jet motor veya motorlara
sahip, birden fazla turboprop motora sahip gibi özellikleri veya bu
özelliklerden herhangi bir tanesine sahip olan hava araçlarını kapsar.
• Azami Kalkış Kütlesi (MTOM-Maximum Take Off Mass) 3,175 kg. ve
üzerinde olan veya azami yolcu koltuk kapasitesi dokuzdan fazla olan, iki
pilot veya üzeri pilotla uçuş için sertifikalandırılmış olan helikopterleri
kapsar.
• Tilt rotor hava araçlarını kapsar.
 BÖLÜM 4
LİSANS BAŞVURUSU VE
UYGUNLUK
 Lisans Başvuru: Lisans ilk başvurusu yada lisanstaki değişiklikler
için SHGM resmi internet sitesindeki yayınlanan Formlarla başvuru
yapılır.
Formlara yan tarafta görüldüğü gibi SHGM ana sayfasının alt
kısmından ulaşabiliriz.
 Formlara geldiğimizde SHY-66 ile ilgili formlar Uçuşa Elverişlilik
Daire Başkanlığı sekmesinin içinde yer almaktadır.
Uçuşa Elverişlilik Daire
Başkanlığının’nın altında bir çok
form bulunmaktadır bunlardan birisi
olan Form-19A Lisans Tanzim
formunun bir sayfası yanda örnek
olarak verilmiştir.
Lisansa Uygunluk:

• 18 yaşını doldurmuş olmak gerekli

• Yabancı otorite tarafından verilen lisanslar temel alınarak SHY-66 lisansı
düzenlenemez. Örneğin, EASA lisansı olan bir teknisyen SHY-66 lisansına
sahip olması için SHT-66’da belirtilen gereklilikleri sağlaması gerekir.
 BÖLÜM 5
LİSANS İMTİYAZLARI VE
İMTİYAZLARIN KULLANILMASI
 Lisansın İmtiyazları

• A kategori hava aracı bakım lisansı

• Plânlı küçük hat bakım ve basit arıza giderme işlemleri sonrasında
bakım çıkış sertifikası düzenleyebilme yetkisi verir.
• A kategorini yapabildiği bazı küçük bakımlar; Tekerleklerin, tekerlek
fren ünitelerinin, acil durum ekipmanlarının, fırınların, ısıtıcıların ve
meşrubat makinelerinin, dahili ve harici ışıkların, filamanların ve
elektronik flaş lambalarının, cam silecek lastiklerinin, Yolcu ve kabin
ekibi koltuklarının,

koltuk emniyet kemerlerinin ve

kayışların değiştirilmesi vb. gibi
işlemleri yapabilir.
B1 Kategori hava aracı bakım lisansı

• Sahibine doğrudan ilgili A alt kategorisinin

imtiyazlarını kullanma yetkisini de verir.
• Arıza tespiti ve arıza giderme işlemleri hariç,
faal olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla
sadece basit testler gerektiren aviyonik
sistemler üzerinde çalışma yetkisi verir.
• Kısacası A kategorinin yapabildiği tüm işleri,
B2 kategoride ki basit işleri ve ayrıca A ve B2
kategoriden farklı olarak hava aracının yapısı,
güç ünitesi, mekanik ve elektrik sistemleri
üzerinde bakım faaliyetleri yapabilir.
 B2 Kategori hava aracı bakım
lisansı

Sahibine aşağıda belirtilen konularda

bakım çıkış sertifikası düzenleyebilme
ve B2 destek personeli olarak;
• Aviyonik ve elektrik sistemleri
üzerinde bakım yapma yetkisi verir.
• Güç sistemleri ve mekanik sistemler
üzerinde sadece basit testler
gerektiren elektrik ve aviyonik
işlemleri yapma yetkisi verir.
Örneğin, çalışıp çalışmadığının
tespiti.
• B2 lisansı hiçbir A alt kategorisini
içermez.
 B2 Kategori hava aracı bakım lisansı

Sahibine SHY-145 Yönetmeliği kapsamında düzenlenmiş yetkilendirme

belgesinde belirtilen sınırlamalar dâhilinde kalmak kaydıyla, plânlı küçük hat
bakım ve basit arıza giderme işlemleri sonrasında bakım çıkış sertifikası
düzenleyebilme yetkisi verir.
 B3 kategori hava aracı bakım lisansı
• Uçağın yapısı, güç ünitesi, mekanik ve elektrik sistemleri üzerinde bakım
faaliyetleri yapma ve bakım çıkış sertifikası düzenleme yetkisi verir.
• Arıza tespiti ve arıza giderme işlemleri hariç, faal olup olmadıklarının tespit
edilmesi amacıyla sadece basit testler gerektiren aviyonik sistemler
üzerinde çalışma yetkisi verir.

