Chọn Giống Bằng SHPT Cô Phương

Machine Translated by Google
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HCM

KHOA KHOA HỌC SINH HỌC
Môn học: CHỌN TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG BẰNG SINH HỌC
PHÂN TỬ - Mã học
phần: 211310 - Số
tín chỉ: 02 tín chỉ (30 tiết lý thuyết)
Tp. HCM, học kỳ 1-2022, 2023

TS. Phan Đặng Thái Phương
Chương 1. Giới thiệu về lựa chọn giống cây trồng trong sản xuất
nông nghiệp (tuần 1)
Hiểu được vai trò và xu hướng của lựa chọn giống

trong sản xuất nông nghiệp
2
Giới thiệu chung
- Nhân giống cây trồng là khoa học ứng dụng các nguyên tắc di truyền để tạo ra
hoặc vận dụng những tính trạng quan trọng ở cây trồng để con người sử dụng.
- Các nhà tạo giống cây trồng làm tăng giá trị kinh tế của cây
trồng, thông qua tăng năng suất, cải tiến chất lượng, đưa vào các
gen kháng hoặc các tính trạng quan trọng khác cho tiêu dùng hoặc
thương mại hóa.
3
Giới thiệu về nhân giống cây trồng
- Con người hầu như phụ thuộc vào thực vật để có lương thực và mọi nhu cầu khác.
Thực vật là nguồn chính trực tiếp hoặc gián tiếp cung cấp hầu hết lương thực, quần áo thức ăn gia súc, nhiên liệu,
thuốc, v.v. Xét đến tầm quan trọng hàng đầu của thực vật, con người từ lâu đã
quan tâm đến việc phát triển các loại cây trồng phù hợp hơn để đáp ứng nhu cầu của họ.
- Nghệ thuật: Trước khi phát hiện lại thuyết Mendelism việc chọn tạo giống cây trồng là kết quả của
lựa chọn trực quan các tài liệu được thực hành trên cơ sở thử và sai bởi những người chưa được đào tạo.
Kỹ năng và khả năng phán đoán đúng đắn cùng với ý thức chung đã hình thành nền tảng của sự thành công.
Chọn lọc là phương pháp nhân giống cây trồng duy nhất dẫn đến sự phát triển
của nhiều giống được phát triển trước thế kỷ 20. Nghệ thuật này phụ thuộc vào người chăn nuôi
đánh giá sự khác biệt về giá trị kinh tế giữa các cây trồng.
- Hiện nay với sự phát triển của di truyền học, những thực hành này mang tính hệ thống đến mức,
nơi chúng có thể được gọi là khoa học.
4
́ ̀
Chọn ta
̣o giôcây cây tro ng (nhân giống cây trồng)
- Khái niệm: là ngành khoa học dựa trên các quy luật di
truyền nhằm tạo cây trồng mang tính trạng thái mong muốn.
- Mục đích: năng suất cao, chất lượng tốt, kháng sâu bệnh, nông
nghiệp kiên cố,…
5
Phỏng vấn
NUÔI DƯỠNG
F1
Nhân giống cây trồng và di truyền ứng dụng

Ute Achenbach
Mùa hè năm 2008

Công nghệ tiên tiến
Dấu hiệu phân tử
Lựa chọn được hỗ trợ bởi điểm đánh dấu
xét nghiệm DNA
Phân tích bộ gen thực vật
Tin sinh học
Phân tích vi mô
Thiết kế sơn lót
Chuyển đổi thực vật

1. Bùi Chí Bửu, Nguyễn Thị Lang (2007), Chọn giống cây
trồng – truyền thống và phân tử phương pháp, NXB Nông
nghiệp.
2. Bùi Chí Bửu, Nguyễn Thị Lang (1999), Di truyền phân tử -
những nguyên tắc cơ bản trong lựa chọn giống cây trồng, NXB
Nông nghiệp.
3. Nguyễn Văn Uyển (2006), Những phương pháp công nghệ
sinh học thực vật, NXB Nông nghiệp
Đọc và phỏng vấn
Nhân giống cây trồng rất quan trọng đối với cả cộng đồng nông
thôn, nơi sản xuất thực phẩm và đối với môi trường đô thị nơi các
loại cây cảnh, cây và cỏ mới và cải tiến được trồng. Duy trì nguồn
cung cấp đủ lương thực và chất xơ cho dân số ngày càng tăng là
trọng tâm của phúc lợi xã hội cũng như an ninh quốc gia; các nhà
nhân giống cây trồng tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong
việc đạt được mục tiêu này. Để duy trì một nền kinh tế lành mạnh,
các nhà tạo giống cây trồng phải được đào tạo để đóng vai trò
trung tâm trong sự phát triển liên tục của ngành nông nghiệp nhằm
đáp ứng nhu cầu xã hội của chúng ta.
13
Lịch sử v quá trình phát hiện trng cây
Trước sự ra đời của truyền thông Mendelian
1694 Camerarius, nhà khoa học người Đức đã phát hiện ra sự thật
lai cùng xà trên cây cọ dầu để tạo ra giống cọ dầu mới
1714 Mather, quan sát thấy có sự tự nhiên trên cây bắp cải
1761-1766 Kohlreuter, quan sát có sự tồn tại cùng loài trên cây thuốc lá
Khi di truyền Mendelian ra đời

