Professional Documents
Culture Documents
301DV-A4 Samaveda Moolaantam
301DV-A4 Samaveda Moolaantam
301DV-A4 Samaveda Moolaantam
301DV
सादकः
हेच. ् एन. ् राजेश शाी
ू द पीठम ्
अवधत
ीगणपित सिदान आमः
दनगरम -् मैसू 570025
वेदिनिध माला 301DV
सामवेदीय मूला भागः
© May 2017
Printed by
Ma Prints, Bengaluru
Published - SVAMI
SGS VedaNidhi Academy & Masters' Institute
Avadhoota Datta Peetham
Sri Ganapathy Sachchidananda Ashrama
Datta Nagara, Ooty Road, Mysore 570025 India
Email - veda@dattapeetham.com
Website - www.vedanidhi.in/books
अवधूत दपीठाधीराणां जगणां
ु परमपूानां
ी ी ी गणपित सिदान ािमीचरणानां
ीचरणानां
आिवार वचांिस
ु
शेविधयः पमथानां षडातीत िवहः।
्
रााो िनगमाथानां सात दसः।।
ु
िव ापनम ्
िवान वं् शीकृ घनपाठी
शके ित िनचं वतते। यथानूचानतया िवरलं सामगानं, य षे ु गीयमानं शमासीत, ् तथ ैषां साां
सजित। ताेतािन सामािन त,ु ऋचामेव िवराणीित जानत एव िवांसः। तासामृचां साा (तदिधदेवतानाँ
ॐ ऋ वा इदमे साम चाां, स ैव नाम ऋगासी दमो नाम साम, सा वा ऋक ् सामोपावद िथनं
ु
संभवाव जाा इित नेवी ाम, ायाा अतो मम मिहमेित ते े भूोपावदता ेन ित च न समवदत,
िह साम संिमत, ा देक बो जाया भवि न ैक ै बहव हपतयो, यैतत ् सा चाम समभवता
ु स सामव साम इित
ामाभव ा ामं साम वित य एवँ वेद, यो वै भवित येता मते
िह िनि।
ु
त योिन गाननामकमाधारकारमनस ृ िवकृ ितगानं िवीयते। ताशः ऊहः, तदिमं रह गानं - ामेगये -
छोग शोथ एव। छशेन गायी िबु ािदछआिका ऋचः के। ता ऋचो
सामपेण गायीित छोगा ामगानकोिवदा एव भवि। तथािवधं गानं सहव समितिमित यिप
ािसत ान े काले, तेष ु वस ु ीिण गानाेवोले। तये कौथमु शाखा दि णदेश े िनतरां िसा, या
करणीयो भवित।
शाखाये, कौथमु राणायनीय शाखयोः वेदा रािण बशमानाेव दरीये। तथािप गानकारे
मूलिमित वरेयानं, सोपपिकमेव िवते। तथािवध पररां सा, छामूलके न अिभवधयो िवांसः, के षां
ीमान हे् च. ् एन. ् राजेश शाी, बमसाां िवामेनां सल णां सेद,े तथ ैव बोेत
ृ ाापयामास।
ु
तदनभवपारीणोयं पिडतः, सा सल ण कृ सामवेद काशन े बपिरकरन, ् ीयां
ु इित महीयसो मोद िवषयो व ैिदकानाम।् एतिन ् महरे काय, साहां
ु ययु ज
िनां िवकृ ितगान मणे
िवतानो यवु ा िवान, ् तिः िचरीवी च ैतकुमार कोहीर िवषां शंसामहतीित सानं कटयामः।
ु
िनलं न भवतीित िव ायत एव। अत एव तेवाफलतया िवषो उाहो िगणीभविित, ु
पषाथ िसि
अथ थमपाठक ितीयोऽधः।........................................................................................................................................ 16
ु पाठक ितीयोधः।........................................................................................................................................ 39
अथ चतथ
ु ायः। ............................................................................................................................................................. 40
अथ चतथ
अथ महानाािचकः ............................................................................................................................................................... 61
्
अथ उरािचकम........................................................................................................................................................................ 62
ु ायः। ............................................................................................................. 73
अथ ितीयपाठक ितीयोधः। चतथ
्
अथ कृ ितगानम .......................................................................................................................................................................... 141
ु
अथ चतथाय ारः ........................................................................................................................................................ 270
्
अथ पावमानगानम .................................................................................................................................................................... 312
्
अथ आरयकगानम।। अकपव ................................................................................................................................................. 386
ु पाठके
अथ चतथ थमोधः ................................
................................................................................................................................
.............................................. 427
अथ पमपाठके थमोधः................................
................................................................................................................................
............................................... 439
अथ पमपाठके ितीयोधः................................................................................................................................
................................ ............................................. 444
अथ महानाीपव ................................................................
................................................................................................................................
...................................... 461
्
पावमानगाने पाठारम ................................................................
................................................................................................
........................................................... 463
्
आरयकगान े पाठारम ................................
................................................................................................................................
......................................................... 463
नीलोलदलाभासः
लोलदलाभासः सामवेदो हयाननः।
ु
अ मालाितो द े वामे कधर. ृतः।।
ु ।्
सामियं सामगेय ं सामवेदोसखम
ु ।।
वामदेवमहं वे सामगां महीसरान ्
काशनषे ु यािन
वेदिनिध काशने ु िचािन
वेदः -रः ,1शाखा -रः ,2ः -रः 3
अक/ काड ारः (रः 4)
अाय/ पाठक ारः (रः 5)
ु
सू/ अनवाक ारः (रः 6)
वगः/ पाशत/् दशितः (रः 7)
म वा समूहः (रः 8)
¤ वा समूहः ाण (रः 8)
पिरिशम ्
। वाावसानः,।। ् यजः/
(ऋक/ ु साम म) वासमूहावसानः
‡ ्
माियना वम अथवा इतः ाक ् पाठं नावसादयेत।्
्
ु म पाशदवसानम
वाावसानय ।्
ु
सादाियकं पाि कं ािवडसदाय वणसँयतम ्
(तिन ् वयम, ् तियम),्
अनषु ः,
अकार ेषः
आकार ेषः
उपानीय/िजामूलीये
ु
साननािसक ु
गकारिविश अनार आगमः (गणपित हवामहे)
ु
िनरननािसक ु
गकारिविश अनार आगमः (या िमिः)
ु
साननािसक ु ारागमः (सवा ह सौवचनसः)
गकार ििविश अनस
◌ँ ु
साननािसक ु
यकार/वकार/ लकार िविशः (अधानारः) (यँ वयम, ् कँ यजामह
◌ं ु ारः
अन
िवसजनीय कृ ित भावः,यथा घनाघनः ोभणः
जा िरतः, । का।
त ैरोनः, नमः।
ितरोिवरामः,िवि भत।े
ि िरतः, सूीयम।्
पादवृः, कईम।्
िमाािद कालोारण संकेतः ‘2’, ‘3’, ‘4’
ु
-- अनषः, ु सूचयित।
मारे -- िचं आदौ वमनषं
ु बोधयित। तथा च अनष
मावसान े वतमानं -- िचं माे वमनषं ु भागं सूचयित।
अधो िनिद ले (फुट ् नोट ्) ािवड सदाय भेदः, पाठारँ वा, तीकेन दिशत म कृ ः पाठो वा
दयते।
थमा दशितः –
(1– 10) 1 – 2, 4, 7, 9 भाराजो बाहः, 3 मेधाितिथः कावः, 5 उशनाः 6
ु
सदीितप ु
मीढा-वािरसौ तयोवातरः, 8 वः कावः, 10 वामदेवः।। अिः।। गायी।।
1.1.1 अ आ यािह वीतय े गृणानो हदातये। िन होता सि बिहिष।।
1.1.2 म े य ाना होता िवषे ा िहतः। देविे भ मानषु े जन।े ।
1.1.3 अि तँ वृणीमहे होतारँ िववदे सम।् अ य स
ु त म ्
ु ।।
1.1.4 अि वृािण जन िवण ु िवपया। सिम श
ु आतः।।
1.1.5 ेँ वो अितिथ षु े िम िमव ियम।् अ े रथ वेम।।
्
1.1.6 ो अे महोिभ पािह िवा अरातःे । उत िषो म।।
1.1.7 एू ष ु वािण ते ऽ इते रा िगरः। एिभ वधास इिभः।।
1.1.8 आ ते वो मनो यम रमा ि धात।् अ े ा ामये िगरा।।
ु रा दथवा िन रमत। मू िव वाघतः।।
1.1.9 ा म े प
1.1.10 अ े िवव दा भरा मूतय े मह।े देवो िस नो श।े ।-
अथ ितीया दशितः –
ु ािहः (ऋ िवपािरसः) 2 वामदेवो गौतमः 3, 8-9 योगो भागवः 4
(1 – 10) 1 आय
ु
मधा वैािमः 5, 7 शनु शेपाजीगितः 6 मेधाितिथः 10 वः कावः।। अिः।।
गायी।।
1.2.1 नम े अ ओजस े गृणि देव कृ यः। अम ै रिम मदय।।
1.2.2 त ँ वो िववदे स हवाह ममम।् यिज मृसे िगरा।।
्
ः। वायो रनीके अिरन।।
1.2.3 उप ा जामयो िगरो देिदशती हिवृत
1.2.4 उप ा े िदविे दव े दोषाव िधया वयम।् नमो भर एमिस।।
्
1.2.5 जराबोध त ििवि िवशिे वश े यि याय। ोम ाय शीकम।।
1.2.6 ित ा मर ोपीथाय यसे। मि र आ गिह।।
अवधूत दपीठम –् वेदिनिध योजना सामवेदीय मूलाभागः Page 13
्
1.2.7 अ ा वारवँ वा अि मोिभः। साज मराणाम।।
्
1.2.8 औवभृगवु िच मवानव दा व।े अि समु वाससम।।
1.2.9 अि िमनो मनसा िधय सचेत मः। अि िम े िवविभः।।
1.2.10 आ िद रेतसो ोित पयि वासरम।् परो यिदत े िदिव।।-
अथ तृतीया दशितः –
(1 – 14) 1 योगो भागवः 2, 5 भााजो बाहः 3, 10 वामदेवो गौतमः 4, 6 विसो
मैाविणः 7 िवप आिरसः 8 शनु शेप आजीगितः 9 गोपवन अेयः 11 वः 12
मेधाितिथः कावः 13 िसु ीप आरीषः ित आो वा 14 उशना काः।। अिः।। गायी।
ु तमम।् अा न े सहते।।
1.3.1 अिँ वो वृध मराणां प
1.3.2 अि ि मेन शोिचषा यस ि ा3िणम।् अि न वसते रियम।।
्
1.3.3 अ े मृड महा अय आ देवय ु नम।् इयथ ्
े बिह रासदम।।
1.3.4 अ े र ा णो अहस ित देव िरषतः। तिप ै रजर ो दह।।
ु ा िह ये तवाासो देव साधवः। अरँ वहाशवः।।
1.3.5 अ े य
ीमहे वयम।् सवु ीर म आत।।
1.3.6 िन ा न िवपते मु
1.3.7 अि मूधा िदव ककु ित पृिथा अयम।् अपा रेतािस िजित।।
1.3.8 इम मू ष ु माक सिन ाय ासम।् अ े देवषे ु वोचः।।
्
1.3.9 त ा गोपवनो िगरा जिन दे अिरः। स पावक धु ी हवम।।
1.3.10 पिर वाजपित किव रि हा मीत।् दध ािन दाशषु ।े ।
्
1.3.11 उ ातवदे स ेवँ वहि के तवः। श े िवाय सूयम।।
ु सध
1.3.12 किव मि मपु िह ्
माण मर।े देव ममीवचातनम।।
1.3.13 श ो देवी रिभय े श ो भव ु पीतय।े शँ यो रिभ व ु नः।।
1.3.14 क नून ं परीणिस िधयो िजिस सते। गोषाता य ते िगरः।।-
ु दशितः –
अथ चतथ
(1 – 10) 1, 3, 7 शबु ाहः (7 तृणपािणः) 2, 5, 8 – 9 भगः ागाथः 4 विसो
मैाविणः 6 वः कावः 10 सोभिरः कावः।। अिः।। बृहती।।
अथ थमपाठक ितीयोऽधः।
षी दशितः –
(1- 8) 1, 7 विसो मैाविणः 2, 3, 5 कवो घौरः 4 सौभिरः कावः 6 उीलः काः
8 िवािमो गािथनः।। अिः, 2 णितः 3 यूपः।। बृहती।।
1.6.1 देवो वो िवणोदा पूणा िववािसचम।् उा िस मपु वा पृण मा िद ो देव
ओहते।।
1.6.2 तै ु ण ित देते ु सूनत
ृ ा। अा वीर य पिराधस ेवा य य ु नः।।
1.6.3 ऊ ऊ ष ु ण ऊतय े िता देवो न सिवता। ऊ वाज सिनता य दििभ वाघि
िवय
ामहे।।
अथ अमी दशितः –
ु
(1 8) 1 बधगिविरावाे
यौ 2, 5 विभालनः 3 भराजो बाहः 4, 7 िवािमो
्
गािथनः 6 विसो मैाविणः 8 पायभु ाराजः।। अिः, 3 पूषा।। िपु ।।
1.8.1 अबोि िमधा जनानां ित धेन ु िमवायती मषु ासम।् या इव वया मिु हाना
भानव ते नाक म।।
1.8.2 भू जय ं महाँ िवपोधां मूरै रमूरं परु ा माणम।् नय ीिभ वना िधय ा हिरम ु
्
वमणा धनिचम।।
ु पे अहनी ौ िरवािस। िवा िह माया अविस धाव
ु े अजत े अिष
1.8.3 श
ु
ा ते पूष िह राित र।।
1.8.4 इडा मे पु दस सिन ो शम हवमानाय साध। ा ून ु नयो
िवजावाे सा ते समु ित भू।े ।
1.8.5 होता जातो महा भोिव ृषा सीद दपाँ िववत। दध ो धायी सतु े वयािस या
वसूिन िवधत े तनपू ाः।।
ु स कृ ीना मनमु ा। इ
1.8.6 साज मसरु शं प वे तवस ृ तािन
वारा वम
ाना िवव।ु ।
थमा दशितः –
(1 – 10) दीघतमा औचः 2, 4 िवािमो गािथनः 3 गोतमो रागणः 5 ित आः 6
इिरििठः कावः 7, 8, 10 िवमना वैयः 9 ऋिजा भाराजः।। अिः 5 पवमानः सोमः 6
अिदितः 9 िवे देवाः।। उिक।्
2.1.1 पु ा दािशवा वोचऽे िर र े तव िदा। तोदवे शरण आ मह।।
2.1.2 होे पू वचो ऽय े भरता बृहत।् िवपा ोतीिष िबत े न वेधस।े ।
2.1.3 अ े वाज गोमत ईशान हसो यहो। अ े देिह जातवेदो मिह वः।।
2.1.4 अ े यिजो अरे देवा ेवयत े यज। होता मो िव राजित िधः।।
2.1.5 ज ान मातिृ भ मधा माशासत िय।े अय वु ो रयीणा िकेत दा।।
2.1.6 उत ा नो िदवा मित रिदित ागमत।् सा शाता मय र दप िधः।।
2.1.7 ईिडा िह तीाँ 3 यज जातवदे सम।् चिरधु म
ू मगभ ्
ृ ीतशोिचषम।।
2.1.8 न त मायया च न िरप ु रीशीत मः। यो अय े ददाश हदातये।।
।् दिव म सते कृ धी सगु म।।
ु ेन म े राम
2.1.9 अप ँ वृिजन िरप ्
ु
2.1.10 े नव मे ोम वीर िवपते। िन माियन पसा र सो दह।।-
अथ ितीया दशितः –
(1 – 8) योगो भागवः (ऋिषः सौभिरः कावः) 2, 3, 5 – 7 सौभिरः कावः 4 योगो
भागवः सौभिरः कावो वा 8 िवमना वैयः।। अिः।। उिक ्
ु शोिचषे। उपतु ासो अय।े ।
2.2.1 मिहाय गायत ऋता े बृहत े श
2.2.2 सो अ े तवोितिभ सवु ीरािभ रित वाजकमिभः। य स मािवथ।।
तृतीया दशितः –
ु
(1 – 10) 1 शबाहः 2 तु क ः सक
ु ो वा आिरसः 3 हयतः ागाथः 4, 5
तु क ः (ऋिषः सक
ु ो वा, 5 सक
ु ः) आिरसः 6 देवजामय इमातरः ऋिषकाः 7, 8
गोषूासूिनौ कावायनौ 9, 10 मेधाितिथः कावः ियमेधािरसः।। इः (ऋिषः 3
अिहविष वा)।। गायी।।
2.3.1 तो गाय सतु े सचा प
ु ताय सन।े शँ यवे न शािकन।े ।
2.3.2 य े नून शतत िव िु तमो मदः। तेन नून ं मदे मदेः।।
2.3.3 गाव उप वदावटे मही य रदु ा। उभा कणा िहरयया।।
2.3.4 अर माय गायत तु क ार व।े अर िम धा।े ।
्
2.3.5 तिमँ वाजयामिस महे वृाय हव।े स वृषा वृषभो भवु त।।
2.3.6 िम बला दिध सहसो जात ओजसः। सृष ृषदे िस।।
2.3.7 य इ मवधय ूिमँ वतयत।् चाण ओपश ििव।।
2.3.8 यिदाहँ यथा मीशीय व एक इत।् ोता मे गोसख ्
ा ात।।
2.3.9 पपं िमोतार आ धावत माय। सोमँ वीराय शूराय।।
2.3.10 इदँ वसो सतु म ू मदु रम।् अनाभिय िरमा ते।।-
िपबा सपु ण
ु दशितः –
अथ चतथ
अथ ितीयपाठक ितीयोधः।
षी दशितः –
ु ः) आिरसः 2 मेधाितिथः (ऋिषः शबु ाहः)
(1 – 10) 1 तु क ः (ऋिषः सक
कावः 3 गोतमो रागणः 4 भराजो बाहः 5 िबः पूतद ो वा अिरसः 6, 7 तु क ः
ु ो वा (ऋिषः सक
सक ु ः) आिरसः 8 वः कावः 9 शनु शेप आजीगितः 10 शनु शेपो
आजीगितः वामदेवो वा।। इः (4 ऋिषः इापूषणौ) 5 मतः।। गायी।।
2.6.1 अपा िशस दु होिषणः। इो िरो यवािशरः।।
ु वसो िभ नोनव ु िगरः। गावो व धेनवः।।
2.6.2 इमा उ ा प
।् इा चमसो गृहे।।
2.6.3 अाह गो रमत नाम ु रपीम
2.6.4 यिदो अनय ितो मही रपो वृषमः। त पूषाभवु चा।।
2.6.5 गौ धयित मता व ु माता मघोनाम।् य ्
ु ा वी रथानाम।।
्
2.6.6 उप नो हिरिभ तु ँ यािह मदानां पते। उप नो हिरिभ तु म।।
े ँ वृधो अरे। अावभृथ मोजसा।।
2.6.7 इा होा असृ त
ु िर मेधा मृत जह। अह सूय इवाजिन।।
2.6.8 अह िमि िपत
2.6.9 रेवती न सधमाद इे स ु तिु ववाजाः। म
ु ो यािभ मदम
े ।।
2.6.10 सोम पूषा च चेतत ु िवासा सिु तीनाम।् देवा रो िहता।।-
अथ समी दशितः –
(1 -10) 1, 4 तु क ः सक
ु ो वा आिरसः 2 विसो मैाविणः 3 मेधाितिथः कावः
ु
ियमेधािरसः 5 इिरििठः कावः 6, 10 मधा वैािमः 7 िशोकः कावः 8 कुसीदी
कावः 9 शनु शेप आजीगितः।। इः।। गायी।
्
2.7.1 पा मा वो अस इ मिभ गायत। िवासाह शततं ु मिह षणीनाम।।
2.7.2 व इाय मादन हयाय गायत। सखाय ोमपा।े ।
अथ तृतीयपाठक थमोऽधः।
थमा दशितः –
(1 – 10) 1 गाथः कावः 2 िवािमो गािथनः 3, 10 वामदेवो गौतमः 4, 6 तु क ः
ु ोः वा 6 सक
आिरसः (ऋिषः 4 सक ु आिरसः) 5 मध
ु ा वैािमः 7 गृमदः शौनकः
ु बाहः।। इ (9 ऋिषः इापूौ)।। गायी।।
8, 9 भराजः (ऋिषः – 8 श यः)
ु राधो अिवः। अव िषो जिह।।
3.1.1 उा म ु सोमा कृ ण
3.1.2 िगवण पािह न तु ं मधो धारािभ रस।े इ ादात िमशः।।
3.1.3 सदा व इ कृष दा उपो न ु स सपयन।् न देवो वृत शूर इः।।
3.1.4 आ ा िवश िव मु िमव िसवः। न ा िमाित िरते।।
3.1.5 इ िम ािथनो बृह िद मकिभ रिक णः। इँ वाणी रनूषत।।
ु रियम।् वाजी ददात ु वािजनम।।
3.1.6 इ इष े ददात ु न ऋभ ु ण मृभ ्
ु
3.1.7 इो अ मह य मभी ष दप चवत।् स िह िरो िवचषिणः।।
3.1.8 इमा उ ा सतु स
े तु े न े िगवणो िगरः। गावो व धेनवः।।
3.1.9 इा न ु पूषणा वय साय य।े वम
े वाजसातये।।
3.1.10 न िक इ र ायो अि वृहन।् न ेवँ यथा म।।-
्
अथ ितीया दशितः –
ु ा वैािमः 3 वः कावः
(1 – 10) 1, 4 िशोकः कावः 2 मध
ु
(ऋिषः वशोयः) 5 सक आिरसः 6, 9 वामदेवो गौतमः 7 िवािमो गािथनः। 8
गोषूासूिनौ कावायनौ 10 तु क ः सक
ु ो वा आिरसः।। इः।। गायी।।
्
3.2.1 तरि णँ वो जनाना दँ वाज गोमतः। समानम ु शिसषम।।
्
ृ िम ते िगर ित ा म ु दहासत। सजोषा वृषभ ं पितम।।
3.2.2 अस
अथ तृतीयोायः।
पमी दशितः –
ु बाहः 3 वः, 4
(1 – 10) 1, 6, 9 विसो मैाविणः 2 भराजः (ऋिषः श यः)
नोधा गौतमः 5 किलः ागाथः। 7 मेधाितिथः कावः 8 भगः ागाथः 10 गाथो घौरः कावः।।
इः 9 मतः बृहती।।
3.5.1 अिभ ा शूर नोनमु ो धा इव धने व
ः। ईशान म जगत श मीशान िम
तषु ः।।
3.5.2 ा िम ि हवामहे सातौ वाज कारवः। ाँ वृिे सित र.ा ाा.वतः।।
3.5.3 अिभ व रु ाधस िम मच यथा िवद।े यो जिरत ु वस
ृ ो मघवा प ु ह े वे
ण
िश ित।।
अथ तृतीयपाठक ितीयोधः।
षी दशितः –
ु
(1 – 10) 1 पहा आिरसः 2, 3 मेधाितिथ – मेाितथी कावौ 4 िवािमो गािथनः
ु धावािरसौ 7, 8, 9 मेधाितिथमाितिथवा (ऋिषः
े पमे
5 गोतमो (गौतमो वा) रागणः 6 नृमध
मेाितिथः) कावः 10 देवाितिथः कावः।। इः।। बृहती।।
3.6.1 न िक मणा नश कार सदावृधम।् इ य ै िवग
ू मृस मधृ ृ ु
मोजसा।।
3.6.2 य ऋत े िच दिभिष परु ा ज
ु आतदृ ः। साता सिं मघवा प
ु वस ु िना िवतं
पनु ः।।
ु ा रथे िहरयय।े यज
3.6.3 आ ा सह मा शतँ य ु ो हरय इ के िशनो वह ु
सोमपीतये।।
अथ अमी दशितः –
(1 – 10) 1 मेधाितिथः (ऋिषः मेाितिथः) कावः 2 रेभः कायपः 3 वः (ऋिषः
ु बाहः 5 नृमध
वशोयः) 4 भराजः (श यः) ु
े आिरसः 6 पहा े -
आिरसः 7 नृमध
ु धाषािरसौ 8 विसो मैाविणः 9 मेधाितिथ-मेाितथी कावौ 10 किलः ागाथः।।
पमे
इः।। बृहती।
3.8.1 स िमा वृष े दिस वृषजिू त न ऽिवता। वृषा ु िवष े परावित वृषो अवावित
तु ः।।
3.8.2 यािस परावित यदवावि त वृहन।् अता गीिभ ग
ु िद के िशिभ तु ावा आ
िववासित।।
3.8.3 अिभ वो वीर मसो मदषे ु गाय िगरा महा िवचेतसम।् इ ाम
ु शािकन ँ वचो
यथा।।
3.8.4 इ िधात ु शरण िवथ य।े छिद य मघव म यावय
ा िद ु
मेः।।
थमा दशितः –
(1 – 10) विसो मैाविणः 2, 6, 7 वामदेवो गौतमः 3 मेधाितिथ-मेाितथी कावौ,
िवािम इेके 4 नोधा गौतमः 5 मेधाितिथः (ऋिषः मेाितिथः) कावः 8 िु गःु कावः 9
े आिरसः।। इः 7 बः।। बृहती।।
मेाितिथः (मेधाितिथवा) कावः 10 नृमध
ु सोमासो दािशरः। ता आ मदाय वह पीतय े हिराँ याोक
4.1.1 इम इाय सिरे
आ।।
4.1.2 इम इ मदाय ते सोमा ििक उिनः। मधो पपान उप नो िगर ण ु रा ोाय
िगवणः।।
4.1.3 आ 3 सबघा व े गायवपे सम।् इ ेन
ु सु घा मा िमष मु ध
ारा
्
मरतम।।
4.1.4 न ा बृहो अयो वर इ वीडवः। य ि िस वु त े मावत े वस ु न िक िमनाित
ते।।
4.1.5 क वेद सतु े सचा िपब यो दधे। अयँ य परो
ु िविभनोजसा मान
िशसः।।
4.1.6 यिद शासो अत ावया सदस िर। अाक मंशं ु मघव ु हृ ँ वस े अिध
बहय।।