C kategori hava aracı bakım lisansı:

• Gerçekleştirilen üs bakımı sonrasında bakım çıkış sertifikası düzenleme
yetkisi verir.
• Bvaulisans ha aracının bütününü kapsar.
İmtiyazların kullanım şartları:

• SHY-M ve SHY-145 yönetmelikleri tarafından belirtilen niteliklerin

karşılanması. Örneğin, tecrübe süresi, modül sınavları, yaş vb.
• Son 2 yılda en az 6 aylık bakım deneyimine sahip olma
• Bakım işlemlerini onaylamak için yeterli kabiliyete sahip olduğunu
gösteren tip belgesine sahip olma.
• SHT-66L-HS’ye uygunluk sağlanarak, bakım yapabilme ve çıkış sertifikası
düzenleyebilme için teknik dokümantasyon ve prosedürlerin yazıldığı
dilleri okuyabilme, yazabilme ve anlaşılır bir şekilde iletişim kurabilmesi
gerekir.
 BÖLÜM 6
TEMEL BİLGİ GEREKLİLİKLERİ
Modül sınavı gerekliliği:
Lisans almak isteyen veya mevcut lisansına bir kategori ilave etmek isteyen
kişi, 147 onaylı bir kuruluşta modül sınavlarına girerek yeterli bilgi
seviyesinde olduğunu kanıtlaması gerekir.(Başarılı olabilmek için 100
üzerinden en az 75 puan almak gereklidir.)
Son 10 yıl içerisinde olma gerekliliği:
Lisans almak isteyen veya mevcut lisansına bir kategori ilave etmek isteyen
kişi, eğitimlerini ve sınavlarının tamamını 10 yıl içerisinde başarıyla
tamamlaması gerekir. Kısacası başarılı olduğu ilk modül ile son modül arası en
fazla 10 yıl olabilir.
Kredilendirme imkanı:
SHGM tarafından yeterli düzeyde eğitim verdiği belirlenen Fakülte veya
Yüksekokullarında eğitim almış kişiler için kredilendirme imkanı sağlanmıştır.
 BÖLÜM 7
SINAVLAR
 MODÜL SINAVLARI

Sınavların uygulanması:
• Sınavlar 147 onaylı eğitim kuruluşunda gerçekleşir.
• Sınav soruları sınav öncesine kadar güvenli bir şekilde tutulur.
• Yazılı(essay) soruları en az 6 ayda bir yeni sorular eklenerek
güncellenmelidir ve sınavlarda kullanılan sorular en az 1 yıl boyunca tekrar
kullanılamaz.

Temel modül sınav standardı:

• Test soruları üç seçenekli ve tek bir doğru cevabı olmalıdır.
• Çoktan seçmeli sorularda, soru başı 75 saniyedir.
• Yazılı(essay) soruları için soru başı 20 dakika zaman verilir.
• Cevap anahtarında kilit noktalar belirlenmelidir.
• Her modül ve alt modül için geçme notu %75’dir.
• Bir çoktan seçmeli bölümü birde yazılı bölümü bulunan sınavlar ayrı ayrı
değerlendirilir. Örneğin, Modül 7’nin test sınavından başarı olan ancak
yazılı sınavında başarısız olan kişi tekrar test sınavına girmesine gerek
yoktur. Yalnızca yazılı sınava girmesi yeterlidir.

• Her bir yazılı sorusunun geçme notu %75’tir. 2 soruluk bir sınavda 100
puan üzerinden ilk soruda 90, ikinci soruda 70 puan alan aday sınavdan
başarısız olacaktır. Başarılı olabilmek için her 2 sorudan da 75 puan ve
üzeri alması gerekir.

• Adayın cevabı soruda tanımlanan kilit noktalardan %75’ini içermesi ve

herhangi bir noktayla ilgili önemli bir hata içermemesi gerekir.

