Onderzoeksverslag Sociale Inclusie SEM 1

SOCIALE UITSLUITING BIJ VERSLAVINGSPROBLEMATIEK
23-02-2023
Sociale agenda
Sociale inclusie
Lennart van Schravendijk
SW297
Sterre van de Velde 500871413
Mikki Richert 500880341
Orlando Koomen 500871044
Woorden aantal: 9113
INHOUDSOPGAVE
INLEIDING 4
1. THEMAVERKENNING 5
1.1 aanleiding 5
1.2 probleemstelling 5
1.3 Bondige herformulering van het vraagstuk 8
1.4 Doelstelling 8
1.5 Vraagstelling 9
2. ONDERZOEKSOPZET 10
2.1 Design 10
2.2 Populatie 10
2.3 Wijze van dataverzameling 10
2.4 Wijze van data-analyse 11
2.5 Kwaliteitseisen 11
3. RESULTATEN 13
3.1 Welke sociale uitsluitingen komen voor bij cliënten? 13
Zelfstigma 13
Stigmatisering 13
Gedrag 13
Multiproblematiek 14
3.2 Welke vorm van uitsluiting is problematisch? 15
Zelfuitsluiting 15
Uitsluiting van behandeling/Uitsluiting binnen behandeling 15
Stigmatisering 16
3.3 Wat is er nodig om deze uitsluitingen te voorkomen? 16
Normalisering 16
Zingeving 17
De houding van de professional 17
Verenigen 18
4. CONCLUSIE 19
5. DISCUSSIE 20
LITERATUURLIJST 22
Bijlagen 24
2
Toestemmingsformulier HS 24
Toestemmingsformulier NA 25
Toestemmingsformulier ET 26
Toestemmingsformulier HC 27
Toestemmingsformulier HE 28
Toestemmingsformulier EC 29
Codeboom 30
Interviews 32
Interview HC 32
Interview EH & CE 68
Interview JH 118
Interview WH 137
Interview NA 159
Interview HS 178
Interview ET 200
3
INLEIDING
Binnen de opleiding Social Work aan de HvA volgen wij het vak Sociale Agenda, met als kernthema
sociale inclusie. Het thema focust zich op verbetering van de participatiesamenleving en het
includeren van alle doelgroepen die zich mogelijk over het hoofd gezien voelen. Voor dit onderzoek
hebben wij ons gefocust op mensen met middelen verslavingsproblematiek en de manier waarop zij
uitsluiting ervaren. Dit is een thema wat ons allen erg interesseert, omdat wij om ons heen de
gevolgen hiervan zien. Ondanks dat we hier dus allemaal mee te maken hebben, zouden we daar niet
snel achter zijn gekomen als het niet voor dit onderzoek was geweest, omdat het een taboe is om hier
zomaar over te praten.
Hoofdstuk 1 is onderverdeeld in zes kopjes en richt zich op de themaverkenning volgens Kemper

(2020). In hoofdstuk 2 staat beschreven hoe wij onze informatie zullen vergaren en verwerken. In
hoofdstuk 3 beantwoorden wij onze deelvragen aan de hand van interviews met respondenten en
deze te vergelijken met het eerdere literatuuronderzoek. In hoofdstuk 4 wordt een samenvatting
gegeven van de resultaten en wordt een conclusie getrokken over onze hoofd- en deelvragen. Als
laatste zullen wij in het vijfde hoofdstuk ter discussie stellen hoe goed wij ons onderzoek hebben
verricht in onze eigen ogen en tegen welke problemen wij onderweg hebben ondervonden.
4
1. THEMAVERKENNING
1.1 aanleiding
Onze groep heeft als kernthema van het vak sociale agenda gekozen voor Sociale Inclusie. Wij
hebben samen gekeken naar welke groepen mensen in de samenleving worden uitgesloten. Ons
eerste onderwerp ging over de vrijheid binnen draagmoederschap. Dit leek een interessant en
vernieuwend onderwerp. Toch stond dit onderwerp achteraf gezien te ver van ons vandaan. Wij
raakten licht gepikeerd waar wij respondenten zouden kunnen vinden voor ons onderzoek. We kiezen
een onderwerp waarvan wij denken dat het voor ons interessanter is om onderzoek naar te doen. Wij
hebben alle drie dichtbij te maken gehad met verslaving in verschillende gradaties en situaties.
Hoewel dit onderwerp ontzettend breed is, verdiepen wij ons specifiek in de mensen met een
middelenverslaving. Dit onderzoek gaat dus over (sociale) uitsluiting van mensen met een
middelenverslaving. Wij zullen onze data verzamelen middels interviews (kwalitatief onderzoek) en
literair onderzoek (kwantitatief onderzoek). Dit maakt dat het een kwalitatief onderzoek wordt op basis
van empirische informatie.
Wij schrijven onder andere over de relatie tussen ervaringsdeskundigen, hulpverleners/behandelaars

en uitsluiting binnen de samenleving. In de lessen hebben wij vier verschillende onderwerpen
behandeld, de kenniswolk ‘Benadelende structuren en uitsluiting’ heeft ons geleid naar de podcast
Uitsluitingsmechanismen (2019). Hierin wordt onder andere gesproken over de exit- entry paradox.
Dit onderwerp sluit goed aan bij ons vraagstuk waarin verslaafden uitsluiting ondervinden. De lezer
kan in het begin van het onderzoeksrapport lezen over de probleemstelling op micro-, meso- en
macroniveau. Daarna volgt een bondige herformulering van het vraagstuk, vervolgens de doelstelling
en tot slot de hoofdvraag en deelvragen. Wij hebben onze kennis verbreed door semigestructureerde
interviews te houden, waarbij de antwoorden van de respondenten deels sturing gaven aan het
interview. Daarnaast hebben wij ook gebruik gemaakt van de interviewvorm storytelling, waarbij de
focus ligt op de belevenissen en ervaringen van onze respondenten.
Stigmatisering komt duidelijk naar boven en is een opening voor een gesprek. Hierdoor hebben wij
een beter beeld gekregen waar de personen in kwestie tegenaan lopen. De resultaten van onze
interviews hebben wij naast elkaar gelegd, geanalyseerd en vergeleken met onze bevindingen uit de
literatuur, om hier zo zorgvuldig mogelijk een conclusie uit te kunnen trekken.
1.2 probleemstelling
Het probleem dat wij onderzoeken is de (sociale) uitsluiting die mensen met verslavingsproblematiek
ervaren. Voor het begrip sociale uitsluiting hanteren wij de definitie van het CBS: “Onder sociale
uitsluiting wordt verstaan dat er sprake is van een achterstand op twee of meer van de volgende vier
terreinen: participatie, financieel/materieel, toegang tot sociale grondrechten en instituties, en
normatieve integratie.” (Schmeets, 2020).
Een voorbeeld is dat mensen die verslaafd blijven geen schuldhulp krijgen (Kruiter & Kellerman,
2019). Het gevolg hiervan is dat de doelgroep niet mee kan doen met de samenleving zoals het
verwacht wordt door de maatschappij, ofwel beperkt is in diens normatieve integratie. Volgens Kruiter
en Kellerman (2019) zijn er zo bijvoorbeeld veel mensen die op een woonvoorziening voor
verslaafden verblijven. Zij kunnen alleen niet verder met hun leven, omdat er geen woningen zijn die
zij kunnen betalen en moeten dan nog steeds op een plek wonen met andere verslaafden. De
persoon in kwestie wordt op deze manier buitengesloten van participatie in de samenleving.
Met het zicht op de grondrechten en instituties stelt artikel 20 van de grondwet: “1. De
bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.
2. De wet stelt regels omtrent de aanspraken op sociale zekerheid.” (Botman, 3:08, 2019).
Uit bovenstaande tekst valt te constateren dat de sociale grondrechten van mensen met
verslavingsproblematiek niet altijd worden bewaakt. Dit betekent dat op microniveau de individuen
5
uitsluiting ervaren binnen sociale kringen maar ook op hun grondwettelijke rechten. Op mesoniveau
zijn er woonvoorzieningen die vollopen omdat de cliënten niet door kunnen stromen naar een andere
woonplek. Dit betekent ook extra werkdruk voor de hulpverleners. Uit onze orienterende gesprekken
kwam naar boven dat hulpverleners moeite ervaren niet de zorg te kunnen bieden die zij graag
zouden willen bieden. Op macroniveau trekt de overheid zich steeds meer terug in de zorg en wilt
deze meer bij de burger neerleggen. Ook dit staat niet in lijn met grondwet artikel 20.
Jorritsma, et al. (2018) schrijven dat vaak verondersteld wordt dat mensen een zeker niveau van
mobiliteit nodig hebben om volwaardig deel te kunnen nemen aan de samenleving. De gedachte
hierachter is dat wie onvoldoende mobiliteit heeft, om welke reden dan ook, tegen meerdere
problemen in het dagelijks leven aan kan lopen. Echter gaat het niet om de mobiliteit op zichzelf. De
vraag die wij moeten stellen is: zijn de plaatsen die maatschappelijk belangrijk zijn wel voor iedereen
te bereiken? Denk hierbij aan het kunnen volgen van onderwijs, beleven van cultuur, het
onderhouden van een sociaal leven en het bereiken van hulpinstanties. Jorritsma, et al (2018) hebben
het hier over meerdere vormen van mobiliteit, zowel fysieke als sociale mobiliteit. Voor ons onderzoek
richten wij ons voornamelijk op de sociale mobiliteit. Wij vragen ons af welke benadelende structuren
en vormen van uitsluiting onze doelgroep ervaart.
Zoals hierboven al benoemd is, krijgen mensen met een verslavingsproblematiek geen
schuldhulpverlening (Kruiter & Kellerman, 2019). Dat was het eerste stukje informatie waar wij op
stuitten dat de maatschappelijk belangrijke plaatsen niet voor iedereen te bereiken zijn. Dit is
problematisch, omdat mensen als gevolg niet kunnen participeren. Daarnaast lijkt dit op de entry-exit
paradox van Kruiter en Kellerman (2019). “Entry-exit paradox: Het gedrag dat toegang geeft tot een
voorziening is hetzelfde gedrag waardoor mensen worden uitgesloten van deze voorziening” (Kruiter
& Kellerman, 2019, p.19). Verslavingszorg en schuldhulpverlening zijn niet dezelfde voorziening, dus
officieel is dit geen entry-exit paradox. Desalniettemin worden mensen uitgesloten van de ene
voorziening, omdat zij al gebruikmaken van de andere voorziening. Wat op zijn beurt opnieuw terug te
leiden valt naar de term uitsluiting van het CBS. Er zijn intituties die onbereikbaar zijn. Dat betekent
dat op mesoniveau problemen zijn die aangepakt dienen te worden, willen wij als maatschappij dat
iedereen kàn participeren.
Bij verslavingsproblematiek speelt stigmatisering een grote rol in de omvang en de instandhouding

van het probleem. Bij stigmatisering worden negatieve eigenschappen toegekend op basis van één
afwijkend kenmerk (Kemper, 2018). Dit is zelfs zo erg dat het zorgt voor discriminatie van de mensen
met een verslaving (Van Erp & Van der Meulen, 2017). In onze oriënterende gesprekken werd dit ook
bevestigd door de betrokkenen. Dit is een groot deel van het probleem en komt voort uit het feit dat
het een taboe is om verslaafd te zijn. Er wordt weinig over gesproken, mensen schamen zich en
durven er dan ook niet voor uit te komen. Zij ervaren zelfs discriminatie vanuit de samenleving, zowel
van naasten als van de overheid en zorginstellingen (Van Erp & Van der Meulen, 2017). Vaak zorgen
deze vooroordelen van anderen, die zich uit naar de doelgroep toe in hun houding en omgang met
hen, ervoor dat de doelgroep zelf ook gaat geloven in deze vooroordelen en zichzelf dus ook zo gaan
zien. Hieruit ontstaat het zelfstigma, wat zorgt voor nog meer schaamte waardoor de problemen vaak
juist verergeren (Van Erp & Van der Meulen, 2017).
Als wij het hebben over discriminatie dan gaat het om afwijzing en negatief gedrag dat bijvoorbeeld
vernederend, kwetsend of schrijnend is. Daarnaast gaat het ook om geanticipeerde discriminatie,
waarbij dit gedrag of de afwijzing verwacht wordt (door de gediscrimineerde) en dit iemand kan
tegenhouden om bepaalde dingen, zoals hulp zoeken of solliciteren, te doen (Van Boekel, 2015). Dit
geldt ook voor mensen die al in behandeling zijn of bezig zijn met herstel. Dit stigma zorgt ervoor dat
mensen een lager zelfbeeld krijgen, vaker depressies en angststoornissen krijgen en slechter slapen
(Birtel et al., 2017). Sociale steun door naasten en de samenleving zouden het omgekeerde effect
kunnen hebben, stelt Birtel et al. (2017). Op microniveau is het belang van iemand die hulp wil en
zoekt, dat naasten open staan voor de persoon. Als zij laten merken geen vertrouwen te hebben in
het proces van de doelgroep, belemmeren zij dus de groei. Let wel, dat dit geen makkelijke taak is.
Mensen met een verslavingsproblematiek putten hun systeem vaak uit voordat zij merken of willen
6
toegeven hulp nodig te hebben. Verder ervaart de doelgroep ook discriminatie vanuit de overheid en
zorginstelling. Dit betekent dat de discriminatie ook een probleem is op macro- en mesoniveau.
In de samenleving is onbegrepen en storend gedrag vaak een reden om mensen buiten te sluiten,
zelfs als dit een gevolg is van het niet goed functioneren van de samenleving zelf.
De samenleving heeft de neiging om de schuld te leggen bij het individu en het is aan het individu om
het tegendeel te bewijzen. De sociale oorzaken van de problematiek worden zo dus ontkend, dit heet
victim blaming (Hendrix, 2018). Mensen met een middelenverslaving krijgen hier ook veel mee te
maken, doordat het de samenleving ontbreekt aan kennis. Zij zien alleen een persoon die
onaangepast of ander gedrag vertoont dan wat als normaal wordt gezien.
In de podcast van Kruiter en Kellerman (2019) over uitsluitingsmechanisme wordt onder andere
gesproken over decentralisatie van de zorg op macroniveau. Dit houdt in dat overheidstaken en
budgetteringen verschoven worden naar de gemeenten. Al is deze maatregel waarschijnlijk opgesteld
met de beste bedoelingen, in de praktijk ontstaan er toch meer problemen dan voorzien. Per
gemeente wordt er één budget voor taken binnen het sociale domein gegeven, zodat voor iedere
aanvraag binnen dit domein hetzelfde aanspreekpunt kan worden gebruikt. Zo worden de uitgaven en
verantwoording van het budget ook overzichtelijker voor de gemeenten (Ministerie van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties, 2019). Aan de ene kant is het op deze manier overzichtelijker voor beide
partijen, maar aan de andere kant lost geen problemen op, zij worden slechts verschoven van macro-
naar mesoniveau. Per gemeente wordt er nu een ander budget opgesteld wat vaak lager uitvalt dan
voorheen. Hierdoor komt de focus te liggen op de verantwoordelijkheid van de samenleving. Echter is
de samenleving niet gebouwd om per individu tijd vrij te maken voor hulpverlening. Naast dat dit veel
tijd, moeite en aandacht kost is er ook kennis en begrip voor nodig om iemand met een
middelenverslaving effectief te kunnen helpen en ontbreekt dit bij een groot deel van de samenleving.
De maatschappij wordt steeds individualistischer, eigen problemen zijn belangrijker, mensen hebben
weinig tijd en vooral in de grote steden is omkijken naar de buurman of buurvrouw niet meer zo
gebruikelijk als vroeger. Het probleem wordt van macro- naar meso- naar microniveau verschoven,
echter wordt er niet genoeg geld en tijd ingestoken om dit daadwerkelijk te verwezenlijken.
Mensen krijgen in Nederland over het algemeen geen hulp als ze hier niet zelf om vragen, wat dus
lang kan duren gezien het stigma en de discriminatie. Dit is zelfs zo erg dat in Nederland in 2010
minder dan één derde van de mensen die last heeft van middelenmisbruik maar op zoek gaat naar
hulp (Van Boekel et al., 2014). Op deze wijze wordt het probleem groter voordat het mis gaat of er
uiteindelijk toch hulp gezocht wordt. Tevens wordt door het stigma onder andere de kwaliteit van
leven en welbevinden en schuld en/of schaamte hierdoor negatief beïnvloed (Van Erp & Van der
Meulen, 2017).
Ook op mesoniveau speelt stigmatisering een rol in het probleem, zo ervaren rond de 20% van de
mensen met een verslaving discriminatie door bijvoorbeeld de huisarts, de overheid en zelfs GGZ-
instellingen (Van Erp & Van der Meulen, 2017).
Op macroniveau wordt stigmatisering in de hand gewerkt door de media. In onderzoek van McGinty
et al. komt naar voren dat het beeld wat gecreëerd wordt van mensen met een middelenverslaving in
films en andere media een grote rol spelen bij het stigma in de samenleving en zou dus evengoed
een rol kunnen spelen bij destigmatisering (2019). Zo kwam dit ook naar voren uit een van onze
gesprekken en u bent er zelf vast ook bekend mee. Films en series over soort gelijke onderwerpen
gaan vaak over extreem enstige gevallen. In de filmwereld bestaat de discussie tussen
verantwoordelijkheid van het publiek en verantwoordelijkheid van de maker. Dit betreft wie de
verantwoordelijkheid heeft om dingen zo dicht mogelijk bij de waarheid te houden of om niet alles
klakkeloos als waarheid te ervaren. De discussie is nu niet relevant. Wat wel relevant is, is dat de
mens vaak geneigd is dingen die zij gezien hebben, dan wel bewust dan wel onbewust, als waarheid
7
overnemen. Het weergeven van minder heftige casussen en meer herkeningspunten met de ‘gewone’
mens binnen de media, zou er dus bij kunnen dragen aan een minder stigmatiserend beeld.
Dit is een probleem, omdat niet kunnen participeren kan zorgen voor het aantasten van iemands
bestaanszekerheid. Als mensen langdurig zorgen hebben over hun bestaan verliezen zij langzaam
hun menselijke waardigheid. Problemen die iemands bestaanszekerheid aantasten zijn bijvoorbeeld
dakloosheid, niet financieel stabiel zijn en hongerlijden. Maar ook gebrek aan fysieke veiligheid, geen
goede gezondheid of geen mogelijke toegang tot werk of scholing (Botman, 2019). Te concluderen is
dat een gebrek aan bestaanszekerheid invloed heeft op de mentale gezondheid van een persoon.
Daarnaast stelt artikel 20 van de grondwet: “1. De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van
welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.
2. De wet stelt regels omtrent de aanspraken op sociale zekerheid.” (Botman, 3:08, 2019).
Als personen uit onze bevolking sociale uitsluiting meemaken, geen sociale zekerheid hebben en een
aangetaste bestaanszekerheid, valt er te zeggen dat de Nederlandse overheid nalatig is. Als de
overheid niet uitvoert waarvoor zij dient en wetten zijn opgesteld, is dat een probleem.
Wij focussen ons op de verslavingsproblematiek binnen Nederland. Awater en Koopman (2017)

schrijven in ‘De Groene Amsterdammer’ over de landelijke beddenafbouw. De beddenafbouw is
beleidsjargon voor het schrappen van locaties om te verblijven, behandeltrajecten en het aantal
opnameplekken in psychiatrische klinieken en instellingen voor verslavingszorg. Dit is een voorbeeld
van landelijke uitsluiting binnen de verslavingszorg. De afbouw vindt plaats sinds de jaren ‘80 van de
vorige eeuw.
Het is een probleem wanneer de verslaving zorgt voor uitsluiting binnen de samenleving en de
maatschappij. De betrokkenen in ons onderzoek zijn hulpverleners die werken met deze doelgroep,
ervaringsdeskundigen en naasten van mensen met een middelenverslaving. Wij vinden dat de gehele
samenleving betrokken is bij het probleem omdat er 1.677.363 Nederlanders zijn die een verslaving
hebben aan de legale middelen alcohol, tabak en slaap- en kalmeringsmiddelen (Jellinek, 2021).
Alcoholverslaving is een probleem sinds men zich kan heugen, drugsverslaving daarentegen is in de
afgelopen twintig jaar flink gestegen.
1.3 Bondige herformulering van het vraagstuk

Op macroniveau stelt de overheid te weinig geld vrij voor passende en langdurige hulp. Daarop volgt
structureel te weinig samenwerking tussen verschillende behandelaars, klinieken en
ervaringsdeskundigen, dit kan leiden tot uitsluitingsmechanisme zoals het exit-entry paradox.
Hierdoor komt er te veel verantwoordelijkheid neer op de burger zelf.
Op mesoniveau zitten behandelaars vast in het systeem en volgen protocollen die regelmatig niet
genoeg aansluiten op de behoefte van de cliënt. Daarnaast is er sprake van beddenafbouw, wat een
strengere selectie tot gevolg heeft en er zodoende geen passende behandeling is voor iedereen. Er is
ook onder (zorg)professionals sprake van stigmatisering en discriminatie, waardoor het zoeken naar
hulp lang uit kan blijven.
Op microniveau wordt de doelgroep niet genoeg op maat behandeld waarvan uitsluiting tot gevolg,
hierdoor wordt de bestaanszekerheid en dus ook de menselijke waardigheid van de cliënt aangetast.
Daarnaast is het een doelgroep waar een extreem stigma op ligt. Dit zorgt voor zelfstigma en een
lager zelfbeeld dan zij mogelijk van zichzelf hadden.
1.4 Doelstelling
De doelstelling van ons onderzoek is het verbreken van de taboe en stigmatisering rondom
middelenverslaving door hierover kennis te verspreiden. Wij willen de vorm en inhoud vooral
8
afstemmen op de behoeften en beleving van de mensen met verslavingsproblematiek, omdat zij
degenen zijn die de sociale uitsluiting ervaren. Door met hen, betrokken hulpverleners en naasten in
gesprek te gaan willen wij erachter komen wat er misgaat en wat het beste en meest realistische
middel is wat wij kunnen inzetten om de situatie van sociale uitsluiting voor hen te verbeteren.
Zoals eerder gezegd is het stigma dat heerst op mensen met een middelenverslaving groot en het
taboe om hierover te praten eveneens. Dit leidt zelfs tot discriminatie en zorgt ervoor dat het zoeken
naar hulp vaak lang uitblijft. Hierdoor voelen mensen zich vaak zeer alleen, hebben een lager
zelfbeeld en moeite met bijvoorbeeld het vinden van een huis, zelfs na het herstel (Van Boekel,
2015).
Het lijkt ons dus belangrijk hier iets aan te doen, zodat het probleem bespreekbaar wordt, het kan
immers iedereen overkomen. Zoals eerder gezegd, is de vorm en inhoud afhankelijk van de
ervaringen van de personen in kwestie. Door het taboe te doorbreken, of hier in ieder geval een
bijdrage aan te leveren, hopen wij dat mensen met een middelenverslaving minder sociale uitsluiting
in de samenleving ervaren. Eveneens is de vorm en inhoud afhankelijk van de doelgroep, voor
volwassenen en kinderen of jongeren is niet dezelfde vorm en inhoud relevant en/of effectief.
Zodoende moeten we op zoek naar een passende vorm bij iedere doelgroep om de effectiviteit te
maximaliseren. Zo zouden we voor volwassenen het best samen kunnen werken met
ervaringsdeskundigen, omdat dit op deze groep vaak het meest impact maakt. Voor adolescenten
zou dit mogelijkerwijs ook kunnen, met een aanvullend educatief programma of aan de hand van een
tijdschrift. Mocht dit niet realistisch blijken dan zullen wij ons focussen op één doelgroep om mee aan
de slag te gaan. Voor het eindproduct is het in elk geval erg belangrijk dat wij als doel hebben om
meer kennis en begrip te creëren omtrent middelenverslaving in de samenleving. Door dit in
samenwerking met de doelgroep te doen, hopen wij een optimaal resultaat te kunnen behalen, gezien
wij zo het beste inzicht krijgen in wat er mist en wat de grootste misvattingen zijn in de huidige
samenleving.
Door het verspreiden van meer kennis over wat verslaving precies inhoudt en is, willen wij meer
bewustzijn, acceptatie en begrip creëren voor de mensen met een middelenverslaving. Deze
aspecten zijn zeer belangrijk voor de destigmatisering in de samenleving en dragen op zijn beurt weer
bij aan het tegengaan van uitsluiting in de maatschappij van deze doelgroep.
1.5 Vraagstelling
De hoofdvraag is: Hoe ervaren mensen met een verslavingsproblematiek sociale uitsluiting?
Door erachter te komen hoe mensen met een verslavingsproblematiek uitsluiting ervaren, vragen wij
ons in de eerste deelvraag af welke uitsluiting cliënten meemaken.
1. Welke sociale uitsluitingen komen voor bij cliënten?
Nadat wij hebben onderzocht welke uitsluitingen er zijn, vragen wij ons af wanneer uitsluiting als
probleem wordt gezien/ervaren.
2. Wanneer is sociale uitsluiting problematisch?
Na de problemen te hebben onderzocht gaan wij onderzoeken wat ervoor nodig is om uitsluiting te
voorkomen en/of te verhelpen.
3. Wat is ervoor nodig om deze uitsluitingen te voorkomen/verhelpen?
9
10
2. ONDERZOEKSOPZET
2.1 Design
In ons praktijk ontwikkelend onderzoek gebruiken wij een beschrijvend design. Bij een beschrijvend
design wordt het onderzoek gedaan om een bepaalde situatie in kaart te brengen (Kemper, 2019).
Gezien wij erachter willen komen wat de huidige situatie is in onze samenleving voor mensen met een
middelenverslaving en met name welke sociale uitsluiting zij hier ervaren, is dit voor ons onderzoek
een voor de hand liggende keuze. Daarnaast wordt volgens Kemper (2019) een beschrijvend design
vaak gebruikt in onderzoeken in de wereld van zorg en welzijn. Dit sluit aan bij ons onderzoek omdat
verslavingszorg binnen deze twee werelden valt. Ons vraagstuk is ‘Hoe ervaren mensen met
verslavingsproblematiek sociale uitsluiting?'. Hierin observeren en bevragen wij een kleine, zeer
specifieke groep. Dit noemen zij in Kennisclip 5 (2020) een ‘Casestudy’ en wordt omschreven als het
uitvoerig observeren en bevragen van één of enkele mensen over hun ervaringen. Een casestudy kan
volgens Kemper (2019) worden gezien als een variatie van het beschrijvende design, welke sterker
aansluit bij het uitvoeren van een kwalitatief onderzoek. Dit sluit goed aan op onze vraagstelling,
omdat wij willen weten hoe mensen met een middelenverslaving sociale uitsluiting ervaren en het
doel is om stigmatisering rondom middelenverslaving te verbreken.
2.2 Populatie
De respondenten die wij zullen spreken zijn hulpverleners die werkzaam zijn met mensen met een
middelenverslaving. Het lijkt ons belangrijk om meningen te krijgen van personen die van buitenaf
naar het geheel kunnen kijken. Binnen deze professionals lijkt het ons interessant om
ervaringsdeskundigen te spreken. Zij zijn relevant, omdat zij zelf onze doelgroep zijn. Echter kunnen
zij nu met een andere blik kijken naar de betreffende doelgroep en zullen zij anders kijken dan
professionals. Als laatste groep zouden wij naasten van de doelgroep willen spreken. Zij kunnen ook
een andere perspectief bieden op het geheel. Als naaste komt namelijk emotionele verbinding bij het
probleem kijken die een professional minder zal hebben. Dit is voor een kwalitatief onderzoek erg
interessant, omdat zij een beter totaalbeeld hebben van de situatie. Deze mensen ook weten wie de
persoon was voor de verslaving, hoe de omgeving hierop heeft gereageerd en wat dit deed met de
persoon in kwestie. Dit geeft ons een beter algemeen beeld en een inzicht op de grote impact die het
niet alleen op de persoon met een middelenverslaving heeft, maar zelfs op de personen die hier
dichtbij staan.
Naast gesprekken met respondenten zullen wij gebruik maken van bronnen zoals theoretische
literatuur, gepubliceerde artikelen en documentaires. Deze bronnen zullen wij gebruiken als
ondersteuning bij de informatie die wij van onze respondenten hebben gekregen. Wij hebben ervoor
gekozen om geen mensen met een actieve verslaving te interviewen, omdat het voor personen in
deze positie heel confronterend kan zijn. Daarnaast kan het lastig zijn als iemand gedurende het
interview onder invloed is, wat invloed kan hebben op de antwoorden. Ook is erkenning van de
verslaving hierbij vereist. Als groep hebben wij besloten dat op het moment van erkenning iemand te
kwetsbaar is om te interviewen. Het is op dat moment belangrijk dat zij zich kunnen focussen op hun
eigen proces en hebben vaak nog geen overzicht over de situatie en hoe zij deze precies ervaren.
2.3 Wijze van dataverzameling

Wij zullen via verscheidene manieren data verzamelen voor onze drie deelvragen. Voor onze eerste
deelvraag ‘Welke sociale uitsluitingen komen voor bij cliënten?’ zullen wij gebruik maken van
storytelling. Omdat dit een kwalitatief onderzoek is, ligt de focus op de ervaringen en emoties van de
doelgroep. Door middel van storytelling krijgen onze respondenten de ruimte om hun persoonlijke
ervaringen, belevenissen en emoties te delen (Hogeschool van Amsterdam, 2022c). Daarnaast kan
storytelling helpen om van een focus op het probleem naar meer begrip van een maatschappelijk
vraagstuk te gaan (Hogeschool van Amsterdam, 2022c). Zoals in onze doelstelling staat willen wij
11
meer begrip voor het probleem dat wij aankaarten, storytelling is een mooie tool om dat doel te
verwezenlijken.
Voor onze tweede deelvraag ‘Waarom wordt sociale uitsluiting als probleem gezien?’ willen wij
gebruik maken van de tool woordassociaties. Deze werkvorm haalt namelijk bepaalde remmingen
weg bij respondenten omdat zij weinig tijd krijgen om na te denken over hun antwoorden. Dit maakt
dat zij intuïtieve reacties geven (Hogeschool van Amsterdam, 2022a). Deze werkvorm zorgt dus voor
ongefilterde informatie.
Voor onze laatste deelvraag ‘Wat is ervoor nodig om deze uitsluitingen te voorkomen/verhelpen?’
twijfelen wij tussen een standaard interview en een focusgroep. Het praktische van een standaard
interview is dat het makkelijker te plannen is dan een focusgroep. Met drie studenten die
uiteenlopende roosters hebben is het soms moeilijk om afspraken in te plannen. Als wij kiezen voor
een focusgroep moeten naast onszelf ook de respondenten tegelijkertijd aanwezig zijn, wat ons in de
knel kan brengen met tijd en planning. Daarnaast kunnen wij via een standaard interview de gang van
het gesprek zelf in de hand houden. De focusgroep heeft echter andere voordelen, omdat er
meerdere mensen aanwezig zijn en zij met elkaar in gesprek gaan kunnen thema’s aangekaart
worden waar wij als interviewers niet aan gedacht hadden (Hogeschool van Amsterdam, 2022b). Als
wij voor de focusgroep kiezen, ruilen wij in wezen controle in voor extra diepgang.
Wij hadden graag gekozen om een interview met een focusgroep af te leggen, echter woog het risico
dat wij dit niet op tijd rond zouden krijgen dusdanig zwaar dat wij hebben gekozen om toch standaard
interviews te voeren. Om toch te zorgen voor extra diepgang hebben wij een eigen draai gegeven aan
deze interviewvorm. Wij hebben afgesproken altijd bij elkaars interviews aanwezig te zijn, dit omdat
wij ieder een ander referentiekader hebben. Het verschil in referentiekader kan zorgen voor extra
vragen die de originele interviewer mogelijk niet bedenkt, zo zorgen wij toch voor extra verdieping.
2.4 Wijze van data-analyse

De gegevens die wij verzamelen zijn kwalitatieve gegevens. Bij het analyseren van kwalitatieve
gegevens ligt de focus op het opdoen van nieuwe inzichten aan de hand van ervaringen van mensen
(Kennisclip 9, 2020). Dit doen wij middels de interviews met hulpverleners, ervaringsdeskundigen en
naasten van de betreffende doelgroep.
Wij gaan met een volledig open blik ordenen, dat betekent dat wij niet van tevoren bepalen waar wij
op letten (Kennisclip 9, 2020). Dit verwezenlijken wij door tijdens het nalezen van onze transcripties
pas categorieën op te stellen, waar je dat al voor de interviews zou doen bij gesloten ordenen. De
ruimte voor persoonlijke belevenissen bij respondenten zal voor nieuwe inzichten zorgen, die wij later
kunnen gebruiken in ons onderzoeksrapport. Als wij kiezen voor een klassieke interviewvorm, hebben
wij meer controle over het gesprek en sturen wij als het ware een kant op. Dit wordt in kennisclip 9
(2020) gesloten ordenen genoemd. Wij werken vanuit een hoofdvraag en meerdere deelvragen
waardoor de categorie ‘thematisch coderen’ het best bij ons past. Hierin wordt gebruikgemaakt van
deels gesloten - sommige thema’s zijn van tevoren vastgesteld - en deels open coderen, zodat wij
ruimte hebben om nieuwe thema’s toe te voegen en niet worden beperkt door dit al te hebben
ingekaderd. Hierin houden we per respondent bij wat wordt gezegd en schrijven we nieuwe
onderwerpen op die kunnen leiden naar een subgroep. Op deze manier kunnen wij verzekeren dat de
bij voorbaat vastgestelde thema’s worden aangehaald in het onderzoek, zonder dat wij ons beperken
tot enkel deze thema’s.
2.5 Kwaliteitseisen
Het is belangrijk dat ons onderzoek betrouwbaar en valide is. Voor de verschillende delen in ons
onderzoek; het kwantitatieve, kwalitatieve en praktijk ontwikkelende onderzoek gelden verschillende
methodes om dit te meten.
12
Het kwantitatieve deel focust zich op statistieken, cijfers en feiten. Wij zullen in dit deel onder andere
onderzoeken welke sociale uitsluitingen voorkomen bij mensen met een verslaving en in welke mate
dit voorkomt. Wij zullen ook kijken welke invloed intersectionaliteit hierop heeft. Om de
betrouwbaarheid hiervan te waarborgen is het van belang dat wij controleren of de resultaten niet
afhankelijk zijn van toeval. We zullen onze informatie vergaren via bronnen van erkende instituten en
organisaties.
Ons kwalitatieve onderzoek richt zich op gesprekken met onze respondenten. Hierbij gaat het om
betekenisgeving, waarbij wij de subjectieve werkelijkheid, ofwel de leefwereld van de deelnemers, in
kaart brengen. De objectieve werkelijkheid is niet relevant en laten wij hier buiten beschouwing.
Gezien wij het meetinstrument zijn is het belangrijk om onze resultaten naast andere onderzoeken te
leggen. Daarnaast is consult en overleg met docenten van groot belang. Onze resultaten en
bevindingen zullen wij voorleggen aan de deelnemers van ons onderzoek om te valideren of hun
belevingen, ervaringen en meningen correct zijn verwerkt en weergegeven. Dit heet respondenten
validatie. Daarnaast is het belangrijk dat onze bevindingen overdraagbaar zijn. Dit houdt in dat men
nagaat of de gevonden gegevens voor een grote algemene groep geldt en niet alleen voor de
deelnemers van ons onderzoek.
Bij praktijk ontwikkelend onderzoek staat prescriptieve kennis centraal. Bij prescriptieve analyse
ordenen en structureren wij het probleem, onderzoeken wij gegevens en identificeren we de doelen.
13
3. RESULTATEN
3.1 Welke sociale uitsluitingen komen voor bij cliënten?
Zelfstigma
Opvallend uit de resultaten van het onderzoek is dat de manieren van uitsluiting uiteenlopen. Wij gaan
verschillende manieren van uitsluiting beschrijven en onderbouwen met uitspraken van onze
respondenten. Het zelfstigma wat mensen met verslavingsproblematiek hebben komt terug in al onze
interviews. Cliënten van onze respondenten sluiten zichzelf buiten, dit komt door schaamte en angst,
wat leidt tot distantie van groepen mensen en gezellige gelegenheden waar zij voor worden
uitgenodigd. Zo vertelt respondent HW: “De drempel is heel hoog voor mensen om iets te
ondernemen of in de maatschappij mee te kunnen doen”. (HW, persoonlijke communicatie, 30
december). Hier zijn talloze redenen voor zoals bijvoorbeeld lang geïsoleerd zijn, bang voor triggers
en kampen met multiproblematiek door het gebruik. Dit wordt bevestigd door Van Boekel (2015) die
schrijft dat de doelgroep naast discriminatie ook geanticipeerde discriminatie ervaart. Dat betekent dat
zij verwachten afgewezen of gediscrimineerd te worden en daarom bepaalde stappen in het leven niet
maken. Zoals opnieuw solliciteren of hulp zoeken. Het kan dusdanig erg zijn volgens Van Boekel
(2015) dat dit aanhoudt bij mensen die al in behandeling zijn of bezig zijn met herstel.
Stigmatisering
Dat er een groot stigma hangt aan mensen met een middelenverslaving is ons erg duidelijk
geworden, in ieder gesprek kwam dit veel aan bod en bleek dit een groot deel van het probleem te
zijn voor uitsluiting. Respondent HW gaf een voorbeeld over de manier van bejegend worden in een
winkel als verslaafd persoon, die qua uiterlijk een beetje afwijkt van het “standaard”.
Winkelmedewerkers houden deze mensen scherper in de gaten uit angst dat zij iets zullen stelen.
Respondent HW vertelt: “Als je buiten een beetje onaangepast gedrag vertoont of er anders uitziet, lig
je er al snel buiten volgens mij”. (HW, persoonlijke communicatie, 30 december). HC sluit hierbij aan
met de zin “Wat je niet herkent, bemin je ook niet.” (HC, persoonlijke communicatie, 29 december
2022). Dit sluit aan op de gevonden literatuur, waarin Hendrix stelt dat samenlevingen de neiging
hebben om storend gedrag te elimineren en de persoon in kwestie zelf de schuld op te leggen (2018).
Gedrag
Uit het onderzoek wordt ook duidelijk dat het beeld van mensen met een verslaving zoals velen in
onze maatschappij dit nu hebben, ook ergens vandaan komt. HC:
Nou, Ik denk, dat het grootste deel onbegrepen gedrag is bij een verslaving, Ik ben van
mening, (...) , dat het middel niet het grootste probleem is. Het gedrag wat voortkomt door de
verslaving of mogelijkerwijs al voor de verslaving aanwezig is. Mensen met een verslaving
zijn heel erg egocentrisch, kunnen ook heel erg binnen, ingekeerd zijn, hebben vaak echt
gedrag wat asociaal overkomt bij anderen. Omdat ze zo, gepreoccupeerd zijn met hun
verslaving dat ze andere mensen eigenlijk alleen maar gebruiken op het moment dat je ze
nodig hebt. En daar ontstaat een heel beeld bij. (HC, persoonlijke communicatie, 29
december 2022)
Ook in een gesprek met een van de ervaringsdeskundigen kwam dit duidelijk naar voren; ET:
Nou ja, kijk, ik snap het wel weet je, (…) ja de wereld komt wel ergens vandaan, er zit wel
een kern van waarheid in natuurlijk. In de literatuur hebben ze een junkie-syndroom en ja dat
14
is met liegen, stelen, nou ja dat. En ja je doet gewoon ook alles, tot op zekere hoogte, om
je… om aan je trekken te komen, ja, om niet ziek te zijn. (...) ik heb met mijn werk ook, als die
jongens geen methadon krijgen dan dansen ze de hele straat door in hun blote kont, om
maar methadon te krijgen bij wijze van spreken. (ET, persoonlijke communicatie, 13 januari
2023)
Dit laat zien dat het beeld wat mensen vaak hebben van een verslaafde, dat deze steelt en
onbetrouwbaar is, deels gebaseerd is op feitelijke gedragingen van mensen met een verslaving.
Uiteraard betekent dit niet dat iedere verslaafde hetzelfde is en hetzelfde gedrag vertoont. Dit werkt
zodoende dus een stereotype hand. Kenmerkend is dat mensen die verslaafd zijn omwille van wat de
relatie is tot de persoon, gebruik kan maken van naïviteit en goedheid van naasten. Zo is lenen van
geld veel voorkomend, bepaalde verwachtingen niet nakomen en keer op keer het vertrouwen
schaden. Zo raakt de persoon met verslavingsproblematiek zijn omgeving kwijt en is het nog lastiger
om uit bepaalde patronen te stappen. Ook op deze manier sluiten zij zichzelf uit, en ontstaat een
grotere afstand tussen familie, vrienden en de persoon in kwestie met een verslaving. Het gevolg van
dit gedrag is dat de doelgroep zijn netwerk uitput en kwijtraakt, wat het lastiger maakt om uit bepaalde
patronen te stappen.
Multiproblematiek
Tegenwoordig gaan problemen samen met meerdere problemen, die worden multiproblematiek
genoemd. Dit kan twee kanten opgaan in ons onderzoek; Een persoon krijgt meer problemen doordat
deze persoon verslaafd is of de persoon heeft verschillende problemen en raakt hierdoor verslaafd.
Respondent HW heeft het over financiële problemen bijvoorbeeld schulden of een uitkering, een
vervuilde leefomgeving/woning en lang tijdig isolement en hierdoor weinig contact met de
buitenwereld wij hebben onderzocht wanneer deze problemen voor uitsluiting zorgen. Als mensen
met een verslaving bepaalde dingen niet kunnen doen doordat zij financieel beperkt zijn, kan dit een
gevoel opwekken van het niet kunnen participeren in de samenleving. Schmeets (2020) heeft in een
rapportage van het CBS beschreven dat er sprake is van uitsluiting als er een achterstand op twee
van de volgende vier terreinen is: participatie, financieel, toegang tot sociale grondrechten en
instituties en normatieve integratie. HW benoemt meerdere van deze punten, waaruit wij kunnen
concluderen dat de onderzochte weldegelijk uitsluiting ervaart in termen van het CBS.
Behandelplan
Door het onderzoeken van ons probleem hebben wij verschillende bronnen gebruikt waaronder een
podcast geluisterd. Hier werd door Kruiter en Kellerman (2019) gesproken over het fenomeen entry-
exit paradox en het exit-entry paradox. Wij zijn toen enorm aangewakkerd door hoe het systeem
ervoor zorgt dat mensen met een verslaving in een vicieuze cirkel komen waar ze niet makkelijk
uitkomen. Het beeld van de zorg leek een stuk pessimistischer dan wat wij uiteindelijk hebben
ondervonden, een eindeloze roulering van cliënten blijkt minder waar. Toch hebben wij een aantal
quotes van respondenten waarin uitsluiting van behandeling wel voorkomt: respondent HE:
“Er zijn qua omschrijving van hulpvragen en problematiek best mensen die tussen wal en
schip vallen. Die bijvoorbeeld wel die klinische opname nodig hebben maar nog wel wat
gebruiken, of mensen waar lichamelijk veel mee aan de hand is, maar geen plek die
rolstoeltoegankelijk is.” (HS, persoonlijke communicatie, 21 december, 2022)
Respondent HE heeft het over een periode dat hij dakloos was en wilde stoppen met zijn gebruik, en
dat hulpverleners hem weigerden op te nemen omdat zij ervan uitgingen dat hij “gewoon een
slaapplek wilde”. Van Erp en Van der Meulen (2017) schrijven dat de doelgroep niet alleen
discriminatie ervaart vanuit de maatschappij, maar ook naasten, de overheid en zorginstellingen. De
ervaring van HE wordt hier bevestigd.
15
Verder benoemden onze respondenten (HE, HW, HC, EC) dat door bezuinigingen het aantal bedden
gedaald is. Het gevolg is dat de selectie voor opname strenger wordt. Dit wordt bevestigd door Awater
en Koopman (2017) die spreken over de landelijke beddenafbouw; beleidsjargon voor het afschalen
van locaties waar mensen kunnen verblijven. De afbouw begon in de jaren ‘80, maar wordt door de
decentralisatie van de zorg nog steeds doorgezet.
3.2 Welke vorm van uitsluiting is problematisch?

Uitsluiting ervaren is voor de meeste mensen een onprettig gevoel. In onze interviews hebben wij
gevraagd naar de ervaringen van respondenten bij verschillende vormen van uitsluiting. Daarnaast
wordt bij deze deelvraag besproken of alle vormen van uitsluiting problematisch zijn.
Zelfuitsluiting
Volgens respondent HC is het onbegrepen gedrag van de doelgroep een van de hoofdoorzaken van
uitsluiting. Zij stelt dat bij de meeste van de doelgroep het gedrag vroeg begint, dat er sprake is van
een lage eigenwaarde en daar de problemen ontstaan. In plaats van te werken aan hun lage
zelfbeeld, vluchten zij in middelengebruik, wat leidt tot een verslaving. Hierdoor wordt het werken aan
de eigenwaarde nog langer uitgesteld en op dat moment vergeten.
Verder stelt zij dat bij de meeste mensen met een verslaving sprake is van PTSS voordat de
verslaving begint. Door deze omstandigheden is het mogelijk dat de doelgroep zichzelf al afsluit van
hun medemens voordat hun verslaving begonnen is. Na de verslaving is volgens respondent HC niet
het middel het grootste probleem maar de verslaving zelf. Iemand raakt heel erg gepreoccupeerd met
diens verslaving en maakt gebruik van andere mensen op het moment dat zij dat nodig hebben.
Respondent NA bevestigt dit door te zeggen dat haar naaste van de verslaving heel stug werd en
alles op de tweede plek zetten, omdat niets belangrijker was dan het middel. Verder zegt respondent
NA over diens naaste: “Dus.. Ja, als je het hebt over uitsluiting. Ik bedoel, ze sloot zichzelf af en
anderen uit.”.
Bij mensen met een langdurige verslaving kan dit gedrag nog aanhouden nadat zij clean zijn. “En dat
maakt natuurlijk dat het mensen zijn die niet per se geliefd zijn” (HC, persoonlijke communicatie, 3
januari 2023). Het gevolg hiervan is dat de doelgroep hun support-netwerk kwijtraakt. Een
supportnetwerk dat ook heel belangrijk is bij het herstel. Respondent HC stelt: “Of het systeem was al
slecht waardoor de verslaving ontstaan is of mensen zijn totaal uitgeput. Want iemand die verslaafd is
in je omgeving, kan gewoon helemaal alles uitputten en ruïneren.”. De zelfuitsluiting is dus een gevolg
van de dwangmatigheid die bij een verslaving komt kijken, samen het stigma wat de samenleving hen
oplegt en het stigma wat zij zichzelf opleggen.
Uitsluiting van behandeling/Uitsluiting binnen behandeling

De entry-exit paradox en exit-entry paradox, waren voor ons een aanleiding om te onderzoeken waar
mensen met verslavingsproblematiek worden uitgesloten. Waar wij dachten dat dit iets problematisch
was, kwam uit de antwoorden van onze respondenten dat deze uitsluitingen van/binnen
behandelingen goed gegrond zijn en verantwoordelijk gebeuren. Respondent HC vertelde ons dat de
uitsluiting van behandeling pas te begrijpen is als je het ziektebeeld snapt. Zij legde uit dat wanneer
iemand niet wordt weggestuurd uit de kliniek als deze gebruikt, het gebruik binnen de kliniek normaal
wordt. Dat kan andermans proces in de weg staan. Het zien, ruiken of merken dat om je heen wordt
gebruikt is een grote trigger voor iemand met een verslaving. Volgens HC is het wegsturen geen
probleem, het gaat erom met welke intenties je iemand wegstuurt. Het moet niet als straf gebruikt
worden of om iemand de les te leren. De bedoeling is dat je compassie toont en laat weten dat
iemand altijd welkom is om het nog een keer te proberen.
16
Respondent EC bevestigde dat dit ook de manier is waarop het vaak wordt uitgevoerd. Zij vertelde
dat de behandelaars een gesprek met het verslaafde persoon aangaan. Dit gesprek heeft als doel om
te zoeken waarom men opnieuw gebruikt en dit wordt vervolgens omgezet tot iets positiefs.
Echter zijn wij gestuit op andere problemen omtrent de behandelingen. Door bezuinigingen op de
zorg voelen hulpverleners zich af en toe machteloos. Volgens respondent EC is tegenwoordig meer
aandacht voor comorbiditeit. Waar men vroeger óf hulp kreeg voor verslaving óf voor psychische
problematiek, zijn nu veel meer dubbele diagnose afdelingen. Echter stelt respondent HS dat nog
steeds mensen zijn met dubbele diagnoses die moeite ondervinden bij hun behandeling.
Een familielid die een, dagelijkse blower is. Die wilde aan een depressie werken en die werd
gewoon niet doorverwezen, omdat ze zeggen: ja je moet eerst maar stoppen met blowen.
Dat hij zei: ja, maar goed, dat kan ik niet. (HS, persoonlijke communicatie, 21 december
2022)
De enige hulp die verder voor de persoon in kwestie was weggelegd was een privékliniek, wat
duizenden euro’s per maand kan kosten. Hiermee wordt verdeling gecreëerd in wie wel en wie niet
bepaalde vormen van hulp kan krijgen, in plaats van dat dezelfde hulp voor iedereen beschikbaar is,
ongeacht inkomensverschillen. Verder stelt zij dat mensen met een minder goed netwerk en kennis
van “het zorglandschap” minder makkelijk bij hulp terechtkomen die zij nodig hebben, vooral vanwege
complexere situaties als deze. Hieruit kan je concluderen dat een verslaving kan zorgen voor
uitsluiting van mentale gezondheidszorg die gericht is op een ander probleem dan de verslaving zelf.
Bij de decentralisaties is het sociale beloofde de overheid meer adequate hulp aan burgers. Echter is
dat voor burgers met een multiproblematiek niet het geval. De oorzaak hiervan ligt aan twee dingen.
Sommige voorzieningen bestaan niet en het gebruik van de ene voorziening kan zorgen dat toegang
tot de andere voorzien wordt geblokkeerd (Kruiter & Kellerman, 2019).
Stigmatisering
Stigmatisering van de doelgroep vanuit de samenleving maakt dat de doelgroep zichzelf een stigma
oplegt. Niet alleen is stigmatisering pijnlijk, het moment dat er zelfstigma is, wordt de drempel om hulp
te vragen groter. Vier van onze respondenten bevestigen dat dit zorgt voor isolement. Dat
stigmatisering een grote rol speelt in de gehele uitsluiting wordt zonder twijfel bevestigd door al onze
respondenten. Om dit stigma te verminderen wordt het meer inzetten van ervaringsdeskundigen
wederom door alle respondenten als waardevol gezien. In de literatuur wordt het belang om ons in te
zetten tegen de stigmatisering ook benadrukt. Het factsheet van Van Erp en Van der Meulen (2017)
stelt dat deze doelgroep zich het vaakst ongelijk behandeld voelt in contact met familieleden, vrienden
of intieme relaties. Daarnaast geeft deze drie methodes aan die kunnen worden ingezet bij het
verhelpen van stigmatiseren: voorlichting, het openen van een dialoog over verslaving en het inzetten
van massamedia bij wijze van publieksvoorlichting. Zij benoemen hier ook het belang van het inzetten
van ervaringsdeskundigen (van Erp & van der Meulen, 2017).
3.3 Wat is er nodig om deze uitsluitingen te voorkomen?
Normalisering
Bij de derde deelvraag focussen wij op de mening van onze respondenten betreffende de oplossing
van genoemde problemen. Al onze respondenten vinden dat de maatschappij niet genoeg informatie
heeft over wat een verslaving is; het gevolg is dat stigma’s ontstaan en daaruit volgt angst, uitsluiting
en gebrek aan empathie. Wat onze respondenten zouden willen zien is bijvoorbeeld meer
voorlichtingen op scholen die een realistisch beeld geven van wat een verslaving is. Door het
vergaren van meer kennis, wordt stigmatisering voorkomen, het gevolg daarvan is dat de drempel
voor mensen met een verslaving lager wordt om hulp te zoeken.
17
Ik denk dat er genoeg mensen zijn die dit soort dingen meemaken en ik denk dat zij juist door
open en eerlijk te zijn over haar ervaring er een dialoog kan ontstaan. Die dialoog kan ervoor
zorgen dat andere mensen… Open en eerlijk zijn zorgt voor dialoog en helpt anderen
hetzelfde te doen. Normalisering. De oplossing is misschien ook wel open en eerlijk zijn over
hun drugsgebruik. (NA, persoonlijke communicatie, 13 januari)
Verder zie zij: “Ik bedoel verslaving… als het gesprek over drugs verandert naar iets waar we openlijk
over een eerlijk wetenschappelijk gesprek over kunnen hebben, dan kunnen we dat over verslaving
ook doen.” Ook voor het normaliseren kunnen de drie manieren, voorlichting, dialoog en
publieksvoorlichting, die genoemd worden door Van Erp & Van der Meulen worden ingezet,
normalisering zorgt namelijk voor het reduceren van het stigma. Dit sluit aan bij de oplossingen van
onze respondenten.
Zingeving
Een manier om iemand te helpen met een verslaving kan op verschillende manieren. Een van de
manieren die veel terugkomt uit onze interviews is het bieden van structuur. Zo heeft respondent h.w
een paar jaar op een boerderij gewerkt waar honderden verslaafde mensen mochten verblijven in ruil
voor werken op het erf. Door te werken hadden zij een dagbesteding om naar toe te leven. Hierin
droegen zij bij aan een gemeenschappelijk doel wat mensen het gevoel gaf ergens bij te horen.
Samenhorigheid (bron) kan stimulerend werken bij het gevoel van eigenwaarde. Een keerzijde van
deze boerderij was dat wanneer de mensen terug naar huis gingen, zij vielen vaak terug in oude
patronen en gebruiken.
Volgens respondent HC zijn dagbestedingen ook erg belangrijk. Zij stelt wel dat een dagbesteding
niet als doel moet hebben om de doelgroep simpelweg aan het werk te zetten. Dagbestedingen
moeten volgens haar ingezet worden als positieve bekrachtiging. Zo stelde zij met cliënten een
‘plezierige activiteitenlijst' samen, die uit 150 activiteiten bestaat van klein naar groot. Deze werd dan
gebruik om een passende dagbesteding te vinden voor de doelgroep.
Op deze manier kan de doelgroep een stuk macht terugpakken die zij wellicht verloren hebben.
Hendrix (2018) schrijft over macht dat het een mogelijkheid heeft om gedragingen van personen te
beïnvloeden. Door middel van het aanreiken en helpen zoeken naar een passende dagbesteding kan
de doelgroep empowerment ervaren in het oppakken van dagelijkse bezigheden.
De houding van de professional