षी दशितः –
ु सः 3, 6 गोतमो रागणः 4 अिभगः 5,
ु ा वैािमः 2 ते ा माध
(1 – 10) मध
8 ितरीरािरसः 7 नोपाितिथः कावः 9 िवािमो गािथनः 10 ितरोरािरसः शबु ाहो
्
वा।।।। इः।। अनु ुप।।
4.6.1 गायि ा गायिणो ऽचक मिक णः। ाणा शतत उश िमव येिमरे।।
4.6.2 इँ िवा अवीवृध मु ्
चस िरः। रथीतम रथीनाँ वाजाना सितं पितम।।
4.6.3 इम िम सतु ं िपब े मम मदम।् श
ु
ा र ारा ऋत सादन।े ।
4.6.4 यिद िच म इह नाि ादात मिवः। राध ो िवदस उभयाहा भर।।
4.6.5 धु ी हव िरा इ या सपयित। सवु ीय गोमतो राय ूिध महा अिस।।
4.6.6 असािव सोम इ ते शिव धृवा गिह। आ ा पृणििय रज ूय न
रिमिभः।।
4.6.7 ए यािह हिरिभ प कव सु ुितम।् िदवो अम
ु शासतो िदवँ यय िदवावसो।।
4.6.8 आ ा िगरो रथी िरवा ु तु षे ु िगवणः। अिभ ा स मनषू त गावो व धेनव
ः।।
ु श
4.6.9 एतो ि वाम श ु न ु ै ै वावृास श
े साा। श ु ै राशीवा
ु
म।।
ु वमः। सोम तु इ ते ऽि धापते
ु ै
4.6.10 यो रियँ वो रियमो यो
मदः।।-
अथ समी दशितः –
(1 – 8) 1 भराजो बाहः 2 वामदेवो गौतमः, शाकपूतो वा 3 ियमेध आिरसः 4
गाथः कावः 5 इय,वा आेयः 6 शबु ाहः 7 वामदेवो गौतमः 8 जेता माधसः।।
ु
्
इः 5 मतः 7 दिधा वा।। अनु पु ।।
4.7.1 ै िपपीषते िवािन िवष े भर। अरमाय ज मय े पा.दन े नरः।।
4.7.2 आ नो वयोवय शयं महा रेाम।् महां पूिवनेा मु ँ वचो अपावधीः।।
्
ु ाय वतयामिस। तिु वकू िम मृतीषह िम शिव सितम।।
4.7.3 आ ा रथँ यथोतय े स
4.7.4 स पू महोनाँ वेन तिु भ रानजे। य ारा मनु िपता देवषे ु िधय आनज।े ।
े ा। िपबो मिदरं मध ु त वािस कृ वते।।
4.7.5 यदी वहाशवो ाजमाना रथ
4.7.6 म ु वो अहण ृणीष े शवस ितम।् इँ िवासाह र शिचँ िवव
दे सम।्
4.7.7 दिधाो अकािरष िो र वािजनः। सरु िभ नो मख
ु ा कर न आय
ू िष
्
तािरषत।।
ु किव रिमतौजा अजायत। इो िव कमणो धा वी पु ुतः।।-
4.7.8 परु ां िभ यवा
अथ अमी दशितः –
ु ा िवािमः 6
(1 – 10) 1, 3, 5 ियमेध आिरसः 2, 10 वामदेवो गौतमः 4 मध
भराजो बाहः 7 अिभमः 8 वः कावः 9 ित आः (ऋिषः कु आिरसो वा)।।
्
इः (6 ऋिषः अिः) 8 उषाः 9 िवेदवे ाः।। अनु पु ।।
4.8.1 व िुभ िमषँ वीरा येव।े िधया वो मेधसातये परु ा िववासित।।
ु ा िवित। ययो िव मिप तँ य ीरा िनचा।।
4.8.2 कयप िवदो यावा यज
े ासो अचत। अच ु पु का उत परु िम.ृचत।।
4.8.3 अचत ाचता नर ियमध
ु िध।े शो यथा सतु षे ु नो रारण षे ु च।।
4.8.4 उ िमाय शँ वन ं पिन
्
ै चषणीना मूती व े रथानाम।।
4.8.5 िवानर वित मनानत शवसः। एव
4.8.6 स घा य े िदवो नरो िधया मत शमतः। ऊती स बृहतो िदवो िषो अहो न तरित।।
अथ थमा दशितः –
े आिरसः 4 पवतः कावः 5, 7
(1 – 8) गथो घौरः कावः 2 भराजो बाहः 3 नृमध
इिरििठः कावः 6 िवमना वैयः 8 विसो मैाविणः।। इः 5, 7 आिदाः।। उिक ् 8
्
िवराडुिक।।
5.1.1 गृण े तिद ते शव उपमा ेवतातये। यिस वृ मोजसा शचीपते।।
5.1.2 य रं मद े िदवोदासाय रयन।् अय स सोम इ ते सतु िपब।।
5.1.3 ए नो गिध िय सािज दगो। िगिर न िवत पृथु पित िदवः।।
5.1.4 य इ सोमपातमो मद शिव चेतित। येना हिस 3िण मीमहे।।
ु े तनु ाय त ु नो ाघीय आय ु जवस।े आिदास महस कृ णोतन।।
5.1.5 तच
5.1.6 वेा िह िनऋतीनाँ वह पिरवृजम।् अहरह श
ु ु पिरपदा िमव।।
5.1.7 अपामीवा मप िध मप सेधत मितम।् आिदासो ययु ोतना नो अहसः।।
5.1.8 िपबा सोम िम मत ु ा य े सषु ाव हयािः। सोत ु बाा सयु तो नावा।।-
अथ ितीया दशितः –
्
े आिरसः।। इः 3, 6 मतः।। ककुप।।
(1 – 10) सौभिरः कावः 7, 8 नृमध
5.2.1 अातृो अना मनािप- िर जनषु ा सना दिस। यधु े दािप िमसे।।
5.2.2 यो न इदिमदं परु ा व आिननाय तम ु व षु ।े सखाय इ मूतय।े ।
5.2.3 आ गा मा िरषयत ावानो माप ात समवः। ढा िच मियवः।।
5.2.4 आ याय िमव े पते गोपत उवरापते। सोम सोमपते िपब।।
ु ा वय ं ित सँ वृषभ वु ीमिह। से जन गोमतः।।
5.2.5 या ह ि ज
5.2.6 गाव िा समव जाने मत बवः। िरहत े ककुभो िमथः।।
5.2.7 इा भर ओजो नृ शततो िवचषणे। आ वीरं पृतनासह ्
म।।
5.2.8 अधा ही िगवण उप ा काम ईमहे ससृ मह।े उदवे म उदि भः।।
ु
5.2.9 सीद े वयो यथा गोीत े मधौ मिदरे िवव ण।े अिभ ा िम नोनमः।।
अथ पमपाठक ितीयोधः।
षी दशितः –
(1 – 10) सदःु 7 सत आिरसः।। इः 6 िवेदवे ाः 7 उषाः।।
िपदा िवराट ्।।
5.6.1 िवतोदाव ितो न आ भर य ा शिव मीमह।े ।
5.6.2 एष ा य ऋिय इो नाम तु ो गृण।े ।
े हवा उ।।
5.6.3 ाण इं महयो अक रवय हय
ु
5.6.4 अनव े रथ माय त ु ा व ं पत मु
म ्
।।
्
5.6.5 शं पदं मघ रयीिषण े न काम मतो िहनोित न ृश ियम।।
ु यो िवधायस दा देवा अरेपसः।।
5.6.6 सदा गाव शच
5.6.7 आ यािह वनसा सह गाव च विनँ य धिभः।।
ु ित ि य प
5.6.8 उप े मधम ु म
े रिय ीमहे त इ।।
5.6.9 अच क मत का आ ोभित तु ो यवु ा स इः।।
ु ोषत।े ।-
5.6.10 व इाय वृहमाय िवाय गाथ ायत य ज
अथ समी दशितः –
नवमी दशितः –
(1 – 10) 1, 4 अमहीयरु ािरसः 2 मध ु
ु ा वैािमः 3 भृगवािणजमदिभागवो वा 5
ित आः। 6 कयपोः मारीचः 7 जमदिभागवः 8 ढतु आगः 9, 10 अिसतः कायपो
देवलो वा।। पवमानः सोमः।। गायी
5.9.1 उा ते जात मसो िदिव स ूा दद।े उ शम मिह वः।।
5.9.2 ािदया मिदया पव सोम धारया। इाय पातव े सतु ः।।
5.9.3 वृषा पव धारया मत े च मरः। िवा दधान ओजसा।।
5.9.4 य े मदो वरेय ेना पवासा। देवावी रघशसहा।।
्
5.9.5 ितो वाच उदीरते गावो िममि धेनवः। हिर रेित किनदत।।
थमा दशितः –
(1 – 10) 1, 8, 9 अमहीयरु ािरसः 2 बृहितरािरसः 3 जमदिभागवः 4
ु
भूवसरािरसः 5 मेाितिथः कावः 6, 7 िनिु वः कायपः 10 उच आिरसः।। पवमानः
सोमः।। गायी।।
6.1.1 उपो ष ु जात मरु ोिभ भं पिरृतम।् इ ेवा अयािसषः।।
ु
6.1.2 पनु ानो अमी दिभ िवा मृधो िवचषिणः। श
ु ि िव ीितिभः।।
6.1.3 आिवश लश सतु ो िवा अष िभ ियः। इ िराय धीयते।।
्
6.1.4 असिज रो यथा पिव े चो तु ः। का ाजी मीत।।
्
ु कृ ा मप चम।।
6.1.5 यावो न भूणय ेषा अयासो अमः।
्
6.1.6 अप वसे मृध तिु व ोम मरः। नदु ादेवय ु नम।।
6.1.7 अया पव धारया यया सूय मरोचयः। िहानो मानषु ी रपः।।
े ँ वृाय हव।े विवासं मही रपः।।
6.1.8 स पव य आिवथ
े ा। अवाह वती नव।।
6.1.9 अया वीती पिर व य इो मद
6.1.10 पिर ु सन.ियं भर.ाज ो असा। ानो अष पिव आ।।-
अथ ितीया दशितः –
ु
(1 – 14) 1 मेधाितिथः कावः 2, 7 भृगवािणजमदिभागवो वा 3 उच आिरसः 4
अवारः कायपः 5 िनिु वः कायपः 6, 10 अिसतः कायपो देवलो वा 8, 9 कयपो मारीचः
ु
11 किवभागवः 12 जमदिभागवः 13 अया आिरसः 14 आमहीयरािरसः।। पवमानः
सोमः।। गायी।।
ु ।।
िदते
6.2.1 अिचद षृ ा हिर महा िो न दशतः। स सूयण
्
6.2.2 आ ते द ं मयोभवु ँ वि मा वृणीमहे। पा मा पु हृ म।।
6.2.3 अय अििभ तु सोमं पिव आ नय। पनु ाहीाय पातव।े ।
6.2.4 तर मी धावित धारा सतु ासः। तर मी धावित।।
अथ षपाठक ितीयोधः।
षी दशितः –
(1 – 9) 1. अीगःु यावािः 2 नषो मानवः 3 ययाितनाषः 4 मनःु सारणः 5, 8,
अरीषो वाषािगरः ऋिजा भाराज 6, 7 रैभसून ू कायपौ 9 जापितवािमो वाो वा।।
पवमानः सोमः अनु पु 7् बृहती।।
6.6.1 परु ोिजती वो अस तु ाय मादियव।े अप ान िथन सखायो दीघिजम ्
।।
ु नो अषित। पित िव भूमनो ोदसी उभ।े ।
6.6.2 अयं पूषा रिय भग ोम पना
ु मा ोमा इाय मिनः। पिववो अ र ेवा ु वो मदाः।।
6.6.3 सतु ासो मधम
6.6.4 सोमा पव इवो ऽ ातिु वमाः। िमा ाना अरपे स ा िवदः।।
6.6.5 अभी नो वाजसातम रिय मष शतहृ म।् इो सह ु
भणस िव ्
ु ँ िवभासहम।।
थमा दशितः –
ु
(1 – 9) 1 शबाहः (भराजः) 2 विसो मैाविणः 3, 6 वामदेवो गौतमः 4 शनु
शेप आजीगितः कृ िमो देवरातो वैािमो वा 5 कु आिरसः ( गृमदः) 7, 8
् 1
अमहीयरु ािरसः 9 आा।। इः 4 वणः 5, 7, 8 पवमानः सोमः 6 िवे देवाः 9 अम।।
् 7 – 8 गायी 6 एकपागती।।
बृहती 2, 4, 5, 9 िपु 3,
7.1.1 इ े आ भर ओिजं पपु िु र वः। य िधृ मे वह रोदसी ओभ े सिु श
पाः।।
7.1.2 इो राजा जगत षणीना मिध मा िवप ँ यद। ततो ददाित दाशषु े वसिू न चोद
्
ाध उपतु िदवाक।।
7.1.3 यदे मारज ु ज
ो यज ्
ु े जन े वन ◌ः। इ रं बृहत।।
अथ महानाािचकः
(1 – 10) जापितः।। इ ैलोाा।। िकं (1 थमं िपदा (2) ततयः शाराः
पादाः (3) तत उपसग (3) उभयं (शारोपसग) (5) ततः शारायः पादाः (6) उपसगः।
1 िवदा मघव िदा गात ु मन ु शिसषो िदशः। िश ा शचीनां पते पूवणां प
ु वसो।।
2 आिभ मिभििभ 3ाशःु । चते न चेतय ु ाय न इष।े ।
े
3 एवा िह शो राय े वाजाय विवः। शिव वि ृस े मिह वि ृस आ यािह िपब
म।।
्
4 िवदा राय े सवु ीय भवु ो वाजानां पित वशा अन।ु मिह वि ृस े यशिव शूराणाम।।
े ो िवद े तम ु िु ह।।
5 यो मिहो मघोना मश ु शोिचः। िचिको अिभ नो नय
थमः खडः -
(1 – 23) 1 अिसतः कायपो देवलो वा 2 कयपोः मारीचः 3 शतं व ैखानसः 4, 21
भराजो बाहः 5, 7 िवािमो गािथनः 5 जमदिवा 6 इिरििठः कावः 8 अमहीयरु ािरसः
9 सषयः (1 भराजो बाहः 2 कयपो मारीचः 3 गोतमो रागणः 4 अिभमः 5 िवािमो
गािथनः 6 जमदिभागवः 7 विसो मैाविणः) 10 उशना काः 11 विसो मैाविणः 12
ु
वामदेवो गौतमः 13 नोधा गौतमः 14 किलः ागाथः 15 मधा वैािमः 16 गौरवीितः
शाः, 17 अिा षु ः 18 अीगःु यावािः 19 किवभागवः 20 शबाहः
ु (तृणपािणः)
े आिरसः।। 1 – 3, 8-10, 15 – 19 पवमानः सोमः 4, 20, 21
22 सोभिरः कावः 23 नृमध
अिः 5 िमावणौ 7 इाी 6 11 – 14, 22 – 23 इः।। 1 – 8, 12 (1 -2 ), 15, 18 (2- 3
), 21 गायी 9, 11, 13, 14, 20 गाथः (िवषमा बृहती, समा सतो बृहती) 10 िपु ् 12 (3)
् 22 काकुभः गाथः (िवषमा ककुप समा
पादिनचृत 16, ् सतो बृहती) 17 उिक ् 18 (1) अनु ुप 19
्
् उिक ् ( 3) परु उिक।।
जगती 23 (1) ककुप (2) ्
े व।े अिभ देवा इय ते।।
1.1.1 उपा ै गायता नर पवमानाय
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथ उरािचकम ् Page 62
1.1.2 अिभ ते मधनु ा पयो ऽथवाणो अिशयःु । देव ेवाय देवय।ु ।
1.1.3 स न पव शवे शनाय श मवत।े श राज ोषधीः।।
ु ा गवािशरः।।
1.1.4 दिवतु ा चा पिरोभा कृ पा। सोमा श
1.1.5 िहानो हेतिृ भ िहत आ वाजँ वामीत।् सीद
ो वनषु ो यथा।।
1.1.6 ऋध ोम य े स मानो िदवा कव।े पव सूय श।े ।
1.1.7 पवमान ते कवे वािज गा असृ त। अवो न ववः।।
ु तु मस
1.1.8 अा कोशं मध ृ ँ वारे अय।े अवावश धीतयः।।
1.1.9 अा समु िमवो ावो न धेनव
ः। अ म ृत योिन मा।।-
अथ ितीयः खडः
1.2.1 अ आ यािह वीतय े गृणानो हदातये। िन होता सि बिहिष।।
1.2.2 ता सिमि रिरो घृतने वधयामिस। बृह ोचा यिव।।
्
1.2.3 स न पृथ ु वा मा देव िववासिस। बृह द े सवु ीयम।।
1.2.4 आ नो िमा वणा घृत ै गूित म ु तम।् मा रजािस स
ु तू।।
ृ ा मा द राजथः। ािघािभ शिु चता।।
1.2.5 उशसा नमोवध
1.2.6 गृणाना जमद िना योना वृत सीदतम।् पात सोम मृतावृधा।।
1.2.7 आ यािह सषु मु ा िह त इ सोमं िपबा इमम।् एदं बिह दो मम।।
ु ा हरी वहता िम के िशना। उप ािण न ण।ु ।
1.2.8 आ ा यज
ु ा वय सोमपा िम सोिमनः। सतु ावो हवामहे।।
1.2.9 ाणा यज
1.2.10 इाी आ गत सतु ीिभ नभो वरे यम।् अ पात ियिे षता।।
्
1.2.11 इाी जिरत ु चा य ो िजगाित चेतनः। अया पात िमम सतु म।।
्
1.2.12 इ मि िवदा य जूा वृण।े ता सोमहे तृताम।।-
अथ तृतीयः खडः
1.3.1 उा ते जात मसो िदिव स ूा दद।े उ
शम मिह वः।।
1.3.2 स न इाय यव े वणाय मः। विरवोिव.िर व।।
ु ािन मानषु ाणाम।् िसषासो वनामहे।।
1.3.3 एना िवा य आ
थमः खडः -
(1 – 22) 1, 4 तु क ः सक
ु ो वा आिरसः 2, 8, 13 – 15 विसो मैाविणः 3
मेधाितिथः कावः ियमेधािरसः 5 इिरििठः कावः 6 कुसीदी कावः 7 िशोकः कावः 9
ु ाा वैािमः 11
िवािमो गािथनः 10 मध
शनु शेप आजीगितः 12 नारदः कावः 16 अवारः कायपः 17 (1) शनु शेप
आजीगितः स देवरातः कृ िमो व
ै ािमः 17 (2 – 3) मेाितिथः कावः 18 (1, 3) अिसतः
कायपो देवलो वा 18 (2) अमहीयरु ािरसः 19 ित आः 20 सषयः (1 भराजो बाहः 2
कयपो मारीचः 3 गोतमी रागणः 4 अिभमः, 5 िवािमो गािथनः, 6 जमदिभागवः, 7
विसो मैाविणः) 21 शावा आेयः 22 (1 – 2) अिा षु ः 22 (3) जापितवािमो
वाो वा।। 1 – 12 इः 13 अिः 14 उषो 15 अिनौ 16 – 22 पवमानः सोमः।। 1 (2 – 3)
– 11 16 – 19, 21 गायी, 12, 22 (1 – 2) उिक ् 13 – 15, 20 गाथः (िवषमा वृषमती,
समा सतोबृहती) 1 (1), 22 (3) अनु पु ।्
अथ पमः खडः
1.11.1 अ ा मन ु तु श ्
ु े अयः। पय हसा मृिषम।।
्
1.11.2 अय सूय इवोप गय सरािस धावित। स वत आ िदवम।।
1.11.3 अयँ िवािन ितित पनु ानो भवु नोपि र। सोमो देवो न सूयः।।
े तु ः। हिर पिव े अषित।।
1.11.4 एष ने जना देवो देव
1.11.5 एष ने मना देवो देव
े िर। किव िवेण वावृध।े ।
1.11.6 हान िमय पिव े पिर िषसे। ेवा अजीजनः।।
्
1.11.7 उप िश ापतषु ो िभयस मा धेिह शव।े पवमान िवदा रियम।।
1.11.8 उपो ष ु जात मरु गोिभ भं पिरृतम।् इ ेवा अयािसषः।।
ु
े व।े अिभ देवा इय ते।।-
1.11.9 उपा ै गायता नर पवमानाय
अथ षः खडः
1.12.1 सोमासो िवपितो पो नय ऊमयः। वनािन मिहषा इव।।
्
ु ा ऋत धारया। वाज ोम म रन।।
1.12.2 अिभ ोणािन बव श
1.12.3 सतु ा इाय वायव े वणाय मः। सोमा अष ु िवव।े ।
1.12.4 सोम देववीतये िस ु न िप े अणसा। अशो पयसा मिदरो न जागृिव रा कोशं
्
ु तु म।।
मध
1.12.5 आ हयतो अजनु ो अे अत िय ून ु न मः। त मी िहपसो यथा रथ
दीा गभोः।।
1.12.6 सोमासो मदतु वस े नो मघोनाम।् सतु ा िवदथ े अमःु ।।
1.12.7 आदी हसो यथा गणँ िवावीवश ितम।् अो न गोिभ रते।।
1.12.8 आदी ित योषणो हिर िह.ििभः। इ िमाय पीतय।े ।
1.12.9 अया पव देवय ु रेभ िवं पयि ष िवतः। मधो ारा असृ त।।
थमः खडः -
19) 1 जमदिभागवः 2, 5, 15 अमहीयरु ािरसः 3 कयपो मारीचः 4, 10
ु
भृगवािणज ु ा व
मदिभागवो वा 6- 7 मेधाितिथः कावः 8 मध ै ािमः 9 विसो मैाविणः
ु
11 उपमवािसः ु
12 शयबाहः े आिरसः 16
13 वालिखाः, वः कावः 14 नृमध
नषो मानवः 17 (1- 2) िसकता िनवावरी 17 (3) पृियोजाः 18 तु क ः सक
ु ो वा आिरसः
ु सः।। 1 – 5, 10 – 11, 15 – 17 पवमानः सोमः 6 अिः 7 िमावणौ 8,
19 जेता माध
12 – 14, 18 – 19 इः 9 इाी।। 1 – 10, 15, 18 गायी 11 िपु ् 12 – 14 गथः
् जगती।।
(िवषमा बृहती, सतोबृहती ), 16, 19 अनु पु 17
2.1.1 पव वाचो अिय ोम िचािभ ितिभः। अिभ िवािन काा।।
2.1.2 समिु या अपो ियो वाच ईरयन।् पव िवचषणे।।
ु म
2.1.3 त े ा भवु ना कवे मिह े सोम तिरे। त
ु ावि धेनवः।।
े ो वृषा सतु कृ धी नो यशसो जन।े िवा अप िषो जिह।।
2.1.4 पव
2.1.5 य ते स े वय सासाम पृततः। तव ु उम।े ।
े ो
2.1.6 या ते भीमाायधु ा ित मािन सि धूवण।े र ा सम नो िनदः।।
ु ा अिस वृषा देव वृषतः। वृषा धमािण दिषे।।
2.1.7 वृषा सोम म
2.1.8 वृ े वृ शवो वृषा वन ँ वृषा सतु ः। स ँ वृष ृष े दिस।।
2.1.9 अो न चदो वृषा सा इो स मवतः। िव नो राय े रो वृिध।।
्
2.1.10 वृषा िस भाननु ा मु ा हवामहे। पवमान शम।।
2.1.11 यदि पिरिषस े ममृमान आयिु भः। ोण े सध मषेु ।।
ान ायधु । इहो िवा गिह।।
2.1.12 आ पव सवु ीय मम
अथ ितीयः खडः
2.2.1 अि त ँ वृणीमहे होतारँ िववदे सम।् अ य स
ु त ्
ु ।।
म
2.2.2 अिमि हवीमिभ दा हव िवपितम।् हवाहं पि ्
ु यम।।
2.2.3 अ े देवा इहा वह ज ानो वृब
िहष।े अिस होता न ईः।।
2.2.4 िम ँ वय हवामहे वण सोमपीतये। या जाता पूतद सा।।
2.2.5 ऋतने या वृतावध
ृ ा-वृत ोितषती। ता िमा वणा वे।।
2.2.6 वण ािवता भवु िो िवािभ ितिभः। करता रु ाधसः।।
2.2.7 इ िमािथनो बृह िद मकिभ रिक णः। इँ वाणी रनूषत।।
ु ा। इो वी िहरययः।।
2.2.8 इ इय चा सि आ वचोयज
2.2.9 इ वाजषे ु नो व सहधनषे ु च। उ उािभ ितिभः।।
्
2.2.10 इो दीघाय च स आ सूय रोहय ििव। िव गोिभ रि मैरयत।।
2.2.11 इे अा नमो बृह वु ृि मेरयामहे। िधया धेना अववः।।
2.2.12 ता िह श ईडत इा िवास ऊतय।े सबाधो वाजसातये।।
2.2.13 ता वा ीिभ िवपवु यो हवामहे। मेधसाता सिनव
ः।।-
अथ तृतीयः खडः
2.3.1 वृषा पव धारया मत े च मरः। िवा दधान ओजसा।।
2.3.2 ता धार मोयो 3 पवमान शम।् िह े वाजेष ु वािजनम।।
्
ु ँ वाजषे ु चोदय।।
2.3.3 अया िचो िवपानया हिर पव धारया। यज
2.3.4 वृषा शोणो अिभकिनद ा- नदय ेिष पृिथवी मतु ाम।् इवे व ु रा व आजौ
्
चोदय षिस वाच मेमाम।।
अथ चतथु ः खडः
2.4.1 ा िमि हवामहे सातौ वाज कारवः। ाँ वृिे सित र ा ाा वतः।।
2.4.2 स ि वह धृयु ा मह वानो अिवः। गा म र िम सिर सा
वाज िज यषु ।े ।
2.4.3 अिभ व रु ाधस िम मच यथा िवद।े यो जिरत ु वस
ृ ो मघवा प ु ह े वे
ण
िश ित।।
2.4.4 शतानीकेव िजगाित धृयु ा हि वृािण दाशषु ।े िगरे िरव रसा अ िपिरे दािण
पु भोजसः।।
ु पु सर मा
2.4.5 ा िमदा ो नरो पी ि ूणयः। स इ ोमवाहस इह
गिह।।
ु
2.4.6 मा सिशि िरव मीमहे या भूषि वेधसः। तव वापु मा
ु
सतु िे िगवणः।।-
अथ पमः खडः
2.5.1 य े मदो वरेय ेना पवासा। देवावी रघशसहा।।
2.5.2 जि वृ मिमिय सि वाज िविे दव।े गोषाित रसा अिस।।
2.5.3 सिो अषो भवु ूपािभ न धेनिु भः। सीद ेनो न योिन मा।।
ु नो अषित। पित िव भूमनो ोदसी उभ।े ।
2.5.4 अयं पूषा रिय भग ोम पना
2.5.5 स म ु िया अनषू त गावो मदाय घृयः। सोमास कृ वते पथ पवमानास इवः।।
2.5.6 य ओिज मा भर पवमान वाम।् य प चषणी रिभ रियँ येन वनामहे।।
अथ षः खडः
2.6.1 एवा िस वीरय ु रेवा शूर उत िरः। एवा ते रा ं मनः।।
2.6.2 एवा राित वु ीमघ िविे भ धािय धातिृ भः। अधा िचिद न चा।।
2.6.3 मो ष ु वे तय ु भवो
ु वाजानां पते। मा सतु गोमतः।।
्
2.6.4 इँ िवा अवीवृध- मु चस िरः। रथीतम रथीनाँ वाजाना सितं पितम।।
्
ु जेतार मपरािजतम।।
2.6.5 स े त इ वािजनो मा भेम शवस ते। ा मिभ नोनमो
्
2.6.6 पूव िर रातयो न िव दूतयः। यदा वाज गोमत ोतृो महत े मघम।।-
थमः खडः।।
ु
(1 – 19) जमदिभागवः 2 भृगवािणज मदिभागवो वाः 3 किवभागवः 4 कयपो मारीचः
ु ा वैािमः 8 भराजो बाहः 9 सषयः (1 भराजो
5, मेधाितिथः कावः 6 – 7 मध
बाहः 2 कयपो मारीचः 3 गोतमो रागणः 4 अिभमः 5 िवािमो गािथनः 6
ु
जमदिभागवः 7 विसो मैाविणः) 10 पराशरः शाः 11 पहा आिरसः 12 मेाितिथ
कावः 13 वािसो मैाविणः 14 ित आः 15 ययाितनाषः 16 पिव आिरसः 17 सोभिरः
कावः 18 गोषूसूिनौ कावायनौ 19 ितरीराीरसौ।। 1 – 4, 9, 10, 14 – 16 पवमानः
5, 17 अिः 6 िमावणौ 7 मतः, 7 (1, 3) इ 8 इाी 11 – 13, 18 – 19 इः।। 1 –
8, 14 गायी 9 (3) िपदा िवराट ् 10 िपु ् 9 (1 – 2) 11, 23 गाथः (िवषमा बृहती, समा
थमः खडः -
(1 – 22) 1 अकृ ा माषाः 2 अमहीयरु ािरसः 3 मेाितिथः कावः 4, 12
ु
बृहितरािरसः, 5 भृगवािणज ु
मदिभागवो वा 6 सतर आेयः 7 गृमदः शौनकः 8, 21
गोतमो रागणः 9, 13 विसो मै ाविणः 10 ढतु आगः 11 सषयः (1 भराजो
बाहः, 2 कयपो मारीचः 3 गोतमो रागणः 4 अिभमः 5 िवािमो गािथनः, 6
ु
जमदिभागवः, 7 विसो मैाविणः।।) 14 रेभः कायपः 15 पहा आिरसः 16 अिसतः
कायपो देवलो वा 17 (1) शािवािसः, 17 (2) उरािरसः 18 अिा षु ः 19 तदनो
दैवोदािसः 20 योगो भागवः 21 पावकोिबाहो वा, गृहपितयिवौ सहसः पु ावतरो वा
22,।। 1 – 5 10 – 12, 16 – 19 पवमानः सोमः 6, 20 अिः 7 िमावणौ 8, 13 – 15, 21
इः 9 इाी 22।। 1, 6 जगती 2 – 5, 7 – 10 12 16, 20 गायी 11, 15 गाथः (िवषमा
बृहती, समा सतोबृहती) 13 िवराट ् 14 (1) अित जगती, 14 (2 – 3) उपिराद ् बृहती 17 काकुभः
गाथः (िवषमा ककुप, समा सतोबृहती) 18 उिक ् 19 िपु 21
् अनु पु ।।
्
3.1.1 त आिनी पवमान धेनवो िदा अस
ृ यसा धरीमिण। ािर ा ािवरी े
असृ त ये ा मृज ृिषषाण वेधसः।।
3.1.2 उभयत पवमान रमयो वु सत पिर यि के तवः। यदी पिव े अिध मृत े हिर
ा िन योनौ कलशषे ु सीदित।।
थमः खडः -
(1 – 23) 1 (अकृ ा माषादयः) यः ऋषयः 2 कयपो मारीचः 3, 4, 13 अिसतः कायपो
देवलो वा 5 अवारः कायपः 6, 16 जमदिभागवः 7 अणो वैतहः 8 उचियाेयः 9
कुसितः
ु ु
कावः 10 भाराजो बाहः 11 भृगवािणज मदिभागवो वा 12 सषयः (1
