Praca zaliczeniowa dr Szot – Biologiczne

podstawy zachowań – „Mózg schizofrenika”

Agnieszka Śniady, Lucyna Dęgoszewska

1 rok psychologia

A: Slajd 3

Wg. Zimbardo i Gerrig mózg jest organem, który służy jako

centrum układu nerwowego u wszystkich kręgowców i
większości bezkręgowców. Fizjologicznie, mózgi wywierają
scentralizowaną kontrolę nad innymi organami ciała.
Obejmuje on kilka ważnych struktur, w tym: pień mózgu,
móżdżek, układ limbiczny oraz korę mózgową, które
współpracują ze sobą w złożony sposób. Mózg składa się z 2
półkul, z której każda posiada 4 płaty. Slajd przedstawia mózg
z wyszczególnieniem na płaty: tj. płat czołowy, ciemieniowy,
płat potyliczny, skroniowy oraz móżdżek.

A: Slajd 4
By móc zająć się zagadnieniem mózgu osoby chorującej na
schizofrenię, niezbędne jest wyjaśnienie samego pojęcia.
Schizofrenia zatem jest zaburzeniem psychicznym z grupy
endogennych co oznacza, że występuje bez określonej
przyczyny. Schizofrenia dotyka średnio 1 osobę na 100 i jest
chorobą powszechną na całym świecie. Nazwa choroby
wywodzi się z języka greckiego.
Najlepszym wstępem do schizofrenii jest wsłuchanie się w to,
co osoba ze zdiagnozowaną schizofrenią ma w rzeczywistości
do powiedzenia. Schizofrenia zatem jest chorobą mózgu.
Chory cierpiący na psychozę ma poważnie upośledzoną
umiejętność krytycznej, realistycznej oceny własnej osoby,
otoczenia i relacji z innymi, a nawet nie jest do niej zdolny.
Jest to choroba ludzi młodych – ponad połowa zachorowań
rozpoczyna się przed 30. rokiem życia. Mężczyźni zaczynają
chorować średnio w nieco młodszym wieku (15.–24. roku
życia) niż kobiety (25.–34. rokiem życia).

A: Slajd 5

Najbardziej znamienną cechą schizofrenii jest występowanie

psychozy a więc innymi słowy urojeń i omamów. Urojenia to
stan, w którym pacjent wierzy w coś, co nie ma zupełnie racji
bytu. Podam tu za przykład z pracy Lucyny w DPS dla
przewlekle psychicznie chorych sytuację, gdy jej mieszkaniec
Uroił sobie, że jedna z pokojowych jest diabłem, ostrzegł
zatem Lucynę, by była ostrożna w relacjach z nią, gdyż może
być dla jej zdrowia niebezpieczna. Chory ma fałszywe
przekonania i poczucie realności sytuacji.
Z kolei omamy czyli halucynacje to wrażenie odczuwania
różnych stanów bez wyraźnych sygnałów z zewnątrz. Omamy
dzielimy wg narządu zmysłu, którego to one dotyczą. Z tego
też względu halucynacje mogą być wzrokowe (np. pacjent
widzi latającego słonia), słuchowe (np. słyszenie ciągłego
dźwięku dzwoniącego tel.), smakowe czy somatyczne czy
węchowe. W psychozie np. omamy przybierają często formę
słyszanych głosów, które mogą mówić pacjentowi co ma robić
lub też mogą rozmawiać o pacjencie i komentować jego
zachowanie.

A: Slajd 6

Im więcej wiemy na temat choroby tym większe

prawdopodobieństwo na skuteczną diagnozę i późniejsze
odpowiednie leczenie. To co jest szczególnie ważne to
zrozumienie tego, co powoduje chorobę lub wpływa na jej
rozwój.
Na slajdzie przedstawiono hierarchię przyczyn w
zaburzeniach o charakterze psychiatrycznym. U podstaw tej
hierarchii leżą geny, które osoba dziedziczy po rodzicach.
Geny odpowiadają za produkcję białek w komórkach, za
powstawanie sieci komórek nerwowych w mózgu.