Volgens een deel van onze respondenten kunnen sociaal werkers een belerende houding hebben
tegenover hun cliënten. “Dat is natuurlijk wel iets wat social work heel erg aan zich heeft kleven; Dat
we belerend zijn. Wij staan namens de maatschappij hier naast jou en wij willen een soort
modelburger van je maken.” (HC, persoonlijke communicatie, 3 januari 2023). De betreffende
doelgroep heeft geen baat bij deze werkwijze. Volgens onze respondenten hebben zij compassie
nodig en iemand die naast hen staat en begeleid bij de stappen die zij zetten tijdens de behandeling.
Zo stelden de hulpverleners die wij spraken ook dat er een afstand is tussen professionals en
ervaringsdeskundigen. Professionals lijken het niet volledig eens te zijn met ervaringsdeskundigen
omdat zij niet geschoold zijn. “Ik heb meegemaakt dat iemand met een HBO opleiding op de
werkvloer zei: ‘Hij gedraagt zich alsof hij een van ons is.’ over een ervaringsdeskundige.” (EC,
persoonlijke communicatie, 7 januari 2023). Ondanks deze houding van professionals stelden onze
respondenten dat een ervaringsdeskundige meer ingang heeft bij de doelgroep omdat zij de ervaring
delen en beter snappen waar zij doorheen gaan. Daarnaast zal een ervaringsdeskundige minder
oordelend reageren omdat zij zelf al een proces van acceptatie hebben doorgaan. HW vertelt ons: “Ja
gewoon luisteren naar de mensen, wees jezelf, ja dat is een beetje de presentiebenadering denk ik.
18
Dus de methodiek die daaraan gekoppeld is, aandacht voor diegene zonder oordeel, dat is ook wel
belangrijk.”
Ook respondenten HC en HS vinden dat de doelgroep zonder oordeel en waardevrij behandeld moet
worden. Daarnaast zorgt eerlijk en open zijn over eigen ervaringen ervoor dat de hulpverlener dichter
bij de doelgroep komt in plaats van de belerende houding die hiervoor benoemd is. HS:
“Dat is dus die deelnemer met wie ik achteraf gewoon ook echt gewoon een soort
gelijkwaardige band heb gekregen. Ja, omdat hij zei, ‘ja je was gewoon een van de eerste die
daar gewoon een eerlijk antwoord op gaf en niet schijnheilig deed.' " En vanuit die band kan
je iemand wel het beste helpen….” (HS, persoonlijke communicatie, 21 december 2022).
Uit de resultaten van onze respondenten kan geconcludeerd worden dat niet alleen de maatschappij
maar ook de hulpverleners, werkend met deze doelgroep, nog veel kunnen leren over hoe deze
doelgroep benaderd dient te worden.
Verenigen
Door mensen bij elkaar te laten komen door middel van bijvoorbeeld buurtborrels, etentjes of
activiteiten stimuleert de organisator dat twee werelden in contact komen die normaal gesproken ver
van elkaar af staan. Door mensen elkaar te laten ontmoeten wordt er ruimte gecreëerd om
vooroordelen van beide partijen te ontkrachten door met elkaar in gesprek te gaan en de mens achter
zijn verslaving te leren kennen.
Respondent HW:
“Ja, uhm misschien toch mensen bij elkaar brengen, ontmoeting, psychische problematiek en
verslavingsproblematiek laten samenkomen met andere buurtbewoners voor een activiteit of
iets.
Door ontmoeting wordt het beeld onbemind, maar ja dat is ook wel een uitdaging.” (HW,
persoonlijke communicatie, 30 december)
Mensen voelen zich verbonden wanneer zij ergens aansluiting vinden, iedereen wil ergens bij horen.
Wanneer saamhorigheid ontstaat in een groep mensen, is er vaak wederzijds respect te voelen.
19
4. CONCLUSIE
Uit ons onderzoek zijn een aantal punten duidelijk naar voren gekomen die een bijdrage kunnen
leveren bij de destigmatisering.
Allereerst is hiervoor meer acceptatie en begrip nodig vanuit de samenleving. Het verspreiden van
kennis van de waarheid zal helpen om dit te realiseren. Deze kennis kan het best worden
overgebracht door ervaringsdeskundigen, omdat zij immers experts zijn op dit gebied. Zij hebben
geleerd uit ervaring en weten hoe dit echt voelt, daarnaast hebben zij ook geleerd hoe je dit op een
vruchtbare manier kan overbrengen aan anderen. Deze ervaringsdeskundigheid kan goed ingezet
worden bij voorlichting op scholen, dit zal het meeste indruk maken op tieners en zij worden serieuzer
genomen dan een docent zonder ervaring.
Ook voor professionals is bijscholing en blijven leren over dit onderwerp belangrijk gebleken.
Ervaringsdeskundigen inzetten om dit te verwezenlijken is essentieel, omdat dit de enige manier is
om het stigma tegen te gaan.
Het is van belang om ervaringsdeskundigen en hun positie serieus te nemen. Door

ervaringsdeskundigen serieuze posities te geven binnen een instelling of bedrijf, laat je zien dat
iemand weer volledig kan participeren in de samenleving. Dit zal tevens een positief effect hebben op
de destigmatisering.
Als mensen met een middelenverslaving meer geaccepteerd en beter begrepen worden, zal hierdoor
ook het zelfstigma minder worden. Het zelfstigma is immers ook gebaseerd op het stigma en ligt
deels in lijn met hoe zij voorheen waarschijnlijk zelf naar een persoon met een middelenverslaving
hadden gekeken. Als het stigma vermindert, zal het zelfstigma daar dus hoogstwaarschijnlijk in
meegaan.
Om het taboe te doorbreken en het gesprek over middelengebruik en verslaving te normaliseren is

het belangrijk dat dit een normaler onderwerp wordt op onder andere tv en sociale media. Hierin zijn
al stappen gemaakt, maar normaal is het nog niet. We leven in een wereld waar perfectie de norm
wordt. De eisen worden hoger waar een volwaardig mens aan moet voldoen. Dit is een ontwikkeling
die helaas niet snel zal verminderen. Als in films en op tv een realistischer beeld wordt geschetst van
iemand met een middelenverslaving en ook laat zien dat iemand hiervan kan herstellen en weer mee
kan draaien in de wereld, zal het beeld van de samenleving veranderen.
Het verenigen van mensen met een middelenverslaving, psychische problemen en andere
buurtbewoners kan mogelijk ook een bijdrage leveren aan de normalisering in de samenleving.
20
5. DISCUSSIE
Terugkijkend op ons onderzoek zijn er ook kritiekpunten geweest. In onze onderzoeksopzet hadden
wij bedacht om per deelvraag een ander instrument te gebruiken om informatie te verkrijgen van de
respondenten. Zo hadden wij bij deelvraag twee het idee om woordassociaties te gebruiken. Onze
motivatie hierachter was dat dit bepaalde remmingen weg zou halen bij respondenten, omdat zij dan
weinig tijd zouden krijgen om na te denken over hun antwoorden. Achteraf gezien bleek dit niet
realistisch, omdat wij liever in elk gesprek alle deelvragen aan bod wilden laten komen. Daarbij zou
het eventueel ook een sturende werking kunnen hebben. Om die reden hebben wij in klassieke vorm
interviews gehouden met een aantal vaste open vragen. Wij hebben van tevoren besloten om in
tweetallen het interview af te nemen. Op die manier was er altijd iemand die aantekeningen bij kon
houden en extra vragen kon stellen. Zo hadden wij alle drie meer kennis en wisten wij ook wat er in
andere interviews gezegd was. Een van de interviews werd enkel door Mikki afgenomen, omdat haar
respondent de afspraak was vergeten. Hierin moesten wij ons aanpassen en heeft dit interview
plaatsgevonden bij Mikki thuis. Interviews die zijn gevoerd met bekenden zijn ook door één persoon
gehouden in plaats van met zijn tweeën.
Vier van de negen interviews hielden wij op het kantoor van het Leger des Heils. De respondenten
waren in een bekende omgeving. Er waren hier afgesloten ruimtes, zo konden collega’s niet mee
luisteren en konden de respondenten vrijuit konden praten. Op deze manier konden hun antwoorden
niet door elkaar worden beïnvloed. Wij merkten dat het enthousiasme per deelnemer erg kan
verschillen, waardoor niet ieder interview even bruikbaar was. Sommigen gaven uitgebreid antwoord,
waar anderen vaker gesloten antwoorden gaven. De essentie van de antwoorden was dan wel
hetzelfde, maar de extra informatie door het enthousiasme van sommigen gaf ons een rijker beeld
van de werkelijkheid.
Door onze resultaten hebben wij ondervonden dat het belang van ervaringsdeskundigen in het geheel
dusdanig belangrijk is dat wij in ons volgende onderzoek de focus meer willen leggen op het
interviewen van ervaringsdeskundigen in plaats van hulpverleners. Zij zijn immers de experts.
Wat betreft de samenwerking, ging dit op veel manieren goed, maar wij hadden ook een aantal
dingen waar wij tegenaan liepen. Onze grootste uitdaging was op tijd beginnen. Wij hadden in de
eerste weken een switch van onderwerp gemaakt waardoor wij achterliepen. Ook hebben wij alle drie
last van uitstelgedrag. Dit kon ons ook belemmeren en resulteerde in stress voor de deadline. In een
volgend onderzoek willen wij dit dan ook anders aanpakken. Gezien wij elkaar nu beter kennen,
kunnen wij hier beter op inspelen en weten we beter wat wij nodig hebben om dit te realiseren. Vooral
zou het in het vervolg belangrijk zijn om de interviews eerder te hebben, zodat wij meer tijd hebben
om de resultaten te analyseren en hier een conclusie uit te trekken. Het enthousiasme is zeker
aanwezig en tevens nog meer aangewakkerd gedurende de interviews en onze bevindingen hieruit.
Het verenigen van mensen met een middelenverslaving, psychische problemen en andere
buurtbewoners kan mogelijk ook een bijdrage leveren aan de normalisering in de samenleving. Hier
zouden wij verder op kunnen voortborduren in het vervolgonderzoek, met als doel: het maken van
een beroepsproduct. Wat wij verder zullen onderzoeken is bij welke doelgroep wij het beste kunnen
aansluiten en in welke vorm wij hen het beste kunnen bereiken. Wij hebben besloten om als
doelgroep eerstejaars scholieren te nemen van de middelbare school, omdat wij denken dat zij nog
kneedbaar zijn in combinatie met dat er vaak al interesse is naar drank en drugs. Interesse is
misschien niet de goede redenering maar het is wel de leeftijd waarin veel wordt geëxperimenteerd
en waar het de rol van ouders en docenten is om deze doelgroep voor te lichten. Wij willen door
middel van spelvorm kennis overbrengen. Spelenderwijs kunnen zij meer inzicht krijgen in welke
vormen van verslaving er zijn en wat het inhoudt om hiermee in aanraking te komen of mee om te
21
gaan. Ook de risicofactoren omtrent het gebruik op lange en korte termijn zullen wij hierin meenemen,
terwijl wij wel een realistisch beeld van middelengebruik presenteren. Dit spel zouden docenten en
ouders kunnen inzetten om voorlichting te geven over de onderwerpen drank- en drugsgebruik. Juist
in deze fase is het belangrijk dat de doelgroep goed wordt geïnformeerd wat de risicofactoren zijn,
maar dat er ook gemakkelijk een verslaving kan ontstaan en dat dit bij iedereen kan gebeuren. Onze
twijfel lag tussen jongere kinderen op de basisschool en bij brugklassers, waarbij onze voorkeur
uitgaat naar de brugklas, omdat bij jongere kinderen het cognitieve vermogen lager ligt en zij zelf over
het algemeen nog niet in aanraking komen met het gebruik hiervan.
Wij willen de hulp van ervaringsdeskundigen gebruiken om ons spel te verdiepen en zo de juiste
informatie, kennis en wellicht persoonlijke verhalen over te dragen aan onze doelgroep. Het spel kan
op verschillende plekken worden ingezet, denk hierbij bijvoorbeeld aan thuis, in de klas of de
naschoolse opvang. Zodoende creëren wij op laagdrempelige wijze een realistisch beeld van
verslaving binnen de samenleving. Wij hopen hiermee het gesprek over verslavingen gemakkelijker te
maken en op vroege leeftijd een bepaald stigma te voorkomen. Als wij nu beginnen met het juist
informeren van de nieuwe generaties, zal hopelijk met verloop van tijd het stigma langzaam maar
zeker verdwijnen.
22
LITERATUURLIJST
Awater, F. & Koopman, E. (2017, 5 april). Onderzoek De “verwarde” mens: In de knel

tussen ideaal en bezuiniging. De Groene Amsterdammer. Geraadpleegd op 5
oktober 2022, van
https://www.groene.nl/artikel/in-de-knel-tussen-ideaal-en-bezuiniging
Birtel, M. D., Wood, L., & Kempa, N. J. (2017). Stigma and social support in substance abuse:
Implications for mental health and well-being. Psychiatry Research, 252, 1–8.
https://doi.org/10.1016/j.psychres.2017.01.097
van Boekel, L.C. (2015). Stigmatization of people with substance use disorders
[PhD-proefschrift]. Tilburg University.
van Boekel, L. C., Brouwers, E. P., van Weeghel, J., & Garretsen, H. F. (2014). Healthcare
professionals’ regard towards working with patients with substance use disorders: Comparison of
primary care, general psychiatry and specialist addiction services. Drug and Alcohol Dependence,
134, 92–98. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2013.09.012
Botman, S. [HvA M. (Regisseur). (2019, 11 september). Sociologie: Wat is

bestaanszekerheid [Video]. HvA mediamission. Geraadpleegd op 5 oktober
2022, van
https://hva.mediamission.nl/Mediasite/Play/2e4c0f65c8f848bb81d9d625575ab6e01d
van Erp, N. & Van der Meulen, A. (2017). Factsheet Stigma en Verslaving: Een
uitgave van Verslavingskunde Nederland. In Trimbos (Nr. af1601).
Verslavingskunde Nederland. Geraadpleegd op 6 oktober 2022, van
https://www.trimbos.nl/wp-content/uploads/sites/31/2021/09/af1601-factsheet-stigma-en-
verslaving.pdf
Hendrix, H., & Konings, J. (2018). Praktijkboek sociologie (14th ed.). Boom Lemma.
Hoeveel mensen in Nederland zijn verslaafd en hoeveel zijn er in behandeling?

(2021, 4 november). Jellinek. Geraadpleegd op 26 september 2022, van
https://www.jellinek.nl/vraag-antwoord/hoeveel-mensen-zijn-verslaafd-en-hoeveel-zijn-er-in-
behandeling/
Hogeschool van Amsterdam (2022a). Toolbox Onderzoek #2 Woordassociaties. Geraadpleegd op [15

okt 2022], van https://toolboxonderzoek.nl/werkvorm/woordassociaties/
Hogeschool van Amsterdam (2022b). Toolbox Onderzoek #5 Focusgroepen. Geraadpleegd op [15

okt 2022], van https://toolboxonderzoek.nl/werkvorm/focusgroepen/
Hogeschool van Amsterdam (2022c). Toolbox Onderzoek #6 Storytelling. Geraadpleegd op [15

okt 2022], van https://toolboxonderzoek.nl/werkvorm/storytelling/
Jorritsma, P., Berveling, J., De Haas, M., Bakker, P., Harms, L. & Kennisinstituut voor
Mobiliteitsbeleid. (2018, oktober). Mobiliteitsarmoede:: Vaag begrip of een
concreet probleem? Researchgate. Geraadpleegd op 26 september 2022,
van
23
https://www.researchgate.net/profile/Peter-Jorritsma/publication/
329754011_Mobiliteitsarmoede_vaag_begrip_of_concreet_probleem/links/
5c1901cb92851c22a33419bd/Mobiliteitsarmoede-vaag-begrip-of-concreet-probleem.pdf
Kemper, P. (2019) Spelregels van praktijkgericht onderzoek: van aanleiding tot aanbeveling
(1ste editie) Pearson Benelux.
Kemper, P. (2018). Psychologie: een praktijkgerichte benadering voor sociaal werk.

Pearson.
Kennisclip 5: Onderzoeksopzet. (2020, 9 juni). [Video]. HvA mediamission.

https://hva.mediamission.nl/Mediasite/Play/7852a4d9891645d999c30c2ade15f4491d
Kennisclip 9: Ordenen kwalitatieve gegevens en grounded theory. (2020, 9 juni). [Video].

HvA mediamission.
https://hva.mediamission.nl/Mediasite/Play/f81e7cf6bffa4e73b1b53f08067181741d
Kruiter, H. & Kellerman, F. (2019). Stapelingsproblematiek in het sociale domein.

Publiekewaarden. Geraadpleegd op 26 september 2022, van
https://publiekewaarden.nl/wp-content/uploads/2019/06/Stapelingsproblematiek-IPW.pdf
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2019, 16 augustus). Decentralisatie van

de overheidstaken naar gemeenten. Gemeenten | Rijksoverheid.nl
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gemeenten/decentralisatie-van-overheidstaken-
naar-gemeenten
McGinty, E. E., Kennedy-Hendricks, A., & Barry, C. L. (2019). Stigma of Addiction in the Media. The
Stigma of Addiction, 201–214. https://doi.org/10.1007/978-3-030-02580-9_11
Schmeets, M. C. E. H. (2020, 16 december). Sociale uitsluiting in Nederland: wie

staat aan de kant? Centraal Bureau voor de Statistiek. Geraadpleegd op 8
oktober 2022, van
https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2020/sociale-uitsluiting-in-
nederland-wie-staat-aan-de-kant-?onepage=true
Storytelling. (2022, 28 maart). Toolbox Onderzoek.
Uitsluitingsmechanismen (A. J. Kruiter; Door F. Kellerman). (2019).

https://soundcloud.com/user-626074773/ipwpodcast1-uitsluitingsmechanisme
24
Bijlagen
Toestemmingsformulier HS
Toestemmingsformulier
Betreft: onderzoek naar sociale uitsluiting bij verslavingsproblematiek

TOESTEMMINGSFORMULIER (informed consent)
Betreft: onderzoek naar …..
Ik verklaar hierbij op voor mij duidelijke wijze te zijn ingelicht over de aard, methode en doel
van
het onderzoek.
van
het onderzoek.
van het onderzoek.
Ik begrijp dat:
o ik mijn medewerking aan dit onderzoek kan stoppen op ieder moment en zonder
opgave van reden
o gegevens anoniem worden verwerkt, zonder herleidbaar te zijn tot de persoon
o de opname vernietigd wordt na uitwerking van het interview door onderzoeker
Ik verklaar dat ik:

o geheel vrijwillig bereid ben aan dit onderzoek mee te doen
o de uitkomsten van dit interview anoniem verwerkt mogen worden in een verslag voor
studiedoeleinden
o toestemming geef om het interview op te laten nemen door een audio-recorder
(alleen geluid)
Deelnemer
Handtekening ……………..
Naam Saskia Osborne
Plaats en datum Amsterdam, 21-12-2022
Onderzoeker (student)
Ik heb mondelinge toelichting verstrekt over de aard, methode en doel van het onderzoek. Ik
verklaar mij bereid nog opkomende vragen over het onderzoek naar vermogen te
beantwoorden.
Handtekening
Naam Mikki Richert
25
Toestemmingsformulier NA
Betreft: onderzoek naar sociale uitsluiting bij mensen met verslavingsproblematiek

van
het onderzoek.
van
het onderzoek.
van het onderzoek.
Ik begrijp dat:
opgave van reden
Ik verklaar dat ik:

studiedoeleinden
(alleen geluid)
Deelnemer
Handtekening
Naam April Visser
beantwoorden.
Handtekening
Naam Mikki Richert
26
Toestemmingsformulier ET

van
het onderzoek.
van
het onderzoek.
van het onderzoek.
Ik begrijp dat:
opgave van reden
Ik verklaar dat ik:

studiedoeleinden
(alleen geluid)
Deelnemer
Handtekening
Naam Tjebbe Tamboer
beantwoorden.
Handtekening
Naam Mikki Richert
27
Toestemmingsformulier HC

van
het onderzoek.
van
het onderzoek.
van het onderzoek.
Ik begrijp dat:
opgave van reden
Ik verklaar dat ik:

studiedoeleinden
(alleen geluid)
Deelnemer
Handtekening
Naam Claudia Carrieri
Plaats en datum 29-12-2022 te Amsterdam
beantwoorden.
Naam Orlando Koomen
28
Plaats en datum 29-12-2022 te Amsterdam
29
Toestemmingsformulier HE
Betreft: onderzoek naar …

van
het onderzoek.
van
het onderzoek.
van het onderzoek.
Ik begrijp dat:
opgave van reden
Ik verklaar dat ik:

studiedoeleinden
(alleen geluid)
Deelnemer
Naam Edo Edses
Plaats en datum 07-01-2023 te Haarlem
beantwoorden.
Naam Orlando Koomen
30
Toestemmingsformulier EC
Betreft: onderzoek naar …

van
het onderzoek.
van
het onderzoek.
van het onderzoek.
Ik begrijp dat:
opgave van reden
Ik verklaar dat ik:

studiedoeleinden
(alleen geluid)
Deelnemer
Naam Chantal Edses
beantwoorden.
Naam Orlando Koomen
31
Codeboom
Hoofdcode Subcodes
Uitsluiting -Exit-entry paradox

-Entry-exit paradox
-financieel
-zelfstigma/na herstel
Problematiek -geen sociaal wenselijk gedrag

-anders uitzien
-vervuilde leefomgeving
-wegvallen sociale kring
-bezuinigen
-zelfbeeld
-erkenning van verslaving
-eenzaamheid
-stigma blijft na herstel
-ziekte
-kwetsbaar
-doorverwijzingen
Stigmatisering -manier van bejegenen buren

-oordeel van mensen
-zelfstigmatisering
-identiteitsverlies
-mensen zonder stigma uitzondering
-heftige achtergrond
-gevaarlijke mensen (junkie syndroom)
-dom
-eigenschuld
-groter stigma drugs
-media/film
32
Gedrag -onbetrouwbaarheid
-externalisering
-dwang
-obsessief
-wegduwen relaties
-isolatie
-angst
-achterdochtig
-triggers
-zorgmijders
-onbegrepen
Behandelplan -hulp voor naasten

-detox
-ervaringsdeskundige
-empowerment
-passende hulp
-naast iemand staan
Oplossing -mensen ontmoeten

- betrekken in samenleving
-persoon achter verslaving
-eerlijk en oprecht
-persoonlijke verhalen
-voorlichting
-trainingen
-kennis
-normalisering
-begrip en vertrouwen
-acceptatie
-onderlinge relaties
-scholing
-ervaringsdeskundigheid
-gesprekken
-inlevingsvermogen
-media
Verandering -omslagwoningen
-geldstromen
-minder bedden
-caselote groter
-geen indicatie aanvragen ->via
buurtteam
-maatregelen
33
Interviews
Interview HC
Orlando K
Nou, Wij zijn dus Orlando en Mikki en we zitten in ons tweede jaar social work aan de HvA en voor
het vak sociale inclusie doen wij eigenlijk een onderzoek naar uitsluiting bij Mensen met
verslavingsproblematiek en Daarom wilden we jou graag even interviewen. Zou jij kunnen vertellen
wie jij bent?
HC
Ja zeker nou, Ik ben dus HC (achternaam), Ik heb voordat ik hier kwam werken als afdelingsmanager.
Uhh 28 jaar gewerkt bij de Jellinek. Ik ben begonnen op de crisis en detox afdeling voor
heroïneverslaafde en heel specifiek ook vrouwen opvang voor prostituees achter het Centraal station
had je toen nog in de ruyterkade. Daarna ben ik overgegaan naar de vlaardingenlaan. Dat was een.
Gedwongen opname kliniek voor Mensen met verslavingsproblematiek en psychische stoornissen. En
Ik heb de. Laatste 12 jaar, bij jot gemaakt en. Het is Jellinek outreachendteam en dan kom. Je bij
mensen thuis. En, daar geef je een verslavingsbehandeling in thuissituaties.
Orlando
Oké, dus je werkt wel best wel lang met mensen met een verslavingsproblematiek?
HC
Ik werk heel lang met Mensen met een verslaving. Het is mijn stage geweest, ook als maatschappelijk
werk ook aan de HvA.
Orlando
Wat leuk, want dan ben je er gewoon ingerold. En niet meer gestopt.
Mikki
Kijk eens iedereen rolt zo door.
Orlando
En even kijken ja wat wat maakte eigenlijk was het je stage Alleen of had je ook een andere reden om
bij de verslavingszorg?
HC
Het was zeker bij stage die overtuigd heeft dat ik bij deze doelgroep heel graag wilde blijven werken.
Ik wilde in ieder. Geval iets met. Jongeren en eventueel met gedetineerden. Dat was eigenlijk mijn
eerste keuze, maar daar werd ik voor afgewezen en toen kwam ik bij de CODA. Dat was
Crisisopvang Deetox en Amsterdam en Dat was echt heroïneverslaafde uit de beginjaren 90 met hiv.
En, dat heeft mijn hart gestolen. En het is een doelgroep die oprecht is en een doelgroep die echt
verstoten wordt. En het zijn allemaal Mensen zoals jij en ik. Want verslaving is het heel dun lijntje en
Het is maar net aan welke kant van de lijn je staat.
Orlando
34
Ja precies nee, je zegt het zelf wel heel mooi. Ze worden dus echt verstoten en Dat is wat wij
uitzoeken; Waarom? Wat voor, wat voor dingen zie jij bijvoorbeeld? Waar, waar zie jij dat Mensen met
verslavingsproblematiek worden verstoten?
HC
Nou, Ik denk, het grootste deel is dat het onbegrepen gedrag is er bij verslaving, Ik ben van mening
en Dat is ook Als je helemaal In de verslaving zorg werkt, dat het middel is niet het grootste probleem.
Het gedrag wat voortkomt door de verslaving of mogelijkerwijs al voor de verslaving aanwezig is.
Mensen met een verslaving zijn heel erg egocentrisch, kunnen ook heel erg binnen, uh uh uhm,
ingekeerd zijn. In zichzelf hebben vaak echt gedrag wat asociaal. Overkomt bij anderen, Omdat ze zo,
gepreoccupeerd zijn met hun. Verslaving dat ze andere Mensen eigenlijk Alleen maar gebruiken. Op
het moment. Dat je ze nodig hebt. En daar ontstaat een heel beeld bij en ook al neem je de verslaving
weg. Zie je bij hele langdurige verslaafde Mensen. nog hetzelfde gedrag. En dat maakt Natuurlijk dat
het Mensen zijn die niet per se geliefd zijn,
Orlando
Nee
HC
maar daaronder schuilt. Bij 9 van de 10 zo'n ernstige PTSS. Jeugd wat afschuwelijk is geweest of
kind zijn van verslaafde ouders of psychiatrische ouders of mishandeling, misbruik. Eigenlijk altijd
verwaarlozing.
Orlando: Ja
Mikki: Ja
Mikki
Dus eigenlijk ook het gebrek aan liefde en zich al niet geliefd voelen en dan ook dus eigenlijk je zo
gedragen dat dat.
HC
Ja, ja.
Mikki
Dat het niet gaat gebeuren? Ja.
Orlando
En het begint dus eigenlijk al heel vroeg, zoals je zegt bij de meeste mensen.
HC
Bij de meeste. Mensen zie je dat het echt heel vroeg begint. en en dat de eigenwaarde zo laag is.
En daar is is je basis is een stukje eigenwaarde, dus als er problemen ontstaan, vervolgens in je
jonge jeugd, dan ga je dat meenemen naar jongvolwassenheid en zo zie je eigenlijk dat dat elke keer
door verslaving ook uitgesteld wordt. Tot er punt is dat. Je niet meer kunt inhalen.
Orlando
Dan was dat ook wat je bEelde met het gedrag dat ze Laten zien voordat er de verslaving is.
35
*HC knikt* Ja, oké.ik
HC
Ja, want bij een aantal Mensen zie je al voor de verslaving dat er sprake is van PTSS. Dus en vanuit
die PTSS. Reacties
Orlando
Gaan zij zich al internaliseren? Ja.
HC
Ja, ja, slecht in contact, egoïstisch, woede uitbarstingen. Moeilijk opvoedbaar.
Orlando
Ja en wat je dus eigenlijk ziet, is dat de meeste Mensen daaromheen gewoon niet echt weten hoe ze
daarmee om moeten gaan, dus dat dan maar uiteindelijk afkappen.
HC
Ja echt het onbegrepen gedrag. Zorgt ook voor een heel groot deel, afstoting wat je niet herkent.
Bemin je ook vaak niet.
Orlando
Nee, nee, Dat is zo. Denk je dat ook, dus dit soort gedrag van Mensen van buitenaf de doelgroep
weerhoudt om. Hulp te zoeken?
HC
Ik denk de de Mensen om verslaafde bestaan vaak al om twee delen. Het is of de Mensen die het
afstoot echt die er met een boog om heen gaan, Een mening hebben. Van ja, Het is hun eigen schuld,
dan moeten ze maar niet drinken als ze de fles laten staan, is er niks aan de hand. Nou dat soort
kortzichtige gedachtes. Ik kan er echt super kwaad Om worden want hè verslaving, Laten we wel
wezen. Het is een officiële ziekte.
Orlando
Het is een officiële ziekte, ja.
HC
Het is een officiële ziekte en die erkenning die mis je gewoon echt nog In de samenleving.
En de andere kant zitten, Heel groot professioneel netwerk vaak omheen, waar gelijkwaardigheid en
wederkerigheid ook concreet, want op het moment dat er professioneel netwerk. Ja, ook daar zit een
ander contact in. Systeem Het was of al slecht, waardoor de verslaving ontstaan is of Mensen zijn
totaal uit. uitgeput. Want iemand die verslaafd is in je omgeving? Ja, het kan gewoon helemaal alles
uitputten en ruïneren.
Want vertrouwen, iemand die verslaafd is, is niet te vertrouwen. Hoe vervelend Dat ook is. De
verslaving is over hand, heeft de over hand.
Orlando
Ja, Dat is ja, Ik vind het toch wel heftig om even zo zo te horen en. je dat te horen zeggen.
36
HC
Ja, Dat is echt zo, het zijn, het zijn echt Mensen, het zijn mooie Mensen, maar. Ik weet op het.
Moment dat iemand trek heeft dus craving.
Orlando
Kan je er niet op bouwen?
HC
Dan dan nee, nee, daar wordt iemand echt overgenomen.
Mikki
Ja, ja dan is het niet meer dat die persoon die iets maar dan is gewoon die verslaving is sterker, dan
dan de persoonlijkheid.
HC
Is echt die verslaving verslaving is. Zo ongelooflijk sterk, echt, Ik heb Mensen echt dwars door zulke
dikke deuren heen zien gaan Omdat ze zo graag wilde gebruiken, zo bijzonder.
Orlando
Maar je hebt Natuurlijk ook al Mensen met een heroïneverslaving. En dat is natuurlijk wel een van de
heftigste verslavende middelen.
HC
Nou eigenlijk heroïneverslaving is de meest. Minst schadelijke voor je lichaam.
Orlando
Oh?
Mikki
Ja?
HC
Heroine is ook een een een lichaamseigen stof dat We maken het zelf Ook aan In de vorm van
endorfine, maar heroine verdooft en wat het vervelende is van heroïne A het. Was in die tijd. Heel erg.
Duur de. Je kreeg steeds meer behoeften aan vaker in te nemen, dus. Dat hele stukje van en duur en
steeds meer toenemende behoefte maakten. De Mensen In de criminaliteit terecht kwam. En het
zombie effect geeft Natuurlijk echt het weerzinwekkende beeld naar de buitenwereld van. Ja, je bent
niet meer op deze wereld je leeg en alles, en en en.
Mikki
Je bent je verslaving.
HC
Ja, je bent je verslaving en zo zie je er ook uit. Maar die Mensen die toen verslaafd waren aan de
heroïne die waren er lichamelijk beter aan toe dan bijvoorbeeld Mensen, alcohol. Alcohol is een
lichaam die wordt, alcohol wordt door water opgenomen, dus dat betekent,
37
Orlando
Het komt overal in je lichaam.
HC
Het komt overal en het beschadigt elk orgaan.
Cocaïne is de.
Meest nare, want daar zit de grootste craving in en bijvoorbeeld bij heroïne kan je afkicken door
middel van methadon en dan ben je er ook op een gegeven moment echt afgekickt. Heroïne of
cocaïne kan tot een jaar craving geven en Dat is echt op het moment dat iemand in een keer na 3
maanden helemaal niks gebruikt en die ruikt of die hoort iets en.
Orlando
En dan.
HC: En dan PANG!
Mikki
Ja en. Je hebt Natuurlijk ook het gevaar dat je dus. Zo'n verslaving kan heel makkelijk opbouwen en
dat je dat Niemand het ziet, is bij wijze van spreken, want Het is iets zoals heroïne.
HC
Het is sociaal geaccepteerd.
Orlando
Het is sociaal geaccepteerd zeker.
Mikki
Inderdaad bij heroïne je komt in je hele eigen wereld, maar bij cocaïne blijf je gewoon in deze wereld,
zeg maar deels.
HC
Absoluut ja. En Het is sociaal geaccepteerd, de upperclass die ja.
Orlando
Ja klopt.
HC
Die gaat, loopt ermee weg. Dus daar zit een ander. Stigma aan vast. Dan dan uuh.
Orlando
Ja en ook In de. Horeca is het heel groot.
Speaker
Crack is natuurlijk
38
HC
Wel weer heel iets anders, wat Natuurlijk ook gekookte cocaïne is, maar daar zit weer een heel ander
stigma omheen. Want het is wel de losers.
Orlando
Ja, want Het is niet duur genoeg, het is voor de Mensen die coke niet kunnen betalen, ja.
HC
Ja ja. En nu heb je Natuurlijk de hele lijn van de chemsecs. Dat is Natuurlijk iets wat heel erg aan het
komen is.
Orlando
De wat?
HC
Chemsex is de ketamine de Tina om het hè? Zoals het In de de scène wordt.
Orlando
Ja ja.
HC
Dat op die manier genoemd? En in ergens 2020 waren er nog zo'n 40 verslaafden in Amsterdam,
2022 680.
Orlando
Wow, Dat is meer dan 200%.
HC
Dus dit booming.
Mikki
Maar ja. Maar en heel gevaarlijke verslaving ook ook om vanaf te komen gevaarlijk voor je lichaam.
Je kan niet volgens mij met ketamine. Zomaar stoppen toch?
HC
Absoluut niet, Het is er echt eentje. En, we zien hem allemaal aankomen.
Orlando
Maar je kan er niet zoveel aan doen.
Mikki
En onder jongeren gewoon.
HC
39
Voornamelijk jongeren
Mikki
En daarin is het ook normaal om dat maar gewoon. Ja, ieder weekend te doen.
HC
Ja ja hoogopgeleiden, gay mannen in een hele goede sociale sfeer, maar die gebruiken het In de
chemsex en die gaan. Die hebben gewoon een hele goede baan. Vrijdagavond gaan ze starten, ze
hebben ze iets van 36 uur achter elkaar seks op basis van chemsex, Zondagavond crashen ze en
maandag gaan ze weer naar het werk. Dit is een, Dit is een, Dit is. Een doelgroep die gaat eraan
komen, wat ik jullie op een briefje geef.
Orlando
Dat ja ja oké.
Mikki
Inderdaad het idee van die gevolgen, dat zie je. Je ziet het dat pas later kan ook niet nu zeggen van
oh corona, nee, Er zijn niet. Dat heeft geen gevolgen gehad, je weet, want ze zeggen ja, Er zijn niet
meer opnames, maar dan denk ik ja.
HC
Je weet het niet.
Mikki
Dat is nu. Nog niet, Dat is een soort van, dat komt paar jaar. Daarna zie je dat eigenlijk als dat.
HC
Nee klopt. Ja ja. Absoluut
Mikki
Want Het is niet open en nu verslaafd. Ik ga morgen mijn aanmelden bij. Dat gaat niet zo snel toch?
HC
Nee, daar is wel steeds meer aandacht. Voor Omdat het ook veel zichtbaarder wordt ook. Ook de de
mannen die dat gewoon al jaren. Deden ha houden dat? Niet vol, want. Ook daar krijg je een soort
burn out verschijnselen. Ja, maar hoe dat eruit gaat Zien? Kijk, heroïne is een. Van de wat oudere
verslavingen om maar te. Zwijgen over cocaïne, want cocaïne werd in Nederland begin deze eeuw
gewoon aan werknemers om.
Orlando
Gegeven
HC:
Om goed te werken.
O: In de In de fabrieken, zeg maar,
40
HC: Wel degelijk in de fabrieken, ja tuurlijk. Zeker, zeker zeker.
O:Ja, ja, tuurlijk nou, ik moet zeggen, Ik heb zelf een keer dat ik In de horeca dat een van mijn
collega's dus zo brak was dat ze hem naar huis hebben gestuurd. En toen later.
Orlando
Dat er gezegd werd, als jij ons gewoon had verteld wat je had gebruikt die nacht van tevoren, dan
hadden we jou wel gewoon een oppepper gegeven en dat. Ik ook dacht, ja, ja.
Mikki
Hé! serieus?
O: Jaa.
M: Ik vind ik echt niet kunnen. wow.
Orlando
Dat is ja nee, Dat was Dat was in die die tent ook heel normaal, dus Ik ben daar ook best wel snel
weggegaan.
HC
Nee, Maar dat. Gebeurt heel veel.
Orlando
Ja ja.
HC
Het zijn Natuurlijk de middelen, waarvan? Ook werkgevers kunnen denken, nou, zo werkt iemand wat
harder?
Orlando
Wat harder, ja. Ben jij toevallig bekend met de entry-exit paradox. Nee, oké, Dat is een paradox dat
eigenlijk stelt het bijvoorbeeld mensen. Die dus hulp komen zoeken voor een verslaving. Die gaan
dan bijvoorbeeld binnen de kliniek toch gebruiken en worden dan dus geëxternaliseerd Omdat ze dus
het gedrag Laten zien waar ze eigenlijk heel voor komen zoeken. Heb je dat zelf vaak gezien?
HC
Ja wel degelijk, en dan krijg je een hele flauwe is iemand wel gemotiveerd? Dat is wat vaak.
O: Dat is de vraag die dan gesteld wordt?
C: Dat is de vraag die gesteld wordt op het moment dat iemand heel veel moeite doet, want dat moest
je voorheen echt heel veel moeite doen om opgenomen te worden om te ontgiften en vervolgens ja
bleek dat er hele van hangertjes hele bouwsels gemaakt met een klompje eraan waar gewoon de
drugs naar boven werd gesmokkeld. Want we zaten op de vierde verdieping op de Sarfatistraat.
41
HC
Ja en dan zien we toch echt wat. Vond je dat onder het bed? En dan oh iemand is niet gemotiveerd.
Het punten verslaving is een zo een ongelooflijke gemene aandoening en gaat over zoveel vlakken
heen. Hè? Je hebt het psychologische, maar ook het fysiologische, want Als je bedenkt bij alcohol na
1 glas alcohol neemt, je wilskracht al af. Wat denk je bij iemand die zo lang durig aan de alcohol is
geweest? Hoe het zit met motivatie en het volhouden van het programma? Ook al is iemand heel erg
gemotiveerd. Dus Het is. Heel vaak een lange adem en eigenlijk alles gaat met vallen en opstaan.
Dus ja, iemand gaat naar binnen met de allerbeste bEelingen en ook echt willen stoppen. Maar In het
proces zelf? Ja, dan heb je zwaktes en Dat is craving. Die sterker kan zijn. Op dat moment en je
wilskracht?
Orlando
Ja en hoe voel jij je er dan precies over dat het wel gebeurt? Zeg maar heb je ook dat je het wel
snapt?
HC
Ja ik snap. Het ja, Maar dat is je kan het pas snappen als. Je het ziektebeeld snapt.
Orlando
Maar Als we het hebben over de dat Mensen dan eens worden weggestuurd.
HC
Ja, kijk het het. Wegsturen dat dat behoort. Omdat je anders ga je kliniek krijgen waarbinnen gebruikt
gaat worden, maar moet je het als straffend doen, of moet je zeggen van oké, we begrijpen het. Dit is
even wat je nodig hebt in je proces. En, je bent altijd weer welkom om. Terug te komen. De
boodschap die je iemand meegeeft is de straf. Of is het een time out die? Je iemand gunt, is het
proces?
Orlando
Ja precies.
HC
En en daar zit Natuurlijk de wereld tussen, dus
HC
En in, in welk kader je dat doet? Ja en dat betekent. Dat je echt Alleen Maar dat kan doen vanuit.
Weet wat de ziekte helemaal inhoudt in al zijn facetten.
Mikki
Ja, ja, want iemand als persoon wil daar zijn en zich daaraan committeren, Maar de verslaving wil iets
anders Natuurlijk en dat is het dus.
HC
Ja, Er is een hele.
42
HC
Studie, Maar ik wat Ik denk je gaat. vragen is waar kan ik dat terug vinden, Maar dat weet ik niet zo
snel. Die heeft een parallel getrokken tussen verslaving en kanker. Dat de processen die je terugziet
binnen een verslaving en een ontgifting heel vaak vergelijkbaar. Zijn met kanker je? Hebt gelukkig
hele. Goede, behandelbare kanker en. Dat heb je ook in verslaving. Je hebt hele goede behandelbare
verslavingen, die zijn daar na een sessie echt goed vanaf. Maar je hebt helaas hele? Progressieve
vormen van kanker en die heb je.
Orlando
Ook in verslaving.
HC
Ook in verslavingen, ja. En je zegt toch niet tegen iemand? Die kanker heeft ja he je. Hebt het weer
teruggekregen. Nou lekker dan hoor.
Orlando
Ja, ja, Dit is echt.
Mikki
En zoek het nu maar uit!
HC
Verzin het maar.
Orlando
Ja dat je dat tegen iemand zegt?
HC
Dat je dat zegt? Terwijl tegen het verslaafde zeg jij nou, je was waarschijnlijk niet gemotiveerd. zoek
het maar uit.
Orlando
Nee, Dat is een ja een mooie vergelijking.
Mikki
Ja nee ja Ik vind dat wel een.
HC
Dit is een. Eyeopener he? Op het moment dat je dat zou zeggen. Tegen iemand die kanker heeft, Het
is ondenkbaar en dan moet je maar zorgen om Mensen.
Mikki
Ondenkbaar ja van moet je. We hebben je toch net behandeld. We gaan dat niet. Nog een keer
doen?
43
HC
Ja. Je hebt het toch zelf verkloot?
Orlando
Ja aan de andere kant hebben we ook het exit entry paradox en Dat is dus eigenlijk dat Mensen. Die
opgenomen willen worden soms te horen krijgen dat ze niet verslaafd genoeg zijn of niet genoeg
gebruiken. En dan dus soms ook de adviezen krijgen om net even deze week wat meer te gebruiken,
zodat het.
Mikki
Is dat het advies? Wat ze dan krijgen?
Orlando
Dat is wat eer wel in die podcast besproken werd. Zodat ze dan opgenomen kunnen worden.
HC
Kijk, Ik ben a ik. Ben ten eerste. Ben ik al niet een groot voorstander? Om een verslaving, perse
klinisch te behandelen.
Orlando
Oké en, Waarom niet?
HC
Omdat je het best geneest in je eigen omgeving, dus thuis detox zal ten alle. Tijde de eerste voorkeur
moeten hebben. En, dat kun je prima doen. Dat betekent dat je in je eigen omgeving. Ontgift, een dus
met alle prikkels. Die daarbij horen, want. Het idee dat je naar een kliniek toe gaat, volledig even uit je
eigen omgeving daar gaat ontgiften, terwijl verslaving een groot sociaal maatschappelijk aspect kent.
Dus nou,
Speaker
Dan heb je.
HC
Daar een hallelujah moment. gehad, je bent clean en je komt hier thuissituatie terug.
Orlando
Het is precies hetzelfde.
Mikki
Op vakantie heb je ook altijd allemaal anderen gebruiken dan thuis.
HC
Precies. Daar is helemaal niks veranderd, in die thuis situatie. Dus Dat is al Als ik denk van ga meer
gebruiken om opgenomen te worden, dan zou ik hem omdraaien.
44
HC
Dan zou ik zeggen, hé, check weet. Je je zit nog echt In de zoo, gunstige kant van je verslaving. En,
we denken echt? Dat je het gewoon thuis heel goed kan redden. Want Alleen met een een medische
indicatie heeft eigenlijk detoxen in een klinische setting zin. Daarom is er ook zo groot. Afbouw van
klinische bedden in de verslavingszorg.
Orlando
Ja precies dus dat dat heeft ook hiermee te maken?
HC
Ja.
Mikki
Ja, maar wat als iemand dan zegt Van hé, maar kan het niet Alleen van wat voor hulp kan je dan?
HC
Dus ga je. Kijken, wat heb je nodig? Wat heb je nodig om dit proces door te komen? En en waar zit
dan die angst van Alleen zijn? Kunnen we een maatje voor je regelen in de tussentijd? Dat is op
kliniek is ook echt een hoge druk ketel, want Er zijn allemaal Mensen die aan het ontgiften zijn,
allemaal op hun teentjes lopen, super geïrriteerd en geagiteerd. En het heeft ook niet altijd. Het
positieve effect. Dus dan ga ik meer met jou aan de slag, want, hé, wat zit jij nou uit te kijken hè? In
plaats van dat ik met mezelf bezig ben.
Mikki
Ja ja. Je kan het Natuurlijk ook niet per definitie altijd met Iedereen. Vinden in zo'n kliniek?
HC
Nee nee, en en er ontstaan ook echt relaties dat je erbij zit dat je denkt. Oh, nee.
Orlando
Binnen binnen een kliniek?
C:Binnen een kliniek.
O: ja Mensen die elkaar gaan opzoeken en.
HC
En elkaar de liefde verklaren.
Mikki
Om je vervolgens eigenlijk helemaal ergens anders in te storten ook.
45
HC
Ja en binnen 3 maanden met zijn. Tweeën fors.
Orlando
Heel veel gebruiken? Ja, precies.
HC
in die verslaving joh ja oi oi oi. Dus ja, nee, ik klinisch ben ik niet een. Heel groot voorstander van.
Jaar als wel dat er bij een bepaalde ontgifting en insult gevoeligheid kunnen komen delier. En, dat
moet je gewoon echt wel In de. Klinische setting doen. Maar wat ik al zei, cocaïne? Die craving, die
duurt een jaar. Ja, nou, dan gaat iemand voor cocaïne ontgifting twee weken naar de detox.
Orlando
Ja, dat heeft ook niet echt zin, want dan zit je dus nog 50 weken de rest van het jaar. Met met die
craving gevoelens. Ja, ja oké.
HC
Het het, Het is een beetje een.
Mikki
Je bent er gewoon niet klaar voor, maar.
HC
Maatschappelijk idee. Nee maar klinieken komen echt vanuit de maatschappij die willen. Treedt op,
We hebben last van deze verslaafden. Kom op, doe iets. Nou dan nemen we iemand op In de kliniek.
Mikki
Onttrek ze aan ons van ons.
HC
Dus ja, ja, want dan hebben We daar geen Last van. We sluiten ze op binnen 4 muren en dan heeft
de maatschappij daar even helemaal. Geen last van.
Orlando
Ja dus het het gaat zeg maar om haal die Mensen van de straat en uit uit onze maatschappij.
HC
Ja of uit mijn buurt.
Orlando
En Als je weer, of uit mijn buurt, en als ze weer er klaar voor zijn. Dan zouden ze terug mogen komen.
En nou, die staat er helemaal niet op, maar hoe denk jij dan bijvoorbeeld over dagbestedingen?
HC
46
Dagbestedingen ja is heel belangrijk ook. Daarin vanuit het jot werkten we met de URA methode en
Dat is Unity. Reformed approach dat. Houdt in dat je echt op positieve bekrachtigen alleen gaat zitten,
dus je komt daar niet binnen en gaat zeggen, Nou, weet je wat? Je drinkt te veel. Dus dan haal je
alcohol weg. Nee, waar word jij blij van in het leven? Misschien kan je dat nu niet verzinnen. Maar wat
doen jij? 20 was? Waar, was, wat als je 's ochtends opstond. Waar word je? Dan blij van is dat de
zon is dat van, en dan heb je een plezierige activiteitenlijst die je achterlaat bij iemand en er staan 150
activiteiten op van klein naar Groot. Maar daar staat bij naar de. Bioscoop toegaan of een
wandelingetje? In het park, maar ook. Seks en ook ruzie wat ook dat kan voor bepaalde Mensen, de
ontlading en de plezierige. Activiteit zijn dus waarde vrij? Activiteiten aan iemand voorleggen en daar
langzaam. Naar pulken van. En wat is dan je leuke dagbesteding? En voor de ene is dat een
dagbesteding onbetaald. Niet dat het gewoon niet haalbaar is in. Een betaalde sector. Maar voor de
ander is juist die beloning. Heel erg belangrijk en dan ga. Je kijken naar het passend werk. Maar
gewoon zeggen van, weet je wat Ik vind? Als jij overdag iets leuks doet? Dan heb je minder last van
je? Van je verslaving. Het belerende dat moet eruit.
Orlando
Dat is niet hetzelfde, ja?
HC
De de de het..
Mikki
De het het luisteren.
HC
Luisteren het aansluiten waardevrij en Mensen zelf weer activeren om na te denken, waar word ik blij
van? Waarom ga ik 's ochtends mijn bed uitkomen?
Orlando
Dus We gewoon veel meer oplossingsgericht werken en ja, positieve bekrachtigingen zoals je ook al
zei. In plaats van dat je dus iemand de hele tijd de les aan het lezen bent over wat ze aan het doen
zijn, en ze dingen moeten veranderen in hun leven.
HC
Echt positief.
HC
Precies. Ja daar, daar gaat het om van. Ja, Dat is Natuurlijk wel iets. Wat social work? En
maatschappelijk werk heel erg aan zich heeft kleven dat we belerend zijn.
Mikki
Want hè? Want wij weten wel. Hoe het moet.
HC
Ja, wij wij. Staan namens de maatschappij hier naast jou en. Wij willen een soort modelburger van je
maken.
47
Orlando
Ja, Maar het belangrijkste is eigenlijk gewoon naast iemand staan en daar moet je gewoon stoppen,
ja.
Mikki
Juist ja eigenlijk, dachten we.
HC
En contact maken. Contact, voel waar iemand staat In het leven. En heb respect.
Mikki
En ja ja, precies respect voor iemands eigen visie en eigen.
Mikki
Dingen die iemand leuk vindt, en? wil doen.
HC
Ja, ja, wat het zijn Mensen zoals jij. en ik. Wil ook niet dat iemand in een keer. Naar binnenkomt te
zeggen, zo zou jij niet eens. leuk gaan handwerken? Nee.
Orlando
Ook, ja, wat zou jij mij dan vertellen wat? Ik moet gaan doen. Ja, ja.
HC
Ja ja. Dus Waarom zou het voor een verslaafde het anders zijn?
Orlando
Ja, want Het is nog steeds ook. Een mens.
HC
Ja. Normaliseren.
Mikki
Dingen die je zelf hebt bedacht, dat werkt altijd het beste Als je zelf op je oplossing komt, dan is het
pas echt iets waar je in gelooft ook, ja.
Orlando
Ja dan heb ik eigenlijk nog maar één vraag en Dat is welke? Tips zou je meegeven? Aan ons als wij
als doel zouden hebben dat de maatschappij een minder stigmatiserende blik heeft richting deze
doelgroep.
48
HC
Kennis. Echt uitleg blijven geven over het ziektebeeld. Ik denk dat. Dat het allerbelangrijkste is dat
Mensen vanuit kortzichtigheid oordelen. Ja en de kennis die. Ik heb opgedaan is Omdat ik 28 jaar In
het werkveld heb gewerkt. En ik, Het is niet heel erg toereikend naar de maatschappij toe, Omdat
daar ook nog veel te veel stigma's zitten.
Mikki
En, heb je dan ook? Een tip hoe? Hoe kunnen wij? Probeer, in ieder geval, bijdragen aan die
destigmatisering In de maatschappij. Hoe kunnen we de Mensen het best bereiken daarvoor?
HC
Zoals ik dat doe. Gewoon gebruik enthousiasme en warmte en en waardevrij wat het de valkuil is Als
je merkt dat dat er gestigmatiseerd wordt, dat je het zelf ook gaat doen, dat je je er tegen gaat
verzetten. En die hardheid is niet prettig, dus blijf blijf zacht.
Mikki
Dus weer die belerendheid ook naar de Mensen die de stigma hebben.
HC
Ja, ja, ja, ja, ja ja. Precies nee ja, dat is het. Jij bent aan het stigmatiseren. Dat is Natuurlijk precies
hetzelfde. En dan dan dan. Schuurt ie. en Als je zelf achterover blijft zitten en en lief en waardevrij,
geloof ik dat je langzaam die. Die invloed kan uitwaaien, Maar de hele maatschappij gaan we nooit
Orlando
Nooit bereiken. Nee, tuurlijk niet.
C: Alleen maar het kringetje er om heen. Ja en dat dat weet je zo een ripple effect inderdaad, ja.
HC
Dan hoop je die hetzelfde?
Mikki
Doen als jij.
Orlando
Ja, Ik denk dat dat een ja?
Mikki
Ik had nog een vraag. Die was even terug naar helemaal bij ergens bij de entry exit paradox toen zei
iets over. Verschil in verslaving met dat die vergelijking met kanker. Volgens mij was dat dat de ene
beter te behandelen is dan de ander.
Mikki
En, zit dat dan dan In de verschil. Het verschil in waar je aan verslaafd bent, of het verschil In de
achtergrond van de persoon wat iemand heeft meegemaakt,
49
HC
Dat is heel moeilijk. Dat helemaal op die. Manier uit te pluizen, maar. Kijk, verslaving heeft sowieso
een genetische component. Dus ook de genen kunnen een deel uitmaken.
Orlando
Ja heel bepalend.
HC
Het mooie is, Er zijn Mensen die uit echt afschuwelijk milieu komen en na een sessie helemaal weer
goed zijn en niet doorslaan in verslaving. Als je kijkt naar een heel groot deel studenten eigenlijk
allemaal drinken ze. 2, 3 jaar. Zo gigantisch veel. Er blijven er maar 3 over die erin. Blijven hangen.
Waarom die 3? Vaak komen ze allemaal uit een redelijk goed milieu hebben een opleiding meestal
wel gehaald. Waarom die 3 nou dan, dan is dat Natuurlijk heel moeilijk. Dat is hetzelfde. Als kanker is
heel vaak ook gezegd, ja, negatieve Mensen hebben meer risico op kanker. Ja, Dat is wel. Eens
genoemd, gewoon.
Mikki
Ja vaak, hè?
HC
Dat je denkt? Wow, en dan gaan er hele mooie positieve Mensen sterven aan kanker. Het valt bijna
niet onder woorden te brengen of waarom Maar het is zo'n complex. Deel van wat allemaal op elkaar
inhaakt.
Mikki
Dus echt een combinatie van genen karakter. Achtergrond, want dat heeft alles, alles Samen en dan
precies al.
HC
En ja.
Mikki
Die dingen en dan dat werk?
HC
Ja en dan kan je net In de pech zitten. Er is een. Heel onderzoek gedaan. Naar DNA en DNA? Van
wat je van je voorouders en je ouders. Meekrijgt en daar kunnen bepaalde delen kunnen op
aanstaan. Dat betekent dat ik Als het stukje van mij aanstaat, ik meer kans heb op genetische
erfelijkheid. Dan dat een stuk op uit staat? Ja, hoe weet je bij een bepaalde Mensen? Of het aan.
Orlando
Is zo.
HC
Uitstaat? Nee, maar even van zon complex.
Mikki
50
Ja van ja, Ik heb dat stukje, jij hebt het ook maar bij mij staat. Het aan en juist dat het uit.
HC
Ja, dat weet je niet, nee?
Mikki
Maar dat weet je? Niet kan ook.
HC
Dus er wordt wel heel veel onderzoek gedaan gedaan. Het te proberen begrijpen?
Mikki
Hoe gaat het aan? Ja en kan dit ook uitzetten?
HC
Ook, hoe blij? Je werkt dat interessant? Ja.
Mikki
Ik zeg de hele.
HC
Ja, Het is Het is. Het is een prachtig. Vak verslavingszorg. Echt waar zwaar wel waarschijnlijk, maar
waar?
Orlando
Ja ja.
HC
Ja Ik ben. Ik nu werk bij het Leger des Heils? Vind ik zwaarder dan. Omdat je wij zitten echt aan de
achterkant. Met het Leger des Heils. Waar?
Orlando
Ja precies.
HC
Iedereen alles heeft opgegeven? Daar zitten wij.
Orlando
en je bent dan nu ook ambulant, of niet?
Mikki
De laatste.
HC
Ik ben de afdelingsmanager en ambulant deel, ja.
51
Orlando
Oké van de. Ja oke.
Mikki
Super interessant wel ja ik.
Orlando
Echt, ja, je merkt ook dat je er echt best wel veel van.
Mikki
Ik bEel.
Orlando
Weet Ik heb. Denk ik echt heel veel geleerd, ook dat ik echt mee ga nemen van ook in mijn dagelijks
leven is heel erg bedankt voor je tijd. Nou ja.
Mikki
Nou veel. Ja ja ja absoluut heel interessant. Heel erg bedankt ja ja graag ever. Heel waardevol, denk
ik ook. Door wat wij nu aan het doen zijn zeker, ja.
HC
Ja, Ik vind ook echt dat er veel te weinig. Geschoold wordt in. Het stukje,
Mikki
Maar dat denkt echt inderdaad heel erg.
Orlando
Ja daar ben ik het ook heel
Mikki
Daar mist het heel erg in. Ja, ja, Ik heb Mensen weten. Helemaal niks,
HC
4 jaar lang. Maar toen zat de HvA In het oude belastingkantoor op de Wibautstraat heb ik 4 jaar lang
psychopathologie en verslavingszorg. Als module gegeven? Ja.
Mikki
Oh, Dit is heel interessant dat vind. Ik echt?
HC
Echt, dat vond ik ook heel erg leuk.
Mikki
Hier dat ik ook nu, en Ik vind, dat vond dat. Zo interessant dat ja psychopathologie syndroom, ja.
52
Orlando
Ja, die is bij mij uitgehaald, helaas. Ja, ik doe sociaal pedagogische hulpverlening, zeg maar daar de
de nieuwe tak van.
Mikki
Ja, maar dan jeugd en ik doe zorg en daar zit hij wel in.
HC
Oh ja.
Orlando
En ze hebben nu bij jeugd hebben ze eigenlijk Alleen orthopedagogiek, Omdat ze dus van mening
zijn dat je orthopedagogiek. Nee psychopathologie, dat dat echt Alleen is Als het al ontwikkeld is en
dat je bij jongeren Alleen de beginfase en de ontwikkeling ervan ziet. Maar ja, Ik vind dat wel een
beetje gekke insteek. Ja, ja.
Mikki
Ik vind dat ook heel raar want die komen. Worden toch wel? Ook ouder met nou?
Orlando
Ja precies en Het is ook niet alsof Mensen die In de jeugd beginnen hun hele leven In de jeugd
blijven, Maar het is ook best wel door kunnen stromen naar iets anders dus.
Speaker
Nou, weet je?
Mikki
Het heeft juist heel vaak, toch ook? Een achtergrond ingediend.
HC
Nee absoluut nou bij jongeren bij jongeren die of in ieder geval sowieso Iedereen die cocaïne
gebruikt. Als eerst Laten testen op ADHD en de vraag stellen, ja nou, Mensen met ADHD worden
rustig van cocaine. Ja, ook eens wordt heel erg. Ja precies, dus je hoort eigenlijk. wordt iemand al
gelabeld als cocaine verslaafde Zonder echt heeft te kijken en wat is er aan de hand.
Mikki
Ja oh ja, Dat is heel erg comorbiliteit, dus je hoopt ook in.
Orlando
Ja die worden rustig van cocaïne en of XTC en MDMA, dat zie je. Ook heel vaak, ja. Terwijl die
eigenlijk waarschijnlijk een soort zelfmedicatie die voor hem heel goed werkt, doen we uiteindelijk
rustig is en zo ja.
HC
Ja precies ja. Ja nou, Ik vind het hartstikke.
Claduia
53
Leuk dat jullie dit doen
Orlando
Ja geen probleem.
HC
Ik vind het echt super.
Fragment Code Categorie Kerncategorie
“En het is een Beschrijving van de Algemene uitsluiting Uitsluiting