भराजो बाहः 2 कयपो मारीचः, 3 गोतमो रागणः, 4 अिभमः, 5 िवािमो गािथनः, 6
जमदिभागवः, 7 विसो मैाविणः) 14, 15, 23 गोतमो रागणः 17 (1) उसा आिरसः,
ु
17 (2) कृ तयशा आिरसः, 18 ित आः 19 रेभसून ू कायपौ 20 मवािसः ु तु
21 वस
ु
अथ चतथपाठक थमोधः। समोायः।
थमः खडः।।
(1 – 24) 1 (अकृ माषादयः) यः 2, 11 कयपो मारीचः 3 मेधाितिथः कावः 4
िहरयूप आिरसः 5 अवारः कायपः 6 जमदिभागवः 7, 21 कु आिरसः 8 विसो
मैाविणः 9 िशोकः कावः 10 यावा आेयः 12 सषयः (1 भरजो बाहः, 2 कयपो
मारीचः 3 गोतमो रागणः, 4 अिभमः, 5 िवािमो गािथनः, 6 जमदिभागवः, 7 विसो
मैाविणः ), 13 अमहीयरु ािरसः 18 शनु शेप आजीगितः 15 मधा
ु वैािमः 16 (1, 3,
2 – पूवाधः) मााता यौवनाः, 16 (2 उराधः) गोधा ऋिषकाः 17 अिसतः कायपो देवलो वा
18 (1) ऋणयो राजिषः, 18 (2) शिवािसः 19 पवतनारदौ कावौ 20 मनःु सारणः, 22
बःु सब
ु ःु तु िव-ब
ु ु मेण गोपायना लौपायना वा 23 भवन
ु आ ाधनो वा
भौवनः।। 1 – 6, 11 – 13, 17 – 21 पवमानः सोमः 7, 22 अिः, 8 आिदः, 9, 14 – 16
इः 10 इाी 23 िवे देवाः, 24।। 1, 7 जगती 2 – 6, 8 – 11, 13 – 15, 17 गायी, 12
गाथः (िवषमा बृहती, समा सतोबृहती) 16 महापिः 18 (1) यवमा गायी, 18 (2) सतो
बृहती 19 उिक ् 20 अनु पु 21
् िपु 22
् िपदा िवराट ् 23 िपदा िपु 24।।
्
अथ तृतीयः खडः
4.3.1 ित वा सूर उिदत े िम ृणीषे वणम।् अयमण िरशादसम।।
्
4.3.2 राया िहरयया मित िरय मवृकाय शवस।े इय ँ िवा मेधसातये।।
4.3.3 ते ाम देव वण ते िम सूिरिभ ह। इष धीमिह।।
4.3.4 िभि िवा अप िष पिर बाधो जही मृधः। वस ु ाह दा भर।।
4.3.5 य ते िव मानषु ूरे द वेदि त। वस ु ाह दा भर।।
थमः खडः -
(1 – 14) 1 (1 – 3) वृषगणो वािसः 1 (4 – 12), 2 (1 – 9) अिसतः कायपो देवलो वा
ु
2 (10 – 12), 11 भृगवािणज मदिभागवो वा 3, 6 भराजो बाहः 4 यजत आेयः, 5
ु
मधा ु
वैािमः 7 िसकता िनवावरी 8 पहा आिरसः 9 पवतनारदौ कावौ
े आिरसः
िशखिडावरसौ कायपौ वा 10 अेय िधो ऐराः 12 वः कावः 13 नृमध
14 अिभमः।। 1 – 2, 7, 9 – 11 पवमानः सोमः 3, 12 अिः 8 िमावणौ 5, 8, 13 – 14
इः 6 इाी।। (1 – 3 ), 3 िपु ्1 (4 – 12 ), 2, 4 – 6, 11 – 12 गायी 7 जगती 8
गाथः (िवषमा बृहती, समा सतो बृहती) 9 उिक ् 10 पदा िवराट ् 13 (1 – 2) ककुप 13
् (3) परु
्
उिक 14 अनु पु ।।
ु नवे वु ाणो देवो देवाना िनमा िववि। मिहत शिु चबु पावक पदा
4.8.1 का मश
्
वराहो अिे त रेभन।।
4.8.2 हसास ृपला व ु मामा दँ वृषगणा अयासः।
ु अोिषण ं पवमान सखायो
्
मष वाण ं वदि साकम।।
4.8.3 स योजत उगाय जूितँ वृथा ीड ं िममते न गावः। परीणस णतु े ित मो िदवा
हिर दश े न मृः।।
4.8.4 ानासो रथा इवावो न ववः। सोमासो राय े अमःु ।।
4.8.5 िहानासो रथा इव दधिरे गभोः। भरास कािरणा िमव।।
थमः खडः। -
(1 – 20) 1 तदनो दैवोदािसः 2, 3, 4 अिसतः कायपो देवलो वा 5, 11 उच आिरसः
6, 7 अमहीयरु ािरसः 8, 15 िनिु वः कायपः 9 विसो मैाविणः 10 सक
ु आिरसः 12
किवभागवः 13 देवाितिथः कावः 14 भगः ागाथः 16 अरीषो वाषािगरः ऋिजा भाराज
ु सः।। 1 – 8,
े आिरसः 20 जेता माध
17 अये िधया ऐराः 18 उशना काः 19 नृमध
अथ ितीयः खडः
्
ु नो अषित सहधारो अिवः। वायो िर िनृ तम।।
5.2.1 सोम पना
ु ाण ेववीतये।।
5.2.2 पवमान मववो िव मिभ गायत। स
5.2.3 पव े वाजसातये सोमा ह
पाजसः। गृणाना देववीतये।।
्
5.2.4 उत नो वाजसातये पव बृहती िरषः। मु िदो सवु ीयम।।
5.2.5 अा िहयाना न हेतिृ भ रस
ृ ँ वाजसातये। िव वार म माशवः।।
थमः खडः -
(1 – 23) 1 पराशरः शाः 2 शनु शेप आजीगितः स देवरातः कृ िमो वैािमः 3
अिसतः कायपो देवलो वा 4, 7, रागण आिरसः 5, (1 – 4) 5 (थम पादः) ियमेध आिरसः
े आिरसः 6 (शेषाः पादाः) इवाहो दाढतु ः 8
5 (शेषाः पादा) 6 (थम पादः) 14 नृमध
पिव आिरसो वा विसो वा उभो वा 9 विसो मैाविणः 10 वः कावः 11 शतं वख
ै ानसः
12 सषयः (1 भराजो बाहः, 2 कयपो मारीचः, 3 गोतमो रागणः, 4 अिभमः 5
ु
िवािमो गािथनः 6 जमदिभागवः 7 विसो मैाविणः) 13 वसभाराजः 15 भगः ागाथः 16
ु
भराजो बाहः 17 मनरावः 18 अरीषो वाषािगरः ऋिजा भाराज 19 अयो िधा
ऐराः, 20 अमहीयरु ािरसः, 21 िशोकः वावः 22 गोतमो रागणः 23 मध
ु ा
वैािमः।। 1 – 7, 11 – 13, 16 – 20 पवमानः सोमः 8 पवमानाेता, 9, 14 – 15, 21 (2 –
3 ), 22 – 23 इः 9 अिः, 21 (1) अिौ।। 1, 9 िपु 2् – 7, 10 – 11, 16, 20 – 21
् (1 – 2) 14, 15 गाथः (बृहती, सतोबृहती) 13 (3 ), 19 िपदा
गायी 8, 18, 23 अनु पु 12
्
िवराट ् 13 जगती, 17, 22 उिक।।
5.10.1 अा मु थम े िवधम जनय जा भवु न गोपाः। वृषा पिव े अिध सानो अ े
बृह ोमो वावृध े ानो अिः।।
5.10.2 मि वाय ु िमय े राधस े नो मि िमा वणा पूयमानः। मि शध मातं मि
देवा-ि ावा पृिथवी देव सोम।।
5.10.3 मह ोमो मिहष कारापाँ यभ ऽवृणीत देवान।् अदधा िदे पवमान ओजो
ऽजनय ूय ोित िरः।।
्
5.10.4 एष देवो अम पणवी िरव दीयते। अिभ ोणाासदम।।
5.10.5 एष िव ै रिभुतो पो देवो िव गाहते। दध ािन दाशषु ।े ।
अथ समः खडः
ृ रसम।् सव स पूत माित िदतं मातिरना।।
े िृ षिभ ंभत
5.16.1 य पावमानी र
ृ रसम।् त ै सरती हे ीर सिप मधूदकम।।
े िृ षिभ ंभत
5.16.2 पावमानी य अ ्
थमः खडः -
(1 – 19) मेधाितिथः कावः, 2, 10 विसो मैाविणः 3 गाथः कावः, 4 पराशरः
शाः 5 गाथो घौरः कावः 6 मेाितिथः कावः 7 ण ैवृः, सदःु पौकुः 8
अयो िधा ऐराः 9 िहरयूप आिरसः 10 सापरा ी।। 1 आीसूम ् (1 इः
थमः खडः -
(1 – 20) 1 (1 – 2) गोतमो रागणः 1 (3 ), 8, 11 विसो मैाविणः 2, 7 भराजो
बाहः 3 जापितवािमो वाो वा 4, 13 सोभिरः कावः 5 मेधाितिथ – मेाितथी कावौ
ु
6 (1) ऋिजा भाराजः 6 (2) ऊसा आिरसः, 9 ितरीरािरसः 10 सतर आेयः 12,
ु धावािरसौ 14 शनु शेप आजीगितः 15 नोधा गौतम- 16 मेाितिथः कावः
े – पमे
19 नृमध
17 रेणवु
ािमः 18 कु आिरसः 20 अगो मैावणः।। 1 – 2, 7, 10, 13 – 14 अिः
3, 6, 8, 11, 15, 17 – 18 पवमान ोमः 4, 5, 9, 12, 16, 19, 20 इः।। 1 – 2, 7, 10,
् 6 – 13 काकुभः गाथः (िवषमा ककुप, ्
14, गायी 3, 9, 19 (1 – 2) 20 (2 – 3) अनु पु 4,
समा सतोबृहती) 5, 19 (3, बृहती 8, 11, 18 िपु ् 12, 16 गाथः (िवषमा बृहती, समा
सतोबृहती) 17 जगती 20 (1) ोीवी बृहती।।
6.4.1 उपयो अरं मँ वोचेमाय।े आरे अ े च वत।े ।
्
6.4.2 य ीिहतीष ु पू मानास ु कृ िष।ु अर ाशषु े गयम।।
6.4.3 स नो वेदो अमा मी र त ु शमः। उताा ाहसः।।
6.4.4 उत वु ु जव उदि वृहाजिन। धनयो रणेरणे।।
अथ ितीयः खडः
ु ा िह ये तवाासो देव साधवः। अरँ वहाशवः।।
6.5.1 अ े य
6.5.2 अा नो याा वहािभ यािस वीतय।े आ देवा ोमपीतये।।
े दिवतु त।् शोचा िव भाजर।।
ु दजण
6.5.3 उद े भारत म
ु ानायासो मत न व तचः। अप ान मराधस हता मख भृगवः।।
6.5.4 स
्
ु े न पु ओयोः। सर ारो न योषणाँ वरो न योिन मासदम।।
6.5.5 आ जािम रे अत भज
्
6.5.6 स वीरो द साधनो िव य रोदसी। हिर पिव े अत वेधा न योिन मासदम।।-
6.5.7 अातृो अना मनािप िर जनषु ा सना दिस। यधु े दािप िमसे।।
थमः खडः -
(1 – 10) 1 किवभागवः 2, 9, 16 भराजो बाहः 3 अिसतः कायपो देवलो वा, 4
ु ः आिरसः 5 िवाौयः 6, 8 विसो मैाविणः 10 – 17 भागवः ागाथः 10, 17
सक
िवािमो गािथनः 11 मेधाितिथः कावः 12 शतं वख ु ा
ै ानसाः 13 यजत आेयः 14 मध
वैािमः 15 उशना काः 18 हयतः ागाथः 19 बृहिव आथवणः 20 गृमदः शौनकः।। 1,
3, 15 पवमानः सोमः 2, 4, 6, 7, 14, 19, 20 इः 8 सरान ् 9 सरती 10 सिवता 11
णितः 12 अिः पवमानः 13 िमावणौ 16 – 18 अिः 18 हविष वा 5 सूयः।। 1, 3 –
4, 8 – 14, 16 (2 – 3) 18 गायी 2 (1 – 3) अनु ुप ्2 श(4)
् बृहती, 6, 7 गाथः (िवषमा
बृहती, समा सतोबृहती) 16 (1) वधमाना, 19 िपु ् 20 (1) अिः 20 (2 – 3) अितशरी, 5
जगती।। 15।।
6.10.1 पव वृि मा स ु नो पा मूिम िव िर। अया बृहती िरषः।।
6.10.2 तया पव धारया यया गाव इहागमन।् जास उप नो गृहम।।
्
6.10.3 घृतं पव धारया य षे ु देववीतमः। अ ँ वृि मा पव।।
्
6.10.4 स न ऊज 3यं पिव ाव धारया। देवास णव ि कम।।
6.10.5 पवमानो अिस ापजनत।् व ोचय च
ु ः।।
6.10.6 ै िपपीषते िवािन िवष े भर। अरमाय ज मय े पादन े नरः।।
6.10.7 एमने ं ते न सोमिे भ ोमपातमम।् अमिे भर ्ऋजीिषण िम सतु िे भ िरिभः।।
6.10.8 यदी सतु िे भ िरिभ ोमिे भ ितभषू थ। वेदा िव मेिधरो धृष िम देषत।े ।
अथ तृतीयः खडः
6.12.1 िवा ह िबत ु सो ं माय ु दध पता विवतम।् वातजत
ू ो यो अिभर ित ना
जा िपपित बधा िव राजित।।
ु त ँ वाजसातम म िवो धण े स मिपतम।् अिमहा वृहा
6.12.2 िवा ह भृ
दहु म ोित ज े असरु हा सपहा।।
।् िवा ाजो मिह सूय
6.12.3 इद े ोितषा ोित मँ िविज निज ते बृहत
्
श उ पथे सह ओजो अतु म।।
6.12.4 इ त ु आ भर िपता पु
े ो यथा। िश ा णो अि ु त यामिन जीवा ोित
रशीमिह।।
ु या वयं वत शती रपो
6.12.5 मा नो अ ाता वृजना राो 3 मा िशवासोवमः।
ित शूर तरामिस।।
थमः खडः -
ु धावािरसौ 3, 7 ण ैवृः,
े – पमे
(1 – 16) 1, 9 ियमेध आिरसः 2 नृमध
सदयःु पौकुः 4 शनु शेप आजीगितः 5 वः कावः 6 अिापतः 8 िवमाना वयै ः
10 विसो मैाविणः 11 सौभिरः कावः 12 शतं वैखानसः 13 वसूयव आेयः 14 गोतमो
ु यः 16 िवप आिरसः।। 1 – 2, 5, 8 – 9 इः 3, 7 पवमानः सोम 4, 10
रागणः 15 के तराे
– 11, 13 – 16 अिः 6 िवे देवाः 12 अिः पवमानः।। 1, 4 – 5, 12 – 16 गायी 2, 10
गाथः (िवषमा बृहती, समा सतोबृहती) 3, 7 ऊा बृहती 6 अनु पु , ् 8 – 9 उिक ् 11 बृहती।।
े मच यथा िवद।े सून
7.1.1 अिभ गोपित िर ्
ु स सितम।।
7.1.2 आ हरय सृिरे षी रिध बिहिष। यािभ सवामहे।।
7.1.3 इाय गाव आिशर े विण े मध।ु यी मप ्
ु रे िवदत।।
7.1.4 आ नो िवास ु ह िम सम ु भूषत। उप ािण सवनािन वृह रमा
ऋचीषम।।
7.1.5 ाता थमो राधसा मिस स ईशानकृत।् तिु व ु ा वृणीमहे पु
ु य
शवसो महः।।
7.1.6 ं पीयषू ं पू य ं महो गाहा िव आ िनरध ु त। इ मिभ जायमान स
्
मरन।।
7.1.7 आ दी े िच यमानास आँ वसु चो िदा अनषू त। िदवो न वार सिवता
ु ।।
ूणते
7.1.8 अध यिदम े पवमान रोदसी इमा च िवा भवु नािभ मना। यूथ े न िना वृषभो िव
राजिस।।
7.1.9 इम मू ष ु माक सिन ाय ासम।् अ े देवषे ु वोचः।।
7.1.10 िवभा िस िचभानो िसो मा उपाक आ। सो दाशषु े रिस।।
े ा वाजेष ु ममषे ।ु िश ा वो अम।।
7.1.11 आ नो भज परम
थमः खडः -
(1 – 14) 1, 11 गोतमो रागणः 2, 9 िवािमो गािथनः 3 िवप आिरसः 4, 7 भागः
ागाथः 5 ित आः 10 सोभिरः कावः 12 गोपवन आेयः 13 भराजो बाहो, वीतह
थमः खडः -
(1 – 21) 1, 8, 18, मेाितिथः कावः 2 िवािमो गािथनः 3 – 4 भगः ागाथः 5
सोभिरः कावः 6, 15 शनु शेप आजीगितः 7 सक
ु आिरसः 9 िवकमा भौवनः 10 अनानतः
पाेिपः 11 भराजो बाहः 12 गोतमो रागणः 13 ऋिजा भाराजः 14 वामदेवो
गौतमः 17 देवाितिथः कावः 19 वालिखः (िु गःु कावः) 20 पवतनारदौ 21 आिभमः।।
1, 3 – 4, 7 – 8, 15, 17 – 19 इः 2 इाी 6 वणः 9 िवकमा 10, 20, 21 पमवानः
सोमः 11 पूषा 12 मतः 13 िवे देवाः 14 ावापृिथवी, 16 अिः हवीि ष वा।। 1, 3 – 5, 8,
17 – 19 गाथः (िवषमा बृहती, समा सतोबृती) 2, 6 – 7, 11 – 16 गायी 9 िपु , ् 10 अिः
20 उिक ् 21 जगती।।
7.9.1 अिभ ा पूवपीतय इ ोमिे भ रायवः। समीचीनास ऋभव मर ु ा गृण
्
पूम।।
7.9.2 अ1 े िदो वावृध े वृ शवो मद े सतु िविव। अा त म मिहमान मायवो
न ु वु ि पूवथा।।
7.9.3 वा मच िु नो नीथािवदो जिरतारः। इाी इष आ वृण।े ।
थमः खडः -
ु
(1 – 14) 1, 7 शनु शेप आजीगितः 2 मधा व ु
ै ािमः 3 शबाहः
(तृणपािणः) 4 विसो मैाविणः 5 वामदेवो गौतमः 6 रेभसून ू कायपौ 8 नृमध
े आिरसः 9, 11
गोषूसूिनौ कावायनौ 10 तु क ु ो वा आिरसः 12 िवप आिरसः 13 वः
क
कावः।। 1, 3, 7, 12 अिः 2, 8 – 11, 13 इः, 4 िवःु 5 (1) वायःु , 5 (2 – 3) इवायःु 6
पवमानः सोमः।। 1 – 2, 7, 9, 10, 12, 13 गायी 3, 8 गाथः (िवषमा बृहती, समा सतोबृहती)
् 6 अनु पु 11
4 िपु 5, ् उिक।्
8.1.1 िविे भ रे अििभ िरमँ य िमदँ वचः। चनो धा हसो यहो।।
8.1.2 यि ि शता तना देववे ँ यजामहे। े इ ूयते हिवः।।
अथ तृतीयः खडः
8.3.1 य इ मवधय ूिमँ वतयत।् चाण ओपश ििव।।
्
8.3.2 3िर मितर द े सोम रोचना। इो यदिभन लम।।
्
ु सतीः। अवा नु देु वलम।।
8.3.3 उा आज दिरो आिव ृ व हा
8.3.4 म ु व ासाहँ िवास ु गीायतम।् आ ावयूतय।े ।
ु स मनवाण सोमपा मनपतु म।् नर मवायतमु ।।
8.3.5 य ्
8.3.6 िश ा ण इ राय आ पु िवा ऋचीषम। अवा न पाय धन।े ।
8.3.7 तव िदियं बृह- व द मतु तमु ।् व िशशाित िधषणा वरेयम।।
्
8.3.8 तव ौ िर पौं पृिथवी वधित वः। ा माप पवतास िहिरे।।
्
8.3.9 ाँ िव ु बृह यो िमो गृणाित वणः। ा शध मद न ु मातम।।-
अथ चतथु ः खडः
8.4.1 नम े अ ओजस े गृणि देव कृ यः। अम ै रिम मदय।।
8.4.2 कुिव ु नो गिवय-े े सँविे षषो रियम।् उकृ ण ृ िध।।
8.4.3 मा नो अे महाधन े परा वारभ ृ था। सँवग स रिय य।।
ः। समु ायवे िसवः।।
8.4.4 स म मव े िवशो िवा नम कृ य
8.4.5 िव िच े शतपवणा।।
ृ दोधत िशरो िबभेद वृिना। वण
8.4.6 ओज द ितिष उभ े य मवतयत।् इ मव रोदसी।।
8.4.7 समु ा वी री सूनरी।।
8.4.8 सप वृष ा गहीमौ भौ धयु ा विभ। तािवमा उप सपतः।।
्
8.4.9 नीव शीषािण मृं म आप ितित। ेिभ दशि भ िदशन।।-
थमः खडः -
(1 – 19) 1 मेधाितिथः कावः ियमेधािरसः 2 तु क ः सक
ु ो वा आिरसः 3 शनु
ु
शेप आजीगितः 4 शबाहः 5 मेधाितिथः कावः 6, 9 विसो मैाविणः 7 वालिखम ्
(आयःु कावः) 8 अिरषो वाषािगरः, ऋिजा भाराज 10 िवमना वयै ः 11 सोभिरः
कावः 12 सषयः (1 भराजो बाहः, 2 कयपो मारीचः, 3 गोतमो रागणः, 4 अिभमः,
5 िवािमः 6 गािथनः, जमदिभागवः, 7 विसो मैाविणः) 13 किलः ागथः, 14, 17
िवािमः ागाथः 15 मेाितिथः कावः, 16 िनिु वः कायपः 18 भराजो बाहः।। 1 –
2, 4, 6 – 7, 9 – 10, 13, 15 इः 3, 11 18 अिः 5 िवः,ु 5 (6) देवो वा 8, 12, 16
पवमानः सोमः 14, 17 इाी।। 1 – 5, 14 16 – 18 गायी 6, 7, 9, 12, 13 गाथः (िवषमा
् उिक,् 11 काकुभः गाथः (िवषमा ककुप, ् समा सतोबृहती)
बृहती, समा सतोबृहती) 8 अनु पु 10
15 बृहती।।
8.5.1 पपं िमोतार आ धावत माय। सोमँ वीराय शूराय।।
ु ा श मा व त खायम।् इ ीिभ िगवणसम।।
8.5.2 एह हरी यज ्
8.5.3 पाता वृहा सतु मा घा गम ारे अत।् िन यमते शतमिू तः।।
8.5.4 आ ा िवश िव मु िमव िसवः। न ा िमाित िरते।।
8.5.5 िव मिहना वृष सोम जागृव।े य इ जठरषे ु ते।।
8.5.6 अर इ कु य े सोमो भवत ु वृहन।् अर ाम इवः।।
्
8.5.7 जराबोध तििवि िवशिे वश े यि याय। ोम ाय शीकम।।
े तु प
8.5.8 स नो महा अिनमानो धूमक ु ः। िधय े वाजाय िहत।ु ।
ु
8.5.9 स रेवा इव िवपित द के त ु णोत ु नः। उ ै रि बृहानः।।
8.5.10 तो गाय सतु े सचा प
ु ताय सन।े शँ यवे न शािकन।े ।
8.5.11 न घा वस ु िन यमते दान ँ वाज गोमतः। यी मपु विरः।
8.5.12 कुिव िह ज ोम हु ा गमत।् शचीिभ रप नो वरत।।-
्
थमः खडः -
(1 – 18) 1 िवप आिरसः 2, 18 अवारः कायपः 3 िवािमो गािथनः 4 देवाितिथः
ु तु आेयः
कावः 5, 8, 9, 16 गोतमो रागणः 6 वामदेवो गौतमः 7 वः कावः 10 वस
11 सवा आेयः 12 अवरु ाेयः 13 बधगिविरावाे
ु यौ 14 कु आिरसः 15 अिभमः
17 दीघतमा औचः।। 1, 10. 13 अिः 2, 18 पमवानः सोमः 3 – 5 इः 6, 8, 11, 14 (1
उराधः राि), 16 उषाः 7, 9, 12, 15, 17 अिनौ।। 1 – 2, 6 – 7, 18 गायी 3, 13 – 15
िपु ् 4 – 5 गाथः (िवषमा बृहती, समा सतोबृहती) 8 – 9 उिक ् 10 – 12 पिः 16, 17
जगती।।
ु ान 3 ाम।् किव िवेण वावृध।े ।
8.9.1 अि ने जना श
8.9.2 ऊज नपात मा व े िं पावकशोिचषम।् अि े रे।।
ु े ण शोिचषा। देव ै रा सि बिहिष।।
8.9.3 स नो िम मह मे श
8.9.4 उ े श ो अिवः। नदु या पिरध
ु ासो अू र ो िभ ृ ः।।
8.9.5 अया िनजि रोजसा रथसे धन े िहत।े वा अिबषु ा दा।।
8.9.6 अ तािन नाधृष े पवमान ा। ज य ा पृतित।।
8.9.7 त िहि मदतु हिर दीष ु वािजनम।् इ िमाय मरम।।
्
थमः खडः -
े आिरसः 2.....3 ियमेध आिरसः 4 दीघतमा औचः 5 वामदेवो
(1 – 18) 1 नृमध
गौतमः 6 वः कावः 7 बृहो वामदेः 8 िबः पूतद ो वा आिरसः 9, 17
ु
जमदिभागवः 10 सक ु
आिरसः 11 – 13 विसो मैाविणः 14 सदाः प ैजवनः 15
मेधाितिथः कावः 16 िनपाितिथः कावः 18 पेपो दैवोदािसः।। 1, 17 पवमानः सोमः 3, 7,
10, 16 इः 4 – 6, 18 अिः 9 मतः 10 सूयः 2.........।। 1, 8, 10 15 – 17 गायी (17
ु ख
िनपदा) 2....... 3 अन ्
ु ः गाथः (1 अनु पु गायौ) 4, 11, 13 िवराट ् 5 पदपिः 6, 9,
् शरी 18 अिः।।
12 गाथः (िवषमा बृहती, समा सतोबृहती) 7 िपु 14
9.1.1 ा धारा अ र ृ तु
ौजसः। देवा अन ु भषू तः।।
्
ु म।।
9.1.2 सिं मृजि वेधसो गृण कारवो िगरा। ोित ज ान म
9.1.3 सषु हा सोम तािन ते पना
ु नाय भूवसो। वधा समु म
ु ।।
9.1.4 एष ा य ऋिय इो नाम तु ो गृण।े ।
9.1.5 ा िम वस ते यि िगरो न सँयतः।।
9.1.6 िव तु यो यथा पथ इ ु रातय
ः।।
अथ नवमपाठक ितीयोधः।।
(1 – 13) 1 अिः पावकः 2 सोभिरः कावः 3 अणो वैतहः 5- 6 अवारः कायपः 9
ु
गोषूसूिनं कावायनौः 10 ििशरााः िसीप आरीषो वा 11 उलो वातायनः 13
वेनो भागवः 4, 7, 8, 12। 1 – 4 7 – 8, 12 अिः 5 – 6 िवे देवाः 9 इः 10 आपः 11 वायःु
13 वेनः 1 (1 – 2) िवारपिः 1 (3 – 5) सतोबृहती, 1 (6) उपिराोितः, 2 काकुभः गाथः
्
(िवषमा ककुप समा ् 7 – 11, गायी 4, 7, 8, 12।
सतोबृहती) 3 जगती 5 – 6, 13 िपु 4,
ु 3
9.5.5 अ े तव वो वयो मिह ाजे अचयो िवभावसो। बृहानो शवसा वाज म
धािस दाशषु े कवे।।
थमः खडः।।
(1 9) 1 – 4, 5 (1 – 2), अितरथ ऐः 5 (3), 6 (3), 8 (1, 3) पायभु ाराजः 7 (1 –
2) शासो भाराजः 9 (1) यज ऐः 9 (2 – 3) गोतमो रागणः 4 (3) 6 (1 – 2) - ? 7 (3)
........ 8 (2) ...........।। 1, 2 (2 – 3), 3 – 4, 5 (2) 6, 7, 9 (1) इः 5 (2) इो मतो वा 2
ु भूिम – कवच –
(1) बृहितः 5 (1) अा देवी, 5 (3) इषवः 6 (3) (सामािशषः) य
ाणािदतयः 8 (1, 3 (सामािशषः 1 वम – सोम – वणाः, 3 देविण) 9 सोमावणौ।
(2 – 3) िवे देवाः 8 (3) ......।। 3।। 1 – 4, 5 (1), 6 (1) 8 (1) 9 (1 0 2) िपु 5् (2 – 3),
6 (2) 7 (1 – 2 ), 8 (2) अनु पु 6् (3) पिः 9 (3) िवरााना 7 (3) िवराज जगती
् 8 (2 )
9.8.1 आश ु िशशानो वृषभो न भीमो घनाघन ोभण षणीनाम।् सनो िनिमष एकवीर
शत सेना अजय ाक िमः।।
े िजनु ा य
9.8.2 सनने ािनिमषण ु ारेण वनने धृनु ा। त िदेण जयत त हँ
यधु ो नर इषहु ेन वृा।।
9.8.3 स इषहु ै िनषििभ वशी सा स यधु इो गणने । ससृिज ोमपा बाश ु
3धा ितिहतािभ रा।।
ु ा जय
9.8.4 बृहते पिर दीया रथने र ोहा िमा अपबाधमानः। भ ेना मृणो यध
्
ाक मेिवता रथानाम।।
9.8.5 बलिव ाय िवर वीर हा ाजी सहमान उः। अिभवीरो अिभसा सहोजा
्
ज ै िम रथ मा ित गोिवत।।
म मृण मोजसा। इम सजाता अन ु वीरय
9.8.6 गोिभद ोिवदँ वबा य
्
िम सखायो अन ु स रभम।।
ु िरः। वन पृतनाषा डय
9.8.7 अिभ गोािण सहसा गाहमानो दयो वीर शतम ु ो
ु ।ु ।
3 ाक सेना अवत ु य
ओम।् भूभवु । तिवतवु रेयं भगदवे धीमिह। िधयोयोन चोदयात।।
्
ू म)्
(इित कृ ितसगानाभूतं गायां थमं गानं संपण
् कयपो गायिः।।
बिहम।।
् (बृहदाेय,ं बृहासौरम)।
3-1. बृहाराजम।। ् भराजो गायिः।।
् उशना िवराायिः।।
5-1. औशनम।।
् उशना िवराायिः।।
5-3. औशनम।।
् साकमः गायिः।।
6-2. वाम।।
् वः गायिः।।
7-1. शौनशेपम।।
् शौनशेपः गायिः।।
7-2. शौनशेपम।।
् कवः गायिः।।
8-2. कावम।।
् अिः गायिः।।
9-1. अेराषयम।।
अथ ितीयः खडः
् िवमनाः गायिः।।
12-1. वैमनसम।।
् हवाहाम।् अय़मा2ग़ा234याम।।
ता3ो3िववेदसाम।। ् यािजम।् ऋ।
जसे3ग़हाइ।।
् ाभो गायिः।।
13-1. ाभम।।
् ौम।् ो
13-2. ौीयम।। ु गायिः।।
् िवािमो गायिः।।
14-1. वैािमम।।
् नामोख़भाराख़।।
उपाा23ेिदवेिदवाइ।। दोषाख़वााख़। िधयावयम।।
15-2.
् मतो गायिः।।
16-1. मातम।।
17-3.
