Professional Documents
Culture Documents
Financa Publike
Financa Publike
DETYRË KURSI
Qeveri e vogël apo qeveri efikase?
FINANCË PUBLIKE
Punoi:
Klodjana Rama
Sabjana Gjuci
Sulltënë Ferrunaj Pranoi:
Ergista Lamçe Dr. Elton GUBERAJ
TIRANË 2024
Përmbajtja:
1. Objektivat
2. Qeveria
3. Qeveri e vogël
3.1. Avantazhet dhe disavantazhet e një qeverie të vogël
3.2. Vende që kanë qeveri të vogël
3.3. Hong Kong-u
4. Qeveri efikase
4.1. Avantazhet dhe disavantazhet e një qeverie efikase
4.2. Vende që kanë qeveri efikase
4.3. Gjermania
5. Konkluzioni
1. Objektivat
1. Edukimi i publikut për qeverisjen e vogël dhe qeverisjen efikase.
2. Shpiegimi i tipareve dalluese të secilës prej qeverisjeve, avantazhet dhe disavantazhet e
tyre.
3. Analizimi i modeleve të qeverisjes globale për të identifikuar tiparet dalluese të secilës
qeverisje.
4. Paraqitje e shembujve konkret që demonstrojnë rezultate pozitive të politikave të
qeverisë.
5. Krahasimi midis të dyja modeleve të qeverisjeve për të arritur në konkluzione nëse është
më mirë një qeveri e vogël apo një qeveri efikase, ose nëse mund të behet një gershetim i
të dyjave për rezultate më të mira.
2. Qeveria
Një qeveri është një sistem ose organizatë që ka autoritetin të formulojë dhe zbatojë
ligjet, rregulloret dhe politikat brenda një territori të përcaktuar ose mbi një grup të
caktuar njerëzish. Funksionet kryesore të një qeverie përfshijnë mbajtjen e rendit, ofrimin
e shërbimeve publike, mbrojtjen e qytetarëve dhe menaxhimin e burimeve. Qeveritë
ekzistojnë në nivele të ndryshme, që nga autoritetet lokale dhe rajonale e deri te qeveritë
kombëtare.
Karakteristikat kryesore të një qeverie përfshijnë:
1. Autoriteti Legjislativ: Qeveritë zakonisht kanë fuqinë për të krijuar ligje dhe
rregullore. Ky autoritet është i ngarkuar me organe legjislative, të cilat mund të jenë
njëdhomëshe (një dhomë) ose dydhomëshe (dy dhoma), të tilla si një parlament ose
kongres.
3. Autoriteti Gjyqësor: Qeveritë krijojnë dhe mbajnë një sistem ligjor për të
interpretuar dhe zbatuar ligjet. Dega gjyqësore, e cila përfshin gjykatat dhe gjyqtarët,
është përgjegjëse për garantimin e drejtësisë, zgjidhjen e mosmarrëveshjeve dhe
mbajtjen e shtetit të së drejtës.
4. Shërbimet publike: Qeveritë ofrojnë një gamë të gjerë shërbimesh publike, duke
përfshirë arsimin, kujdesin shëndetësor. Këto shërbime synojnë të plotësojnë nevojat
e popullsisë dhe të kontribuojnë në mirëqenien e përgjithshme të shoqërisë.
5. Mbrojtja dhe siguria: Qeveritë janë përgjegjëse për mbrojtjen kombëtare dhe
garantimin e sigurisë dhe sigurisë së qytetarëve të tyre. Kjo përfshin mbajtjen e
forcave të armatosura, agjencive të zbatimit të ligjit dhe aftësive të reagimit ndaj
emergjencave.