doelgroep die maatschappij
oprecht is en een tegenover de
doelgroep die echt doelgroep
verstoten wordt.”
R35
Nou, Ik denk, het Mening over het Problemen bij Multiproblematiek

grootste deel is dat gedrag van een verslaving
het onbegrepen verslaafde is
gedrag is er bij onbegrepen en het
verslaving, middel is niet het
grootste probleem. Onbegrepen zijn
Ik ben van mening Uitsluiting
en Dat is ook Als je
helemaal In de
verslavingszorg
werkt, dat het middel
is niet het grootste
probleem
R42-44
54
. Het gedrag wat Beschrijving van Gedrag van een Multiproblematiek /
voortkomt door de het gedrag dat verslaafde Gedrag
verslaving of mensen met een
mogelijkerwijs al verslavings-
voor de verslaving problematiek laten
aanwezig is. Mensen zien en hoe dit bij
met een verslaving anderen overkomt.
zijn heel erg
egocentrisch,
kunnen ook heel erg
binnen, uh uh uhm,
ingekeerd zijn. In
zichzelf hebben vaak
echt gedrag wat
asociaal. Overkomt
bij anderen, Omdat
ze zo,
gepreoccupeerd zijn
met hun. Verslaving
dat ze andere
Mensen eigenlijk
Alleen maar
gebruiken. Op het
moment. Dat je ze
nodig hebt. En daar
ontstaat een heel
beeld bij ook al
neem je de
verslaving weg. Zie
je bij hele langdurige
verslaafde Mensen.
nog hetzelfde
gedrag. En dat
maakt Natuurlijk dat
het Mensen zijn die
niet per se geliefd
zijn,
R44-51
55
maar daaronder Uitleg over Mogelijke redenen Aanleidingen
schuilt. Bij 9 van de indicatoren die aanleiding verslaving
10 zo'n ernstige vaak bij mensen
PTSS. Jeugd wat met een verslaving
afschuwelijk is voorkomen,
geweest of kind zijn voordat zij
van verslaafde beginnen met
ouders of gebruiken.
psychiatrische
ouders of
mishandeling,
misbruik. Eigenlijk
altijd verwaarloozing
R55-56
Bij de meeste. Uitleg over Mogelijke redenen Aanleidingen

Mensen zie je dat indicatoren die aanleiding verslaving
het echt heel vroeg vaak bij mensen
begint. en en dat de met een verslaving
eigenwaarde zo laag voorkomen,
is. voordat zij Jeugdproblematiek
beginnen met Multiproblematiek
En daar is is je gebruiken. Dingen
basis is een stukje waar zij tegen
eigenwaarde, dus aanlopen in hun
als er problemen leven.
ontstaan, vervolgens
in je jonge jeugd,
dan ga je dat
meenemen naar
jongvolwassenheid
en zo zie je eigenlijk
dat dat elke keer
door verslaving ook
uitgesteld wordt. Tot
er punt is dat. Je niet
meer kunt inhalen.
R 69- 72
56
Ja, ja, slecht in Het gedrag van externaliserend gedrag Gedrag
contact, egoïstisch, een verslaafd
woede uitbarstingen. persoon
Moeilijk opvoedbaar.
R82
Ja echt het Mening. Wat Uitsluiting op basis van Uitsluiting

onbegrepen gedrag. mensen niet angst
Zorgt ook voor een kennen vinden zij
heel groot deel, eng.
afstoting wat je niet
herkent. Bemin je
ook vaak niet.
R87-88
Ik denk de de Visie over 1 van Stigmatiseringen en Uitsluiting

Mensen om verschillende sociale uitsluiting.
verslaafde bestaan soorten mensen in
vaak al om twee het systeem van
delen. Het is of de een verslaafde.
Mensen die het
afstoot echt die er Het deel met
met een boog om vooroordelen dat
heen gaan, Een spreekt zonder
mening hebben. Van echt kennis te
ja, Het is hun eigen hebben.
schuld, dan moeten
ze maar niet drinken
als ze de fles laten
staan, is er niks aan
de hand. Nou dat
soort kortzichtige
gedachtes.
R93-96
57
Systeem Het was of Uitleg over het Gedrag van een Gedrag
al slecht, waardoor systeem wat of de verslaafde
de verslaving verslaving in de
ontstaan is of hand helpt of
Mensen zijn totaal uitgeput raakt door
uit. uitgeput. Want het gedrag dat een
iemand die verslaafd verslaafde toont.
is in je omgeving?
Ja, het kan gewoon
helemaal alles
uitputten en
ruïneren.
Want vertrouwen,
iemand die verslaafd
is, is niet te
vertrouwen. Hoe
vervelend Dat ook is.
De verslaving is over
hand, heeft de over
hand.
R104-108
Ja, Dat is echt zo, Uitleg dat iemand Gevolgen van (Multi)problematiek
het zijn, het zijn echt die verslaafd is op verslavings-
Mensen, het zijn het moment dat hij problematiek
mooie Mensen, trek heeft in een
maar. Ik weet op het. middel niet te
Moment dat iemand vertrouwen is.
trek heeft dus Het gedrag van een
craving. Dan dan verslaafd persoon.
nee, nee, daar wordt Gedrag
iemand echt
overgenomen.
R112-117
58
en wat het Uitleg over waarom Gedrag van een Gedrag
vervelende is van bepaalde verslaafde
heroïne A het. Was verslavingen
in die tijd. Heel erg. bepaald gedrag bij
Duur de. Je kreeg een verslaafde
steeds meer opwekt.
behoeften aan vaker
in te nemen, dus.
Dat hele stukje van
en duur en steeds Uitleg over hoe de Blik van de
meer toenemende maatschappij naar maatschappij Stigmatisering
behoefte maakten. mensen kijkt met
De Mensen In de een
criminaliteit terecht heroïneverslaving.
kwam. En het
zombie effect geeft
Natuurlijk echt het
weerzinwekkende
beeld naar de
buitenwereld van.
Ja, je bent niet meer
op deze wereld je
leeg en alles, en en
en. Ja, je bent je
verslaving en zo zie
je er ook uit.
R-134-143
59
Cocaïne is de. Uitleg over het Blik van de Stigmatisering
verschil tussen maatschappij
Meest nare, want verschillende
daar zit de grootste middelen en de blik
craving in en die de
bijvoorbeeld bij maatschappij heeft
heroïne kan je naar gebruikers
afkicken door middel van die middelen.
van methadon en
dan ben je er ook op Coke is sociaal
een gegeven geaccepteerd
moment echt omdat het duur is,
afgekickt. Heroïne of Crack is voor
cocaïne kan tot een losers die coke niet
jaar craving geven kunnen betalen.
en Dat is echt op het
moment dat iemand
in een keer na 3
maanden helemaal
niks gebruikt en die
ruikt of die hoort iets
en.
Het is sociaal
geaccepteerd. de
upperclass die ja Die
gaat, loopt ermee
weg. Dus daar zit
een ander. Stigma
aan vast. Dan dan
uuh Crack is
natuurlijk
Wel weer heel iets

anders, wat
Natuurlijk ook
gekookte cocaïne is,
maar daar zit weer
een heel ander
stigma omheen.
Want het is wel de
losers.
R150-180
60
Ja wel degelijk, en Dit gaat over het Externalisering van Uitsluiting
dan krijg je een hele weigeren van behandeling
flauwe is iemand wel mensen die
gemotiveerd? Dat is gebruiken binnen
wat vaak.: Dat is de een kliniek en de
vraag die gesteld reactie die zij dan Gedrag van een
wordt op het van het team verslaafd persoon Gedrag
moment dat iemand krijgen. Verder
heel veel moeite wordt geschetst
doet, want dat moest hoe ver iemand
je voorheen echt kan gaan voor
heel veel moeite diens eigen
doen om verslaving.
opgenomen te
worden om te
ontgiften en
vervolgens ja bleek
dat er hele van
hangertjes hele
bouwsels gemaakt
met een klompje
eraan waar gewoon
de drugs naar boven
werd gesmokkeld.
Want we zaten op
de vierde verdieping
op de Sarfatistraat.
R274-279
61
Het punten Uitleg over wat een Gedrag van een Gedrag
verslaving is een zo verslaving doet met verslaafd persoon
een ongelooflijke de mens. Waarom
gemene aandoening het voor mensen
en gaat over zoveel met een verslaving
vlakken heen. Hè? lastig om hun
Je hebt het doelen vast te
psychologische, houden.
maar ook het
fysiologische, want
Als je bedenkt bij
alcohol na 1 glas
alcohol neemt, je
wilskracht al af. Wat
denk je bij iemand
die zo lang durig aan
de alcohol is
geweest? Hoe het zit
met motivatie en het
volhouden van het
programma? Ook al
is iemand heel erg
gemotiveerd. Dus
Het is. Heel vaak
een lange adem en
eigenlijk alles gaat
met vallen en
opstaan. Dus ja,
iemand gaat naar
binnen met de
allerbeste bEelingen
en ook echt willen
stoppen. Maar In het
proces zelf? Ja, dan
heb je zwaktes en
Dat is craving. Die
sterker kan zijn. Op
dat moment en je
wilskracht?
R282-289
62
Ja ik snap. Het ja, Snapt waarom er Externalisering van Uitsluiting
Maar dat is je kan bepaalde behandeling
het pas snappen als. maatregelen
Je het ziektebeeld genomen worden
snapt. Ja, kijk het binnen een kliniek,
het. Wegsturen dat maar legt uit dat Hoe om te gaan met
dat behoort. Omdat het gaat met welke externalisatie Behandelplan
je anders ga je manier de client
kliniek krijgen benaderd wordt.
waarbinnen gebruikt
gaat worden, maar
moet je het als
straffend doen, of
moet je zeggen van
oké, we begrijpen
het. Dit is even wat
je nodig hebt in je
proces. En, je bent
altijd weer welkom
om. Terug te komen.
De boodschap die je
iemand meegeeft is
de straf. Of is het
een time out die? Je
iemand gunt, is het
proces? Het gaat
niet om dat iemand
op dat moment even
stopt met zijn
ontgifting. Het is de
boodschap die je
meegeeft.
R297-300
63
Kijk, Ik ben a ik. Ben Mening en visie op Hoe een Behandelplan
ten eerste. Ben ik al hoe de verslavingsproblematiek
niet een groot behandeling van te behandelen
voorstander? Om iemand met een
een verslaving, verslavings-
perse klinisch te problematiek het
behandelen. Omdat best voortgezet
je het best geneest kan worden.
in je eigen
omgeving, dus thuis
detox zal ten alle.
Tijde de eerste
voorkeur moeten
hebben. En, dat kun
je prima doen. Dat
betekent dat je in je
eigen omgeving.
Ontgift, een dus met
alle prikkels. Die
daarbij horen, want.
Het idee dat je naar
een kliniek toe gaat,
volledig even uit je
eigen omgeving daar
gaat ontgiften, terwijl
verslaving een groot
sociaal
maatschappelijk
aspect kent.
R360-369
64
Nee maar klinieken Legt uit dat de Blik van de Uitsluiting
komen echt vanuit klinieken zijn maatschappij
de maatschappij die onstaan om de
willen. Treedt op, wens van de
We hebben last van maatschappij, deze
deze verslaafden. doelgroep uit hun
Kom op, doe iets. omgeving halen, te
Nou dan nemen we vervullen.
iemand op In de
kliniek. Dus ja, ja,
want dan hebben
We daar geen Last
van. We sluiten ze
op binnen 4 muren
en dan heeft de
maatschappij daar
even helemaal.
Geen last van.
R434-440
65
Dagbestedingen ja is Mening over dat Aanpak dagbesteding Behandelplan
heel belangrijk ook. dagbestedingen
Daarin vanuit het jot belangrijk zijn. Het
werkten we met de belangrijkste is hoe
URA methode en er mee om te gaan.
Dat is Unity. De focus moet
Reformed approach liggen op iemand in
dat. Houdt in dat je zijn eigen kracht
echt op positieve zetten net niet
bekrachtigen alleen iemand beleren en
gaat zitten, dus je de les lezen.
komt daar niet
binnen en gaat
zeggen, Nou, weet
je wat? Je drinkt te
veel. Dus dan haal je
alcohol weg. Nee,
waar word jij blij van
in het leven?
Misschien kan je dat
nu niet verzinnen.
Maar wat doen jij?
20 was? Waar, was,
wat als je 's
ochtends opstond.
Waar word je? Dan
blij van is dat de zon
is dat van, en dan
heb je een plezierige
activiteitenlijst die je
achterlaat bij iemand
en er staan 150
activiteiten op van
klein naar Groot.
Maar daar staat bij
naar de. Bioscoop
toegaan of een
wandelingetje? In
het park, maar ook.
Seks en ook ruzie
wat ook dat kan voor
bepaalde Mensen,
de ontlading en de
plezierige. Activiteit
zijn dus waarde vrij?
Activiteiten aan
iemand voorleggen
en daar langzaam.
Naar pulken van. En
wat is dan je leuke
dagbesteding? En
voor de ene is dat
een dagbesteding
onbetaald. Niet dat
66
Precies. Ja daar, Dit gaat over de Werkwijze sociaal Behandelplan
daar gaat het om valkuil die veel werkers
van. Ja, Dat is sociaal werkers
Natuurlijk wel iets. hebben. Waar wij
Wat social work? En proberen de
maatschappelijk cliënten te
werk heel erg aan behandelen en
zich heeft kleven dat vormen in plaats
we belerend zijn. Ja, van actief naast ze
wij wij. Staan te staan.
namens de
maatschappij hier
naast jou en. Wij
willen een soort
modelburger van je
maken.
R480-486
Ja. Normaliseren. Hoe het stigma van Het veranderen van de Oplossing
de maatschappij op maatschappelijke blik
Kennis. Echt uitleg de doelgroep te
blijven geven over veranderen door
het ziektebeeld. Ik middel van
denk dat. Dat het normalisering.
allerbelangrijkste is
dat Mensen vanuit
kortzichtigheid
oordelen. Ja en de
kennis die. Ik heb
opgedaan is Omdat
ik 28 jaar In het
werkveld heb
gewerkt. En ik, Het
is niet heel erg
toereikend naar de
maatschappij toe,
Omdat daar ook nog
veel te veel stigma's
zitten.
R510-522
Zoals ik dat doe. Hoe mensen aan Destigmatiseren Oplossing

Gewoon gebruik te spreken
enthousiasme en wanneer zijn
warmte en en stigmatiseren
waardevrij wat het
67
de valkuil is Als je
merkt dat dat er
gestigmatiseerd
wordt, dat je het zelf
ook gaat doen, dat je
je er tegen gaat
verzetten. En die
hardheid is niet
prettig, dus blijf blijf
zacht.
R527-529
Ja, Ik vind ook echt Er wordt te weinig Scholing verslavings- Oplossing

dat er veel te weinig. geschoold over problematiek
Geschoold wordt in. verslavings-
Het stukje. problematiek.
68
Interview EH & CE
Orlando
Ja, oké, dan zou ik u Misschien nog achteraf vragen naar wat, eh... Maar dan gaan we nu beginnen.
Dankjewel voor jullie tijd. We zitten hier dus voor de HVA, voor mijn onderzoek naar uitsluiting bij
Mensen met verslavingsproblematiek. Dit op meerdere vlakken, zowel sociale uitsluiting binnen
kringen, als uitsluitingen binnen de zorg. Dus ja, zouden jullie jezelf eerst voor willen stellen en
vertellen wie jullie zijn? Binnen de zorg dus ja, zouden jullie jezelf eerst voor willen stellen en stellen
wie jullie zijn?
E: En wie interview je nou? Ons allebei? Of?
Orlando
Ja toch? Ja!
Nou ja... Naam, alles? Ja, ik... Mijn naam is Chantal, Ik ben getrouwd met E. Ik ben intussen 56 jaar,
en ja, Ik heb... Vroeger een verslaving doorlopen Daar ben ik gelukkig al geruime tijd uit. Dus als ik
praat over dingen, is het toch dat ik meer In de In het verleden praat. En enkele dingen kan ik nog wel
vertellen of ze of ik nu nog Af en toe beleef.
Orlando
Beleven ja, zoals dat wat je...
Ik ben verslaafd geweest aan Ik begon met softdrugs en ik eindigde met harddrugs. Heroïne en ook
cocaïne. Op een gegeven ogenblik erbij.
Wat heb je in je koffie?
Wil jij een koffie?
Orlando
Oh ik hoef geen koffie. Thanks.
Ja, Ik was vrij jong verslaafd, maar 17... Tijdens mijn verslaving periode ben ik er altijd vanuit gegaan
dat ik er op een gegeven ogenblik uit zou stappen. En dan niet uit het leven, maar dat ik dat eh...
Orlando
Ja, uit de verslaving
Ja dat het... Dat het op een gegeven Moment, dat het achter... De rug zou zijn. Daar ben ik altijd
vanuit gegeaan.
69
Orlando
En, dat heb je vanaf het begin al gehad?
Ja, en Ik heb ook... Ehm, Ik was 18 dat ik voor het eerst in een kliniek zat. Ik heb het eerst zelf
geprobeerd te stoppen. Toen in de begin-periode. Toen ben ik naar een kliniek gegaan. En op mijn
21ste naar een langere. Echt een... een... *Mompelt een naam onverstaanbaar*... heette dat. En, en
Dat was een therapeutische gemeenschap. Want... Maar het is niet Alleen de verslaving, maar het is
ook... Alles wat je Meemaakt, het leven eromheen. Je moet heel veel leren. Je moet leren wat een
verslaving is. Je moet leren waar je allemaal op moet letten. Je krijgt er geen handleiding bij. Je moet
dat echt leren. Dus je probeert in het begin te stoppen, maar je weet nog niet zo veel Je weet nog
niet alle valkuilen Die je tegenwerken.
Orlando
Ja precies, dus je kan wel stoppen, maar dus...
Je kan wel stoppen, maar je gaat...
Orlando
Als je blijft hangen met dezelfde vrienden, dan wordt het heel moeilijk om echt te stoppen.
Er zijn legio dingen waar je nog tegenaan gaat lopen. Dingen die... die triggeren. Je ging altijd
gebruiken als je geld krijgt. betekent Als je clean bent en je krijgt je geld In de eerste periode, dat je
heel erg trek krijgt. Je lichaam reageert letterlijk net als dat... Hondje van pavlov.
Orlando
Ja precies.
En zo zijn er een aantal dingen waar je op moet blijven letten Als je bijvoorbeeld drugs gebruikt dat je
niet In de beginperiode het eerste jaar bijvoorbeeld In het café gaat drinken. Alcohol gaat drinken.
Gezellig uit. Want dan gaat je. Hoe noem je dat? Je kracht wordt gewoon minder doordat je onder
invloed raakt en de stap om weer een keer te gebruiken, wordt veel makkelijker. En dat is gevaarlijk.
Orlando
Het wordt gewoon gemakkelijker.
Je hebt jezelf niet meer aan de hand. Dat moet je allemaal leren. Dat zijn allemaal Fouten die Ik heb
gemaakt. En daardoor, Is het, wat ze tegenwoordig hebben, 'herstel-groepen' Dat cliënten of ex-
verslaafden elkaar kunnen vertellen waar ze tegenaan lopen en... in hun in een proces van clean zijn,
of al tijdens het stoppen.
Orlando
In een proces van clean zijn, ja.
70
C
Dat je al van tevoren weet waar je op moet letten. En door elkaar tips te geven en te horen hoe
anderen ermee omgaan. Daar kan je van leren, daar kan je heel veel van leren. Eigenlijk heb je Daar
nog meer aan, dan alleen maar met een therapeut praten.
Orlando
Ja, want je leert van Mensen die dezelfde stappen hebben gemaakt
Maar vroeger toen ik jong was, had je dat nog niet.
Nee, Dit is wel... Je had wel... AA-groepen, had je al wel?
Ja, maar daar ging ik niet naartoe, want Daar had je alleen maar alcoholisten.
Ja dat was zo...
Je had AA dat was allemaal in het Engels. Maar het was nog niet zoveel als nu. Maar ja, Ik ben op
een gegeven ogenblik E tegengekomen.
Toen kwam alles goed.
Ik had een lange periode, was ik gestopt geweest en toch weer teruggevallen. Ik had een een baan.
Ik had daar een relatie. Ik had een huis gekocht. Naar huis gekocht. Ging echt wel goed me. Toch
gebeurde er weer dingen die zorgt dat er weer helaas terugviel.
Orlando
En jij zei, Je moet leren wat een verslaving is. Wat is een verslaving voor jou?
Wat is een verslaving voor mij. Het is. Jeetje vastzitten aan iets vastzitten aan Het is. Het is
lichamelijk, maar ook geestelijk verslavend. En, Het is zo lichamelijk verslavend heroine hè? Dat is
eigenlijk heel. Snel Als je 3 dagen hebt gebruikt, word je al ziek lichamelijk krijg je ontwenning.
Verslaving is eigenlijk Als ik het als als gelovige zou zeggen, Het is van de Van de. Van de duivel.
Letterlijk echt? En dan, die moet echt. Ja, Het is echt een tegenstander. Moet je echt mee in gevecht,
tenminste.
Ja, Het is iets wat je regeert. Ja.
71
Moet God voor je. Laten vechten, zo heb ik het dan gedaan. Het, Het is wat dat betreft ja iets wat ja
wat je in je greep heeft, waarna je je helemaal leven gaat inrichten en wat heel moeilijk is om daar
weer mee te stoppen Omdat je je hele leven moet veranderen. Je moet je vriendenkring veranderen.
Je moet zorgen dat je op een andere. Plek gaat wonen. Ja, Je moet echt. Consequent blijven langere
periode consequent en daar heb je hulp bij nodig Omdat Mensen die dat nooit hebben meegemaakt
hebben geen flauw idee die zeggen, ja, da n stop je toch gewoon tegen me gezegd? Ja, die snapte
dat ook echt niet.
Orlando
Nee precies.
En Dat was, Dat was ook wel heel. Moeilijk vond ik.
Orlando
Ja, dat lijkt me ook wel pijnlijk als als Mensen dat zo makkelijk wegschuiven, ja. En dan mag jij even
vertellen wie?
Sorry, die begon al nou even gewikkeld. Zo heb je, zegt twee interview.
Orlando
Nee, Ik vind het eigenlijk wel prettig ook zo.
Het laatste dat ik wilde zeggen? Ik leerde E kennen. En toen was het over een spiegel voor. Me werd
gehouden Omdat hij ook verslaving had. We hebben elkaar ontmoet in een verslavingskliniek.
Orlando
Jullie hebben elkaar ontmoet in een? Oké, kijk.
En, we waren net alle twee gestopt, dus we leren elkaar nuchter en clean kennen Maar de je kan heel
goed praten met elkaar. Je begrijpt elkaar en.
Later gingen we Natuurlijk ook weer fouten maken, dus net alsof je In de spiegel. Kijkt als hij iets
deed, dacht ik, oh zo. Doe ik het? Dus dadelijk, Het is heel confronterend, zeg maar, en dat hebben
bij ons goed uitgewerkt, Omdat we. Zoveel van elkaar hielden, zo gek waren elkaar dat we dat toch
belangrijker vonden dan die drugs, want Je moet echt een keuze maken.
Orlando
Als jullie dan een ja, sorry dat je dan nu toch niet aan de beurt, maar Als je Als je dit.
Nu komt hij dan aan het.
Orlando
72
Terugval had Gebeurde, hadden jullie dat dan ook tegelijk? Nee hoor, hadden jullie dat dan tegelijk?
Orlando
Of was het vaker bijvoorbeeld dan? Nee, oke, dus dan had je ook iemand die echt wel aankon
spreken.
Nou, niet altijd. Ja zeker ja, dat heeft ook echt wel geholpen.
Orlando
Er op zeg maar.
E met mij helemaal het situaties weggepraat. Dat ik ergens stond, dat ik hem? Belde en dan, zegt hij.
Oke, je loopt gewoon nu Alleen links, dan loop je het perron af en dan ga je dat doen en die heb ik
gewoon helemaal naar huis gepraat.
Ja, dit was wel eens gebeurd, hè?
En andersom kon ik op voor hem ook dingen doen die waarschijnlijk hielpen, maar hij was nog net
eventjes iets sterker Als ik. Op dat moment. Dus ja. Maar het was nu is E aan de beurt, oké.
Wat moet ik vertellen over mijn?
Orlando
Jeugd of gewoon wie, wie ben je ook? Ben je ongeveer en We hebben gefeliciteerd.
Ik ben 57, net geboren in december. Dankjewel en. Ik kom uit Krommenie. Ik heb twee zusjes. Eentje
is overleden, vader en moeder en vader is overleden. Mijn moeder leeft nog, die had hij ook maar.
Nou opgegroeid in Krommenie, ging naar school. Ik denk dat ik vrij goed. Kon leren tenminste dan
redelijk slim was, maar. Ik denk dat ik het gewoon ADD had je zoiets maar je geval en daar heb ik
geen weekje zon cito toets toen was toen was de havo/VWO en toen zeiden ze van nee, maar doe
maar een MAVO, want hij, Hij heeft geen zin of hij wil niet. Ik weet niet maar ik zat een beetje.
Orlando
Ja je wist niet wat je ermee moest, zeg maar.
ik werd snel afgeleidt in Ieder geval het andere dingen die ik leuk vind. Dus dus toen deed ik mavo
en? Ik ging heel veel spijbelen.
De bezaaien zinken.
73
E
Nou, ja, ik vond de dingen die ik. Leuk vond vond ik leuk.
Orlando
Nou ja.
Ik had niet het idee van, Ik was ook heel dwars, ik zat er van. Wilde zo, ik wist sowieso niet wat Ik wil
worden.
Kon je makkelijk leren.
Ja, Als ik het Als ik het leuk vond, wel, ja, ja, maar dingen die ik leuk vond allemaal hele. Goede
cijfers voor. Die die niet leuk vond, niet? Maar er was dus een jongen die zat. Ik zat op een gegeven
moment In de. Ik was blijven zitten, dus ik zat In de tweede of de derde meer te zijn. ik was zelfs
blijven zitten. kun je na gaan. En toen zat er eentje In de vierde klas en die gebruikt heroïne En, ik gaf
hem dan geld. En dan nam je de volgende dag nam je het bij een school, dus hij ging een zeedijk en.
Zo is het begonnen eigenlijk? Nou, daarvoor wel nee, daarvoor wel slaafje te houden.
Orlando
Low precies, maar.
En moet je gewoon eens met speed? En, Het was fantastisch. Dat is echt wel al zekerheden. Die
waren een klap verdwenen en.
Dat had ik ook Ja.
Die voelde me lekker warm van binnen en. Hij zelfverzekerd dus?
Ik had dat ook, Dat zelf verzekering.
Nee, Ik had heel veel ruzie thuis. Op een gegeven moment ben ik weggelopen van huis. Ja wat te
kort geweest en toen nog een keer weggelopen en toen. Had ik een kraak woning gekraakt, dus die
was al gekraakt. Andere persoon die gingen uit en ik ging er dan. In, Dat was In de straat In de buurt.
Dat was toen hardcore krakers gebied boven kraker fee. Dat heette die rioolrat ja boven.
74
Ik woonde daar om de hoek. Dat wisten wij niet, We hebben dus heel lang. In bepaalde gebieden.
Orlando
Was gewoon van elkaar.
Ja zelfde soort.
Orlando
Maar dat niet geweten van een?
Gesteld worden, elkaar kennen, ja, We hebben eigenlijk. Ja was Misschien iets jonger nog dat je
daarmee begon.
Dag heel verhaal vertellen Misschien niet nodig, maar in ieder geval ja oké nou toen gegeven moment
toen.
Speaker
Wat vind je het goed doet?
Toen dacht mijn vader van die jongen moet toch? Wat, Ik heb nog een heel kort met mijn vader
gewoond. Ik weet niet precies wanneer je dat nou plaatsvond, maar mijn vader moeder waren
gescheiden en. Oh ja. Toen vinden toen die had me opgegeven van opleiding ziekenverzorging in
vogel zo. Ze is een zusterflat. Met heel veel meiden en twee jongens. zieke verzorging gedaan ook
niet afgemaakt, want ik bleef klooien met drugs dus. En dan ging het een tijdje goed, en. Dan ging het
toch weer fout, dus. Zo heb ik een tijd in een verpleeghuis gewerkt. En toen tegen op mijn backpay
kundige, dus ik ook niet afgemaakt. Ik. Had nooit iets afgemaatk. En zo, heb ik nog een tijd als
verpleeghulp gewerkt? Op zandpoort, dat psychiatrisch ziekenhuis.
De Mensen bejaarden?
Ja of via uitzendbureaus hier gewerkt in boerhaave kliniek en toen was ik ook al. En dat ik
nachtdienst, dan hadden ze al medicatie uitgezet en zei, meneer, meneer Bakker, oh, die kan je. Niet
slapen en. Dan hop dan nam ik een pilletje mee naar huis. Ik nam het zelf. Meneer bakker kreeg geen
pilletje, Maar dat.
Orlando
Ah die kreeg geen pilletje, Maar dat was voor jou.
Zal tegenwoordig niet meer zo makkelijk gaan denk ik.
75
Oh ik vind dat toch wel heel erg
Orlando
Leuk dat je er zelf ook van schrikt.
Ja heb wel een hoop grens over gegaan, denk ik. Nou ja, in ieder geval in dat ze in die in die
zusterflat kom ik mijn moeder van mn zoon tegen. Dus daar heb je toen een relatie mee gehad. Maar
ja dakloze dus vanuit een kraakpand naar het andere kraakpand tussendoor. Ja ook nog in een tent
gewoond in Friesland en. Ja op een gegeven moment raakte ik die relatie uit en toen gegeven
moment ben ik echt aan het zwerven geraakt, dus heb ik in Hoog Catherijne gewoond. Ten minste,
geslapen dat winkelcentrum.
Orlando
Ja in Utrecht
In haarlem hier bij het station bij de Fietsenstalling heel lang geslapen. Op een stuk karton, zeg maar.
Rijdt raakte de datum draad een beetje kwijt, hè? Nou ja, Ik was in ieder geval echt helemaal aan de
front, dus eten uit vuilnisbakken en.
Ja, je was gelukkig geen crimineel.
Nee nee.
Orlando
Een bad, wat maakt voor jullie de stap, dus jullie uiteindelijk, ja.
Nou crimineel wel eigenlijk, ik ging, zeg.
Orlando
Kleine dingen, Stelen ja uit de winkel, ja.
Ja het winkel weet.
Je wel, je hebt wel eens een fles.
Flessen drank ja dat rust.
76
Je hebt geen. Jij maar daar is het dan ook wel. Bij gebleven? Ja.
Ik heb nooit toeristen beroofd of.
Nee, en Dat is wel. Ja, dat zit. In je of niet?
Orlando
Gewoon ja, want wat maakt er dan voor jullie dat jullie uiteindelijk zal halen van ik graag hulp zoek?
Nu heb je het? Gewoon heel zwaar.
Ja nou. Ik wilde stoppen, Maar ik wil vooral. Op straat is het heel koud nat en. En, Het is gewoon.
Zwaar elke avond slaapplek te vinden, want. Kwam ook niet altijd zo uit dat ik een fietsenstalling in
kon, en anders was Dat is best wel nat, dus er waren andere plekken waar ik nog nou ja, van ieder
slaapplek in. Flats portieken en Ik had al een beetje vaste plekjes, Maar het is gewoon zwaar gewoon
zwaar leven. Dus Ik wil hier ook steeds bij dat ik liepen. De methadon post van de breider, dus Ik
haalde er elke dag methadon wat ik dan vaak ging verkopen, dus dan had ik geen methadon, dus ik
alsnog ziek. Dus Ik heb daar alvast Laten weten dat Ik wilde afkicken vaker Ook al heeft maar van de
straten zijn weet je wel, dus en op gegeven moment kwam ik terecht in zo een afkickcentrum van de
Van de breider. Dat was op het terrein van zandpoort, waar ik ooit. Gewerkt had eens.
En die panden willen verhuren.
Het was in 2000 met.
Orlando
Is dat bij bij driehuizen elkaar? Ja, ja, oke.
Keren 3 keer dat dan nader jaar.
Orlando
Nou ja, Dat is dus gebruikt door level voor de jongere en daar werkt die die vriendin van mij waar ik
nu.
Jij kent hem even?
Orlando
Mee bezig ben ja.
77
Speaker 2
Oh ja zo.
Orlando
Maar die zijn nu verplaatst naar velserbroek.
Je hebt ook bekenstein daar heeft?
Ook nog inderdaad bejaarden die de mensa die zaten erin.
Hoeveel pub?
IMC.
Speaker
******* wat wil je?
In ieder geval kom ik daar nou. Oh ja, en dan staat zijn tal, dus nee, tenminste. Ik was eerst Natuurlijk
Chantal binnen.
Orlando
En toen kwam zijn tafel.
En, je mag toch geen relatie hebben? Nee, dan gaan ze ook heel erg ontmoedigen, want je hebt je.
Orlando
Binnen de Raden zo af? Zeker, ja.
Je moet je op jezelf richten en.
Orlando
Niet elkaars proces in gevaar brengen.
Nee, en ja, je gaat Alleen Maar de.
78
Ik was gewoon. Eerlijk, ik zeg, kan je E met in Mijn behandel contract zetten?
Ja, kun je ons niet samen een kamer geven, heb ik ook gevraagd ja, ja.
Speaker
Ja ja.
Vond het geen goed idee.
Ja op een gegeven moment lagen we met elkaar in. Bed, en toen zijn we eruit gegooid.
Uitgezeild man. Dus zijn de Nachtwacht zijn we betrapt Omdat ik dat toen had gezegd, gingen ze ons
extra in de gaten houden
Orlando
Maar nee. 14 jaar getrouwd.
Ja, ze hebben echt eigenlijk. Later hebben we ook nog begeleid gewoond. Toen mochten we ook niet
alle. Twee in Haarlem? Toen nog E een Haarlem hek mijn Alkmaar moeten zitten toch wel langer
hebben ratie het waren we ook al gestopt, ergens anders een langere kliniek gezeten en dan nog.
Orlando
Wat doen, wisten ze al dat jullie een relatie hadden met. Elkaar over? Ja, precies.
Vonden ze Omdat ze er toen zo over dachten dat het slecht was dat je niet kon redden Samen dat je
elkaar alleen naar beneden zou trekken Beneden zou te repareren.
Ja het ging ook In de eerste keer niet.
Maar we waren ook.
Heel erg geweldig.
Intelligent genoeg om dat te zien ons eigen gedrag te herkennen en te bespreken. Het heeft ook een
bepaalde vorm van intelligentie. Heb je ervoor nodig
79
Orlando
Voor nodig Als je.
Want Als je niet kan zelf reflecteren, is dat ook wel. Heel moeilijk, denk. Ik hè allemaal naar laatste
maar in. Ieder geval ik. Ik ken nu al meerdere Mensen die dat wel gelukt is, maar in die tijd maakt het
heel moeilijk.
Orlando
Ja precies.
Het was makkelijker geweest als ze ons gewoon Samen hadden begeleid of in ieder geval al was het
in twee verschillende huizen hadden gezet. Een van ons.
Nou vind ik jullie?
Moest gewoon helemaal een end weg. En, dat ben ik toen gewoon Omdat E als eerste kwam daar bij.
Heeft het uiteindelijk een urgentie gekregen is met zijn opleiding begonnen. En toen hebben we de
woning gekregen. In de Langstraat. En toen ben ik bij me. Ingebroken, eerst is hij bij mij ingetrokken
toen hij mij leerde kennen, en Ik had een huis. Een ware, ik woonde in hoofddorp Zo zielig dat die op
straat, leefde.
Waar ik 1 grote tering zorg is dan onszelf al gemaakt heb.
Was niet makkelijk In het begin, maar ja, wauw.
Je gebruikt heel veel speed, daar was ik echt ander. Mens, dus ik sleep het hele Huis vol met fietsbak
en.
Ja, hij gebruikt het zijn heroïne meer mágico. Periode heeft ie weer speed, telefoon, speed.
Dus Het was een soort 1 grote schuur dat huis was.
Orlando
Ja je weet een soort hoorder werk je daarvan zo ja ja oké ja.
Ja nou? Echt, ja. Ziet de soort wel echt.
80
C
Netjes, mijn ouders vonden het ook niks, maar ja, het uiteindelijk.
Orlando
Maar even kijken, want.
Dus je maakt zelf een proces doen maar. Als stel maak je?
Orlando
Mike ook een processor, maar eigenlijk werden jullie dus. Vertelt met wie je wel of niet een relatie
mocht houden, of hoe? Hoe je dat moest doen.
Je mocht helemaal geen relatie hebben In ieder geval niet met iemand die daar zat. En Als je een
relatie had met iemand anders, ja, dan. Mocht je opgezocht worden? Of Als je een vrij weekend hebt,
kon je dan wel? Daar naartoe, gaan maar. Absoluut, je mag niet verliefd op iemand worden, want dat.
Speaker
Ja dat.
Er was geen ruimte van voor, maar hij mocht me wel begeleiden.
Ik mocht je wel nog begeleiden. Naar buiten.
Maar ja, ze waren daar gewoon dat. Daar hadden ze geen ervaring mee. Waren ze niet op op
gericht? Ze Misschien gewoon vanuit dat dat?
Orlando
Sowieso vaak gegaan.
Ja, het grootste aantal gaat t fout.
Gaat ook bijna altijd fout Ik doe het maar gewoon niet, want.
Die gebruikt het toch als afleiding van je eigen probleem en dan heb je een afleiding zodat je niet met
je eigen probleem bezig bent. Ze wisten dat het zo te praten dat ze je dat je eigenlijk ja. Dat zal ook
wel zo zijn. Maar wij waren echt. Ik was echt.
81
Weet je je hebt ook een beetje geluk nodig?
Slag verliefd, heel irritant. Dat heb je ook niet voor het uitkiezen.
Orlando
Nee precies.
Het was niet een afleiding van mij.
Orlando
Nee, Het was gewoon echt verliefd op op.
Nee ons ja. Helaas nou niet helaas. Maar voor ons doen wel. Maar nee hoor, We zijn nog steeds
meer, Maar we zijn nou bijna 17. Jaar getrouwd, en.
Yes, roots, heeft u morgen?
We zijn. 23 jaar 8.
Orlando
Ja bijna 16, want Het was 2007 zijn moeder In de.
In april 6.
Orlando
2006 oh ja, want ik zei dat ik 7 was. Dat was ja bijna Als ik.
Zo leuk jongetje toen.
En, waar zal ik dus even bij 's 2003? Leerde jouw vader kennen, denk ik in 2000.
Dat stel. Dat was je aan zo? Jij woont op hallenweg?
4 of 5 ja hebt gezegd van.
82
C
Ik sluip wonen en toen leerde jij zegt.
Ik had iets nodig, of?
Via het ja, die zat hetzelfde.
Fred zei ja, Ik heb een goede vriend in Haarlem en moet je maar een keer heel veel gebeld, of. Nou
ja, dat klinkt heel goed, ja?
Ja je vader heeft ons ook wel geholpen, want Ik heb nog een tijdje bij jullie gewoond. Heel kort. En
Dat was ook Omdat ik dus. Wie was, was weer naar de kliniek teruggegaan. Man van de
verschrikken. Een ja, Toen ik er klaar was was. het Huis was nog niet klaar, dus We hadden wel een
woning gehad, Maar het moest helemaal geschilderd worden en jij zat op.
Orlando
Maar dit moest wel.
Maar was ik dan?
Jij was begeleid wonen, en.
Oh ja ja nee ja.
Dan hoef ik niet bij inwonen. En je deed de studie. En toen ging ging ik overdag schilderen
Speaker 2
Perfect.
Maar het was oud Huis. Maar ik heb wel een. Studie gedaan gemaakt.
Sturen We hadden nog wel een urgentie, Maar we dachten, Als we nou. Gewoon een oude. Woning
nemen die niet veel kost en wat We hadden Natuurlijk wel wat schulden opgebouwd, hebben we zo
snel mogelijk al school betaald. Ja en het aanstaat binnen 5 jaar worden afgebroken. Dachten we
nou, dan kunnen we. Leuk overstappen wat betere woning heeft 12 jaar geduurd voordat Hij heeft
83
afgebroken. Maar wordt wel na bijna alles betaald. We hebben geen schuldhulpverlening gehad, We
hebben het helemaal zelf.
Orlando
Bank ik. En, was het een keus van jullie zelf?
Nee, Ik heb wel. Een traject doorlopen, schuldhulpverlening en dan, uiteindelijk kwam ik. Bij de
rechter.
Deze P, bEel je?
Deze P aanvraag gedaan, en toen werd het.
Orlando
En Waarom?
Is het afgekeurd Omdat ik een boete had en dat bleek je niet te mogen hebben, maar. Mevrouw, die
mij begeleidde, die had mij. Daar niet op, attent gemaakt dat. Anders hadden We kunnen.
Orlando
Zorgen openstaande boete ja.
Een openstaande boete. In de trein, niet betalen van een kaartje
Orlando
ja zoiets kleins dan. Dat is echt.
Ja en ja, toen zijn we het gewoon zelf.
Orlando
Ja denken jullie of zien jullie dat er een bepaald stigma hangt In de maatschappij op de doelgroep
verslaafden?
Wel, Ik heb zelf, Ik heb dat heb ik zelf ook. Ik weet van naar cliënten toen die. Het is, ik merk het
gewoon, Ik weet het.
Orlando
En wat wat merk je dan?
84
E
Ja, moet ik een voorbeeld verzinnen?
Ik merk wel dat in die periode leer ik soms Mensen kennen. En dan vertelde ons verhaal, want dan is
het. Van oh, wat goed en zo? Had je iemand uitgenodigd om te komen eten. En dan vroegen ze je
niet terug.
Oh op zo'n manier ja.
Je wijkt toch te veel af van hun Toch te veel af van hun.
Ja, Ik denk dat dat meer. Te maken heeft andere. Dingen zitten wel, denk ik persoonlijk, maar.
Nou, het zal niet meegewerkt. Want je een stel, je wil toch iemand die een beetje waar ze een beetje
vergelijkingsmateriaal mee? Hebben dat je beetje?
Dat is dat het meer.
Hetzelfde werk doen zeetje waren. In het begin was het. We kwamen best wel uit een vrij heftige
situatie dus.
Zo dat veel. Mensen uit de kerk waren niet heel van Super fanatieke christenen.
Speaker
Ken het wel.
We hebben er wel veel steun gehad aan Mensen die ons geholpen hebben. Moet ik eerlijk toegeven?
Er waren Mensen, die waren heel lief en aardig. Maar, ze zagen hier toch meer als een soort. Project
dan als een vriend of vriendin.
Orlando
Ja, gewoon de persoon die je bent.
Niet allemaal, maar ben. Ik heb ik toch uiteindelijk wel gemerkt. Dat merk je ook doordat nu het zo
goed met ons gaat en een normaal leven leiden. Normale inkomsten hebben, net als Iedereen. Een
85
auto spaargeld caravannetje gewoon normaal of normaal? Sorry, wat is normaal gewoon? Dat je in
blend zeg?
Orlando
Maar met de rest van de maatschappij. Je valt nu, je valt niet meer op. Soort van ja.
En dan gaat het wel makkelijk Ja. En, dat maakt het ook wel eens. Moeilijk om te vertellen over
vroeger? Want dan vragen ze bijvoorbeeld bepaalde dingen, dan kan het wat makkelijker ook door
het werk wat hij doet. Ik heb trouwens wel een. Iets van 10 jaar in een cliëntenraad organisatie
gewerkt. En laat binnen ik als een van de eerste ervaringsdeskundigen geworden. En heb ik. Tijd
herstel groepen gedraaid, bij de brijderstichting.
En toen was ik ervaring coach. Is dat? Dat vond ik leuk. Om te doen.
Orlando
Want dan deed je voor Mensen die zelf verslaafd waren. Een groep een groep zeg maar begeleiden.
Ja, een groep draaien. Ja, ja, die begeleiden ik en Ik heb ook een. Het was zo dat ze toen met een
project bezig waren om vaak deskundigen bij de bereider. X ja dan aan het werk. Te krijgen. Maar ze
hadden nog helemaal geen eisen opgesteld qua scholing. Er waren nog nog geen functiehuis en ze
wisten nog niet wat salarissen ze moesten geven, dus heel veel Mensen werkten als vrijwilliger. En in
die periode kon je nou kijken, wil ik dit als betaald werk doen of wil ik als vrijwilliger blijven doen lijkt dit
me wat.Er waren ook niet echt opleidingen. Er was hier en daar waren wat hapsnap opleidingen later
is de MBO opleiding gekomen en daarna is HBO hè? Tweejarige hbo opleiding naar Amsterdam
gekomen sinds paar jaar nu. Ja in die periode Omdat ik in een cliënt organisatie zat, wij praten
Natuurlijk mee. Over het beleid. En ook over dit beleid hebben we Natuurlijk altijd aangemoedigd
ervaringsdeskundigen. In de organisatie? Ja.
Speaker 2
Als je.
En uiteindelijk meegaan gaan draai. En toen In de coronaperiode is dat stil komen te liggen en Ik ben
er uiteindelijk mee gestopt.
Orlando
Ja en.
Ze Laten alles gevraagd of ik een oudere groep 5, 50 plus groepen 50 plus groep. Maar dat was
helemaal niet purmerend en had toen de auto nodig ook dus. Ik vond het bemoedigend te ver. Ik heb
er. Wel hoop plezier aan gehad, Maar ik. Niet om het als werk te? Doen, want Ik ben afgekeurd, hè,
dus ik. Wel tijd gewerkt? Ik heb het zelfs bij een dwane gewerkt vast contract gehad daar. Maar dat
was administratief werk. En daarvan heb ik een. Een uitkering gekregen arbeidsongeschiktheids
86
uitkering. Ik heb namelijk een hartoperatie hem gehad en een aantal dingen gehad waardoor ik wat
minder Energy had.
Orlando
Ja dat wel.
En Ik heb PTSS klachten Van alles wat Ik heb meegemaakt.
Orlando
We hebben wat waarschijnlijk ook.
Dan moet ik wel zeggen dat het ging wel goed met de herstelde groepen, maar dan had ik ook wel
weer een. Week om bij te komen
Orlando
Ja precies en dan gewoon even rustig.
Snap je. Wat ik ook gedaan is Mensen een jaar lang Mensen begeleid, een op een. En dan ging ik
naar ze toe thuis, of ze kwamen bij mij praten. En dan volgde, ze hadden ze begeleiding van iemand
bij de Brijder Stichting. Dan konden ze daarnaast begeleid door ervaringsdeskundigen. Dan gingen ze
kijken of dat hielp. Nou daar. En, we hoop Mensen toch op baan bij gehad, denk ik, zeg Ik denk.
Zeker een stuk, of. 25 Mensen ongeveer nog. Kunnen helpen. Dus Dat was wel leuk.
Orlando
Ja, dat klinkt ook heel leuk.
Om te doen, moet ik zeggen. Maar het was, Het was ook wel pit.
Orlando
Pieter Gerkens Maar dat voorstel ja, je bent Natuurlijk ook constant met je eigen ervaring nieuw bezig.
Ja en ik merkte ook dat. De dingen nog triggeren? En in hoeverre vertel je over jezelf, in hoeverre
niet, dan moet je echt ook wel een studie verbonden.
Orlando
En, heb ik jullie nog moeite ervaren met bijvoorbeeld het moment dat jullie clean zijn met het vinden
van een baan of.
Dat is voor mij is het makkelijker maakt.
Orlando
87
Jawel oké.
Ja vrijwilligerswerk, Maar het feit dat ik arbeidsongeschikt was of heeft niet meegewerkt. Ze wilden
liever iemand die niet arbeidsongeschikt was. Ik heb In het begin wel gesolliciteerd, maar dan hadden
ze liever iemand die actief werkte.
Orlando
Niet Alleen? Nee, dat snap ik.
Ja Dat is.
Dat, dat heb ik wel. Ja, ja, dat heb. Ik wel gemerkt.
Dus ik deed altijd wel iets over een sollicitatiebrief, een drukke. Dat doe ik altijd uitgenodigd werd.
Gaat ook een 10 op school voor sollicitatie. Toen hadden ze.
En Ik ben altijd open over geweest bij bij sollicitaties.
Orlando
En, je bent daar niet anders door behandeld, Omdat je ook moeilijk geweest toch wel voorgetrokken
naar.
Ja, Ik denk datik toch wel voorgetrokken Werd ja denk ik wel, ja.
Orlando
Dat is nog, Dat is ook niet.
Ja, Dat is ik. Maar het kost altijd, Energy en de. op een of andere manier
Orlando
Toen we over te praten hebben, ja.
Te vertellen ook nog steeds ook met. Dan praten kost sowieso Energy, maar goed.
88
Omdat het voor sommige Mensen, Als ik Mensen nieuw leer kennen. Is hij ook een beetje eng?
Hier stelt je kwetsbaar op, Dat is het.
En je weet ook niet hoe iemand zijn denkwijze zijn.
Orlando
Nee ik.
Dan vragen ze bijvoorbeeld naar mijn werk, wat ik? Doe dus dan al gauw, vertel je iets over, Dat is
bijvoor. Afkeur ben hoe dat dan zo gekomen is. En ja, dan kom je eigenlijk al op het gebied. Wat ga ik
nou wel? Niet zeggen, hè?
Orlando
Ik merk het heel erg als uiteindelijk gaat over racisme of mijn entiteit. Dan dat dat me ook gewoon
heel veel emotionele. Uitputting kan kosten. Eerst dat ik ook soms tegen mij zeggen, lijstje, Ik ga dat
echt niet over hebben, ben ik gewoon te doen voor. Geef ja.
Oh ja, Dat is een soort. Hij die meneer, hou je het? Een beetje af en was.
Orlando
Huis een beetje af inderdaad, soms dan gaat het me echt heel. Goed af. Niet actief, maar met die
Black Lives Matter.
Ja heb ik waar wij ook bij naar.
Orlando
Was het toen toen uiteindelijk, ja, ja, de drukte en die nou die Ik weet niet of jullie?
Gina Haarlem, bEel je bij het park?
Orlando
Bij die grote waren waar Ik heb gesproken.
En jij gesproken, hè?
Orlando
89
Ja, bij de eerste was, Ik was ook even een jee. Ja, nee, Ik ben toen zelf gewoon best wel actief bezig
geweest.
Weer dit park, beel?
Orlando
Yes, Ik heb het. Daarna had ik er ook nog geprobeerd in op te richten, want dan gingen we succesvol,
Maar ik ben gewoon best wel actief bezig geweest en toen Het is niet zozeer dat ik er. Zelf heel veel
last van heb gehad. Of echt van discriminerende opmerkingen of gewoon van mijn huidskleur? Het is.
Meer dat naarmate ik ouder werd, dat ik me gewoon realiseerde wat het voor heel veel andere
Mensen wel kan betekenen.
Je kan er een relateren.
Orlando
En, Dat is het en ik. Ik kan ook me vinden in dat gevoel en Dat is wel iets waar ik uiteindelijk zoiets
had. Van, daar wil ik me wel hard voor maken dat er niet Mensen die durven hetzelfde uitzien Als ik.
Eigenlijk minder kans hebben dan dat Ik heb gehad, Omdat ik toevallig een Nederlandse vader had
die een grammaticaal best wel sterk is en dat ik dat automatisch als kind over heb genomen en heel
veel Nederlandse Mensen dus eigenlijk. Ook, ja, Ik heb het waarschijnlijk ook niet doorgehad, maar
opmerkingen als zo wat wat praat jij goed Nederlands? En zo ja. Ik spreek mijn hele leven gewoon al
heel goed Nederlands. Ja, dat ja je wordt niet geboren. Ik vind Nederlandse taal heel interessant.
Ja, Ik ben geboren in Nederland.
Ja hier word ik als Nederlander. Ja.
Orlando
Ik heb het met stedelijk dat ik zie mezelf als Nederlander, Maar ik zie mezelf niet als niet gaan lezen
Ofzo, dus.
Het is een stukje. Ja, ja.
Orlando
Dat is allemaal.
Maar we hebben, ja? Zijn het overal? Sorry. Nee maar.
Orlando
Het gaat ook zo makkelijk. Hè, dat je dan?
90
Maar ik Het is eigenlijk, denk ik wel te vergelijken. Het kost inderdaad.
Orlando
Dit kost Energy, het kost gewoon Energy Omdat je.
Misschien mist wil.
Jij? Sommige Mensen kunnen helpen positief reageren.
Orlando
Nou, Dat is om mee te doen.
Dat is heel fijn. Er zijn ook Mensen die, ja, die. Niet echt het idee hebben wat je hebt meegemaakt,
dus. Ja dan zie je ze kijken van? Ach jee kneus. Weetje, weetje een paar mezelf nou?
Dat is wel.
Als ik een kneus was geweest, had ik hier. Niet nu zo gezeten? Want dan had ik gewoon lekker dus
door gebruikt.
Ja, wat denken ze? Maar dat denken ze toch waarschijnlijk ook helemaal niet
Was ik dood geweest?
En, ben je beetje bang voor dan? Ja.
Nou, je wordt niet helemaal. Ja dat dat gevoel heb ik wel gehad vroeger. Nu niet meer waarschijnlijk,
want nu Ik heb helemaal dat ik voorlichting gaf over wat voor de cliëntenraad gaf ik voorlichting in
klinieken. Ik gaf dus elke week voorlichtingen op allerlei. Plekken van de breiden en Dat was dus ook
in Alkmaar in hun hoofd. Bij de detox hadden verschillende detox groepen waar de kan. Dat is wel
heel leuk, dan zit je daar te praten en je ziet er netjes uit. En dan zegt zo een alcoholist, een Oude
Dame. Maar je ziet er helemaal niet. Uit als een junk? Want vergis je niet in een kliniek? Alcoholisten
voelen zich veel beter, drugs verslaafden. Want toen hebben Alleen maar een Alcohol verslaving
Orlando
Ze hebben Alleen maar realisme en dat woord sociaal Natuurlijk. Beeld weer geaccepteerd dan.
91
Dat sociaal geaccepteerd, die kijken dan weer neer om drugsverslaafden, Alleen maar Omdat het
sociaal niet wordt geaccepteerd.
Orlando
Dus ja.
En het soort crimineel gedrag werd gezien en zo heel veel Mensen uit de samenleving hebben we het
dan ook junks en je bent dan. Je verslaving als persoon
Orlando
Ja als persoon, dus Dat is.
Dat is eigenlijk, en als iemand Ik heb vroeger dus bij de douane gewerkt en dan op gegeven moment
dus. Een terugval gehad Toen ik mijn relatie uitging, dus Ik had nou ja, Dat was best wel heftig. Toen
ik dat verteld had geluk, was ik altijd eerlijk. Tegen de bedrijfsarts geweest? Als ik een
alcoholverslaving had het gehad was het geen probleem geweest, maar dit kon absoluut niet.
Orlando
Nee, je hebt, dan ben je toen gelijk ontslagen?
Nou dat hebben zij wel geprobeerd, maar.
Orlando
Want ze probeerde game.
Ik heb een advocaat In de arm genomen, en Ik heb. Eervol ontslag. Gekregen met behoud van loon
en na twee jaar, Ik was in behandeling, kwam ik automatisch In de. WAO en ja ik betaal nog steeds
een gedeeld.
Orlando
We dus eigenlijk.
Nou, Ik heb wel moeten knokken.
Orlando
Ja eigenlijk valt te zeggen dat de maatschappij keurt Mensen ook nog eens af op wat voor verslaving
we dan wel weer hebt.
Dat is ze, want Ik heb in mijn herstel. Groep zelfs een iemand. Want die werkte bij duane
Orlando
92
Maar die was. alcohol verslaafd
En, Ik heb ze zelf ook gezien de tijd dat ik daar werkte. Want Het was heel normaal. Hadden ze van
die van die borrels en teveel. gedronken rook iemand helemaal. Ja, dat willen ze wel op
aangesproken, Maar het werd niet als een gevaar gezien, want maar op het moment dat jij een
drugsverslaving had, dus zagen ze als dat je chantabel was
Nee hoor, is niet direct chantabel ofzo.
Was, ik werkte gewoon op een hoofdkantoor, ik zat niet. Eens op Schiphol.
Orlando
Nee die, ze konden ook niet je drugs doorvoeren of zo.
Maar ze begon al. Ik heb het gewoon meteen hier het niet eens terug Omdat het ging. Maar dat is dus
echt iets. Ja, Dat is heel wezenlijk. En dat. Is nog steeds zo.
Orlando
Dan wil ik het nog snel even hebben. Er is nu een onderzoek en van ja, sociaal werkers. Die hebben
het over een entry exit paradox en een exit entry paradox. Iets zegt iets en entry exit paradox.
Zeg het nog eens, Ik was even afgeleid. Entry heb je het over entry van het verwateren?
Orlando
Van ja, dus Het gaat dus over de zorg inderdaad en en wat de entry exit paradox inhoudt is even
kijken. Dat is volgens mij. Externalisering dus dat er Mensen met een probleem dus dan wel
verslaving aankloppen bij een kliniek en zeggen, ja, Ik wil hulp, Ik wil klinisch geholpen worden
bijvoorbeeld. Maar dat zijn worden afgewezen Omdat er wordt gezegd dat jouw problematiek is
dusdanig. Niet erg genoeg voor ons om te zeggen, We gaan je helpen, zoiets. En dan heb je ook nog
het tegenovergestelde, en Dat is dus. Uitsluiting van internalisatie en Dat is als iemand die dus in een
kliniek zit. Voor diens verslaving toch gaat gebruiken binnen die kliniek en dan te horen krijgt dat hij
dus niet meer binnen de kliniek mag zitten.
Ja, want je brengt de rest ook in gevaar.
Orlando
En dan.
Dat is, Dat is het, Maar het is ook gewoon een dilemma, het.
93
Is een dilemma, Dat is waar, ja?
Je hebt. Net als met een drugs vrije afdeling. Of drugsvrije woonvoorziening. Ja of terugvallen hoort
een beetje bij het proces en Als je dan een keer terugvalt, dan.
Het is wel zo, Ik heb het meegemaakt dat ik In de kliniek. Zat dat iemand hetzelfde?
Maar je moest ook veilig houden. Ja, Het is.
weg was geweest dat het gebeurd was, dan werd iemand een apart gezet op een Kamer, zodat je
niet andere geen trek konden krijgt. Letterlijk
Want als je iemand stoned ziet of als iemand alcohol had gebruikt, dat iemand dat ruikt.
Orlando
Want denk je gewoon gelijk? Oh, dat wil ik ook, ja.
En dan geeft al. Als het één één keer gebeurde en een detox ga je er dan meestal wel uit, maar als
ze dan langere opname is en je bent echt met een proces bezig, dan gaan ze het gebruiken van oké
en dan volgende dagje van blijven, dan gaan ze echt van. Wat is er nou vooraf gegaan? Dan gaan ze
helemaal uitpluizen om ook het positieve te gebruiken Positieve te gebruiken. Maar als jij een
kortdurende opname zit, bijvoorbeeld 5 of 10 dagen. Ja, daar heb je eigenlijk weinig therapeutisch
inzicht je je Als je eenmaal weer gaat gebruiken tijdens een detox opname kunnen ze daar niet zoveel
mee.
Orlando
OK.
En dan zullen ze waarschijnlijk zeggen van. Ze gaan eens gaan kijken hoe? Ernstig was het. Ja als jij
bijvoorbeeld daar 10 dagen bent en je doet het op je achtste dag dan heeft het Niet zo veel nut kan je
net zo goed? Weg gaan naar nieuw aanmelden?
Tegenwoordig is het Natuurlijk veel meer aandacht voor comorbiliteit en ik vroeger niet en vroeger
was het denk ik vaak zo Als je dan. Zeg maar bij een psychiatrische kliniek of psychiatrische. Weet je
Als je daar hulp voor wilde hebben en maar je had ook een stukje verslaving erbij, werd je afgewezen,
want.
Orlando
94
Maar Je moet je verslaving eerst maar regelen, ja.
Dat is heel. Erg bij een verslavingskliniek, zeiden ze dan, ja.
Orlando
Ga eerst die psychische stoornis, maar is aanpakken. Ja.
Ja precies.
Gelukkig is er nu een dubbele diagnose afdeling Dat is wel heel voordat ze Mensen wel heel fijn, want
Ik heb heel veel Mensen zien struggelen.
Orlando
Ja klopt. Met dat zei Claudia, hoe heet het Claudia, die zei dat wat wel wat je eigenlijk ziet, is dat er.
Nou hier.
Orlando
Bij Mensen met een verslaving hangt er eigenlijk altijd een multiproblematiek, altijd een
multiproblematiek? Ja.
Altijd bij ja
Altijd een multi problematiek ja .Bij de een is dat zwaarder, ook bij de ander. Maar als dat dan zo
ernstig de kop komt opsteken, want dat je iedere keer niet kan stoppen, daardoor dat je eigenlijk
medicatie nodig hebt voor je. je psychische klachten en het lukt je maar niet om maar te stoppen,
zodat je nuchter in behandeling kan gaan. Ja, dan loop je tegen een heel groot probleem op en de
waar samenwerkings. Samenwerken van verschillende organisaties met elkaar. Nou, dat gebeurt
gewoon heel slecht.
Orlando
Heel, dat zei je, Dat is hij ook.
En ze proberen wel aan ontschotting te doen en Samen te werken, maar door dubbeldiagnose
klinieken te beginnen en dan echt puur naar de persoon te kijken van twee kanten of door goed
Samen te werken. Ja, Mensen kunnen anders gewoon zoveel tijd kwijt zijn in hun leven. Zal dat
meteen goed voelen, maar ja, dat hebben wij dus ook meegemaakt. E ook Wij hebben een periode
gehad dat het vooral E al hij was dakloos en wilde hij stoppen en dachten ze, ja, maar hij wil gewoon
een plek. Om te slapen. Dus de namen ze hem gewoon niet op.
Orlando
95
Dus dan werd hij buitengesloten Omdat ze dus zij een beeld hadden van wat.
Hij wil gewoon ergens slapen en hij wilde heel graag stoppen. Hij heeft zo lang.
Ik wil gewoon. Ja dat wilde ik inderdaad ja.
Om te voor niks gevraagd om opnames, dat hij uiteindelijk gewoon naar. Christelijke opname is
gegaan?
Ik wilde ook wel van de straat, Maar ik wil wil daar gewoon blijvend. En gewoon iets op kunnen
bouwen
Orlando
blijvend van de straat.
Is ook kunnen bouwen. Ja, ja, en hij wou ook gewoon een langere opname. Goede opname.
Ja die is.
Niet van een paar dagen. Het is zo erg geweest dat. Ja, nou, praat ik even voor je dat ie, dan had hij
maar. 10 dagen of een week dat hij bij wijze van spreken in een keer Cold Turkey ging, In de hoop dat
ze hem dan hielden.
Zo ziek was, Ik denk dat ze dat ze. Dan dachten van ja nu kunnen we het niet meer maken om hem
op straat te zetten
Orlando
Maar met een met een heroïneverslaving was Cold Turkey heel heftig en gevaar heeft toch? Ja, nee,
oké, heftig.
Ja, heel heftig, nou ja gevaarlijk, heftig vooral.
Toen ik jong was moesten we allemaal cold turkey? Dat heb ik ook nog wel meegemaakt.
Orlando
96
Cold Turkey.
Ja, Dat was een. Ja In het begin, had je niet? Als dat.
Orlando
Nou ja, singes of met met andere vervangen met de methadon bijvoorbeeld ja.
Experimenteel die toen was? Later hebben we wel gedaan. Oh, kun je nog zoveel? Het is zo leuk.
Orlando
Nee ik. Ik denk het voor me schoon. Ja, dat het dat het heel erg goed zit, ja.
Ja, doe dan.
Orlando
Ja heel erg bedankt. De laatste vraag, Wij zijn los van dat we het onderzoek aan het doen zijn. Hoe
naar dus de uitsluiting gaat het Natuurlijk In het context van de sociale inclusie over. Hoe kunnen we?
Dus zorgen dat dat stigma bijvoorbeeld minder wordt en wij vragen eigenlijk aan Iedereen aan het
einde wat wat zou jij als tip aan ons meegeven als? Studenten wat, wat kunnen wij doen om te zorgen
dat er. Minder uitsluiting of een lager stigma?
Ik dacht dat hij In het begin van ik naar het begin. Ik dacht ik, Ik wilde sowieso niet als
ervaringsdeskundige aan de slag, want Ik had ook een soort theorie theorie. Eigenlijk zit er nog
steeds wel wat in. Vind ik dat. weetje wel Als ik open ben of gebruik maak van mijn ervaring als.
Drugs die, mijn drugsverslaving Dan ben ik opeens een ervaringsdeskundige? Ja, dan wordt een
soort van apart gezet, terwijl Iedereen ervaringsdeskundige is. Het een heeft een scheiding
meegemaakt, de ander heeft kanker gehad, de andere heeft gescheiden ouders, maar.
Orlando
Soms, maar dan werd er niet een speciale stempel. Nee.
Nee precies, maar Als ik denk, het zal helpen als alle hulpverleners eigenlijk alle Mensen zich
realiseren dat ze ervaringsdeskundig zijn. Op één of meerdere gebieden, zeg maar, ja.
Ik heb hem meegemaakt In het begin. Hulpverleners heel veel moeite hadden met
ervaringsdeskundigen om het. Ook als een.
Niets niet? Ja, niet.
Orlando
97
Nog steeds?
De pijler te zien.
Orlando
Dus dus blijkbaar nog steeds?
Ik heb meegemaakt dat iemand een HBO opleiding deed en al werkte daar. En dan werd er gezegd,
ja hij. Hij gedraagt zich alsof hij een van ons is.
Van ons is, heb jij?
Orlando
Over de over de ervaringsdeskundige.
Speaker 2
Die van ons.
Dacht ik. Hij werkt hier. Hij is een van jullie. Jullie zijn hier ook gekomen terwijl je stage liep.
Orlando
Straatje en allemaal dingen. Ja, nee, ik.
En, dat zijn de de wat oudere generaties niet alle. Er zijn er, die zijn totaal niet zo, maar ze zitten er
tussen.
Orlando
Maar gewoon vooral de.
Die hebben daar. Heel veel moeite mee om.
Orlando
Te accepteren dat ook ook?
Ja dat Maar dat is een proces, denk ik. Zelf denk ik dat.
Nou naar je cliënten toe, gaan ze hulp verlenen.
98
C
Ja ik, Ik denk zelf dat. Het goed is om je inderdaad. Ook was voor jezelf te durven Laten zien. Oh, Het
is maar een klein stukje, Maar dat ze. Het makkelijker vinden om met je te praten, en. Moet ik het
hier? Dat vind ik best een moeilijke vraag, dan wil ik nog even over nadenken.
Zo ervaringen, hè? Het is even ontwrichtend, weet je wel? Je raakt meteen, weet je wel Als je
ervaring hebt In de zin van als kind? Heb je wel een ouder verloren of? Of je ouders gaan scheiden,
wil niet zeggen dat je meteen op straat eindigt, maar.
En, Je moet ook Mensen. Met een lichte vorm van verslaving die gewoon normaal nog kunnen
verbeteren in hun werk. En, waarvan je ook ziet dat ze gewoon weer. Op een gegeven ogenblik weer
verder kunnen. Dus het echt ontzettende gradatie in?
Orlando
Ja en dan.
Maar Er is genoeg in je leven op te vinden soms waardoor je gaan realiseer dat je dingen niet zelf In
de hand hebt.
Orlando
Dat precies. Ik denk dat dat de reden?
Of, je wordt ziek.
Orlando
Belangrijk is.
Of je internet, weet je wel? Ja, ik bEel je.
Orlando
Ja, nee, Ik heb het gevoel dat heel veel Mensen altijd denken dat het dat het een keuze is die Mensen
maken om verslaafd te zijn.
Nee, vroeger werd het al slecht gedrag.
Orlando
Ja en Ik heb het gevoel dat Mensen dat nog steeds een beetje hebben van je doet. Het jezelf ook
aan?
99
Ja het, maar Er zijn jongeren die experimenteren. Wat en de ene, die heeft helemaal niks van.
Orlando
Een ander ding.
Een ander is gevoelig voor verslaving. Dat is het dan ook In de familie mijn geval is het ook zo. En ja,
en dan ben je er gevoelig voor. En dan?
Orlando
Ja, Dat is ook de reden Waarom. Microfijne gewoon in plakken?
Is het des te gevaarlijker Als je ermee gaat experimenteren, want de kans dat je dan. Aan blijft
vastzitten is veel groter en Dat is gewoon. Puur en ze noemen ze de ziekte. Het is gewoon psychisch
iets valt onder verslavingsgevoeligheid valt ook onder psychiatrische stoornissen eigenlijk
tegenwoordig, want als jij in een kliniek zit, valt ook onder psychiatrie. Zo voelt het niet, Maar het is
wel zo.
Ja, als jij gewoon als voor jou een soort zelf medicatie is, Als je maar zeg, maar Als je die drugs
gebruikt om dat te. De chaos in je hoofd dan tot tot storm tot stilte komt.
Er zijn vaak een reden Waarom je dat doet, je gaat en zijn Mensen die het gewoon eens proberen,
maar vaak is het dan wat in hun leven. Aan de hand. Waardoor ze extra gevoelig voor zijn. En als ze
dan ook nog verslavingsgevoelig zijn, is de combinatie bijvoorbeeld. Ja, in mijn geval is het zo dat Ik
had net als E gescheiden ouders
Ja vaak zijn er een aantal dingen toch wel. Die terugziet bij.
Orlando
Ik ben met mijn.
Maar ben jij daar nog niet voor voor verslaving? Ja, schijnen houders, bEel je genetisch?
Orlando
Genetisch gezien, Ik heb dus heel lang als jongeren ook gezegd, Ik was een van de laatste van mijn
vrienden.
Kan je zeggen?
Orlando
100
Omdat Ik heb gezegd, ik, ik durf alcohol niet aan te raken, want ik, ik wist hoe dat bij mijn familie zat.
Ja ja.
Orlando
Denk ja ik durf wel te zeggen dat ik 1 1 1 blow verslaving heb. Ik heb er. Vorig jaar niet actief last van
gehad. Nu ligt dat net wat anders. Maar ik ben ook voor naar de psycholoog geweest.
OK.
Orlando
Ja, Ik weet van mezelf dat ik er actief op moet letten, Maar ik denk dat tot nu toe is het enige waar ik
echt echt moeite mee heb, dus Ik denk.
En in je schoolresultaten ook Misschien te maken met.
Orlando
Zeker toen en dat het ook te maken met dat ik het niet eens was met school en en alles wat er In de
school gebeurde en hoe ik behandeld werd met andere kinderen op school en heel veel andere
dingen. En Ik denk ja.
Speaker 2
Ja ja. Na de Q denk.
Orlando
Niet zozeer de scheiding in zichzelf, Maar ik was. Ik kon ook best wel makkelijk onder de radar blijven
bij mijn eigen ouders. Ik denk dat dat dat ik, dat ik dat wist dat ik dat kon dat ik zou ik heel lang dus
wegblijven met met rapporten die niet heel goed waren en verlaat werk, Maar ik ben, ik moet zeggen,
Ik heb na de middelbare.
Ja klinkt allemaal heel bekend.
Orlando
Nou eigenlijk, Ik ben begonnen met studeren. Ik denk de zomer daarvoor. Het, Het is in zo'n korte tijd
zag ik zo'n verschil mezelf.
Toen ik hier met social work?
Orlando
Ja ja, Ik denk de zomer daarvoor al en Ik denk dat het ook gewoon te maken met hoe ik naar het
leven keek en en dingen dat het ik. Ik vond school niet leuk en ik vond.
101
E
Goeie start.
Het is ook wel uitdaging zijn. Moet het toch leuk voor je zijn uitdagen?
Orlando
Dat precies, Maar ik, ik, ik vond het gewoon.
Ja, maar Je moet. Je moet. Een beetje op je plek zijn qua beleid, en.
Orlando
Dat en ik. Ik vond hem gewoon dat het hele manier waarop het dan dan werd ingesteld. En uiteindelijk
kwam ik dan op de havo terecht. En dan hoorde ik bijvoorbeeld dat een vriend van mij, die ook die
was van de mavo de havo gegaan en ik dus andersom, Maar we kwamen bij elkaar In de klas.
Orlando
En, hij had Alleen mavo gedaan Omdat hij dus extreem dyslectisch. En daardoor dus niet mee kon
komen met de rest en toen is hij dus 4 jaar mavo gaan doen om vervolgens nog. Dat laatste paar jaar
havo te geven en hij haalde op scheikunde, wiskunde, natuurkunde haalde die gewoon constant
achter of 9 en toen dacht ik ja, maar Als je zeg maar met zo een schoolsysteem dan. Worden er dus
heel veel kinderen worden al ontmoedigd. Op wat ze denken te kunnen, Omdat je hun dus. Afrekent
op alles tegelijk, terwijl er dus maar twee dingen zijn waar ze eigenlijk hulp bij nodig hebben.
Ja, Het is gewoon hetzelfde systeem, weet je nooit.
Orlando
In General en In de ik. Ik had daar op mijn op mijn 15e 16e had ik daar al heel veel moeite mee. Ik
denk ook dat leraren dat ik moest vragen of ik naar de WC mocht. Ik vond dat wel hachelijk, ja.
Speaker
Cum in.
Orlando
Rekening beginnen Ik wil wel nog terug, weet ik. Der was een docent die heeft ooit. Ik had ook het
gevoel dat ik.
102
C Uitleg over wat een
verslaving voor haar
Wat is een verslaving voor mij. betekent.
Het is. Jeetje vastzitten aan
iets vastzitten aan Het is. Het is
lichamelijk, maar ook geestelijk
verslavend. En, Het is zo
lichamelijk verslavend heroine
hè? Dat is eigenlijk heel. Snel
Als je 3 dagen hebt gebruikt,
word je al ziek lichamelijk krijg
je ontwenning. Verslaving is
eigenlijk Als ik het als als
gelovige zou zeggen, Het is
van de Van de. Van de duivel.
Letterlijk echt? En dan, die
moet echt. Ja, Het is echt een
tegenstander. Moet je echt
mee in gevecht, tenminste.
R105-109
103
E Verteld hier een stukje
over zijn verleden, waar hij
Nee, Ik had heel veel ruzie gewoond heeft, waarom hij
thuis. Op een gegeven moment niet meer thuis woonde.
ben ik weggelopen van huis. Ja Waarom school niet lukte.
wat te kort geweest en toen
nog een keer weggelopen en
toen. Had ik een kraak woning
gekraakt, dus die was al
gekraakt. Andere persoon die
gingen uit en ik ging er dan. In,
Dat was In de straat In de
buurt. Dat was toen hardcore
krakers gebied boven kraker
fee. Dat heette die rioolrat ja
boven.
Toen dacht mijn vader van die