1866 Mendel: Đưa ra những thí nghiệm về lai tạo giống cây trồng
1900 Quy luật di truyền Mendel được chứng minh lại
Bản Avery, MacLeod, McCarty, khám phá vật liệu truyền cơ sở

1944 là DNA
1953 Watson, Crick, Wilkins, khám phá cấu trúc DNA
1970 Borlaug, nhận giải Nobel trong cuộc cách mạng xanh về cải cách
tạo tương tự
1994 'FlavrSavr' , chuyển gen thành công đầu tiên trên cây cà phê
chua (GMO)
1995 Cây bắp chuyển gen Bt cũng được phát triển

Lịch sử và quá trình phát triển của lai tạo giống cây trồng
Hai mươi cây trồng hoang dại làm thức ăn và canh tác
(Cách đây khoảng 10.000 năm)
Chọn đơn vị tính trạng mong muốn, lai tạo tự nhiên

(Vào những năm 1700 - 1800)
Di truyền Mendelian, di truyền số lượng,

bội hóa hóa, nuôi cấy mô
(Vào những năm 1900)
Tách dòng gen và gen chuyển, nhờ sự trợ giúp của

phân tích Markers
(Vào những năm 2000)
Hình: Các giai đoạn tiến hóa của quá trình lai tạo giống cây trồng
- Chọn lọc cây trồng, đầu tiên dẫn đến việc thuần hóa, đã được con người thực
hiện từ khi bắt đầu có nền nông nghiệp thông qua việc thu hái những cây có ích
để sản xuất ở gần làng, để dành hạt giống và trồng lại những cây tốt nhất.
Tuy nhiên, trước khi có sự ra đời của phương pháp nhân giống cây trồng hiện
đại, năng suất và chất lượng cây trồng rất khác nhau. Trong lịch sử, một tỷ
lệ lớn dân số làm việc tại các trang trại để sản xuất nguồn cung cấp thực phẩm
và điều này chỉ thay đổi sau khi sự kết hợp của các công nghệ sản xuất nâng
cao cùng với cải tiến về di truyền đã tạo ra năng suất và sản lượng tăng lên.
Ví dụ, năng suất ngô trung bình đã tăng từ dưới 30 giạ/mẫu Anh vào cuối những
năm 1920 lên hơn 150 giạ/mẫu Anh ngày nay, với khoảng ½ mức tăng là do cải
thiện di truyền thông qua nhân giống cây trồng.
- Nhân giống cây trồng nổi lên như một môn khoa học vào đầu những năm 1900
khi các nguyên tắc di truyền và phương pháp thống kê được đưa vào sinh học
thực vật để cải tiến cây trồng.
16
- Bắt đầu từ những năm 1980, khả năng xác định và thao tác gen một cách chính xác
nhằm tạo ra các dạng thực vật độc đáo đã được tăng cường.
Nhân giống lai hiệu quả đòi hỏi các nhà lai tạo có kiến thức tốt hơn và khả năng áp
dụng các phương pháp thống kê tiên tiến để bổ sung cho nhân giống cổ điển. Tương
tự, các kỹ thuật dựa trên phân tử cũng đòi hỏi các cơ sở phòng thí nghiệm tốt được
tích hợp với các phòng thí nghiệm hiện trường và địa điểm thử nghiệm để đảm bảo rằng
thực vật được xác định bằng phương pháp phân tử hoặc được thay đổi các tính trạng cụ
thể cũng có sự kết hợp giữa các gen và tính trạng được chấp nhận để thương mại hóa.
- Nhà tạo giống cây trồng hiện đại là trung tâm của các chương trình cải tiến cây
trồng.
17
Choose the common media
• Gen được chọn và chuyển vào cây thông qua lai
• Chọn cơ sở lọc theo kiểu hình
́ ̀ ́
có nhiê u hạn chế
18
Select giống hiện đại
Nuôi cấy in vitro Kỹ thuật di truyền Công cụ gen
Tăng hiệu quả và tạo ra hiệu suất
19
Một chương trình giảng dạy phù hợp cho sinh viên tốt
nghiệp ngành chăn nuôi nên bao gồm chuyên môn nghiên
cứu thực địa , sự nhạy bén về thống kê, sinh học thực
vật, di truyền phân tử, di truyền truyền bệnh, di truyền
định lượng, di truyền quần thể, bệnh lý thực vật và một
loạt các khóa học và kinh nghiệm khoa học khác.
20
́
Chương 2. Ứng dụng CNSH trong quá trình cải tiến một số tinh trạ ng
nguồn
̣c quan tâm có lợi cho sản xuất nông nghiệp Việt Nam
( tuần 2-3)
Hiểu biết, phân tích và đánh giá vai trò của các trạng
thái được quan tâm trong lựa chọn giống cây trồng ở điều kiện
Việt Nam
21
Xác định bệnh trên rau
22
Bệnh cà chua
1. Bệnh do vi khuẩn
2. Bệnh nấm 3. Bệnh do
virus
4. Bệnh tuyến trùng
5. Rối loạn sinh lý