• Başarısız olunan bir modül sınavı için sınav tarihinden itibaren en az 90

gün boyunca tekrar giremez.
• 147 onaylı bir eğitim kurumunda başarısız olunan modülle ilgili bir
eğitimin alınması durumunda 30 gün sonra tekrar aynı modül sınavına
girilebilir.

• Bir sınava en fazla 3 kere art arda girilebilir. 3 kere girildikten sonra 1 yıl
beklenmesi gerekir. Girilen iki sınav arasında 1 yıl varsa 3 ardışık
denemeye daha izin verilir. Örneğin, 01.01.2017 ve 02.04.2017 tarihlerinde
Modül 9’dan 2 kez başarısız olan aday 03.04.2018 tarihinde sınava girmesi
durumunda 3 ardışık deneme daha yapabilir.
• Sınav sonuçları, sınav tarihinden sonraki 15 gün içinde ilan edilir.

• Sınav itirazlarının alınması ve değerlendirilmesine ilişkin prosedürler sınav

kuruluşu tarafından BEKAD içerisinde belirtilir.
 B1.1 B2
MODÜL MODÜL ADI SORU SAYISI SINAV SÜRESİ MODÜL MODÜL ADI SORU SAYISI SINAV SÜRESİ
Modül 1 MATEMATİK 32 40 Modül 1 MATEMATİK 32 40
Modül 2 FİZİK 52 65 Modül 2 FİZİK 52 65
Modül 3 ELEKTRİK 52 65 Modül 3 ELEKTRİK 52 65
Modül 4 ELEKTRONİKTEMELLER 20 25
Modül 4 ELEKTRONİKTEMELLER 40 50
DİJİTAL TEKNİKLER/
Modül 5 ELEKTRONİKALET 40 50 DİJİTAL TEKNİKLER/
SİSTEMLERİ Modül 5 72 90
ELEKTRONİKALET SİSTEMLERİ
Modül 6 MALZEME VE DONANIM 72 90
Modül 6 MALZEME VE DONANIM 60 75
Modül 7A BAKIM UYGULAMALARI 80 100 Modül 7A BAKIM UYGULAMALARI 60 75
Modül 7A Modül 7A
BAKIM UYGULAMALARI 2 40 BAKIM UYGULAMALARI 2 40
ESSAY ESSAY
Modül 8 TEMEL AERODİNAMİK 20 25
Modül 8 TEMEL AERODİNAMİK 20 25
Modül 9A İNSAN FAKTÖRLERİ 20 25
Modül 9A İNSAN FAKTÖRLERİ 20 25
Modül 9A
İNSAN FAKTÖRLERİ 1 20 Modül 9A
ESSAY İNSAN FAKTÖRLERİ 1 20
ESSAY
Modül 10 HAVACILIKMEVZUATI 40 50
Modül 10 HAVACILIKMEVZUATI 40 50
Modül 10
HAVACILIKMEVZUATI 1 20
ESSAY Modül 10
HAVACILIKMEVZUATI 1 20
TÜBİNLİ UÇAK ESSAY
Modül 11 AERODİNAMİĞİ, YAPISI VE 140 175
SİSTEMLERİ UÇAKTA AERODİNAMİK,
Modül 13 180 225
Modül 15 GAZ TÜRBİN MOTORU 92 115 YAPILAR VE SİSTEMLER

Modül 17A PERVANE 32 40 Modül 14 İTKİ 24 30

 A1 A2
MODÜL MODÜL ADI SORU SAYISI SINAV SÜRESİ MODÜL MODÜL ADI SORU SAYISI SINAV SÜRESİ
Modül 1 MATEMATİK 16 20 Modül 1 MATEMATİK 16 20
Modül 2 FİZİK 32 40 Modül 2 FİZİK 32 40
Modül 3 ELEKTRİK 20 25 Modül 3 ELEKTRİK 20 25
DİJİTAL TEKNİKLER / DİJİTAL TEKNİKLER /
Modül 5 ELEKTRONİK ALET 16 20 Modül 5 ELEKTRONİK ALET 16 20
SİSTEMLERİ SİSTEMLERİ
Modül 6 MALZEME VE DONANIM 52 65 Modül 6 MALZEME VE DONANIM 52 65
Modül 7A BAKIM UYGULAMALARI 72 90 Modül 7A BAKIM UYGULAMALARI 72 90
Modül 7A Modül 7A
BAKIM UYGULAMALARI 2 40 BAKIM UYGULAMALARI 2 40
ESSAY ESSAY
Modül 8 TEMEL AERODİNAMİK 20 25 Modül 8 TEMEL AERODİNAMİK 20 25
Modül 9A İNSAN FAKTÖRLERİ 20 25 Modül 9A İNSAN FAKTÖRLERİ 20 25
Modül 9A Modül 9A
İNSAN FAKTÖRLERİ 1 20 İNSAN FAKTÖRLERİ 1 20
ESSAY ESSAY
Modül 10 HAVACILIK MEVZUATI 32 40 Modül 10 HAVACILIK MEVZUATI 32 40