A: Slajd 7
Aby w komórce pojawiło się białko produkowane przez dany
gen – niezbędny jest pośrednik czyli mRNA. Przypomnimy,
że sieci komórek nerwowych są źródłem np. Naszych myśli,
uczuć i sposobu w jaki się zachowujemy.

A: Slajd 8

Najważniejszą kwestią jest to, że hierarchia ta nie działa w

jedną stronę - środowisko bowiem może wpłynąć na to, jak
się zachowujemy co myślimy, co czujemy i może powodować
zmiany w samym mózgu. Dlatego też, na slajdzie na rycinie
strzałki prowadzą w obu kierunkach. Nie zawsze jest możliwe
wskazanie, które z tych czynników mają największy wpływ
bez uprzedniego, starannego studium choroby. Zależność
między ryzykiem zachorowania na schizofrenię a stopniem
pokrewieństwa z osobą chorą wskazuje na rolę czynnika
genetycznego, jednakże mieszkanie w zurbanizowanym
otoczeniu również zwiększa ryzyko schizofrenii, np.
spożywanie niektórych pochodnych amfetaminy. Amfetamina
może wywoływać psychozę.
Istotne, że wszystkie wymienione czynniki wchodzą w
skomplikowane interakcje przyczyniając się do schizofrenii.

L: Slajd 9

Jako ciekawostkę podamy jaką rolę w rozwoju choroby

odgrywa czynnik genetyczny. Wspaniale obrazuje to przykład
bliźniąt jednojajowych. Jeśli choroba jest uwarunkowana
genetycznie wówczas wystąpi ona u każdego z bliźniąt.
Badania na bliźniakach w etiologii schizofrenii wskazują, że
stopień zgodności rozwoju choroby u dwojga z bliźniąt
wynosi 41-65 %, co świadczy o tym, że zarówno czynnik
genetyczny jak i te tzw. Niegenetyczne (środowiskowe)
łącznie zwiększają podatność na zachorowanie na
schizofrenię. Oddzielenie jednak wpływu genetyki i
środowiska nie jest łatwe.
Jako ciekawostkę podamy, że badacze w USA zidentyfikowali
anomalia w mózgach kilkutygodniowych niemowląt z grupy
wysokiego ryzyka rozwoju schizofrenii. Oznacza to, że
chorobę można by zdiagnozować na długo przed
wystąpieniem pierwszych objawów, a nawet zapobiegać ich
wystąpieniu. Badacze z Uniwersytetu w Północnej Karolinie
przy użyciu rezonansu magnetycznego poddali badaniu 26
dzieci urodzone przez matki chore na schizofrenię. Posiadanie
krewnego 1 stopnia ze zdiagnozowaną schizofrenią 10-krotnie
zwiększa ryzyko zachorowania. O ile w populacji generalnej
zapada na nią 1 na 100 osób, o tyle w tej grupie już 1 na 10.
Wśród chłopców maluchy wysokiego ryzyka miały większe
mózgi i komory boczne niż dzieci pań niecierpiących na
schizofrenię. Mózgi córek chorych matek miały podobne
rozmiary do mózgów córek zdrowych kobiet. Czyżby
odpowiadałoby to wzorcom zachorowalności na schizofrenię,
która jest dużo większa właśnie wśród mężczyzn?