् जापितगायिः।।
20-1. िनधनकामम।।
अथ थमपाठके ितीयोधः
अथ तृतीय खडः
्
21-1. स ैिु तािन।। याणां िसिु ायिः।। (ारं स ैिु तम)।
् आराणाम।् प
ृ ााम।।
अिंवोवध ु तामौ। होवा3ग़हाइ।। आाख़नाे 23।।
सहो234वा। ा5तो6" हाइ।। ◌दी-5। प-7। मा-
4।। 1 (फी) 35।।
21-2.
्
21-3. ऐडं सधिु तम।।
आा ग़ओ234 वा।। ित मेन3ग़शो। चाइषा ग़ओ234 वा।। यासा ग़ओ234 वा।।
वाइािया। ाइणा ग़ओ234वा।। अिनज़2 वसतेरय ्
ी1म।। ◌दी-3। प-7। मा-
8।। 4 (ठै ) 38।।
् वामदेवो गायिः।।
22-3. इहवामदेम।।
् यमो गायिः।।
23-1. यामम।।
् यमो गायिः।।
23-2. उरयामम।।
े ड
अम ु नम।् ओहा3ग़ओहा।। इयथे ा23ब।।
ृ महाअिस। ओहा3ओहा।। अयआदवे य
्
िहरा3सा5" दा656म।। ◌दी-7। प-6। मा-6।। 8 (चू)
42।।
् अिगायिः।।
24-1. रा ोम।।
् अिगायिः।।
25-1. रा ोम।।
् िवमना गायिः।।
26-1. वैमनसम।।
् अिगायिः।।
27-1. अेः आषयम।।
् गोपवनो गायिः।।
29-1. गौपवनम।।
् सूयवा वा वसरोिचवा
30-1. सौयम।। ु गायिः।।
् दधा23त।।
पय। होइवाजा।। पताइका1वीख़। आिहा। नायय़मीख़त।। ्
रा2ग़ा234औहोवा।। िनदाशषु े 2345। ◌दी-5। प-8। मा-6।। 15 (बू) 49।।
् किववसरोिचगायिः।।
32-1. कावम।। ु
् कापीतं वा समं
33-1. काशीतम।। ु वा। पारावतो (पारावितवा) गायिः।।
् पारावतो गायिः।।
33-2. काशीतोरम।।
ु खडः
अथ तरीय
य ाय ा। होइ। वो3ग़यए34। िहया।। िगरािगरा। चा2ग़द साइ। ावयाम।् अमत
ृ ज
ं ा3ग़।
् ियि ाम।् नशिसषाम।।
तवे 2ग़दा234साम।। ् एिहया। औहो2345इ।। डा।।
् ीग
35-3. ौीगवम।। ु बृु हिः।।
् ायिशा2ग़िसषाउ।। वा345।।
जाता23वा। िहाइ।। दा3साम।।
् कृ तयशाः बृहिः।।
36-1. कायशम।।
् नृमध
36-2. नामधम।। े ा (भराजः) बृहिः।।
ु रय
ेआ23ेातहाउ।। ियाससू ्
। यारो1या234इ। मघवानोजना। ना3ग़म।।
ऊवय़या23हा।। तगोनाज़2म।् इडा23भा343। ओ2345इ।। डा।।
39-2.
ृ
40-1. माडवे े।। जमदिः योमडुबहिः।।
् भराजो बृहिः।।
41-1. गाथम।।
् गोतमो बृहिः।।
42-2. गौतमम।।
ु ाम।। अिबृहिः।।
43-1. आय
44-2.
ु
योिवादयतेवसहाउ।। होताख़माोख़। जनानाम।् ओवा। ओवा। माधोख़नापाख़।
ाथमा।ै ओवा। ओवा।। ाोख़माया23। तवु ो234वा। ा5यो6" हाइ।।
44-4.
अथ पम खडः
45-2.
45-4.
ु
अदिशगातिवमा6ए ्
।। यािन(ि) तािनयादधु । ऊपोषजा
ु 3। हा3ग़हाइ।
् अाइ ा3। हा3ग़हा।। तनु ोिगर। इडा23भा343। ओ2345इ।।
तमािरयवनम।।
डा।।
् पमीढो
49-1. पौमीढम।। ु बृहिः।।
् िदवोदासो बृहिः।।
51-1. दैवोदासम।।
ु
दवै ोदासोी।। देवइोनमना। अनमा23ता ृ ाइ।। तौना23का।।
। रंपिृ थविववावत
् सत
52-1. सौतवम।। ु बृु हिः।।
अधाओव
ा।। धवादा1इवाख़। बृहतोरोचाना1दाधीख़। आ। यौ। हौहोग़3वा।
वाधता। गाइरा1ममाख़। आजातासौ। हौहो3वा34।। हा। हाउवा3।।
तोपण
ृ ा2345।।
53-2.
्
54-2. मानवोरम।।
् अिबृहिः।।
55-1. िवणम।।
् बृहितबृहिः।। (णितवा)।
56-1. बाहम।।
् ऐतविबृहिः।।
59-1. ऐतवा म।।
ु
वा।। यंप 23णाम।् िवशांदवे यता23इनाम।् अिसूेिभवचोिभवृणीमा23हाइ।
् यइध
यासाख़माइदाख़न।। ं त।े इडा23भा343। ओ2345इ।। डा।।
् अिविसो वा बृहिः।।
61-1. समम।।
्
61-3. समम।।
्
सऊ2ग़ता234याइ। अपापा3। तस।ु भगौ। वा3हा3इ। सूदसा234साम।।
सु त ् अनेहा23सा343म।् ओ2345इ।। डा।।
ू 23तम।।
अथ सम खडः
ु
ओइ। िचइाइशो1णा23। ा3व थ।। ओइ। नयोमातारा1वनवा23इ।
ती3धातव।े । ओइ। अनूधायादय़जीजना23त।् आ3धािचदा।। ओइ। वव ाो1मिह23।
् चरहे2345।।
ितया3ा5रा656न।। ◌दी-10। प-13। मा-10।। 35 (वौ)
105।।
64-2.
किवसाजमितथाइम।् जय़ना23नाम।।
् आसपा। ा3न। या343।
ता3दा5इवा"656।। ◌दी-6। प-13। मा-14।। 39 (गी)
109।।
67-2.
होवाइ। मूधहाइ।। नंदाइ। वा3अर। ितंपिृ था। इहोइया3। ईढ़3या। वैानराम।् ऋतआ
।
जातमीम।् इहोइया3। ईढ़3या।। किवसा। जा3मित। िथंजनानाम।् इहोइया3।
ईढ़3या।। आसपा। ा3न। यंतदवे ा। इहोइया3। ई2ग़। या234। औहोवा।।
ई2345।।
68-2.
आवोराजा।। नम। राम।् हो। ता। राम।् स। यजाग़3म।् रोदसीयो।। अिंप।ु रा।
् िहरय। ।। पा3मव। साग़343इ। का3ग़ण
तनिय। ोरिचात।। ्
ू 5ा65" 6म।।
71-2.
हा। हाऔहोग़इ। ा234के । तनु ा। बृहता3ग़। याितयी।। हा। हाऔहोग़इ। आ234रो। दसाइ।
वृषभो3। रोरवीती।। हा। हाऔहोग़इ। दी234वा। िचदा। ता3ग़प। मामदु ानट ्।। हा।
हाऔहोग़इ। आ234पाम।् उपा। ेग़3मिह। षोववा। हा। हाऔहोग़। वा234औहोवा।। एग़3।
िदवा2345म ्
।। ◌दी-7। प-29। मा-16।। 7 (झ ू) 117।।
गृहप । ितमथमु ।् हाउहाउहाउ। वा।। ई2345।। ◌दी-10। प-24। मा-26।। 8 (ू) 118।।
अथ सम खडः
74-1. वासम ् श
ु ।। ु ं वा। वसि
ु ुबिः।।
् पूषा ि
75-1. पौषम।। ु षू ा।।
े जतम।् तआ6ात।।
ु अ
श ् िवष
ु पअ
े हनीौः। इय़वा23सी।।
् भात।े पू। षा3िनह। राितर।ू ितरा5हाउ"वा।।
वाइािहमायाअवसाइ। धा3वान।। ु
ु
इडामाइ।। पु दाग़3। ससिनंगो। शमहवमाना। यसा234धा। ाूननयः।
े ाताइ।। समु ा343। तीग़3। भूतहा
िवजा3वा3।। आस ु उवा।। ा2345इ।।
77-2.
् असराग़
साजाम।। ु 3। ा ग़शाम।् पस
ं ु कृ ाइ। ना3मन।ु मािदया।
इेवा343तव। सृतानी।। वाराव
माना।। िववा2ग़ू234औहोवा।।
वी234शा।।
् भराजिबु िः।।
79-1. ासाहम।।
ु तोग। िभणा234इभी।।
अरयोः।। िनिहतोजा343तवदे ा। गभइवेभृ
ु 5िभरि। एिहया6हा।
िदविे दवईोजागृय़वा23ी।। हा234वी। ा234ी। मने
अथ अम खडः
ु ममिगोग़3। ओइ।
आाओ234वा।। ओिज3मा। भाराओ234वा।
्
ानाओ234वा।। रायपे नीज़2यसेग़3। ओइ। रााओ234वा।। वाजायपा2345म।।
ु म। ामय़ीगा।
81-2. अहे ाउ।। ओिज। ामा1भारा। औहो234वा।
औहो234वा। नोराय।े पानी1यासा। औहो234वा।। राीख़वाजाख़।।
यपोवा3ओ234वा।
् अिरनु बु िः।।
82-1. बृहदाेयम।।
् यमोनु बु िः।।
83-1. यामम।।
् अिरनु बु िः।।
84-1. बृहदाेयम।।
्
86-2. यािहीयोरम।।
्
87-1. िवशोिवशीयम ऐडम ्
वा।। अिरनु बु िः।।
88-2.
् इोनु बु िः।।
90-1. इ ियम।।
अथ दशम खडः
अथ तृतीयपाठके थमोधः
् बृहितरनु ुबिः।। िवेदवे ाः।
91-1. बाहम।।
े म
रायअ ्
े हाइ।। ा। दानायसिमधीमा23ही। आइडीख़ाहीख़। महेवषृ न।।
ावाख़होाख़।। यपोवाग़3ओ234वा। था5इवो6" हाइ।। ◌दी-7। प-8। मा-
7।। 3 (जे) 144।।
93-2.
् िनय
ु नर सो3ग़।। बा23लाम।।
यातधा ्
ु वो234वा।। री234याम।।
् मनरन
96-1. मानवम।। ु ु ुबिः।। िवेदवे ाः वा।
्
ू िरहा। ाआ23दी। ितयाउता। यजासू 23वा। रनम।।
म।े माइ।। वस
ु
मनजा23ता ् घृतषु म।् इडा23भा343। ओ2345इ।। डा।।
म।।
अथ दशम खडः
97-4.
97-5.
98-2.
99-2.
100-3.
् ोिगिरिदितवा।।
101-1. आितम।।
् अिदितिगिरिदितवा।।
102-1. आिदम।।
् साशत
उता3नोिदवामती।। आिदित। ितयागा1माख़त।। ं ाग़3ताग़3।। मा। य।
कराओ234वा। अपा5िधाः। हो5इ।। डा।। ◌दी-4। प-10। मा-6।। 21 (नू) 162।।
् वृकजो उिगिः।।
103-1. वाकजम।।
् अग उिगिः।।
104-1. रा ोम।।
् अग उिगिः।।
106-1. रा ोम।।
अथ ादश खडः
107-2.
् अिसतः ककुबिः।।
107-3. गायीसामािसतम।।
् इः ककुबिः।।
107-4. मिहीयम।।
ु शो। चा3इषाइ।।
मिहायगायत। मिहोवा।। यागायत। ऋता23ा34इ। बृहतेश
उपौहोवा3हाइ। तु ौहोवा3हा3।। सओ234वा। ा5यो6" हाइ।।
ु
109-1. सौभरािण ीिण।। याणां सभिरः ककुबिः।।
109-2.
ू यासवणा
तंगध ् देवासोदाइ। वमरता23इम।् दधिराउ। वा3। दे234वा।।
ु राम।।
ाहा23।। मोवा। हा5इषो6" हाइ।। ◌दी-6। प-9। मा-7।। 32
(घे) 173।।
109-3.
् देवानीकः ककुबिः।।
111-1. दैवनीकम।।
्
112-1. गौतमम सां वा।। सािधः ककुबिः।।
् अग उिगिः।।
114-1. रा ोम।।
्
।।इित ादश खडः।। इित थमोायः।। कृ ितगान े आेय ं पव समाम।।
अथ तृतीयपाठके ितीयोधः
।। बसािम ।।
अथ थम खडः
् मृगयग
115-1. मागयवम।। ु ायीः।।
115-2.
115-3.
् मृगयःु गायीः।।
115-4. ईिनधनं मागयवम।।
् अो गायीः।।
116-1. आम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 180
ु
यने नू ा5शतताउ।। इितमो
माख़दा।। तेनननू ा23ा।। दाइमाढ़3उवा3।।
दे2345।। ◌दी-5। प-5। मा-5।। 5 (म)ु 185।।
्
117-1. ऐटते े।। योिरटान गायीः।।
117-2.
118-2.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 181
ु
119-2. दावसिनधनम ् दावसगायीः।।
।। ु
े ृा3या3हव।े ।
औहोइवा3होइ। तिमं वा3जा3यामिस।। औहोइवा3होइ। महव
120-2.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 182
िमबलादधी6ए।। सहसोजा। ताओ1जस ग़। इया3होइ। इयायो234वा।।
ासृषन।् इया3होइ। इयायो234वा।। वृषाये 3त।् आ2ग़सा234औहोवा।। मह
े 1।।
120-3.
् गौषूिगायीः।।
122-1. गौषूम।।
् आसूिगायीः।।
122-2. आसूम।।
ु आ ता2345।।
आख़इ। ोताख़माइगोख़।। सखा23। सा2ग़या234औहोवा।। श
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 183
◌दी-12। प-12। मा-14।। 19 (छी) 199।।
् गौरीिवितगायीः।।
123-1. गौरीिवतम।।
पपं िमत।् सोता6रा।। पपं िमो1ता3रा। आ। धावत। मिदयाया।। सोमवं ी।
रा23।। यशू3रा5" या656।। ◌दी-3। प-9। मा-3।। 20 (िढ) 200।।
124-2.
् इदवं सोसतमा6ए
124-3. गारम।। ु ।। िपबासपूु 3णामय़दु रौ। हो3वा। िपबासपूु णामय़दु रौ।
् रिरमाता। औ3होवा। हो5इ।। डा।।
हो3वा।। आनाभा3यीन।।
अथ ितीय खडः
् शवेतसं वा।
125-2. ारसौपणम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 184
् शवेतसं वा।
125-3. िवलसौपणम।।
् उदग
यदका5वृहान।। ् तािदताये ग़3। िहम।्
ाअिभसरू ा23या।। सावाख़म।।
वाग़345शो6" हाइ।। ◌दी-2। प-6। मा-5।। 27 (च)ु 207।।
ु
127-1. आभरसवे े।। योराभरसगायीः।।
127-2.
128-2.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 185
् ायज
माना3आ3इािभयािदशाः।। सूरोग़आ234ू । षूआग़या234मात।। ु ावनौढ़3हो।।
ू 2345।।
मतौख़। वाइ। औढ़3हो2345वा656।। एग़3। यय
129-2.
् रयाख़इम।् सिजानसदासा23हाम।।
एसानसाइम।। ् वाषख़ामू 23।। तयो234वा।
भा5रो6" हाइ।। ◌दी-4। प-6। मा-6।। 2 (तू) 213।।
इाम।् इय़ंवायाख़म।।
् महा। मय़हाधानाख़इ।। इाम।् इय़मभाख़इ।। हवा। हय़वामाहाख़इ।।
ु ाम।् यय़ज
यज ु वं ृाख़इ।। षवु ा। षय़वु िणा2343म।् ओ2345इ।। डा।।
130-2.
ु वं ृाइ।। षवु ा।
हवा। हय़वामाहा23इ। आऔ3हो। इह। इिहवाला। ओ234वा।। यज
् इो गायीः।।
131-1. सहबाहवीयम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 186
् इाहोख़इ। सहाहोख़। ाबा1वेख़।। तादा23दी।। पौख़।
अिपबाू6वतु ाम।।
हौख़। वाख़इ। ईढ़3या। िसयाम।् औ23होवा। हो5इ।। डा।।
्
132-1. धृषतो मात साम।। धृषत गायीः।।
् िवाग़इतवु ा3।।
ु वषृ न।।
वयमा234इा।। ा23। या2ग़वा234औहोवा। अिभनोज़2नमो
ा2ग़ना234औहोवा।। वा234सो।। ◌दी-6। प-7। मा-5।। 6 (ख)ु 217।।
् भराजो गायीः।।
132-2. अदारसृत।।
ु
हाउवयिमा।। ाख़यावाख़ः। अिभनोनमोख़वा ् िवाख़इतूवाख़।। नो23।
षाख़न।।
वा2ग़सा234औहोवा।। अग
ं ातिव ्
ु मा2345म।।
्
132-3. धृषतो मात साम।। धृषत गायीः।।
् िवीो234हाइ।।
ु 1वाग़3षान।।
वयामौहो। इा।। ायाग़3वा। अिभनोनमो
ानोग़3हाइ। वसा। औ3होवा। हो5इ।। डा।। ◌दी-4। प-10। मा-5।। 9 (न)ु 220।।
132-5.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 187
133-1. ऐवाहािन हारािण वा ीिण।। याणािमवाहो गायीः।।
्
133-2. इहवदैवाहम।।
133-3.
अथ तृतीय खडः
् इषो गायीः।।
135-1. ऐषम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 188
् पूषा गायीः।। मतः।
136-1. पौषम।।
्
138-1. हािवते े।। योहिवान गायीः।। (िवेदवे ाः वा)।
्
138-2. हािवतम।।
े ा234याम।् ऐख़हो1आ23इही।।
हाउदेवानािमदवोमहाउ।। तदावृणा3इ। माहव
वृामा3ा।। मू23। ता2ग़या234औहोवा।। हिवते2345।।
् तदावृणाइ। महाइवा23याम।।
देवानािमदवोहाउमाहात।। ् वृाख़हो1इ। आ23ा।।
मू23। ता2ग़या234औहोवा।। हिवृ ते 2345।। ◌दी-8। प-8। मा-7।। 20 (डे) 231।।
138-4.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 189
् तादावृणी। महाइवा23याम।।
देवानािमदवोमाहात।। ् वृामा23ा3।। म
ू 234वा।
ता5यो6" हाइ।। ◌दी-7। प-6। मा-4।। 21 (ची) 232।।
139-1. का ीवतम।। ्
् क ीवान िवराायी णितः।।
् उषो गायीः।।
140-1. औषसम।।
् परा23ा3।
अनोदवे सिवतः। औहोवा।। इहधु ाइ। जावा23ा। वीौभगाम।।
होवाग़3हा।। ियसू2345वा656।। द ा3या2345।।
्
कू 234ववा5षभोयवु ा।। तिु वीवोख़। अनानताः।। ाका23ाम।।
ऐख़हो1आ23इही। सपया23ता343इ। ओ2345इ।। डा।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 190
142-2.
142-3.
ऐहीयहै ी। वृषभोयवु ा।। ऐहीयहै ी। तिु वीवोअनानताः।। ऐहीयहै ी। ाकसपयती।।
ऐहीयहै ी। आ2ग़इ।। िहया34औहोवा।। आ234इही।।
् संगामेचा। नदाख़इनाम।।
उपराइ। िगराख़इणाम।। ् िधयािवो। अजायता।। अयाम।्
अया31उ। वा23।। ऊग़34पा।। ◌दी-1। प-10। मा-7।। 29 (े) 240।।
143-2.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 191
144-2.
144-4.
स
ं ाजषणीनािमोतान। ा6इभ।। इोताना23इभ34।।
नरंनषृ ाहम।् मा5िहाम।।
् सहमहै ै 3हो2ग़। या234औहोवा।। मिह3ा2345म।।
्
्
145-2. औपगवोरम सौवसम ्
वा।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 192
यवाशाइरा।। ऐ। हाख़ए23। िहया34औहोवा।। एग़3। उपा312345।।
्
ु ख़वासाख़उ। अिभनोनवूख़गाइरा2ग़।। औहो1इ। गावोवाा23म।।
इमाउा।। प
ना23धे3। ना345वो6" हाइ।। ◌दी-7। प-7। मा-7।। 3 (फे ) 248।।
147-2.
148-2.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 193
149-1. यावाे े।। योः यावाो िवराायीः।। मतो वा।
149-2.
ु ाज़2तामघोनाज़2म।् उवा23हाइ।। य
गौधयितमता6मे।। वम ु ावा23ी।।
उवा23हाइग़। रथानाम।् औ23होवा। हो5इ।। डा।। ◌दी-7। प-9। मा-6।। 9 (झ ू) 254।।
्
150-1. सतंु रियीये े।। योः जापितिनचृत गायीः।।
150-2.
् अरसो गायीः।।
151-1. इाहोीयम।।
ृ ा। तोय़2ग़ा234राइ।। आा3ग़वोभॄ।।
इाहोा।। आस ृ ा234ता। इंवध
थमो3जा5सा656।। एग़3। उदिधिनधी1।। ◌दी-1। प-8। मा-3।। 12 (िग) 257।।
ु राइ।। मेधामत
अहिमा5इिपतप ृ जहा। अहसूयाः।। इय़वा234। हाहोइ।। जिन। होइ।
होइ। औहोऔहोवा2345हाउ।। वा।। ◌दी-7। प-10। मा-8।। 13 (ञ)ै 258।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 194
रेवतीनाः।। सधा2ग़मा234दाइ। इा2ग़इसा234ू। तिु ववाख़जा।।
ू 23मा।।
तोख़या। िभम234वा। दा5इमो6" हाइ।। ◌दी-2। प-8। मा-6।। 14 (जू)
259।।
अथ पम खडः
155-2.
्
155-3. ओकोिनधनं वैतहम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 195
पा5म।् आ3वो3असा।। आइामभाइ। य़गा2ग़या234ता।
् शा3ताा3तूम।।
िवा2ग़सा234हाम।। ् मिहष। णाये 3। ना2ग़मा234औहोवा।।
ओ3का2345।।
156-2.
् हरईढ़3या। ईढ़3या।
वईढ़3या। ईढ़3या। इोईढ़3या। ईढ़3या। या234मा। दा3नाम।।
आोईढ़3या। ईढ़3या। या234गा। या3ता।। सखईढ़3या। ईढ़3या। याोईढ़3या।
ईढ़3या3।। मापो234वा। आ5ो6" हाइ।। ◌दी-3। प-18। मा-8।। 21 (डै) 266।।
156-4.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 196
156-5. शां साम।।
् हिरद3दा। औ3हो।
वोद3दा। औ3हो। इोददा। औ3हो। या234मा। दा3नाम।।
आोददा। औ3हो। या234गा। या3ता।। सिखद3दा। औ3हो। याोददा।
औ3हो3।। मापो234वा। आ5ो6" हाइ।। ◌दी-4। प-12। मा-2।। 23
(दा) 268।।
्
156-6. गौरीिवतम।।
्
157-2. कावम।।
ु तिददथाइा-यखा23या।।
वयमू3ातिददथा।। ऐिहहाख़इ। वयमा
का234वा।। ऊ। ाइ। िभज234वा।। रा3या2345।।
158-2.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 197
इायमनेहाउ।। ओइसू3ताम।् पिरो। भा। तय़नु ो23हाइ। गाइराख़। पिरोभा।
् आ2ग़चा234औहोवा।। एग़3।
तय़नु ो23हाइ।। गाइराख़।। अका23म।।
ु ा3रवा2345।।
तक
् तु क ो गायीः।।
158-3. ौतक म।।
ु
159-1. सौिमे े।। योः सिमो गायीः।।
159-2.
् िदवोदासो गायीः।।
159-3. इहवैवोदासम।।
अयत ू ोअिधबहा23इषी।।
ं इसो4म। ना234इ। पूतोअिधबिहषी।। िनपत
ऐहोइमा23ा।। वापा2345इबा656।। ई234हा।। ◌दी-6। प-7। मा-
8।। 32 (ख)ै 277।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 198
िविवया31उवा23।। ऊग़32ग़34पा।। ◌दी-3। प-9। मा-4।। 33 ( ली) 278।।
् रेणग
160-2. रैणवम।। ु ायीः।। (जापितवा)।
ु ख़तायाख़इ। सु घाम।् इवगोख़। ह।े ऐहीयहै ी1।। जहु ौख़। हौख़।
ु ह ाहाउ।। पकृमू
स
वाख़इ। मासीख़।। िविव।। ऐहीयहै ी1।। ◌दी-10। प-12। मा-4।।
34 (फी) 279।।
ु प कृ ू3मूता234याइ।। ओइस
स ु पकृ ूम ु िमवागो1हाख़इ।
ू 1तायाख़इ। ओइसघा
जु मसा2इ। िवा234वी। ऐही।। जूख़मासीख़।। िवा। वीवी23। आऔहोइ।
आऔहो6वा।। एग़3। िव3ई2345।। ◌दी-6। प-13। मा-10।। 35 (गौ)
280।।
अथ पमपाठके थमोधः
161-1. आषभािन स ैिु तािन वा वाािन वा ीिण।। याणामृषभो गायीः।।
161-2.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 199
ु अाहाउ।। ावृ3षाभा1सूताख़इ। सूतसृजा। िमपाइता1या2ग़इ।।
अिभावृषभासते
तृा3होइ। िवया3हो।। हु ीमा23दा343म।् ओ2345इ।। डा।।
162-2.
ु
यइचामा6सेषवा।। ु 1इसू3ता। सोममू3। षू3ताइसू3ता।। आ2इ।
सोममूषता
िपबेदो234हाइ।। मा3इशा5" इषा656इ।। ◌दी-6। प-7। मा-10।। 5 (खौ) 286।।
ु धा गायीः।।
163-1. सौमेधािन पूवितथािन वा पौवाितथािन वा ीिण।। याणां समे
163-2.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 200
◌दी-11। प-8। मा-5।। 7 ( ) 288।।
्
163-3. सौमेधम।।
अथ ष खडः
ु
165-1. आिरसं माधछसम ्
वा।। ु
मधछा वधमाना गायीः।।
्
165-2. (आिरसं) ौम वा।। ौो वधमाना गायीः।।
ु
165-3. आिरसं घृतिधनं ु सं वा।। जापितवधमाना गायीः।।
ाजापं माध
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 201
इदनू6ओजसा।। सतु राधा। नाातौ। होवा3हाइ। िपबातवु । गाइवाणौ।
होवा3हाइ।। िपबातवु ौ। होवा3हा।। गाये 3। वा2ग़ना234औहोवा।।
घृततु ा2345।।
ु िणाइ।। ौख़नााख़।।
महाइाः।। परु नो। मा1हीख़ामाख़। व।
िथनाशा23वा343। ओ2345इ।। डा।। ◌दी-1। प-9। मा-5।। 13 (घ)ु 294।।
166-2.
167-2.
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 202
ू इ मु ााम।् िचा2ग़ा234भाम।् संगभ
आतन ृ ा234या।। माढ़3हा3।।
हा2ग़ा234औहोवा।। दि णने ा2345।। ◌दी-5। प-6। मा-4।। 17 (पी) 298।।
आतन ु
ू इ। मा6ा ् िच
म।। ं ाभसम।् गॄ। औ3होइग़।
ृ ाख़या। िच
ं ाभसंगभ
भा234या।। ऐहोइ। महाहीद ा23होइ।। औहो। वाहो234वा। णा5इनो6" हाइ।।
167-4.
आतन ् िच
ू इ मु ा6ाम।। ं ाभसम।् गॄ23। ई34हा।
ृ ाया। िच
ं ाभसंगभ
भा234या।। ऐहोइ। महाहीद ा23होइ। औहो। वाहो234वा। णा5इनो6" हाइ।।
ु
168-1. धरोामनी ु गायीः।।
े।। योधरो
168-2.
ु
अिभ। गो3। पितंिगरा।। इमचयथािवदा23इ। सूनसा ्
3123। सा5ताइम।।
ु
सूनसा 3123। सोवा। पा5तो6" हाइ।। ◌दी-1। प-9। मा-4।। 22 (घी) 303।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 203
169-1. वाचामनी े।। योवाक ् गायीः।।
169-2.
्
169-3. महावामदेम वामदे ्
म वा।। वामदेवो गायीः।।
्
170-2. सासाहीयम।।
् सिनंमज़े 2धामयािसषा2345म।।
ाकामा2345या656म।। ्
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 204
◌दी-3। प-7। मा-5।। 28 (ठु) 309।।
् गोतमो गायीः।।
173-1. गौतम भम।।
् नआभ
भंभााम।। ् शता23ता3उ।। यािदाम।ॄ ।
ू ाम।।
ा23रा3।। आइषामज
डा2ग़या234औहोवा।। सी234ना।। ◌दी-3। प-7। मा-7।। 30 (ठे ) 311।।
्
ू म।।
।।ऐगान े बसामां संपण
।।अथ एकसािम।।
अथ सम खडः
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 205
निकदेवाः।। इनाइ। इनीमासा3इ। मासीढ़3या। निकयायो।। पया। पयामासा3इ।
मासीढ़3या।। म ् चरा। चरामासा3इ। मासीढ़3या।।
ु ाम।। ◌दी-2। प-12। मा-6।। 33
() 314।।
अथ पमपाठके ितीयोधः
179-1. रु ािते े।। योा गायीः।।
179-2.
् पूषा गायीः।।
180-1. पौषम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 206
इिे हमाहाउ।। ी3आा3सा। वाइेिभो23हा3। मापवा234भी।
महा23।। आ2ग़भा234औहोवा।। िरोजसा2345।। ◌दी-6। प-7। मा-6।। 3
(खू) 319।।
् हा।
हा। हाउवा3। ओजदितिषे234। हा। हाउवा। उभेयमवतया234त।।
हाउवा3। इम
ज़ 2वरोदसी2345।। ◌दी-4। प-9। मा-4।। 5 (धी) 321।।
182-2.