Modül 10 Modül 10
HAVACILIK MEVZUATI 1 20 HAVACILIK MEVZUATI 1 20
ESSAY ESSAY

TÜBİNLİ UÇAK TÜBİNLİ UÇAK

Modül Modül
AERODİNAMİĞİ, YAPISI 108 135 AERODİNAMİĞİ, YAPISI 72 90
11A 11B
VE SİSTEMLERİ VE SİSTEMLERİ
Modül 15 GAZ TÜRBİN MOTORU 60 75 Modül 16 PİSTON MOTORU 52 65
Modül Modül
PERVANE 20 25 PERVANE 20 25
17A 17A
 BÖLÜM 8
MODÜL SINAVLARINDA
KREDİLENDİRME
Modül sınavı kredilendirme:

• Kredilendirme raporu SHGM tarafından hazırlanır ve onaylanır.

• Her bir modül kredilendirilmesi için uygunluğu sağlanıp sağlanmadığı
belirlenmesi lazım. Kredilendirme talep edilen modül ile ilgili gerekli
teknik eğitim müfredatta yer alıp almadığına bakılır.
• SHGM, kredilendirme sonuç raporunu başvuru sahibine yazılı olarak
bildirir.
• Sonuç raporu verildiği tarihten itibaren 10 yıl geçerlidir.
 BÖLÜM 9
TEMEL DENEYİM
GEREKLİLİKLERİ
A, B1.2, B1.4 ve B3 Kategori için:
• Herhangi bir eğitim almaması veya mezunları kalifiye eleman sayılmayan
bir okuldan mezun olması halinde tecrübe süresi hava aracı üzerinde 3
yıldır.
• Mezunları kalifiye eleman sayılan ancak 147 temel eğitimi dışında bir
eğitim almış kişiler için tecrübe süresi hava aracı üzerinde 2 yıldır.
• 147 eğitimi verilen bir kuruluştan mezun olan kişiler için 1 yıldır.

B2, B1.1 ve B1.3 Kategorileri için:

• Herhangi bir eğitim almaması veya mezunları kalifiye eleman sayılmayan
bir okuldan mezun olması halinde tecrübe süresi hava aracı üzerinde 5
yıldır.
• Mezunları kalifiye eleman sayılan ancak 147 temel eğitimi dışında bir
eğitim almış kişiler için tecrübe süresi hava aracı üzerinde 3 yıldır.
• 147 eğitimi verilen bir kuruluştan mezun olan kişiler için 1 yıldır.
C kategori :
Kompleks motorlu hava araçları için:
• B1.1, B1.3 veya B2 yetkili kişiler için hava araçları üzerinde 3 yıllık bakım
deneyimine sahip olması gerekir.
• B1.2, veya B1.4 yetkili kişiler için hava araçları üzerinde 5 yıllık bakım
deneyimine sahip olması gerekir.
Kompleks motorlu hava araçları dışındaki hava araçları için:
• B1 veya B2 yetkili kişiler için kompleks motorlu hava araçları dışındaki
hava araçları üzerinde 5 yıllık bakım deneyimine sahip olması gerekir.
Akademik yolla kazanılması:
• Havacılık, uzay, makine, mekatronik, elektrik veya elektronik dallarında
fakülte veya yüksek lisans mezunu kişi B1 ve B2 temel gerekliliklerini
sağlayıp ek olarak 6 ayı üs bakım işlemlerinin gözlemlensi olmak üzere bir
bakım ortamında 3 yıllık deneyim sahibi olması gerekir.
 Kategori Geçiş Deneyim Gereklilikleri

• Deneyimin son 10 yıl içerisinde kazanılmış olması gereklidir.