3. Qeveri e vogël
Një qeveri e vogël i referohet një filozofie apo sistemi politik në të cilin roli dhe funksionet e
qeverisë janë të kufizuara, me fokus në reduktimin e ndërhyrjes së saj në ekonomi, jetë
individuale dhe çështje shoqërore. Ideja thelbësore është t'i mbajmë veprimtaritë qeveritare
në minimum dhe t'u lejojmë individëve dhe njësive private liri dhe autonomi më të madhe. Ja
disa karakteristika kyçe të një qeverie të vogël:
2. Liria Individuale: Përkrahësit e qeverisë së vogël theksojnë rëndësinë e lirisë dhe lirisë
individuale. Ata besojnë se individët duhet të kenë autonominë për të bërë zgjedhjet e
tyre pa ndërhyrje të tepruar të qeverisë.
5. Forcat e tregut: Një qeveri më e vogël mund të mbështetet më shumë në forcat e tregut
për të nxitur rritjen ekonomike dhe inovacionin. Mbështetësit besojnë se tregjet janë më
të pajisura për të shpërndarë burimet në mënyrë efikase.
4. Sfidat e infrastrukturës: Një qeveri më e vogël mund të luftojë për të financuar dhe
mirëmbajtur infrastrukturën thelbësore, si rrugët, urat dhe objektet publike. Kjo mund të
pengojë zhvillimin ekonomik dhe sigurinë publike.
1. Singapori: Singapori përmendet shpesh si shembull i një vendi me një qeveri të vogël.
Ajo ka taksa të ulëta, një mjedis pro-biznesit dhe një fokus në parimet e tregut të lirë.
2. Hong Kong: Megjithëse Hong Kongu është një rajon i veçantë administrativ i Kinës, ai
ka një shkallë të lartë autonomie dhe është i njohur për ndërhyrjen minimale të qeverisë,
taksat e ulëta dhe politikat e tregut të lirë.
3. Zvicra: Zvicra shpesh karakterizohet nga një sistem federal me një strukturë qeveritare të
decentralizuar. Ajo ka një traditë të fortë të demokracisë së drejtpërdrejtë dhe tenton të
ketë nivele më të ulëta të përfshirjes së qeverisë në çështjet ekonomike dhe sociale.
4. Zelanda e Re: Zelanda e Re është vlerësuar për reformat e saj ekonomike në vitet 1980
dhe 1990, të cilat përfshinin reduktimin e ndërhyrjes së qeverisë, privatizimin dhe fokusin
në politikat e orientuara nga tregu.
5. Australi: Australia është e njohur për një përzierje të politikave të tregut të lirë dhe
programeve të mirëqenies sociale. Ndërsa ka një qeveri relativisht të vogël në krahasim
me disa vende të tjera të zhvilluara, madhësia dhe roli i qeverisë mund të ndryshojnë në
shtete dhe territore.
Është e rëndësishme të pranohet se klasifikimi i një qeverie si "të vogël" është subjektiv dhe
politikat dhe praktikat e çdo vendi mund të ndryshojnë me kalimin e kohës. Për më tepër,
aspekte të ndryshme të madhësisë së qeverisë, të tilla si taksat, rregullimi dhe shpenzimet
sociale, kontribuojnë në perceptimin e përgjithshëm të madhësisë së një qeverie.
2. Taksa e ulët: Hong Kongu është i njohur për sistemin e tij të ulët dhe të thjeshtë të
taksave. Territori vendos taksa të ulëta si për individët ashtu edhe për bizneset, duke
synuar tërheqjen e investimeve dhe nxitjen e rritjes ekonomike. Qeveria mbështetet
shumë në të ardhurat nga shitja e tokës dhe burime të tjera jotatimore.
5. Sundimi i ligjit dhe të drejtat pronësore: Hong Kongu i kushton një theks të madh
sundimit të ligjit dhe mbrojtjes së të drejtave pronësore. Sistemi ligjor është krijuar për të
ofruar një mjedis të qëndrueshëm dhe të sigurt për bizneset dhe individët, ku qeveria luan
një rol të kufizuar në ndërhyrjen në të drejtat e pronësisë.
Është thelbësore të pranohet se klasifikimi i Hong Kongut si me një qeveri të vogël ka të bëjë
kryesisht me politikat e tij ekonomike dhe rolin e kufizuar të qeverisë në çështjet e tregut.