jongen moet toch? Wat, Ik heb
nog een heel kort met mijn
vader gewoond. Ik weet niet
precies wanneer je dat nou
plaatsvond, maar mijn vader
moeder waren gescheiden en.
Oh ja. Toen vinden toen die
had me opgegeven van
opleiding ziekenverzorging in
vogel zo. Ze is een zusterflat.
Met heel veel meiden en twee
jongens. zieke verzorging
gedaan ook niet afgemaakt,
want ik bleef klooien met drugs
dus. En dan ging het een tijdje
goed, en. Dan ging het toch
weer fout, dus. Zo heb ik een
tijd in een verpleeghuis
gewerkt. En toen tegen op mijn
backpay kundige, dus ik ook
niet afgemaakt. Ik. Had nooit
iets afgemaatk. En zo, heb ik
nog een tijd als verpleeghulp
gewerkt? Op zandpoort, dat
psychiatrisch ziekenhuis.
R214-242
104
E
Ja of via uitzendbureaus hier

gewerkt in boerhaave kliniek en
toen was ik ook al. En dat ik
nachtdienst, dan hadden ze al
medicatie uitgezet en zei,
meneer, meneer Bakker, oh,
die kan je. Niet slapen en. Dan
hop dan nam ik een pilletje
mee naar huis. Ik nam het zelf.
Meneer bakker kreeg geen
pilletje, Maar dat
R246-248
Ja heb wel een hoop grens Vertelt hoe hij zijn werk Gedrag
over gegaan, denk ik. Nou ja, uitvoerde en medicatie stal
in ieder geval in dat ze in die in van patiënten.
die zusterflat kom ik mijn
moeder van mn zoon tegen.
Dus daar heb je toen een
relatie mee gehad. Maar ja Gaat verder in op de
dakloze dus vanuit een gevolgen van zijn gebruik,
kraakpand naar het andere betreffende zijn leef
kraakpand tussendoor. Ja ook situaties.
nog in een tent gewoond in
Friesland en. Ja op een
gegeven moment raakte ik die
relatie uit en toen gegeven
moment ben ik echt aan het
zwerven geraakt, dus heb ik in
Hoog Catherijne gewoond. Ten
minste, geslapen dat
winkelcentrum.
R258-263
105
Ja nou. Ik wilde stoppen, Maar Legt hier uit dat hij wilde Gedrag
ik wil vooral. Op straat is het stoppen en de motivatie
heel koud nat en. En, Het is achter het willen stoppen.
gewoon. Zwaar elke avond Maar ook dat hij in plaats
slaapplek te vinden, want. van zijn hulp middelen zelf
Kwam ook niet altijd zo uit dat gebruiken hij ze door
ik een fietsenstalling in kon, en verkocht.
anders was Dat is best wel nat,
dus er waren andere plekken
waar ik nog nou ja, van ieder
slaapplek in. Flats portieken en
Ik had al een beetje vaste
plekjes, Maar het is gewoon
zwaar gewoon zwaar leven.
Dus Ik wil hier ook steeds bij
dat ik liepen. De methadon
post van de breider, dus Ik
haalde er elke dag methadon
wat ik dan vaak ging verkopen,
dus dan had ik geen methadon,
dus ik alsnog ziek. Dus Ik heb
daar alvast Laten weten dat Ik
wilde afkicken vaker Ook al
heeft maar van de straten zijn
weet je wel, dus en op gegeven
moment kwam ik terecht in zo
een afkickcentrum van de Van
de breider. Dat was op het
terrein van zandpoort, waar ik
ooit. Gewerkt had eens.
R297-305
106
En, je mag toch geen relatie Vertelt hier hoe
hebben? Nee, dan gaan ze ook behandelaars om gaan
heel erg ontmoedigen, want je met de relatie
hebt je. Je moet je op jezelf ontwikkelingen van hun
richten en. cliënten.
R340-344
107
Ja, ze hebben echt eigenlijk. Vertellen hier dat zij niet
Later hebben we ook nog samen mochten wonen en
begeleid gewoond. Toen 1 van de 2 naar een
mochten we ook niet alle. Twee andere stad moest voor
in Haarlem? Toen nog E een verdere behandeling.
Haarlem hek mijn Alkmaar
moeten zitten toch wel langer Verder leggen zij uit dat
hebben ratie het waren we ook relaties sowieso werden
al gestopt, ergens anders een afgeraden en dat als je wel
langere kliniek gezeten en dan een relatie had deze heel
nog. erg beperkt werd.
Vonden ze Omdat ze er toen

zo over dachten dat het slecht
was dat je niet kon redden
Samen dat je elkaar alleen
naar beneden zou trekken
Beneden zou te repareren. Je
mocht helemaal geen relatie
hebben In ieder geval niet met
iemand die daar zat. En Als je
een relatie had met iemand
anders, ja, dan. Mocht je
opgezocht worden? Of Als je
een vrij weekend hebt, kon je
dan wel? Daar naartoe, gaan
maar. Absoluut, je mag niet
verliefd op iemand worden,
want dat. Die gebruikt het toch
als afleiding van je eigen
probleem en dan heb je een
afleiding zodat je niet met je
eigen probleem bezig bent. Ze
wisten dat het zo te praten dat
ze je dat je eigenlijk ja. Dat zal
ook wel zo zijn. Maar wij waren
echt. Ik was echt.
R-365-446
108
Wel, Ik heb zelf, Ik heb dat heb Reactie op de vraag of de
ik zelf ook. Ik weet van naar maatschappij een
cliënten toen die. Het is, ik stigmatiserende blik heeft
merk het gewoon, Ik weet het. op de doelgroep.
R538-539
Ik merk wel dat in die periode Reactie op de vraag of de

leer ik soms Mensen kennen. maatschappij een
En dan vertelde ons verhaal, stigmatiserende blik heeft
want dan is het. Van oh, wat op de doelgroep.
goed en zo? Had je iemand
uitgenodigd om te komen eten.
En dan vroegen ze je niet
terug.
Oh op zo'n manier ja.
Je wijkt toch te veel af van hun

Toch te veel af van hun.
Ja, Ik denk dat dat meer. Te

maken heeft andere. Dingen
zitten wel, denk ik persoonlijk,
maar.
Nou, het zal niet meegewerkt.

Want je een stel, je wil toch
iemand die een beetje waar ze
een beetje
vergelijkingsmateriaal mee?
Hebben dat je beetje?
R545-556
109
We hebben er wel veel steun Verteld hier haar ervaring
gehad aan Mensen die ons met de mensen die zij
geholpen hebben. Moet ik ontmoeten in de periode
eerlijk toegeven? Er waren dat zijn bezig waren met
Mensen, die waren heel lief en clean worden.
aardig. Maar, ze zagen hier
toch meer als een soort.
Project dan als een vriend of
vriendin.
R567-569
Dat is voor mij is het Beantwoord de vraag of hij

makkelijker maakt. het gevoel heeft dat het
moeilijker was om een
En Ik ben altijd open over baan te krijgen?
geweest bij bij sollicitaties. Ja,
Ik denk datik toch wel
voorgetrokken Werd ja denk ik
wel, ja.
R646-669
110
C Hebben hier onenigheid
over wat mensen van hen
Dat is heel fijn. Er zijn ook dachten en de ervaring
Mensen die, ja, die. Niet echt rondom het maken van
het idee hebben wat je hebt nieuwe vrienden.
meegemaakt, dus. Ja dan zie
je ze kijken van? Ach jee
kneus. Weetje, weetje een paar
mezelf nou? De een voelde zich niet
helemaal serieus
E genomen en had het
gevoel dat mensen
Dat is wel. bepaalde meningen over
hen hadden.
C
Als ik een kneus was geweest,

had ik hier. Niet nu zo De ander reageert hier op
gezeten? Want dan had ik door te zeggen dat
gewoon lekker dus door mensen dat waarschijnlijk
gebruikt. niet dachten en of dat
meer een angst was voor
E de eerste.
Ja, wat denken ze? Maar dat

denken ze toch waarschijnlijk
ook helemaal niet
Was ik dood geweest?
En, ben je beetje bang voor

dan? Ja.
Nou, je wordt niet helemaal. Ja

111
Dat is eigenlijk, en als iemand Verteld hier hoe er op haar
Ik heb vroeger dus bij de baan werd omgegaan met
douane gewerkt en dan op haar verslaving na eerlijk
gegeven moment dus. Een toe te geven dat zij een
terugval gehad Toen ik mijn terug val heeft gehad.
relatie uitging, dus Ik had nou
ja, Dat was best wel heftig.
Toen ik dat verteld had geluk,
was ik altijd eerlijk. Tegen de
bedrijfsarts geweest? Als ik
een alcoholverslaving had het
gehad was het geen probleem
geweest, maar dit kon absoluut
niet.
Orlando
Nee, je hebt, dan ben je toen

gelijk ontslagen?
Nou dat hebben zij wel

geprobeerd, maar.
R793-800
112
En, Ik heb ze zelf ook gezien Legt hier uit waarom er
de tijd dat ik daar werkte. Want met haar verslaving wel
Het was heel normaal. Hadden een probleem was en
ze van die van die borrels en andere mensen op
teveel. gedronken rook iemand dezelfde werkplek met een
helemaal. Ja, dat willen ze wel alcohol verslaving niet als
op aangesproken, Maar het onbetrouwbaar gezien
werd niet als een gevaar worden.
gezien, want maar op het
moment dat jij een
drugsverslaving had, dus
zagen ze als dat je chantabel
was
Nee hoor, is niet direct

chantabel ofzo.
Was, ik werkte gewoon op een

hoofdkantoor, ik zat niet. Eens
op Schiphol.
R819-822
113
En dan geeft al. Als het één Verteld hier hoe
één keer gebeurde en een verschillende praktijken
detox ga je er dan meestal wel om gaan met het
uit, maar als ze dan langere stopzetten van een
opname is en je bent echt met behandeling, of de
een proces bezig, dan gaan ze terugval van cliënten.
het gebruiken van oké en dan
volgende dagje van blijven, dan
gaan ze echt van. Wat is er
nou vooraf gegaan? Dan gaan
ze helemaal uitpluizen om ook
het positieve te gebruiken
Positieve te gebruiken. Maar
als jij een kortdurende opname
zit, bijvoorbeeld 5 of 10 dagen.
Ja, daar heb je eigenlijk weinig
therapeutisch inzicht je je Als je
eenmaal weer gaat gebruiken
tijdens een detox opname
kunnen ze daar niet zoveel
mee.
R870-875
114
Tegenwoordig is het Natuurlijk Vertelt hier over het
veel meer aandacht voor verschil tussen
comorbiliteit en ik vroeger niet behandelingen van nu en
en vroeger was het denk ik vroeger. Legt verder uit
vaak zo Als je dan. Zeg maar dat er bij een verslaving
bij een psychiatrische kliniek of bijna altijd sprake is van
psychiatrische. Weet je Als je multi-problematiek.
daar hulp voor wilde hebben en
maar je had ook een stukje
verslaving erbij, werd je
afgewezen, want. Vroeger was daar geen
extra aandacht voor door
Gelukkig is er nu een dubbele de tijd heen is er extra
diagnose afdeling Dat is wel aandacht is voor
heel voordat ze Mensen wel comorbiliteit en
heel fijn, want Ik heb heel veel multiproblematiek.
Mensen zien struggelen.
Altijd een multi problematiek

ja .Bij de een is dat zwaarder,
ook bij de ander. Maar als dat
dan zo ernstig de kop komt
opsteken, want dat je iedere
keer niet kan stoppen,
daardoor dat je eigenlijk
medicatie nodig hebt voor je. je
psychische klachten en het lukt
je maar niet om maar te
stoppen, zodat je nuchter in
behandeling kan gaan. Ja, dan
loop je tegen een heel groot
probleem op en de waar
samenwerkings. Samenwerken
van verschillende organisaties
met elkaar. Nou, dat gebeurt
gewoon heel slecht.
R883-911
115
E ook Wij hebben een periode Hier wordt vertelt dat zij
gehad dat het vooral E al hij uitsluiting van behandeling
was dakloos en wilde hij hebben ervaren omdat de
stoppen en dachten ze, ja, mensen binnen de praktijk
maar hij wil gewoon een plek. een bepaald beeld hadden
Om te slapen. Dus de namen over waarom hij om hulp
ze hem gewoon niet op. kwam vragen.
Hij wil gewoon ergens slapen

en hij wilde heel graag
stoppen. Hij heeft zo lang.
Ik wil gewoon. Ja dat wilde ik

inderdaad ja.
Om te voor niks gevraagd om

opnames, dat hij uiteindelijk
gewoon naar. Christelijke
opname is gegaan?
Ik wilde ook wel van de straat,

Maar ik wil wil daar gewoon
blijvend. En gewoon iets op
kunnen bouwen Niet van een
paar dagen. Het is zo erg
geweest dat. Ja, nou, praat ik
even voor je dat ie, dan had hij
maar. 10 dagen of een week
dat hij bij wijze van spreken in
een keer Cold Turkey ging, In
de hoop dat ze hem dan
hielden.
Zo ziek was, Ik denk dat ze dat

ze. Dan dachten van ja nu
kunnen we het niet meer
maken om hem op straat te
zetten
R918-944
116
Ik heb hem meegemaakt In het Hier wordt verteld over
begin. Hulpverleners heel veel hoe ervaringsdeskundigen
moeite hadden met soms benaderd worden
ervaringsdeskundigen om het. door professionals in het
Ook als een. werkveld.
Ik heb meegemaakt dat iemand