् वाचाख़ाी23त।।
अया5म।ु ता3इसा3मातसाइ।। कापोतइ। वगाभा1धीख़म।। ्
नओ234वा। हा5सो6" हाइ।। ◌दी-2। प-7। मा-4।। 7 (छे) 323।।
अथ अम खडः
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 207
् सिमो
185-1. सौिमम।। ु गायीो िवेदवे ा वा।।
ु यथापरा
गोषणो ु ।। अयोतरथा। याविरवा।। म। होमा23। होना34औहोवा।
ऊ234पा।। ◌दी-8। प-7। मा-1।। 10 ( व) 326।।
186-2.
ु यथापरा6ए
गोषणो ु ।। अयो1त। रथाख़। या।। विरवाख़ा। महो।
महो2ग़ना234औहोवा।। ई2345।। ◌दी-6। प-8। मा-2।। 11 (ा) 327।।
् िशखडी गायीः।।
187-1. शैखिडनम।।
इमाई।। प ्
ृ योघतृ ं ढ़3हा। औहोढ़3हा3। हा3इ। ताआ2ग़शा234इराम।।
् वीतहो गायीः।।
188-1. वैतहम।।
्
पावकानईया।। सराा1तीख़। वाजिे भवा। िजनाइवा1तीख़।। य ा23म।।
वा2ग़ू234औहोवा।। िधयावसू2345।। ◌दी-7। प-7। मा-5।। 14 () 330।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 208
कइमम।् उवाहाइ।। ना3षाइषू1वाख़। आइसोम। तापा1याख़त।् सनोज़2वस।ू
् सनोज़2वसिू न।। आ23। भराउवा। आगिहयिे हताइमे1।।
िनयाभा1राख़त।।
् सभिरगायीः।।
191-1. सौभरम।। ु
् अवाख़र।ू ु म
महाइग़ा234इणाम।। ्
ं ा234इा।। ाख़याः।। रा ग़धा234षाम।।
वरौहो234। वा। णा5ो6" हाइ।। ◌दी-1। प-8। मा-7।। 17 (गे) 333।।
192-2.
् वरौहोख़। िहाख़। ण।
मिहीणामवरू6ए।। ु िं मायाः।। राधा23षाम।।
ो2ग़। या234औहोवा।। हाओवा। ओवा2345।।
ु
193-1. धरासाकमम ् साकमो गायीः।।
।।
अथ नवम खडः
् यमो गायीः।।
194-1. यामम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 209
ु होमा।। कृ णौहो। रौहो। धाअिवाः।। अ। वा23ा।। िषाख़। हाख़इ।
उामसो
ू 2345।।
औढ़3हो31ये3। जा2ग़हा234औहोवा। एग़3। यय
् अिरा गायीः।।
195-1. आिरसं हिरीिनधनम।।
् िवपो गायीः।।
196-1. वैपम।।
ु
सादा।। वइा3। चकृषादा। उपोनसा3। ् नदवे ा23।। वृता343। शू343।
सापयन।।
रा3आ5इा"656।। ◌दी-2। प-9। मा-9।। 22 (झो) 338।।
् यमो गायीः।।
198-1. यम इ वा अकः (अकम)।।
ु
199-1. सौिमे े।। योः सिमो ु
गायीः।। ऋभवा।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 210
199-2.
् इो गायीः।।
200-1. इाभयरम।।
्
इमाउा।। सतु ाइसतु ाइ। न ा23इगी34। वन। गा3इरा।। गावोवा3ा3म।।
नधो234वा। ना5वो6" हाइ।। ◌दी-2। प-8। मा-10।। 28 (जौ) 344।।
अथ दशम खडः
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 211
् िवपो गायीः।।
205-1. वैपम।।
् तभु ो गायीः।।
207-1. तौभम।।
् तु ो गायीः।।
208-1. ौतम।।
् वोव
तु ाम।। ृ हमम।् शषणा23इनाम।।
् आशाइषा23-इरा।। धसम
े हा।
औ3होवा। हो5इ।। डा।। ◌दी-3। प-8। मा-7।। 35
(डे) 351।।
अथ षपाठके थमोधः
् अभीशःु गायीः।।
209-1. आभीशवम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 212
अरइवसेए। ए।। गमाइमशूरावता3। होवा3हाइ।। अराशा1ा23।
होवा3हाइ।। पराइमा23णा343इ। ओ2345इ।। डा।।
् पूषा गायीः।।
210-1. पौषम।।
ु
211-1. इ रपिव।। इो गायीः।।
ु
212-1. सौिमे े।। सिमो गायीः।।
213-1.
अथ एकादश खडः
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 213
् कृ िवंयथा। वाजया23ा। शतातमु ।।
आवइाम।। ् मिहा23सी।
चायाढ़3उवा3इ।। 234भी।। ◌दी-2। प-7। मा-
7।। 6 (छे) 357।।
215-1.
् उषा गायीः।।
216-1. औषसम।।
् भराजो गायीः।।
217-1. भाराजम।।
् कुो गायीः।।
218-1. कौम।।
ऋजनु ीतीनोव
णः। इहा।। िमोनयितिवा23ा। इहा।। अयमादा23इवाइ। इहा।।
सजोषाढ़3उवा3।। ई34हा।। ◌दी-5। प-8। मा-5।। 10 (ब)ु 361।।
् उषा गायीः।।
219-1. औषसम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 214
् िमावणौ गायीः।। िमावणौ।
220-1. िमावणयोः संयोजनम।।
ु चृ गायी िवः।।
222-1. िवोाम।। िविन ु
् समख़
इदा6मे।। िवू 2ग़। िवचा234माइ। ाइधािन। दधाइपा1दाख़म।। ू हो1।
ु े1।।
ढा23मा3। ा2ग़पा234औहोवा।। एग़3। सल
अथ ादश खडः
् कुो गायीः।।
223-1. कौम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 215
उनोहाइ।। शमानम।् नागोरा23यी। आिचके ता।। नगाया23ाम।।
् गी।
यमा2ग़ना234औहोवा।। ऊ234पा।। ◌दी-9। प-8। मा-5।। 17 ()ु 368।।
226-1.
् कुो गायीः।।
227-1. कौम।।
228-2.
् ऊसा गायीः।।
229-1. औसनम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः कृ ितगान े ऐं पव। ितीयोाय ारः Page 216
् ऊसा गायीः।।
230-1. औसनम।।
्
232-1. आमहीयवं उामहीयवम वा।। अमहीयगु ायीः।।
् अथ बाहतम।।
ू म।।
।।ऐगान े एकसामां संपण ्
तृतीयोायः
अथ थम खडः
233-2.
235-2.
् जापितबृहतीः।।
235-3. य ैतम।।
् जापितबृहतीः।।
236-1. जापतेनािवकम।।
् भगो बृहतीः।।
236-3. भागम।।
् नोधा बृहतीः।।
236-5. नौधसम।।
अथ षपाठके ितीयोधः
237-1. लौशे े।। योशो बृहतीः।।
237-2.
ु
237-4. ककाले ्
यम वा।।
237-6.
् इसबा3धाऊ1तायाख़इ। औढ़3हो3वा।
तरोिभव2ग़। िवदा234सूम।।
औढ़3हो3वा। बृहायतु सो3माअय़ाराख़इ। औढ़3हो3वा। औढ़3हो3वा।।
वाइभा1राख़म।् औढ़3हो3वा। औढ़3हो3वा।। नाकािरणम।् इडा23भा343।
ओ2345इ।। डा।।
्
237-7. कालेयम।।
् िधयायज
238-2. तराहाउ।। िणिरि3षासित। हयाइ। हयाइ। वाजपं रु म।। ू ौ।
होवा3हाइ।। आवइं पु तम।् नमाइगाइरौ। होवा3हाइ।। निे मेवा3सा।।
औ3होवाहा34औहोवा।। उप।् ू234वाम।।
् ◌दी-12। प-
14। मा-13।। 9 (िझ) 397।।
ं े े।। योगृग
238-3. गौृग ं ो बृहतीः।।
238-4.
ु ा।।
तरिणिरिषा। सती3। वा234। जंपरंु िधया। यज
ु वइं प
वाजपं रंु ायजा ु तमाख़इगाइराख़। हाख़ऊऊवाइ।। निे मेवसोवा3ओ234वा।।
ू5वो6" हाइ।। ◌दी-8। प-9। मा-7।। 11 (ढै) 399।।
् पृो बृहतीः।।
239-1. पृम।।
् श
239-2. शौम।। ु ो बृहतीः।। अभीवत ौ। योजमदिः।
ु
िपबासतरिसनो
माहाउ।। नाख़। इाख़गोमता23। हाउ। आिपनज़2बो।
ृ ा23। हाउ।। अाअय़वा23। हा।। ततु े 3हो2ग़। या234औहोवा।।
िधसाधय़माख़। िदयवे ध
िधयग़ऊ2345।
् ऐहोइ।
तवु ा3हो3एिहचेरवाइ।। िवदाभगंवसूख़ाया234इ। उावृषमघावान।।
गाख़िवयाइ।। उिदामोवा3ओ234वा। ा5यो6" हाइ।।
240-2.
् आइिहयाइ।
ेिहचेरा6वाइ।। िवदाभगंवसूा1या234इ। उावषृ । मा5घवान।।
्
जिना2345म।। ◌दी-3। प-10। मा-10।। 17 (णौ)
405।।
्
241-2. जिनोरम।।
अथ ितीय खडः
् वैखानसा बृहतीः।।
243-1. वैखानसम।।
ु
243-2. पौहनं ाकष वा।। पहा बृहतीः।।
् सो बृहतीः।।
244-1. साम।।
् चतणा
245-1. भाराजािन चािर, भाराजम।। ु भराजो बृहतीः।।
245-4.
246-2.
246-3.
247-1. गो ्
ु सामः, गौवम वा।। अिबृहतीः।।
् सो बृहतीः।।
248-2. साम।।
्
248-3. (समीचीनं) साम वा।। सो बृहतीः।।
248-5.
अथ समपाठके थमोधः
् य
ु म।।
249-1. यौच ु ् बृहतीः।।
ु क
्
िहढ़म3(ि)िहम।् चा234इता।। अिभोमरै नौख़।। वाइ। होढ़3वा। षता। औ3होवा।
250-2.
251-2.
251-3.
252-2.
अथ तृतीय खडः
्
श ूष।ू । शचाइपताइ। ई234ा। िवािभ3ितभाइः। भा234गाम।।
् अनू 23। शू2ग़रा234औहोवा।। चराज़2मसी2345।।
निहायश3सासू। वी234दाम।।
्
253-2. हारायणम।।
253-3.
254-2.
254-3.
255-2.
255-3. वणसाम।।
् जापितबृहतीः।।
256-1. जापतेः वषारिणधनम।।
्
257-1. धृषतो मात साम, मातम वा।। मातो बृहतीः।।
ु
258-1. संवसः, िववसः, सवसः, वसो वा, सँशानािन चािर सामािन।। चतणािमो
बृहती मतः।।
्
ु न साा सह साािहेािद ोभम अस
।।योगे चतथ ्
ेत।।
्
259-2. त ु वािसम।।
260-2.
् कवो बृहतीः।।
261-1. आारिणधनं कावम।।
् कवो बृहतीः।।
261-3. अिभिनधनं कावम।।
् ीग
262-1. ौीगवम।। ु बृु हतीः।।
ु खडः
अथ तरीय
ु िवषाख़इ। परावताइ।
सि माव।ृ षा5इदसाइ।। वृषजूितनिवताख़। वृषााय़
वृषो23वा।। वताइू23ता343।। ओ2345इ।। डा।। ◌दी-5। प-9। मा-7।। 33
(भे) 456।।
अथ समपाठके ितीयोधः
264-1. ौते े।। ैगते वा योः। योः िगत बृ् हतीः।।
264-2.
् इामा।।
अिभवोवीरमसा।। मदषे ू 3गायाख़। िगरामाहा3। वीचते ा234साम।।
ूशाका2ग़इ। ना234औहोवा।। वचोउप ा2345।। ◌दी-8। प-8। मा-5।। 3 (डु) 459।।
् इो बृहतीः।।
266-1. इ शरणम।।
इिधा5तशर ् िव
ु णाम।। थसवु
याइ। छिदया23ा। माघवः। चामय़ा23ा।।
े िभया। औग़3होवा। हो5इ।। डा।।
यावया23दी।। ूमख़
्
268-1. वाम आ ीलं वा।। वाो बृहतीः।।
269-2.
ु हााम।।
आनोिवासहा ्
् इसमभु षू तो। पा23ा। िणसवना। िनवृहान।।
परम
ा23ा। आचा3हाइ।। षमा। औग़3होवा। हो5इ।। डा।।
269-3.
् जापितबृहतीः।।
270-1. जापतेिनधनकामम।।
271-2.
271-3.
272-2.
्
272-3. इदावािसम।।
वयमने िमदा। िहया ग़ओ234वा। इयाहाइ।। वहे ोख़इ। अपीपमे हे ावय़िणाख़म।्
ं ाराख़। ईढ़3या।। आननू ा234ू।। षता
ताउवसवनाइ। सूतय़भ ू 2345ता656इ।।
व3सा2345इ।।
अथ पम खडः
् पहा
273-1. पौहनम।। ु िवराट ् बृहतीः।।
् यातारथेिभरा23इगू। िवासातापत
योराजाच। षणा3234इनाम।। ्
ृ ना23नाम।।
् इो बृहतीः।।
274-1. इाभयरम।।
275-2.
वाोत ् परां
े वु ा। ूणा3। आ234। ससो। ानाम।। ु भ
े ाशता23इना
् आ23इा।। मनु ीज़2। नो234वा।। सा234खा।। ◌दी-11। प-10। मा-5।। 21 (ङु )
ग़म।।
477।।
े तोमिहमापि न।
बमहा3अिससूया।। बाडािद। महाआ1सा234इ। महस
ा3मा।। मादा23इवा3।। महो2ग़34वा। आ5सो6" हाइ।। ◌दी-6। प-8। मा-5।। 22
(ग)ु 478।।
277-2.
् गोमायिदतेसखाउवा23होवा23हाख़ईया।
ु पा6ईत।।
अीरथीस
ााभाजावयसासचतेसदाउवा23होवा23हाख़ईया।। चाइया1तीख़।। साभामपु ।
इडा23भा343। ओ2345इ।। डा।। ◌दी-13। प-8। मा-8।। 24 (डै) 480।।
् शतभ
यावा23इतेशताम।। ू ीतूख़। नाविहसूयाअनूख़।।
ं म
नाजाख़तामा23।। रो234वा। दा5सो6" हाइ।। ◌दी-7। प-6। मा-5।। 25 (च)ु 481।।
् उदाक।् वायसने भ
यिदागपाक।। ु नषृ तू ोअ। िसयानय़वाख़इ।।
ृ ाख़इ। िसमाप
आसीख़ाशाख़।। धतोवा3ओ2ग़34वा। वा5शो6" हाइ।।
्
279-2. न ैपाितथम।।
ु
यिदागपागदा6गे
।। नाय वा। यसाइनृभी3। हा ग़। औहो234हा।
ु नषृ तू ोअ। िसयानय़वे 23। हा ग़। औहो234हा।। असाइाशा3। हा ग़।
िसमाज़2प
ू 234औहोवा।। वा234शे।।
औहो234हा।। धा2ग़त ◌दी-13। प-14। मा-
5।। 27 (ढु) 483।।
ु
280-1. कौमद ु बृहत बृ् हतीः।।
बृहतः सामनी े।। योः कुमदो
280-2.
् िसषा23। सा2ग़ता234औहोवा।।
दाइवा ग़ओ234वा। ऊ234पा।। वाजीवाजाख़म।।
ऊ234पा।। ◌दी-8। प-14। मा-8।। 29 (ै) 485।।
282-2.
283-2.
् हत
इतऊतीवोअजा6राम।। े ारमिहतमु वा23होइ। आश
ु ते ारहाइतारमवा23हो
ु ।।
रथी।
े िरीज़2रमन।् आरा1ााख़।
ु वा।। घाता2345। चा234ना। आरअ
मोषा
् ऊपिु ध। इडा23भा343। ओ2345इ।।
साधय़मादाख़म।् नाआगिह।। आइहय़वासाख़न।।
डा।।
284-2.
ू 23धा343इ।
हाख़ऊऊवाख़इ। ऊ2। नआग़गा234ही।। आइह। वासौवाओ234वा।। उप
ओ2345इ।। डा।। ◌दी-11। प-13। मा-15।। 36 (ग)ु
492।।
285-2.
् वामदेवो बृहतीः।।
286-1. वामदेम।।
् इमहवे ा23याम।्
े याम।।
याहािवचषिणः। इा3महव
ु सा23ताइ।। भवासा23मा।। ूनोवृध।े इडा23भा343।
सहमोतिवनृ
ओ2345इ।। डा।। ◌दी-10। प-9। मा-
5।। 3 (भ)ु 495।।
288-2.
्
288-3. पम।।
289-2.
् ो बृहतीः।।
290-1. इ वैयम।।
291-2.
ू ानौ। वाग़ओ234वा।।
वाग़ओ234वा। छदयथः। सा3मावासौ। वाग़ओ234वा।। वस
अथ सम खडः
् सभिरबृ
293-1. सौभरम।। ु हतीः।।
् गृमदो बृहतीः।।
294-1. गामदम।।
् बृहो बृहतीः।।
296-1. बाहम।।
् वाशम वा।
297-1. न ैपाितथम।। ् िनपाितिथबृहतीः।।
् अजीगितबृहतीः।।
301-1. आजीगतम।।
अथ अम खडः
ताइ। इहा। आइ। इहा। उवद। िश3आयती। आयती।। उा। इहा। आ। इहा। ती।
िह3तािदय़वाख़। आिदय़वाख़।। अपो। इहा। ओ। इहा। माहीवृणतु च
े । षु ातय़माख़।
आतय़माख़।। ोताइ। इहा। आइ। इहा। कृ णो। ित3सूनय़रीख़। ओनय़री2343। ओ2345इ।।
डा।।
इमाउवांिदिवग़या234ऐही।। उाहवेअिना234ऐही।।
ू 234ऐही।। िवशिं वशंिहगथा234ऐही। हो5इ।। डा।।
अयवं ामेवसेशचीवग़स ◌दी-
12। प-6। मा-7।। 25 (चे) 517।।
् अजमायबृु हतीः।।
308-1. आजमायवम।।
् ियमेधा बृहतीः।।
309-1. समु ैयमेधम।।
ु वसिह
अभीषतदाहाउ।। भरा। इायकनीया23सा। प ु मघवभवू ा23इथा।।
भराइभा23रे।। चह। इडा23भा343। ओ2345इ।। डा।।
310-2.
् िवेदवे ा बृहतीः।।
311-1. वैदेवम।।
ु
312-1. परीषम ् अथवा बृहतीः।।
।।
।।अथ ैभ ्
ु म।।
अथ नवम खडः
् कषििु बः।।
313-1. ाकषम।।
् विसिुिबः।।
313-2. िनहवः।। िनहवम वा।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः तृतीयोायः Page 251
आइही3। आइही ग़। एिहया ग़। ओ234वा। हाइ। असािवदेवोऋजीक3माा3। आा ग़।
अा ग़। ओ234वा। हाइ।। ििोजनषेु मु 3वोचा3। वोचा ग़। वोचा ग़। ओ234वा।
हाइ।। बोधामिसाहय3या ै 3। या ै ग़। य ा ग़। ओ234वा। हाइ।।
ु ।ग़ ओ234वा। हाइ। आइही3। आइही ग़।
बोधानोममसोम3 दाइषू3। आइषू ।ग़ एषवा
एिहया ग़। ओ234वा। हा34। औहोवा।। ई2345।। ◌दी-
19। प-32। मा-16।। 36 (ू) 528।।
अथ अमपाठके ितीयोधः
314-1. योिननी े।। योगृमदििु बः।।
314-2.
्
315-2. औ यम।।
ु िुिबः।।
317-1. सौपण े।। योः सपण
ृ ातदे ि णमोहाओह ा6ए।। इहा23ाम।् वसूयवो। वसपु ा3। ता ग़इवस।ू नाम।्
जग
ओ3। हा। ओ3। हा3ए।। िवािहा। गोपती3म।् शू ग़रगो। नाम।् ओ3। हा। ओ3।
ं ाइ। ा3ृष। ण ग़रियम।् दा। ओ3। हा। ओ3। हा3ए।।
हा3ए।। अच
रयाइाढ़3उवा3।
317-2.
317-4.
्
317-5. महावाोरम।।
् गौरीिवितििु बः।।
318-1. गौरीिवतम।।
321-2.
् िवसीमताः।
वढ़े 3हा3इ। वढ़े 3हा3इ। िहषाढ़3या। ज ा। ना3थ। म ग़रु ात।।
सु चः। वे ग़नआवा।। सबिु याः। उपमा। अ ग़िवा।। सतयो। नी3मस। त ग़िववा।।
वढ़े 3हा3इ। वढ़े 3हा3इ। िह। षा2ग़। आ234। औहोवा।। एग़3। ऋतममृतम।् एग़3।
मृतम।् एग़3। ऋतममृता2345म।।
ऋतम ् ◌दी-4। प-27। मा-17।। 16 (थे)
544।।
् इििु बः।।
322-1. वारवीयम।।
ू ाऔह ोहोहाइ।। पु त। मा ग़िनय।ै महवे ीरा। या3तव। सा ग़इतरु ाया। िवरि।
अप
नाग़इविण।े शा343मािन।। वचािसया। ा3इिव। रा ग़यत ू ।। िवरायत ःु । िव।
रा343। या3ता5 "ू 656।। िवरायत
ू 2345।। ◌दी-10। प-17। मा-9।। 17 (फो)
545।।
अथ दशम खडः
ु
323-1. रपिवणी े।। इििु बः।। (इाबृहती वा)।
् अपा
आव ग़िमा। शािच ग़याधमा23म।। ग़ ीिहतीम।् नृमणा23। अधा5ाः। हो5इ।।
डा।। ◌दी-5। प-11। मा-11।। 19 (प)
547।।
323-3.
ु
324-1. ौतान े े।। धृषतो मात सामनी वा े। तानि िु बः।।
हा3ग़ । ओढ़3हा3। ओढ़3हा3। हाइ। वृा। सथात।् ई ग़षमाणा।। िवदे वे ाः।
तो ग़जगारा।। देवा। पाय़पा। या3कािव। यं ग़मिहा।। आा। ममामय़मा। रा3सिह।
या343। सा3मा5" ना656।। ◌दी-1। प-17। मा-4।। 24 (खी) 552।।
325-2.
् यवु ानसा।
ु ा। णा3सम। नाइग़बनाम।।
ह4। आ45। ह। ह2345। िवध
ता3िल। तो ग़जगारा।। देवपा। या3कािव। यं म
ग़ िहा।। ह4। आ45। ह।
ह2345। अाममा। रा3सिह। या343। सा3मा5" ना656।।
326-2.
327-2.
े हव
वा।। माहम ृ ।े भराधू3वाम।् चाइतसाइ। ासू ग़मा234तीम।।
े ध ् कृ णम
ु ।्
इहा2ग़वा234इशा।। पू23व। चा। रा23चा। षणाइ। ा। औ3होवा।। हो5इ।। डा।।
् ह2345।
328-2. ह2345। वोमहाइमा234हे। वृधा343इ। भ ग़रा234ाम।।
चते साइग़ा234सू। मता343इम।् कृ ण ् ह2345। िवशपूवाइग़ा234चा।
ू 234ाम।।
रचा343। ष ग़णा234इा।। ह2345। हाउहौहोवा6। हाउवा।। ई2345।।
् भराजििु बः।।
329-1. भाराजम।।
ु
331-1. परीषम ् अथवा ििु बः।।
।।
अथ नवमपाठके थमोधः
अथ एकादश खडः
332-2.
ु िजना3े3वजत
ईयइया3हाइ। मषू वा ् ई4यइय
ू म।। ा। हा234इ। सहोवानतं ा। ता3।
् ईयइया3हाइ। अिरा3। नाइ। मी3ृत। ना ग़जमाशम
र ग़रथानाम।। ् ई4यइया।
ू ।।
हा2345इ। । याइ। तािमहा343। 3वा5इमा"656।।
◌दी-10। प-18। मा-14।। 2 (बी)
564।।
् इििु बः।।
333-1. इ ातम।।
् हवहे वेसहवशू
ातारिममिवता। रय़मी23ाम।। ु ् वाइनशं
। रय़मी23ाम।। ु प।
ु
् इदह। वाइः। मघव
तय़मी23ाम।। ा। वा343इ। तू3वा5इा"656।।
् अिििु बः।।
336-1. आम।।
337-2.
् अमहीयिु ुिबः।।
341-1. आमहीयवम।।
ु े धिर
कोअ य ् आसषे ाम ु
ु गा ऋता6ए।। िशमीवतो भािमनो णा23यून।।
वाहोमयो23भून।् य एषां भृामण
ृ धजा इवाढ़3उवा3।। ऊग़34पा।।
्
।।अथानु पु ।।
अथ ादश खडः
342-2.
343-3.
्
343-5. आादोरम।।
343-7.
्
हयाये 3। हयाये 3। हया2345। ह23। आ234इ। ं िवाअवी। वृधा3न।।
सा234। मु चसम।् िगरा3।। रा234। थीतमरथी। ना3म।।
् वा234।
जानासितम।् पता3इम।् हयाये 3। हयाये 3। हया2345। ह2345। हो4इडा।
हो4इडा। हो2345इ।। डा।। ◌दी-6। प-
24। मा-12।। 23 (घा) 585।।
।् पा2ग़इबा234औहोवा। ेम
इममा234इा।। सतु म माज़2ितयंमदम।् शा।।
ु
ािभ3या23।। ा2ग़रा234औहोवा।। धाराज़2ऋत सादने 2345। ।
् गोतमोनु िु बः।।
344-2. गौतमम।।
ं द ा2ग़म।् श
इमिम ग़सतु िं पबा।। ेाममा। ितयम ् धारा
ु ा ग़। औहो234वा। ा रग़न।।
ग़। औहो234वा। ऋता ग़। औहो234वा।। सा5दनाइ। हो5इ।। डा।।
्
344-4. विसियम।।
् अम3ायय़म
ी23। सतु िं पब। ेाम।।
इमम ं ादाख़म।् श
ु ाा3।
् धारा ग़ओ234वा। आा ग़ओ234वा।। सा5दनाइ। हो5इ।। डा।।
िभया2ग़ ा234रान।।
345-2.
्
345-4. वीम।।
यिदिचमइ। हना3। आी।। ादातमिवः।। राधा23ा। वीवीख़। दसाउ।।
उभया23हा। ाया23। भा23रा343। ओ2345इ।। डा।।
◌दी-3। प-12। मा-5।। 31 (ठु) 593।।
्
346-2. तैरम।।
348-2.
् िवािमोनु िु बः।।
349-1. वैािमम।।
ु ाशीये
350-1. श ु ु ाशु ीयम)् योिरोनु िु बः।।
े।। (पदा िनधनंश
ु शु न
एतोिवामा।। श ्
ु ै वै ावृा23 साम।।
े सा23ा। श
शु रै ा23शी3।। वा2ग़न।् ममा34औहोवा।। तू2345।। ◌दी-10। प-7। मा-
3।। 7 (िफ) 600।।
ु ाश
350-2. ऐडँश ्
ु ीयम।।
ु श
एतोिवा6मा।। श ु ।े न। सााख़।। श
ु ाइ3ा3इः।
् श
वावा2ग़ा234साम।। ु रै ा23शी।। वाम।ु इडा23भा343। ओ2345इ।। डा।।
ु व
योरियंवोरयाहाउ।। ता234मा। योै ु मः। सोमतु आ23 होइ। य़ताख़इ।
अिधापता23होये 3।। मदो2345इ।। डा।। ◌दी-7। प-8। मा-7।। 9 (जे) 602।।
351-2.
ु
योरि यंवोरिय। तमो234हाइ।। यो ु व। तमो234हाइ।। सोमतु इ।
ै
तो234हाइ।। अिधापते। मदो234हा। हो5इ।। डा।। ◌दी-7। प-10। मा-
5।। 10 (ञ)ु 603।।
352-2.
् इोनु िु बः।।
352-3. नानदम।।
् शाकपूितरनु िु बः।।
353-1. शाकपूतम।।
उवं ा23चा ग़।। अपा3वा5" धा656इः।। ◌दी-6। प-5। मा-8।। 14 (ङै ) 607।।
ु िधनम
355-1. मध ु ् जापितरनु िु बः।।
।।
् भराजोनु िु बः।।
357-1. भाराजम।।
् गृणीषश
मवु ोअ। हा ग़। हा234णाम।। े वस। पताइम।् आइा3ाइा।
सहा3होये 34। नारमो3इ।। शिचा234ी।। वा3हो234। वा। दा5सो6" हाइ।।
् मतोनु िु बः।।
359-1. मातम।।
अथ ितीय खडः
् वामदेवोनु िु बः।।
360-1. वामदेम।।
विभ
ु िमषमोहाओह े । ओढ़3हा। ओढ़3हा3ए।
ा6ए।। वीरा। यआइय़वख़
िधयावोमधे सा1ता3याइ। ओढ़3हा। ओढ़3हा3ए।। परु ांधी3या3। िववो234वा।
सा5तो6" हाइ।। ◌दी-6। प-11। मा-8।। 22 (कै ) 615।।
् कयपोनु िु बः।।
361-1. कायपम।।
ु
कयपसविवदा6ए ु ावा1इती234। ययोिवम
।। यावा। यज ्
िप। ता3म।।
य ाी3रा।। िनचा23। आ2ग़या234औहोवा।। ऊ234पा।।
् ियमेधानु िु बः।।
362-1. ैयमेधम।।
् बृहोनु िु बः।।
363-1. बाहम।।
364-2.