L: Slajd 10
Oprócz czynników środowiskowych, genetyki czy
nadużywania ciężkich narkotyków typu amfetamina istota
schizofrenii była trudna do uporządkowania ale wiele badań
skupiało się na nieprawidłowościach neuroprzekaźników
leżących u podstaw zaburzenia.. Dopaminie poświęcono wiele
uwagi, a ogólna hipoteza mówi, że aktywność dopaminy jest
zbyt wysoka w niektórych częściach mózgu w schizofrenii.
Hipoteza ta została pierwotnie sformułowana w oparciu o
odkrycie, że leki stosowane w schizofrenii działają w celu
zmniejszenia aktywności dopaminy, natomiast zwiększający
jej poziom np. amfetamina – stymulant może wywoływać
zachowania, które nazywamy stanami psychotycznymi.
Pomysł, że zwiększenie aktywności dopaminy odgrywa
ogromną rolę w objawach schizofrenii jest obecnie wspierany
przez wiele dowodów.

L: Slajd 11

Jednak same nieprawidłowości dopaminy nie wydają się

wyjaśniać wszystkich objawów schizofrenii.
Na slajdzie przedstawiono receptor glutaminian.
Nieprawidłowości glutaminianu, takie jak dysfunkcyjne
receptory glutaminianu, występują również w schizofrenii i
mogą być w stanie wyjaśnić pewne negatywne i poznawcze
objawy – coś co poziomy dopaminy mniej skutecznie
wyjaśniają.
Ponadto wysunięto wniosek, że dysfunkcje w układach
glutaminianu może poprzedzać i prowadzić do nadaktywności
dopaminy obserwowanej w schizofrenii.
Chociaż nie jest pewne, co powoduje pojawienie się tych
nieprawidłowości neuroprzekaźników ogólnie uznać można,
że schizofrenię można przypisać zaburzeniom we wczesnym
rozwoju neuronalnym, które występują pod wpływem
zarówno pod wpływem czynników genetycznych jak i
środowiskowych.

L: Slajd 12

Choroba psychiczna dzieje się w środku i wbrew obiegowej

opinii można ją zauważyć na skanach mózgów chorych.
Slajd pokazuje skan mózgu schizofrenika w porównaniu do
skanu mózgu osoby zdrowej. W schizofrenii zazwyczaj
pacjenci mają mniej tkanki mózgowej niż zdrowy człowiek.
U osób ze schizofrenią problemem jest fakt jego obustronnego
zmniejszenia, zwłaszcza w części przedniej.
Jak chodzi o móżdżek – stanowi on tylko 10% mózgu ale za
to zawiera w sobie aż 50% neuronów. Zarówno ogólna
objętość móżdżku, jak i jego kory uległa zmniejszeniu u
pacjentów ze schizofrenią.

L: Slajd 13

Korzystając z techniki MRI można zbadać grubość kory oraz

obecność zakrętów w korze mózgowej. Ostatnie badania
wskazały zmniejszenie grubości kory w obszarze czołowo
skroniowym.

L: Slajd 14

Poważnym problemem u osób chorych na schizofrenię są

deficyty poznawcze, które obejmują głównie zaburzenia
pamięci sensorycznej oraz operacyjnej, deficyty uwagi,
zmniejszenie szybkości przetwarzania informacji. Znajduje to
odzwierciedlenie w uszkodzeniu struktur hipokampa,
zwłaszcza jego części przedniej.

L: Slajd 15

Do tej pory postulowano, że zaburzenia myślenia, percepcji i

emocji u schizofrenika jest skutkiem braku połączenia między
obszarami zawiadującymi tymi funkcjami. Jednak badania z
Cambridge i Harvard wskazują, że ważną rolę w procesach
chorobowych odgrywają wręcz nadmierne połączenia między
tzw. Domyślnymi regionami mózgu, które kontrolują
samopostrzeganie i uaktywniają się gdy człowiek nie myśli o
niczym szczególnym albo myśli o sobie. Układ domyślny, jak
wyjaśnił prof. John Gabrieli, zajmując się trudniejszymi
zadaniami, ludzie zwykle hamują układ domyślny ale pacjenci
ze schizofrenią tego nie robią. Na slajdzie przedstawiono 3
płaty mózgu wchodzące w skład układu domyślnego.