een HBO opleiding deed en al
werkte daar. En dan werd er
gezegd, ja hij. Hij gedraagt zich
alsof hij een van ons is.
R983-995
117
Interview JH
S: oke jasper ik heb nog een keer jouw toestemming nodig voor deze opname om heb te kunnen
gebruiken voor mijn onderzoek.
J: bij deze toestemming.
S: yes dank je wel, dan wil ik nu beginnen. Uhm, we doen onderzoek naar uitsluiting bij verslaafde
mensen, verslaafd aan middelen. Ik denk dat we vooral hebben over drugs en alcohol. Uhm sociale
uitsluiting, wil jij jezelf kort even voorstellen, wat je doet, wat jou hier heeft gebracht een beetje je
loopbaan misschien.
J: ja hoor, ik ben Jasper boers, 33 jaar, uhm ik ben nu werkzaam twee jaar als ambulant ondersteuner
voor het leger des heils, en ambulant ondersteuner houdt eigenlijk in dat je uhm, mensen begeleid bij
hen thuis. Dus we komen bij de mensen thuis en noemen de doelgroep kwetsbare mensen. En nou ja
die kunnen allerlei problemen hebben, waar ze begeleiding bij nodig hebben.
S: ja, dus dat is niet een soort probleemwaar je vooral tegen aanloopt
J: nee, vaak is dat uhm, ja ze noemen dat. Nou moet ik er een mooi woord voor hebben: complexe
Multi problematiek. En dat zijn vaak mensen die, uhm een meervoud van problemen hebben dus dat
kan iemand zijn die verslaafd is maar daar naast ook nog psychische problemen heeft en misschoen
ook nog een crimineel verleden heeft. En soms is er iemand alleen verslaafd of alleen maar financiële
problemen hebben dus het kan eigenlijk heel erg variëren.
S: denk je ook dat het een soort van, als je een probleem hebt heb je dan ook sneller een ander
probleem hebt
J: vaak zie je wel dat uhm, dat een verslaving bijvoorbeeld voorkomt uit bepaalde psychische
problemen,
S: en welke psychische problemen denk je aan?
J: het kan van alles zijn, het kunnen traumatische ervaringen zijn uit het verleden, uhm, het kan een
bepaalde psychische stoornis zijn dus dat kan heel erg verschillen bij mensen, er is niet een
eenduidige soort persoon die verslaafd is, die bijvoorbeeld dezelfde mentale stoornis , nee k=het kan
van alles zijn,
S: en dan iets dieper ingaand op de verslaving: denk je dat als je bijvoorbeeld bent aangeboren met
een psychische stoornis, dat je dan minder snel van een verslaving afkomt? Als je dat vergelijkt met
bijvoorbeeld een traumatische ervaring. En daaruit verslaafd..
J: weet ik niet, dat vind ik moeilijk te zeggen ook omdat ik daar niet in gespecialiseerd ben.
Dus daar kan ik je geen uhmmm,
S: nee nee en wat ook geen vraag hoor,
J: ja het is wel een goeie vraag
O: dus je zegt dat de meeste mensen een Multi complexe problematiek hebben, hoe vaak kom je
eigenlijk iemand tegen die een enkele problematiek heeft
J: bijna niet, eigenlijk. Uhm, meestal zijn ze dan ook niet verslaafd als ik die mensen begeleid. Dus ik
heb ook bijvoorbeeld mensen die ik tegen komt hebben alleen financiële hulp nodig of hulp bij
118
administratie een hebben geen verslaving bijvoorbeeld dus die zijn vaak eenduidig. Maar mensen met
een verslaving meestal komt er meer bij kijken ja,
S: en hoe ben jij hierin gerold? Wat is jouw motivatie geweest om hier te komen?
J: ja dat is wel apart eigenlijk, ik heb bestuurskunde gestudeerd.
S: oke, dat is wel anders
J: aan de hva. Eigenlijk vond ik helemaal niet leuk, maar toch besloten om het door te zetten en toen
was ik afgestudeerd. Toen heb ik een tijdje bij een verhuisbedrijf gewerkt.
S: studentenverhuizing?
J:ja toevallig wel ja,
S: ja ik ken het haha,
J: ja studenten verhuis service, eerst was het een bijbaan naast mijn studie en ja, op een gegeven
moment was ik klaar met mijn studie en toen dacht ik wat ga ik nou doen weet je, ik wil niet bij de
gemeente ofzo werken of rijksoverheid. Toen dacht ik ja, ik wil gewoon iets met mensen doen, en
heel lang ook uhm getwijfeld en uhm, toch ja, mezelf afgevraagd hoe ga ik dat doen, en ik heb
helemaal geen maatschappelijk achtergrond en ik dacht van ja, ik wil toch wel iets met mensen doen.
In plaats van uhm een beetje achter een bureau zitten en beleid ontwerpen. En toen ben ik via een
vriend van me die al werkten bij het leger des Heils, die zeiden er is een functie weet je, probeer het
gewoon. Toen dacht ik oké ik doe het gewoon, en ze hebben me een kans gegeven.
S: tof! Hoe lang werk je hier al?
J: twee jaartjes,
S: twee jaar, dat is nog niet zo lang. En denk je dat je door je verhuis baantje, je kwam dan in heel
veel huizen terecht, dat je dan ook af en toe zag van “wtf” is dit, dat je daarom misschien meer
interesse kreeg ook in bepaalde mensen of iets aangewakkerd
J: nou het heeft wel, ja misschien wel, het heeft wel mijn ogen geopend voor bepaalde dingen weet je,
ik denk dat uiteindelijk de motivatie uit mijn jeugd kwam, wat ik heb ook wel wat dingen meegemaakt
in ieder geval met mijn vader zeg maar. Maar ook met verhuizen ja, kwam je af en toe in huizen bij
mensen dat je dacht van jeetje, weet je, wat is dit. Hordes, of verzamelaars.
S: ja, dat zag ik ook voor me, als je vanuit zo een baan naar hulpverlening gaat dan heb je misschien
wel he wat gezien.
J: ja en we deden ook wel eens verhuizingen voor afilqwidido, dus dan moesten we een cliënt van
hun verhuizen en ja daar zag je ook af en toe dingen, maar ook mensen die helemaal niet, eigenlijk
onder de radar, helemaal geen cliënt waren. Waar je dan kwam en die mensen deden gewoon hun
ding en hadden waarschijnlijk ook gewoon een baan. Maar als je die huizen zag dan hoe dat eruitzag
weet je, ja dan zie je eigenlijk ook al dat er best veel speelt alleen die mensen waren helemaal bekent
bij wat dan ook.
S: dat kwam ik mij goed voorstellen. Uhm, even kijken, dus je werkt nu twee jaar hier, had jij een
bepaald beeld, of denk je dat er een stigma heerst op de doelgroep waar jij vooral mee werkt nu.
J: uhm, nou misschien bij sommige mensen wel ja,
S: wat voor stigma is dat dan?
J: ik denk dat als je veel van dat soort mensen voorbij zou lopen op straat, of dat je denkt van hee ik
loop er met een boog om heen of “gekkie”. Van dat soort dingen die gelijk in je op komen. Terwijl als
119
je die mensen, als je met ze spreekt en hun verhalen hoort dan zijn hete gewoon mensen zoals wij
zoals jij en ik?
S: want had jij hiervoor ook een bepaalt beeld over misschien verslaafde mensen of mensen die
misschien daardoor niet aan een bsan komen.
J: nou ik had er niet echt een mening over, dat zeg ik nu dan. ik denk dat ik er niete echt een stigma
over had. Weet je, dat mensen, dat je gewoon in de knel kan raken met jezelf en je kan heel sterk in
je schoenen staan maar bepaalde dingen gebeuren in je leven waardoor je misschien kan afglijden en
dan ja, en heel anders terecht komt dan dat je eerst voor ogen had. En net wat ik zei mijn jeugd met
mijn vader is ook alcoholverslaafd nog steeds. Dus ik heb het uhm dus ik heb het ook aan den lijve
ondervonden.
S: ja heel dichtbij,
J: ja hoe het kan zijn zeg maar. En hij had de beste bedoelingen hoor, maar ja die verslaving is
gewoon sterk
S: maar ik denk dat je dat, dat jij dit van dichtbij hebt gezien he, het is je vader, dan heb jij gewoon al,
ik denk dat voor heel veel mensen, zo een beeld als je dat niet kent wel heel uhm, hoe noem je dat,
vooroordelend kan zijn, toch?
J: ja misschien wel, ik denk dat het makkelijk is om te denken van hey, weet je doe er wat aan,
S: het is je eigen schuld…
J: weet je, of ga gewoon werk zoeken en verander je leven maar zo makkelijk gaat dat niet natuurlijk,
als dat zo was dan hadden we bijna geen verslaafde.
S: nee ik denk dat toch ergens, het is natuurlijk helemaal niet leuk om te horen wat je zegt over je
vader dan, maar dan heb je toch wel een breder beeld van de wereld toch? Ik vind dat je een beetje
een vertekend beeld hebt als je alles maar hebt in het leven.
J: ja misschien wel
S: iedereen die, ik weet niet of je ooit hebt gehoord van de 7 vinkjes?
J: daar heb ik wel van gehoord ja, dat is van lijnen dijk, toch? Die heeft daar toen een boek over
geschreven.
S: ja dat durf ik niet te zeggen
O: ja laatst was dat in het nieuws.
J: ja als je die vinkjes allemaal hebt ben je best wel…
S: bevoorrecht
O: ja ja precies
S: maar hoe bevoorrecht is dat dan? ik noem het meer wereld vreemd als je niet doorhebt wat er
speelt, maar goed.. uhm, op dat stigma he, denk je dat het zorgt voor sociale uitsluiting? Mensen die,
zeg maar hoe de maatschappij naar bepaalde mensen kijkt. Dat die mensen niet aan een baan
komen of dat ze daarom geen hulp durven te vragen omdat er schaamte is..
J: ik denk dat dat wel meespeelt ja, dat denk ik wel ja, ik denk zeker wel dat, hoe men naar elkaar kijkt
dat dat wel invloed heeft ja op de mensen zelf.
S: en denk je dat wij iets aan die uitsluiting kunnen doen?
120
J: ja, denk wel door het meer te benoemen en het meer te laten zien. Op tv gebeurt dat wel hoor, je
hebt bepaalde programma’s waar ze een beetje een, ja ze noemen dat dan “de onderkant” maar het
is gewoon een andere kant van de samenleving belichten, maar misschien wordt dat gewoon nog te
weinig gedaan en mag dat wel vaker aangestipt worden weet je, ook daklozen hoe die leven omdat
we daar toch een beetje vies van zijn, weet je. Maar ook verslaafde en ook mensen met psychische
problemen het mag toch vaker benoemd worden. En net wat ik zei het zijn allemaal mensen, en
iedereen kamt wel met bepaalde dingen uit zijn jeugd en dat kunnen hele kleine dingen zijn of grote
dingen. Maar de een heeft er meer last van dan de andere en de een is er misschien meer gevoelig
voor. Uiteindelijk zijn we gewoon allemaal mensen. Dus ik denk dat er meer aandacht voor zou
moeten zijn.
S: en ik welke vorm denk je dat die uitsluiting voor komt? Waar zie je dat het meest
J: goeie vraag, vind ik moeilijk te zeggen, ik denk dat er wel, naast dat er misschien een stigma is, dat
er ook wel heel veel hulporganisaties zijn, in nederland, die heel veel goeie dingen doen. Dus wat dat
betreft: hulp is er. Misschien het negatieve beeld, hoe dat voor uitsluiting zorgt, dat vind ik moeilijk te
zeggen ik denk dat dat meer is uhm, het gevoel, wat mensen in een bepaalde situatie hebben hoe
mensen naar hen kijken. ik vind het moeilijk te duiden hoe dat perse voor sociale uitsluiting kan
zorgen.
S: ja het is ook een lastige vraag, het is veel breder, dan dat je misschien direct ziet als je misschien
met je cliënten bezig bent. Hoe noem jij..
J: ja. Cliënten deelnemers
S: met hoeveel mensen heb jij nu te maken?
J: twaalf mensen in mijn case lopen
S: wauw, is dat dan per week
J: ja sommige zie ik ix in de week sommige een keer in de twee weken
S: oke en als je dan nadenkt over een van die mensen, heb je dan niet uhmm, lopen zij tegen dingen
aan waar zij uitsluiting... hoe noem je dat, ondervinden?
J: ja, ik denk dat het vooral voorkomt uit, het feit dat je beperkt, vaak hebben ze beperkte financiële
middelen, dus dan voel je al een bepaalt soort uitsluiting omdat je bepaalde dingen niet kan doen, die
andere wel zouden kunnen doen. Dus ik denk
S: wat voor dingen zijn dat
J:dat je bepaalde wel of niet kan kopen, dat je, ik heb bijvoorbeeld cliënten die leven van 50 euro in
de week en dan kan je bepaalde dingen in de supermarkt niet kopen want die zijn te duur. Je kan ook
niet uiteten gaan of naar de film gaan. Heel veel dingen kan je niet. En er worden wel dingen mogelijk
gemaakt. Met de stadspas ofzo met kortingen, maar ik denk dat dat in de eerste plaats zorgt voor een
gevoel van uitsluiting, dat je niet kan mee doen en niet de dingen kan doen die de meest mensen wel
zouden kunnen doen
O: en zie je dat dan bijvoorbeeld terug bij vrienden en familie?
J: hoe bedoel je dat?
O: nou uhm, je hebt best vaak dat mensen, wacht even hoor, even goed formuleren, mensen
helemaal allemaal een netwerk natuurlijk, en als jij iemand in jou netwerk ziet die verslaafd is dan zijn
er ook mensen die daar bijvoorbeeld gewoon niet mee om kunnen gaan. en dan dus weg vallen
J: ja dat is wel een goed punt, ja dat zie je wel hoor. Je ziet wel dat er inderdaad als je het op die
manier bekijkt. Als je op die manier naar sociale uitsluiting kijkt, zie je wel dat mensen die afglijden,
121
die bijvoorbeeld een verslaving hebben dat die dan inderdaad mensen kwijt raken. Familie leden, of
vrienden omdat die er klaar mee zijn bijvoorbeeld, weet je, die hebben er geen zin meer in. Of ze zijn
vaak teleurgesteld en dan houd het op een gegeven moment op, ja dat zie je wel
S: ben je bekent met het entry exit paradox en het exit entry paradox?
J: nee,
S: het entry exit paradox is interne uitsluiting, kan jij die toelichten orlando?
O: uhm ja, interne uitsluiting houd in dat mensen die dus met een hulpvraag komen bijvoorbeeld ik wil
afkicken: en die dan toch gebruiken binnen een kliniek die dan dus daarom worden weggestuurd. Dus
ze worden eigenlijk afgewezen, gedrag vertonen waarvoor zij hulp komen vragen
J: duidelijk, wel is van gehoord ja
S: kom je dat hier tegen?
J: ja wij zijn zelf geen kliniek maar ik heb de verhalen wel gehoord we hebben wel cliënten die we
soms doorverwijzen naar een kliniek. Naar een yelinek of een juliana oord dat zit in het gooi geloof ik.
Ik weet niet precies waar daar kan je dan afkicken. Maar inderdaad ik heb wel een gehoord dat
sommige van die klinieken best wel strenge regels hebben en als je dan gebruikt dat moet je gelijk
opzouten
S: wat vind je daarvan?
J: uhm, dat vind ik wel moeilijk, uhmm.
S: anders vraag ik het niet
J: ja, ik begrijp die regel wel, want je komt daar wel natuurlijk met een bepaalt doel. Maar ik vind het
ook wel weer ver gaan om iemand geluk weg te sturen. Moet ik eerlijk zeggen. Want je kan misschei
beter kijken of je met diegene in gesprek kan gaan. en gaan kijken van hee, je hebt nu gebruikt uhm,
waar komt dat vandaan, misschien kunnen, we weetje, in ieder geval nog een waarschuwing, weet je
ik vind het best streng, eigenlijk, maar ik begrijp het aan de nee kant ook wel weer. Want zij
investeren tijd in jou.
S: en gesprekken kosten tijd
J: tijd en geld, en ja ik vind get lastig, best een moeilijke kwestie
O: ja het is er echt een waar ik mijn kop over kan breken, want je brengt natuurlijk ook, als je zelf weer
gaat gebruiken en je zit al in een plek waar heel veel mensen verslaafd zijn, breng je ook hun proces
in gevaar, en dat maakt het ook ja, kies je dat voor het groter geheel, een groep of..
S: iemand wegsturen vind ik een beetje hetzelfde als, als iemand depressief is en daar medicatie voor
krijgt in plaats van dat er langdurige gesprekken worden gevoerd. Snap je dat, het gaat gewoon weer
om tijd die ze niet hebben of mensen die tekortkomen.
J: dat zal ongetwijfeld een factor zijn waarom zij zulke regels hanteren. Ja dat zal wel meespelen
S:ja want we hebben dan ook nog de exit-entry paradox, dat is de externe uitsluiting, en dat is dat je
je probleem eigenlijk eerst moet vergroten voordat je word opgenomen. Dus sommige klinieken of
een plekken, als iemand hulp vraagt van uhm ik ben verslaafd, ik wil graag opgenomen worden want
ik kan het niet alleen. Bestaat het dus dat er wordt gezegd: nee je gebruikt niet genoeg je probleem is
nog niet groot genoeg, voordat wij jou kunnen opnemen, dat is dus andersom.
122
J: aha, oke, dus ze hebben een maatstaf van hoeveel je moet gebruiken hoe groot je probleem dan
is. en dan heb je dus dat mensen het gaan faken, want je kan natuurlijk allerlei verhalen gaan
verzinnen.
S: ik denk dat dat zeker voorkomt
O: wij hebben er toen een podcast over moeten luisteren, over mensen die dit actief onderzoeken, en
die zieden dat zij wel eens het advies gaven van: als jij deze week net even iets meer gebruikt dan is
dat dus terug te zien aan je lichaam. En dan kunnen we je opnemen
J: dan gingen ze je bloedwaardes dus bekijken, dan wauw oke, dat vind ik wel heftig om te horen.
S: waar denk je dat dat aan ligt, waarom ze dat doen?
J: oei,
S: of wat zouden de redenen daarvan zijn
J: dat weet ik niet, ik kan wel gaan gissen,
S: zie je dit als een probleem?
J: nou, het is voor mij de eerste keer dat ik er zo van hoor, dus ik vind het wel ja, hoe moet ik het
omschrijven.. ik vind het wel frappant zeg maar. Dat dat gebeurt. En ik weet niet welke maat staaf zij
hanteren. Wat zij zien als wel of niet verslaafd en hoeveel je daar dan van moet gebruiken, uhm het is
heel moeilijk te zeggen wat daar de beweeg redenen van zijn. maar ik wist daar niet van nee.
S: ja ik denk weer een mannetje te kort.
O: ja dat denk ik ook
S: dat de hoeveelheid mensen of aanmeldingen die zij kunnen opnemen.
J: ja dat zou kunnen, en het zou kunnen dat ze misschien subsidies krijgen en dat er word gestuurd,
weet je, jullie kunnen alleen mensen die deze waardes hebben mogen jullie helpen, het zou kunnen.
Ik weet het niet
O: en daar had ik nog wel een vraag over, want jij bent natuurlijk nu twee jaar hulpverlener, dus dat is
wel al na de herstructurering van de zorg. Maar merk jij dat je tegen dingen aanloopt? Dat er niet
genoeg geld wordt vrijgemaakt of dat je gewoon te weinig kan vanuit het systeem
J: nou, kijk wij als leger des heils hebben ook moeten bezuinigen, je werkt het wel dat je met
misschien met minder mensen meer moet doen. We hebben ook weer een hele reorganisatie gehad
vorig jaar. omdat de gemeente weer een nieuwe plan had met hoe efficiënt we zorg konden leveren
wat uiteindelijk gewoon een verkapte bezuiniging is. dus we hebben onze postcode gebieden op de
schop moeten gooien mensen weer in verschillende teams moeten plaatsen, ook mensen die weg
zijn gegaan. Dus je merkt het wel, je merkt het wel, je merkt dat bij bepaalde dingen initiatieven die
vallen weg, of er is geen geld meer voor ook in de wijk zeg maar. Dus je merkt er wel wat van ja
S:werkt dat ook weer door naar de mensen waarmee je werkt die je behandeld zeg maar. Dat je
beperkt word in wat je voor ze kan doen.
J: ja, je hebt gewoon op zich, ik wil natuurlijk graag zeggen dat het niet zo is, maar je hebt gewoon,
voor mijn gevoel, heb je wat minder tijd, je hebt minder, kijk hiervoor dat ik op een afdeling die zat
over de hele stad en toen had ik acht cliënten. Waren wel andere trajecten zeg maar, dus de zorg wat
wel verschillend alleen ik kon meer uren inzetten op cliënten. En ze hadden ook meer uren nodig het
waren wel wat zwaardere gevallen. Maar toch nu heb ik wel het gevoel dat ik ja soms wat zakelijker
moet zijn. en ik weet niet of dat alleen maar met bezuinigen te maken heeft. Maar he ja je merkt wel
een kentering. Weet je, het gaat wel meer om het geld, en minder de mens. Dat gevoel heb ik wel
123
S: want je zegt dat het niet alleen maar te maken met bezuinigen, maar met wat dan nog meer?
J: nou, we hadden zeg maar een afdeling en die deden alleen, wij noemen dat intermediaire verhuur,
en dan hadden wij cliënten die kwamen uit de maatschappelijke opvang dus die zijn dan dakloos
geweest en die zetten we dan in een woning van het leger des heils en die kunnen dan uiteindelijk de
woning op eigen naam krijgen, dus dat waren alleen maar woontrajecten waar ze iets meer zorg voor
nodig was, waardoor je meer uren kreeg. En uiteindelijk kwam dus die reorganisatie. Waardoor dat
hele team opgeheven moest worden waardoor we allemaal verspreid werden, en dat we een wijk
kregen. En nu doe ik alleen Indische buurt en nu doe ik zowel woontrajecten als mensen die al een
eigen woning hebben. en ja, die reorganisatie was uiteindelijk het gevolg van bezuiniging. Maar dus,
terug komend, kijk die zorg/woontrajecten die kosten wat meer tijd dus daardoor kan ik nu wat minder
tijd besteden aan al mijn cliënten, maar uiteindelijk is dat het gevolg van bezuinigen. Dat ik nu ook in
een ander team zit.
S: wat doet het voor jou persoonlijk? Met je liefde voor je baan, of uhm plezier in je werk
J: nee dat is niet afgenomen
S: gelukkig, omdat het toch wel grote veranderingen zijn vind ik
J: ja klopt, het was ook wel even wennen, maar nee, ik vind het nog steeds super leuk en je doet het
uiteindelijk voor de mensen.
S: ja dat is ook zo
J: en omdat je natuurlijk het ook zelf leuk vind.
S:roeien met de riemen die je hebt.
O: maar heb je er bijvoorbeeld wel frustratie over gevoeld aan het begin?
J: nou misschien een beetje, maar ik pas mij snel aan, dus opzich, maar je voelt wel wanneer er
beleid wordt gemaakt vanuit het rijk of de gemeente, het houd vaak een bezuiniging in, dat is een
ontwikkeling die zie je de afgelopen vijf, tot tien jaar, zie je dat al terug. Ook in mijn werk terug. Dus
vaak als er een verandering door komt dan is het vaak wel, dan gaan we er niet op vooruit.
S: zonde, waarom zouden ze dat doen
J: ja, dat heeft ook met politiek te maken
S: misschien hebben zij een soort beeld, we moeten meer voor elkaar zorgen, ze willen de
verantwoordelijkheid niet meer. Help elkaar. De verantwoordelijkheid ligt steeds meer bij de burgers
heb ik het idee. Dat ze daarom,
J: uiteindelijk geloof ik dat het geld er gewoon is, maar ja waar gaat het geld heen? dat is uiteindelijk
een politieke keuze. En nou ja, op dit moment is de keuze niet dat het gaat naar zorg, er gaat
natuurlijk heel veel geld naar zorg maar of het de juiste manier gebeurt, misschien mag er wel extra
bij en minder geld naar deventie. Nee dat zijn allemaal politieke keuzes
S: dan wil ik afsluiten met of je ons nog iets kan meegeven als toenmalige hulpverleners in het
werkveld, waar kunnen we tegen aanlopen of waar moeten we rekening mee houden? Een tip of
J: gaan jullie allebei, willen jullie hulpverlener worden? Wat willen jullie precies gaan doen, hebben
jullie dat al voor ogen of weten jullie het nog niet.
O: uhm, wij studeren met het profiel jeugd, dus wat wij gaan doen is waarschijnlijk jongeren. Wat ik
precies wil gaan doen ben ik nog niet over uit. Maar ik vind vijftien tot 22 wel..
124
S: ja ik ben er dus net een beetje achter na anderhalf jaar ongeveer, we zitten nu in het tweede jaar,
dat ik toch denk misschien is jeugd niet helemaal iets voor mij, en wil ik juist meer de richting van
verslavingsproblematiek, of mensen die al ouder zijn en, misschien eerder richting de zorg willen
gaan maar ik weet het ook nog niet helemaal in ieder geval met mensen en mensen helpen, die uhm,
niet helemaal meekomen.
J: wat ik voor mijzelf wel altijd belangrijk vind voor een hulpverlener is, of als je dat vak gaat
uitoefenen is, inlevingsvermogen, maar ik denk dat jullie dat wel hebben, anders ga je die opleiding
niet doen, en goed luisteren, goed luisteren naar mensen, af en toe wat water bj de wijn doen, want je
kan best tegen situaties aanlopen dat er een conflict is en dat iemand woorden tegen je gebruikt of
dat iemand boos of agressief is, niet perse persoonlijk naar jou maar dat je niet, daar direct op
reageert. Maar gewoon rustig blijft en denkt van weet je het is niet naar mij gericht, het is niet
persoonlijk, gewoon af en toe, kalm blijven is wel belangrijk.
S: kalm blijven die neem ik mee.
O: en als je bijvoorbeeld iets zou mogen zeggen niet hulpverleners, maar gewoon de mens, in
Nederlands, gewoon ieder ander, wat zou je daartegen willen zeggen met betrekking met mensen die
verslaafd zijn en hoe daar naar gekeken wordt.
J: ik denk dat we gewoon moeten beseffen dat we allemaal mensen zijn die allemaal hun, hoe zeg je
dat, goede en slechte kanten hebben we hebben allemaal onze beperkingen, we zijn wie we zijn, we
maken dingen mee, die af en toe best vervelend kunnen zijn en je kan gewoon in een nare situatie
terecht komen , je kan afglijden je kan in een heel diep donker hol waar je zelf gewoon niet uit kan
komen en dan is gewoon elkaar helpen het aller belangrijkster, en elkaar zien en niet op elkaar
neerkijken uiteindelijk gaat het gewoon om liefde voor elkaar hebben denk ik, dat is het belangrijkste
en niet denken dat je beter bent dan iemand anders, want iedereen heeft zijn eigen verhaal en eigen
pad en je weet niet wat diegene heeft meegemaakt, je kan wel denken oh verslaafde, vies, waarom
doet hij niks met zijn leven, maar als jij hoort wat die gene allemaal heeft meegemaakt en wat voor
jeugd diegene heeft gehad en hoe zijn of haar leven is verlopen dan schrik je echt weet je , dat denk
je nou als ik dat had meegemaakt dan, misschien had ik er heel anders bij gezeten. Dus ik denk dat
het vooral belangrijk is; zie mensen gewoon als mensen. En ook als mooie mensen, ook als ze er niet
het zelfde uitzien als jij of als ze zich anders gedragen. Ja ik denk dat dat het allerbelangrijkste is.
S: dat vind ik een mooie afluister, dan is dit hem voor nu.
“complexe Multi Variëren tussen Problemen Multi-

problematiek. En dat zijn meerdere door problematiek
vaak mensen die, uhm problematiek bij verslaving, of
een meervoud van mensen met een verslaving door
problemen hebben dus verslaving, problemen
dat kan iemand zijn die psygische
verslaafd is maar daar problemen of een
naast ook nog crimineel verleden
psychische problemen
125
heeft en misschoen ook
nog een crimineel
verleden heeft. En soms
is er iemand alleen
verslaafd of alleen maar
financiële problemen
hebben dus het kan
eigenlijk heel erg
variëren. “
(17-21)
“het kunnen Redenen van Weg naar Aanleiding

traumatische ervaringen verslaving en verslaving
zijn uit het verleden, soorten personen die
uhm, het kan een verslaafd zijn.
bepaalde psychische
stoornis zijn dus dat kan
heel erg verschillen bij
mensen, er is niet een
eenduidige soort
persoon die verslaafd is,
die bijvoorbeeld dezelfde
mentale stoornis , nee
k=het kan van alles zijn”
(27-30)
“het heeft wel mijn ogen Beeld van mensen stigma stereotyperend
geopend voor bepaalde met een verslaving,
dingen weet je, ik denk leefwereld
dat uiteindelijk de
motivatie uit mijn jeugd
kwam, wat ik heb ook
wel wat dingen
meegemaakt in ieder
geval met mijn vader zeg
maar. Maar ook met
verhuizen ja, kwam je af
en toe in huizen bij
mensen dat je dacht van
jeetje, weet je, wat is dit.
Hordes, of
verzamelaars.”
126
(66-70)
“ik denk dat als je veel Beeld van verslaafde stigma stereotyperend
van dat soort mensen mensen als je op
voorbij zou lopen op straat loopt
straat, of dat je denkt
van hee ik loop er met
een boog om heen of
“gekkie”. Van dat soort
dingen die gelijk in je op
komen. Terwijl als je die
mensen, als je met ze
spreekt en hun verhalen
hoort dan zijn hete
gewoon mensen zoals
wij zoals jij en ik?”
(84-87)
“a, denk wel door het Hoe verbreek je het Stigma oplossing
meer te benoemen en beeld van verslaafde verbreken
het meer te laten zien. personen, door
Op tv gebeurt dat wel programma’s en het
hoor, je hebt bepaalde vaker te belichten
programma’s waar ze
een beetje een, ja ze
noemen dat dan “de
onderkant” maar het is
gewoon een andere kant
van de samenleving
belichten, maar
misschien wordt dat
gewoon nog te weinig
gedaan en mag dat wel
vaker aangestipt worden
weet je, ook daklozen
hoe die leven omdat we
daar toch een beetje vies
van zijn, weet je. Maar
ook verslaafde en ook
mensen met psychische
problemen het mag toch
vaker benoemd worden.”
(127-133)
127
“En net wat ik zei het zijn Iedereen kampt met Stigma oplossing
allemaal mensen, en problemen, we zijn verbreken
iedereen kamt wel met allemaal mensen
bepaalde dingen uit zijn dus er moet meer
jeugd en dat kunnen aandacht voor zijn
hele kleine dingen zijn of
grote dingen. Maar de
een heeft er meer last
van dan de andere en de
een is er misschien meer
gevoelig voor.
Uiteindelijk zijn we
gewoon allemaal
mensen. Dus ik denk dat
er meer aandacht voor
zou moeten zijn. “
(133-137)
“naast dat er misschien Het negatieve beeld stigma Uitsluiting

een stigma is, dat er ook zorgt voor sociale
wel heel veel uitsluiting, het gevoel
hulporganisaties zijn, in en hoe mensen naar
nederland, die heel veel bepaalde dingen
goeie dingen doen. Dus kijken
wat dat betreft: hulp is
er. Misschien het
negatieve beeld, hoe dat
voor uitsluiting zorgt, dat
vind ik moeilijk te zeggen
ik denk dat dat meer is
uhm, het gevoel, wat
mensen in een bepaalde
situatie hebben hoe
mensen naar hen kijken.
ik vind het moeilijk te
duiden hoe dat perse
voor sociale uitsluiting
kan zorgen. “
(139-143)
“: ja, ik denk dat het Beperkt in financiële Problemen Sociale

vooral voorkomt uit, het middelen door uitsluiting
feit dat je beperkt, vaak verslaving
hebben ze beperkte
128
financiële middelen, dus
dan voel je al een
bepaalt soort uitsluiting
omdat je bepaalde
dingen niet kan doen, die
andere wel zouden
kunnen doen.”
(154-156)
“dat je bepaalde wel of Beperkt in financiele Ervaring van Sociale

niet kan kopen, dat je, ik middelen en kan verslaving uitsluiting
heb bijvoorbeeld cliënten verschillende dingen
die leven van 50 euro in niet doen die andere
de week en dan kan je mensen wel kunnen
bepaalde dingen in de
supermarkt niet kopen
want die zijn te duur. Je
kan ook niet uiteten gaan
of naar de film gaan.
Heel veel dingen kan je
niet. En er worden wel
dingen mogelijk
gemaakt. Met de
stadspas ofzo met
kortingen, maar ik denk
dat dat in de eerste
plaats zorgt voor een
gevoel van uitsluiting,
dat je niet kan mee doen
en niet de dingen kan
doen die de meest
mensen wel zouden
kunnen doen”
(158-163)
“ja dat is wel een goed Mensen kwijt raken, Gevolg van Eenzaamheid
punt, ja dat zie je wel familie en vrienden verslaving
hoor. Je ziet wel dat er zijn er klaar mee.
inderdaad als je het op
die manier bekijkt. Als je
op die manier naar
sociale uitsluiting kijkt,
zie je wel dat mensen
die afglijden, die
129
bijvoorbeeld een
verslaving hebben dat
die dan inderdaad
mensen kwijt raken.
Familie leden, of
vrienden omdat die er
klaar mee zijn
bijvoorbeeld, weet je, die
hebben er geen zin meer
in. Of ze zijn vaak
teleurgesteld en dan
houd het op een
gegeven moment op, ja
dat zie je wel “
(170-175)
“ja wij zijn zelf geen Doorverwijzingen Behandelplan Uitsluiting

kliniek maar ik heb de naar verschillende (exit-entry)
verhalen wel gehoord we klinieken, strenge
hebben wel cliënten die regels
we soms doorverwijzen
naar een kliniek. Naar
een yelinek of een
juliana oord dat zit in het
gooi geloof ik. Ik weet
niet precies waar daar
kan je dan afkicken.
Maar inderdaad ik heb
wel een gehoord dat
sommige van die
klinieken best wel
strenge regels hebben
en als je dan gebruikt dat
moet je gelijk opzouten”
(185-189)
ja, ik begrijp die regel Meer tijd nemen om Weg naar oplossing
wel, want je komt daar met mensen in behandeling
wel natuurlijk met een gesprek te gaan
bepaalt doel. Maar ik
vind het ook wel weer
ver gaan om iemand
geluk weg te sturen.
Moet ik eerlijk zeggen.
130
Want je kan misschei
beter kijken of je met
diegene in gesprek kan
gaan. en gaan kijken van
hee, je hebt nu gebruikt
uhm, waar komt dat
vandaan, misschien
kunnen, we weetje, in
ieder geval nog een
waarschuwing, weet je ik
vind het best streng,
eigenlijk, maar ik begrijp
het aan de nee kant ook
wel weer. Want zij
investeren tijd in jou. “
(193-198)
“aha, oke, dus ze Mensen gaan faken Weg naar Aanleiding

hebben een maatstaf om wel opgenomen behandeling
van hoeveel je moet te mogen worden
gebruiken hoe groot je door maatstaf die
probleem dan is. en dan gehanteerd wordt
heb je dus dat mensen
het gaan faken, want je
kan natuurlijk allerlei
verhalen gaan
verzinnen. “
(216-218)
“nou, kijk wij als leger Bezuinigingen en Bezuinigingen Behandelplan

des heils hebben ook reorganisaties om
moeten bezuinigen, je efficiënter zorg te
werkt het wel dat je met kunnen leveren
misschien met minder
mensen meer moet
doen. We hebben ook
weer een hele
reorganisatie gehad
vorig jaar. omdat de
gemeente weer een
nieuwe plan had met hoe
efficiënt we zorg konden
leveren wat uiteindelijk
gewoon een verkapte
131
bezuiniging is. dus we
hebben onze postcode
gebieden op de schop
moeten gooien mensen
weer in verschillende
teams moeten plaatsen,
ook mensen die weg zijn
gegaan. Dus je merkt het
wel, je merkt het wel, je
merkt dat bij bepaalde
dingen initiatieven die
vallen weg, of er is geen
geld meer voor ook in de
wijk zeg maar. Dus je
merkt er wel wat van ja”
(245-252)
ja, je hebt gewoon op Minder tijd door Gevolg van Multi-

zich, ik wil natuurlijk bezuinigingen, het bezuinigingen problematiek
graag zeggen dat het gaat meer om het
niet zo is, maar je hebt geld en minder om
gewoon, voor mijn de mens
gevoel, heb je wat
minder tijd, je hebt
minder, kijk hiervoor dat
ik op een afdeling die zat
over de hele stad en
toen had ik acht cliënten.
Waren wel andere
trajecten zeg maar, dus
de zorg wat wel
verschillend alleen ik kon
meer uren inzetten op
cliënten. En ze hadden
ook meer uren nodig het
waren wel wat
zwaardere gevallen.
Maar toch nu heb ik wel
het gevoel dat ik ja soms
wat zakelijker moet zijn.
en ik weet niet of dat
alleen maar met
bezuinigen te maken
heeft. Maar he ja je
merkt wel een kentering.
Weet je, het gaat wel
132
meer om het geld, en
minder de mens.”
(255-262)
“die reorganisatie was

uiteindelijk het gevolg
van bezuiniging”
(273)
“uiteindelijk geloof ik dat Er is geld genoeg Politieke behandelplan

het geld er gewoon is, maar het wordt keuzes
maar ja waar gaat het verkeert
geld heen? dat is geïnvesteerd
uiteindelijk een politieke
keuze. En nou ja, op dit
moment is de keuze niet
dat het gaat naar zorg,
er gaat natuurlijk heel
veel geld naar zorg maar
of het de juiste manier
gebeurt, misschien mag
er wel extra bij en minder
geld naar deventie. Nee
dat zijn allemaal politieke
keuzes “
(296-300)
wat ik voor mijzelf wel Inlevingsvermogen, Weg naar oplossing

altijd belangrijk vind voor goed luisteren, water behandeling
een hulpverlener is, of bij de wijn, kalm
als je dat vak gaat blijven
uitoefenen is,
inlevingsvermogen, maar
ik denk dat jullie dat wel
hebben, anders ga je die
opleiding niet doen, en
goed luisteren, goed
luisteren naar mensen,
af en toe wat water bj de
wijn doen, want je kan
best tegen situaties
133
aanlopen dat er een
conflict is en dat iemand
woorden tegen je
gebruikt of dat iemand
boos of agressief is, niet
perse persoonlijk naar
jou maar dat je niet, daar
direct op reageert. Maar
gewoon rustig blijft en
denkt van weet je het is
niet naar mij gericht, het
is niet persoonlijk,
gewoon af en toe, kalm
blijven is wel belangrijk. “
(313-320)
134
Interview WH
S: hoi willen, heel even je toestemming nog voor dat het wordt opgenomen
W: ik geef toestemming bij deze.
S: ja top, uhm, zou jij jezelf even kort willen voorstellen willem, wat is jouw loopbaan geweest en hoe
ben je hier terecht gekomen?
W: ik ben willem westerveld ik ben viertig jaar en werk nu tien jaar bij het leger des heils.
S: lang
W: uhm, eigenlijk is dit mijn eerste baan na mijn studie. Van mwd. Uhm ja, tot nu toe dus altijd
gebleven, ik werk ambulant met cliënten vanuit de oggz. Uhm ja,ook veel met verslaving, ja,
psychospeciale problemen
S: multi-problematiek, vaak komt dat samen denk ik he. Mensen die verslaafd zijn hebben ook andere
problemen.
W: ja, overlast vervuilde leefomgeving.
S: want welke problematieken behandel jij het meest denk je, waar hebj e het meest mee te maken?
W: toch wel psychiatrie denk ik. En de problemen die daar dan bij komen
S: zoals?
W: ja financiële problemen, vervuilde leefomgeving/woning, overlast voor de buurt. Ook isolement,

dus weinig contact met e buitenwereld
S: zie jij dat er een bepaalt stigma heerst op deze doelgroep, en dan doel ik misschien het meest op,
we hebben het dus over mensen die verslaafd zijn aan middelen, zie jij stigma op. Van de
buitenwereld
W: ja, nou ja, in die zin dat ik ook wel van cliënten zelf begreep dat ze zich vaak wel uhm, anders
voelen, en ook op een andere manier worden bejegend.
S: en op wat voor manier dan? kunnen ze dat zelf ook goed formuleren?
W: ja, er was een cliënt die vertelde dat hij altijd in de gaten werd gehouden als hij een supermarkt in
ging bijvoorbeeld. Dat ze dachten dat hij wel iets zou stelen,
S: omdat hij er dan onverzorgd uitziet, of minder verzorgt dan de rest van de omgeving op dat
moment
M: was hij dan ook onder invloed?
W: uhm, nee dat was het niet eens zo zeer, hij werd altijd een beetje ja.. hij ervaarde dat hij anders
werd behandelend, hij moest bijvoorbeeld elke week zijn methadon halen. Bij de ggd, en dat hij dan
ook door die beveiligers op een vervelende manier word bejegend, terwijl als er bijvoorbeeld iemand
met hem mee gaat, een hulpverlener ofzo, dat het contact dan heel anders is bijvoorbeeld.
M: want is dan iemand, die is clean in principe, die heeft methadonprogramma en dan nog steeds dus
wordt je anders bekeken
135
W: ja dat is wat hij mij vertelde toen ja.
S: en merk je dat nog meer op andere manieren, dat je denk ohja hij heeft het niet gemaakt of hij
heeft vast een vervelende jeugd gehad dat hij er nu zo bijloopt. Het kan natuurlijk, ik denk in ons
beroep, of jouw beroep weet je wel beter, van iedereen kan dit overkomen, iedereen kan verslaafd
raken. Dus hoe komt het dat er zo een stigma heerst op dit probleem
W: ja ik weet niet, dat is de maatschappij denk ik, als je buiten een beetje onaangepast verdrag
vertoont of er anders uitziet, lig je er al snel buiten volgen mij. Ik denk dat het daarmee te maken
heeft.
M: en het zelfstigma, zie je dat ook veel bij deze mensen?
W:wat bedoel je precies daarmee?
M: ja dat ze dus zelf al zoiets hebben van oh mensen gaan zo en zo over mij denken dus ik ga het al
niet proberen.
W: ja dat zou wel kunnen, ik denk dan wel dat de drempel heel hoog is voor mensen om iets te
ondernemen of in de maatschappij mee te kunnen doen
S: ja dat ze zichzelf uitsluiten, van uhm ik hoor er niet bij
W: ja, bij een man probeerde ik bijvoorbeeld een dag besteding te vinden maar dat ging ook heel
moeilijk. Omdat hij zich ook, hij ziet er gewoon uit, je ziet er niks geks aan, maar dan vond hij het heel
ongemakkelijk om in een groep te zitten, een beetje door die geschiedenis van vroeger, drugsgebruik
en uhm ja,
S: misschien lang sociaal isolement
W: veel alleen, lang alleen gezeten maar niet, ik kon hem bijvoorbeeld uitndoginegn voor een
kerstviering, dan uhm zegt hij nee,
S: en je denk je zelf dat het ligt aan dat hij zelf niet zo goed weet wat hij, of hij dat leuk vind of dat hij
echt zeg maar buiten zijn verslaving om, heel lang niet wist wat hij anders kon doen zeg maar.
W: ja denk dat dat er wel mee te maken heeft. Dat hij dan gewoon in een bepaalt patroon zit, en dat
hij dan niet geleerd heeft ofzo
S: en ook sinds hij niet meer gebruikt, nog steeds
W: dat dat nog blijft zeg maar dat gevoel
M: ik kan mij ook goed voorstellen als je je lang daarvan distantieert, dat je dan ook echt sociale
angsten krijgt. heel erg
W: ja dat merkte ik wel bij hem, een beetje achterdochtig ook dat hij dacht dat mensen het over hem
hebben
S: maar je je dat die houding dan ook zorgt voor sociale uitsluiting, omdat hij zichzelf er al een soort
van buitenplaats. Of daar bang voor is. dat het een wisselwerking is van de rest van de omgeving.
Van dat is een beetje een gekkie, om het maar zo te noemen
W: dat denk ik zeker, het is ook tegenstrijdig, want aan de ene kant wil hij wel graag contact en is hij
eenzaam maar hij durft dat niet uhm bijvoorbeeld dan naar een dagbesteding te gaan. hij gaf aan dat
hij bang was dat hij dan mensen tegenkwam die dan ook gebruikt hebben
S: ohja dat is weer iets anders
136
W: dat hij bang was om terug te vallen in gebruik
M: dat je elkaar daar dan in vind
W: hij was bang dat dat trigger zou kunnen zijn
S: van mensen, toen hij zelf in de periode zat dat hij mensen kent toen hij zelf gebruikten, of nieuwe
mensen die hij herkent die gebruiken.
W: ja, ja dat laatste
S: ja oke, dus dat hoeft niet eens dat hij ze al kent
W: nee,
S: maar dat hij gewoon ziet, van deze mensen gebruiken..oke
W: hij vertelde dat ook dat dat ook meespeelde
S: ja kan ik mij wel goed verstellen, en denk je dat, ik doel dan even op hem, dat dat hem ook
weerhield om hulp te zoeken in de eerste instantie. De schaamte, isolement,
M: misschien echt ervaringen dat mensen je afwijzen
W: ja dat denk ik wel, deze cliënt is bij ons terechtgekomen via de reclassering, dus dat was
gedwongen kader, die zeiden toen het lijkt ons verstandig dat je iemand krijgt die je ondersteund bij
praktische dingen. Zo is dat tot stand gekomen
S: dus hij heeft niet eens zelf aan de bel getrokken,
W: nee, nee
S: en merk je zelf verschil in mensen die zelf om hulp komen vragen, of gedwongen dan hier komen.
In behandeling merk je dat?
W: uhm ja, in principe is onze hulp wel vrijwillig, altijd wel, tenzij het een andere constructie is met die
omslagwoning, ik weet niet of daar iets over verteld is, dat is een woon traject zeg maar. Waar je dan
begeleiding moet accepteren. En als dat dan een jaar goed gaat kun je de woning op je eigen naam
krijgen. Dus dan is het wel een soort van gedwongen. Maar mij cliënten zijn allemaal, gewoon
vrijwillig. Ja, dus het is niet echt un die zin gedwongen. En deze man had dan wel via justitie maar dat
was van de reclassering, en ik was er dan steeds bij ter ondersteuning. Dus toch wel een iets andere
insteek
S: ja een andere insteek maar het lijkt me ook minder makkelijk om met cliënten om te gaan die hier
eigenlijk niet willen zitten. Of in de eerst instantie niet eens dachten dat ze hulp nodig hadden.
W: ja we hebben natuurlijk ook veel, zorgmijders, waar de dus echt moet proberen vertrouwen te
winnen en met dingen moet komen
M: en is dat met een reden dat ze dat niet vertrouwen enzo dan de zorg, dat ze dan vervelende
ervaringen mee hebben gehad
W: ja, ik weet niet, als je lang in een bepaalt, uhm gewoon altijd op jezelf bent geweest, ja ik denk ook
wel schaamte vaak, omdat er vaak toch wel iets aan de hand is, dus een vervuilde woning of uhm
overlast of iets anders. Dat ze het dan toch wel heel moeilijk vinden, en we komen ook bij mensen
thuis dus het is heel persoonlijk, omdat je echt in iemands wereld binnen komt zeg maar.
S: prive umm
137
W: ja je komt heel dichtbij, ik denk dat dat ook meespeelt.
S: heb je wel eens gehoord van het entry-exit paradox? En het exit entry paradox
W: uhm nee, niet direct
S: het entry-exit paradox is interne uitsluiting. Dus dat, wil je heel even helpen mikki?
M: dat als je ergens binnen bent, in bijvoorbeeld een detox kliniek, en je gebruikt er dan uitgezet wordt
omdat je gebruikt maar je wilt wel stoppen met het gebruiken van, daar wil je wel hulp bij
S: dus je wordt eigenlijk uitgesloten, je probleem
M:probeert op te lossen, ook door het zelfde probleem wordt je uit de hulp, wordt de hulp afgewezen
in zekere zin.
W: dat is de paradox
S: ja, herken je dat?
W: ja ik heb wel cliënten die inderdaad, die naar zo een detox gaan, vaak maken ze het dan wel af,
maar het probleem is dat juist als ze dan weer terugkomen in hun woning dat ze dan weer gelijk terug
vallen in gebruik vaak in de detoc gaat het wel goed over het algemeen. Twee weken is dat ongeveer
S: dat is ook niet zo lang hoor vind ik
M: heel kort, heel kort
W: nee het is alleen even ontgiften zeg maar, ik geloof dat `e dan een vitamine spuit krijgen en
kalmeringsmiddelen.
s: maar dat is toch eigenlijk een heel raar systeem?
M: maar dat is inderdaad echt voor het ontgiften en dan kun bijvoorbeeld naar een afkickkliniek, maar
daarvoor moet je wel eerst in een detox kliniek zijn omdat je wel clean moet zijn om naar de
afkickkliniek te gaan. als ik het goed zeg, dan je een ander traject in
W: ja, die detox hier is echt alleen detox, van de Jellinek, maar je hebt ook dan ook in het gooi, juliana
oord, daar is dan ook een detox, maar dan zit daar achteraan echt een behandeling gecombineerd
M: binnen hetzelfde ja, vaak is dat gescheiden, dan heb je detox kliniek en afkickkliniek, en dat is dan
een langer traject je mag ook zelfstandig clean worden en dan naar een afkickkliniek maar niet
iedereen kan dat zelf
W: ja het uitgangspunt is dat je geen middelen, in ieder geval clean moet zijn voor een behandeling
S:dan begrijp ik hem ook beter, die manier. Want dan heb je ook nog het omgekeerde, entry exit
paradox. En dat is dan dat je uhm, voor dat je opgenomen wordt vaak in een uhm, als iemand zelf om
hulp vraagt, dat zij zeggen nou je, of dat ze dan jou bloedwaarde testen en dat het dan te weinig is
voor opnamen, dat ze dan eigenlijk tussen neus en lippen door zeggen, ik wil dat je meer gebruikt
want dan kunnen wij jou wel opnemen.
M: je bent verslaafd genoeg het is niet ernstig genoeg
S: om opgenomen te worden, dat is de andere kant van het paradox heb je daar wel is iets van
gehoord of ben je daar bekend mee
138
W: nee, niet echt gehoord dat iemand dan werd afgewezen omdat hij dan niet voldeed aan die
bepaalde normen
M: maar die komen ook niet hier denk ik, hier komen toch wel echt de wat extremere gevallen
misschien
W: ja, zou kunnen dat het daar mee te maken heeft, ik heb wel een cliënt die dus de heel tijd die
detox in- en uitgaat. dat ze dan op een gegeven moment zeggen van ja, je bent hier nu al zo vaak
geweest, dit werkt niet, we moeten echt iets anders bedenken, dat het daarom wordt afgewezen, want
hij geeft aan van ik wil heel graag een detox
M: ook lastig
W: dat hij al zes keer in het afgelopen jaar is geweest, ja dat is wel moeilijk, want moet je dan
S: wat vind je daarvan? Die afwijzing, waar zou dat aan kunnen liggen? Want het gaat toch
uiteindelijk om, allebei hoor de exit entry en de entry exit paradox, gaat er eigenlijk om dat mensen die
verslaafd zijn eigenlijk contant aan het rouleren zijn van plek naar plek en dan weer daar naar toe
worden gestuurd. Hoe komt dat? Waar ligt dat probleem denk je?
W: ja, te weinig nazorg toch denk ik, dat het dan uhm, of dat ze dat dan toch te veel bij de cliënt zelf
leggen van je moet dan maar naar een aa- gaan ofzo of een praatgroep. Er is alleen niet echt, er is
alleen een detox geweest verder niks behandeld, de onderliggende problemen zijn niet aangepakt.
S: wat opzich tijd kost en tijd kost geld, we zijn onbemand heb ik het idee te veel mensen die om hulp
vragen
W: ja ik denk dat het daar ook meer te maken heeft, een geld kwestie en te weinig bedden/plekken, ik
denk dat je als je het echt wilt aanpakken je daar een paar maanden echt de tijd er voor moet nemen.
En dan moet je alsnog een nazorg traject te hebben denk ik, omdat succesvol te laten verlopen.
M: sowieso is nazorg toch heel belangrijk eigenlijk wel, want anders dan gaat iemand toch terug naar
zijn eigen omgeving waar al die zelfde triggers zijn, en als niet daar mee leert omgaan juist dan gaat
het geheid weer mis
W:ja dat zie ik ook veel ja
S: wat zou een oplossing kunnen zijn met de middelen die we hebben in het werkveld?
W: misschien meer inzet van ervaringsdeskundige, dat wordt nu wel gedaan hoor bij ons, dat die dan
ook ja voor een deel met hun kennis die mensen kunnen ondersteunen
S: merk je verschil in een ervaringsdeskundige en hulpverlener die daar dan voor heeft gestudeerd
alleen, de omgang in zo een behandeling samen met een cliënt. Wat zou het verschil kunnen zijn?
W: ja ik heb het wel deels gezien van een cliënt die ik dan een korte tijd begeleid heb, die had een
heel goede band met die ervaringsdeskundige, dus elke keer als hij zich niet goed voelde kon hij
diegene ook bellen en ik denk dat hij toch liever met diegene praten dan bijvoorbeeld met mij, we
leerde elkaar net kennen dus we kende elkaar nog niet goed. Ik denk dat hij al een goede band had
met die ervaringsdeskundige. Dat hij dan veel eerder daarnaartoe zou stappen, dus ik denk dat het
zeker in die zin een meer waarde heeft.
S: een soort erkenning ofzo
W: ja ze weten waar ze over praten, ja ik denk dat echt mee speelt
M: ja misschien weet iemand evenveel, die niet ervaringsdeskundige is, kan ik mij toch goed
voorstellen dat het gevoelsmatig misschien heel prettig is als je denk ja die is er ook doorheen
gegaan ofzo
139
W: ja zeker
S: oke meer inzet van ervaringsdeskundige vind ik ik ook wel een goeie
M: dat lijkt mij ook zeker
W: het is ook wel een actueel thema in de hulpverlener
M: maar denk je dat dat ook uhm, goed is om die in te zetten voor de verspreiding van kennis
W: ja, denk het wel. zeker denk dat het ook goed is om voorlichting te geven aan maatschappelijk
werkers of aan spfers, iedereen die in de verslavingszorg werkt. Zeker, we hebben het ook wel gehad
bij ons in de organisatie
S: ja? Een soort voorlichting?
W: ja, wat ze allemaal doen en uhm, ja hoe je ze kunt benaderen
S: zou je zelf iets kunnen doen? Jij persoonlijk? Als in uhm, laat ik het anders formuleren, merk jij nu
er minder zijn hier en wel meer hulpvragers,
M: zijn er meer hulpvragers? Of zijn er gewoon minder hulpverleners?
W: bij ons nu in de organisatie? Nou daar merk ik niet heel veel van, nee
S: het vorige gesprek dat ik voerde, gaf jasper aan dat hij meer casussen heeft,
W: oke, een grotere case lote
S: ja, uhm en dat er toch eigenlijk minder mensen zijn die uhm kunnen helpen maar merk daar merk
je zelf niks van?
W: ja in de zin van dat het moeilijker is personeel te krijgen, n
S: ja, en dat je zelf minder kwalitatieve hulp kan geven, of minder lang de tijd hebt voor een persoon.
W:ja als je caselote groter wordt dan zit je wat meer inderdaad wat krapper automatisch, dat wel
maar, voor mezelf heb ik nu niet het idee dat het nu heel erg aan de orde is
S: dus het veranderd niet hoe jij bijvoorbeeld tien jaar geleden aan het werk was en nu, daarin merk je
geen verschil?
W: nee niet direct, alleen binnen de organisatie zijn er natuurlijk wel dingen veranderd. Nu met de
buurt teams en de gemeente en de financiering dat veranderd altijd wel, dus daar heb je wel mee te
maken
S: en hoe heb je daar dan mee te maken in vergelijking tot tien jaar geleden,
W: nou we moesten nu de afgelopen jaren een indicatie aanvragen in een bepaalt systeem van de
gemeente sinds die invoering van de wwo. In 2015 is dat allemaal veranderd en nu de laatste twee
jaar is het veranderd dat wij niet meer de indicatie zelf mogen aanvragen maar alles moet via de
buurtteams. Dus de buurt teams daar komen de mensen binnen en die gaan dan kijken wat die
persoon nodig heeft, en dan worden ze dus of naar het leger des heils of kunnen we diegene zelf
helpen. Dus of intensieve hulp of niet. Dus ja, dat veranderd en dat was in het begin toen ik begon
was het allemaal nog vanuit andere financiering stromen, dus het abbz allemaal.
S: ging het dan sneller naar jullie toe
W: ja dat ging veel makkelijker ja
140
M: dus nu is er echt een strenge selectie om het zo even te zeggen.
W: ja, er wordt nu meer, ik denk dat ook de insteek is van de gemeente, om dat dan toch beter uit te
filteren, van wie heeft dat echt die intensieve begeleiding nodig en wie niet. Om zo in de hoop geld te
besparen
M: vallen er dan ook gewoon mensen buiten de boot? Die dat eigenlijk wel nodig zouden hebben
maar die dan dus niet
W: ja daar zijn we wel bang voor, of dat ze dan niet aankomen bijvoorbeeld bij zo een buurt team.
Dus dan dragen we iemand over maar dat komt dan niet van de grond, want die iemand moet dan
echt daarnaartoe en voor sommige mensen is dat gewoon een hele grote stap en de problemen gaan
dan weer opstappelen en komen ze toch weer bij ons terug
M: dan hoor ik toch een kleien exit-entry paradox daar wel. toch? Er worden mensen afgewezen want
het is niet erg genoeg, er is dus een strenge selectie en dan vervolgens word het erger en erger en
dan uiteindelijk dan komen ze toch
W: ja dat ze dan weer terugkomen, ja dat hoeven dan niet specifiek verslaving gerelateerd te zijn.
maar ja, dat proces zitten we nu in maar dat gaat dus nog vrij moeizaam. Wel allemaal
S: ja maar ik snap het ook. Omdat je zo snel mogelijk de juiste hulp wilt geven. Maar goed, op wat
baseer je de, waar baseer je op wanneer iemand wel of geen hulp nodig heeft. Dat vind ik een lastige
kwestie
W: dat is ook lastig
M: je kan gewoon niet iedereen helpen, want de hulp die je geeft wil je goed doen, dus je wilt ook de
tijd voor iemand nemen dus als je iedereen maar aanneemt heb je voor niemand de tijd. Dus dan ga
je
W: dan moet je een selectie maken
M: dus dan moet je dat doen, maar dat is dan gewoon echt een geldkwestie, als er meer geld in zit,
krijg je ook meer werknemers, zo werkt het nou eenmaal volgensmij, zo verschuift dat. Ergens waar
geld in te verdienen is daar gaan mensen heen
S: had jij een bepaalt beeld van verslaafde mensen voordat jij begon met dit werk?
W: ja misschien wel, ik heb wel. toen ik jong was kan ik mij herinneren op de middelbare school
kregen we zo een voorlichtingsfilm. Dat was dan Christiaan s. zo een meisje die heroïne verslaafd
raakt. En dan zie je echt dat beeld van, ja dus door media zeg maar voorlichting, kom je ermee in
aanraking. Dan zie je zo een treurig beeld van iemand op een vies matras
S: ja onder de brug
W:ja in een kraakpand ligt, dat hun hele grip op het leven kwijt is. dus dat beeld wel ja maar dat komt
dan meer door de media en de cultuur.
S: en wanneer is dat omgedraaid, wanneer heb jij uhm, wanneer as het moment dat je dacht nou dit
zijn gewoon ook echt mensen, mooi mens achter helaas de verslaving
W: nou toen ik met ze in contact kwam eigenlijk, dus dat was uhm, voor het eerst, een jaar lang heb ik
vrijwilligers werk gedaan op een boerderij waar mensen met voornamelijk een alcohol verslaving
kwamen, dus toen woonde ik samen en leefde ik samen met mensen met een verslaving
S: bijzonder, hoelang heb je dat gedaan
W: een jaar
141
S: in hetzelfde huis dan?
W: ja dat was een heel groot terrein, ik had dan met een andere vrijwilliger een eigen plekje, en ja.
S: met hoeveel deed je dat? Hoeveel mensen?
W: hoeveel daar woonde?
S: ja met hoeveel hulpverleners was je daar? En hoeveel mensen kwamen daar?
W: ja het was een team van twintig mensen ofzo,
S: groot wel, en hoeveel mensen kwamen naar binnen met een alcoholprobleem?
W: ja dat liep zo door, ik weet niet precies hoeveel bewoners we toen hadden, want het is wel lang
geleden, bijna twintig jaar geleden, ja het waren wel een paar honderd mensen, het idee was dan dat
ze door te werken en structuur te bieden. Het was een gelovige instelling ook, het ging dan ook met
het geloof. Daar konden ze in gesprek gaan?
S: en hoelang duurde zo een traject? Als je daarbinnen kwam
W: ja dat was wat wisselend, want de ene keer gingen ze weer weg weet je wel, als het geld binnen
kwam konden ze de verleiding toch niet weerstaan en begonnen ze weer te drinken en kwamen ze na
een tijdje weer terug?
S: want ze kregen wel betaald dus voor wat ze deden?
W: nou dat was gewoon met een behoud van uitkering, ja het was in het buiteland dus ik weet niet
precies hoe dat allemaal zat qua financiering. Maar dat was mijn eerste ervaring eigenlijk
S: ja ik vind het wel tof, een boerderij
W: ja ik weet niet of het nog bestaat, echt voor jongeren, via de kerk is dat ook. Maar dat was door
heel Europa allemaal projecten, beetje in de sociaal werk richting.
S: oke we gaan een beetje afronden denk ik, kan jij ons nog iets meegeven als toenmalige
hulpverleners, die nog niet heel veel ervaring hebben in het werkveld. Voor iemand die al bijna twintig
jaar in het vak zit
W: ja gewoon luisteren naar de mensen, wees jezelf, ja dat is een beetje de presentie benadering
denk ik. Dus de methodiek die daaraan gekoppeld is, aandacht voor diegene zonder oordeel, dat is
ook wel belangrijk, en jezelf zijn denk ik.
S: ja die krijgen we veel terug, maar ik denk dat dat ook een beetje in je zit, jezelf zijn
M: nou niet iedereen hoor
S: nee nee misschien niet
W: ja en niet oordelen vind ik ook wel belangrijk
M: en kun je ons nog iets meegeven om hoe kunnen wij het beste bijdragen aan de de-stigmatisering
van de samenleving, hoe kunnen we mensen het beste bereiken daarvoor? Als kleinschalig projectje
wat wij aan het doen zijn zeg maar.
W: ja, uhm misschien toch mensen bij elkaar brengen, ontmoeting, psychische problematiek en
verslavingsproblematiek samen komen met andere buurt bewoners. Voor een activiteit of iets. Dat is
wat mij nu te binnen schiet.
142
S: vind ik wel een goeie ook
W: vaak ontmoeting door ontmoeting, wordt het beeld onbemind, maar ja dat is ook wel een
uitdaging. We proberen het hier ook, als buurthuis functie willen we mensen bij elkaar brengen.
S: samen eten of activiteiten ofzo. En hoe bereik je deze mensen?
W: ja gewoon door ze fysiek mee te nemen, vaak als je iemand meebrengt, laatst hadden we hier een
kerstviering. Dan zijn ze toch wel enthousiast , leuke ruimte lekker eten, en dan zeggen we ja in maart
zijn deze en deze activiteit en dan denken ze ohja misschien is dat ook wel leuk
M: het lijkt mij alleen zo lastig, voor de mensen die een beetje buiten de boot vallen in de samenleving
die kun je makkelijker bereiken weet je wel, en die staan dan ook open om dat soort dingen te doen,
maar het lijkt e lastig om met mensen te bereiken die wel goed mee komen in de samenleving. Die
hebben het druk die hebben hun eigen dingen en werk en die denken ik ga toch niet naar zo een
buurthuis. Waardoor die scheiding zo
W: ja ja dat is waar, heel ingewikkeld. Sowieso samenhang in een buurt is lastig. In een grote stad
zeker
S: omdat iedereen toch in een eigen bubbel leeft een eigen eilandje.
W: mensen leven langs elkaar
M: je je eigenhuis is je eigen eiland en alles daarbuiten is al anonimiteit.
W: nee dat is wel een uitdaging, maar er is van alles in we wijk. Ook hier in oost is van alles te doen.
“overlast vervuilde “overlast vervuilde Problemen Multiproblematie

