Professional Documents
Culture Documents
Gawain 2 Sa A.P
Gawain 2 Sa A.P
Genandoy
Grade 9 - Oxygen
Gawain 2 sa Araling Panlipunan 9
YAMANG TUBIG:
1. Karagatan
Ang lawa ay isang nakapaloob na lugar ng tubig na may lupa sa paligid nito. Sa buong
mundo, mayroong milyun-milyong lawa. Maaari silang matagpuan sa mga kapatagan, sa tabi
ng dagat, sa mga bundok at disyerto, at sa bawat uri ng tirahan sa bawat kontinente. Ang
laki ng mga lawa ay malawak na nag-iiba. Ang Pilipinas ay may nasa pagitan ng 59 at 70
lawa. Kaunti ang nalalaman tungkol sa mga lawa ng Pilipinas, maliban sa Laguna de Bay at
Lawa ng Taal, sa kabila ng katotohanang maaaring umabot ang mga ito ng hanggang 15%
ng taunang produksyon ng pangisdaan ng bansa. Ang mga pag-aaral sa mga
mapagkukunan ng pangisdaan sa lawa, kabilang ang mga pagtatasa ng stock ng isda, ang
mga epekto ng pangingisda at iba pang aktibidad ng tao sa produktibidad ng lawa, ang
biology ng mga pangunahing aquatic species, at ang kapasidad ng pagdadala ng mga
lawa, ay kabilang sa mga diskarte sa pananaliksik na pinapayuhan para sa napapanatiling
pamamahala ng mga lawa ng Pilipinas.
3. Ilog
Ang mga ilog ay lumalapit sa kanilang mga bibig sa pamamagitan ng pag-agos pababa.
Kung saan ang isang ilog ay umaagos sa isang lawa o ang karagatan ay kilala bilang bibig
nito. Maraming maliliit na batis, na kilala bilang mga tributaries, ang nagsasama-sama upang
mabuo ang pangunahing daanan ng mga ilog. Sa itaas na bahagi ng mga ilog kung saan
mayroong makabuluhang pababang pagguho, nabuo ang mga lambak na hugis V. Sa mga
bagyo at panahon ng matinding pag-ulan, dinadaluyan nito ang pag-ulan at sobrang tubig
bilang natural na kanal. Upang maprotektahan ang buhay at ari-arian ng mga mamamayan
ng lungsod sa pamamagitan ng pag-iwas sa pagbaha, ang ilog ay dapat na maayos na
pangasiwaan at alagaan.
YAMANG LUPA:
1. Bundok
Kadalasan, mayroon silang mga tagaytay na matutulis o bilugan, matarik, sloping side, at
isang mataas na punto na kilala bilang isang peak o summit. Ang bundok, ayon sa
karamihan ng mga geologist, ay isang anyong lupa na tumataas sa taas na hindi bababa sa
1,000 talampakan (300 metro) sa itaas ng paligid nito. Kabilang sa mga pinakanatatangi at
pinakamayamang sistema ng parke sa Pilipinas, ang sistema ng hanay ng bundok ay
nag-aalok ng espasyo para sa pagtatatag at pagpapaunlad ng mga espesyal na ecosystem at
ang mga flora at fauna na sumasama sa kanila, tulad ng mga damuhan hanggang sa mga
kagubatan sa bundok.
2. Bulkan
Ang isang bulkan ay nailalarawan bilang isang bitak sa crust ng Earth na nagpapahintulot sa
mga gas, abo, at lava na makatakas. Ang hugis-kono na anyong lupa na nilikha sa paglipas
ng panahon ng ilang pagsabog ay kasama rin. Ang mga bulkan ay sikat na destinasyon ng
mga turista na nagpapalakas sa lokal na ekonomiya. Nakikinabang ang mga pananim sa
natural na pagpapabunga na ibinibigay ng abo ng bulkan sa lupa. Maaaring gamitin ang
mga rehiyon ng bulkan upang makabuo ng renewable energy dahil ang geothermal energy
ay maaaring gawin doon dahil mas manipis ang crust.
3. Kuweba
1. Ginto
Ang elementong kemikal na kilala bilang ginto ay may atomic number na 79 at ang
simbolo na Au. Ito ay isang makapal, malleable, ductile, makintab, bahagyang
mamula-mula-dilaw na metal sa pinakadalisay nitong anyo. Ginamit ang ginto bilang
palitan sa buong kapuluan ng Pilipinas, maging ito man ay sa anyo ng mga barter
ring, maliit na kuwintas, o alikabok, bilang karagdagan sa pagiging pandekorasyon
at gamit na mga bagay.
2. Pilak