Megjithatë, në vitet e fundit, Hong Kongu ka përjetuar ndryshime politike dhe trazira sociale,
duke çuar në debate për shkallën e autonomisë dhe rolin e qeverisë në adresimin e çështjeve
të ndryshme shoqërore.
4. Qeveria efikase
Një qeveri efikase është ajo që përdor në mënyrë efektive dhe të arsyeshme burimet e saj për
të përmbushur funksionet e saj dhe për të ofruar shërbime për qytetarët e saj. Efikasiteti në
qeveri shpesh karakterizohet nga aftësia për të arritur rezultatet e dëshiruara me shpenzime
minimale, burokraci dhe kosto të panevojshme. Disa elementë kyç kontribuojnë në
efikasitetin e një qeverie:
1. Qeverisja efektive: Qeveritë efikase karakterizohen nga struktura të forta dhe efektive të
qeverisjes. Kjo përfshin proceset transparente të vendimmarrjes, linjat e qarta të
autoritetit dhe mekanizmat për llogaridhënie. Qeverisja e mirë ndihmon që politikat të
jenë të formuluara mirë, të zbatohen në mënyrë efektive dhe të përputhen me nevojat e
popullatës.
3. Burokracia e thjeshtuar: Një qeveri efikase synon të ketë një burokraci të efektshme
dhe të efektshme. Kjo përfshin reduktimin e shtresave të panevojshme të administrimit,
thjeshtimin e procedurave dhe minimizimin e burokracisë. Një burokraci e dobët dhe
efektive mund t'i përgjigjet më shpejt nevojave të qytetarëve.
7. Sundimi i ligjit: Një angazhim i fortë ndaj sundimit të ligjit është thelbësor për një
qeveri efikase. Një kuadër ligjor që është i drejtë, transparent dhe i aplikuar në mënyrë
konsistente ndihmon për të siguruar që veprimet e qeverisë janë të parashikueshme, të
përgjegjshme dhe në përputhje me normat e vendosura.
Efikasiteti në operacionet e qeverisë është një aspekt thelbësor që mund të ndikojë ndjeshëm
në jetën e qytetarëve, zhvillimin ekonomik dhe qeverisjen e përgjithshme. Ashtu si çdo qasje,
synimi për efikasitet vjen me një sërë avantazhesh dhe disavantazhesh që duhet të merren
parasysh me kujdes. Këtu, ne thellohemi në aspektet e ndryshme të një qeverie efikase.
3. Rritja ekonomike e rritur: Një qeveri efikase mund të krijojë një mjedis të favorshëm
për rritjen ekonomike. Rregulloret e thjeshta, qeverisja transparente dhe shërbimet
publike efektive mund të tërheqin investime, të nxisin sipërmarrjen dhe të kontribuojnë
në zhvillimin e përgjithshëm ekonomik.
4. Përmirësimi i besimit publik: Një qeveri që vepron në mënyrë efikase dhe transparente
ka të ngjarë të fitojë besimin e qytetarëve të saj. Kur njerëzit e kuptojnë se qeveria e tyre
është në gjendje të përmbushë premtimet e saj dhe të menaxhojë burimet në mënyrë
efektive, kjo mund të çojë në rritjen e besimit të publikut në aftësitë e qeverisë.
5. Përshtatshmëria ndaj Sfidave: Një qeveri efikase është e pajisur më mirë për t'iu
përshtatur rrethanave në ndryshim dhe për të adresuar sfidat e reja. Vendimmarrja e
shpejtë dhe reagimet e shkathëta i mundësojnë qeverisë të zbatojë politika efektive në
kohën e duhur.
1. Singapor: Singapori vlerësohet shpesh për qeverinë e saj efikase dhe pa korrupsion.
Qyteti-shtet është renditur vazhdimisht lart në indekse të ndryshme globale që matin
qeverisjen dhe lehtësinë e të bërit biznes.
