STRONA POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postepowanie albo kto
żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
Występują trzy kategorii interesu: prawny, faktyczny i refleksowy.

Interes prawny to interes oparty na prawie lub chroniony przez prawo, oparty na konkretnej
normie prawnej. Interes prawny to móc ustalić normę prawną prawa powszechnie
obowiązującego, na podstawie której można skutecznie żądać działania organu zgodnego z
potrzebami i oczekiwaniami lub zaniechania albo ograniczenia czynności organu sprzecznych z
potrzebami danej osoby.
Istotę interesu stanowi związek z konkretną normą prawa powszechnie obowiązującego, którą
można wskazać jako jego podstawę.
Cechy interesu prawnego: indywidualność, konkretność, aktualność i obiektywna
sprawdzalność.
Indywidualność – osobisty, własny, przypisany jedynie do konkretnego, indywidualnie
oznaczonego podmiotu i nie może być traktowany jako przedmiot sukcesji
Konkretność – ściśle związany z sytuacją fizyczną określonego podmiotu (która pozostaje w
korelacji z konkretną norma prawną)
Aktualność – nie może mieć wyłącznie hipotetyczny charakter, wykazywać związek z normą
prawna i dotyczyć aktualnego stanu faktycznego

Źródłem interesu prawnego może być norma prawa materialnego administracyjnego i norma
materialnego prawa cywilnego, wiążące się bezpośrednio z sytuacją prawną określonego
podmiotu kształtowaną decyzją administracyjną.
W pewnych sytuacjach źródłem interesu prawnego może być norma procesowa – np.
statuująca prawo de weryfikacji w trybie postępowania administracyjnego rozstrzygnięcia
przesądzającego o istnieniu lub nieistnieniu interesu materialnoprawnego.

Nie może być pochodny, tj. nie może wynikać z innych interesów prawnych lub innych
skonkretyzowanych uprawnień lub obowiązków
Znajduje on potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, które stanowią determinant decyzji
i często jest wyznaczany okolicznościami faktycznymi konkretnej sprawy.
Interes refleksowy ma umocowanie w tzw. prawie refleksowym. Podmiot zainteresowany nie
jest adresatem decyzji (decyzja nie rozstrzyga wprost o jego prawach lub obowiązkach, lecz
oddziałuje na nie wskutek powiązania sytuacji prawnej adresata decyzji z tym podmiotem).
Ten interes nie stanowi samoistnej podstawy do wszczęcia postępowania administracyjnego.
Jest natomiast podstawą do uczestniczenia przez podmiot, który tym interesem się legitymuje,
w postępowaniach wszczętych z urzędu lub na wniosek strony legitymującej się interesem
prawnym opartym na normie prawa administracyjnego materialnego. Interes wywodzony z
prawa refleksowego ma charakter niesamodzielny i pośredni, aktualizuje się bowiem dopiero
wtedy, gdy zostanie wszczęte postępowanie dotyczące interesu bezpośredniego.
Interes refleksowy mogą mieć: właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości
znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu (pr.bud.).
„Legitymacja procesowa strony” oznacza materialne uprawnienie do występowania w
konkretnym postepowaniu w charakterze strony procesowej.
Legitymacja procesowa czynna związana jest z uprawnieniem określonego podmiotu do
żądania wszczęcia postępowania administracyjnego.
Legitymacja procesowa bierna oznacza uprawnienie do uczestniczenia w postępowaniu jako
strona ze względu na dysponowanie interesem prawnym lub obowiązkiem znajdującym
umocowanie w materialnym prawie administracyjnym, ale także w procesowym prawie
administracyjnym w zakresie, w jakim chodzi o weryfikację w trybie postępowania
administracyjnego zagadnienia posiadania przez ten podmiot interesu materialnoprawnego.
Koncepcje teoretyczne pojęcia strony:

• koncepcja subiektywna (formalna, procesowa) – stroną jest każdy, kto twierdzi, że

postepowanie dotyczy jego interesu prawnego, jest subiektywnie o tym przekonany,
stosunek prawnoadministracyjny między jednostka a organem administracji publicznej
może powstać niezależnie od treści przepisów prawa materialnego, wyłącznie na
skutek wniesienia podania

• obiektywna (materialna) – podmiot wnoszący podanie powinien wykazać istnienie

interesu prawnego, uprawniającego go do zgłoszenia takiego żądania, nie może on sam
decydować o istnieniu swojego interesu prawnego i przesądzać o swoim statusie strony
postępowania, a organ bada ten interes jeszcze przed wszczęciem postępowania
administracyjnego.