Bệnh dưa chuột quan trọng
1. Bệnh do vi khuẩn 2. 3. Bệnh tuyến trùng Nút rễ

Bệnh do nấm Bệnh héo
Fusarium Bệnh
bạc lá Bệnh sương mai 4. Bệnh do virus
Bệnh thán thư
rệp truyền
Bệnh phấn
Khảm dưa chuột
trắng Đốm lá
Alternaria Thối trái Khảm dưa hấu
Đốm lá
Khảm bí ngòi
Corynespora
Bettle truyền
Khảm bí
Bệnh Crucifer quan trọng

1. Bệnh do vi khuẩn
Thối mềm
Thối đen
Bệnh đốm lá Xanthomonas
2.
Bệnh do virus khảm
củ cải
Phỏng vấn 4
Xác định bệnh trên cây ngũ cốc (lúa)
26
Chương 3. Phương pháp lựa chọn giống cây

trồng của cây tự thụ phấn (cây lúa)
Chương 4. Phương pháp lựa chọn giống cây
trồng của cây thụ phấn chéo (cây họ bầu bí)
Tuần 3, 4, 5
27
Lai tạo giống cây trồng bằng phương

pháp truyền pháp cổ
Lai tạo
Bố 1 Mẹ 2
Lài
F1
(tự động) Hợp nhất
F2
Khái niệm về việc tạo ra
Khái niệm: Lai tạo (chéo) là sự thụ phấn giữa cây

bố và cây mẹ có nhiều phương pháp truyền thông khác nhau nhằm tạo ra các loài
tổng hợp mới.
Ví dụ: AX B
C
Bộ phận cho phấn màu
Bộ phận nhận phấn
Cấu hình của nó

Cây đậu tương thích
Cho phấn -
Nhận phấn -
Cây lúa
Cho phấn -
Nhận phấn -
Select like ở cây tự thụ phấn

Tỉ lệ hợp nhất cho các thế hệ ở cây tự thụ phấn

Các bước trong lựa chọn giống ở cây tự thụ phấn

Phát triển dòng tĩnh theo lý thuyết của Johannsen

(Nguồn George Acquaah, 2007)
Các bước chọn tổng hợp tạo dòng thuần

(Nguồn George Acquaah, 2007)
Lai lại (Backcross)
Ví dụ: Giống A x Giống B
con lai F1 x giống A
BC1F1 x giống A
BC2F1
BCnF1
Tự động thụ động theo dòng

