NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC

CIVIL LAW
NGUỒN LUẬT:
– Nguồn sơ cấp:
pháp luật thành văn
tập quán pháp
những nguyên tắc chung của PL
– Nguồn thứ cấp:
phán quyết của tòa án
các học thuyết pháp lý

NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC CIVIL LAW

Dựa trên cơ sở nào để phân chia các
nguồn thành sơ cấp, thứ cấp ?

LUẬT SO SÁNH
Nguồn luật sơ cấp Nguồn luật thứ cấp

Những QPPL có giá trị Những QPPL chỉ có

ràng buộc trực tiếp giá trị thuyết phục

LUẬT SO SÁNH
 1.1.1. Pháp luật thành văn

Định nghĩa: là những QPPL nằm trong các

VBPL do CQLP và CQHP ban hành nhằm điều
chỉnh những QHXH phát sinh từ nhu cầu đời
sống xã hội.
1.1. Nguồn sơ cấp Đặc điểm
Mang tính khái quát cao
Thường cần sự trợ giúp của các QPPL phụ
trợ để có thể đi vào thực tiễn đời sống
Thường do những người hành nghề luật
soạn thảo

NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC CIVIL LAW

Vì sao PL thành văn không thể giải quyết được
tất cả các vấn đề phát sinh trong thực tế ?

LUẬT SO SÁNH
 Ưu điểm Nhược điểm

Các quy định của nó được thể hiện

thành văn nên rõ ràng, cụ thể, dễ
Xã hội phát triển luôn phát sinh
đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ
những vụ việc mới mà PL thành văn
của hệ thống pháp luật, dễ phổ
chưa kịp ban hành quy phạm PL để
biến, dễ áp dụng, có thể được hiểu
điều chỉnh
và thực hiện thống nhất trên phạm
vi rộng.

LUẬT SO SÁNH
 01 Hiến pháp

02 Điều ước quốc tế nói chung

và luật của EU nói riêng

03 Bộ luật và luật

04 Nghị định, chỉ thị hành chính

Pháp luật thành văn NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC CIVIL LAW
01 Hiến pháp

Hầu hết các nước civil law đều coi Hiến pháp là luật gốc có vị trí cao hơn các
luật thông thường và đặt ra cơ chế bảo hiến.
Nhiều nước civil law đã thành lập cơ quan bảo hiến với tên gọi, hình thức tổ
chức,.. khác nhau nhưng đều có chức năng bảo vệ hiến pháp.

Pháp luật thành văn

NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC CIVIL LAW
02 Điều ước quốc tế nói chung và luật của EU nói riêng

hầu hết các nước civil law đều đặt điều ước quốc tế ở vị trí thấp hơn hiến
pháp nhưng cao hơn các đạo luật khác
nếu mâu thuẫn với Hiến pháp: thực hiện bảo lưu điều ước quốc tế, nếu
không thể bảo lưu thì không tham gia ĐƯQT đó
nếu mâu thuẫn với luật quốc gia: sẽ thực hiện sửa đổi luật quốc gia

Pháp luật thành văn

NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC CIVIL LAW
03 Bộ luật và luật

Bộ Luật Luật

Cơ quan ban hành CQ lập pháp

Nội dung chứa đựng các QPPL

Mục đích điều chỉnh các QHXH

Hiệu lực ngang bằng nhau

Pháp luật thành văn

NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC CIVIL LAW
03 Bộ luật và luật

Bộ luật Luật

Hình thức đồ sộ hơn (số lượng điều khoản)

điều chỉnh nhiều quan hệ xã hội điều chỉnh 1 quan hệ xã hội

Phạm vi điều chỉnh
trong 1 lĩnh vực. trong 1 lĩnh vực

Pháp luật thành văn

NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC CIVIL LAW
04 Nghị định, chỉ thị hành chính

Gọi chung là văn bản dưới luật

Do các CQQLNN ban hành
Đóng vai trò quan trọng trong khâu thực thi PL ở các nước civil law
Sự khác biệt giữa nghị định và chỉ thị hành chính

Pháp luật thành văn

NGUỒN
NGUỒNLUẬT
LUẬTỞỞCÁC
CÁCNƯỚC
NƯỚCCIVIL
CIVILLAW
LAW
 1.1.2. Tập quán pháp (TQP)
Vai trò
Đóng vai trò quan trọng trong các HTPL. Thực
tiễn ngày nay TQP đóng vai trò mờ nhạt
TQP có vai trò hỗ trợ, k thể hủy bỏ hay thay thế
PL thành văn (ở Pháp)
TQP cung cấp lý do để thẩm phán đưa ra các
1.1. Nguồn sơ cấp nguyên tắc chung khi PLTV có lỗ hổng hoặc tối
nghĩa (ở Đức)
Điều kiện để được coi là TQP
Phải trường tồn
Việc thực hiện tập quán đó phải được coi là bắt
buộc
Phải phù hợp với pháp luật

NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC CIVIL LAW

 1.1.3. Các nguyên tắc chung của PL

Khái niệm: là chuẩn mực, tập hợp các

chuẩn mực xử sự phổ biến trong 1 xã hội
nào đó hoặc trong toàn thể loài người; là
quy phạm cơ bản làm nền tảng xây dựng
1.1. Nguồn sơ cấp các quy phạm khác.
Có vai trò vô cùng quan trọng, mang tính
định hướng, nền tảng
Một số nguyên tắc chung của PL (giáo
trình)

NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC CIVIL LAW

 1.2.1. Án lệ

Án lệ đóng vai trò quan trọng trong đời

sống pháp lý ở các nước. Khi áp dụng PL
vào giải quyết vụ việc, thẩm phán cần
1.2. Nguồn thứ cấp giải thích pháp luật thành văn
Án lệ được coi là nguồn phụ trợ thứ cấp vì
ở các nước civil law
Án lệ ở civil law chỉ mang tính hỗ trợ
định hướng.

NGUỒN LUẬT Ở CÁC NƯỚC CIVIL LAW

Tại sao Án lệ ở các nước civil law không
thể trở thành bắt buộc mà chỉ mang
tính hỗ trợ định hướng?

LUẬT SO SÁNH
Các nước civil law không thừa nhận học
thuyết tiền lệ pháp

LUẬT SO SÁNH
 1.2.2. Tác phẩm của học giả pháp lý

Vai trò:
Cung cấp lý luận cho những người hành nghề luật khi
phải giải quyết vụ việc mà luật chưa quy định rõ ràng.
Các học thuyết giúp pháp luật thành văn được hiểu và
được giải thích bởi những thẩm phán trong hành nghề.
1.2. Nguồn thứ cấp Trong hoạt động xét xử, các thẩm phán cũng có thể bổ
sung vào kho tàng các tác phẩm của học giả pháp lý
bằng những nghiên cứu của mình xoay quanh 1 án lệ, 1
giải pháp pháp lý.

NGUỒN
NGUỒNLUẬT
LUẬT
Ở CÁC
Ở CÁC
NƯỚC
NƯỚC
CIVIL
CIVIL
LAW
LAW