leefomgeving.” leefomgeving.” door k
verslaving
(14)
“ ja financiële Financiële Problemen Multiproblematie

problemen, vervuilde problemen, door k
leefomgeving/woning, vervuilde verslaving
overlast voor de buurt. leefomgeving,
Ook isolement, dus isolement
weinig contact met de
buitenwereld”
(19-20)
143
“zich vaak wel uhm, Gevoelens door op Stigmatisering Uitsluiting o
anders voelen, en ook een andere manier door angst
op een andere manier bejegend worden
worden bejegend.”
(24-25)
“Bij de ggd, en dat hij Manier van Stereotyperend Uitsluiting

dan ook door die bejegend worden,
beveiligers op een en kijk andere
vervelende manier mensen
word bejegend, terwijl
als er bijvoorbeeld
iemand met hem mee
gaat, een hulpverlener
ofzo, dat het contact
dan heel anders is
bijvoorbeeld. “
(33-36)
“ja ik weet niet, dat is Onaangepast Stereotyperend Uitsluiting

de maatschappij denk gedrag vertonen, er
ik, als je buiten een anders uitzien
beetje onaangepast
verdrag vertoont of er
anders uitziet, lig je er
al snel buiten volgen
mij. Ik denk dat het
daarmee te maken
heeft.”
(44-46)
“drempel heel hoog is Drempel hoog om Onzeker door Uitsluiting

voor mensen om iets mee te doen in de stigma
te ondernemen of in de maatschappij
maatschappij mee te
kunnen doen”
(51-52)
“vond hij het heel Ongemakkelijk in Angst door Uistluiting
144
ongemakkelijk om in groepen door drugs terugval
een groep te zitten, geschiedenis
een beetje door die
geschiedenis van
vroeger,”
(56-57)
“: veel alleen, lang Lang alleen, Gevolg van Gedrag

alleen gezeten maar isolement verslaving
niet, ik kon hem
bijvoorbeeld
uitndoginegn voor een
kerstviering, dan uhm
zegt hij nee”
(59-60)
“In een bepaalt patroon Te lang in bepaalde Gevolg van Gedrag

zit, en dat hij dan niet patronen verslaving
geleerd heeft ofzo”
(64-65)
“een beetje Achterdochtig, Gevolg van Gedrag

achterdochtig ook dat denken dat mensen verslaving
hij dacht dat mensen het over hem
het over hem hebben” hebben
(70-71)
“het is ook Tegenstrijdig, want Gevolg van Gedrag

tegenstrijdig, want aan wilt graag contact en verslaving
de ene kant wil hij wel eenzaam maar
graag contact en is hij angstig om mensen
eenzaam maar hij durft tegen te komen die
dat niet uhm gebruikt hebben
bijvoorbeeld dan naar
een dagbesteding te
gaan. hij gaf aan dat hij
bang was dat hij dan
mensen tegenkwam
die dan ook gebruikt
145
hebben”
(75-78)
“hij was bang dat dat Bang voor triggers Gevolg van Gedrag
trigger zou kunnen versalving
zijn”
(82)
“deze cliënt is bij ons Hoe komt client Weg naar Behandelplan
terechtgekomen via de terecht bij leger des behandeling
reclassering, dus dat heils
was gedwongen kader,
die zeiden toen het lijkt
ons verstandig dat je
iemand krijgt die je
ondersteund bij
praktische dingen. Zo
is dat tot stand
gekomen”
(93-95)
principe is onze hulp Hulp vrijwillig, tenzij Weg naar Behandelplan

wel vrijwillig, altijd wel, andere constructie behandeling
tenzij het een andere door
constructie is met die omslagwoningen,
omslagwoning, ik weet woon trajecten, wel
niet of daar iets over soort gedwongen
verteld is, dat is een
woon traject zeg maar.
Waar je dan
begeleiding moet
accepteren. En als dat
dan een jaar goed gaat
kun je de woning op je
eigen naam krijgen.
Dus dan is het wel een
soort van gedwongen.
Maar mij cliënten zijn
allemaal, gewoon
vrijwillig. Ja, dus het is
niet echt un die zin
146
gedwongen. En deze
man had dan wel via
justitie maar dat was
van de reclassering, en
ik was er dan steeds
bij ter ondersteuning.
Dus toch wel een iets
andere insteek
(100-106)
“ja we hebben Zorgmijders, Geen hulp Gedrag

natuurlijk ook veel, vertrouwen winnen willen
zorgmijders, waar de
dus echt moet
proberen vertrouwen te
winnen en met dingen
moet komen”
(110-111)
“gewoon altijd op jezelf Zorgmijden door Gevolg van Gedrag

bent geweest, ja ik schaamte, vervuilde verslaving
denk ook wel woning, bij iemand
schaamte vaak, omdat thuis is heel
er vaak toch wel iets persoonlijk
aan de hand is, dus
een vervuilde woning
of uhm overlast of iets
anders. Dat ze het dan
toch wel heel moeilijk
vinden, en we komen
ook bij mensen thuis
dus het is heel
persoonlijk, omdat je
echt in iemands wereld
binnen komt zeg maar.
“
(115-118)
“ja ik heb wel cliënten In detox maken ze Gevolg van Multi

die inderdaad, die naar af en komen thuis verslaving problematiek
zo een detox gaan, daarna weer
147
vaak maken ze het dan gebruiken
wel af, maar het (terugvallen)
probleem is dat juist
als ze dan weer
terugkomen in hun
woning dat ze dan
weer gelijk terug vallen
in gebruik vaak in de
detoc gaat het wel
goed over het
algemeen. Twee
weken is dat ongeveer”
(132-135)
“ja, die detox hier is Detox alleen twee Weg naar Behandelplan
echt alleen detox, van weken en juliana behandeling
de Jellinek, maar je oord meteen een
hebt ook dan ook in behandeling
het gooi, juliana oord, achteraan
daar is dan ook een
detox, maar dan zit
daar achteraan echt
een behandeling
gecombineerd”
(145-147)
“ja het uitgangspunt is Uitgangspunt geen Weg naar Uitsluiting

dat je geen middelen, middelen gebruiken behandeling
in ieder geval clean
moet zijn voor een
behandeling”
(151-152)
“ja, zou kunnen dat het Detox in en uit gaat Weg naar Uitsluiting
daar mee te maken en daarna wordt behandeling
heeft, ik heb wel een afgewezen
cliënt die dus de heel
tijd die detox in- en
uitgaat. dat ze dan op
een gegeven moment
zeggen van ja, je bent
148
hier nu al zo vaak
geweest, dit werkt niet,
we moeten echt iets
anders bedenken, dat
het daarom wordt
afgewezen, want hij
geeft aan van ik wil
heel graag een detox”
(165-168)
“ja, te weinig nazorg Te weinig nazorg, te Weg naar Multi

toch denk ik, dat het veel behandeling problematiek
dan uhm, of dat ze dat verantwoordelijkheid
dan toch te veel bij de bij client zelf,
cliënt zelf leggen van onderliggende
je moet dan maar naar problemen worden
een aa- gaan ofzo of niet aangepakt
een praatgroep. Er is
alleen niet echt, er is
alleen een detox
geweest verder niks
behandeld, de
onderliggende
problemen zijn niet
aangepakt.”
(176-179)
“ja ik denk dat het daar Geldkwestie, te Problemen Behandelplan

ook meer te maken weinig bedden, te waar het fout
heeft, een geld kwestie weinig tijd, nazorg gaat
en te weinig traject om het
bedden/plekken, ik succesvol te laten
denk dat je als je het verlopen
echt wilt aanpakken je
daar een paar
maanden echt de tijd
er voor moet nemen.
En dan moet je alsnog
een nazorg traject te
hebben denk ik, omdat
succesvol te laten
verlopen.”
149
(182-185)
“Misschien meer inzet Meer inzet van Weg naar Oplossing

van ervaringsdeskundig behandeling
ervaringsdeskundige, e
dat wordt nu wel
gedaan hoor bij ons, Een deel met hun
dat die dan ook ja voor kennis, cliënten
een deel met hun kunnen
kennis die mensen ondersteunen
kunnen ondersteunen”
(191-192)
Dat hij dan veel eerder Clienten stapen Weg naar Oplossing
daarnaartoe zou sneller naar behandeling
stappen, dus ik denk ervaringsdeskundig
dat het zeker in die zin e toe
een meer waarde
heeft.
(200-201)
a ze weten waar ze Ze weten waar ze Weg naar Oplossing

over praten, ja ik denk over praten behandeling
dat echt mee speelt
(203)
ja, denk het wel. zeker Voorlichting geven Weg naar Oplossing
denk dat het ook goed aan maatschappelijk behandeling
is om voorlichting te werkers door
geven aan ervaringsdeskundig
maatschappelijk e
werkers of aan spfers,
iedereen die in de
verslavingszorg werkt.
Zeker, we hebben het
ook wel gehad bij ons
in de organisatie
(213-215)
150
“als je caselote groter Caselote groter, Problematiek Behandelplan
wordt dan zit je wat krapper de tijd
meer inderdaad wat
krapper automatisch,
dat wel maar, voor
mezelf heb ik nu niet
het idee dat het nu
heel erg aan de orde
is”
(229-230)
alleen binnen de Binnen de Aanpassingen Verandering

organisatie zijn er organisatie binnen
natuurlijk wel dingen veranderingen, organisaties/
veranderd. Nu met de buurt teams,
buurt teams en de gemeente, gemeente
gemeente en de financieringen
financiering dat
veranderd altijd wel,
dus daar heb je wel
mee te maken
(233-235)
nou we moesten nu de Indicatie aanvragen Aanpassingen verandering

afgelopen jaren een in een bepaalt binnen
indicatie aanvragen in systeem van de organisaties/
een bepaalt systeem gemeente. In 2015
van de gemeente sinds allemaal veranderd, gemeente
die invoering van de nu laatst 2 jaar
wwo. In 2015 is dat mogen wij geen
allemaal veranderd en indicatie zelf
nu de laatste twee jaar aanvragen, maar via
is het veranderd dat wij buurtteams
niet meer de indicatie
zelf mogen aanvragen
maar alles moet via de
buurtteams.
(237-240)
Dus ja, dat veranderd Andere financiering Aanpassingen Verandering

en dat was in het begin stromen, binnen
151
toen ik begon was het organisaties/
allemaal nog vanuit
andere financiering gemeente
stromen, dus het abbz
allemaal.
(242-244)
ja, er wordt nu meer, ik Beter uit filteren wie Aanpassingen Verandering

denk dat ook de intensieve binnen
insteek is van de begeleiding nodig organisaties/
gemeente, om dat dan heeft, geldbesparen
toch beter uit te gemeente
filteren, van wie heeft
dat echt die intensieve
begeleiding nodig en
wie niet. Om zo in de
hoop geld te besparen
(248-250)
ja daar zijn we wel Iemand overdragen Weg naar Multi-

bang voor, of dat ze maar komt niet van behandeling problematiek
dan niet aankomen de grond, want…te
bijvoorbeeld bij zo een grote stap,
buurt team. Dus dan problemen stapelen
dragen we iemand op
over maar dat komt
dan niet van de grond,
want die iemand moet
dan echt daarnaartoe
en voor sommige
mensen is dat gewoon
een hele grote stap en
de problemen gaan
dan weer opstappelen
en komen ze toch weer
bij ons terug
(253-256)
ja misschien wel, ik Voorlichtingsfilm Stereotyperend Stigmatisering

heb wel. toen ik jong vroeger, over
was kan ik mij heroïneverslaving
152
herinneren op de en dat beeld ervan
middelbare school
kregen we zo een
voorlichtingsfilm. Dat
was dan Christiaan s.
zo een meisje die
heroïne verslaafd
raakt. En dan zie je
echt dat beeld van, ja
dus door media zeg
maar voorlichting, kom
je ermee in aanraking.
Dan zie je zo een
treurig beeld van
iemand op een vies
matras
(274-278)
ja in een kraakpand Door media en Stereotyperend Stigmatisering

ligt, dat hun hele grip cultuur een bepaalt
op het leven kwijt is. beeld
dus dat beeld wel ja
maar dat komt dan
meer door de media en
de cultuur.”
(280-281)
dat ze door te werken Structuur bieden Weg naar oplossing

en structuur te bieden. door clienten te behandeling
laten werken
(300)
ja dat was wat Weg op het moment Probleem door Gedrag

wisselend, want de dat er geld binnen verslaving
ene keer gingen ze kwam en begonnen
weer weg weet je wel, weer te drinken
als het geld binnen
kwam konden ze de
verleiding toch niet
weerstaan en
begonnen ze weer te
drinken en kwamen ze
153
na een tijdje weer
terug?
(303-305)
ja gewoon luisteren Luisteren, jezelf zijn, Weg naar oplossing

naar de mensen, wees aandacht voor behandeling
jezelf, ja dat is een diegene zonder
beetje de presentie oordeel
benadering denk ik.
Dus de methodiek die
daaraan gekoppeld is,
aandacht voor diegene
zonder oordeel, dat is
ook wel belangrijk, en
jezelf zijn denk ik.
(316-318)
ja en niet oordelen vind Niet oordelen Weg naar oplossing

ik ook wel belangrijk behandeling
(322)
ja, uhm misschien toch Mensen bij elkaar Weg naar oplossing
mensen bij elkaar brengen, behandeling
brengen, ontmoeting, ontmoeitng,
psychische psygische en
problematiek en verslavings
verslavingsproblematie problemtaiek komen
k samen komen met samken met
andere buurt buurtbewoners
bewoners. Voor een
activiteit of iets. Dat is
wat mij nu te binnen
schiet.
(326-328)
vaak ontmoeting door Beeld veranderd als Stigmatisering Oplossing

ontmoeting, wordt het je iemand ontmoet.
beeld onbemind, maar Buurthuisfunctie, we
ja dat is ook wel een brengen mensen bij
154
uitdaging. We elkaar
proberen het hier ook,
als buurthuisfunctie
willen we mensen bij
elkaar brengen.
(330-332)
155
Interview NA
Mikki: Zou je je kort nog even willen voorstellen?
A: Ja, Ik ben A. Ik ben 29 jaar oud. Ik woon in Amsterdam, kom oorspronkelijk uit Den Haag. Ik doe
een opleiding verpleegkunde. En, ja wat wil je nog meer weten?
Mikki: Oké nou, doe natuurlijk nu een onderzoek over sociale uitsluiting bij mensen met
verslavingsproblematiek. Nou dat heb jij ook van dichtbij wel gezien, denk ik? Heb je… heb jij dat
gezien dat dat ja weet je een beetje wat sociale uitsluiting is, laten we daar een beetje mee beginnen.
A: Nou, ik ga ervan uit dat je bedoelt dat iemand niet meer mee kan of gaat in de… het normale
sociale leven, ja.
Mikki: En ook echt dat sommige dingen niet meer dat je niet meer welkom bent ergens of dat je, ja
echt uitsluiting bij bepaalde dingen, door verschillende redenen.
A: Oké, maar echt vanaf buitenaf.
Mikki: Nou, Ik kan ook gewoon buren, familie…
A: Nee, Maar ik bedoel dat iemand ook wordt buitengesloten door eigen. Kan ook door zelf jezelf ja
afsluit.
Mikki: Ja, dat precies, maar ook wel dan is dat. Ja, dat is dan vaak door het zelfstigma, wat dan ook
weer door het gewone stigma misschien komt. Ja kan je heb je? Ik weet even niet meer waar ik moet
beginnen. Heb je zelf, misschien moeten we ergens anders beginnen, heb je? Zelf. Had je zelf een
ander beeld van een verslaving, voordat je er zo dichtbij mee in aanraking kwam.
A: Ik denk dat wat mij heel erg heeft geholpen, wat mij heel erg heeft geholpen in mijn ervaring met
een verslaafde is dat ik me er al heel veel in had verdiept. Ik heb… ik ben op een gegeven moment
heb ik een boek gelezen over, ja een soort van de War on drugs. En hoe… wat de geschiedenis
daarachter is en hoe mensen. Ja wat drugs eigenlijk doen en voordat ik dat boek las, had ik een ander
beeld, dan had ik echt het beeld van junkies en… en je bent dom als je verslaafd raakt, want je moet
gewoon geen dingen doen waar je verslaafd aan kan raken en al helemaal niet vaker dan een keer. En
Toen ik dat boek las, toen begreep ik eigenlijk meer de geschiedenis achter de stigmatisering van
drugs en mensen die drugs gebruiken. En ik denk dat toen ik in de situatie kwam dat ik iemand die
heel dicht bij mij stond in, ja dat ik die diepte in zag gaan met drugs, dat ik dat nog altijd in mijn
achterhoofd kon houden. Dus dat ik… dat ik eigenlijk best wel al een heel realistisch beeld had van
wat verslaving eigenlijk was, waar het vandaan kon komen en hoe wij als de maatschappij kijken naar
mensen die verslaafd zijn.
Mikki: Ja. En, hoe is dat, denk je, hoe kijk? Hoe kijken wij als maatschappij daar naartoe?
A: Ik denk dat de schuld van verslaving heel vaak bij de persoon zelf wordt gelegd en dat iemand die.
Ja, wat ik net al zei dat beeld wat ik Misschien daarvoor ook wel enigszins had: van je bent… ja, je
doet het jezelf aan. Waarom ben je zo dom om dat te doen? Ik denk ook dat er in onze maatschappij
heel erg een onderscheid wordt gemaakt in wat je gebruikt, want roken en alcohol en gamen, dat zijn
dingen die worden nog enigszins geaccepteerd. Waar andere middelen gewoon, als ja… dan ben je ja,
dan ben je gewoon echt een sukkel, als je dat doet. Als je daar verslaafd aan raakt. Ja echt dat beeld
van junkies en als je drugs, veel drugs gebruikt, dan word je dakloos en vallen je tanden eruit en dan
ben je disfunctioneel en ja, vies en dom ja, heel negatief beeld eigenlijk.
Mikki: Het stigma. Ja, en. Hoe denk je dat mensen die verslaafd raken daar zelf tegenaan kijken?
A: Ik denk dat die eigenlijk… Bedoel je naar hun eigen verslaving? Ik denk dat het per persoon
verschilt. En, Ik denk dat… ik denk dat verslaving niet zomaar gebeurt, dus ik denk dat mensen. Ik
denk dat veel Mensen die verslaafd raken aan een bepaald middel al een heel negatief zelfbeeld
hebben en dat dat het zelfbeeld niet ten goede zal doen. Misschien op korte termijn. Zoals kijk
bijvoorbeeld naar cocaïne, wat in Amsterdam dan veel wordt gebruikt. Dat geeft natuurlijk in eerste
instantie meer zelfvertrouwen en meer, maar dat is kortstondig. Ik denk dat het op de lange termijn
voor een heel veel nog lager zelfbeeld en. Ja van wat ik heb mogen ervaren, ik heb gezien, is dat
mensen eigenlijk een beetje juist walgen van zichzelf, maar gewoon niet geen andere weg voor zich
kunnen zien.
Mikki: Ja. Ja.
A: Ik denk. Ja, ik kan natuurlijk alleen maar spreken vanuit mijn eigen ervaring, dus ik er zullen
misschien ook wel mensen tussen zijn die, heel veel… die die ziekte in zich niet hebben. Die niet
doorhebben dat ze… dat ze ziek zijn of dat ze verslaafd zijn, of dat. Ja, dat weet ik niet precies. Nou,
156
die trouwens, die zullen er genoeg zijn. Ik bedoel er zullen genoeg mensen zijn die een verslaving
hebben en die zelf niet zouden erkennen dat ze dat hebben.
Mikki: Ja. Aan het begin van iedere verslaving. Ja, ja. En, heb je ook dan gezien dat iemand daarop
veroordeeld kan worden door de buitenwereld?
A: Ja, absoluut.
Mikki: Op welke manier?
A: Nou ja, de persoon naast mij dat is niet een familielid en dat is dan een vriendin van mij en wij
zaten bij een studentenvereniging en binnen die studentenvereniging gingen er heel veel roddels en
werd er heel veel over gepraat. En ik denk op het moment, terwijl er, ik denk dat er heel veel mensen
in die studentenvereniging zitten met drugsproblematiek. En, ik denk het moment dat mensen erachter
kwamen dat iemand toegaf dat ze verslaafd was en dat ze er niet zelfstandig van af kon komen en dat
ze hulp moest zoeken dat dat. Een moment was dat… dat er juist een groter oordeel over haar werd
gevormd. Omdat zij er vooruit durft te komen dat ze verslaafd was. Als je er niet over praat, dan
bestaat het niet echt. En ja, Ik denk dat dat mensen haar toen wel zagen als een soort… ja, ik weet
niet. Ze wordt een beetje een, een, een… Mensen, ja, ik weet niet zo goed hoe ik dat, hoe ik dat moet
verwoorden, maar ze hadden wel een bepaald beeld van haar.
Mikki: En dat beeld was niet positief.
A: Ik denk dat het ook dat het binnen die studentenverenigingen voornamelijk een beetje
aandachttrekkerij. Ze was aandacht aan het trekken, of ze weet je wel, zoals zo zei, altijd al geweest.
Zij wil aandacht op veel verschillende… of zij probeert altijd aandacht te krijgen op gekke manieren.
Ja dat het een bepaald beeld wat ze misschien van haar al hadden, ook een beetje beaamden.
Mikki: Ja. Wel schadelijk.
A: Ja en ik denk dat zelfs binnen haar eigen familie, haar eigen ouders dat, en ik denk dat ik… dat is
eigenlijk, dat vind ik nog kwalijker natuurlijk. Dat haar ouders opeens ook een heel ander beeld van
haar hadden. Dus of ze… ja dom was en junkie een, hoe konden ze dat doen en. Ja. We hebben je toch
anders opgevoed dan dit? we hebben je… weet je wel wat mis je dan in je leven, dat je dat je dit nodig
hebt? En ja, die hadden wel, ik denk, die hebben… en zijn misschien nog steeds wel aan het leren, hoe
ze naar haar dan nog kunnen zien als, als gewoon hun dochter. Dat gewoon hartstikke normaal mens
is met een… die net een iets ander pad is ingeslagen op een gegeven moment.
Mikki: Ja ja. Het lijkt me… dat is wel heftig.
A: ja, nou ik weet nog heel goed dat ze toen… Ze wilden wat mensen… ze zat in een kliniek en ze
wilde wat mensen van de kliniek uitnodigen bij haar ouders thuis. En, dat zijn allemaal mensen die
zijn verslaafd, maar zijn herstellende en die zijn zelfs al zover herstellende dat ze de kliniek uit
mogen. Dus ze wilde wat mensen uitnodigen bij… en ze had geen huis, dus ze woonde bij haar ouders
of in ieder geval daar wilde ze dan met wat mensen eten. En dat die ouders die mensen… dat waren
de mensen… hun huis… er was ingebroken in hun huis een paar jaar daarvoor. Dat zijn de mensen die
in ons huis hebben ingebroken. Heel erg dat beeld van, ze zijn allemaal hetzelfde en ja…
Mikki: heftig, ja, terwijl dat zijn juist de mensen waar ze op dat moment steun aan heeft. Ook weet je
wel je eigen dochter echt bizar
A: Juist die mensen die heel erg bewust de keuze hebben gemaakt van: ik ga mijn leven veranderen,
dus ik ben ja, ik ga mijn leven beteren. Dus ja zeker, ik bedoel dat van. Ik heb heel erg dat
vooroordeel gezien van buitenaf. En dus zelfs bij mensen die heel dichtbij haar stonden.
Mikki: En werkt dat ook nog steeds door. Dus nadat ze dan clean is geworden?
A: Ik denk dat voor heel veel mensen die ik heb gesproken vanuit de studentenvereniging is hun beeld
wel heel erg veranderd en die vinden het eigenlijk wel heel erg sterk en stoer wat ze heeft gedaan, ook
omdat ze er zelf heel open over is. Toen er nog wel een beetje geheimzinnig over had gedaan en zij
niet wilde dat mensen het wisten, maar mensen het toch eigenlijk wel wisten en zo. Denk ik dat toen
echt… Toen was het ergste ja, haar ouders leren langzaam dat ze heus gewoon een heel normaal mens
is en dat haar verslaving niet haar maakt.
Mikki: Ja. Maar je ziet dus nog wel dat mensen zijn niet is… ze kijken nog steeds… het is nog steeds
niet helemaal normaal, of zo.
A: Nee, het wordt nog wel besproken. Ja, en ik denk dat… ik denk dat dat ergens ook wel goed is,
want ik denk ook dat er zijn genoeg mensen die dit soort dingen meemaken en ik denk dat zij juist
door haar open en eerlijkheid erover voor een dialoog zorgt. Want dat ervoor kan zorgen dat andere
mensen misschien ook wel open eerlijk zijn, over hun drugsgebruik. Of naar zichzelf kunnen kijken
157
en kunnen denken van oh wacht even, dit is misschien niet helemaal normaal, want hoe je het ook
went of keert is verslaving natuurlijk niet iets… Goeds. Nee, alles met mate en dat ja geldt voor alles
in het leven, dus. Ja, ik denk dat. Er is wel ook zeker binnen ons vriendengroep of in ieder geval
mensen die ik ken en zij kent. Is er wel een soort gesprek geopend over. En een soort bewustzijn
gecreëerd. Ook over alcohol, bijvoorbeeld. Wat normaal gesproken niet echt in dat rijtje wordt
benoemd van verslaving… of in ieder geval. Er zijn meer mensen aan verslaafd dan we denken.
Mikki: Ja, 100%. En. Ja, want je zegt: van oké, dat wordt dus anders, in de vriendengroep wordt dat
besproken en betekent dat ook dat je elkaar beter… gewoon dat het bespreekbaar wordt als je je
zorgen maakt om iemand, wat je misschien voorheen niet zo snel deed?
A: Ik denk dat het gewoon wat dat we wat bewuster zijn van. Ik denk dat het samen gaat met het met
het bewustzijn. Ja, ik denk niet dat het per se… ik denk dat dat ik met mijn vrienden altijd wel zou
besproken zou hebben als ik me zorgen zou maken om iemands drugs gebruiken. Alleen ik woonde
met haar samen en ik had het eigenlijk niet door. Terwijl achteraf denk je natuurlijk: oh, dat was het.
Maar nu zou ik dat veel sneller doorhebben. Ja, ja, en dan heb je het erover. Dus, het is wat
herkenbaarder. En ik denk ook, ja, minder gestigmatiseerd tuurlijk, want we hebben het er vaak over
gehad en ik denk dat ik. Nou, als ik kijk naar mijn eigen alcohol gebruik in het verleden, durf ik nu
ook wel toe te geven dat het echt wel problematisch was en dat had ik misschien anders niet echt
willen inzien of kunnen inzien. Dan was ik gewoon op een gegeven moment, dat geloof ik wel dat ik
gewoon op een gegeven moment minder was gaan drinken, omdat ik er gewoon geen zin meer in had,
zoals ik dat nu eigenlijk ook heb. Alleen nu erken ik ook wel van. Oh ja, dat. Ja
Mikki: Ja. Oké, dat kan ik me wel voorstellen. Ja, en. Oh ja, heb je in? Nou, je hebt natuurlijk veel
gehoord van haar wat er allemaal… hoe het voor haar is geweest om af te kicken en in klinieken te
zijn enzo. Ja, je bent er niet bij geweest, maar als je kijkt naar haar ervaring. Heb je dan het idee dat in
de kliniek wel… mensen wel weten wat verslaving echt precies inhoudt?
A: Als ze in de kliniek zitten
Mikki: Gewoon de mensen die daar werken?
A: Oh nou, ik mag het hopen. Ja, ik mag het hopen. Ik denk dat zij, of ik denk de kliniek waar zij zat,
dat ze daar een hele goede ervaring heeft gehad en ik denk dat daar ook... ik bedoel, daar is ook wel
wat nadruk gelegd op. Nou minimaal wel, maar ook wel echt gekeken naar van, wat zijn dan
onderliggende factoren die meegespeeld kunnen hebben? En ik denk dat dat heel belangrijk is dat het
niet puur en alleen is van je gaat nu gewoon afkicken, zeg maar lichamelijk afkicken, maar ook kijken
van. En hoe blijf je dan ook clean?
Mikki: Dus nazorg?
A: Ja. Eigenlijk wel, dus ik denk dat daar in die kliniek. Ja, dat, maar dat weet ik niet. Dat weet ik niet
heel, ik kan ja… Als ik uitga van de verhalen die ze mij heeft verteld, van wat voor therapieën en
dingen ze daar deden, dan denk ik dat ze daar wel heel goed personeel hebben. Maar dat is niet overal
ter wereld. Zo weet ik toevallig. Er zijn ook heel veel plekken waar mensen gewoon… in de hokje
worden geplaatst van nou zoek het maar uit en zorg maar dat je nu heel lang niks gebruikt en dan
daarna weer gewoon op straat worden gezet. Van ga nu maar, ga nu je leven maar leiden, maar
eigenlijk is er dan niks veranderd. Het enige wat er is, is dat je lichaam kan leven zonder die drugs of
in ieder geval zich niet meer helemaal… maar je geest kan dat nog niet. Dat moet eerst nog heel veel
dingen leren.
Mikki: Ja.
A: En denk als het we het hebben over uitsluiting. Ik denk dat in de periode voorafgaand aan dat zij
naar de kliniek ging, dat zij, eigenlijk helemaal alleen in het leven stond. En dat toen ze in de kliniek
kwam en er mensen waren die haar voor het eerst in denk ik echt jaren tijd zagen en zeiden van ja,
maar jij bent meer dan dit. Dus ik denk dat wat ik heb begrepen van haar van hoe dat in de kliniek
was, zorgde het voor een soort verbintenis die ze al heel lang niet heeft gevoeld. Want ik denk dat had
gevoeld, want ik denk dat. Ik denk dat… Ik denk dat dat waarschijnlijk ook wel een reden is geweest
voor haar om hulp te zoeken dat ze zich dus zo alleen voelde in haar gebruik.
Mikki: Ja. Dat kan ik me ook wel goed voorstellen. Heel eenzaam
A: En op verschillende manieren denk ik
Mikki: Ook misschien de verbintenis met zichzelf.
A: Ja, ik denk dat die al… dat was… je weet zelf nooit wanneer de verslaving begonnen is, maar ik
denk dat dat al ver voordat ze fysiek verslaafd is geraakt aan een middel dat dat al heel, heel lang
158
kwijt was, die verbintenis met zichzelf. En, Ik denk dat het in haar gebruik, denk ik dat ze zich in
eerste instantie meer verbonden kon voelen met mensen, omdat ze het wat meer durfde. En zich
misschien wat juist wat dichterbij zichzelf voelde. Maar dat dat eigenlijk langzaam juist steeds meer
ging, afbrokkelen en er steeds meer mensen wegvielen en ze zich steeds… Ja. Hoe noem je dat een
paria of zo voelde, weet je wel, een soort van soort van, ja gewoon een beetje een... Gek ja. En, ik
bedoel, dat weet ik van mezelf ook wel van toen ik… misschien praat ik niet te veel hoor, maar ik
bedoel, ik heb ook bijna de deur dicht gedaan op die vriendschap. Echt bijna en dat zou ik nooit
willen. En dat kwam ook. Het was echt niet dat ik dacht van ja, je bent drugs aan het gebruiken en
maar het gedrag wat daaraan gekoppeld werd. Het ging, ze stond helemaal alleen op een soort eilandje
en niets of niemand kwam kon er meer bij, dus het was alleen maar een soort van. Ja ze was beetje om
zich heen aan het slaan vanaf dat eilandje en ze raakten alles en iedereen die ook maar een stap
dichterbij probeerde te zetten. Ja dan op een gegeven moment, dan ben ik het ook zat. Hoe leuk, zeg
maar. Ik denk dat de kans dat ik er echt een punt achter gezet was denk ik heel klein. Ik denk ook
omdat zij nog net wel kon inzien van: dit is wel een heel belangrijk lijntje wat ik nog heb.
Mikki: Ja en was dat dan voor of nadat je wist dat ze verslaafd was?
A: Dit was ervoor. Ja, dit was ervoor en ik denk het moment dat ik erachter kwam dat ze verslaafd
was. Ik ben toen, ik heb toen nou ja, we hebben toen uiteindelijk wel uit kunnen praten, Maar we toen
die ruzie gehad duurde vrij lang. En toen ben ik uit huis gegaan, of ik? Ja, toen ben ik uit huis gegaan.
Toen, in diezelfde periode. Nou nou, ik weet niet meer precies tijdlijn, maar ik ben uit huis gegaan. En
toen weer toenadering gezocht en pas later kwam ik erachter dat ze dus echt verslaafd was. Ja. En
toen eigenlijk, op dat moment wilde ik juist er voor haar zijn op een bepaalde manier, dus toen. En, ik
denk ook serieus dat zij zich weer openstelde naar mensen. Het moment dat ze het mensen vertelde,
want ze was niet meer zich aan het verbergen.
Mikki: Ja eerst, ik kan me ook wel ergens voorstellen dat je bang bent dat mensen… je wil bepaalde
dingen sowieso verbergen, want je wil niet dat mensen erachter komen dat je verslaafd bent. Dus
dan… ga je heel lelijk doen, want dan komen mensen niet te dichtbij en dan weten ze minder over je
misschien ook.
A: Ja, ook. Maar ik denk dat in dat geval in haar geval dat ook, het cocaïnegebruik ertoe leidde dat ze
hele… ja dat ze heel stug werd en ik denk dat dat ook wel meespeelt. En niks is belangrijker in je
leven dan dat, dus alles komt op de tweede plek en zij kregen een soort van dwang van. Dus die
dwang zorgde ervoor dat heel veel dingen in onze vriendschap gewoon niet meer konden. Of dat ik
me niet meer veilig voelde, want alles wat ik deed kon ertoe leiden dat zij uit haar slof schoot. Of dat
zij dan ja, dat ze heel emotioneel opeens werd, dat kon ook gewoon heel verdrietig zijn of zo, maar
dan dacht ik van, wat moet ik met deze emotie? Want ik heb niks gezegd… maar ik heb niks gedaan.
En dan werd het dus de hele tijd een soort van. Nou, ik ga mijn excuses maar aanbieden, want ik vind
het heel vervelend dat dit nu gebeurt. Maar eigenlijk keer op keer dacht ik van hé, Maar ik kan het
ook nooit goed doen of zo.
Mikki: Ja, dat je je best doet en dan iedere keer krijg je een reactie die daar niet op aansluit? Nee. Dat
is ook een moeilijke relatie om te hebben.
A: Ja, dat ging gewoon… dat ging helemaal niet. Nee, en ze kon er ook niet voor mij zijn ik als ik
dan, als ik het moeilijk had dan ja, dan leek ze even haar best te doen en dan was dat het weer. Dan
leek ze het gewoon te vergeten of zo. Dus. Ja, dat was heel lastig en toen het moment dat ze open, zeg
maar, open erover was tegen mij en zei van: ‘Het gaat niet goed’. Was er natuurlijk begrip vanuit mijn
kant van: ‘Oh, oh my God, Dit is er dus aan de hand’. Maar ook zij voelde zich gewoon weer wat
vrijer. En toen kwam er weer een periode waarin ze zei dat ze clean was en dan toch niet was. En ik
denk dat ze toen erachter kwam van oké, nu gaat het… nu is het echt niet meer…ik kan echt niet meer
zonder. En toen hebben we weer een periode gehad waarin we elkaar weinig zagen, maar toen ging
het niet per se echt fout tussen ons, maar we zagen elkaar gewoon... we kregen niet echt de kans, want
we zagen elkaar gewoon niet. Ja. Dus... ja, als je het hebt over uitsluiting. Ik bedoel, ze sloot zichzelf
af en anderen uit.
Mikki: Ja. Ja. En, maar ja, dat ik denk, misschien ook kijk, het is heel dubbel, het is zo een lastig iets,
want andere mensen hebben er ook een mening over waardoor je jezelf ook… denkt van, Oh, ze
moeten me niet, dus dan ga ik niet. Maar ondertussen wil je ook wil die verslaving zichzelf ook maar
blijven voeden, dus komt in een soort van… dat zijn twee dingen die elkaar heel erg versterken de
hele tijd.
159
A: Ja. Ja en nou dat zij heeft natuurlijk ook dat stigma in haar hoofd. Zij denkt iedereen, ja, iedereen
reageert zoals zij misschien zou denken te reageren op iemand of zo, weet je wel.
Mikki: Dus ik ga niet. Maar dat is het zelfstigma, dat is jezelf stigmatiseren, zelfstigmatisering is dat
je ervanuit gaat dat andere mensen een oordeel over je zullen hebben en je daarom dingen al niet gaat
proberen. Ja, en ik denk dat dat bij verslaving een heel groot ding is wel ja.
A: Ik denk dat het verdrietige is dat ze in bepaalde... op een bepaalde manier gelijk heeft gekregen. In
ieder geval, in bepaalde kringen gelijk heeft gekregen in eerste instantie en ik denk dat haar ouders zo
geen begrip hebben. Eigenlijk nog steeds niet. Gewoon niet. Ik denk dat dat de hele situatie nog steeds
gewoon heel moeilijk maakt. Ook al is ze al bijna 5 jaar of zo is ze clean, dat is echt niet normaal.
Mikki: Hebben die ooit zich ingelezen over?
A: Nou, ik denk die ja, ik denk… die vader sowieso niet. Die moeder vind ik lastig. Ik denk dat die
eerder in therapie of zo dan dat dan bespreekt in plaats van dat ze er echt over gaat lezen. Ik denk ook
uit angst dat ze denken dat zij gefaald hebben.
Mikki: Om daarachter te komen van, oh ja, ja.
A: Ja, ik denk dat dat nou... ik weet dat dat een hele grote angst is van hun allebei. En dat leidt ertoe
dat ze gewoon niet. En in eerste instantie heel lang oogkleppen op hebben gehad en daarna een soort
van de altijd maar de… de schuld op iets van buitenaf hebben geprobeerd te leggen van: ‘oh, Het is de
drugs’ of ‘Het is derm, de studentenvereniging’ of het is Amsterdam. Of het is dat ze in de horeca
werkten, of het weet je wel, het is constant allemaal dat soort dingen, terwijl eigenlijk ligt het veel
dieper dan dat.
Mikki: Het zijn geen directe...
A: Nee, niet van: ‘iedereen die in die kroeg gaat werken, die wordt verslaafd’.
Mikki: En dan als je daar waar we het nu over hebben, daar was dat op dat moment helemaal geen
ding. Nee. Nee, nee, nog steeds niet.
A: Dus... Ja. En, ik denk dat ze over langzaam daarna ook ik denk ik… nee, ik denk dat die vader er
heel weinig in is veranderd, maar ik denk dat die moeder er wel iets wat realistischer beeld van heeft
gekregen. Ik bedoel, die moet het ook leren op een gegeven moment. Of die zullen hopelijk het ook
op een gegeven moment wel leren van: ‘Nou ja, als zelfs mijn dochter verslaafd kan raken, dan zal het
misschien wel anders in elkaar steken dan hoe wij denken’ of zoiets.
Mikki: Ja lijkt me toch wel heftig als je eigen kind dan zoiets overkomt, dat je dan niet daar alles over
wilt weten om iemand ook vanaf dat… al heb je het daarvoor niet goed gedaan. Dat je het in ieder
geval vanaf dat moment zo goed mogelijk kunt doen. Weet je en er voor je kind kunt zijn. Dat is, dat
zou dan toch voor moeten gaan, zou je denken. Heel bijzonder.
A: Ja.
Mikki: En ook heel verdrietig voor als je het kind bent.
A: Ja, maar ik denk ook wel dat het een, en ik praat het absoluut niet goed, want ik heb er zelf ook
heel erg moeite… zeg, maar dit is een gevoelig onderwerp voor mij. Maar ik denk dat dat… Ja… Je
bent natuurlijk een ouder. Ik weet niet hoe het is om een om kinderen te hebben, dus maar ik kan me
ergens voorstellen dat het laatste wat jij wil, zeker als dat je enige kind is, is dat jij iets fout hebt
gedaan dat dat tot zulke gevolgen heeft geleid dat jouw kind opgenomen moet worden. Ergens weet je
wel. En natuurlijk is het niet de enige reden waarom zij verslaafd is geraakt, maar er zal altijd iets in
de opvoeding of in de jeugd zitten wat meespeelt, denk ik. Ik denk dat het een beetje zo’n trickle
down, of hoe zeg je dat het alles zal met elkaar te maken hebben uiteindelijk dat soort. Het ene is het
gevolg van het ander.
Mikki: Er zijn gewoon heel veel factoren die meespelen en als dat allemaal net precies…
A: Je kunt het niet precies pinpointen en als ouder denk ik dat je… je wil gewoon wil zien van: ‘oh, je
bent gevallen, schat, oh shit, je hebt een schaafwond hier kusje pleister’ en het is weer goed. Het heelt
wel weer, weet je wel, dan kan je het oplossen. Je ziet dat je kind is gevallen, je weet waar dat door
komt, weet je. Als jij je kind hebt aangereden met de fiets ongeluk, ja, dan voel je je al veel erger,
want shit. Ik heb het gedaan, maar het is maar schaafwondje en het gaat wel weer over. Ik geef er een
kus op en je kind gaat je dat heus niet de rest van zijn leven kwalijk nemen, weet je wel maar, maar
dit is dat heel anders. Je wil ook gewoon een kus kunnen geven in een pleister opplakken en kunnen
we zeggen van, het is weer goed. Maar dat, dat kan niet. En dat is natuurlijk wat je gehele ouderlijke
instinct probeert te zeggen.
160
Mikki: Vooral als je ouderlijke instinct ergens op de achtergrond, misschien weet dat je dingen niet
goed hebt gedaan.
A: Ja, of in ieder geval slim genoeg bent om te weten dat die kans groot is, dat jij er dat, ja, dat er iets
in de opvoeding is wat er mee te maken heeft. Ja. Ja, maar wat je zegt, ik bedoel, nee, ik denk een hele
grote reden dat er zo een conflict eigenlijk is ontstaan tussen haar en haar ouders is onbegrip en als ze
zich hadden ingelezen, als ze beter hun best hadden gedaan om het te begrijpen, of... Dan was dat
misschien wel beter gaan.
Mikki: Nou, Dat is een heel mooi brug naar: hoe we dit kunnen verbeteren in de samenleving
eigenlijk? Nou, want je zegt net eigenlijk precies van als zij meer hadden geweten, dan was het
misschien wel anders geweest. Dus de de-stigmatisering is daarin belangrijk. Heb jij een idee over hoe
we dat, in de toekomst, ja, hoe we hoe wij daaraan kunnen bijdragen om dat te ja… die Jezus deze zin
je snapt, denk ik wel wat ik bedoel.
A: Ja, ik denk dat we al een heel eind op weg zijn. Want er zijn programma 's op televisie over
verslaving, waarin er een veel eerlijker beeld wordt geschetst van wat verslaving is en waar het
vandaan komt. Zoals programma 's als spuiten en slikken zorgen voor een wat… ja… wat
gemoedelijkere houding naar drugs toe van: het is niet allemaal slecht, slecht, slecht, wat we
natuurlijk wel heel lang, heel veel mensen dachten.
Mikki: Maar dat zijn wel twee verschillende dingen, denk ik.
A: Ja, maar ik denk dat het wel hand in hand gaat. Ik denk dat we de… wa.t als je kijkt naar
bijvoorbeeld…
Mikki: ja… als je kijkt naar alcohol, niet. Je hebt alcohol en iedereen vindt het helemaal prima dat
iedereen, dat je iedere dag een wijntje drinkt bij het eten. Maar als je drie flessen wijn drinkt op een
dag, dan word je wel raar aangekeken, zeg maar, dan zit iedereen meteen van: Je hebt een probleem
en je bent wel die alcoholist.
A: Ja, klopt, maar ik denk dat… ik denk dat heel lang drugsgebruik, en dan werd alcohol niet gezien
als drugs, en dat verandert nu gelukkig ook een beetje, maar dat is weer een, dat is een ander. Hoe zeg
je dat? Proces maar dat drugsgebruik in zijn geheel werd gezien als iets slechts. En als je kijkt naar de
geschiedenis van de, ja, de war on drugs, ik weet niet wat de Nederlandse term daarvan is, dan is dat
echt doordrenkt met racisme en onderdrukking en discriminatie en het proberen te onderdrukken van
bepaalde bevolkingsgroepen die toevallig meer wiet rookten dan de ander. Ik bedoel, als je kijkt naar
Amerika, dan zijn het is vooral de zwarte Jazzmuzikanten die werden gepakt, maar als je kijkt naar
Europa waren het, weet je wel de hippies die tegen de oorlog waren, die probeerden te protesteren en
op de Dam zaten in hun nakie en joints aan het roken waren daar. Hoe konden we die pakken? Ja,
nou, we moeten iets verzinnen, want je mag naakt ergens gaan zitten, protesteren, als het maar
liefdevol en gemoedelijk is. Maar wat gaan we dan doen? Nou, dan pakken we die drugs, want dat
doet niet iedereen, weet je wel en dat doen zij, de hippies die doen dat. En LSD, dat moeten we maar
gaan criminaliseren en ik denk dat dat… ik bedoel verslaving… als het gesprek over drugs verandert
naar iets waar we openlijk over een eerlijk wetenschappelijk gesprek over kunnen hebben, dan kunnen
we dat over verslaving ook doen. Denk dat het in die zin hand in hand gaat en ik denk dat daarom we
goed op weg zijn, omdat er een eerlijker beeld wordt geschetst over wat drugs doet, wat het is. En dat
het dus kan zijn van, oh ja, nou, dit is wat drugs doet en dat kan ook soms heel leuk zijn. Maar… en
dat we niet iedereen die het doet moeten afschrijven als dom en je bent echt sukkel als je drugs
gebruikt, wat nu al veel minder erg is dan vroeger. En dat we dus ook kunnen zeggen van ja, maar
het… en het kan dus ook fout gaan en het is ook oké, weet je wel. We kunnen het daar ook over
hebben en dat heeft weer met andere dingen te maken en niet die drugs die we altijd maar de schuld
hebben gegeven van verslaving. Snap je? En dan wordt het eigenlijk… en dan krijg je een gesprek
over geestelijke gezondheid. En dat gaat natuurlijk ook al de betere kant op, want we… vroeger sloten
we iedereen op in letterlijk, tehuizen van we weten niet waar jij hebt, maar je bent raar. Ik sluit je op.
Jij gaat naar een tehuis. Ja, gewoon het naar gekkenhuis. Samen met alle andere gekken. En nu zeggen
we van oh, nee, wacht, we hebben schizofrenie, we hebben bipolair, we hebben mensen met andere…
die ergens op de andere psychose spectrum stoornis zitten. Weet je wel van, er zijn gewoon mensen
met geestelijke gezondheidsproblemen. Die we niet mogen afschrijven van de maatschappij we
mogen ook gewoon, we kunnen zeggen van: ‘hé, we willen begrijpen wat je hebt en misschien hebben
we wel iets wat we voor je kunnen doen, zodat je wel mee kan’. Weet je wel?
Mikki: Ja. Op jouw manier, wat is wel werkt voor jou, ja.
161
A: Ja, dus wat… als ik antwoord mag geven op je vraag, denk ik dat het echt puur gaat om eerlijke
communicatie. Open en eerlijke communicatie
Mikki: Ja. En hoe… hoe krijgen we dat voor elkaar met zijn allen? Zeg maar je zei, we zijn al een
heel eind, maar ja, we zijn er nog niet. En wij willen daar ook een… onze bijdrage aan leveren. Wat
denk jij dat werkt? En niet werkt Misschien?
A: Ja… Ik denk dat... Een theorie, maar waar ik best in wil geloven, maar kan natuurlijk je niet
vertellen of het werkt. Is het legaliseren van drugs. Omdat je dan veilige zorg kan leveren. Maar dan
hebben we het meer over het probleem van mensen die gebruiken. Ja, die onveilig gebruiken en dus
die HIV of overdosis of andere ontstekingen en zo krijgen, omdat ze verkeerd drugs gebruiken. Ja, dat
vind ik een moeilijke vraag, want ik denk dat… Kijk, een politicus die in de politiek roept, wat een
aantal jaar geleden is gebeurd, ik ken mensen die zijn overleden aan wiet. Ja, moet je maar eens
opzoeken. Dat is zo'n SGP of CDA ja. Ik weet even niet wie het was, maar…
Mikki: Knap wel, mensen, meervoud ook nog eens.
A: Ik bedoel, dat zijn uitspraken die gewoon wetenschappelijk niet onderbouwd kunnen worden. En
ja, er zijn mensen die wiet op hebben, in een auto stappen en een auto tegen een boom aanrijden of
per ongeluk niet opletten en door een andere auto geschept worden, weet je wel. Tuurlijk bestaat dat,
maar dat ik bedoel, dan kunnen we het ook hebben over alcohol. Als we dan weet je snap je.
Mikki: Eerder over alcohol dan wiet?
A: Ja zeker, maar. Dat is ook weer zo'n uniek, of niet? Nou, niet zo uniek, Maar ik bedoel, dit zijn niet
dingen die dagelijks in de politiek gebeuren, dus je kan dan ook niet zeggen van je moet zorgen dat
alle politici wetenschappelijk onderbouwde feiten altijd alleen maar uitspreken. Ja, hoe hebben we
dan? Dan zijn we echt heel ver van huis dus… Heel moeilijk en ik denk… Maar ik denk dat praten
met mensen erover en mensen de kans geven om te praten, zoals wat je ook ik bedoel… er hingen hier
op een gegeven moment allemaal posters in de stad van mensen die zeiden van ja, wat was het? Ik ben
timmerman en ik heb schizofrenie. En dat dan, ik bedoel, als je zo’n poster ziet hangen, dan denken
mensen toch van: ‘oh, wat is dat dan?’ weet je wel, wat betekent dat dan? Dat die schaamte daarvoor
ook een beetje weg is, weet je wel.
Mikki: Ja, dus dan zou je iets kunnen doen met ofwel posters of advertenties in bushokjes of spotjes
op de TV ofzo dat soort dingen.
A: Ja, dat er wat meer publieke soort van aandacht voor is.
Mikki: En het gesprek opent, misschien. En voorlichting?
A: Ja, wat op scholen bedoel je bijvoorbeeld? Ja, nou ja, ik denk dat het sowieso geen slecht idee is
om meer voorlichting te geven op scholen.
Mikki: Ja en op welke leeftijd denk je dat je daarmee kan beginnen?
A: Jong, ik denk in de brugklas,
Mikki: Oh, oké wel middelbare school. Even ervan uitgaande dat je natuurlijk alles wel aanpast op de
leeftijdsgroep die je voor je hebt zitten. Zeg maar dat dat misschien ook kan doen. Jonger, ik weet niet
of dat.
A: Ja, dat zou kunnen, kijk, ja, ik denk dat… Ik denk dat het… ik denk dat het voor… ik denk dat je
dan moet kijken van OK, wanneer komen kinderen er voor het eerst mee in aanraking en anders…
Mikki: Maar zelf of? Sorry.
A: Want, want dus in aanraking mee komen zelf. En dat is natuurlijk een ander soort voorlichting dan
voor mensen die het zien bij iemand anders en de naasten daarvan. Ik bedoel er zijn genoeg kinderen
die ouders hebben die verslaafd zijn en ik denk dat voorlichting of ja, soort van preventieve zorg of
zo. Voor dat soort kinderen, hoe jong ze ook zijn, dat kan op eenjarige leeftijd al, denk ik. Ik bedoel
niet echt voorlichting, maar wel een soort preventie, weet je wel. Van dat je kinderen leert praten over
bepaalde onderwerpen. Zich… Dat ze zich mogen uiten bij iemand, gewoon puur over wat er thuis
gebeurt, dat het niet een… Dat was er geen… dus ik denk dat dat veel jonger kan je beginnen met
voorlichting voor kinderen die wellicht ouders of andere familieleden hebben die lijden aan
verslaving.
Mikki: Ja, weten wat het is, is natuurlijk… Ja, het lijkt me nooit verkeerd om daar jong mee te
beginnen, want dan wordt er… zijn er ook nog geen banen die veranderd hoeven te worden, maar dan
leg je gewoon nieuwe banen aan. Verslaving is een ziekte en verslaving is niet een. Omdat iemand
dom is ofzo.
162
A: Ja. Ja want, ik denk dat kinderen, ik denk dat naasten van mensen, al ben je getrouwd met iemand
die verslaafd is, naasten van mensen die een verslaving hebben, kunnen zich ook ontzettend eenzaam
en buitengesloten voelen. En ik denk dat, in die zin, er voor iedere leeftijd wel voorlichting, of
praatgroepen, of dingen verzonnen kunnen worden waar mensen terecht kunnen, en… Dan nogmaals
denk ik dat het heel erg goed is als ze ervoor zorgen dat het een makkelijker bespreekbaar onderwerp
wordt, zodat dat mensen ook durven aankloppen bij hun vrienden van: ‘goh ik struggle echt met het
feit dat mijn partner zoveel drinkt of zoveel blowt.’ weet je wel? Want ik denk dat dat er voor heel
veel mensen dat gesprek gewoon niet wordt gehoord, dat ze er gewoon zelf mee proberen te dealen.
Mikki: Dus dat dat zelfstigma heel erg, ja.
A: En ik vraag me heel erg af of dat in zeg maar generaties van ouders nu, of het in onze generatie als
wij ouder zijn en getrouwd zijn en partners hebben en kinderen of zo en misschien partners hebben
die verslaafd zijn. Hopelijk niet, vingers crossed, maar je kan niet weten nooit. Of het dan nog steeds
zo moeilijk onderwerp zal zijn om over te praten, omdat ik denk dat wij... En misschien als generatie
al wat… dan spreek ik vanuit mijn eigen bubbel, maar al wat opener en eerlijker erover zijn naar
elkaar toe.
Mikki: Ja, daar ben ik ook wel heel benieuwd. Nou ja, daar proberen we natuurlijk naartoe te werken.
Onder… ook met dingen als dit, om ervoor te zorgen dat als wij die ouders zijn, dat dat inderdaad
makkelijker is. En dat zou wel heel prettig zijn voor iedereen. Ja en bijna iedereen heeft... Nou ja, ik
denk dat iedereen er wel in zijn leven mee te maken krijgt. Omdat er gewoon zo een groot deel van de
bevolking verslaafd, raakt in zijn leven. Ja is bijna niet te vermijden, denk ik.
A: Niemand is alleen in hun verslaving.
Mikki: Nee, maar het kan zo alleen voelen doordat het zo’n taboe is gewoon.
A: Ja. Er zijn altijd mensen die snappen hoe je je voelt en die het ook mee hebben gemaakt, die het
meemaken.
Mikki: Ook voor de naasten.
A: Ook voor de naasten.
Mikki: Want ik als naasten zit je in een soort tweestrijd, want je geeft om iemand en zo, maar je wordt
ook gek van iemand, kan ik me voorstellen weet je wel, want iemand zijn gedrag verandert gewoon,
je krijgt een soort bijna gespleten persoonlijkheid.
A: Ja. En, ik denk dat je als naasten ook… als je doorhebt dat iemand ziek is, dan wil je al helemaal
niet weg, want…
Mikki: Nee, maar je wilt iemand ook in bescherming nemen. Ergens weet je wel en dan wil je het niet
aan de grote klok hangen, maar je wilt wel ook voor jezelf zorgen, dus daar zit ook nog weer een
strijd in het is gewoon ingewikkeld. Als het gewoon allemaal wat meer open mag zijn, dat is het er
allemaal mag zijn, dan wordt dat allemaal wat makkelijker. Ja. Oké nou, ik denk dat we wel hebben
zo. Ja ik denk het wel ja.
Fragment Code Categorie Kerncode