 BÖLÜM 10
LİSANS TANZİMİ, KATEGORİ
İLAVESİ , SÜREKLİLİĞİ VE
YENİDEN DÜZENLENMESİ
Lisans Tanzimi
• SHGM sayfasından yayınlanan başvuru formları doldurularak başvuru
yapılır.

• Temel eğitim modüllerinin geçildiğini ve/veya kredilendirme onayı

alındığını gösteren belge SHGM’ye sunulur.

• Başvuru sahibinin kimlik bilgileri doğrulanır ve başvuru sahibinin

başvurulan kategori için gerekli bilgi ve deneyim gerekliliklerinin
karşılandığı belirlenmesinin ardından başvuru sahibi için ilgili hava aracı
bakım lisansını tanzim edilir.
• 145 kapsamında onaylı bir bakım kuruluşu SHGM tarafından lisans tanzim
faaliyeti icra etmek üzere yetkilendirildiğinde, hava aracı bakım lisansını
SHGM adına hazırlayabilir.

• Yine bu kuruluş, hava aracı bakım lisansı için şahsi başvurular ile ilgili
olarak genel müdürlüğe lisansın hazırlanıp tanzim edilmesi yönünde
tavsiyelerde bulunabilir.

• Her durumda, başvuran kişilere hava aracı bakım lisansı sadece Genel
Müdürlük tarafından tanzim edilebilir
Lisansa
kategori ilavesi
• SHGM internet sitesindeki formlar ve uygun destekleyici dokümanlar
kullanılarak başvuru yapılır.

• Temel eğitim modüllerinin geçildiğini ve/veya kredilendirme onayı

alındığını gösteren belge SHGM’ye sunulur.

• Herhangi bir sınırlamanın bulunmaması gerekir.

• Gerekli bilgi ve deneyim gerekliliklerinin karşılandığının belirlenmesinin

ardından, başvuru sahibinin hava aracı bakım lisansına ilgili (alt) kategori
eklenir.
Hava aracı bakım lisansının sürekli geçerliliği

• Tanzim edildiği tarihten itibaren 5 yıl geçerlidir. 5 yıl sonunda uzatılması

istendiği takdirde SHGM’ye başvuru yapılmalıdır. SHGM’de bulunan
bilgiler ile lisansta bulunan bilgiler karşılaştırılıp doğrulandıktan sonra bir 5
yıl daha uzatılır.

• Bireysel başvuru yapılabilir. Ancak 145 yetkili bir kuruluşta çalışıyorsa

şirket tarafından da yapılabilir.

• Lisanslar SHGM tarafından düzenlenir daha sonra lisans sahibi tarafından

imzalandıktan sonra geçerlilik kazanır.
Hava aracı bakım lisansının temdit(uzatma) edilmesi veya
yeni
düzenlenmesi den
• Herhangi bir nedenle hava aracı bakım lisansı yenilendiğinde(tip ilavesi,
kategori ilavesi, kayıp vb.) aynı zamanda uzatılma işlemi de uygulanır.

• SHGM’de bulunan bilgiler ile lisansta bulunan bilgiler karşılaştırılıp

doğrulanır ve yürürlükte olan herhangi bir iptal, askıya alma veya
sınırlandırma işlemi olup olmadığı araştırıldıktan sonra uzatma işlemi
yapılır.