Tổng quan về cây rau
Nhân giống rau - khoa học thay đổi mô hình di truyền của cây rau để tăng giá trị của
chúng. Tăng năng suất là mục tiêu chính của hầu hết các chương trình nhân giống rau.
Ưu điểm của các giống lai và giống mới được phát triển bao gồm tính đồng nhất của sản
phẩm để có khả năng tiếp thị tốt hơn, thích ứng với các vùng mới, khả năng kháng bệnh
và côn trùng cao hơn, năng suất cao hơn các bộ phận hữu ích, hàm lượng dinh dưỡng tốt
hơn trong các bộ phận ăn được và hiệu quả sinh lý cao hơn. Các mục tiêu khác là sự
thích ứng của cây trồng với các kỹ thuật sản xuất hiện đại như thu hoạch cơ giới và
cải thiện chất lượng sản phẩm trên thị trường. Theo truyền thống, các nhà nhân giống
cây trồng đã thực hiện những thay đổi di truyền ở cây trồng bằng cách sử dụng các
phương pháp lai và chọn lọc khác nhau; những nỗ lực cũng đã được thực hiện nhằm tạo
ra những đột biến có lợi bằng cách sử dụng tia X hoặc tia gamma. Ngày càng có nhiều
đặc điểm mong muốn (tức là gen) được đưa vào cây trồng thông qua kỹ thuật di truyền.
48
Giới thiệu
- Trong quá trình thuần hóa các loại cây rau không phải là trung tâm nguồn gốc/đa dạng, nguyên thủy
loài đã di chuyển đến các khu vực khác trong quá khứ xa xưa và do đột biến liên tục, giao thoa với các loài liên quan
loài, sự tiến hóa và sự chọn lọc của con người và tự nhiên sẽ dẫn đến sự phát triển của trung tâm thứ cấp
của sự đa dạng.
- Tiêu chí để xác định một vùng địa lý cụ thể cho một loại rau cụ thể là sự sẵn có của
có sự biến đổi đáng kể, sự hiện diện của các dạng hoang dã và sự tồn tại của nguồn kháng nhiều loại bệnh.
Những ghi chép lịch sử, những ghi chép hóa thạch và những phát hiện khảo cổ học sẽ bổ sung thêm thông tin này.
- Kiến thức về trung tâm gen của cây trồng và tổ tiên hoang dã có thể có của chúng (tổ tiên)
đóng vai trò là hướng dẫn để thu thập các nguồn gen kháng chính đối với các bệnh ký sinh và không ký sinh,
côn trùng gây hại và tuyến trùng.
- Ở những trung tâm xuất xứ này, cây rau từ lâu đã phải chịu áp lực chọn lọc của địa phương.
mầm bệnh và côn trùng gây hại, và đã phát triển tính kháng cơ bản vốn có.
- Leppik (1970) đã xem xét lại vai trò của các trung tâm gen của thực vật như là nguồn gây bệnh và kháng sâu bệnh. Anh ấy phản đối
việc thăm dò có hệ thống các trung tâm gen sơ cấp và thứ cấp của một loại rau cụ thể có thể cung cấp
nguồn gen bổ sung cho nhân giống kháng bệnh.
Do đó, việc thăm dò và khai thác các trung tâm gen để kháng thuốc phải được tiến hành với sự hợp tác có hệ thống của
nhà phân loại học, nhà di truyền học và nhà nghiên cứu bệnh học thực vật.
49
DIỆN TÍCH VÀ SẢN PHẨM LƯỢNG RAU QUẢ CỦA VIỆT NAM
https://baocaonganh.com/thi-truong-nganh-rau-qua-tai-viet-
50
nam/
TÌNH HÌNH SẢN XUẤT CÁC LẠI HOA MÀU CHÍNH
https://baocaonganh.com/thi-truong-nganh-rau-qua-tai-viet-
nam/
51
̉
́Chương 5. Một số phương pháp tiến trình
giôcây trồng ứng dụng trong cải tiến tương
tự ở Việt Nam và Thế giới
52
Lai xa và phương pháp tạo NST tương đồng

Lai xa và phương pháp tạo NST tương đồng

Phương pháp tình yêu trên cây lúa

Công nghệ: Vi nhân giống

vi nhân giống
“Vi nhân giống ” là một kỹ thuật tái tạo cây trồng đồng
nhất vô tính trong điều kiện vô trùng
Các giai đoạn của vi nhân giống

Phòng tăng trưởng tại MTP của TERI

Chương 6. Ứng dụng chỉ thị phân tử- MAS

(Molecular Assisted Selection)
trong lựa chọn tạo giống cây trồng ( tuần 6)
58
Lai tạo nhờ sự hỗ trợ của Marker

(MAS)
- Định nghĩa:
MAS (Lựa chọn được hỗ trợ bởi điểm đánh dấu) được sử dụng chỉ liên kết
phân tử chặt chẽ với tiêu điểm vị trí để thay thế chọn loại hình đánh giá lọ
59
Giống mới
mang hai loại
alen (Sd1 và
Gn1a) được tạo
ra
Bông sơ cấp
Chi nhánh
Hỗ trợ lai chéo bằng điểm đánh dấu (DNA)