wat mij heel erg heeft Het hielp dat ik me Meer verdiepen Oplossing
geholpen in mijn ervaring eerder al verdiept
met een verslaafde is dat had in verslaving
ik me er al heel veel in had
verdiept (19-20)
voordat ik dat boek las, Eerst het beeld van Het beeld van een Stigmatisering
had ik een ander beeld, echt junkies, je bent junkie
dan had ik echt het beeld dom als je verslaafd
van junkies en… en je raakt
bent dom als je verslaafd
raakt, want je moet
gewoon geen dingen doen
waar je verslaafd aan kan
raken en al helemaal niet
vaker dan een keer (22-24)
Toen ik dat boek las, toen Door te begrijpen Kennis helpt Oplossing
163
begreep ik eigenlijk meer waar het stigma van naasten
de geschiedenis achter de drugs en verslaving
stigmatisering van drugs vandaan kwam, kon
en mensen die drugs ik dat altijd in mijn
gebruiken. En ik denk dat achterhoofd houden
toen ik in de situatie kwam toen het dichtbij
dat ik iemand die heel kwam
dicht bij mij stond in, ja
dat ik die diepte in zag
gaan met drugs, dat ik dat
nog altijd in mijn
achterhoofd kon houden
(25-28)
Ik denk dat de schuld van Schuld ligt bij de Schuld Stigmatisering
verslaving heel vaak bij de verslaafde
persoon zelf wordt gelegd
(32)
ja, je doet het jezelf aan. Schuld ligt bij de Schuld Stigmatisering
Waarom ben je zo dom verslaafde
om dat te doen? (33-34)
Ik denk ook dat er in onze Er wordt Verschillende blik Stigmatisering
maatschappij heel erg een onderscheid voor verschillende
onderscheid wordt gemaakt tussen verslavingen
gemaakt in wat je verschillende
gebruikt, want roken en verslavingen in de
alcohol en gamen, dat zijn maatschappij, als je
dingen die worden nog verslaafd raakt aan
enigszins geaccepteerd. drugs ben je een
Waar andere middelen sukkel
gewoon, als ja… dan ben
je ja, dan ben je gewoon
echt een sukkel, als je dat
doet. Als je daar verslaafd
aan raakt (34-37)
Ja echt dat beeld van Verslaafden zijn Stereotypering Stigmatisering
junkies en als je drugs, junkies, worden
veel drugs gebruikt, dan dakloos en hebben
word je dakloos en vallen geen tanden. Heel
je tanden eruit en dan ben negatief beeld.
je disfunctioneel en ja,
vies en dom ja, heel
negatief beeld eigenlijk.
(37-39)
Ik denk dat veel Mensen Versterkt negatief Negatief zelfbeeld Probleem
die verslaafd raken aan zelfbeeld door
een bepaald middel al een verslaving
heel negatief zelfbeeld
hebben en dat dat het
zelfbeeld niet ten goede
zal doen. (42-44)
kijk bijvoorbeeld naar Versterkt negatief Negatief zelfbeeld Probleem
cocaïne, wat in zelfbeeld op lange
Amsterdam dan veel termijn, geeft
wordt gebruikt. Dat geeft kortstondig
164
natuurlijk in eerste zelfvertrouwen
instantie meer
zelfvertrouwen en meer,
maar dat is kortstondig. Ik
denk dat het op de lange
termijn voor een heel veel
nog lager zelfbeeld (44-
47)
Ja van wat ik heb mogen Hoe verslaafden Zelfbeeld Stigmatisering
ervaren, ik heb gezien, is zichzelf zien
dat mensen eigenlijk een
beetje juist walgen van
zichzelf, maar gewoon niet
geen andere weg voor zich
kunnen zien.
(47-49)
Ik bedoel er zullen genoeg Erkennen van je Erkenning Probleem
mensen zijn die een verslaving
verslaving hebben en die
zelf niet zouden erkennen
dat ze dat hebben. (54-55)
ik denk dat er heel veel Uitkomen voor Reactie op Uitsluiting
mensen in die verslaving zorgt erkenning
studentenvereniging zitten voor een groter
met drugsproblematiek. oordeel door het
En, ik denk het moment taboe
dat mensen erachter
kwamen dat iemand toegaf
dat ze verslaafd was en dat
ze er niet zelfstandig van
af kon komen en dat ze
hulp moest zoeken dat dat.
Een moment was dat… dat
er juist een groter oordeel
over haar werd gevormd.
Omdat zij er vooruit durft
te komen dat ze verslaafd
was. (62-66)
Als je er niet over praat, Ontkenning van het Ontkenning Stigmatisering
dan bestaat het niet echt. probleem
(66-67)
Ik denk dat dat mensen Hoe het beeld van Stereotyperend Stigmatisering
haar toen wel zagen als iemand verandert
een soort… ja, ik weet voor anderen
niet. Ze wordt een beetje wanneer de
een, een, een… Mensen, verslaving erkend
ja, ik weet niet zo goed wordt
hoe ik dat, hoe ik dat moet
verwoorden, maar ze
hadden wel een bepaald
beeld van haar. (67-69)
Ik denk dat het ook dat het Uitkomen voor de Aandacht trekken Uitsluiting
binnen die verslaving werd
studentenverenigingen gezien als
165
voornamelijk een beetje aandachttrekkerij
aandachttrekkerij. Ze was
aandacht aan het trekken,
of ze weet je wel, zoals zo
zei, altijd al geweest. Zij
wil aandacht op veel
verschillende… of zij
probeert altijd aandacht te
krijgen op gekke
manieren. Ja dat het een
bepaald beeld wat ze
misschien van haar al
hadden, ook een beetje
beaamden. (71-74)
dat vind ik nog kwalijker Ouders zien hun Stereotyperend Stigmatisering
natuurlijk. Dat haar ouders dochter nu als
opeens ook een heel ander junkie en zoeken
beeld van haar hadden. naar antwoord
Dus of ze… ja dom was en waarom
junkie een, hoe konden ze
dat doen en. Ja. We
hebben je toch anders
opgevoed dan dit? we
hebben je… weet je wel
wat mis je dan in je leven,
dat je dat je dit nodig
hebt? (77-80)
en zijn misschien nog Lange weg naar Stereotyperend Uitsluiting
steeds wel aan het leren, acceptatie en begrip
hoe ze naar haar dan nog bij ouders van
kunnen zien als, als verslaafde
gewoon hun dochter. Dat
gewoon hartstikke
normaal mens is met
een… die net een iets
ander pad is ingeslagen op
een gegeven moment. (80-
82)
Ze wilden wat mensen… Alle verslaafden Stereotyperend Stigmatisering
ze zat in een kliniek en ze zijn hetzelfde, ze
wilde wat mensen van de liegen en stelen
kliniek uitnodigen bij haar
ouders thuis. En, dat zijn
allemaal mensen die zijn
verslaafd, maar zijn
herstellende en die zijn
zelfs al zover herstellende
dat ze de kliniek uit
mogen. Dus ze wilde wat
mensen uitnodigen bij…
en ze had geen huis, dus
ze woonde bij haar ouders
of in ieder geval daar
wilde ze dan met wat
166
mensen eten. En dat die
ouders die mensen… dat
waren de mensen… hun
huis… er was ingebroken
in hun huis een paar jaar
daarvoor. Dat zijn de
mensen die in ons huis
hebben ingebroken. Heel
erg dat beeld van, ze zijn
allemaal hetzelfde (84-90)
Juist die mensen die heel Vooroordelen zijn Vooroordelen Stigmatisering
erg bewust de keuze er zelfs erg bij
hebben gemaakt van: ik ga naasten
mijn leven veranderen, dus
ik ben ja, ik ga mijn leven
beteren. Dus ja zeker, ik
bedoel dat van. Ik heb heel
erg dat vooroordeel gezien
van buitenaf. En dus zelfs
bij mensen die heel
dichtbij haar stonden. (93-
95)
Ik denk dat voor heel veel Beeld verandert Kennis en Oplossing
mensen die ik heb nadat mensen er normalisering
gesproken vanuit de meer over weten en
studentenvereniging is hun over na hebben
beeld wel heel erg gedacht
veranderd en die vinden
het eigenlijk wel heel erg
sterk en stoer wat ze heeft
gedaan, ook omdat ze er
zelf heel open over is. (97-
99)
Toen er nog wel een beetje Beeld verandert Kennis en Oplossing
geheimzinnig over had nadat mensen er normalisering
gedaan en zij niet wilde meer over weten en
dat mensen het wisten, over na hebben
maar mensen het toch gedacht
eigenlijk wel wisten en zo.
Denk ik dat toen echt…
Toen was het ergste ja,
haar ouders leren
langzaam dat ze heus
gewoon een heel normaal
mens is en dat haar
verslaving niet haar maakt
(99-102)
want ik denk ook dat er Open en eerlijkheid Normalisering Oplossing
zijn genoeg mensen die dit zorgt voor dialoog
soort dingen meemaken en en helpt anderen
ik denk dat zij juist door hetzelfde te doen
haar open en eerlijkheid
erover voor een dialoog
zorgt. Want dat ervoor kan
167
zorgen dat andere mensen
misschien ook wel open
eerlijk zijn, over hun
drugsgebruik (106-108)
Er is wel ook zeker binnen Coming-out creëert Normalisering Oplossing
ons vriendengroep of in bewustzijn en opent
ieder geval mensen die ik gesprek
ken en zij kent. Is er wel
een soort gesprek geopend
over. En een soort
bewustzijn gecreëerd
(111-112)
ik denk dat dat ik met mijn Verbergen gebruik Gedrag Gedrag
vrienden altijd wel zou
besproken zou hebben als
ik me zorgen zou maken
om iemands drugs
gebruiken. Alleen ik
woonde met haar samen
en ik had het eigenlijk niet
door. (119-121)
Ik denk dat in de periode Alleen in het leven Weg naar Uitsluiting
voorafgaand aan dat zij behandeling
naar de kliniek ging, dat
zij, eigenlijk helemaal
alleen in het leven stond.
(152-153)
En dat toen ze in de Begrip en Weg naar Oplossing
kliniek kwam en er vertrouwen wordt behandeling
mensen waren die haar gevonden in kliniek
voor het eerst in denk ik
echt jaren tijd zagen en
zeiden van ja, maar jij bent
meer dan dit. Dus ik denk
dat wat ik heb begrepen
van haar van hoe dat in de
kliniek was, zorgde het
voor een soort verbintenis
die ze al heel lang niet
heeft gevoeld. (153-156)
Ik denk dat dat Eenzaamheid in Weg naar Uitsluiting
waarschijnlijk ook wel een gebruik behandeling
reden is geweest voor haar
om hulp te zoeken dat ze
zich dus zo alleen voelde
in haar gebruik. (157-158)
maar ik denk dat dat al ver Verbintenis met Multiproblematiek Multiproblematiek
voordat ze fysiek verslaafd zichzelf al ver voor
is geraakt aan een middel verslaving kwijt
dat dat al heel, heel lang
kwijt was, die verbintenis
met zichzelf. (162-164)
En, Ik denk dat het in haar Eerst gaf het Gevolg van Verslavingsproblematie
gebruik, denk ik dat ze verbintenis met verslaving k
168
zich in eerste instantie zichzelf en anderen
meer verbonden kon die daarna harder
voelen met mensen, omdat instortte doordat
ze het wat meer durfde. En verbindingen
zich misschien wat juist wegvielen. Voelde
wat dichterbij zichzelf zich een gek
voelde. Maar dat dat
eigenlijk langzaam juist
steeds meer ging,
afbrokkelen en er steeds
meer mensen wegvielen
en ze zich steeds… Ja.
Hoe noem je dat een paria
of zo voelde, weet je wel,
een soort van soort van, ja
gewoon een beetje een...
Gek (164-168)
ik heb ook bijna de deur De vriendschap Gevolg van Gedrag
dicht gedaan op die werd bijna verslaving
vriendschap. Echt bijna en verbroken
dat zou ik nooit willen.
(169-170)
Het was echt niet dat ik Komt in isolement Gevolg van Gedrag
dacht van ja, je bent drugs en laat niemand verslaving
aan het gebruiken en maar dichtbij komen
het gedrag wat daaraan
gekoppeld werd. Het ging,
ze stond helemaal alleen
op een soort eilandje en
niets of niemand kwam
kon er meer bij, dus het
was alleen maar een soort
van. Ja ze was beetje om
zich heen aan het slaan
vanaf dat eilandje en ze
raakten alles en iedereen
die ook maar een stap
dichterbij probeerde te
zetten. Ja dan op een
gegeven moment, dan ben
ik het ook zat (171-175)
Ik denk dat de kans dat ik Belangrijkste Gevolg van Gedrag
er echt een punt achter verbinding wordt verslaving
gezet was denk ik heel met moeite
klein. Ik denk ook omdat behouden
zij nog net wel kon inzien
van: dit is wel een heel
belangrijk lijntje wat ik
nog heb. (175-177)
Nou nou, ik weet niet Openheid en Weg naar Oplossing
meer precies tijdlijn, maar erkenning zorgt behandeling
ik ben uit huis gegaan. En voor herstel in
toen weer toenadering relaties
gezocht en pas later kwam
169
ik erachter dat ze dus echt
verslaafd was. Ja. En toen
eigenlijk, op dat moment
wilde ik juist er voor haar
zijn op een bepaalde
manier (182-184)
En, ik denk ook serieus dat Openheid en Weg naar Oplossing
zij zich weer openstelde erkenning zorgt behandeling
naar mensen. Het moment voor herstel in
dat ze het mensen relaties
vertelde, want ze was niet
meer zich aan het
verbergen. (184-186)
het cocaïnegebruik ertoe Cocaïnegebruik Gevolg van Gedrag
leidde dat ze hele… ja dat leidde tot stugheid verslaving
ze heel stug werd en ik en dwang
denk dat dat ook wel
meespeelt. En niks is
belangrijker in je leven
dan dat, dus alles komt op
de tweede plek en zij
kreeg er een soort van
dwang van (191-193)
Dus die dwang zorgde Dwang door Gevolg van Gedrag
ervoor dat heel veel verslaving zorgt verslaving
dingen in onze voor extreem
vriendschap gewoon niet gedrag en extreme
meer konden. Of dat ik me emoties
niet meer veilig voelde,
want alles wat ik deed kon
ertoe leiden dat zij uit haar
slof schoot. Of dat zij dan
ja, dat ze heel emotioneel
opeens werd, dat kon ook
gewoon heel verdrietig
zijn of zo, maar dan dacht
ik van, wat moet ik met
deze emotie? Want ik heb
niks gezegd… maar ik heb
niks gedaan (193-197)
Dus... ja, als je het hebt Sloot zichtzelf af en Uitsluiting en Uitsluiting
over uitsluiting. Ik bedoel, anderen uit isolatie
ze sloot zichzelf af en
anderen uit. (212-213)
zij heeft natuurlijk ook dat Zelfstigmatisering Stigmatisering Stigmatisering
stigma in haar hoofd. Zij
denkt iedereen, ja,
iedereen reageert zoals zij
misschien zou denken te
reageren op iemand of zo,
weet je wel. (219-220)
Ik denk dat het verdrietige Stigma wordt Stigmatisering Stigmatisering
is dat ze in bepaalde... op werkelijkheid
een bepaalde manier gelijk
170
heeft gekregen. In ieder
geval, in bepaalde kringen
gelijk heeft gekregen in
eerste instantie en ik denk
dat haar ouders zo geen
begrip hebben. (224-226)
dat haar ouders zo geen Zelfs na herstel Stigma blijft na Stigmatisering
begrip hebben. Eigenlijk hebben mensen nog herstel
nog steeds niet. Gewoon steeds een ander
niet. Ik denk dat dat de beeld
hele situatie nog steeds
gewoon heel moeilijk
maakt. Ook al is ze al
bijna 5 jaar of zo is ze
clean, dat is echt niet
normaal. (225-228)
die vader sowieso niet. Ouders verdiepen Angst gefaald te Probleem
Die moeder vind ik lastig. zich niet in zijn als ouder
Ik denk dat die eerder in verslaving uit angst
therapie of zo dan dat dan schuld te vinden bij
bespreekt in plaats van dat zichzelf
ze er echt over gaat lezen.
Ik denk ook uit angst dat
ze denken dat zij gefaald
hebben. (230-232)
de schuld op iets van Schuld willen Schuld Probleem
buitenaf hebben leggen bij drugs of
geprobeerd te leggen van: iets van buitenaf,
‘oh, Het is de drugs’ of terwijl het probleem
‘Het is derm, de dieper is dan dat
studentenvereniging’ of
het is Amsterdam. Of het
is dat ze in de horeca
werkten, of het weet je
wel, het is constant
allemaal dat soort dingen,
terwijl eigenlijk ligt het
veel dieper dan dat. (236-
239)
ik denk dat die vader er Leren over Kennis Oplossing
heel weinig in is verslaving
veranderd, maar ik denk
dat die moeder er wel iets
wat realistischer beeld van
heeft gekregen. Ik bedoel,
die moet het ook leren op
een gegeven moment. Of
die zullen hopelijk het ook
op een gegeven moment
wel leren van: ‘Nou ja, als
zelfs mijn dochter
verslaafd kan raken, dan
zal het misschien wel
anders in elkaar steken dan
171
hoe wij denken’ of zoiets
(244-248)
ik kan me ergens Ouders hebben Schuldgevoel Probleem
voorstellen dat het laatste schuldgevoel ouders
wat jij wil, zeker als dat je
enige kind is, is dat jij iets
fout hebt gedaan dat dat
tot zulke gevolgen heeft
geleid dat jouw kind
opgenomen moet worden.
(257-259)
En natuurlijk is het niet de Er zijn altijd Meerdere Multiproblematiek
enige reden waarom zij meerdere factoren problemen
verslaafd is geraakt, maar die leiden tot
er zal altijd iets in de verslaving
opvoeding of in de jeugd
zitten wat meespeelt, denk
ik. Ik denk dat het een
beetje zo’n trickle down,
of hoe zeg je dat het alles
zal met elkaar te maken
hebben uiteindelijk dat
soort. Het ene is het
gevolg van het ander (260-
263)
Je wil ook gewoon een kus Je wilt als ouder het Het voor iemand Probleem
kunnen geven in een probleem voor je willen oplossen
pleister opplakken en kind op kunnen
kunnen we zeggen van, lossen
het is weer goed. Maar
dat, dat kan niet. En dat is
natuurlijk wat je gehele
ouderlijke instinct probeert
te zeggen (271-273)
ik denk een hele grote Met meer kennis en Conflict verslaafde Oplossing
reden dat er zo een begrip was het en ouders
conflict eigenlijk is misschien beter
ontstaan tussen haar en gegaan
haar ouders is onbegrip en
als ze zich hadden
ingelezen, als ze beter hun
best hadden gedaan om het
te begrijpen, of... Dan was
dat misschien wel beter
gaan. (277-280)
ik bedoel verslaving… als Open en eerlijk over Open en eerlijk Oplossing
het gesprek over drugs drugs zorgt ook gesprek starten
verandert naar iets waar voor open en eerlijk
we openlijk over een over verslaving
eerlijk wetenschappelijk
gesprek over kunnen
hebben, dan kunnen we
dat over verslaving ook
doen. (310-312)
172
En dat we dus ook kunnen Open over drugs Open en eerlijk Oplossing
zeggen van ja, maar het… praten zorgt voor gesprek starten
en het kan dus ook fout het inzicht dat drugs
gaan en het is ook oké, niet de schuld zijn
weet je wel. We kunnen van de verslaving
het daar ook over hebben
en dat heeft weer met
andere dingen te maken en
niet die drugs die we altijd
maar de schuld hebben
gegeven van verslaving.
(316-319)
er hingen hier op een Posters kunnen een Posters Oplossing
gegeven moment allemaal gesprek starten
posters in de stad van
mensen die zeiden van ja,
wat was het? Ik ben
timmerman en ik heb
schizofrenie. En dat dan,
ik bedoel, als je zo’n
poster ziet hangen, dan
denken mensen toch van:
‘oh, wat is dat dan?’ weet
je wel, wat betekent dat
dan? Dat die schaamte
daarvoor ook een beetje
weg is, weet je wel. (351-
355)
Ja, nou ja, ik denk dat het Voorlichting op Voorlichting Oplossing
sowieso geen slecht idee is scholen
om meer voorlichting te
geven op scholen. (360-
361)
En dat is natuurlijk een Andere voorlichting Voorlichting Oplossing
ander soort voorlichting voor naasten
dan voor mensen die het
zien bij iemand anders en
de naasten daarvan (370-
371)
Ik bedoel er zijn genoeg Hulp of preventieve Voorlichting Oplossing
kinderen die ouders hulp voor naasten
hebben die verslaafd zijn op jonge leeftijd
en ik denk dat voorlichting
of ja, soort van
preventieve zorg of zo.
Voor dat soort kinderen,
hoe jong ze ook zijn, dat
kan op eenjarige leeftijd
al, denk ik (371-373)
Van dat je kinderen leert Jong beginnen met Voorlichting Oplossing
praten over bepaalde voorlichting en
onderwerpen. Zich… Dat leren praten over
ze zich mogen uiten bij bepaalde
iemand, gewoon puur over onderwerpen
173
wat er thuis gebeurt, dat
het niet een… Dat was er
geen… dus ik denk dat dat
veel jonger kan je
beginnen met voorlichting
voor kinderen die wellicht
ouders of andere
familieleden hebben die
lijden aan verslaving.
(374-378)
Ja want, ik denk dat Naasten kunnen Uitsluiting en Uitsluiting
kinderen, ik denk dat zich ook eenzaam eenzaamheid
naasten van mensen, al en buitengesloten naasten
ben je getrouwd met voelen
iemand die verslaafd is,
naasten van mensen die
een verslaving hebben,
kunnen zich ook
ontzettend eenzaam en
buitengesloten voelen
(383-385)
En ik denk dat, in die zin, Voorlichting of Hulp voor naasten Oplossing
er voor iedere leeftijd wel praatgroepen voor
voorlichting, of naasten zouden
praatgroepen, of dingen helpen om het
verzonnen kunnen worden bespreekbaarder te
waar mensen terecht maken
kunnen, en… Dan
nogmaals denk ik dat het
heel erg goed is als ze
ervoor zorgen dat het een
makkelijker bespreekbaar
onderwerp wordt, zodat
dat mensen ook durven
aankloppen bij hun
vrienden van: ‘goh ik
struggle echt met het feit
dat mijn partner zoveel
drinkt of zoveel blowt.’
weet je wel? Want ik denk
dat dat er voor heel veel
mensen dat gesprek
gewoon niet wordt
gehoord, dat ze er gewoon
zelf mee proberen te
dealen. (385-391)
174
Interview HS
Mikki: Hi, dank je wel dat je met ons dit wilde doen. Ehh ik zal nog even kort vertellen wij zijn
dus, ik ben Mikki, Sterre en Orlando en we doen dus onderzoek naar sociale uitsluiting bij
verslavingsproblematiek. En zou je jezelf ook even kort willen voorstellen?
S: Ja, ik ben S, ik werk bij het Leger des Heils als afdelingsmanager van de ambulante
teams in oost, dus dat is de Indische buurt en de eilanden, ehh maar daarvoor ben ik ook
zelf ambulante ondersteuner geweest. Dus die echt bij de mensen op huisbezoek gaat,
waarvan er een groot aantal wel met verslaving te maken hebben. En ik heb zelf ook wel
binnen mijn familie verslaving en ik heb zelf ook Social work gestudeerd.
Mikki: Aah oke ja, leuk!
S: Ja
Mikki: Ja, eh oke en de functie.. ja hoe ben je hier terecht gekomen dan?
S: Bij het Leger des Heils of in deze functie?
Mikki: Eh, ja, allebei.
S: Nou ja bij het Leger des Heils had ik mezelf heel eerlijk gezegd eh, niet zo ver van
tevoren gezien, dat was voor mij eh zeg maar de heilsoldaten pakjes en soep uitdelen. Maar
ik stond op een stagemarkt van de HvA en daar stond een jongen van het Leger des Heils
van de nachtopvang, een sociaal pension was dat. En ja heel veel van die andere stages
waren heel erg gericht op kinderen en jeugd en dat had allemaal mijn interesse niet. En hij
vertelde dat zij eigenlijk allemaal soorten mensen van jong tot oud, met verslaving en
psychiatrie op de afdeling hadden en toen heb ik gesolliciteerd als stagiaire en ben ik daar
gewoon nooit meer weggegaan.
Mikki: Leuk!
S: Ja
Mikki: Dus dat was een beetje aan het einde van je studie? je laatste stage dan
S: Ja dat was dan in het derde jaar ja, dus dat je dan vier dagen per week stage hebt
volgens mij.
Mikki: Ja, precies, ja het hele jaar doe je dat dan, toch?
S: Ja, en daarna ben ik daar gebleven om weekenddiensten te draaien, naast mijn laatste
jaar studie.
Mikki: Oké.
S: En daarna full-time. En eh, nou ja zo doorgegroeid.
Mikki: Oké, en hoe lang werk je hier dan al?
S: Hmm.. acht jaar denk ik?
Mikki: Oh oke dat is al best wel een tijd ja. Dus dat bevalt ook, neem ik aan wel goed?
S: Ja!
Mikki: Oké, leuk! En eh nou, met welke problematiek houd je je dan nu bezig dat is dan dus
zoal..
S: Ja wij zijn nu eigenlijk, we noemen het OGGZ, dus wel veel psychiatrie, maar vooral
dubbele diagnoses, dus en psychiatrie en verslaving. Ja het een hoeft het ander niet uit te
sluiten, het kan ook eh, dat er geen verslaving is of geen psychiatrie, maar wel de heftigere
gevallen in elk geval. Maar dan wel degenen die nog zelf kunnen wonen, met zorg.
Mikki: Oké, aha.
S: Of soms die niet meer zelf kunnen wonen en dan hebben wij de taak om door te
verwijzen, opvang te regelen, ehh dat soort zaken. Maar in principe stuur ik een team aan
dat bij de mensen thuis op huisbezoek gaat en helpt met van alles en nog wat.
Mikki: Oké. Dat is heel interessant. En zie jij dat er een stigma en vooroordelen heerst op die
groep mensen?
S: Ja, zeker. Ehm, ja wij merken natuurlijk echt dat mensen vooral ook ten opzichte van
buren dat daar veel problemen zijn. We hebben een deel van onze doelgroep die hebben
echt een eigen, meestal sociale huurwoning. Maar we hebben ook echt zorgwoningen, dus
dat zijn woningen van de woningbouwvereniging die zij aan het Leger des Heils verhuren en
die verhuren wij door aan onze deelnemers.
175
Mikki: Oke, daar wonen ze dan in hun eentje?
S: Ja, daar wonen ze echt in hun eentje. We hebben ook wel gedeelde woningen, maar dus
echt een soort van ja, gewoon het zou hier aan de overkant kunnen zijn zeg maar, woningen
in de wijk. Ehh, maar dat staat wel ergens geregistreerd dat dat een zorgwoning is.
Mikki: Ja, oké.
S: En dan merken we wel dat ook eh buren daar anders naar kijken en sneller klagen en
heel snel zeggen; ja die persoon kan toch helemaal niet op zichzelf wonen, waarom wordt er
niet ingegrepen, terwijl dat misschien bij een andere buur, ja d’r wonen wel meer
onaangepaste buren of overlastgevers in Amsterdam.
Mikki: Haha, ja 100%.
S: Je wilt ook niet naast een studentenhuis wonen ja,
Sterre: Dus er wordt sneller gemeld dat er overlast is, of een verward persoon rondloopt.
S: Ja precies en dat er dan ook sneller wordt gezegd, wij zeggen van nou als je echt
ernstige overlast hebt midden in de nacht, nou eh, bel de politie, want wij zijn dan niet
bereikbaar. En dat er dan heel snel wordt gezegd van ja dat durven we niet. Want dat ze
iemand dan dus heel snel eng vinden, want die heeft
Sterre: Onbetrouwbaar
S: Ja, en dan kan het zelfs gaan om ehh zeg maar alleen maar blowen.
Mikki: oh, ja?
S: ja dan zit iemand daar zeg maar met allemaal vrienden te blowen en dan eh dan vinden
ze dat dus al heel snel spannend omdat iemand dus ook wel het Leger des Heils-stigma
heeft. Iemand is in begeleiding dus daar is iets aan de hand. Ehm.. en daar hebben ze dan
meteen een eh, ja, een groot oordeel over.
Mikki: Ja, oké. En denk je dat dat ook dan zorgt voor sociale uitsluiting?
S: Ja, dat denk ik wel, want het wordt natuurlijk wel heel moeilijk om te aarden op je
woonplaats in je eigen buurt op het moment dat jij niet op een bepaalde positieve manier
contact kan leggen.
Mikki: Ja.
S: Omdat er bij voorbaat al een eh een oordeel over je is. Ehm.. kijk wij, ik zit heel erg in de
sociale kant van de stad dus ik ken in elke wijk de honderd miljoen buurthuizen waar iemand
wel altijd welkom is, maar iemand komt natuurlijk op die plekken, omdat ze op andere
plekken of wel niet welkom zijn, of het gewoon niet aan durven, uit angst voor uitsluiting.
Mikki: Ja, dus eigenlijk zelfstigma, ook?
S: Precies, ja.
Sterre: Hangt er dan ook een schaamte, bij ehh, daarboven, dus dat die mensen al..
S: Ja, ja en natuurlijk ook als er echt sprake is van een flinke verslaving dan ehm, ja dan eh
dat neemt natuurlijk best wel een groot deel van je leven in dus dan is het ook lastig om aan
de afspraken te voldoen die horen bij bijvoorbeeld ergens sociaals naartoe gaan of in een
restaurant te gaan zitten, ehm.. op het moment dat je dan onder invloed bent of eigenlijk wilt
gebruiken, ja dan zit je daar ook niet lekker.
Mikki: Nee.
S: Dus dan sluit je jezelf bij voorbaat uit, terwijl het misschien prima zou gaan. Dus dat
proberen we ook wel met de begeleiding dat we mensen ook zeggen van nou, kom gewoon
een keer mee, we gaan gewoon even koffie drinken. En dat we dan zien dat het best gaat.
Iedereen: Ja, ja.
Mikki: En is dat, werkt dat ook door na ehh, herstel van verslaving, bijvoorbeeld?
S: Eeehm, nou moet ik wel zeggen dat geen, die langdurig hersteld zijn van een heftige
verslaving, eh ja die verliezen wij dan meestal uit het oog, want die zitten dan niet meer in
begeleiding bij ons. We hebben wel dan echt ervaringsdeskundigen in dienst. Eh en daar
zien we wel na herstel van. Maar die, dat zijn wel de mensen die dat heel bewust kunnen en
willen inzetten en ook zelfinzicht hebben, daarover kunnen praten. Ik heb zelf één ehh cliënt
die ik, ik denk ik heb hem vier jaar begeleid en uiteindelijk kreeg hij die woning op eigen
naam en is die inmiddels twee jaar clean en daar houd ik nog contact mee. En dan gaan we
één keer per jaar naar een cafe en dan gaan we daar gewoon een taartje eten. En die heeft
zeg maar echt al dat geld wat hij op maakte aan van alles en nog wat, dat gaat nu uit aan eh
176
luxe koffie met sojamelk en weet ik het allemaal wat. Maar, dat was wel altijd zichtbaar, dat
hij die kant had.
Sterre: Ja, en wat was jouw motivatie dan, om dat contact te houden?
S: Eh, ja wij hadden eigenlijk ook wel gewoon een persoonlijke klik.
Sterre: Ja, dus dat het echt een vriendschap is geworden?
S: Ja, het is echt wel een vriendschap geworden, ja, ja.
Mikki: Ja, dus en met familie ook? Zie je daar ook bijvoorbeeld dat mensen daar veel
problemen mee hebben ?
S: Ja, maar daarin zie ik wel dat die problemen dat die groter worden als alle verbindingen
met het gewone leven, dat die ophouden.
Mikki: Ja.
S: En dat stigma is dan ook wel heel erg herkenbaar. dat iemand ondanks dat iedereen het
weet en dat iedereen het ziet, toch doet alsof het er niet is, en er niet over praat. En
bepaalde situaties vermijdt. Eh maar, ehh, d’r is best wel veel verslaving bij mij in de familie,
maar de meeste mensen hebben wel altijd een baan gehad. En op het moment dat, en ook
zeg maar best wel oke banen, maar op het moment dat iemand dan met pensioen gaat, dat
het dan totaal bergafwaarts gaat.
Mikki: Oké
S: Omdat dan gewoon die reden om nog een beetje die.. ja dat sociaal wenselijke wat je dan
nodig hebt. Ja dat verdwijnt dan.
Sterre: Ja, en het ritme, het dagelijke.. ergens heengaan.
Mikki: Ja, alle houvast die je hebt. Ja, en dan.. is er dan gewoon een grote kans op een
terugval, bedoel je ook?
S: Eh nou ik moet zeggen dat ik herstel daarin eh.. nog niet echt heb meegemaakt. Of in elk
geval niet langdurig herstel.
Mikki: Ah, oke.
S: Juist eerder denk ik andersom, omdat een baan en een ritme ja.. iedereen een beetje op
de been hield.
Sterre: Hoe belangrijk dat ook is he? Niet alleen voor je centjes, zeg maar, maar ook voor
je..
S: En gewoon voor je eigenwaarde denk ik
Mikki: Oh, ja, het gevoel dat je bijdraagt echt aan de samenleving, echt iets doet wat van
waarde is.
S: Precies, als iemand vraagt wat ben je of wat doe je? Dan kan je je baan noemen. En als
dat wegvalt dan ja.. dan wordt dat lastiger.
Mikki: Ja, dat kan ik me wel goed voorstellen. En ehm… denk je dat het stigma en de ja..
vooroordelen enzo dat dat ook mensen ervan weerhoudt om hulp te zoeken?
S: (zucht..) Ja… dat denk ik wel, maar ik denk dat de grootste belemmering is om hulp te
zoeken is het stigma dat mensen zichzelf opleggen. Ik denk wel dat om hulp te zoeken,
moet je eerst aan jezelf erkennen dat er een probleem is en dat dat probleem zodanig groot
is dat je dat niet zelf kunt oplossen. En ik heb het idee dat dat vaak het grootste eh, is wat
mensen ervan weerhoudt. ehm, en als ze daar dan overheen zijn, dan komt nog even dat
stigma erbij, hoe andere mensen dan naar je kijken. En dat je daarbij wel ook een stukje van
je, ja soort identiteit verliest, als jij zegt ik zit in de hulpverlening ik heb een hulpverlener.
Ehm ja, ik denk wel dat dat eh.. ja ik denk ook dat er best wel veel mensen zijn die dat
stigma veel minder hebben. Maar dat zijn wel ehm, de ja, misschien wel meer de
uitzonderingen.
Mikki: Ja.
S: En die moet je dan net treffen om die bevestiging te krijgen, die zeggen van ja het is heel
goed dat je hulp hebt gezocht. Dat zeggen mensen vaak in theorie wel, alleen daarna is het
wel ‘ja die junk op de hoek van de straat’ zeg maar.
Mikki: Precies, ja, ja.
S: Een beetje die tweedeling.
Mikki: Ja, en het is toch eigen schuld eh.. wat mensen wel heel vaak vinden, in ieder geval,
denk ik.
177
S: Ja, exact, ja.
Mikki: Terwijl, dat is natuurlijk gewoon niet zo.
S: Meestal niet, nee.
Mikki: Nee. Oké, en ehm… even kijken.. oja, ben je bekend met de entry-exit paradox? En
de exit-entry paradox?
S: Nee, daar heb ik nog nooit, of ten minste, de term ken ik niet.
Orlando: Ehm heb je wat er tussen de haakjes bij staat?
Mikki: Nou ja, entry-exit is de interne uitsluiting, eh ja.
Orlando: Oké. Dus wat we daar eigenlijk mee bedoelen is dat ehm, wat er wel eens gebeurd
in sommige instanties is dat mensen die dus verslavingsproblematiek hebben en dan
vervolgens uit de hulp worden gezet, omdat ze bijvoorbeeld aan het drinken zijn in de
kliniek. Wat ehm.. ja dus eigenlijk best wel paradoxaal is, omdat je bent iemand aan het
helpen, voor zijn probleem en hij laat dat probleem zien en dan wordt ie dus afgewezen.
S: Ja, dat zien we heel veel. Ja, ja. En eh ergens begrijp ik het ook wel, want een kliniek is
per definitie een plek waar meerdere mensen zijn, die allemaal proberen om clean te blijven.
Eh, d’r zijn ook wel, we hebben ooit wel middelenvrije afdelen gehad bij het Leger des Heils,
waar dat dus ook heel erg speelde. Daar moest je dus echt een blaastest doen, om naar
binnen te komen en je had daar echt een langdurig traject en eigen kamer. Eh en als je dan
de fout in ging, dan ja dan kon je eerst even een dag geschorst worden, maar op een
gegeven moment stopte je traject dus. Alleen, het is per definitie een plek waar mensen
komen die van hun verslaving af willen komen. Tegelijkertijd was er nergens anders, waar
mensen konden gaan en verblijven, waarvan ze garantie hadden dat niemand om ze heen
aan het gebruiken was. Dus het was een soort van, nou ja, onmogelijk om dat. Ja het is
daarna middelen bewust geworden. Dus toen was het wat minder streng. Er mag dan
natuurlijk niks in het pand gebeuren, maar erbuiten dan nog wel. Maar eigenlijk zijn ze nooit
helemaal, ja tot een soort ideaal, ideale middenweg gekomen. Dat is er gewoon nergens.
Mikki: Dus dan, uiteindelijk belanden ze toch weer daarbuiten en dan wordt het probleem
misschien weer groter, of..
S: Nou, het ding is wel, dat als mensen eenmaal bij ons ehh.. zeg maar echt in een instelling
setting komen, iets van 24-uurs, dan zijn ze door de gemeente al niet zelfredzaam geacht,
dus dan hebben ze een bepaalde financierings-kaart eraan hangen en dan kunnen ze altijd
ergens ander worden aangemeld.
Mikki: Oké.
S: Maar dan komen ze vaak wel inderdaad ergens, een stap terug, waar er dus wel gebruikt
wordt. En dan wordt er gezegd van ja, je moet vanaf hier opnieuw gaan proberen en doen.
Mikki: ja.
Sterre: Heb je zelf persoonlijk een idee? wat misschien een.. een oplossing of een nou ja
een middenweg zou kunnen zijn?
S: Ehm.. nou.. ik denk dat het in 24-uur settingen eigenlijk vrijwel onmogelijk is. Om daar
gebruik uit te bannen. Waar ik ben begonnen met stage lopen en een paar jaar heb gewerkt.
ja je mocht, ja we hadden een huisdealer, zeg maar, ja.. Dat veroorzaakte het minst ellende
namelijk. Geen geruzie om geld en geen vechtpartijen en..
Sterre: Gewoon open en bloot
S: Nou ja, het mocht niet in de woonkamer. Dat was het dan, ja dan moet je even naar je
eigen kamer. Ja, dan zag je gewoon een dealer lopen en ja je wist dan wel een beetje wat er
speelde, maar goed dat was voor mensen die clean wilde blijven echt wel onmogelijk. Ehm,
dus ik denk dat qua in het ambulante, in de wijk denk ik dat het heel erg gaat over waar geef
je iemand een woning. En daar wordt op zekere hoogte wel rekening mee gehouden, wij
krijgen bijvoorbeeld aanmelding van iemand die zegt van, nou ik ben opgegroeid in nieuw-
west, mijn broer heeft daar een coffeeshop, en eh iedereen weet me daar te vinden en mn
dealer die staat zo voor mn deur. Nou dan kan iemand zeggen, nou ik nieuw-west uitsluiten.
Nou dan krijg je geen woning in west aangeboden. maar goed, die woning kan wel in een
andere buurt zijn, waar je weer net in een wijk zit waar heel veel drugsoverlast is. Maar
goed, dat helpt wel, d’r zijn mensen die echt wel ehh ja, maar dan moet er zelf echt een
enorme motivatie al zijn, om dat vol te houden, want je woont in een grote stad. Dus er is
178
altijd een dealer en dat weet je meteen te herkennen als je daar langdurig gebruik van hebt
gemaakt. Ehm, maar ik denk dat dat wel het beste is wat je kan doen, zorgen dat je iemand
matcht aan ergens waar ze zeggen; ik heb daar geen eerdere binding en ehm, ja en ook in
Oud-zuid he ook daar woningen, dat krijgen we ook wel. Maar om dat goed te matchen.
Mikki: Ja. Oke, en dan hebben we dus de exit-entry paradox en dat is eigenlijk dat je
problemen, dat je je wil aanmelden ergens, maar dat ze zeggen; ja, je bent niet, het is niet
een groot genoeg probleem, dus we kunnen je niet helpen.
Sterre: In andere woorden, je bent niet verslaafd genoeg
Mikki: Ja, je gebruikt niet genoeg om, je probleem is niet groot dus dan..
S: Ja, daar hebben wij niet heel veel ervaring mee, want bij ons is het meestal wel heel erg.
Iedereen: Ja.
S: Ehm, maar dan nog krijgen we wel heel snel dat mensen willen meestal opgenomen
worden. Die willen echt klinisch behandeld worden, die zeggen; ja, je kan me wel thuis
behandelen, maar dat heb ik al 100 keer gedaan en ik blijf terugvallen. En daarvoor hebben
de meeste mensen echt een hulpverlener nodig die mee gaat en die helpt met de
onderbouwing waarom dat nodig is, omdat je anders meteen weer terug wordt gestuurd met:
je krijgt een ambulant traject. Dus dat wel, ehm, de entry naar klinische opnames die is wel
wat strenger. dat is natuurlijk ook gewoon een bezuiniging kwestie. Ehm, maar wat ik wel
herken ehh is.. dat ehm, dat de verslaving soms ook wel andere hulp in de weg staat. Ook
een familielid die een blowverslaving, dagelijkse blower, en die wilde aan een depressie
werken en die werd gewoon niet doorverwezen, omdat ze zeggen ja je moet eerst maar
stoppen met blowen. Dat hij zei: ja, maar goed, dag kan ik niet.
Mikki: Want dan moet ook die depressie behandeld..
S: Precies, precies! Ja, uiteindelijk heeft hij het gewoon niet gedaan, blowt gewoon nog
steeds.
Mikki: Ik vind dat wel toch echt.. heel wonderlijk
S: Nou ja het enige wat hij kon doen is naar een privékliniek. Voor ah.. weet ik veel hoeveel
duizend euro per maand.
Mikki: Jeetje, heftig
S: Ja, maar ik denk dat dat ook een verzekeringskwestie is. Dat huisartsen zeggen van, ja
het is bewezen dat de behandeling niet werkt als je niet dit hebt gedaan, dus ja, dan gaan
we die behandeling niet geven.
Mikki: En kan dat dan niet naast elkaar bestaan, van we.. dat ze tijdens de behandeling ook..
Want wat ik ook heb geleerd bij.. eigen therapie, dat als je het probleem aanpakt, zei dan, ze
liet me een hele piramide zien enzo, dat dan automatisch zul je zien van als dat goed
aanslaat dan gaan al die dingen die je nu hebt dan wordt dat automatisch minder. En dan
als daar nog wat van overblijft, dan gaan we dat aanpakken.
S: Ja. Maar ze zeiden bij deze: nee, want pas als je stopt met blowen dan zal naar voren
komen wat er echt allemaal speelt, want je onderdrukt nu alles. Dus daar moet je eerst, en
dan ging het niet over een week, maar voordat de THC helemaal uit je lichaam is duurt, nou
weet ik veel, een aantal maanden. En dan pas kunnen we een hulpverleningstraject in.
Orlando: En mag ik even vragen, als hulpverlener, maar ook als familielid, wat doet dat met
jou, dat zeg maar, dat er dus eigenlijk niet echt een mogelijkheid is om echt klinisch
behandeld te worden als je dat wel heel graag wilt?
S: Nou ja ik vond dat vooral heel erg frustrerend, omdat het iemand was die eh.. die al 40
was en al 20 jaar, zeg ik dat goed, ja langer, misschien wel 25 jaar daarmee rondliep en nu
voor het eerst erkende A) dat het een blowverslaving was en B) dat eigenlijk ook al heel lang
al een depressie sluimerde. Ja en als je dat dus aankaart, dat je dan geen hulp krijgt.
Sterre: Ja, een dichte deur, wel een klap in je gezicht lijkt mij.
S: Ja. Ja en dat je niks kan.
Mikki: Ja. En dan zit je daar dus mee.
S: Ja, precies. En hij is zelf ook hulpverlener. Dus die weet ook precies alle, al die.. Ja. Dat
betekent niet dat je eruit komt. Je komt er gewoon niet doorheen, nee. Ja, dat is heel
frustrerend.
Mikki: Ja.
179
Sterre: Maar is het dan verloren zaak? Ik snap, ik vind dat zo moeilijk om te bedenken is dit
dan een geval van nou ja je zoekt het maar uit?
S: Ehh.. ik denk dat als je geen goed netwerk hebt en niet weet hoe zorglandschap werkt en
misschien wat minder intelligent bent, dan komt het daar wel een beetje op neer. Behalve
als je een hulpverlener hebt die zich erin vastbijt en ja, jou tien jaar begeleid, wat natuurlijk
nooit realistisch is. Maar hij heeft uiteindelijk wel via een coach, via zijn werk, kon hij wel via
zijn loopbaanbudget, kon hij wel iets particuliers inkopen. Die wel met hem aan de slag kon.
Niet voor de blowverslaving, dat is dus gewoon altijd gebleven. Maar wel voor het stukje
depressie en dat heeft al enorm geholpen. Ehm.. maar ja, daar moet je dus budget voor
hebben. En dat weten en dat uitzoeken.
Mikki: En dat heeft dus niet iedereen. Maar dan is het dus een soort privilege, als je dat dus
kan doen, of je dat dus kan doen. Dat vind ik eigenlijk best wel ernstig.
S: Nee, dat heeft dus niet iedereen. Ja, daar komt het wel op neer, ja.
Mikki: oke, en binnen het Leger des Heils dan, zie je daar interne of externe uitsluiting?
S: Ehm… Nou.. eh… Nee, intern ehm.. nou wat af en toe wel gebeurt is, het Leger des Heils
is natuurlijk een super grote organisatie, dus binnen Amsterdam merk ik dat niet zo. Alles
daar sluit wel een beetje op elkaar aan. En afdelingen communiceren ook zo wel met elkaar
dat iedereen uiteindelijk wel een casus oppakt. Er zijn qua omschrijving van hulpvragen en
problematiek zijn er best mensen die tussen wal en schip vallen. Ehm.. die bijvoorbeeld wel
die klinische opname nodig hebben maar nog wel wat gebruiken, of mensen die, ja waar
lichamelijk heel veel mee aan de hand is, maar er is geen plek waar ze, die
rolstoeltoegankelijk is. Nou ja, allemaal dat soort dingen, dat wordt binnen Amsterdam wel
redelijk goed met elkaar gecommuniceerd en uitgezocht. Zodra je buiten Amsterdam met
een heel andere eenheid, als die contacten minder zijn, dan merk je wel dat het wat meer is
van: nee, niet onze afdeling.
Sterre: We houden onze handen ervan af.
S: Ja, en dat snap ik, want wij doen dat zelf ook. Als wij een aanmelding krijgen, voor
iemand die, ik noem maar wat, onder toezicht medicatie moet slikken en blind is, en zelf
moet wonen, ja wij kunnen ook maar zoveel uur per week op een woning, dus dan zeggen
we ja, nee, doe dat niet, want dat gaat helemaal mis. Maar ja, wat er dan daarna gebeurt..
dat weten wij ook niet. Dus dat merk je wel, dat iedereen.. en dat wordt wel steeds meer.
Mikki: Oké.
S: Er is gewoon weinig financiering, dus je kan niet meer gaan doen dan wat je gefinancierd
krijgt, dat doen we allemaal al. Dus je bakent wel beter je eigen stukje af.
Mikki: Ja, en je wilt natuurlijk ook de hulp die je biedt, niet half bieden aan iedereen.. dat je
inlevert op de rest, om maar iedereen te willen helpen. Dat kan dan niet.
S: Precies, ja exact. Nee en er zijn natuurlijk soms ook echt wettelijke eisen aan zorg die je
levert. Er wordt nu heel veel beroep gedaan op de wet langdurige zorg, en dat is dan niet via
de gemeente maar dat is vanuit de overheid, dus de gemeente moet het natuurlijk met veel
minder geld doen, de overheid die kan nog wel zo’n WLZ betalen. Dus was de boodschap:
nou, ga dan waar dat kan opschalen naar zo’n WLZ. Maar wat blijkt dus, als je zo’n WLZ
aanvraagt, dan ben je er voor de rest van iemands leven, ben jij als zorgverlener
verantwoordelijk.
Mikki: ja, wauw..
S: Dus wij hebben iemand die een steekpartij heeft, die heeft een medebewoner
neergestoken ehm.. maar wij moeten wel gewoon de rest van zijn leven, ook al hebben we
geen voorziening die daarbij aansluit.
Sterre: He, maar hoe zien zij dat voor zich dan?
S: Nou dat is nu dan ook wel in het nieuws, dat ze merken dat ook steeds meer mensen die
aanvraag gaan doen, de wachtlijsten lopen op. Dat is ook waar ouderen onder vallen, je
hebt psychiatrie, maar je hebt ook lichamelijk. Dus ja, iedereen zoekt een manier om toch
alles te kunnen doen en loopt dan weer tegen een andere.. ja.
Mikki: Dus dat is vooral een financiele kwestie eigenlijk?
S: Ja, wij deden vijf jaar geleden, toen werkte ik ook al in het ambulante en we deden echt..
wij gingen verder, dan wat we nu doen. Het kan gewoon niet meer. We hebben nu een case
180
load van nou.. 14 of 15 op 32 uur? Dus dat zijn de mensen in de wijk die je moet bezoeken.
Nou ja we hadden een team, dat waren meestal 9.. 8? Ja dat kan gewoon niet meer, dus ja
dan heb je gewoon een grens.
Mikki: En dat is best een probleem, ook?
S: Ja. Dat is natuurlijk ook een probleem om met iemand mee te gaan naar een NA meeting,
en iemand te motiveren om een buddy te vinden, weet je wel. Ja, daar heb je gewoon niet
de ruimte voor.
Sterre: Denk je dat het door de jaren heen ook niet is opgelopen? Dat mensen misschien
eerder hulp vragen of misschien sneller verslaafd raken? Dat er dan een verschil is met
aanmeldingen?
S: Ja, er is wel een verschil met aanmeldingen.. maar.. daarbij moet ik wel zeggen dat
ehm… vroeger wel meer ouderwetse verslaafden hadden, dus de heroïneverslaafden die in
methadonprogramma’s zaten en dat was wel echt een ander soort verslaving met ander
soort problematiek. Maar daarvan was herstel vaak… eh, zo, nou zo ver weg. Dat was een
constante stroom van nou ja, diefstal voor geld en methadon en pillen en gedoe. En dat zien
we eigenlijk nauwelijks meer. Die zitten meestal niet ambulant, dat is echt te hoog gegrepen.
Maar daar komen geen, of nauwelijks nieuwe heroïneverslaafden bij. Blowen zien we dus
wel veel, alcohol, dat echt nog wel. Ja, dus dat verschuift ook wel, die verslavingen.
Mikki: Zijn er dan ook nu nieuwe verslavingen, die je dan eerder eigenlijk niet echt, waar
mensen dan eerder niet echt mee kwamen en dat je nu ineens denkt van oh…?
S: Nee, daar zitten we al heel lang op te wachten, we… Ik zit even te denken hoor..
Orlando: Misschien iets van gamen bijvoorbeeld? Gokverslaving?
S: Gokverslaving komen we wel eens tegen.
Mikki: Of dingen als lachgas?
S: Nee die komen niet bij ons.
Mikki: Oh nee die gaan natuurlijk naar Brijder ofzo denk ik.
S: Ja, dat zijn meestal dan niet mensen die op allerlei levensgebieden dan problemen
hebben. Kijk wij hebben natuurlijk zat mensen die ook lachgas gebruiken. En we hebben ook
zat mensen die een lijntje snuiven in het weekend, maar die dat geen verslaving noemen.
Want ja, die gaan ook maar leuk naar een feestje, zeg maar. Maar niet dat dat een
kernprobleem is. Eh… gokverslaving hebben we wel, maar dat ja.. dat klinkt heel lullig, maar
dat is gewoon wat simpeler op te lossen. Want ja, als het echt voor grote problemen zorgt
dan vraag je gewoon bewind voering aan en dan ja… dat vindt iemand natuurlijk heel
vervelend, maar ze kunnen dan gewoon niet. Ja… als het door de rechter is toegewezen,
komen ze er ook niet meer onderuit en dan is dat probleem, ja… er zit vaak natuurlijk nog
wel wat achter, maar het grootste probleem is dan wel opgelost.
Orlando: Ja, iemand kan in principe dan wel verder met zijn leven en vanaf daar weer
andere stappen ondernemen.
S: Ja, ja precies. En ja designerdrugs, niet in verslavingen, ja ze worden natuurlijk wel
gebruikt, maar niet eh, hangt er vanaf aan wie je het vraagt, maar meestal niet heel
problematisch.
Mikki: En als het problematisch is dan gaan ze toch ergens anders waarschijnlijk hulp
zoeken, denk ik
S: Ja, het Leger des Heils is dan denk ik wel echt wat meer, ja daar zit dus ook echt wel
meer dat stigma op. Wij zijn er voor ‘de daklozen’ ook al is dat niet waar, maar ja, dan kom
je dus denk ik niet hier, als je een beetje jong bent en denkt ‘oeh, ik heb wel elke dag zin in
een lijntje coke’ ja… dan kom je bij ons niet. Behalve als je het rookt.
Sterre: Ja, dat is dan crack geloof ik toch?
S: ja.
Mikki: Oké. En ehm… die financiering enzo, denk je dat daar dan verandering in kan
komen?
S: (grinnikt) Ik ben daar niet heel optimistisch over. Eh, ik denk dat dat eerder slechter zal
worden dan beter en ja… ik snap het ook, want ja de zorgkosten stijgen en ja we moeten
ook meer doen binnen ons eigen netwerk en het met minder doen. Alleen, ja… er is wel een
soort ondergrens.
181
Mikki: Ja, ik denk ook, het wordt dan ook minder aantrekkelijk om in deze branche te werken
en als je minder mensen beschikbaar hebt dan is dat natuurlijk ook gewoon problematisch.
S: Ja, heel veel mensen raken ook enorm uitgeput, niet alleen door het werk, maar ook
omdat ze niks kunnen en niks bereiken. En de hele tijd tegen dichte deuren aanlopen. Maar
wel diezelfde druk van hun cliënten voelen. Van ja, eh, ‘help me dan’, ‘los het op, daar ben je
toch voor’?
Sterre: En merk jij daarin persoonlijk dingen?
S: Ja, eh… ik merk dat wel. Wij hebben, op dit moment heet onze methodiek dan
herstelgericht werken, dat is, nou ja, ik denk wel een beetje bekend bij jullie. Dat je van het
herstel van de mens uitgaat. En volgend jaar gaat dat verschuiven, naar
netwerkondersteuning, dus dat je zo veel mogelijk het netwerk betrekt, maar ook gaat
ontwikkelen. We zeggen snel dat iemand geen netwerk heeft, maar je hebt toch die ene
buur, of die ene vriend. En dat we veel meer daar ook een beroep op doen, om die gewoon
te betrekken. Wat ik op zich allemaal echt heel goed vind. Maar toen dacht ik wel aan mezelf
en toen dacht ik wel ja… privé… ik vind het eigenlijk wel genoeg. Ik heb mijn werk als eh…
hele dag problematiek en verslaving , ja als eh… als mijn familielid een hulpverlener heeft, ja
ik wil echt niet bij alles betrokken worden, laat me alsjeblieft met rust. Ik wil het leuke
familielid kunnen zijn en het nog een beetje proberen gezellig te hebben. Dat die kant er nog
is, zonder dat ik me nog helemaal daarin vastzuig. Dus ik merk wel dat ik daar dan anders
naar kijk.
Mikki: Ja. Is het misschien ook juist soms lastig, om dat met je eigen familie te doen, enzo,
denk je?
S: Nou ja, ik denk dat je dat eigenlijk een beetje automatisch wel doet. Ja, dat zit er gewoon
in, je bent natuurlijk ook niet voor niks sociaal werk gaan doen. Ergens, nou ja, dat is een
beetje je default. Maar ja, ik kan nu wel zeggen, ja luister, ik ben ook gewoon je familielid,
dus ik kan nu gewoon ff niet meer. Maar ja, als een hulpverlener de hele tijd beroep op mij
doet, van oh ja die dochter, oh ja die is wel goed bereikbaar, die kunnen we wel mee vragen,
oh die is ook nog hulpverlener, die weet wel wat. Ja… dat lijkt me echt verschrikkelijk.
Mikki: Ja, dat kan ik me voorstellen. Maar ja, niet iedereens familie is ook hulpverlener
natuurlijk.
S: Nee.
Mikki: En je weet natuurlijk ook niet wat er tussen iedereens familie speelt, niet iedereens
netwerk is even begripvol of…
S: En het laatste netwerk wat iemand heeft kan je uitputten. Maar goed, al dit soort dingen
zeg ik dan tijdens een overleg en dan wordt er gezegd van, ja maar je gaat nu wel uit van
het negatieve. En er valt ook wel echt heel veel uit te halen. Er zijn wel echt mensen die een
super vriendelijke behulpzame buurvrouw hebben. Die ze echt wel zouden kunnen vragen,
oké een keer per week een boodschapje meenemen, maar dat niet doen. En dat wij dan
denken, o ja maar dat wil de deelnemer niet dus dan doen we het ook niet. Terwijl, daar
zouden we echt wel meer uit kunnen halen.
Mikki: Je kunt dan natuurlijk, bij wie het mogelijk is, kun je dat eh.. doen.
S: precies, ja. Je kan echt wel wat meer activeren, of wat meer, een maatje te zoeken et
cetera. Maar ja, dat is in het geval van verslaving natuurlijk ook allemaal wel heel lastig.
Want iemand wil de ene keer wel en de andere keer hebben ze een terugval en sluiten ze
de deur en kom je weer niet binnen en dan verlies je die contacten weer. En dat is nou juist
het ding met een hulpverlener, die is er gewoon. Die maakt het niet uit, die zegt gewoon:
‘nou, volgende week beter, ik ben niet boos, ik ben niet teleurgesteld, ik ben er gewoon’. Dat
kan je moeilijk vragen van iemand met een andere rol.
Mikki: En voordat je begon met werken, hier. Had je toen een bepaald beeld van deze
doelgroep?
S: Nou ja, ik had dus veel familie al. Dus daardoor had ik wel al een, nou zeg maar niet het
beeld van nou ‘als je verslaafd ben dan ben je heel anders’ of zo. Maar ik denk dat ik wel
altijd een beetje het beeld had van, als je echt drugsverslaafd, dan heb je echt een héle
slechte jeugd gehad en ben je vast mishandeld. Nou wil ik niet zeggen dat dat niet helemaal
waar is, maar er zijn natuurlijk echt genoeg uitzonderingen. Dus dat is denk ik wel een beeld
182
wat ik had. En ook wel een beeld van mensen die geen familie hebben, geen netwerk, terwijl
dat, of in elk geval niet betrokken. Maar ja, nee heel anders dan dat niet, nee.
Mikki: En is dat dan veranderd? Dat beeld dan wat je had, is dat veranderd?
S: Nou, ik denk dat ik misschien wel wat harder ben geworden. Dat het juist de andere kant
op is gegaan. Wat ik ook wel, ja… dat kan bijna denk ik ook niet anders. Maar ja je kan je
niet bij iedereen zeg maar echt volledig inleven, dat is gewoon niet te doen. Dus dat ik wel
wat meer denk van ja ik wil iemand helpen en met iemand meedenken, maar d’r is ook
gewoon wel een grens aan wat er kan. En dat ik wat sneller denk, ja het is voor diegene die
je wilt helpen, als dat constant te hoog gegrepen is, dan is dat voor iemand ook niet fijn. En
dat kan die persoon misschien zelf niet altijd zeggen, dus moet dat dan maar gewoon voor
iemand gezegd worden. Van ja, dat is gewoon niet haalbaar. En dat, en dan ook de
realisatie dat je nooit moet verwachten dat iemand aan het einde zegt: ‘Oja, nou fijn dat je
dat deed, je had wel gelijk’ of zo, dat kan je natuurlijk schudden. Dus je moet het ervan
hebben dat je zelf eigenlijk ervan overtuigd bent van, ‘ja, dat was echt nodig’.
Sterre: En ligt er voor jou ergens een grens? Waar jij zegt van, tot hier en niet verder, dat je
hulp biedt, zeg maar? Bij bepaalde problemen?
S: Ja, eh, qua werk… mijn werkdag is wel gewoon mijn werkdag. Dus ik wil in gevallen van
uitzondering laat ik best een keer, dat zeg een keer van nou ik laat tussen zo en zo laat mijn
werktelefoon een keertje aan, dan kan je me bellen bij een noodgeval. Maar ja, nee, mijn
werk is mijn werk, dus er is een grens met privé, gegevens, telefoonnummers geven. Ja en
ik kan best veel hebben, maar bijvoorbeeld heel erg op de persoon uitschelden, dat is ook
wel een beetje een grens. Maar dat is wel heel persoonlijk. Ik ben ook wel eens bij mensen
thuis, ja die schreeuwen en schelden de hele boel bij elkaar. Maar ja op de situatie en niet
op mij. Ja, daar kan ik me dan niet zo heel erg druk over maken, zolang ik me niet onveilig
voel. Maar als iemand mij echt gaat uitschelden, ja… dan kan ik dat één keer hebben en
zeggen van, nu is het wel even klaar. En anders ja… dan ga ik weg. Maar ik kan daar nooit
heel persoonlijk over ja…
Mikki: Ja… hoogstwaarschijnlijk is dat dan ook helemaal niet persoonlijk.
S: precies, en 9 van de 10 keer word je daarna teruggebeld van, ‘ja, shit, sorry, dat was niet
de bedoeling’.
Mikki: Dan was dat misschien nodig om ook even de grens aan te geven.
S: Precies. En een grens is ook wel, nou, afhankelijk van de soort drugs, maar gebruiken als
ik erbij ben op huisgezoek, dat ook. Ja, nou, blowen wel, eigenlijk. Want ja, in sommige
gevallen is dat gewoon bijna hetzelfde als wanneer iemand rookt. Als iemand ook de hele
tijd zo… ja opgefokt was, ja eerlijk gezegd was het ook een verademing als je op huisbezoek
kwam en iemand had een jointje opgestoken. Dan kwam je een stuk verder, dus nou ja
prima. Maar als iemand laveloos is, dan zeg je van nou, kunnen we voortaan ’s ochtends
afspreken, want volgens mij komen we dan een stuk verder.
Mikki: ja, op een gegeven moment heeft het ook minder zin natuurlijk.
S: Maar als er naalden in huis liggen ofzo, ja dan kan ik daar niet gaan zitten. Dat is wel echt
een grens. Maar dat gebeurt niet zo vaak ook gelukkig.
Mikki: is dat dan ook echt, zie je dat dan ook echt minder, nu?
S: Ja, dat zien we wel minder. En ik moet ook wel zeggen, mensen, het zijn natuurlijk wel
mensen die een eigen woning enigszins weten vast te houden. Dus ik wil niet zeggen dat
het niet gebeurt, maar mensen weten daarin toch wel dat ze daarvoor moeten uitkijken.
Sterre: Dus het kan wel gebeuren, maar niet onder jullie, als jullie langskomen.
S: Ja, wij komen natuurlijk ook gewoon op afspraak. Dus het is niet dat wij onverwachts
binnenvallen en overal naalden vinden. Nee.
Mikki: Oké, goed. Ja ik weet niet of jullie verder nog, anders dan ga ik een beetje naar de
afronding toe denk ik. Ehm, ja, is er iets wat je ons nog mee kan geven om te eh..
Sterre: Later in het werkveld
Mikki: Ja, ook, en gewoon om als tip, iets wat we misschien ook, waar we ook over na
kunnen denken om een beetje dat stigma tegen te gaan? Op kleine schaal, ik bedoel, we
kunnen er niet vanaf komen met z’n drieën.
183
S: Ik denk een tip om het stigma tegen te gaan is dat, altijd een beetje in je achterhoofd
houden of dat iemand nou wel of niet gebruikt of daarmee wil of kan stoppen, dat je een
beetje altijd moet op zoek gaan naar de mens die erachter zit. En dat die er altijd zit.
Ondanks dat iemand misschien het besluit maakt om helemaal nooit te willen stoppen. En
dan is dat ook wat het is. En dan ja, kan je er ook maar beter, naar het beste daarbinnen
zoeken. Gewoon naar de pluspunten. Ehm… Ja en ik denk als hulpverlener, een beetje wat
ik zei, ja het gewoon nooit te persoonlijk opnemen. Dingen van je laten afglijden, wel, je
moet gewoon wel echt betrokken zijn, zeg maar er echt zijn. Maar ook dingen je niet laten
raken. En dat is best lastig, want je bent ook een betere hulpverlener als je eerlijk en oprecht
bent. Dat hangt nog van je deelnemers af, maar je krijgt wel de vraag van deelnemers van:
‘nou heb jij dan nooit een pilletje op een festival gebruikt’? Ja, je valt door de mand. Ja.. en
dat hebben mensen door. En eigenlijk kan dat niet, want ja, a) Leger des Heils, maar b) ja,
iemand is zelf verslaafd en je komt daar om iemand te helpen om daarmee te stoppen. Maar
ik, dat is dus die deelnemer met wie ik achteraf gewoon ook echt gewoon een soort
gelijkwaardige band mee heb gekregen. Ja, omdat hij zei, ja je was gewoon een van de
eerste die daar gewoon een eerlijk antwoord op gaf en niet schijnheilig deed. En vanuit die
band kan je iemand wel het beste helpen, alleen als je dat aangaat, dan is het weer heel
moeilijk om niet geraakt te worden.
Sterre: Lastig.
S: Altijd. En dat ligt heel erg bij jezelf. Sommige mensen willen geen persoonlijke informatie
geven en dat werkt voor hen. En anderen kunnen dat wel, maar dan functioneel ingezet.
Dus ja, die balans vinden, dat is denk ik wel het beste, de beste tip die ik kan geven.
Mikki: Ja, alright. En om de mensen beter, zeg maar, want er is natuurlijk ook een stigma in
de samenleving van mensen met een verslaving. Hoe kunnen we die, heb je een tip hoe we
die het beste kunnen bereiken? Of een idee daarover?
S: Eh… Nou ik denk wel door mensen mee te nemen, echt letterlijk te zeggen: ‘kom we
gaan samen daar naartoe en dan gaan we daar even koffie doen’. Dat ze ook zien dat als ze
daar met jou zitten, dat niemand daar raar van opkijkt. Maar ook wel mensen bij elkaar
brengen, dus wat wij soms wel eens doen is verschillende deelnemers, dan gaan we ergens
wat drinken en dan zorgen we dat er dus een paar daar zijn en ook een paar medewerkers,
zodat ze elkaar dan een beetje tegenkomen. Dat het ook gewoon wat, ja wat normaler wordt
allemaal. Ja, ik denk vooral dat. Ik denk dat mensen het moeten zien, dat ze gewoon ergens
naar binnen kunnen lopen.
Sterre: Ja, heel menselijk houden denk ik, toch? Dat je niet in te medische termen tegen
iemand praat, en dat het allemaal gewoon… Ja je hebt een probleem, maar dat is ook
menselijk.
S: Ja, precies. En dat je af en toe ook gewoon tegen iemand zegt: ‘nou ja, laat maar staren
dan, toch?’.
Mikki: Ja, en die mensen die staren, hoe, zeg maar die willen we ook bereiken. Gewoon, de
mensen die niet verslaafd zijn, maar dus wel een oordeel over hebben, om dat dan te
normaliseren, zeg maar, om daar dus over te kunnen praten en dat het iedereen kan
overkomen.
S: Nou, ik kan in elk geval de tip geven, als iemand heel vervelend stigmatiserend is, om
dan erin te gooien: ‘nou ik heb een familielid, die en die, en die is echt niet zo’, mensen
schrikken zich dan ook helemaal kapot. Schamen zich heel erg. Dat is wel een goeie tip. En
ja, het herkenbaar maken, dus ook de situaties benoemen en een beetje de casussen eruit
pikken. Dat je denkt maar ja, dat had mijn beste vriend kunnen zijn, of mijn buurman kunnen
zijn. Een beetje dat benadrukken.
Sterre: Dat is dan toch weer normaliseren, eigenlijk. Toch, weer een soort van menselijk
maken en niet een soort gek beeld creëren. Van oh dat is een junk onder de brug ofzo.
S: Ja, ja, precies.
Mikki: En hoe bereik je dan die mensen? Ja, is dat dan voorlichting op scholen? Of is dat
posters in de buurt?
S: Ik denk posters in de buurt
Mikki: Dat niet he?
184
S: Daar geloof ik niet zo in. Maar op scholen denk ik wel en ik denk dat je al heel jong, als
iemand vraagt: ‘he, wie is dat?’, of dat er in de trein iemand dronken rondloopt. Dat je dat
gewoon benoemt en bespreekt. Dus ik denk dat dat zelfs in de bovenbouw van de
basisschool al een onderwerp zou kunnen zijn. Wat verslaving is en wat het een beetje
betekent. Ja, ik denk dat voorlichting op scholen een goeie zou zijn. Ik denk ook wel dat
voorlichting op plekken waar het voor kan komen, waar je ermee te maken krijgt ook voor
volwassenen heel goed is.
Mikki: ja precies, hoe bereik je die het best? Ook een lastige.
S: Ja, dat is ook wel echt een lastige.
Mikki: Want ja, kinderen komen samen op een school, maar ja op een één of ander kantoor
zitten ze misschien wel helemaal niet te wachten op een voorlichting over iets wat helemaal
niet daar…
S: nee… je zou natuurlijk kunnen stellen dat ze bij veel bedrijven tegenwoordig wel
diversiteits-traingingen enz. hebben. En verslaving is, je hebt deze kant van de verslaving
waar ik mee werk, maar je hebt natuurlijk ook gewoon de goed functionerende alcoholist die
bij elk bedrijf kan werken. Dus je zou kunnen stellen dat
Mikki: Of cocaïneverslaafde.
S: Precies. Misschien in de bankenwereld, of bij koks, of weet je. Daar zou je kunnen stellen
dat die best misschien wat budget over zouden moeten hebben voor dat soort trainingen.
Dat zijn wel eh, en dan een beetje de plekken waar ja, waar zeg maar gewoon mensen
werken. Die daar misschien een stigma over hebben, misschien ook niet. Maar dan is het in
elk geval goed om het gesprek te voeren.
Mikki: Precies, of om gewoon te leren om daarover te praten. En gewoon, hoe pak je dat
eigenlijk aan, überhaupt.
S: Ja, precies.
Mikki: en do’s en don’ts. Oké, ik denk dat alles wel gevraagd is. Ik weet niet of jullie nog?
Orlando: Nee, ik denk ook dat we alles wel gehad hebben.
Sterre: Ik vond het een heel fijn gesprek.
S: Ja, zeker.
Sterre: Hele fijne stem heb je.
S: O, ja? Ik luister het nooit terug, want dat vind ik echt verschrikkelijk.
Mikki: Ja, dat herken ik heel erg. Nou, dat moet ik zo dus doen. Maar ja, en echt bedankt
voor je openheid.