• Lisans ile Genel Müdürlük kayıtlarının uyumlu olması ve yürürlükte olan

hiçbir cezaî işlemin bulunmaması durumunda, kişinin lisansı 5 yıl süre ile
uzatılır ve dosyası bu doğrultuda güncellenir.
 BÖLÜM 11
LİSANSATİP İŞLEME, TİP
EĞİTİMİNİN DOĞRUDAN
ONAYLANMASI VE SINIRLAMA
KALDIRMA
Lisansa Tip İşleme
• Lisans sahibi, bir hava aracı tipinde lisansındaki imtiyazları kullanabilmesi
için o hava aracı tipini lisansına işletmesi gerekir.
• Kategori B1, B2 veya C için yetkiler lisansa aşağıdaki gibi işlenebilir:
a) Grup 1 hava araçları için, ilgili hava aracı tipi,
b) Grup 2 hava araçları için, ilgili hava aracı tipi, üretici alt grubu veya tam
alt grup,
c) Grup 3 hava araçları için, ilgili hava aracı tipi veya tam grup.
• Kategori B3 için, yetki lisansa "Azami Kalkış Ağırlığı (MTOM) 2,000 kg
ve altında olan, kabini basınçlandırılmayan piston motorlu uçak” şeklinde
işlenebilir.
• Kategori A lisansına hava aracı tipi işlenmez. Kategori A lisansı sahibi
SHY-145 Onaylı Hava Aracı Bakım Kuruluşları Yönetmeliğine göre
yetkilendirilir.
Tip eğitimi gerekliliği
Hava aracı tiplerinin lisansa işlenmesi için, B1, B2 veya C kategorilerinde
ilgili hava aracı tip eğitiminin başarılı bir şekilde tamamlanmış olmalıdır. Tip
eğitiminin lisansa başvuru tarihi itibariyle 3 yıl içerisinde başlamış ve
tamamlanmış olması gereklidir.

İşbaşı eğitimi OJT gerekliliği

İlk hava aracı tipinin lisansa işlenmesi için iş başı eğitimi başarılı olarak
tamamlamak gerekir. İşbaşı eğitimine tip işletme başvurusundan önceki 3 yıl
içerisinde başlanmalı ve bu süre zarfında bitirilmeli.
Hava Aracı Tip Eğitiminin Doğrudan Onaylanması
• SHGM tarafından onaylanması durumunda, tip eğitimi sınav standartlarına
uygunluk sağlandığı takdirde 147 eğitim kuruluşu onayı bulunmayan bir
kuruluş tarafından da sağlanabilir.
Grup Sınırlaması Kaldırma veya Tip İlavesinden Dolayı Hava Aracı
Bakım Lisansının Değiştirilmesi
• Lisansa tip işlenmesi, tip işli halde tekrar uzatılması veya sınırlamaların
kaldırılması için gerekli belgeler ve formlar SHGM’ye sunulur.
• OJT’nin gerekli olmadığı durumlarda, tip ilavesi, 147 kapsamında
onaylanmış bir bakım eğitim kuruluşu tarafından tanzim edilen tip kursuna
ait Yeterlilik Sertifikasına dayanılarak yapılır.
• Zamanında tam tip eğitimi almış olduğu halde Genel Müdürlük tarafından
dönüşüm sınırlaması olan ve lisansına sadece gövde veya sadece motor
şeklinde işlenen tipler, başvuru halinde Genel Müdürlükte bulunan kayıtları
incelenerek lisansa tam tip olarak işlenebilir.
 BÖLÜM 12
SINIRLAMALAR, LİSANS
İBRAZI, SHD-T-35
LİSANSLARININ DÖNÜŞÜMÜ
Sınırlamalar
• Hava aracı bakım lisansı üzerinde yazılan sınırlamalar, lisans sahibinin
sahip olduğu yetki imtiyazlarının ilgili hava aracı üzerinde
kullanılamayacağını gösterir ve hava aracının geneli için geçerlidir.
• SHDT-35 lisanslarının SHY-66 Hava Aracı Bakım Lisansına
dönüşümünden kaynaklanan sınırlamalar, dönüşüm tarihinden önce işli
tipler için uygulanmaz.
Dönüşüm sınırlamalarının kaldırılması
• SHDT-35 lisanslarının SHY-66 Hava Aracı Bakım Lisansına
dönüşümünden kaynaklanan sınırlamalar, tanımlanan modül veya alt
modüllere ilişkin sınavların başarılı bir şekilde tamamlanması durumunda
kaldırılacaktır.
• Genel Müdürlük, sadece SHDT-35 lisansını dönüştürür.
• Dönüşüm raporları, SHY-66’ya uygunluğun sağlanması amacıyla Genel
Müdürlük tarafından hazırlanır veya onaylanır.
Lisansın
ibrazı
Üs bakım destek personeli olarak da dahil, lisans yetkilerini kullanan personel;
yetkili kişiler tarafından talep edilmesi durumunda ilgili niteliklere sahip
olduğunun kanıtı olarak, lisansını 24 saat içerisinde ibraz etmek zorundadır.