Silindir Makaralı Rulmanlar

Silindir Makaralı Rulmanlar(Cylındırıcal Roller Bearıngs)

Bu rulmanların iki önemli temel karakteristik özelliği vardır. Bunlar;

1. Çok yüksek radyal yük taşımalarına karşın eksenel yük taşıyamazlar

2. Eksenel yönde kaymalara müsaade ederler. Bu özellik termal genleşmelerden
kaynaklanan şaft uzamasını kompanse etmek açısından önemlidir.

Diğer avantajları

1. Yüksek hızlarda dönebilirler

2. Çalışma hassasiyetleri yüksektir.
3. Sessiz çalışırlar
4. Sürtünme azdır
5. Eksenel kaymalara imkân verirler
6. High stiffness

Dezavantajları

1. Eksenel yükleri alamazlar

2. Moment taşıyamazlar

Silindirik makaralı rulmanlar tek ve çift sıralı olarak temin edilebilirler. Silindirik
makaralı rulmanlarda diğer bir ayrım ise

• NU tiplerinde dış bilezikte her iki yandan flanş olup iç bilezikte ise flanş
bulunmamaktadır. Bu tiplerde şaft eksenel yönde iki tarafa da kaymaya müsaittir.
• N tiplerinde iç bilezikte her iki yandan flanş olup dış bilezikte ise flanş yoktur.
Bu tiplerde şaft makaralar ile birlikte eksenel yönde iki tarafa kaymaya müsaittir.
• NJ tiplerinde dış bilezikte her iki yandan flanş olup iç bilezikte ise tek tarafta
flanş bulunmaktadır. Bu tiplerde şaft eksenel tek yönde tarafa kaymaya müsaittir.
• NUP tiplerinde de dış bilezikte her iki yandan flanş olup iç bilezikte ise bir
tarafta flanş, diğer tarafta ise ayrılabilir gevşek flanş bulunur. Bu tiplerde yatak eksenel tek
yönde tarafa kaymaya müsaittir.
Oynak Makaralı Rulmanlar (Spherıcal Roller Bearıngs)

Çok ağır yük altında çalışabilirler ve

eksenel dönmelere imkân verdikleri için şaft
üzerinden moment almazlar. Bir şaftın iki ucunda
bu rulman kullanılmışsa rulman iç bileziği şafta
ortadan binen yükün yarattığı seğime uyum
sağlar.

Avantajları

• Çok yüksek radyal yükler alabilirler

• Eksenel + Radyal yük bileşimine çok uygundurlar
• Eksen eğilmesine (açılanmasına) uygundurlar
• Ayar bozukluklarını kompanse edebilirler

Dezavantajları

• Tek başına eksenel yük alamazlar (Radyal yükle birlikte alabilirler)

• Moment taşıyamazlar
• Çok yüksek devirlere uygun değildirler
• Çalışma hassasiyetleri yüksek değildir.
• Gürültülüdürler
• Sürtünme fazladır.
• Boyuna eksen kaymalarına izin vermezler

Oynak makaralı rulmanlarda iki sıra makara bulunur. Makaralar dış bilezikte bulunan
küresel oyukta küresel olarak dönerek yükün moment oluşturması engellenir. İç bilezik ise
şaftla birlikte küresel yönde döner. Dönme miktarı sınırlı olup bu açı 1.5º ila 3.5º arasında
değişir. Bu açısal sapmaların en fazla ne kadar olabileceği ilgili kataloglardan tespit edilebilir.
Bu rulmanlar sıklıkla montaj demontajı yapılması gereken yerde çalışacaksa şaft dizaynı
sıkma kovanı ile monte edilecek şekilde yapılır. Sıkma kovanı ile birlikte kullanılacak
rulmanların iç çapları konik olup gösterimin sonuna K harfi alırlar. Örnek: 22206 EK
 Oynak makaralı rulmanların Sıkma kovanı ile birlikte kullanılması montaj demontaj
kolaylığı sağlamakla birlikte şaft çapının incelmesine sebep olmaktadır Örnek: 22206 E
rulmanı çapı 30mm olan şafta takılabilecek iken 22206 EK sıkma kovanı ile birlikte monte
edilecek ise şaft çapı 25mm ye düşer. Bu dezavantajı gidermek için montaj demontaj kolaylığı
açısından rulman konik işlenmiş şafta da monte edilerek konik şaftın ince tarafının silindirik
rulman çapına eşit olması sağlanabilir.

Konik Makaralı Rulmanlar (Tapper Roller Bearıngs)

İç ve dış bileziklerindeki makara yuvaları konik olan rulmanlardır. Konik oyukların iç

ve dış bileziklerdeki çizgisel uzantıları rulman ekseninde birbirleri ile çakışacak şekilde imal
edilirler.