• mieszana (łącząca elementy dwu poprzednich) – w przypadku wszczęcia postępowania

na wniosek występuje koncepcja subiektywna, w przypadku wszczęcia postępowania z
urzędu – obiektywna.
Przepis art. 61a k.p.a. wskazuje na koncepcję obiektywną. Wszczęcie postępowania
administracyjnego jest bowiem uzależnione od wstępnej oceny, czy podmiot występujący z
żądaniem jego wszczęcia posiada legitymacje procesową do wystąpienia w charakterze strony.
Różnice między nimi sprowadzają się do momentu, w którym legitymacja procesowa podlega
weryfikacji, oraz rozłożenia ciężaru udowodnienia faktu posiadania przez określony podmiot
legitymacji materialnoprawnej (interesu prawnego lub obowiązku).

strona

jedna strona wiele stron

(zasada) (wyjątki)

Stosunek
Stsosunek administracyjnoprawny
administracyjnoprawny
wielostronny (wielobiegunowy,
dwustronny
wielopodmiotowy)
Wielopodmiotowość – sytuacja, gdy w postępowaniu administracyjnym uczestniczy wiele
stron, lecz także inni uczestnicy postępowania (wielość stron, współuczestnictwo).

Strona

główna pozostałe
strony

Zdolność w postępowaniu administracyjnym

• Zdolność administracyjnoprawna oznacza zdolność do uczestniczenia w postępowaniu

administracyjnym w charakterze strony, jest powiązana ze zdolnością prawną
(zdolnością do bycia podmiotem praw i obowiązków, o których organ rozstrzyga w
decyzji administracyjnej), oceniane są według przepisów prawa cywilnego, chyba że
przepisy szczególne stanowią inaczej, niekiedy przepisy wymagają spełnienia
dodatkowych warunków, jak: posiadanie obywatelstwa polskiego, legitymowanie się
kwalifikacjami zawodowymi

• Zdolność administracyjnoprocesowa jest odpowiednikiem zdolności do czynności

prawnych w sferze prawa procesowego.
 Zdolność do czynności prawnych oznacza zaś zdolność do nabywania praw i zaciągania
zobowiązań we własnym imieniu i własnym działaniem

Strona:
Osoby fizyczne
Osoby prawne, jak Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne
przyznają osobowość prawną
Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, którym przepisy szczególne przyznają
zdolność administracyjnoprawną, jak spółki osobowe prawa handlowego (spółki jawne, spółki
partnerskie, komandytowe i komandytowo-akcyjne), spółki kapitałowe w organizacji (spółki
akcyjne, spółki z o.o., a także wspólnoty mieszkaniowe
Organizacje społeczne, jak stowarzyszenia, fundacje itp.
Zrzeszenie osób fizycznych lub prawnych, ale nie spółce cywilnej
Podmiot zbiorowy, jak wspólnota mieszkaniowa (interes wspólny członków wspólnoty)
Organy administracji publicznej – państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne

Reprezentacja:
*przedstawiciel ustawowy (osoba fizyczna nie posiadająca zdolności do czynności prawnych)
*ustawowy lub statutowy przedstawiciel (strony nie będące osobami fizycznymi)
*kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej (gdy nie jest znany
podmiot, który powinien uczestniczyć w postępowaniu; nie jest znane miejsce pobytu strony
[strona jest nieobecna]; oraz gdy dla strony, która powinna działać przez przedstawiciela, nie
został ustanowiony właściwy przedstawiciel)
*kurator dla osoby niezdolnej do czynności prawnych, o ile przedstawiciel ustawowy nie został
już wyznaczony, analogicznie dla osoby prawnej nie mającej organów do reprezentacji
*wykonawca testamentu (podmiot sprawujący zarząd majątkiem masy spadkowej)
* kurator spadku (spadek nieobjęty)
* pełnomocnik, o ile czynność nie wymaga osobistego działania strony

Osoba pełnomocnika – osoba mająca zdolność do czynności prawnych, z wyjątkiem jednostki

organizacyjnej, choćby miała osobowość prawną, ani organ tej jednostki
Pełnomocnictwo

• * piśmie
 • *ustnie do protokołu
• * w formie dokumentu elektronicznego

Pełnomocnictwo domniemane – dotyczy mocodawcy będącej wyłącznie osobą fizyczną, gdy

łącznie są spełnione warunki, jak:

*przedmiot sprawy jest mniejszej wagi

*pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony

*nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony

Źródłem umocowania przedstawiciela do działania w imieniu reprezentowanego może być

przepis ustawy (przedstawiciel ustawowy) lub oświadczenie reprezentowanego
(pełnomocnik).

Następstwo prawne (sukcesja prawna)

• Następstwo prawne w płaszczyźnie ustrojowej (przekształcenia organizacyjne w

ramach podmiotów administracji publicznej)
• Następstwo prawne w płaszczyźnie materialnej (generalne następstwo co do zasady
jest niedopuszczalne, bowiem publiczne uprawnienia i obowiązki są trwale związane z
podmiotem, dla którego zostały ustanowione, co do zasady są niezbywalne i gasną z
chwilą ustania bytu prawnego podmiotu uprawnionego lub zobowiązanego, wyjątki
przewidują przepisy prawne)
• Następstwo w płaszczyźnie procesowej (w miejsce strony do toczącego się
postępowania administracyjnego wstępuje nowy podmiot, może być ono wynikiem
następstwa prawnego np. w wyniku śmierci strony lub likwidacji podmiotu, jak też mieć
ściśle procesowy charakter

Specyficzne strony postępowania

• Upea: zobowiązany (dłużnik), wierzyciel, podmiot trzeci

• Op.: podatnik, osoba trzecia odpowiadająca za cudze zobowiązania