3. Finlanda: Finlanda është e njohur për sektorin e saj publik që funksionon mirë, sistemin
arsimor me cilësi të lartë dhe nivelet e ulëta të korrupsionit. Ajo është renditur lart në
indekset globale që matin efikasitetin e qeverisë dhe shërbimet publike.
4. Suedia: Suedia njihet shpesh për administratën e saj publike efikase, programet e
mirëqenies sociale dhe nivelet e larta të transparencës. Ajo ka një shtet ligjor të vendosur
mirë dhe struktura efektive qeverisëse.
5. Norvegjia: Norvegjia vlerësohet për qeverisjen e saj efikase, nivelet e ulëta të
korrupsionit dhe përdorimin efektiv të të ardhurave nga burimet natyrore. Ai ka një fokus
të fortë në mirëqenien sociale dhe shërbimet publike.
6. Zvicra: Zvicra është e njohur për sistemin e saj federal të decentralizuar dhe
administratën publike efikase. Ajo ka një traditë të demokracisë së drejtpërdrejtë dhe
qeveria e saj shpesh konsiderohet efektive dhe e përgjegjshme.
8. Gjermania: Gjermania njihet për qeverisjen e saj efikase, ekonominë e fortë dhe
administratën publike efektive. Ajo ka një kuadër ligjor dhe rregullator të zhvilluar mirë.
9. Holanda: Holanda përmendet shpesh për sektorin e saj publik efikas, qeverisjen efektive
dhe nivelet e larta të transparencës. Ajo ka një shtet ligjor të vendosur mirë dhe një
mjedis konkurrues biznesi.
10. Japonia: Japonia njihet për qeverinë e saj efikase dhe të qëndrueshme, si dhe për një
burokraci që funksionon mirë. Ajo ka një sundim të fortë të ligjit dhe shërbime publike
efektive.
4.3. Gjermania
Gjermania shpesh perceptohet se ka një qeveri efikase për shkak të disa faktorëve të rrënjosur
në historinë e saj politike, ekonomike dhe kulturore. Ndërsa efikasiteti i çdo qeverie është një
aspekt kompleks dhe i shumëanshëm, disa elementë kyç kontribuojnë në reputacionin e
Gjermanisë për efikasitet:
1. Stabiliteti politik dhe ndërtimi i konsensusit: Gjermania ka përjetuar stabilitet politik
që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore. Sistemi politik, i karakterizuar nga një qeveri
koalicioni shumëpartiak, shpesh inkurajon ndërtimin e konsensusit. Ky stabilitet nxit
planifikimin afatgjatë dhe politikëbërjen e qëndrueshme, duke kontribuar në efikasitetin e
qeverisë.
2. Sundim i fortë i ligjit: Gjermania ka një sistem ligjor të fortë që mbështet sundimin e
ligjit. Kjo siguron një mjedis të parashikueshëm dhe transparent për bizneset dhe
qytetarët, duke kontribuar në stabilitetin ekonomik dhe qeverisje efektive.
4. Ekonomia sociale e tregut: Ekonomia sociale e tregut gjerman kombinon një qasje të
tregut të lirë me një rrjet të fortë sigurie sociale. Ky model inkurajon konkurrencën
ekonomike duke adresuar pabarazitë sociale, duke çuar në një zhvillim ekonomik të
balancuar dhe të qëndrueshëm.
5. Investimi në arsim dhe inovacion: Gjermania i kushton një theks të madh arsimit dhe
formimit profesional, duke prodhuar një fuqi punëtore të kualifikuar dhe të trajnuar mirë.
Angazhimi për kërkimin dhe zhvillimin nxit inovacionin, duke kontribuar në suksesin
ekonomik të vendit dhe efikasitetin e përgjithshëm.
6. Burokracia efektive: Burokracia gjermane është e njohur për efikasitetin dhe
efektivitetin e saj. Administrata publike karakterizohet shpesh nga profesionalizmi,
ekspertiza dhe angazhimi për të ofruar shërbime me cilësi të lartë për qytetarët dhe
bizneset.