365-2.
ृ । हतोिदवाः।।
सघायाइ।। िदवोनराः। िधयामाताख़। शमताः।। ऊतीसाबख़
िषोआहाख़।। नातरित। इडा23भा343। ओ2345इ।। डा।।
्
367-1. उषसम औषसम ्
वा।। उषानु िु बः।। उषा वा।
्
।।अथ जागतम।।
अथ तृतीय खडः
अथ दशमपाठके थमोधः
371-1. शैखिडने े।। योः िशखडी जगतीः।।
371-2.
371-4.
371-6.
371-8.
372-2.
ु वत
हौख़। हौढ़3हो3वा। ईढ़3या।। तंवाा1नीख़। अनवा ृ ।े आये 3। कयाउवा3।।
े 1।।
मह
372-3.
सापितम।् एपातीम।।
समते िवाओज ् दाइवा1याख़। औख़। हौढ़3हो3वा। ओमोवा।
यआइका1ईख़त।् भूरितिथ। जना23नाम।् औख़। हौढ़3हो3वा। ओमोवा। सपूवा1याख़।
नूतनमा। िजगा23इषान।् औख़। हौढ़3हो3वा। ओमोवा। तंवाा1नीख़। अनवा
ु वतृ ।े
आये 3। कयाउवा3।। धमणे2345।। ◌दी-9। प-23। मा-15।।
11 (ढु) 639।।
ु
इमते आ।। तवे यंपख़ू ताख़। येारचरामिसभूख़वासाख़उ।
्
निहदोिगवणोिगराख़ाघाख़त।। ोणीिरविततयनोख़वाचा2ग़। वचा ग़ओ-234वा।
हो5इ।। डा।। ◌दी-9। प-8। मा-6।। 12 () 640।।
373-2.
्
योिगवणोिगरः। सघात।। ोऽ1णीख़राइवाख़। ितत
। यनोवा23चा343। ओ2345इ।।
डा।।
् बृहो जगतीः।।
374-1. बाहम।।
ु गतीः।।
375-1. ासदवे े।। योसदज
्
375-2. ासदवम।।
आ234। ावइ ु
ं म। तया। सूवयवा23। सा234। ीचीिवाउ। शती। आनषू ता23।
पा234। िरजज। नया। याथापता23इम।् मा234। यश ु । घवा।
ु
ू या31उ। वा2345।।
नामत ◌दी-11। प-17। मा-
9।। 17 (खो) 645।।
् सभिरजगतीः।।
377-1. सौभरम।। ु
378-2.
ु
।।इपम ्
।।अथ ्
उिगम।।
अथ तरु ीय खडः
् इ उििगः।।
381-1. ोशम।।
ु षउियाम।् िवदाइवा1ा23।।
ु म।े ष।ु होईख़। हो। वाहोइ। तपं ु नी
इा।। सतु षे सो
ा3दा ा3ा।। महा23िहषा343। ओ2345इ।। डा।।
ु
381-2. अनोशम ् इ उििगः।।
।।
ु मषे त
इा3होइ। हवे 3होइ।। सतु षे सो ु पं ु नी ् िवदाइवा1ाख़।। द ा।
ु षउियाम।।
मा3हािह।। षा2345।। ◌दी-5। प-7। मा-6।। 25 (फू ) 653।।
् कु उििगः।।
381-3. कौम।।
ु षसो
इसते ूं पनु ाइ। षउियाम।् िवदवे ााख़। द ा।। महाहाइषाख़।
ु मषे ।ू । तख़
महा23िहषा343। ओ2345इ।। डा।। ◌दी-4। प-9। मा-7।। 26 (धे) 654।।
382-1. दैवोदासे े।। योः िदवोदास उििगः।।
ु ग़234ताम।् पु ुताम।् हाउ।। इा234इभ।।
हाउतमूवभी।। गायता। हाउ। प
तवाइषा23मा34। हाउ। िववा3सा5ता656।। दी234वी।।
◌दी-6। प-11। मा-9।। 27 (को) 655।।
ु । तपं ख़
ू 3अिभगायता।। प
तम ु ू ताख़म।् इांख़गाइभख़। तिवषा234मा।।
िववा23।। सा2ग़ता234औहोवा।। ओ234का।। ◌दी-4। प-8। मा-6।। 29 () 657।।
382-4.
् प
ू 3अिभगायतदे ाम।।
तम ु । तपं ख़
ु ू ताख़म।् आइीिभिवषमा। िववासा1ताख़।
आइा345इ। भा2345इः।। तवाइषा23मा3।। वा2ग़इवा234औहोवा।।
सतए2345। ।
ु ा हिरवण उििगः।।
383-1. हािरवणािन चािर।। चतण
383-2.
383-3.
े दंगण
तंतम ु ासहीम।् उलाऔ3हो34।
ृ ीमसी6ए।। वृषाऔ3हो34। णंपृ स
ककृ मु िवा।। हरो234वा।। ा5यो6" हाइ।। ◌दी-3। प-7। मा-6।। 33
(ठू) 661।।
्
383-4. हािरवणम।।
अथ दशमपाठके ितीयोधः
ु ित उििगः।।
384-1. ैतािन चािर।। चतणा
् मतः उििगः।।
386-1. िवकमातम।।
् िवमना उििगः।।
387-1. वैमनसम।।
ु
388-1. सौिमािण ीिण।। याणां सिम उििगः।।
388-2.
्
388-3. सौिमम।।
औहौहोइ। औ3हो3इ। ओग़32345वा656। इाज़2यसामगायत।। िवाज़2यबृहतेबहृ त ्
।।
कृ तज़े 2िवपितज़े 2।। औहौहोइ। औ3हो3इ। ओग़32345वा656।। एग़3।
पनवे 2345।। ◌दी-11। प-11। मा-5।। 11 (कु)
673।।
389-1. ैककुभािन ीिण।। िककुबिु वीशानेः।।
यएक ु
इिदहाहाउ।। िवदयताइ। वसमा23ता । यदाशषु ाइ। ईशानो23आ।।
ाितुता31उवा23। ई234ा। अंगा। औ3होवा। हो5इ।। डा।।
◌दी-6। प-11। मा-9।। 12 (को) 674।।
389-2.
् वीदाग़या234ताइ। वासमु ता23हा3। यादा ग़श
या234ए। का234ईत।। ू 234षाइ।
आइशानोअ। ता23हा ग़इ।। ू 234ता।। आइोअ। गा2ग़। या234औहोवा।।
ई234ा।। ◌दी-5। प-12। मा-13।। 13 (िफ)
675।।
्
389-3. ैककुभम।।
ु ोरो उििगः।।
390-1. औोरािण िनयानािन वा ीिण।। याणाम
390-2.
े ायविणोवा।। आइती3वा3। होवा3हा3। हा ग़इ।
सखायआिशषाम। हाइ।
षु ऊषू 234। वोहोहाइ।। नाता3मा3। होवा3हा3। हा।। यधा23।।
ा2ग़वा234औहोवा।। ई2345।। ◌दी-8। प-14। मा-7।। 16 (े) 678।।
390-3.
सा4खायः। आिशषा। मा3हाइ। ेायविणो। हाइ।। षु ऊषवो
ु 3नाामा ग़।
या234धॄ। हा3हाइ। वोनाामा ।ग़ या234धॄ। हा3हा।। वाढ़3इ। औ3हो ग़। औहोवा।।
वाढ़3इ। औ3हो ग़। औहोवा34। औहोवा।। ऊग़32ग़34पा।। ◌दी-14। प-19। मा-7।।
17 ( ले) 679।।
अथ पम खडः
् या। जापितििगः।।
391-1. यम।।
हाउगृणाइ।। तदा3इाताइ। शवा23123। उपा3मा।े वतातयाइ। यसा23इवा ग़।
मो3जासा।। शाची।। पत।े औ23होवा34। औहोवा।। ू234भी।।
◌दी-5। प-12। मा-8।। 18 (फै ) 680।।
् जापितििगः।।
391-2. आ ारम।।
् या। जापितििगः।।
391-3. यम।।
ु ा िदवोदास उििगः।।
392-1. दैवोदासािन चािर।। चतण
392-2.
392-3.
392-4.
393-2.
् वाहपिरवृ। जाम।।
वेािहिनऋतीनाम।। ् अहर। हा।। श
ु ु पिर।
पदा3मा5इवा"656।। ◌दी-3। प-7। मा-4।। 29 (ठी) 691।।
् आिद उिगािदः।।
397-1. अपामीवम।।
्
398-2. सहोदैघतमसम।।
ु ा3। दता
हाउिपबा।। सोमिम। मा। दत ु । येसषा
ु वहिरया। ा1ीख़। ाीख़।
सोतबु ााम।् सयता
ु 3। सयु ता3।। ना2ग़वा234औहोवा।। ई2345।।
्
।।अथ काकुभम।।
् इः ककुिबः।।
399-1. अातृम।।
अथ एकादशपाठके थमोधः
् बृहकुतः।।
401-1. बृहम।।
्
आयाही।। अयि मवे। पा23ताइ। गोपतउ। वारा1पाता234इ।। सोमा3म।।
सोमा23। पा2ग़ता234औहोवा।। पी234बा।। ◌दी-7। प-9। मा-5।। 2
(झ)ु 699।।
402-2.
ु
403-1. धेनषाम।। मतः ककुिबः।।
् मतः ककुतः।।
े ीयम।।
494-1. संवश
405-2.
े ।।
अधािहया।। िगवा23णा। उपाका। मईमा23हाइ। ससृ मा23हाइ।। ऊदख़
व मा23ा। उदा23भाइ। इडा5भी। हो5इ।। डा।।
406-2.
406-3.
407-2.
सीदवे य। यथा3। गो234। ीतम
े धौम। िदराइ।। िववा3। हा3। ा234णाइ।।
अभी3। हो3इ। ा234मी।। नो3। नू234माः। उवा6हाउ।। वा।।
◌दी-5। प-15। मा-6।। 13 (मू) 710।।
408-1. सौभरे े।। (पम)।् योः सभिरः
ु ककुिबः।।
्
408-2. सौभरम।।
वयम ु ामप
ू ूरकिरः। ओवा।। हा3हा ग़इ। अवावा2345।। हा3हा ग़इ।
् हा3हा ग़इ।। हवा3। मा234हाइ। उवा6हाउ।। वा।।
वििा2345म।।
।।अथ पंिः।।
अथ सम खडः
् यमः पंििरः।।
409-1. यामम।।
410-2.
ु
इोमदायवा3। वााइ।। शवसेवृहा3। नॄभी। तिमहवा3। जाइषू।।
ऊितमभहवा3। माहाइ।। सावा। जाइषु नो234वा। वा5इषो6" हाइ।।
411-2.
411-4.
ृ श
इोमदायवावध े व
सवे ॄ।। हान
ॄ 1भीख़। तािमह। ूआ1िजषू3। ऊती ग़मा234भाइ।
हवाख़माहाइ।। सवाजषे ू ा3नो3।। वा345इषो6" हाइ।।
◌दी-7। प-8। मा-6।। 22 (जू) 719।।
411-5. बाहिरािण ीिण।। याणां बृहििरः पंििरः।।
ृ श
इो31234। मदा।। यवावध े वा2ग़सा234इवॄ। हाढ़3। औहो3वा। आढ़3।
411-6.
411-7.
् इः पंििरः।।
412-1. ाराम।।
ु
इतिमदिवा6ए ् याा1ाख़। याइनंमग
ु विीिरयम।।
।। आनं ृ म।्
तवाा1ाख़। यायावधी।। अचाना1नूख़।। ारािजयम।् इडा23भा343।
् यमः पंििरः।।
416-1. यामम।।
417-2.
चमाआ।। ू3आा3रा। सूपणधाव। ता23इ। िदिवया।
नवोज़2िहरयनमे यपदंिव। ितिवूतो234हाइ।। िवहोइ। मआ23हो।।
रोदा23सा343इ। ओ2345इ।। डा।।
◌दी-6। प-12। मा-8।। 32 (ख)ै 729।।
417-3.
चमा3आवु रा।। सूपणधा। वताइदा1इवीख़। नवोज़2िहरयनमे यपदंिव।
ितिवूता23।। िवहोइ। मआ23हो।। रोदा23सा343इ। ओ2345इ।। डा।।
◌दी-5। प-10। मा-8।। 33 (मै) 730।।
ु ः पंििरो।। िवेदवे ाः।
417-4. सौपण े।। योः सपण
चमाअवु ा। तरा। सपण
ु धावतदे ा23इवी। नवा23होइ। िहरयनमे यपदंिव।
ितिवूता23।। िवहोइ। मआ23हो।। रो23। दा2ग़सा234औहोवा।।
ऊग़32ग़34पा।।
417-5.
अथ एकादशपाठके ितीयोधः
अथ अम खडः
्
419-2. संजयम।।
् शः पंििरः।।
424-1. लौशम।।
ु
426-1. अहोमचाम।। ु बृहती िवेदवे ाः।।
अहोमच
नतमहोनिरतम।् ईयइय
ाहाइ।। दाइवाज़2सोअमि तयमी। यइया23हाइ।।
सजोषसोयमयमाई। यइया23हाइ।। माइोनाया3।। ितवा2ग़2345णा656।।
अितिषा2345।।
अथ नवम खडः
427-2.
पिरधा।। इायसोमा। ओढ़3हा ग़। ओढ़3हा ग़।। ाि माया। ओढ़3हा ग़। ओढ़3हा ग़।।
पूा34औहोवा।। भगा3या2345।। ◌दी-7। प-9। मा-1।। 12 (झ) 745।।
् याणां सहिवः
427-3. सौहिवषािण ीिण।। (िनधनसौहिवषम)। ु पंििरसोमौ।।
परी3होइ। धा234ा।। इा3हो। यसो234मा। ा3हइ। िमा234या।
पूे 3होइ। भगा234या।। पूभ
े गाय।। पूे 343। हो343इ। भा3गा5या656।।
एग़3। सवु वते 2345।। ◌दी-6। प-14। मा-4।। 13 (घी)
746।।
ु
पयषू धा
वाज3सा। तायाइ। ओइ। पारी। ओइ। वृािण। स िणः। ाइषय़ाराख़।
िधयाख़इ। अणायाख़। नाख़। ईरासा23इ। ओये 3। रसा343इ। ओ2345इ।। डा।।
428-2.
428-3.
ु
प। यपारी।। ऊषधा
वाजसातयेपिरवृािणस िणा23इषा। ता23रा।।
िधयाऋणयानओवा3ओ234वा।। रा5सो6" हाइ।।◌दी-8। प-6। मा-6।। 18 (टू) 751।।
429-2. धमसाम।।
औहो6वा। औहो3वा। औहो2ग़वा234औहो6वा। पवसोम।। महामु ।।
िपताद ् िवािभधामा234। औहो6वा।। औहो3वा।
ज़ े 2वानाज़2म।।
औहो2ग़वा234औहो6वा।। एग़3। धमा2345।। ◌दी-16। प-12। मा-4।। 20 (खी)
753।।
430-1. िवधम सामनी े।। योः जापितः पंिोमः।।
ओहो6वा। ओहो3वा। ओहो2ग़वा234ओहो6वा। पवसोम।। महेद ाय।।
अोनि न।।
वाज़2जीधनाज़2ग़या234। ओहो6वा।। ओहो3वा। ओहो2ग़वा234ओहो6वा। एग़3।
िवधमा2345।। ◌दी-15। प-12। मा-3।। 21 (िफ)
754।।
430-2. धनसाम।।
पवसोमा।। महदे 3 ायाख़।। अोनिनो23।। वाजा34। औहोवा।
धना3या2345।।
् भगः पंिोमः।।
431-1. भागम।।
् जापितः पंिमतः।।
433-1. िहकम।।
् जापितः पंिमतः।।
433-2. िवकम।।
् जापितः पंिमतः।।
433-3. िनकम।।
काईम।् िवया23। ओवा3। आा।। नारा। सना23। ओवा3। आइडा।। ा।
मा23। ओवा3। आया।। आथा। सवु ा23। ओवा3। आा। हो5इ।। डा।।
◌दी-नाि। प-18। मा-9।। 27 (रो) 760।।
434-1. आे े।। योरः पंिरिः।।
ु
अते माा।। अोमाइः। त3भा ् हािदश
ाख़म।। ्
ृ ाम।।
ऋा2ग़मा234औहोवा।।
तओहा2345इः।। ◌दी-5। प-6। मा-8।। 28 (प ै) 761।।
434-2.
ु
अ।े हो343इ। तम।। अोमाइः। त3भा ् हादा3ओइ। ृशम।।
ाख़म।। ्
ऋा2ग़मा234औहोवा। तओहा2345इः।। ◌दी-5। प-9। मा-11।। 29 (भ) 762।।
् आिदाः पंिोमः।।
436-1. पिवम।।
अथ दशम खडः
437-2.
ु
438-1. वासमे ु
े।। योवसमो गायीः।।
एषा। ाायआ31उवा23। ए3ग़। ियआ।। आ23इा।। नामतु ा31उवा23।।
एग़3। गृणआ।। ◌दी-1। प-8। मा-8।। 34 (गै) 767।।
438-2.
438-4.
438-5.
ृ ा31उवा23।। ऊ34पा।।
एषौहो।। याऋियाः।। इोनामौहो।। ूतोगण
अथ ादशपाठके थमोधः
439-1. ोके े।। योः जापितििु बः।।
ा2ग़ो234। कै ।। अवाख़यान।् अहयेहग़।
हाउरता।। ाणाख़। इम।् आ। महय
तवा345इ। ऊ656।। ोकयता2345।। ◌दी-3। प-11। मा-6।। 1 (टू) 772।।
439-2.
्
हाउ। अिभ। रता।। ाणआइाख़म।् महया2ग़ो234। कै ।। अवायाख़न।।
अहयेहवा2345ऊ656।। ो234का।। ◌दी-3। प-9। मा-8।। 2 (ढै) 773।।
ु
440-1. अनोके े।। योः जापितििु बः।। ा वा।
443-1.
् यात।् ऊ23।।
औहो3इ। आयाही।। वनाख़सासहा। गावच। तावय़ानीख़म।।
धिभरो2345इ।। डा।। ◌दी-2। प-9। मा-4।। 6 (झी) 777।।
् मतिुतः।।
445-1. मातम।।
ु
446-1. उशपः।। जापितििु बो वृहा।।
अथ एकादश खडः
ु गायिः।।
447-1. शाे े।। योधरो
447-2.
अथ पावमानगानम ्
ु ायी सोमः।।
467-8. शैशवे े।। योः िशशग
े ातमासा।। िदिवसूाददाइ।। उशा234मा।। महा3इा5वा"656।।
उातज
◌दी-5। प-4। मा-4।। 8 (भी) 821।।
467-9.
े ातमा6सा।। िदिवसू। ादा23दाइ। उ। शा23मा।। महाख़। हाख़इ।
उातज
औढ़3हो31इ। वाख़। हाख़इ। औढ़3हो31इ।। इया3होइ। इयो2345वा656।।
ऊ2345।। ◌दी-5। प-14। मा-8।। 9 (भ) 822।।
467-10. दोहसामनी े।। योः जापितगायी सोमः।।
उा34औहोवा।। तेजा2ग़। तमा345। धा234सा। िदिवसूाददे।। ऊय़शा23मा।।
मिहवा। औ3होवा।। हो5इ।। डा।। ◌दी-5। प-10। मा-3।। 10 (िम)
823।।
467-11. दोहीयसाम।।
अथ योदशपाठके थमोधः
् अिगायी सोमः।।
470-1. भासम।।
यााइ।। मादो। वारा ग़ओ234वा। णी234या। ताइना।। पावा।
ाढ़3आ ग़ओ234वा। धा234सा।। दाइवा।। वाइरा। घाशा ग़ओ234 वा।। सा234हा।।
◌दी-नाि। प-12। मा-9।। 1 (यो) 845।।
470-2. सोम साम।। सोमो गायी सोमः।।
े दाः।। वराग़इिणया। ताइनापावा3ा3। असा।। दाइवावाइरा34। हाउ।।
यम
घशा5सहा। हो5इ।। डा।। ◌दी-नाि। प-9। मा-8।। 2 (लै) 846।।
् जापितगायी सोमः।।
470-3. ाजापम।।
472-6.
े ोवा। ओवा।। मतोवा। ओवा। पवमोवा। ओवा। धमु मोवा। ओवा3।।
इाय
अकाहाउ। योहाउ।। िनमोवा3ओ234वा। सा5दो6" हाइ।।
◌दी-2। प-12। मा-4।। 18 (छी)
862।।
् िवेदवे ा गायीासोमौ इो वा।।
472-7. वैदेवम।।
े ोमत।े
इाय ओहाइ।। पवमधमु मः। ओढ़3हा343। ओ34हा।।
आकय़ायो23।। ना2ग़इमा234औहोवा।। उप।् सा234दाम।।
् ◌दी-6। प-9। मा-6।।
19 (घू) 863।।
् अिगायीासोमौ इो वा।।
472-8. आेयम।।
े ोमा6ताइ।। पवम। धमु ाा1मा234।। अक योिनमा6हाउ।
इाय
सा5दो6" हाइ।। ◌दी-4। प-5। मा-4।। 20 (नी) 864।।
ु
473-1. शैशवािन चािर।। िशशगायी येनसोमौ।।
आसा।। ु ा31उवा23।
िवयशम दा234या। आदू ा ा। िगरा31उवाये3।
्
ा2345।। येनोना23यो। िनमा31उवा23।। सा234दात।। ◌दी-2। प-9। मा-6।।
21 (झ ू) 865।।
473-2.
अथ योदशपाठके ितीयोधः
अथ ितीयः खडः
ु
477-1. सौभरे े।। योः सभिरगायी सोमः।।
्
सोग़मा234सा।। मदतु । औ23होवा3। वा2ग़सा234 इना। ओइमय़घोनाख़म।।
सतु ा23।। वा2ग़इदा234औहोवा।। थेअमू 2345।।◌दी-4। प-8। मा-11।। 1 (द)
883।।
् अितगायी सोमः।।
488-1. (अंकतेः साम) वैपम।।
पनु ाऱनोऱआ।। ामीग़दा234भी। िवा2ग़मा234ा। वीचग़षा 234णी।।
ु ा2ग़ा234इवी।। ा2ग़ा234औहोवा।। ती234 भी।।
श
◌दी-4। प-7। मा-6।। 23 (थू) 905।।
489-1. औशने े।। योशना गायी सोमेौ।।
ु
आिवशाऱला6शसताः।। वाइाअषन।् अभाइाया3। ओढ़3 हा3। ओवा ग़।
ओ234हाइ।। इ23।। आ2ग़इा234औहोवा।। यधीऱयते2345।।
◌दी-6। प-9। मा-10।। 24 (घौ) 906।।
489-2.
आिवशलशम।् सतु ा3। वाइा।। अषन।् अभाइाया ग़। औहौऱहो234वा।।
औहौहो1इ। इरा1इाख़। य। धीया2ग़ता234 औहोवा।। ऊ234पा।।
◌दी-7। प-11। मा-9।। 25 (ो) 907।।
490-1. सोमसाम।। सोमो गायी सोमः।।
ु
अथ चतदशपाठके थमोधः
अथ चतथु ः खडः
् वृषाहिरगायी सूयः।।
497-1. वाषाहरम।।
अिचदा3त।् आिचदा3त।् अिचदा5दे।। वृषाहरा3इ। वाषाहरा3इ। वृषाहरा5ए।
महािा3। माहािा3। महा िा5ए।। नदशता3। नादशता3। नदशता5ए।।
ससूिरया 3इ। सासूिरया3इ। ससूिरया5ए। ु
णिदता3इ। णािदतु ा3इ।
ु
णदा5इताउ।। वा।। ◌दी-9। प-19। मा-18।। 1 (ध ै) 918।।
498-1. वाशािण ीिण।। याणां वृशोगायी सोमः।।
् मयोभ
आतदे ाम।। ू 3वाम।् विम। ा। वृय़णी2ग़मा234हाइ।। पामा3। ईढ़3या।।
ु 23। ॄ2ग़हा234औहोवा।। ऊग़32ग़34पा।।
प ◌दी-4। प-10। मा-4।। 2 ( ली) 919।।
498-2. आतग़दे ा234 ाम।् मायोग़भ ् विमावृणी। महो 234हाइ।।
ू 234वाम।।
्
पाा3मा3। ईढ़3या3।। पू2ग़234औहोवा।। ॄ 234हाम।।
ु
अथ चतदशपाठके ितीयोधः
् िवािमो बृहती सोमः।।
512-1. अिम।।
परीतोषी।। चता3ग़1उवा23। सू234ताम।् सोमोज़2यउम हवी।। सोमोयऊ।
तमा31उवा23। हा234वी। दधायोनयज़2वु रा।। दधायाः।। नयज़2। आ।
वु ा31उवा23। ता234 रा। सषु ावसोममिभी234।। सषु ावसो।। ममा31उवा23।।
ा234 इभी।। ◌दी-15। प-17। मा-13।। 1 (िफ)
954।।
् इो बृहती सोमः।।
512-2. रियम।।
ू 3ताम।् औढ़3हो3वा। औढ़3हो3वा। ईढ़3या। ईढ़3या34। हा।
परीतोषी।। चतास
हाउवा। सोमोज़2यउमहवी।। सोमोयऊ।। तमा हा3वी। औढ़3हो3वा। औढ़3हो3वा।
ईढ़3या। ईढ़3या34। हा। हाउवा। दधायोनयज़2वु रा।। दधायाः।। नयज़2ग़। आ।
ू3आा3रा। औढ़3हो3वा। औढ़3हो3वा। ईढ़3या। ईढ़3या34। हा। हाउवा।
ु वसोममिभी234।। सषु ावसो।। ममाी3भाइ। औढ़3हो3वा। औढ़3हो3वा। ईढ़3या।
सषा
अथ पदशपाठके थमोधः
्
516-1. वैवे े।। योिवबृु हती सोमः।। (वैवाम)।
ु िणबोिनचरिमाख़मवा।
तवाहसो।। मराख़रणा। रण। सइोिदवाख़इिदवाइ। िदवे। प
अव।। पिरधीरितताख़इहा23इ। आ2ग़इ। हा234। औहोवा।। ऊग़32ग़34पा।।
◌दी-8। प-12। मा-6।। 1 ( ) 984।।
्
516-2. वैवोरम।।
तवा। तवा।। अहसोमरारण। साईग़3ो। िदवाऔग़3हो। दाइवेख़।
ु िणबोिनचरिमा1माग़3वा।। पराऔग़3हो।। धाइरिततो234वा।
प
आ5इहो6" हाइ।। ◌दी-5। प-10। मा-7।। 2 (मे) 985।।
516-3. आिरसािन ीिण।। याणामिरसो बृहती सोमः।।
ु िण बोिनचर िमाम।्
तवाहसोमा6रारणा।। सााग़ई234ो। िदवग़दे ा234इवे। प
आवा234हाइ।। पारीधाइरा। िततो234वा। आ5इहो6" हाइ।।
◌दी-6। प-8। मा-7।। 3 (गे)
986।।
516-4.
तवाहसोमरौ। हो5रणा।। साइ
ो2ग़।। िदवा345इ। दी234वे। पूख़णाइबाख़।
ोिनचरा2ग़। ितमा345म।् आ234वा।। पारीख़धाइरा2ग़।। ितता345।। ई234ही।।
◌दी-4। प-12। मा-5।। 4 (थ)ु 987।।
516-5.
तवाहसोमरारण। सइोिदविे दवाइ।। सइोिदवदे ा23 इवे।
ु िणबोिनचरिमामा23वा।। पराइधा23इरा।। ितता23 इहाग़343इ। ओ2345इ।।
प
डा।। ◌दी-10। प-8। मा-9।। 5 (बो) 988।।
् याणाम
517-1. औोरंािण ीिण।। (ारम)। ु ोरो बृहती सोमः।।
ु वराहि
524-1. वाराहािण चािर।। चतणा ु वे वराहौ।।
ा।। कािवयाख़म।् उशन ेवाख़। वु ा23णा। देवोदवे ाख़। नािनमाख़। िववा23ी।।
मिहाताख़। शिु चबूख़। पवा23 का।। पदावाराख़। होअिभया2ग़इ। ितरा34औहोवा।।
भा2345न ्
।। ◌दी-8। प-14। मा-9।। 33 (ढो)
1016।।
524-2.
कािवयाख़म।् उशन ेवाख़। वु ाणाख़।। देवोदवे ाख़। ना िनमाख़। िववाीख़।।
मिहाताख़। शिु चबख़
ू । पवाकाख़।। पदा वाराख़। हो2ग़। िभया34औहोवा।।
्
े ा2345न।।
ितरभ
◌दी-8। प-13। मा-7।। 34 (डे)
1017।।
524-3.
ु नवे ूग़3वाणो ग़। दे234वा।। देवानािनमािवग़3 वाी ग़। मा234ही।।
कामश
्
तशिु चबु प3वाक। पा234दा।। वराहो अेितरा23। हाउवा3।। भा2345न।।
◌दी-9। प-9। मा-5।। 35 (ध)ु
1018।।
्
524-4. वाराहम।।
अथ पदशपाठके ितीयोधः
525-1. संोशायः।। याणामिरसि
ु ोमः सूय वा।।
होइ। हो। हाग़3होइ। ितोवाचाः। ईग़3रय। ितवी।।1।। होइया23होइ। ितोवाचाः।
ईग़3रय। ितवी।।2।। आ। होइया23 होइ। ितोवाचाः। ईग़3रय। ितवी।।3।।
ु े।। योः समसराि
।।सामसरसी ु ुोमः सूय वा।।
होइहा। इहोइहा। औढ़3होग़31इ। इहा। ितोवाचाः। ईग़3रय। ितवी।।4।। होइया।
इयोइया। औढ़3होग़31इ। इया। ितोवाचाः। ईग़3रय। ितवी।।5।।
◌दी-11। प-29। मा-22।। 1 (घा)
1020।।
525-2. वेणोिवशाले े।। वेणिु ुोमः सूय वा।।
इहो ग़इह। इहोइहाग़3हो। वाहो ग़इह। ितोवाचाः। ईग़3रय। ितवी।। 6।। इहोवा5।
इहोवा23। ईग़34हहाइ। ई5। इहा। ितोवाचाः। ईग़3रय। ितवी।।7।।
।।ताते े।। गोतमाि
ु ोमः सूय वा।।
इहोवा23। ई34हहाइ। इहा। ितोवाचाः। ईग़3रय। ितवी।।8।। आऔग़3हो।
आऔग़3हो34। औहोवा। हाग़3हाइ। ितोवाचाः। ईग़3रय। ितवी।।9।।
।।अग यिमके े।। योरगिुोमः सूय वा।।
आ। औग़3होवाहा34। औहोवा। ितोवाचाः। ईग़3रय। ितवी।।10।।
◌दी-7। प-33। मा-18।। 2 (दै) 1021।।
525-3.
