LOGIKA PRAWNICZA - ĆWICZENIA 18.12.2023r.

definicje nominale(zewnątrzjęzykowa) - odnosi się do tej drugiej funkcji, dotyczy języka w której
zostają użyte definiowane wyrazy, nie odnoszą się do przedmiotu/desygnatu, tylko do samej cechy
wyrażenia,desygnatu, gdzie tą cechą jest po prostu jej znaczenie

definicje realne(wewnątrzjęzykowa) - odnosi się do tej pierwszej funkcji

kamerdyner - w definicji realnej - lokaj.....

definicje sprawozdawcze(analityczne) - będą przedstawiały znaczenie wyrazów/wyrażeń, które już są

obecnie używane w języku lub znaczenia, które dane wyrazy/wyrażenia miały w przeszłości

definicje projektujące - są skierowane na przyszłość, twórca definicji ją projektuje, potem postuluje

żeby dana definicja była wprowadzona, wyrażenie jest dopiero wprowadzane, przyszłości nie
możemy odnieść do rzeczywistości, bo jeszcze nie nastąpiła, nie możemy określić jej wartości
logicznej, nie jest zdaniem w sensie logicznym

implementacja definicji -

definicje projektujące:

-konstrukcyjna - dotyczy nowych słów lub nowego znaczenia słów, nie nawiązuje w żadnym stopniu
do starego znaczenia, np.(hipotetycznie) dziecko jako osoba, która ukończyła 60 rok życia

-regulująca- ustala wyraźne znaczenie wyrazu, np. wyraz hałas, ustala konkretne znaczenie

-równościowe - są zbudowane w specyficzny sposób: definiendum (wyrażenie, które będziemy

definiować), zwrot łączący (najczęściej postać spójnika), definiens (wyrażenie definiujące), mogą
występować w formie definicji klasycznej(ma określoną budowę-składa się z rodzaju(genus) i z
różnicy gatunkowej(differentia specifica), definiendum-zakres węższy,np. pełnoletni, definiens-
zakres szerszy, np. człowiek, różnica gatunkowa - ukończenie 18 roku życia, A to jest B, mająca cechę
C; definicja zakresowa(nieklasyczna/definicja przez wyliczenie)-wskazuje zakresy poszczególnych
nazw, suma tych zakresów będzie taka sama jak ta z wyrażeniem definiowanym, A to jest B lub C lub
D, wymienia się kolejne nazwy które będą się wpasowywały w zakres definiowanego wyrazu

np. żołnierz jest to osoba pełniąca czynną służbę wojskową, żołnierz-definiendum; jest to.. - zwrot
łączący; osoba pełniąca czynną służbę wojskową - definiens

różne stylizacje(wysłowienia):

-słownikowa - definiendum i definiens występują w supozycji materialnej, są wyrażeniami

cudzysłowowymi, znaczy tyle, co.., znaczy tyle jak..

-semantyczna - tylko definiendum występuje w cudzysłowie i jest w supozycji materialnej;

denotuje..., oznacza...
-przedmiotowa - np. ww. definicja żołnierza, nie odnosi się bezpośrednio do przedmiotu, tylko do
znaczenia słowa/wyrażenia/wyrazu, kryterium zróżnicowania: intencja wypowiedzi-jeśli
zdefiniowanie przedmiotu-realna, uzsykanie odpowiedzi na temat znaczenia wyrażenia, a nie
charakterystyki przedmiotu-nominalna

-definicje nierównościowe-definicja negatywna, nie mają zwrotu łączącego, czyli np. oznacza,
denotuje, jest to..., definicje przez postulaty(umieszcza definiowany wyraz w kilku wzorcowych
zdaniach, na podstawie tych zdań będziemy rozumieć znaczenie wyrazu; jeśli nie wymienimy
wszytskich definicji, to mamy doczynienia z definicją cząstkową, indukcyjne(wyróżnia się dwie
wyraźnie odziedzilone części-wraunek wyjściowy, warunek indukcyjny-wskazuje bezpośrednio
pozostałe elementy tego zakresu poprzez podanie zależności, cząstkowe(niepełne)-są definicjami
niepełnymi, nie wyjaśniają w całości danego wyrażenia, tylko w części, np. w szczególności,
szczególnie, specyficznym rodzajem definicji cząstkowej jest para zdań warunkowych, np. definicja
człowieka inteligentego

definicja kontekstowa - wynajmującym rzecz x najemcy y(definiendum wielowyrazowe) jest osoba

zobowiązująca się...

2. błedy w definiowaniu:

wszystkie błędy odnoszą się tylko do definicji sprawozdawczych!!!

-błędne koło w definiowaniu:błędne koło bezpośrednie(tłumaczenie tego samego przez to samo,

określanie definiowanego wyrazu przez odowołanie do tego samego wyrazu)-ider per idem, np. do
tłumaczenia terminu współpraca używamy wyrazu współpraca, w definiensie używamy wyrazu,
który występuje w definiendum, aby temu zapobiec trzeba użyć np. słowa kooperacja i
pośrednie(jedno wyrażenie definiujemy za pomocą drugiego wyrażenia, drugie wyrażenie
definiujemy za pomocą kolejnego, a to ostatnie definiujemy za pomocą wyrażenia pierwotnego) np.
difinicja radełka

-tłumaczenie nieznanego przez nieznane, ignotum per ignotum, np. definicja słowa
komplementariusz poprzez użycie słowa komendytariusz, umieszczenie w definiedum słowa, które
tak samo jak definiens nie jest nam znane, jest relatywne

-błąd nieadekwatności definicji(zakres difinienda i zakres definiensu są nieadekwatne) pozostają w

stosunku podrzędności lub nadrzędności, krzyżowania się lub wykluczania(błąd przesunięcia
kategorialnego)

zakres definiedum nie jest zamienne z zakresem definiensa, np. kiedy zakres definienda jest
nadrzędny(szerszy) w stosunku do definiensa, np. człowiek to ssak posiadający cztery kończyny, jeśli
zakres definiensa jest węższy od definiendum, to wtedy mamy doczynienia z podrzędnością. trójkąt
to figura, która ma trzy boki, z którego każdy ma tę samą długość; ssak to zwierze żyjące na lądzie;
krzyżowanie zakresów definiendum i definiensa, np. prawnik to osoba pracująca w Ministerstwie
Sprawiedliwości, lekarz to osoba inetresująca się medycyną; wykluczanie się zakresów, nietoperz to
prowadzący nocny tryb życia ptak..., sędzia to osoba karana, która ukończyła aplikację sędziowsk;
błąd przesunięcia kategorialnego definiendum i definiens należą do odmiennych kategorii
ontologicznych, jest to zawsze błąd wykluczania, nie każdy błąd wykluczania jest błędem krzyżowania
się zakresów/przesunięcia, np. miłość(uczucie/zjawisko) to dawanie kwiatów(czynność)