Mục đích của MAS
Phát hiện các alen có lợi (trội hoặc lặn)

trong các thế hệ để tích tụ các alen mong muốn
Xác định cá thể phù hợp nhất trong quần thể đang
phân tích, trên cơ sở dữ liệu alen của
bộ gen
Phá vỡ liên kết giữa alen mong muốn với loci

không mong muốn
63
́ ̉ ̃
Như ng tien bo
̣cu một MAS
q Phương pháp đơn giản hơn so với cho § Đặc ̣n lọc kiểu hình
biệt với những tính chất khó đánh giá lựa chọn bộ
lọc § Có thể tiết kiệm thời gian và nguồn lực
q Lựa chọn ở giai đoạn cây con §

́ trong giai đoạn pha t́triê
Chọn lọc gen mong muốn ngay ̉ n
́ ̉a
sơ đồ cu
cây q Tăng cường tin cậy

̉ ̉ ̉ ̉ ̀ ̀
§ Không thể hư hỏng hay thay đô i bơ i điê u môi trường trươ ng
̀
bên ngoài
̉ ̀
i § Phân biệt kiê u gen đô ng hợp hoặc hợp
64
Phương pháp chọn kiểu lọc trên phân tử chỉ định

65
Tuần 7, 8, 9
Đọc chuyên đề và hội thảo
66

Chọn Giống Bằng SHPT Cô Phương

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Chọn Giống Bằng SHPT Cô Phương

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chọn Giống Bằng SHPT Cô Phương

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Machine Translated by Google

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HCM

Tp. HCM, học kỳ 1-2022, 2023

Hiểu được vai trò và xu hướng của lựa chọn giống

Giới thiệu chung

Giới thiệu về nhân giống cây trồng

nơi chúng có thể được gọi là khoa học.

nghiệp kiên cố,…

Nhân giống cây trồng và di truyền ứng dụng

Mùa hè năm 2008

Công nghệ tiên tiến

Dấu hiệu phân tử

Lựa chọn được hỗ trợ bởi điểm đánh dấu

xét nghiệm DNA

Phân tích bộ gen thực vật

Tin sinh học

Thiết kế sơn lót

Chuyển đổi thực vật

Đọc và phỏng vấn

Trước sự ra đời của truyền thông Mendelian

Khi di truyền Mendelian ra đời

1900 Quy luật di truyền Mendel được chứng minh lại

Bản Avery, MacLeod, McCarty, khám phá vật liệu truyền cơ sở

1953 Watson, Crick, Wilkins, khám phá cấu trúc DNA

1995 Cây bắp chuyển gen Bt cũng được phát triển

Chọn đơn vị tính trạng mong muốn, lai tạo tự nhiên

Di truyền Mendelian, di truyền số lượng,

Tách dòng gen và gen chuyển, nhờ sự trợ giúp của

Đọc và phỏng vấn

Đọc và phỏng vấn

Choose the common media

• Gen được chọn và chuyển vào cây thông qua lai

• Chọn cơ sở lọc theo kiểu hình

Select giống hiện đại

Nuôi cấy in vitro Kỹ thuật di truyền Công cụ gen

Tăng hiệu quả và tạo ra hiệu suất

Đọc và phỏng vấn

Xác định bệnh trên rau

2. Bệnh nấm 3. Bệnh do

4. Bệnh tuyến trùng

5. Rối loạn sinh lý

Bệnh dưa chuột quan trọng

1. Bệnh do vi khuẩn 2. 3. Bệnh tuyến trùng Nút rễ

Bệnh Crucifer quan trọng

Bệnh đốm lá Xanthomonas

Bệnh do virus khảm

Xác định bệnh trên cây ngũ cốc (lúa)

Chương 3. Phương pháp lựa chọn giống cây

Lai tạo giống cây trồng bằng phương

Khái niệm về việc tạo ra

Khái niệm: Lai tạo (chéo) là sự thụ phấn giữa cây

tổng hợp mới.

Bộ phận cho phấn màu

Bộ phận nhận phấn

Cấu hình của nó

Cây đậu tương thích

Select like ở cây tự thụ phấn

Tỉ lệ hợp nhất cho các thế hệ ở cây tự thụ phấn

Các bước trong lựa chọn giống ở cây tự thụ phấn