Është e rëndësishme të theksohet se efikasiteti i një qeverie është një aspekt dinamik dhe në
zhvillim i ndikuar nga faktorë të ndryshëm. Për më tepër, perceptimet e publikut për efikasitetin
mund të ndryshojnë dhe mund të shfaqen sfida. Ndërsa Gjermania vlerësohet shpesh për
qeverinë e saj efikase, përpjekjet e vazhdueshme dhe përshtatshmëria janë vendimtare për
ruajtjen dhe rritjen e efikasitetit në qeverisje.
5. Konkluzione
Në përmbledhje, informacioni ofron njohuri mbi konceptet e qeverisë, qeverisë së vogël dhe
qeverisë efikase. Qeveritë, që kanë autoritet mbi territoret e përcaktuara, ndryshojnë në formë
dhe funksion, me përgjegjësi që përfshijnë legjislacionin, veprimet ekzekutive, mbikëqyrjen
gjyqësore, shërbimet publike, mbrojtjen dhe menaxhimin e burimeve. Debati mbi madhësinë
optimale të qeverisë, qoftë e vogël apo e madhe, pasqyron një ekuilibër të nuancuar midis lirive
individuale dhe mbështetjes shoqërore, ku secila qasje paraqet grupin e saj të avantazheve dhe të
metave të mundshme.
Për më tepër, nocioni i një qeverie efikase thekson qeverisjen me efektivitet të burimeve, duke
përfshirë aspekte si planifikimi strategjik, burokracia e thjeshtë, inovacioni teknologjik dhe
shërbimet publike të përgjegjshme. Përfitimet e një qeverie efikase variojnë nga ofrimi efektiv i
shërbimeve dhe kursimet e kostos deri te rritja ekonomike dhe rritja e besimit të publikut.
Megjithatë, sfida të tilla si neglizhimi i nevojave sociale, shqetësimet për sigurinë e punës dhe
fokusi i mundshëm afatshkurtër nxjerrin në pah kompleksitetin e arritjes dhe ruajtjes së
efikasitetit të qeverisë. Shembujt e vendeve si Singapori, Danimarka dhe Gjermania
demonstrojnë qasje të ndryshme ndaj qeverisjes, duke ilustruar natyrën dinamike të strukturave
qeveritare dhe ndikimin e tyre në shoqëritë globalisht.
Zgjedhja midis një qeverie të vogël dhe një qeverie efikase varet nga prioritetet dhe vlerat. Është
thelbësore të theksohet se efektiviteti dhe dëshirueshmëria e këtyre alternativave janë shumë të
debatuara dhe zbatimet e botës reale shpesh devijojnë nga idealet teorike. Përveç kësaj,
alternativa më e mirë mund të varet nga konteksti, kultura dhe vlerat specifike të një shoqërie të
caktuar. Sistemet politike dhe suksesi i tyre janë komplekse dhe shumëplanëshe dhe nuk ka
zgjidhje të njëmendtë.Mbrojtësit e një qeverie të vogël theksojnë lirinë individuale dhe
ndërhyrjen minimale, ndërsa ata që favorizojnë efikasitetin i japin përparësi përdorimit efektiv të
burimeve dhe qeverisjes së përgjegjshme. Qeveria ideale shpesh përfshin gjetjen e një ekuilibri
që i përshtatet nevojave dhe preferencave unike të një shoqërie, duke përfshirë elementë të
modeleve të vogla dhe efikase të qeverisjes.
Në fund të fundit, sukses apo dështim i një qeverie varet shumë nga menaxhimi dhe vendimet
konkrete të marra nga udhëheqësit, si dhe nga mënyra se si ata i përballojnë sfidat dhe
shfrytëzojnë avantazhet e një modeli të caktuar qeveritar. Çdo komb ka nevojat dhe kushtet e
veta, kështu që nuk ka një përgjigje unike për çështjen e efikasitetit të një qeverie të vogël apo të
madhe.