्
ओहाग़3। ओहाओहा। ऋतधाइ। तीग़3। णो ग़मनीषाम।।11।।
।।वारवीये े।। योिरि
ु ोमः।।
अथ षोडशपाठके थमोधः
ु
541-1. ौािन ीिण।। याणां िि
ु ोमः।।
औहोहाइ। अयोहाइ।। पवाऱपवैऱनाऱवसू 23नी। औढ़3होइग़। इहा। ईढ़3या।
माऱइोऱसरिसधा23ा। औढ़3होइग़। इहा। ईढ़3या।
्
ू 23तीम।।
िवाऱतोऱनज औढ़3होइग़। इहा। ईढ़3या। ु धाऱ
पमे
् औढ़3होइग़। इहा। ई2ग़। या234। औहोऱवा।। एग़3। दीिदही1।।
िकवेऱनरा23ात।।
◌दी-14। प-22। मा-9।। 1 (थो) 1050।।
541-2.
अयोहाइ। पवोहाइ।। पवैऱनाऱवसू 23नी। इहोऱइयाग़3। ईढ़3या।।
ू 23तीम।्
माऱइोऱसरिसधा23ा। इहोऱइयाग़3। ईढ़3या।। ि वाऱतोऱनज
ु धाऱिकवेऱनरा23 ात।् इहोऱइयाग़3। ई2ग़। या234।
इहोऱइयाग़3। ईढ़3या।। पमे
औहोऱवा।। एग़3। दीदय ्
ा 2345त।। ◌दी-16। प-18। मा-10।। 2 (गौ)
1051।।
541-3.
हा ग़ओ234वा।(ि)। हाग़3ओ234वा। हाउवा। अयापवापवैऱ नावसूिन। इहइ। िहयाख़।
ातोनजिू तम।्
इहा। इहा।। माइोसरिसध। इहइ। िहयाख़। इहा। इहा।। िव
ु धा
इहइ। िहयाख़। इहा। इहाग़3।। हा ग़ओ234वा।(ि)। हाग़3ओ234वा। हाउवा। पमे
िकवेनरात।् इहइ। िहयाख़। इहा।। इहा2345।।◌दी-14। प-28। मा-15।। 3 ()
1052।।
् यावाोनु
545-5. यावाम।। ु ोमः।।
परु ो31। जीग़3ती। वोऱअ। धाग़3स। एिहया।। सू। ताऱयमाऱदा। िय। वाख़इ। एिहयाख़।
अपानाा3थी3।। ा234ना।। ऐहाख़इ। एिहयाख़। सखाऱयोदाइघा3जी3।
ा345यो6" हाइ।। ◌दी-9। प-16। मा-6।। 11 (तू) 1060।।
् अीगरन
545-6. आीगवम।। ु ु
ु ोमः।।
परु ोऱिजतीऱवो4ासा।। सतु ाय। माऱदा23या। िहाख़12। वऱे अपाऱनिथन।।
साखा3उवा।। योख़दी। घा23जी। ियाम।् औ23होवा। हो5इ।। डा।।
◌दी-6। प-12। मा-5।। 12 (ख)ु
1061।।
546-1. ौािन ीिण।। याणां ुङनु ुषू ा भगोावापृिथवी।।
् विसोनु
547-8. वािसम।। ु ोमेौ।।
सतु ाऱसो3माधम ्
ु मा।। सोमाइा। यमिनः। पावा ग़ओ234 वा। वोऱअ रन।।
देवाऱा।। तवु ोमा23दा343। ओ2345 इ।। डा।।
551-2.
हा3ग़हाइ। आहय़यता ग़। या234धॄ। हाग़3हा34। औहोऱवा। ा234वे।। हा3ग़हाइ।
् हा3ग़हाइ। श
धनू ाा ग़। ती234पौ। हाग़3हा34। औहोऱवा। सी234याम।। ु ाऱिवय।
ु ग़। या234नी। हाग़3हा34। औहोऱवा। णी234जे।। हा3ग़हाइ। िवपामााइग़।
ताअय़सरा
मा234 ही। हाग़3हा34। औहोऱवा।। यू234वा।। ◌दी-9। प-25। मा-8।।
35 (न ै) 1084।।
551-3.
ृ वआ।। धनू ा1ाख़। ितपौसा1याख़म।् श
आहयतायध ु ाऱिवय। ताअय़सरा
ु 3।
यानी2ग़णा234इजाइ।। िवपामा1ाख़इ।। ओइ। मा23ही3। यूग़345वो6" हाइ।।
◌दी-3। प-10। मा-8।। 36 (णै)
1085।।
551-4.
आ4हय। ता4यध।ृ ाग़3वे। धनु ा।। ितपौग़िसयाम।् श
ु ाऱिवय। ताअय़सरा
ु ग़।
ू 23वा343। ओ2345इ।।
यनाउवा3। णी234जे।। वाइपाग़3हाइ। आे 3हाइ।। महीय
डा।।
◌दी-2। प-14। मा-8।। 37 (झ ै) 1086।।
् अकू पारोनु
552-1. िरमाकू पारम।। ु वे ाः।।
अथ षोडशपाठके ितीयोधः
अथ नवमः खडः
् (कुो)। किवः जगती सोमसूय।।
554-1. कावम।।
आिभग़ी234या। णीपाग़वा234ताइ। चानोिहता23।। नामाग़नी 234या। ोअग़धी234ये।
षूवताये3।। आसग़रू ी234या। ाबग़हॄ ा234ता। बॄह
धाये3।। राथग़वं ा234इा।
चामाग़234हात।् िवचाग़ 31उवा23।। ा234णा।। ◌दी-4। प-13। मा-8।। 1 (दै)
1089।।
् किवजगती सोमसूय।।
554-2. ऐडंकावम।।
ए5। अिभिया2ग़। िणपवताइ। ए5। चनोिहताः।। ए5। नामािनया2ग़। ोअिधयाइ। ए5।
षवु ताइ।। ए5। आसिू रया2ग़। बहृ ता। ए5। बृहधी।। ए5। रथिं वा2ग़। चमहात।्
ए5। िवच णाः। हो5इ।। डा।। ◌दी-6। प-22। मा-9।। 2 (खो)
1090।।
554-3. वाजसिन।। वाजसिनः जगती सोमसूय।।
अौहोवाहाइियाणी।। पवताइग़चा234नो। िहता। नामािनयो ु
अिधयेषवता
इ।।
ू बृहतोबहृ धाइ।। रथम।् वाइमहत।् िवचा3ग़1उवा23।। ाग़3णा2345।।
आसय
◌दी-9। प-9। मा-11।। 3 (ध)
1091।।
569-3.
तंवखायोमदा6या।। पनु ानम
िभगाज़2यत। ु हाग़3।
शाइशय़ ै । दयाग़3।।
ता23गू3।। ताग़345इभो"6हाइ।। ◌दी-3। प-7। मा-3।। 18 (िफ) 1141।।
570-1. वाचामनी े।। योवाक ् उिक ् सोमः।।
ाणा।। शा234इशू। महा234इनाम।् िहा2ग़ना234ता। ाग़3दाइधीग़3तीम।।
्
् अधिता343। ओ2345इ।। डा।।
वाइापि र। ियाभवु ा23त।।
◌दी-2। प-10। मा-9।। 19 (ञो)
1142।।
570-2.
ाणााणा।। शाइशूख़शाइशू2। महा31उवायेग़3। ना2345म।्
िहातदा31उवाये3। धी234तीम।् िवापािरिया31उवा 23। भू234वात।्
अधौख़। हौख़। वाये3।। ा2ग़इता234 औहोवा।। ऊग़32ग़34पा।।
◌दी-3। प-13। मा-11।। 20 ()
1143।।
570-3. इसामनी े।। योिर उिक ् सोमः।।
ाणािशशू।। महा2इनाम।् औहोग़3वा। िहतृ दीिधितम।।
् वाइाउवा। पाराउवा।।
ियाख़भवु त।् अधाउवा3।। एग़3। िता1।। ◌दी-5। प-10। मा-9।। 21 (मो)
1144।।
570-4.
अथ सदशपाठके ितीयोधः
अथ एकादशः खडः
् विसः ककुोमः।।
578-1. वािसम।।
ु ा। तामा ग़ओ234वा। ई234ा। यसोमत ु िवमोमदाग़3।। ओइ।
पावा।। माधम
माहा ग़ओ234वा।। ु तमोमद ा2345।। ◌दी-3। प-8। मा-5।। 1 (डु)
1163।।
्
578-2. सफे े।। योदवाः ककुप इसोमौ।।
ु ा6मा।। आइाख़। यसोमाख़। तवु ाइ ा3मो3। मा3दा।।
पाग़34। वम। धम
मिह ु ाताग़3मो3।। मा345दो6" हाइ।। ◌दी-नाि। प-9। मा-5।। 2 ()
1164।।
578-3.
ु ा। इहा।। तमः। इायसोमतिु वमोमा23दा। इहा।। महाइू23 ा। इहा।।
पवमधम
तमोमा23दा343। ओ2345इ।। डा।। ◌दी-5। प-10। मा-5।। 3 (म)ु 1165।।
् विसः ककुोमेौ।।
578-4. वािसम।।
पवमा। ए5। धमु ा।। तमाः। इायसोग़3। हा। औग़3हो। माातूवी23दाग़3। हा।
औग़3होग़34। तमोग़34मदा।। महायेग़3।। ू2ग़ ा234औहोवा।। तमोमदा2345।।
◌दी-5। प-14। मा-4।। 4 (भी) 1166।।
् देवाः ककुोमः।।
578-5. सफम।।
580-6. वाचाम।।
आसोतापा। हो ग़। िरिषता6ए।। आो। मामय़रू ाख़म।् राजरु म।।
् वानय़ा ा23म।।
्
ऊ23दा3। ूग़345तो6" हाइ।। ◌दी-4। प-9। मा-5।। 15 (ध)ु
1177।।
581-1. कौलबिहष े े।। योः कुलबिहः ककुप वृ् षभः।।
् ऊाम।् मय़दा2ग़
एताम।। ू 234ताम।् सहाधा। रांवृषभा ग़3म।् िदवो2ग़234हाम।।
्
्
िवाख़हो1इ। होइ।। वा23सूग़3। ना2ग़इबा234औहोवा।। ा234ताम।।
584-4.
थमपाठके थमोधः
अथ थमः खडः
अौ व
ै पािण (अो व ् वैपो बृहती इसूय वा।।
ै पम)।।
् यावई।। ताग़31उवा23। शा234ताम।् हाहाग़31उवा23। ई234डा।
ओम।।
शतभ ू ी।
ं म उताग़31उवा23। सी234यू।। हाहाग़31उवा23। ई234डा।।
नाविहसू। िरयाग़31उवा23।। आ234नू। हाहाग़31उवा23। ई234डा।
नजातम। रोग़3। आउ। वा23। दा234सी। हाहाग़31उवा23।। इट ्(ि)इडा2345।।
◌दीघ-10। पव-22। माा-13।। 1 (िफ)
1।।
्
ावैपम।।
यावइतेशतम।् ए। शतभ ू ीत। ोवा।। नााविन।् सहसूिरयाख़आनख़
ं म ू ।।
नाजाख़तमा।। रो23। दा2ग़सा234 औहोवा।। िदशिं वशहस।् अािशशमु तीग़3।
इट ्(ि)इडा2345।। ◌दी-10। प-12। मा-7।। 2 (फे )
2।।
्
ु वैपम।।
पं
यावइतेशतम।् ए। शतभ ू ीत। ोवा।। हाओवा।(िः)। व।े हाओवा। व।े हा
ं म
ग़ओ234वा। नाविहसूयाअन।ु हाओवा। (िः)। व।े हाओवा।(े-िः)। व।े हा
ु व।े हाओवा।(े-चतः)।।
ग़ओ234वा। नजातमरोदसी। हाओवा।(चतः)। ु नाजातमरोदसाइ।
ु
ऐहोइ। आ234इही।(ीिण-चतः)।। ा।(प)। व।े हाओवा।(े-प)। हैहहै है ोवाढ़ग़3।
हाओव
हाउवाग़3।। ऊ2345।। ◌दी-115। प-63। मा-44।। 8 (व)
8।।
अथ थमपाठके ितीयोधः
अथ तृतीयः खडः
16-1. विसजमदरक ौ।। अग जमदोवा विसििु बः।।
ाइ।। यािरयाः। यनु ज। ताइग़िधया।।
इयाग़3होइ।(िः)। इरो। नेग़3मिध। ताहव
े । जातवु ा। इयाग़3होइ।(िः)।
शूरोनषृ ा। ताग़3व। सकामाइ।। आगोमताइ। जभ
इयाग़3हो2ग़। या234औहोवा।। ई2345।। ◌दी-11। प-20। मा-13।। 1 (फे )
28।।
16-2. जमदिः ििु बः।।
ाइ।। यािरयाः। यनु ज
ओहोइया।(िः)। इरो। नेग़3मिध। ताहव । ताइग़िधया।।
े । जातवु ा। ओहोइया।(िः)।
शूरोनषृ ा। ताग़3व। सकामाइ।। आगोमताइ। जभ
ओहोग़345या656।। ई2345।। ◌दी-25। प-19। मा-12।। 2 (ा)
29।।
17-1. ािशरामकः।। ािशरा गायी सोमेौ।।
25-2.
उव। होइ। उवउवऊढ़ग़3वा।(ीिण-िः)। इरो। ने ग़3मिध। ताहव ाइ।। यािरयाः।
यनु ज
। ताइग़िधया।। शूरोनषृ ा। ताग़3व। सकामाइ।। आगोमताइ। जभे । जातवु ा। उव।
होइ। उवउव ऊढ़ग़3वा।(ीिण-िः)। उव। होइ। उवउव। ऊ2ग़। वा234। औहोवा।।
ई2345।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः ् अकपव
अथ आरयकगानम।। Page 396
◌दी-11। प-34। मा-24।। 15 (ी) 42।।
अथ चतथु ः खडः
् अिवानरिुबिवानरः।।
26-1. ेसाम आदोहम।।
्
हाउहाउहाउ। आदोहम।(िः)। मूानाइ। वाग़3अर। ितंप ृ िथा।। वैानराम।् ऋतआ
।
जातम ् किवसा। जाग़3मित। िथंजनानाम।।
ीम।। ् आस
पा। ाग़3न। यदवे ा।
्
हाउहाउहाउ। आदोहम।(िः)। ् -िः)। ए।
आदो5हाउ। वा।। ए। आदोहम।(े
्
आदोहा2345म।। ◌दी-32। प-27। मा-23।। 16 (िछ)
43।।
्
26-2. ईिनधनमादोहम।।
् हम।् िचदोहम।् िचदोहम।् मूा नाइ। वाग़3अर। ितंपिृ था।।
हाउहाउहाउ। िहम(ि)िचदो
वैानराम।् ऋतआ ् किवसा। जाग़3मित। िथंजनानाम।।
। जातमीम।। ् आस
पा।
् हम।् िचदोहम।् िचदोढ़ग़3हाउ। वाग़3।।
ाग़3न। यदवे ा। हाउहाउहाउ। िहम(ि)िचदो
ई2345।।
◌दी-17। प-22। मा-22।। 17 (ा)
44।।
्
26-3. ऋतिनधनमादोहम।।
्
हाउहाउहाउ। ोहम।(िः)। मूानाइ। वाग़3अर। ितंप ृ िथा।। वैानराम।् ऋतआ।
जातम ् किवसा। जाग़3मित। िथंजनानाम।।
ीम।। ् आस
पा। ाग़3न। यदवे ा।
्
हाउहाउहाउ। ोहम।(िः)। ्
ोढ़ग़3हाउ। वाग़3।। एग़3। ऋतम।।
◌दी-15। प-23। मा-21।। 18 (ब)
45।।
27-1. य ऋषभाः। तेदं थमं रैवतऋषभः।। ो गायी जापितः।।
ु प कृ मु त
स ू ये।(िः)। सु घ ु साइ।। ािववाइ।। (िः)। ािववाग़31उ।
ािमवगोह।े जम
्
वा23।। उम।(िः)।। ◌दी-15। प-12। मा-7।। 19 (फे )
46।।
् ो िवरािडः।।
28-1. वैराजऋषभिमदं ितीयम।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः ् अकपव
अथ आरयकगानम।। Page 397
हाउहाउहाउ। आइही।(िः)। आइ।(िः)। इयाहाउ।(िः)। िपबासोमाम।् इ। मत
ु ा।।
ु वाग़3हिर। अअी।। सोतबु ा। ाग़3सयु । तोनअवा।। हाउहाउहाउ।
े षा।
यस
आइही।(िः)। आइ। (िः)। इयाहाउ।(िः)। इयाढ़ग़3हाउ। वाग़3।। ई2345।।
◌दी-12। प-31। मा-28।। 20 ( ै)
47।।
् ः पििरः।।
29-1. शारऋषभिमित तृतीयम।।
्
ओग़31म।(िः)। ादोरइे ाएि वषूएव
तआ। शंयो। शंयो।। मधोरिे पबाएि गोएि रयआ।
हिव।(िः)। याआएेणाएस
याएव
िरया। ु
सव।।(िः)। वृाएम
दाएि शोएभ
थाआ।
ोित।।(िः)। वीरअ ्
े नू एराएि जयमा। ओग़31म।(िः)। ओग़31234। वा।। इट ्(ि)
इडा2345।। ◌दी-38। प-21। मा-32।। 21 (टा)
48।।
अतीषािन ीिण, इ योतीाः,
30-1. अथापरं रौः ः।। इः अनु पु , ् गायी सोमः।।
ु िजती।। वोअसतु ायमादयाख़इवाइ। इडा।। ऊा।। तेजातमाख़सा। अथा।।
एपरो
दाइवी।। सूिमयाख़ददाइ। अथा।। ्
ऊम।। शममहाख़इवा। अथा।
अपानथा1इाग़3ना।। सखायोदीघजा 23होइ।। ायमाग़31उवा23।।
इट ्(ि)इडा2345।। ◌दी-12। प-16। मा-13।। 22 (िच)
49।।
31-1. वासवः।। इः िु गायी सोमयेनौ।।
ु दाख़या। अथा।। धाया।।
एआसा।। िजवारेयथाख़जाउ। इडा।। आसा।। शम
मनोताथमामनाख़इषा। इडा।। आू।। द ो िगराख़इा। अथा।। दाशा।।
सारोअिधसानोख़अाइ। इडा।। याइनो।। नयोिनमाख़सदात।् अथा।। माजा।।
ु
ितविसदनेषवा2 ाग़31उ। वा23।। इट ्(ि)इडा2345।।
◌दी-11। प-22। मा-12।। 23 (खा)
50।।
अथ ितीयपाठके थमोधः
अथ पमः खडः
34-1. दशसंसपािण, सपसामािन वा।। अिजगतीः।।
अभाइमाहे।(िः)। ृ म
चषणीधत ्
ं घवानग़3मूा1याख़म।। इंिगरो
बृहतीरग़3नूषा1ताख़।। वावध ु तसग़ु 3वाा1इभीख़।।
ृ ानपं अम
जरमाणिं दग़3वाइदा1इवेख़। अभाइमाहे।(िः)।
अभा23इ। मा2ग़। हा234। औहोवा।। सपसवु ा2345।।
◌दी-10। प-14। मा-12।। 1 (भा) 56।।
् पृिथवी जगतीः।।
34-2. सपम।।
अिभमिहग़3राइमाहे।(िः)। ृ म
चषणीधत ्
ं घवानग़3मूा1याख़म।।
इिगरोबहृ तीरग़3नूषा1ताख़।। ु तसग़ु 3वाा1इभीख़।।
वावृधानपं
अमजरमाणिं दग़3वाइदा1इवेख़। अिभमिहग़3राइमाहे। (िः)। अिभमिहग़3रा23इ।
मा2ग़। हा234। औहोवा।। सपसवु ा 2345।। ◌दी-10। प-14। मा-12।। 2 (भा)
57।।
् वायज
34-3. उपम।। ु गती सोमः।।
अथ ितीयपाठके ितीयोधः
अथ थमः खडः
59-1. विस ाणापानौ ौ।। विसििु बः।।
्
हाउहाउहाउ।(िवारंिनसेत)। आयःु ।(िः)। ्
साम।(िः)। इरो। नेग़3मिध।
ताहवाइ।। यािरयाः। यनु ज। ताइग़िधया।। शूरोनषृ ा। ताग़3व। सकामाइ।।
् आयःु ।(िः)। साम।(िः)।
े । जातवु ा। हाउहाउहाउ।(िवारं िनसेत)।
आगोमताइ। जभ ्
साग़34। औहोवा।। ई2345।। ◌दी-28। प-
34। मा-24।। 1 (ी) 90।।
अथ तृतीयपाठके थमोधः
अथ ततीयः खडः
66-1. ौते े।। तु ो बृहतीः।।
हाउयासी।। पाराग़वा234ती। ई4य। इया234। इयाहाउ।। यादग़वा234वा।
ताइग़वृा234हान।् ई4य। इया234। इयाहाउ।। आतग़ा234गी। भाइग़गा
ू 234दी।
ाकेग़शा234इभी। ई4य। इया 234। इयाहाउ।। सूताग़वा234आ। वाइग़वासा234ती।
्
ई4य। इया234। इया5हाउ।। वा।। अिमयेग़3हस।।
◌दी-2। प-23। मा-13।। 1 (िज)
112।।
66-2.
84-2. िवोिताम।।
ई2यो।(िः)। ऐही।(िः)। ह।(िः)। ओहा।(िः)। ओहाइ। असािवदाइ। वोऋजीख़।
कमा2ाः।। ई2यो।(िः)। ऐही।(िः)। ह।(िः)। ओहा।(िः)। ओहाइ। िनयिाइ।
ोजनषेु ख़म।् उवो 2चा।। ई2यो।(िः)। ऐही।(िः)। ह।(िः)। ओहा।(िः)। ओहाइ।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथ आरयकगाने पव Page 421
बोधामसाइ। ाहिरयाख़। या2 ैः।। ई2यो।(िः)। ऐही।(िः)। ह।(िः)। ओहा।(िः)।
ओहाइ। बोधानो। मामसोख़। मदा 2इषू। ई2यो।(िः)। ऐही।(िः)। ह।(िः)।
ओहा।(िः)। ओढ़ग़3हाउ। वाग़3।। एग़3। िव
ोती2345।।
◌दी-68। प-75। मा-14।। 30 (णी)
141।।
अथ तृतीयपाठके ितीयोधः
अथ षः खडः
् जापितगायी िमावणोयमा।।
85-1. िवणम।।
े ाह।े (िः)। मिहीणा मवाख़र।ू औहौहोवाख़।।
हाउमिह।(िः)। महीख़मिह।(िः)। माहम
ु िं माख़याः। औहौहोवाख़।। रा धषवख़णा। औहौहोवा23।। हाउमिह।(िः)।
महीख़मिह।(िः)। माहम
े ाह।े (िः)। मिह। मा2ग़हा234औहोवा।। ए। मिह।(े-िः)। ए।
मही2345।। ◌दी-43। प-31। मा-8।। 1 (टै)
142।।
85-2. िवसाम।। जापितगायी िमावरणोयमा।।
हाउिदिव।(िः)।। िदवीख़िदिव।(िः)। दाइवेदाइवे।(िः)। मिहीणामवाख़र।ू ।
ु िं माख़याः।। राधषवख़णा।। हाउिदिव। (िः)। िदवीख़िदिव।(िः)।
दाइवेदाइवे।(िः)। िदिव। दा2ग़इवा234 औहोवा। ए। िदिव।(े-िः)। ए। िदवी2345।।
◌दी-34। प-28। मा-19।। 2 (दो)
143।।
् यमिबु ािदागतः परः पषः।।
86-1. यामम।। ु
्
औहोइ। इयाहाउ। औहौहोग़3वा। नाकेसपु ा। णमपु यतम।। औहोइ। इयाहाउ।
औहौहोग़3वा। हाावने ा। तोअच तौ।। होइ। इयाहाउ। औहौहोग़3वा। हाइरयपा।
वं ् औहोइ। इयाहाउ। औहौहोग़3वा।। यामयो। नौशकुनंभरय
णतम।। ु मु ।् औहोइ।
इयाहाउ। औहौ होग़3वाग़3। हाउवा3।। ई2345।। ◌दी-31। प-25। मा-
16।। 3 () 144।।
115-2.
