>>>

iV. Tenkit
VE ZAMAN Kaynakların sahte veya gerçek mi olduğunu araştırıp belirlemek
için bu yöntem uygulanır.

ı nı· Geçmişte yaşamış insan topluluklarının sosyal, V Terkıp (Sentez) Yapma

siyasi, ekonomik ve benzeri faaliyetlerini yer zaman göstererek,
Bütün bu yöntem ve işlemlerden sonra elde edilen bilgilerin ve
neden sonuç ilişkisi içinde belgelere dayanarak tarafsız bir şekil­
belgelerin incelenmesi ve okunması sonucunda olay ile ilgili bir
de inceleyen bilim dalıdır. değerlendirmenin yapılmasıdır.
Tarihin konusu, insanoğlunun meydana getirdiği faaliyetler, de­
Tarih araştırmalarında dikkat edilm eken şartlar·
ğişimler ve eserlerdir.
Tarihi olaylar günümüz değer yargıları ile değerlendirilmeme­
r•hı Olayların Özelliklerı: lidir.
Tarihi olaylar tekrar etmez. Olayın geçtiği zamanın koşulları dikkate alınmalıdır.

Deney ve gözlem yapılamaz. J Birden fazla belgeye başvurulmalıdır.

Geçmişteki insanların faaliyetlerini araştırır. Olayın üzerinden belirli bir süre geçmelidir.
Dinamiktir. Yeni belgeler bulundukça tarihi olaylar yeniden değerlendirilir.

Bir olay kendisinden sonraki diğer bir olayın nedeni, önceki Tarihi olayların araştırılmasında objektif (tarafsız) olunmalıdır.
bir olayın da sonucudur. Ola.Y· Kısa süreli, başlangıcı ve bitiş süreleri belli gelişmelerdir.
Belirli bir yer ve zamanda gerçekleşir. Örnek; Malazgirt Savaşı, Yüzyıl Savaşları, Lozan Barış Antlaşma­
sı, Fransız İhtilali gibi.
T-r:h Biliminin Yöntemi
Olgu: Olgularda belirli bir yer ve zaman söz konusu değildir. Ay­
Her bilimin bir yöntemi vardır. Genelde pozitif bilimler içinde fizik,
rıca genelde süreklilik gösterir ve soyuttur. Örnek; Anadolu'nun
kimya ve biyolojinin yöntemi deney ve gözlemdir. So�yal bilim­
Türkleşmesi, Avrupa'nın sanayileşmesi, Asya'nın modernleşme­
ler ıçinde olan tarihin yöntemi ise olaylar ile ilgili bilgi, belge ve
si ve Balkanların İslamlaşması gibi.
kaynakların bulunmasıdır.
Tarihe Yardımcı Bilim Dalları
ı Tarama
Coğrafya· Yer bilimidir. Tarih bilimine mekan konusunda yar­
Kaynak arama yöntemidir. Tarihçi ilk olarak bir olay ile ilgili araş­
dımcı olur. Ayrıca, coğrafi yapının, yeryüzü şekillerinin ve ik­
tırma yapmak için belgeler araştırır. Belgeler birinci ve ikinci el­
limin insanlar üzerindeki etkisi konusunda bilgi verir.
den kaynaklar olmak üzere ikiye ayrılır:
...ı int;ı dden kaynak:. Olayın geçtiği döneme ait belge ve bulun­ Arkeoloıi: Kazı bilimidir. Tarih öncesi dönemler hakkında bil­

tulardır. Örnek şehidin hatıra defteri, istiklal madalyası, tarihi pa­ gi toplanılmasında en fazla yardımcı olan bilim dalıdır.

ra, ferman ve beraatlar gibi. Kronoloji: Olayları zaman sırasına göre ele alan bilim dalıdır.

. Birinci elden kaynaktan alıntı yapan belge­ Olayların sıralanmasında ve aralarında neden - sonuç ilişkisi
lerdir. Örnek İlber Ortaylı'nın "İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı" ki­ kurulmasında yardımcı olur.
tabı ve Halil İnalcık'ın "Devlet-i Aliyye" kitabı gibi. ı Nümizmatik. Eski paraları inceleyen bilim dalıdır.

il. Tasnif J Epigrafya: Anıtlar ve kitabeler bilimidir. Anıtların üzerindeki

Tarihsel verilerin zamana, mekana ve konusuna göre sınıflandı­ yazıları inceler.

rılmasıdır. Bu ayrımın yapılmasında temel amaç: Tarihi olayları ve ,. Paleogra1ya: Eski yazıları inceleyen bilim dalıdır.
gelişmeleri daha kolay öğrenmektir.
..J Diplomatik: Devletler arası ilişkileri inceleyen bilim dalıdır.

ili. Tahlil Etnoloji Toplumların kültürlerini inceleyen ve araştıran bilim

İnceleme, araştırma ve çözümleme demektir. dalıdır.

• • t • • •• -