Bu rulmanların en önemli özelliği hem çok büyük radyal

yükler, hemde çok büyük eksenel yükler taşıyabilme kapasitesine
sahip olmalarıdır. Bu rulmanlarda Şekil 1 de gösterilen konik açısı
" α " arttıkça eksenel yük taşıma kapasitesi de artar. Bu açının
göstergesi rulman kataloglarında verilen e değeri ile belirtilir. “e”
değeri ne kadar büyükse, eksenel yük taşıma miktarı da o denli
büyük olur.

Bu rulmanlarda dış bilezik genellikle ayrılabilir yapıdadır.

İç bilezik makaralar birlikte, dış bilezik ise bunlardan ayrılabilir
yapıdadır. Bu özeliğinden ötürü konik makaralı rulmanların
montajı sırasında iç ve dış bileziklerin bir birlerine göre olan
konumunu iyi ayarlamak önem kazanmaktadır. İç ve dış
bileziklerin birbirlerine göre eksenel yönde olması gereken konum
belli bir miktar ön yük yaratacak durumda olmalıdır. Eğer bu ön
yük verilmez ise rulman çok gevşek olacağından rulmanın çalışma
hassasiyeti azalır. İç ve dış bilezik birbirlerine eksenel olarak olması gerekenden daha yakın
olursa bu sefer rulman çok sıkı olacağından aşırı sürtünme ve ısınmaya neden olur. Bu
nedenle uygun konumu tespit için Şekil 3 de gösterilen bir aparat yardımı ile montaj yapmak
yararlı olur.
 Konik makaralı rulmanlar eğik bilyalı rulmanlarda olduğu gibi genellikle ikinci bir tek
sıra konik makaralı rulman ile “Back to back” yani sırt sırta, veya “face to face” yani karşı
karşıya, veya “Tandem” yani aynı yönde sıralı biçiminde yerleştirilirle bilirler.“Tandem”
sıralı rulmanlar eksenel yükün tek yönde olduğu ve tek sıra rulmanın bu yükü karşılayamadığı
durumlarda kullanılır.

“Back to back” sıralı rulmanlar ise eksenel yükün çift yönde olduğu durumlarda
kullanılır. Bu yapıda eksenel yükü aynı anda sadece rulmanlardan birisi alır. Bu yerleşimin
avantajı rulmanlar daha az boşluklu (stiff) bir yapıyı mümkün kılar

Face to Face” sıralı rulmanlar da eksenel yükün çift yönde olduğu durumlarda
kullanılır. Bu yerleşimin dezavantajı rulmanlar “Back to back” sıralı rulmanlar kadar az
boşluklu değildir ve eğme momentlerine karşı dayanıksızlardır.

Konik makaralı rulmanlar yük taşıma kapasitesini arttırmak üzere yukarıda belirtilen
iki ayrı konik rulman kullanımının daha ekonomik olmasını sağlamak için tek iç ve dış bilezik
ile birlikte iki sıra konik makaranın çalışmasını sağlamak üzere "Tek sıra çiftli konik makaralı
rulman olarak da üretilmektedirler. Bu rulmanlar da yukarıda belirtildiği gibi "tandem",
"back to back" veya "face to face olarak sağlanmaktadırlar.
Eksenel Makaralı Rulmanlar (Cylındrıcal Roller Thrust Bearıngs)

Eksenel silindirik makaralı rulmanlar (Makaralı büte) çok

büyük eksenel yükler söz konusu olduğunda kullanılırlar.

Örnek:120 Ton yük kaldırması gerekecek vincin döner

kancası

Bu rulmanlar aynı zamanda çok büyük eksenel şok

darbelerine dayanabilirler.

Bu rulmanlar sadece bir yöndeki eksel yükleri taşırlar.

Eğer eksenel yük her iki yönde de varsa ikinci bir büte
kullanılması veya çift sıralı büte kullanılması gerekir.

Büteler de her iki taraftaki flanşlar ve kafes içindeki

makaralar birbirinden ayrılabilir yapıdadır. Bu rulmanların en
büyük dezavantajı eksenel açılanmalara müsait olmamaları ve
radyal yük taşıyamamalarıdır.

Oynak Makaralı Eksenel Rulmanlar (Spherıcal Roller Thrust Bearıngs)

Büyük eksenel yüklerin taşınması gereken noktalarda eksenel açılanmalar ve radyal

yükler söz konusu ise bu noktalarda “Oynak makaralı büteler” kullanılmalıdır. Bu rulmanlar
aynı zamanda bir miktar radyal yük taşıma kapasitesine de sahiptir.

Bu tip rulmanlar daha ekonomik olmanın yanı sıra iki ayrı konik makaralı rulmanda
karşılaşılan eksenel yönde ayar zorluğunu da ortadan kaldırmakta ve ortadaki yağ kanalı
vasıtası yağlamanın daha kolay yapılabilmesini sağlamaktadır.