हाउहाउहाउ। ऊख़।(िः)। िष।(िः)। इयो।(िः)। इयोवा।(िः)। इयोवाहाइ।(िः)।
उड़2।(िः)। उ। उदोवा।(िः)। उदोवाहाइ।(िः)। ा। णीग़3ऐर। तवा। ा। ा।
्
ोवा।(िः)। ोवाहाइ। (िः)। इड़2म।(िः)। इम।् इोवा।(िः)। इोवाहाइ।(िः)।
समा। यग़3मह। याविसा। ा। ा। ोवा।(िः)। ोवाहाइ।(िः)। आयोज़2।(िः)। आयः।
आयोवा।(िः)। आयोवाहाइ।(िः)। िवा। नीग़3व। सातताना। ना। ना। नोवा।(िः)।
नोवाहाइ।(िः)। उपड़2। (िः)। उप। उपोवा।(िः)। उपोवाहाइ।(िः)। ोता। मईव।
तोवचासी। सी। सी। सोवा।(िः)। सोवाहाइ।(िः)। हाउहाउहाउ। ऊख़।(िः)। िष।(िः)।
इयो।(िः)। इयोवा।(िः)। इयोवाहाइ।(िः)। इयोवाढ़3हाउ। वाग़3। ई2345।।
◌दी-156। प-114। मा-42।। 10 (ा) 196।।
अथ चतथु ः खडः
् इििु बः।।
116-1. इ सयम।।
्
118-1. जापतेयिंशत सितम ् जापितिवरािडः।।
।।
एग़31।(चतः)। ृ ाइभरा234ाम।् ौ।(चतः)।
ु वोमहाइ। महवे ध ु एग़31।(चतः)।
ु चते साइ।
ु
समताइ णू234ाम।् ु
ौ।(चतः)। ु
एग़31।(चतः)। िवशपूवाइः। चरचषणा234इा।
ु एग़31।(िः)। एग़312। आ234। औहोवा।। ए। तमस
ौ।(चतः)। ु शकुन।।
े वरे
◌दी-9। प-37। मा-11।। 13 (थ)
199।।
्
119-1. जापतेतिु ंशत सितम ् जापितिुिबः।।
।।
एख़।(प)। योवा।(प)। योवाहाइ।(प)। इरो। नेग़3 मिध। ताहवाइ। एख़।(प)।
ु
योवा।(प)। योवाहाइ।(चतः)। योवाढ़ 3हाउ। वा। ौ।(िः)। एख़।(प)। योवा।(प)।
योवाहाइ।(प)। यािरयाः। यनु ज। ताइग़िधया। एख़।(प)। योवा।(प)। योवा
ु
हाइ।(चतः)। योवाढ़3हाउ। वा। ौ।(िः)। एख़।(प)। योवा।(प)। योवाहाइ।(प)।
ु
शूरोनषृ ा। ताग़3व। सकामाइ। एख़।(प)। योवा।(प)। योवाहाइ।(चतः)। योवाढ़3हाउ।
् जमदिििु बः।।
121-1. य ु य दशोभम।।
हाउहाउहाउ। ओहा।(िः)। हाओवा।(िः)। ऊख़।(िः)। ओख़। (िः)। हाउवाक।् (िः)।
्
आययु न।(िः)। एआयःु ।(िः)। आयःु ।(िः)। वयाः।(िः)। वयः।
इरोनमे िधताहवाख़ाइ।। यायायनु जते िधयाख़ा।। शूरोनषृ ातावसकाख़माइ।।
ु
आगोमितजेभजातवाख़ ा। हाउहाउहाउ। ओहा।(िः)। हाओवा।(िः)। ऊख़।(िः)। ओख़।
्
(िः)। हाउवाक।(िः)। ्
आययु न।(िः)। एआयःु ।(िः)। आयःु ।(िः)। वयाः।(िः)। वा2ग़।
ु ाअ
या234। औहोवा।। ए। आय वं धादवे
े ा2345।। ◌दी-95। प-64।
मा-59।। 16 (भो) 202।।
् इििु बः।।
122-1. वाम।।
वृहायहोइ।(िः)। ृ वहे ोइ।(िः)।
अध अपरू व
हे ोइ।(िः)। अपरू ावाख़इ।
पृिथवीाहोइ।(िः)। िववयाहोइ।(िः)। िववायाख़। अिर होइ।(िः)।
अथ पमपाठके थमोधः
अथ पमः खडः
ु
1. अेिरलां पानगानम , ् इरां वा।। अनु ुबाा।।
हाउहाउहाउ। ऊख़।(िः)। ऊख़।(िः)।। इयाहाउ।(िः)। इयाढ़3 हाउ। वाग़3।।
इट ्(ि)इडा2345।। ◌दी-3। प-12। मा-10।। 1 (ठौ) 207।।
् जापितबृहृतवः।।
129-1. ऋतु ाय ाय ीयम।।
अथ पमपाठके ितीयोधः
अथ समः खडः
्
143-1. िदशां तम दशान ु
गानम ् िदशोनु पु आा।।
।। ् (कयपगायीः)।
अथ षपाठके थमोधः
अथ थमः खडः
् अिगायिः।।
151-1. अेतम।।
्
हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। अिमूािदग़3वाका1कू ख़त।।
् अपारेतािसग़3जाइा1ती23।। हाउहाउहाउ।
पितपृथीिव3याआ1याख़म।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 450
ाजाओवा।(िः)। ाजाग़3ओ5वा656।। ए। िव जगतोोती2345।।
◌दी-36। प-13। मा-17।। 1 (गे)
251।।
् वायरु िोमः।।
152-1. वायोतम।।
ु न ।।
ाजा।(िः)। ाजा31उ। वाख़। अयाचाहिरयापना
िवाषे ािसतरितसय ु विभ। य ु विभ।
सूरोनस धारापृ रोचते। पनु ा नोअषोहिरः।।
ृ िभ।। सािे भऋिभ। ाजा। (िः)। ाजा31उ। वाख़।। ए।
िवायूपापिरया
िवज
ै गतेोित। ो2ग़ता234 औहोवा।। इट ्(ि)इडा2345।।
◌दी-34। प-19। मा-12।। 2 (धा)
252।।
153-1. महावैानर ते े।। व
ै ानरो जगती वैानरः।।
हाउहाउहाउ। ओहा।(िः)। ओहाइ। वयोहोइ।(िः)। पयोहोइ। (िः)। च हु इ।(िः)।
ोहोइ।(िः)। आयहु इ।(िः)। तपोहोइ। (िः)। वचहोइ।(िः)। तेजोहोइ।(िः)।
सवु हइ।(िः)।ोितहइ।(िः)। वृोअषनम
ू ा23हा।।नोवचोिवदथाजातवदे ा23
ू 23ची।। सोमइवपवतेचारा23या3इ।। हाउ हाउहाउ।
े
साइ।। वैानरायमितनसश
ओहा।(िः)। ओहाइ। वयोहोइ।(िः)। पयोहोइ।(िः)। च ु हइ।(िः)। ोहोइ।(िः)।
आयहु इ।(िः)। तपोहोइ।(िः)। वच होइ।(िः)। तेजोहोइ।(िः)। सवु हइ।(िः)।
ा यत।् ए। अिम
ोितहइ।(िः)। ोित ह2ग़। वा234औहोवा। ए। अिमु म ू ा
ु ाअवं चधादवे
भविव। ए। आय े ा2345।। ◌दी-100। प-79। मा-108।। 3
(भ ै) 253।।
154-1. वैारनो बृहती वैानरः।।
्
ओ31म।(िः)। आयू ।(िः)। ोती।(िः)। ोतोवा।(िः)। ोतोवाहाइ।(िः)।
।् इिरडासम।् सम
ोतोवाढ़3हाउ। वा। इहवानरायिदशो ोितबृहत ।् सम
।्
।्
सोवा।(िः)। सो वाहाइ।(िः)। सोवाढ़3हाउ। वा। इहवानरायिदशोोितबृहत
ु ।् तवु ाम।् तवाम
कायमानोवनातवाम ु ।् तवो
ु वा।(िः)। तवु ोवाहाइ।(िः) तवो
ु वाढ़3हाउ। वा।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 451
।्
इहवानरायिदशोोितबृहत ू पं िृ थवी।
ौभत पृिथवी।(िः) पृिथोवा।(िः)।
पृिथोवाहाइ।(िः) पृिथोवाढ़3 हाउ। वा। ।्
इहवानरायिदशोोितबृहत
यातरॄ जगपा। अपाः। अपाः। अपोवा।(िः)। अपोवाहाइ।(िः) अपोवाढ़3हाउ। वा।
इहवा ।्
नरायिदशोोितबृहत े आप।
सहज आप। आप। आपोवा।(िः)।
आपोवाहाइ।(िः)। आपोवाढ़3हाउ। वा। इहवानरायिदशोोित बृहत।्
नतेअेमृषिे नवतनाम।् तनाम।् तनाम।् तनोवा।(िः) तनोवा हाइ।(िः)। तनोवाढ़3हाउ। वा।
।् उषा िदशोोितः। ोितः। ोितः। ोतोवा।(िः)।
इहवानरायिदशोोितबृहत
।् यरू स
ोतोवाहाइ।(िः)। ोतोवाढ़3हाउ। वा। इहवानरायिदशोोितबृहत े िहा भवु ाः।
भवु ाः। ु
भवाः। ु वा।(िः)।
भवो भवु ोवाहाइ।(िः)। भवु ोवाढ़3हाउ। वा।
।्
इहवानरायिदशोोितबृहत ्
ओ31म।(िः)। आयू ।(िः)। ोती।(िः)।
ोतोवा।(िः)। ोतोवाहाइ।(िः)। ोतोवाढ़3हाउ। वा। घममिभवन ु
ु षे चदत।्
इट ्(ि)इडा2345।। ◌दी-220। प-123। मा-82।। 4 (बा) 254।।
् योः सूयगायिः।।
155-1. सूय ाजा ाजे े।। (ाजम)।
ाजा।(िः)। ाजा31उ। वाख़। ू िषपवसे।
अआय आसवु ोज िमषनः।
आरबे ाधनाम।् ाजा।(िः)। ाजा31उ। वाख़। ए। ाज।(े-िः)।।◌दी-21। प-17।
मा-5।। 5 (ख)ु 255।।
्
156-1. आाजम।।
् पितपृथी िव3याआ1याख़म।।
आ। ाज।(े-िः)। अिमूािद3वाका1कू ख़त।। ्
अपारेतािस3जाइा1तीख़।। आ। ाज।(े-िः)। आ। ाजाढ़3उवा।। ए। आाज।(े-
िः)।। ◌दी-21। प-21। मा-5।। 6 (कु)
256।।
ु गती सूयः।।
157-1. वायोिवकणभासे े।। वायज
्
हाहाउ।(िः)। इडा।(िः)। हस।(िः)। ु ोिमयाख़ाधख़
ऋत।े (िः)। िवाह िबतस ू ।
आयदु ध पताववाख़इताख़म।् वातजूतो योअिभर ताख़इानाख़।।
्
जािपपितबधािवराख़जातीख़।। हाहाउ। (िः)। इडा।(िः)। हस।(िः)। ऋत।े (िः)।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 452
औहोवाहाउ। वा।। फाख़श।् ऋत।े (िः)। औहोवाहाउ। वा।। फाख़ट ्। ऋत।े (िः)।
औहोवाहाउ। वा। ाख़ट ्।। ◌दी-32। प-43। मा-22।। 7 (दा)
257।।
् वायःु जगती वैानरः।।
158-1. भासम।।
्
हाउहाउहाउ। ओहा।(िः)। ओहाइ। इहौहो।(िः)। इिहयो।(िः)। िहम।(िः)। हो।(िः)।
ह।(िः)। इडा।(िः)। ऋत ्
।े (िः)। हस।(िः)। ू ा23हा।।
वृोअषनम
नोवचोिवदथाजातवदे ा 23साइ।। व ू 23ची।। सोमइवपवतेचारा23
े
ै ानरायमितनसश
्
या3इ। हाउहाउहाउ। ओहा।(िः)। ओहाइ। इहौहो।(िः)। इिहयो। (िः)। िहम।(िः)।
्
हो।(िः)। ह।(िः)। इडा।(िः)। ऋत।े (िः)। हस।(िः)। हा234। औहोवा। इहौहो।
भम।् इहौहो। ेय। इहौहो। वामम।् इहौहो। वरम।् इहौहो। सवु म।् इहौहो। अि। इहौहो।
अाजीत।् इहौहो। ोितः। अाजीत।् इहौहो। दीिदव। ए23। िहयाहाउवा3।
्
भा2345स।।
◌दी-79। प-83। मा-36।। 8 () 258।।
ु
1. ऐं महािदवाकी दशानगानम ्
िशरोनाम ु
थमानगानम ्
।।
हाउहाउहाउ। आयःु ।(िः)। ोितः।(िः)। ोता34। औहोवा। ए3।
वा ोती2345।।
◌दी-13। प-10। मा-9।। 9 (णो) 259।।
ु
2. ीवानाम ितीयानगानम ्
।।
एवािहयेवा234औहोवा। ह(ि)हह(ि)हह34। औहोवा। (ीिण-िः)। िहयवे ा।
िहयाइ। िहइा। िहपषू ान।् िहदवे ा2345।। ◌दी-30। प-14। मा-13।। 10 (िभ)
260।।
ु
3. ोनाम तृतीयानगानम ्
।।
ु
वयोमनोवयाणा। वय वयो ाम।् वयोघोषोवयोाताम।् वयो23भूताउ। वा3।।
ई2345।। ◌दी-7। प-6। मा-4।। 11 (ी) 261।।
ु
4. कीकसोनाम चतथु ानगानम ्
।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 453
ू 23।
वयोमना23। होइहौवाग़ओ234वा। वयाणा23। होइहौवाग़ ओ234वा। वय
होइहौवाग़ओ234वा। वयोा23म।् होइ हौवाग़ओ234वा। वयोघोषा23।
होइहौवाग़ओ234वा। वयोता23म।् होइहौवाग़ओ234वा। ू ा23म।्
वयोभत
होइहौवाग़ओ2345वा656।। ऊ2345।। ◌दी-8। प-15। मा-21।। 12 (ण)
262।।
ु
5. प ोनाम पानगानम ्
।।
ऊ2क।् हाउहाउहाउ। हो3वाक।।(ीिण-िः)।
् धमज़2धमः।(िः)
◌दी-12। प-12। मा-18।। 13 (छै)
263।।
् प ोनाम षानगानमिप।।
6. तवयावीयम।। ु
्
धमिवधम।(िः)। संगाय।(िः)। ऋतंवद।(िः)। हवंवड़2 ंवड़2म।।(िः)।।
◌दी-3। प-12। मा-3।। 14 (िठ) 264।।
ु
159-7. महािदवाकी आानाम समानगानम ्
।।
औहौहोवाहोइ।(िः)। औहौहोवाहा31उ। वा23। भू234वात।् िवाह ि बतसो
ु म
ं ।
ौहौहोवाहोइ। औहौहोवाहोइ। औहौऱहोवा हा31उ। वा23। जा234नात।्
् औहौ होवाहोइ।(िः)। औहौहोवाहा31उ। वा23। वा234ात।्
आयदु ध पताविवतम।।
वातजूतोयो अिभर ितना।। औहौहोवाहोइ।(िः)। औहौहोवाहा31उ। वा23। का234रात।्
जािपपितबधािवराजित। औहौहोवाहोइ।(िः)। औहौ होवाहा31उ। वाख़।। ए।
्
अाजीोितराजी2345त।। ◌दी-77। प-30। मा-22।। 15 (ञा) 265।।
ु
8. ऊनाम अमानगानम ्
।।
्
भूिमः।(िः)। अि र म।(िः)। ौ।(िः)। ा34। औहोवा।। एग़3। भूताया2345।।
◌दी-7। प-12। मा-8।। 16 (छै) 266।।
ु
9. ऊनाम नवमानगानम ्
।।
्
ौ।(िः)। अिर म।(िः)। भूिमः।(िः)। भूमा34। औहोवा।। एग़3। आयषु े 2345।।
◌दी-6। प-12। मा-8।। 17 (ख)ै 267।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 454
ु
ु नाम दशमानगानम
10. पं ्
।।
हाउहाउहाउ। ोितः।(िः)। ोता34। औहोवा।। ई2345।।
◌दी-8। प-6। मा-5।। 18 (ट)
268।।
1. एकिवंशनगान ् एताम सवणिमाच
ु ,े आिदतम।। ु ते।।
ू ारै यन।् होइ।। साभारै यन।् होइ।। सा भिवदरै यत।् होइ।।
साभत
साभवु नमरै यत।् होइ।। साभत
ू मरै यत।् होइ।। ◌दी-14। प-10। मा-10।। 19 (नौ)
269।।
अथ षपाठके ितीयोधः
्
160-62-1. उभय िवदेवािेवानां।। िपु अरित गायी सूयः।।
उवीख़उिव। उिवहोख़उिव।(े-िः)। इतीख़इित। इितहोख़इित। (े-िः)। असीख़अिस।
अिसहोख़अिस।(े-िः)। अचोिदवपं िृ थवीम।् असीख़अिस। अिसहोख़अिस।(ीिण-िः)।
पितर। पामोषधीना3म।् ओइ। पताइरा234सी।(चािर-िः)। चाइ।
ंदवे ानामदु गादनीकम।् वाइेषावे ानासिमदजंोितराततड़2म।् होइ।(े-िः)। आययु न।्
(िः)। अवः।(िः)। च िु मवणाे । सवु सपससापा।(िः)।
ु
जनावनसवाख़ वु ः। जनाख़वनाख़म।् सवु ाख़वु ः।(ीिण-िः)।
आाावापिृ थवीआय़री23 ा3म।् सृिपसृपीऐह
ी।(िः)। अो षतभानवाऐह
ी।
ी। ावाणोबिहिषियाऐही। इरिहयंबहृ ादहै ी। इाख़। राख़।
िवानिवयामताऐह
िहयाख़म।् बृहिदर िहयंबहृ ादहै ी।(चािर-िः)। सूयआाजगताय़षु ा23ा3। अ
रितरोचनाऐह
ी।(िः)। अाणादपानताऐह
ी।(िः)। िहषो िदवामहै ी।(िः)।
ोएितोएि त।(िः)। ो। एित।(े-िः)। ो23। एता34औहोवा।। एग़3।
देवािदवाोती2345।। ◌दी-163। प-108। मा-89।। 1 (ठो) 270।।
अथ ितीयः खडः
163-1. गवारसां आनितनौ ौ।। योूय गायी सूयः।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 455
उिवड़2।(िः)। िहिगड़2।(िः)। िहिगिग।(िः)। आयौ पृिरमीदहै ी।(िः)।।
ु ऐह
असदातरंपरा ी।(िः)।। िपतरंचया ऐही।(िः)। उिवड़2।(िः)। िहिगड़2।(िः)।
िहिगिग।(िः)।। ◌दी-36। प-27। मा-6।। 2 (सू)
271।।
163-2.
ु ऐह ी।।
उवी।(िः)। िहगी।(िः)। िहिगगी।(िः)। आयौपृिरमी दैही।। असदातरंपरा
िपतरंचयाऐह ी। उवी।(िः)। िहगी। (िः)। िहिगगी।(िः)।।
◌दी-12। प-27। मा-2।। 3 (चा) 272।।
ू ः।।
164-1. सौयातीषः।। उं िु गायी िचंसय
ु
हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। उा।(िः)। िचवे ाना मदगादय़ ्
नी23का3म।।
हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। तवदे सम।् (िः)। च िु मवणाय़आ23ा3इः।।
्
हाउहाउहाउ। ाजाओवा। (िः)। देववं हा।(िः)। आाावापिृ थवीआय़री23 ा3म।।
हाउहाउ हाउ। ाजाओवा।(िः)। ितकेतवः।(िः)। सूयआाजगताय़षु ा 23ा3।।
हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। शिे वा।(िः)। सूय आाजगताय़षु ा23ा3।।
हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। यसय ्
ू म।(िः)। यसू 23िरयाउ। वा3।। एग़3।। देवािदवा
ोती2345।।
◌दी-136। प-50। मा-54।। 4 (ङी)
273।।
् इोनु ुय
1. इ सधम।। ू ः।।
्
हाउहाउहाउ। सहोाज।(िः)। सहोाजा। पोाजा।(िः)। पोाज। अाजीत।(िः)।
्
ाजीत।(िः)। ्
अिदतु त।(िः)। अिदतु िंभत
ू सहोबख़ ् अिदतदा
ॄ हात।। ु ाख़ाट ्।।
् अिदतउषसो
अिदतु मअख़ चात।। ु अरोचाख़या। हाउहाउहाउ। सहोाज।(िः)।
्
सहोाजा। पोाजा।(िः)। पोाज। अाजीत।(िः)। ्
ाजीत।(िः)। ्
अिदतु त।(िः)।
अिदतु ा3त।् हाउवा।। ए। अिदतु मअचषसां िदिवसय
ू िवभाती2345।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 456
◌दी-74। प-39। मा-33।। 5 (िध)
274।।
165-1. मतां भूितसाम।। मतो गायी सूयः।।
औहोऔह
ोवा। होइ।(े-िः)। औहोऔह
ोवा। हा31उ। वा23। भू234वात।्
अरितरोचना।। औहोऔहोवा। होइ।(े-िः)। औहो औहोवा। हा31उ। वा23।
जा234नात।् अाणादपानती।। औहो औहोवा। होइ।(े-िः)। औहोऔह
ोवा। हा31उ।
वा23। वा234ात।् िहषोिदवम।।
् औहोऔह
ोवा। होइ।(े-िः)। औहोऔहोवा।
हा31उ। वा23। का234रात।् औहोऔहोवा। होइ।(े-िः)। औहो औहोवा। हा31उ।।
वा23। भू234ती। औहोऔह
ोवा। होइ।(े-िः)। औहोऔहोवा। हा31उ। वाख़।
अाजीोितराजीत।् औहोऔहोवा। होइ।(े-िः)। औहोऔहोवा। हा31उ। वा23।। एग़3।
सवाामा नशीमही2345।। ◌दी-121। प-60। मा-49।। 6 (ङो) 275।।
166-1. सापराािन ीिण।। जापितगायी सूयः।।
हाउहाउहाउवा। ई ग़। ाजाओवा।(िः)। आयौपृि रमीदहै ी।। हाउहाउहाउवा। ईडा ग़।
ी।। हाउहाउहाउवा। सा ग़म।् ाजाओवा।(िः)।
ाजाओवा।(िः)। असदातरं परु ाऐह
िपतरंचया ऐही।। हाउहाउहाउवा। दीयौ।। ◌दी-48। प-20। मा-26।। 7 (णू)
276।।
167-1. हाउहाउहाउवा। भूत ग़म।् ाजाओव
ा।(िः)। अरितरोचनाऐही।।
हाउहाउहाउवा। पृिथवी। ाजाओवा।(िः)। अाणादपानताऐही।। हाउ हाउहाउवा। साह ग़।
ाजाओवा।(िः)। िहषोिदवामहै ी।। हाउहाउहाउवा। तेज।। ◌दी-51। प-20। मा-
26।। 8 (ङू) 277।।
168-1. हाउहाउहाउवा। आप ग़। ाजाओवा।(िः)। िंशामिवराजताऐही।।
हाउहाउहाउवा। ऊषा ग़। ाजाओवा।(िः)। वातायधीयताऐही।। हाउहाउहाउवा। दीश ग़।
ाजाओवा।(िः)। ितवोरहभु ाऐह ी।। हाउहाउहाउवा। ोित।।
◌दी-51। प-20। मा-27।। 9 (ङे )
278।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 457
सप घमरोचनिम वा।। घम(सप)नु ुय
ू ः।।
उ
ँ ोकानरोचयः। होइ।। इमाँोकानरोचयः। होइ।। ू
जाभत मरोचयः। होइ।।
ू मरोचयः। हो2ग़हा234औहोवा।। घोती 2345।।
िवंभत
◌दी-16। प-9। मा-9।। 10 (घो)
279।।
169-71-1. षडैाः।। पिरधय ऋतूनां थमं। इो गायी सूयः।।
्
हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। िददीिहिवतृथु । उात 3वाइदा1साख़म।।
देववं हि3काइता1वाख़।। शेिवाय3 ्
सूरा1याख़म।। ीः।।
अपेताय3वोया1थाख़। न ायि3 याू1भाख़इः।। सूरायिव3चा ा1साख़इ।।
ीः।। अ3 काइता1वाख़।। िवरमयोज3नाआ1नूख़।। ाजोअ3योया
1था23। हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। ाजा3ओ5वा656।। ई2345।।
◌दी-40। प-19। मा-25।। 11 ()ु
280।।
अथ ततीयः खडः
169-71-2.
्
ु ाओवा।(िः)। िददीिहिवतृथु । उात 3वाइदा1साख़म।।
हाउहाउहाउ। श
देववं हि3काइता1वाख़।। शेिवाय3सूरा ्
1याख़म।। ीः।।
अपेताय3वोया1थाख़। न ायि3याू1 भाख़इः।। सूरायिव3चा ा1साख़इ।।
ीः।। अ3काइता1 वाख़।। िवरमयोज3नाआ1नूख़।।
ु ाओवा।(िः)। श
ाजोअ3योया1था23। हाउहाउहाउ। श ु ा3ओ5वा656।।
ई2345।।
◌दी-34। प-19। मा-25।। 12 ()ु
281।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 458
172-74-3. हाउहाउहाउ। भूताओवा।(िः)। िददीिहिवतृथु । तरिणिव3
् ीः।।
दाशा1ताख़।। ोितृ दिस3सूरा1याख़।। िवमाभािस3रोचा1 नाख़म।।
देवा3नाा1इशाख़।। द िे ष3मानू 1 ्
षाख़न।।
ु
िवस3वा 1शाख़इ।। ीः।। येनापावक3चा ा1साख़।।
भरु यंज3नाआ1नूख़।। ंवण3पाया1सा23इ। हाउहाउहाउ। भूताओवाऱ।(िः)।
भूता3ओ5वा656।। ई2345।।
◌दी-37। प-19। मा-21।। 13 () 282।।
172-74-4. हाउहाउहाउ। तेजाओवा।(िः)। िददीिहिवतृथु । तरिणिव
् ीः।।
3दाशा1ताख़।। ोितृ दिस3सूरा1याख़।। िवमाभािस3 रोचा1नाख़म।।
देवा3नाा1इशाख़।। द िे ष3 मान ्
ू 1षाख़न।।
ु
िवस3वा 1शाख़इ।। ीः।। येनापावक3 चा ा1साख़।।
भरु यंज3नाआ1नूख़।। ंवण3पाया1 सा23इ। हाउहाउहाउ। तेजाओवा।(िः)।
तेजा3ओ5वा656।। ई2345।।
◌दी-37। प-19। मा-21।। 14 (ा) 283।।
175-77-5. हाउहाउहाउ। साओवा।(िः)। िददीिहिवतृथु । उामिे षर
3जापा1थूख़।। अहािममानो3आू1भाख़इः।। पयंजािन3 सूरा1याख़।। ीः।।
ु स3शू
अय ू 1वाख़।। सूरोरथ3 नाा1याख़।। तािभयाित3यूा1इभीख़।।
ीः।। साहिर3 तोरा1थाख़इ।। वहिदेव3सूरा1याख़।। शोिचे शिं व3चा ा1
णा23। हाउहाउहाउ। साओवा।(िः)। सा3ओ5वा656।। ई2345।।
◌दी-36। प-19। मा-21।। 15 () 284।।
175-77-6. हाउहाउहाउ। ऋताओवा।(िः)। िददीिहिवतृथु । उामिे षर
3जापा1थूख़।। अहािममानो3आू1भाख़इः।। पयंजािन3 सूरा1याख़।। ीः।।
ु स3शू
अय ू 1वाख़।। सूरोरथ3नाा 1याख़।। तािभयाित3यूा1इभीख़।।
ीः।। साहिर3 तोरा1थाख़इ।। वहिदेव3सूरा1याख़।। शोिचे शिं व3चा ा1
णा23। हाउहाउहाउ। ऋताओवा।(िः)। ऋता3ओ5वा656।। ई2345।।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 459
◌दी-36। प-19। मा-21।। 16 ( ) 285।।
1. वागािदिपंसाम (वाङूमनः)।। ऋतवोनु ू ः।।
ु य
्
वाक।मना णाणोपानोान ु ोशमवम ्
भिू तिता।आिदिपम।(िः)।
्
आयु िपम।(िः)।। ◌दी-15। प-8। मा-7।। 17 (बे) 286।।
ु
च साम।। िमावणौ गायी सूयः।।
ु
अदवषे 3रो चा1साख़इ।(िः)। अरित3रोचा1नाख़।। अ
् अदवषे ु 3रोचा1साख़इ।(िः)।
ाणाद3पाना1ताख़इ।। िह3षोदा1इवाख़म।।
ु
अदवषे 3रो 23। चा2ग़। सा234। औहोवा।। एग़3। देवािदवाोती2345।।
◌दी-20। प-14। मा-9।। 18 (भो) 287।।
ू ः।।
178-1. ोसाम।। उं िु गायी िचंसय
्
हाउहाउहाउ। ाजााज।(िः)। आयरू ायु ।(िः)। उंजा।(िः)। तवदे सम।(िः)।
ु
िचवे ानामदगादय़ ्
नी23का3म।। हाउहाउहाउ। ाजााज।(िः)। आयरू ायु ।(िः)।
ु
देववं हा।(िः)। च िमवणाय़ आ23ा3इः।। हाउहाउहाउ। ाजााज।(िः)।
आयरू ायु ।(िः)। ितकेतवः।(िः)। ्
आाावापिृ थवीआय़री23 ा3म।। हाउहाउहाउ।
ाजााज।(िः)। आयरू ायु ।(िः)। शिे वा।(िः)। सूयआाजगत ाय़षु ा23ा3।
हाउहाउहाउ। ाजााज।(िः)। आयरू ायु ।(िः)। यसय ्
ू म।(िः)। यसू 23िरयाउ। वा3।।
एग़3। देवािदवाोती 2345।। ◌दी-113। प-60। मा-47।। 19
(णे) 288।।
179-1. इ िशराम।। इो िु गायी सूयः।।
हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। उंजा।(िः)। हाउहाउहाउवा। आिच।
इरोनमे िधताहय़वा23ा3इ।। हाउहाउहाउ। ाजाओवा। (िः)। ्
तवदे सम।(िः)।
हाउहाउहाउवा। शोिच। हाउहाउहाउ। ाजाओवा। (िः)। देववं हा।(िः)। हाउहाउहाउवा।
ताप। यायायनु जताइिधय़या 23ा3।। हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। ितकेतवः।(िः)।
हाउहाउ हाउवा। हार। हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। शिे वा।(िः)। हाउहाउ हाउवा।
साह। शूरोनषृ ातावसाय़का23मा3इ।। हाउहाउहाउ। ाजा ओवा।(िः)। यसय ्
ू म।(िः)।
यज ुवदीय तिै रीय संिहता पदपाठः अथारयकगाने शिु यपव Page 460
हाउहाउहाउवा। नार। हाउहाउहाउ। ाजा ओवा।(िः)। शिे वा।(िः)। हाउहाउहाउवा।
भाख़। आगोमितजे भजातय़वु ा23ा3। हाउहाउहाउ। ाजाओवा।(िः)। यसय ्
ू म।(िः)।
हाउहाउहाउवा3।। ई2345।। ◌दी-164। प-76। मा-96।। 20 (ू) 289।।
1. आिदाा।। आिदोनु बु ािदाा।।
ु यािम। होइ। (े-िः)। अहोराायिरािण।
उयािम। होइ।(े-िः)।। आिदं ा ँ यम
होइ।(े-िः)। ौनहाउ।(िः)। ता मसावािद ईयते हाउ।(िः)। तियमीयमान ईयामहे
हाउ।(िः)।। ईयामहे हाउ।(िः)।। ईयामहे3। हाउवा।। िये धामिय र।े (िः)। िये
े 2345।।
धामिय र ◌दी-65। प-34। मा-27।। 21 (भे) 290।।
।। इित षपाठकः।। (शिु यपविण 40 सामािन)
अथ महानाीपव
महानाः।। िसमाः इो िवरािडः इः शरीः।।
एख़। िवदामघविदा।। गातम ु
ु नशिसषः। दाइशा31उवा23। ई34डा।। एख़।
ु
िश ाशचीनाताइ।। पूवणाख़। वसा31 उवा23। ई34डा। आिभमभाख़इ।
ििभरा31उवा23। ई34डा। ाशू2। हा31उवा23। ई34डा। ा।
ु ायनाख़इषाइ। इडा।। ईा।।
चेतनचेतया।। ईा।। ु ायनाख़इषाइ। अथा।। ईा।।
ु यनाख़इषाइ। इडा। एवािहशोरायवे ाजायवा1ी3वा। शिव विा3। जासाइ।।
ा
मिहविा23हो।। जासा31उवा23।। इट ्(ि)इडा2345।। आया।।
िहिपबमा"ख़"ु वा।। इडा2345।।
◌दी-22। प-36। मा-20।। 1 (चौ) 1।।
् भवु ोवाजानाितवशाख़। अनआ
ु िरयाम।।
े वी
2. एख़। िवदारायस ु 31 उवा23।
ईग़34डा।। एख़। मिहविृसाइ। यशिवशूरा2। णा31उवा23। ई34डा।।
योमिहोमघो2। ना31उवा23। ई 34डा।। अशनु शोचा2इः। हा31उवा23।
ई34डा। चाइ। िको अिभनोनया।। ईो।। िवदेतमूख़हु ाइ। इडा।। ईो।। िवदेतमूख़
ु इ। अथा।। ईो। िवदेतमूख़हु ाइ। इडा। ईशिे हशमूतये हवा1माग़3हाइ।
हा
जेतारमपरा3। ्
जाइताम।। सनषदता23होइ।। ाइषा31उवा23।।
आरयकगाने पाठारम ्
बृहाम सातौवाजा।। सातौवाजा।।
बृहाम सूख़अवा234।। सूख़आवा234।।
हाउिदिव ए। िदवी2345।। ए। िदवी2345।।
अभीनव िविवहोख़इिविव।। िविवहोख़िविव।।
् िकट ् इित ादशवारम।।
इरो िकट ् इित िवारम।। ्
इंधनसातये इडा।। इडा2345।।
छाो यम करणम (् ाणम)्