wat mij heel erg heeft Het hielp dat ik me Meer verdiepen Oplossing
geholpen in mijn ervaring eerder al verdiept
met een verslaafde is dat had in verslaving
ik me er al heel veel in had
verdiept (19-20)
voordat ik dat boek las, Eerst het beeld van Het beeld van een Stigmatisering
had ik een ander beeld, echt junkies, je bent junkie
dan had ik echt het beeld dom als je verslaafd
van junkies en… en je raakt
bent dom als je verslaafd
raakt, want je moet
gewoon geen dingen doen
waar je verslaafd aan kan
raken en al helemaal niet
vaker dan een keer (22-24)
Toen ik dat boek las, toen Door te begrijpen Kennis helpt Oplossing
begreep ik eigenlijk meer waar het stigma van naasten
de geschiedenis achter de drugs en verslaving
stigmatisering van drugs vandaan kwam, kon
185
en mensen die drugs ik dat altijd in mijn
gebruiken. En ik denk dat achterhoofd houden
toen ik in de situatie kwam toen het dichtbij
dat ik iemand die heel kwam
dicht bij mij stond in, ja
dat ik die diepte in zag
gaan met drugs, dat ik dat
nog altijd in mijn
achterhoofd kon houden
(25-28)
Ik denk dat de schuld van Schuld ligt bij de Schuld Stigmatisering
verslaving heel vaak bij de verslaafde
persoon zelf wordt gelegd
(32)
ja, je doet het jezelf aan. Schuld ligt bij de Schuld Stigmatisering
Waarom ben je zo dom verslaafde
om dat te doen? (33-34)
Ik denk ook dat er in onze Er wordt Verschillende blik Stigmatisering
maatschappij heel erg een onderscheid voor verschillende
onderscheid wordt gemaakt tussen verslavingen
gemaakt in wat je verschillende
gebruikt, want roken en verslavingen in de
alcohol en gamen, dat zijn maatschappij, als je
dingen die worden nog verslaafd raakt aan
enigszins geaccepteerd. drugs ben je een
Waar andere middelen sukkel
gewoon, als ja… dan ben
je ja, dan ben je gewoon
echt een sukkel, als je dat
doet. Als je daar verslaafd
aan raakt (34-37)
Ja echt dat beeld van Verslaafden zijn Stereotypering Stigmatisering
junkies en als je drugs, junkies, worden
veel drugs gebruikt, dan dakloos en hebben
word je dakloos en vallen geen tanden. Heel
je tanden eruit en dan ben negatief beeld.
je disfunctioneel en ja,
vies en dom ja, heel
negatief beeld eigenlijk.
(37-39)
Ik denk dat veel Mensen Versterkt negatief Negatief zelfbeeld Probleem
die verslaafd raken aan zelfbeeld door
een bepaald middel al een verslaving
heel negatief zelfbeeld
hebben en dat dat het
zelfbeeld niet ten goede
zal doen. (42-44)
kijk bijvoorbeeld naar Versterkt negatief Negatief zelfbeeld Probleem
cocaïne, wat in zelfbeeld op lange
Amsterdam dan veel termijn, geeft
wordt gebruikt. Dat geeft kortstondig
natuurlijk in eerste zelfvertrouwen
instantie meer
zelfvertrouwen en meer,
186
maar dat is kortstondig. Ik
denk dat het op de lange
termijn voor een heel veel
nog lager zelfbeeld (44-
47)
Ja van wat ik heb mogen Hoe verslaafden Zelfbeeld Stigmatisering
ervaren, ik heb gezien, is zichzelf zien
dat mensen eigenlijk een
beetje juist walgen van
zichzelf, maar gewoon niet
geen andere weg voor zich
kunnen zien.
(47-49)
Ik bedoel er zullen genoeg Erkennen van je Erkenning Probleem
mensen zijn die een verslaving
verslaving hebben en die
zelf niet zouden erkennen
dat ze dat hebben. (54-55)
ik denk dat er heel veel Uitkomen voor Reactie op Uitsluiting
mensen in die verslaving zorgt erkenning
studentenvereniging zitten voor een groter
met drugsproblematiek. oordeel door het
En, ik denk het moment taboe
dat mensen erachter
kwamen dat iemand toegaf
dat ze verslaafd was en dat
ze er niet zelfstandig van
af kon komen en dat ze
hulp moest zoeken dat dat.
Een moment was dat… dat
er juist een groter oordeel
over haar werd gevormd.
Omdat zij er vooruit durft
te komen dat ze verslaafd
was. (62-66)
Als je er niet over praat, Ontkenning van het Ontkenning Stigmatisering
dan bestaat het niet echt. probleem
(66-67)
Ik denk dat dat mensen Hoe het beeld van Stereotyperend Stigmatisering
haar toen wel zagen als iemand verandert
een soort… ja, ik weet voor anderen
niet. Ze wordt een beetje wanneer de
een, een, een… Mensen, verslaving erkend
ja, ik weet niet zo goed wordt
hoe ik dat, hoe ik dat moet
verwoorden, maar ze
hadden wel een bepaald
beeld van haar. (67-69)
Ik denk dat het ook dat het Uitkomen voor de Aandacht trekken Uitsluiting
binnen die verslaving werd
studentenverenigingen gezien als
voornamelijk een beetje aandachttrekkerij
aandachttrekkerij. Ze was
aandacht aan het trekken,
187
of ze weet je wel, zoals zo
zei, altijd al geweest. Zij
wil aandacht op veel
verschillende… of zij
probeert altijd aandacht te
krijgen op gekke
manieren. Ja dat het een
bepaald beeld wat ze
misschien van haar al
hadden, ook een beetje
beaamden. (71-74)
dat vind ik nog kwalijker Ouders zien hun Stereotyperend Stigmatisering
natuurlijk. Dat haar ouders dochter nu als
opeens ook een heel ander junkie en zoeken
beeld van haar hadden. naar antwoord
Dus of ze… ja dom was en waarom
junkie een, hoe konden ze
dat doen en. Ja. We
hebben je toch anders
opgevoed dan dit? we
hebben je… weet je wel
wat mis je dan in je leven,
dat je dat je dit nodig
hebt? (77-80)
en zijn misschien nog Lange weg naar Stereotyperend Uitsluiting
steeds wel aan het leren, acceptatie en begrip
hoe ze naar haar dan nog bij ouders van
kunnen zien als, als verslaafde
gewoon hun dochter. Dat
gewoon hartstikke
normaal mens is met
een… die net een iets
ander pad is ingeslagen op
een gegeven moment. (80-
82)
Ze wilden wat mensen… Alle verslaafden Stereotyperend Stigmatisering
ze zat in een kliniek en ze zijn hetzelfde, ze
wilde wat mensen van de liegen en stelen
kliniek uitnodigen bij haar
ouders thuis. En, dat zijn
allemaal mensen die zijn
verslaafd, maar zijn
herstellende en die zijn
zelfs al zover herstellende
dat ze de kliniek uit
mogen. Dus ze wilde wat
mensen uitnodigen bij…
en ze had geen huis, dus
ze woonde bij haar ouders
of in ieder geval daar
wilde ze dan met wat
mensen eten. En dat die
ouders die mensen… dat
waren de mensen… hun
188
huis… er was ingebroken
in hun huis een paar jaar
daarvoor. Dat zijn de
mensen die in ons huis
hebben ingebroken. Heel
erg dat beeld van, ze zijn
allemaal hetzelfde (84-90)
Juist die mensen die heel Vooroordelen zijn Vooroordelen Stigmatisering
erg bewust de keuze er zelfs erg bij
hebben gemaakt van: ik ga naasten
mijn leven veranderen, dus
ik ben ja, ik ga mijn leven
beteren. Dus ja zeker, ik
bedoel dat van. Ik heb heel
erg dat vooroordeel gezien
van buitenaf. En dus zelfs
bij mensen die heel
dichtbij haar stonden. (93-
95)
Ik denk dat voor heel veel Beeld verandert Kennis en Oplossing
mensen die ik heb nadat mensen er normalisering
gesproken vanuit de meer over weten en
studentenvereniging is hun over na hebben
beeld wel heel erg gedacht
veranderd en die vinden
het eigenlijk wel heel erg
sterk en stoer wat ze heeft
gedaan, ook omdat ze er
zelf heel open over is. (97-
99)
Toen er nog wel een beetje Beeld verandert Kennis en Oplossing
geheimzinnig over had nadat mensen er normalisering
gedaan en zij niet wilde meer over weten en
dat mensen het wisten, over na hebben
maar mensen het toch gedacht
eigenlijk wel wisten en zo.
Denk ik dat toen echt…
Toen was het ergste ja,
haar ouders leren
langzaam dat ze heus
gewoon een heel normaal
mens is en dat haar
verslaving niet haar maakt
(99-102)
want ik denk ook dat er Open en eerlijkheid Normalisering Oplossing
zijn genoeg mensen die dit zorgt voor dialoog
soort dingen meemaken en en helpt anderen
ik denk dat zij juist door hetzelfde te doen
haar open en eerlijkheid
erover voor een dialoog
zorgt. Want dat ervoor kan
zorgen dat andere mensen
misschien ook wel open
eerlijk zijn, over hun
189
drugsgebruik (106-108)
Er is wel ook zeker binnen Coming-out creëert Normalisering Oplossing
ons vriendengroep of in bewustzijn en opent
ieder geval mensen die ik gesprek
ken en zij kent. Is er wel
een soort gesprek geopend
over. En een soort
bewustzijn gecreëerd
(111-112)
ik denk dat dat ik met mijn Verbergen gebruik Gedrag Gedrag
vrienden altijd wel zou
besproken zou hebben als
ik me zorgen zou maken
om iemands drugs
gebruiken. Alleen ik
woonde met haar samen
en ik had het eigenlijk niet
door. (119-121)
Ik denk dat in de periode Alleen in het leven Weg naar Uitsluiting
voorafgaand aan dat zij behandeling
naar de kliniek ging, dat
zij, eigenlijk helemaal
alleen in het leven stond.
(152-153)
En dat toen ze in de Begrip en Weg naar Oplossing
kliniek kwam en er vertrouwen wordt behandeling
mensen waren die haar gevonden in kliniek
voor het eerst in denk ik
echt jaren tijd zagen en
zeiden van ja, maar jij bent
meer dan dit. Dus ik denk
dat wat ik heb begrepen
van haar van hoe dat in de
kliniek was, zorgde het
voor een soort verbintenis
die ze al heel lang niet
heeft gevoeld. (153-156)
Ik denk dat dat Eenzaamheid in Weg naar Uitsluiting
waarschijnlijk ook wel een gebruik behandeling
reden is geweest voor haar
om hulp te zoeken dat ze
zich dus zo alleen voelde
in haar gebruik. (157-158)
maar ik denk dat dat al ver Verbintenis met Multiproblematiek Multiproblematiek
voordat ze fysiek verslaafd zichzelf al ver voor
is geraakt aan een middel verslaving kwijt
dat dat al heel, heel lang
kwijt was, die verbintenis
met zichzelf. (162-164)
En, Ik denk dat het in haar Eerst gaf het Gevolg van Verslavingsproblematie
gebruik, denk ik dat ze verbintenis met verslaving k
zich in eerste instantie zichzelf en anderen
meer verbonden kon die daarna harder
voelen met mensen, omdat instortte doordat
190
ze het wat meer durfde. En verbindingen
zich misschien wat juist wegvielen. Voelde
wat dichterbij zichzelf zich een gek
voelde. Maar dat dat
eigenlijk langzaam juist
steeds meer ging,
afbrokkelen en er steeds
meer mensen wegvielen
en ze zich steeds… Ja.
Hoe noem je dat een paria
of zo voelde, weet je wel,
een soort van soort van, ja
gewoon een beetje een...
Gek (164-168)
ik heb ook bijna de deur De vriendschap Gevolg van Gedrag
dicht gedaan op die werd bijna verslaving
vriendschap. Echt bijna en verbroken
dat zou ik nooit willen.
(169-170)
Het was echt niet dat ik Komt in isolement Gevolg van Gedrag
dacht van ja, je bent drugs en laat niemand verslaving
aan het gebruiken en maar dichtbij komen
het gedrag wat daaraan
gekoppeld werd. Het ging,
ze stond helemaal alleen
op een soort eilandje en
niets of niemand kwam
kon er meer bij, dus het
was alleen maar een soort
van. Ja ze was beetje om
zich heen aan het slaan
vanaf dat eilandje en ze
raakten alles en iedereen
die ook maar een stap
dichterbij probeerde te
zetten. Ja dan op een
gegeven moment, dan ben
ik het ook zat (171-175)
Ik denk dat de kans dat ik Belangrijkste Gevolg van Gedrag
er echt een punt achter verbinding wordt verslaving
gezet was denk ik heel met moeite
klein. Ik denk ook omdat behouden
zij nog net wel kon inzien
van: dit is wel een heel
belangrijk lijntje wat ik
nog heb. (175-177)
Nou nou, ik weet niet Openheid en Weg naar Oplossing
meer precies tijdlijn, maar erkenning zorgt behandeling
ik ben uit huis gegaan. En voor herstel in
toen weer toenadering relaties
gezocht en pas later kwam
ik erachter dat ze dus echt
verslaafd was. Ja. En toen
eigenlijk, op dat moment
191
wilde ik juist er voor haar
zijn op een bepaalde
manier (182-184)
En, ik denk ook serieus dat Openheid en Weg naar Oplossing
zij zich weer openstelde erkenning zorgt behandeling
naar mensen. Het moment voor herstel in
dat ze het mensen relaties
vertelde, want ze was niet
meer zich aan het
verbergen. (184-186)
het cocaïnegebruik ertoe Cocaïnegebruik Gevolg van Gedrag
leidde dat ze hele… ja dat leidde tot stugheid verslaving
ze heel stug werd en ik en dwang
denk dat dat ook wel
meespeelt. En niks is
belangrijker in je leven
dan dat, dus alles komt op
de tweede plek en zij
kreeg er een soort van
dwang van (191-193)
Dus die dwang zorgde Dwang door Gevolg van Gedrag
ervoor dat heel veel verslaving zorgt verslaving
dingen in onze voor extreem
vriendschap gewoon niet gedrag en extreme
meer konden. Of dat ik me emoties
niet meer veilig voelde,
want alles wat ik deed kon
ertoe leiden dat zij uit haar
slof schoot. Of dat zij dan
ja, dat ze heel emotioneel
opeens werd, dat kon ook
gewoon heel verdrietig
zijn of zo, maar dan dacht
ik van, wat moet ik met
deze emotie? Want ik heb
niks gezegd… maar ik heb
niks gedaan (193-197)
Dus... ja, als je het hebt Sloot zichtzelf af en Uitsluiting en Uitsluiting
over uitsluiting. Ik bedoel, anderen uit isolatie
ze sloot zichzelf af en
anderen uit. (212-213)
zij heeft natuurlijk ook dat Zelfstigmatisering Stigmatisering Stigmatisering
stigma in haar hoofd. Zij
denkt iedereen, ja,
iedereen reageert zoals zij
misschien zou denken te
reageren op iemand of zo,
weet je wel. (219-220)
Ik denk dat het verdrietige Stigma wordt Stigmatisering Stigmatisering
is dat ze in bepaalde... op werkelijkheid
een bepaalde manier gelijk
heeft gekregen. In ieder
geval, in bepaalde kringen
gelijk heeft gekregen in
192
eerste instantie en ik denk
dat haar ouders zo geen
begrip hebben. (224-226)
dat haar ouders zo geen Zelfs na herstel Stigma blijft na Stigmatisering
begrip hebben. Eigenlijk hebben mensen nog herstel
nog steeds niet. Gewoon steeds een ander
niet. Ik denk dat dat de beeld
hele situatie nog steeds
gewoon heel moeilijk
maakt. Ook al is ze al
bijna 5 jaar of zo is ze
clean, dat is echt niet
normaal. (225-228)
die vader sowieso niet. Ouders verdiepen Angst gefaald te Probleem
Die moeder vind ik lastig. zich niet in zijn als ouder
Ik denk dat die eerder in verslaving uit angst
therapie of zo dan dat dan schuld te vinden bij
bespreekt in plaats van dat zichzelf
ze er echt over gaat lezen.
Ik denk ook uit angst dat
ze denken dat zij gefaald
hebben. (230-232)
de schuld op iets van Schuld willen Schuld Probleem
buitenaf hebben leggen bij drugs of
geprobeerd te leggen van: iets van buitenaf,
‘oh, Het is de drugs’ of terwijl het probleem
‘Het is derm, de dieper is dan dat
studentenvereniging’ of
het is Amsterdam. Of het
is dat ze in de horeca
werkten, of het weet je
wel, het is constant
allemaal dat soort dingen,
terwijl eigenlijk ligt het
veel dieper dan dat. (236-
239)
ik denk dat die vader er Leren over Kennis Oplossing
heel weinig in is verslaving
veranderd, maar ik denk
dat die moeder er wel iets
wat realistischer beeld van
heeft gekregen. Ik bedoel,
die moet het ook leren op
een gegeven moment. Of
die zullen hopelijk het ook
op een gegeven moment
wel leren van: ‘Nou ja, als
zelfs mijn dochter
verslaafd kan raken, dan
zal het misschien wel
anders in elkaar steken dan
hoe wij denken’ of zoiets
(244-248)
ik kan me ergens Ouders hebben Schuldgevoel Probleem
193
voorstellen dat het laatste schuldgevoel ouders
wat jij wil, zeker als dat je
enige kind is, is dat jij iets
fout hebt gedaan dat dat
tot zulke gevolgen heeft
geleid dat jouw kind
opgenomen moet worden.
(257-259)
En natuurlijk is het niet de Er zijn altijd Meerdere Multiproblematiek
enige reden waarom zij meerdere factoren problemen
verslaafd is geraakt, maar die leiden tot
er zal altijd iets in de verslaving
opvoeding of in de jeugd
zitten wat meespeelt, denk
ik. Ik denk dat het een
beetje zo’n trickle down,
of hoe zeg je dat het alles
zal met elkaar te maken
hebben uiteindelijk dat
soort. Het ene is het
gevolg van het ander (260-
263)
Je wil ook gewoon een kus Je wilt als ouder het Het voor iemand Probleem
kunnen geven in een probleem voor je willen oplossen
pleister opplakken en kind op kunnen
kunnen we zeggen van, lossen
het is weer goed. Maar
dat, dat kan niet. En dat is
natuurlijk wat je gehele
ouderlijke instinct probeert
te zeggen (271-273)
ik denk een hele grote Met meer kennis en Conflict verslaafde Oplossing
reden dat er zo een begrip was het en ouders
conflict eigenlijk is misschien beter
ontstaan tussen haar en gegaan
haar ouders is onbegrip en
als ze zich hadden
ingelezen, als ze beter hun
best hadden gedaan om het
te begrijpen, of... Dan was
dat misschien wel beter
gaan. (277-280)
ik bedoel verslaving… als Open en eerlijk over Open en eerlijk Oplossing
het gesprek over drugs drugs zorgt ook gesprek starten
verandert naar iets waar voor open en eerlijk
we openlijk over een over verslaving
eerlijk wetenschappelijk
gesprek over kunnen
hebben, dan kunnen we
dat over verslaving ook
doen. (310-312)
En dat we dus ook kunnen Open over drugs Open en eerlijk Oplossing
zeggen van ja, maar het… praten zorgt voor gesprek starten
en het kan dus ook fout het inzicht dat drugs
194
gaan en het is ook oké, niet de schuld zijn
weet je wel. We kunnen van de verslaving
het daar ook over hebben
en dat heeft weer met
andere dingen te maken en
niet die drugs die we altijd
maar de schuld hebben
gegeven van verslaving.
(316-319)
er hingen hier op een Posters kunnen een Posters Oplossing
gegeven moment allemaal gesprek starten
posters in de stad van
mensen die zeiden van ja,
wat was het? Ik ben
timmerman en ik heb
schizofrenie. En dat dan,
ik bedoel, als je zo’n
poster ziet hangen, dan
denken mensen toch van:
‘oh, wat is dat dan?’ weet
je wel, wat betekent dat
dan? Dat die schaamte
daarvoor ook een beetje
weg is, weet je wel. (351-
355)
Ja, nou ja, ik denk dat het Voorlichting op Voorlichting Oplossing
sowieso geen slecht idee is scholen
om meer voorlichting te
geven op scholen. (360-
361)
En dat is natuurlijk een Andere voorlichting Voorlichting Oplossing
ander soort voorlichting voor naasten
dan voor mensen die het
zien bij iemand anders en
de naasten daarvan (370-
371)
Ik bedoel er zijn genoeg Hulp of preventieve Voorlichting Oplossing
kinderen die ouders hulp voor naasten
hebben die verslaafd zijn op jonge leeftijd
en ik denk dat voorlichting
of ja, soort van
preventieve zorg of zo.
Voor dat soort kinderen,
hoe jong ze ook zijn, dat
kan op eenjarige leeftijd
al, denk ik (371-373)
Van dat je kinderen leert Jong beginnen met Voorlichting Oplossing
praten over bepaalde voorlichting en
onderwerpen. Zich… Dat leren praten over
ze zich mogen uiten bij bepaalde
iemand, gewoon puur over onderwerpen
wat er thuis gebeurt, dat
het niet een… Dat was er
geen… dus ik denk dat dat
195
veel jonger kan je
beginnen met voorlichting
voor kinderen die wellicht
ouders of andere
familieleden hebben die
lijden aan verslaving.
(374-378)
Ja want, ik denk dat Naasten kunnen Uitsluiting en Uitsluiting
kinderen, ik denk dat zich ook eenzaam eenzaamheid
naasten van mensen, al en buitengesloten naasten
ben je getrouwd met voelen
iemand die verslaafd is,
naasten van mensen die
een verslaving hebben,
kunnen zich ook
ontzettend eenzaam en
buitengesloten voelen
(383-385)
En ik denk dat, in die zin, Voorlichting of Hulp voor naasten Oplossing
er voor iedere leeftijd wel praatgroepen voor
voorlichting, of naasten zouden
praatgroepen, of dingen helpen om het
verzonnen kunnen worden bespreekbaarder te
waar mensen terecht maken
kunnen, en… Dan
nogmaals denk ik dat het
heel erg goed is als ze
ervoor zorgen dat het een
makkelijker bespreekbaar
onderwerp wordt, zodat
dat mensen ook durven
aankloppen bij hun
vrienden van: ‘goh ik
struggle echt met het feit
dat mijn partner zoveel
drinkt of zoveel blowt.’
weet je wel? Want ik denk
dat dat er voor heel veel
mensen dat gesprek
gewoon niet wordt
gehoord, dat ze er gewoon
zelf mee proberen te
dealen. (385-391)
196
Interview ET
Mikki: Zou je jezelf nog even kort willen voorstellen?
T: Ja, mijn naam is T en ik ben 58 en ik ben in 2007 ben ik naar een kliniek gegaan. Toen ben ik gaan
afkicken en daarna ben ik een herstelproces ingegaan. En redelijk succesvol, en nu gewoon succesvol.
En ik ben nu ja, al elf jaar werkzaam als ervaringsdeskundige.
Mikki: Oh, dat is wel een hele tijd al, dus als vijf jaar daarna ben je dat gaan doen?
T: Ja, zo ongeveer ja.
Mikki: Oké. Goed en als ik mag vragen…, wat was je verslaving?
T: Nou ja, mijn verslaving… ik zie het meer als een ziekte, niet als ehm, nou ja ik gebruikte dan wel
allerlei drugs, heroïne, cocaïne en maar ja, waar ik gaandeweg achter ben gekomen is dat het zal ik
maar zeggen in mij zit die verslaving. Dus het zit niet in het middel, maar het zit in mezelf. Het is een
soort verslavingsgevoeligheid en ja dat is dan een ding en het is andere is dan dat ik ook obsessief
bezig ben met dingen. En dwangmatig dingen doe. En dat is een herstelproces waar je dan, ja je
herstelproces op in gaat zetten.
Mikki: ja.
T: Uiteraard ook op basis van clean zijn, abstinentie zeg maar, is mijn begin. Geheelonthouding en
dan kun je aan jezelf gaan werken. Dus aan jezelf werken betekent ook dat je met anderen weer leert
omgaan en ja, ook met de maatschappij zal ik maar zeggen. Dat je in de maatschappij een plekje weet
te krijgen.
Mikki: Ja. En hoe lang heb je middelen gebruikt?
T: Nou ja, ik kan niet met een schaartje knippen, maar ja ik ben nu 58 en toen ik begon met blowen,
dat was dan in de jaren ’70. Dus toen was ik een jaar of 12, 13 en ja dat is dan van
gelegenheidsgebruik, dus ja weekend. Na mijn middelbare school is dat ontaard of ja overgegaan naar
harddrugs gebruik. En ja dat is ook niet van ja, dat je vandaag begint en morgen voor de rest van je
leven, maar dat is een sluipend proces, weet je. Op een gegeven moment kom je erachter van, ja ik
ben toch eigenlijk wel verslaafd.
Mikki: Ja. En toen je, op een gegeven moment had je dat dan door, zelf. Duurde dat dan lang, voordat
je die erkenning had?
T: Ja, nou ja goed, het is natuurlijk, ja je bent op een gegeven moment ziek en dan vooral ja van
heroïne natuurlijk, maar van cocaïne daar word je ook ziek van hoor. En ja dan ja, lichamelijk ben je
dan gewoon niet vooruit te branden, het is echt een brandstof he op een gegeven moment, cocaïne.
Maar ja, ja gut ik ben dus zeg maar op mijn 42 gaan afkicken, want toen moest ik echt wel erkennen
e
van, nou ik heb hulp nodig. Weet je, dat is denk ik wel een belangrijk punt. Op een gegeven moment
weet je dan wel dat je verslaafd bent, maar ja dat zeg je niet tegen jezelf. Je zit gewoon in de
ontkenning, voortdurend. En uberhaupt probeer je volgende dag weer niet te gebruiken, maar dat gaat
dus niet.
Mikki: Ja, ja, dus eerst probeer je dat zelfstandig, als je eenmaal die erkenning hebt. Dat je denkt: ik
moet dit stoppen en dat lukt dan niet, en dan op een gegeven moment… ah.
T: Ja, ja.
Mikki: Ja, dat kan ik me goed voorstellen. Is dat het enige wat je heeft tegengehouden denk je, om
hulp te zoeken? Dat je zelf niet erkende dat er een probleem was, of denk je dat er ook in de
maatschappij dingen waren die je tegen hielden om hulp te zoeken?
T: Nou ja, ik had niet zulke goeie ervaringen met klinieken. Ja toen ik hulp ging zoeken, toen had ik
niet zo goeie ervaringen in de kliniek, dus ik ben een paar keer in opname gegaan, maar dat was niet
succesvol. Maar je de maatschappij, ja die drempel bedoel je, om hulp te zoeken?
Mikki: Ja, ja, van of door meningen van anderen, of …
T: Oh, oké. Nou ja, ja gut, ik heb… op een gegeven moment zie je gewoon dat ja, je verliest je werk,
je verliest je relaties, je.. ja… en dan ga je hulp zoeken en ja, ik had niet het idee dat ik daarin
belemmerd werd op de een of andere manier.
Mikki: Nee, oke. Dus dat is best een positieve ervaring geweest?
T: Ja, ja.
Mikki: Oke, goed. Dat is in elk geval goed om te weten.
T: Ik bedoel, je moet natuurlijk zelf die stap zetten, maar goed.
Mikki: Ja, dat moet uit jezelf komen. Ja, dat is ook gewoon wel zo natuurlijk.
197
T: Ja, en er zit natuurlijk een eigen verantwoordelijkheid ook in, van als je eenmaal een intake gedaan
hebt, dan moet je regelmatig bellen, of er plek is enzo weet je wel. Dus ze zitten niet achter je broek
aan, je moet wel zelf.
Mikki: Je moet er zelf achteraan. Ja. En heb je het gevoel dat er een stigma heerst in de
maatschappij?
T: Ja, zeker, zeker.
Mikki: En, hoe heb je dat zelf ervaren?
T: Eh… nou ja goed, ook dat je clean blijft, weet je wel. Bijvoorbeeld dat je dan, dan ben je een jaar
clean, of twee jaar clean en dan ja, dan zijn mensen helemaal van: ‘ja, oh wat goed van je’, en ja, gaan
ze er eigenlijk vanuit dat je, ja eens een junk altijd een junk. Dat is een beetje, ja dat is toch wel het
idee. Ja eigenlijk, ja een verslaafde hoort eigenlijk te gebruiken, weet je, dat beeld. En ja, dan zijn ze
eigenlijk altijd verbaasd, of ja, dat ik het nog steeds red, of dat ik bijvoorbeeld met een moeilijke
ervaring of een verlieservaring of iets, dat ik dan toch clean blijf. Want ja, dan gaan ze er eigenlijk al
vanuit, van die zal wel weer gaan gebruiken. Er zit altijd een bejegening, met je familie met name,
van: ‘gaat het wel goed?’ en dit en dat.
Mikki: Dus er is geen vertrouwen in je…. Dat vertrouwen is voor altijd weg, een soort van?
T: Ja, ja, dat is altijd geschaad ja. Ja, het wordt op een gegeven natuurlijk wel ietsje beter, maar ik
weet zeker als ik nu bel vanuit de kliniek, van eh, mijn broer, mijn ouders leven niet meer, van ‘ja, oh
ja’, nou daar zullen ze niet van opkijken, weet je wel, van: ‘oh, ja dat hadden we eigenlijk wel
verwacht’.
Mikki: Dus je hele identiteit is daarmee veranderd eigenlijk. Hoe andere mensen jou zien.
T: Ja, zeker, ja. Ja dat kan ik wel beamen ja.
Mikki: En… ja, dat lijkt me wel heel lastig, want dat is een soort van, van ja dat je bijna denkt van
mensen vertrouwen er gewoon niet op dat ik nu… dat je er gewoon vanaf kunt blijven.
T: Ja. Je zult altijd weet je, altijd die link met die verslaving, weet je wel. Alles wat je zegt, of iets,
dan is het altijd van: ‘ja’, weet je wel, dan kijken ze naar je, of dan, je blijft gewoon toch diegene die,
ja, die met gebruik geassocieerd wordt. En ja, nou ja ik ben nu in een team met professionals, en ja,
dan merk je het ook gewoon, ze hebben een beeld van een verslaafde. En ja dat beeld daar pas ik dan
niet in, maar dat... ja daarom hebben ze ook heel veel moeite met mij, om mij als volwaardig te
beschouwen.
Mikki: Zelf met professionals?
T: Ja, ja.
Mikki: Oh… en hoe merk je dat?
T: Ja, nou ja gewoon, het is meer ook zeg maar impliciet in verbaal, non-verbaal, ja je merkt gewoon,
ze kijken, ze weten gewoon niet zo goed raad met je. En dat, ja ik werk nu een jaar bijna, of zeg maar
driekwart jaar, het gaat ook wel beter, maar ja je merkt gewoon dat ze geen goed raad met je weten,
omdat ze gewoon een beeld hebben van een verslaafde en dat is het dan. En als iemand dan, zoals ik,
daar dan niet aan voldoet, maar ze weten wel dat ik verslaafd ben, dan merk je gewoon dat ze daar,
ja.
Mikki: Dus zelfs in de zorgsector hebben ze een stigma nog steeds, mensen die met verslaafden
werken hebben ook nog steeds een stigma over, jegens deze mensen.
T: Ja, ja. Ja en dat is… ik heb ook wel eens een presentatie gehouden bij een stichting voor beschermd
wonen, dus waar ook professionals werken die, nou ja in de zorg. En ja dan, zegt die teamleider van:
‘ja, dan betrap ik toch mezelf erop dat ik er zo over denk’. Dus ja, dat zit wel heel diep.
Mikki: Ja, dat zit heel diep, ja in de wortels van onze maatschappij, dat we daar een bepaald beeld van
hebben. Denk je dat dat ook voor het zelfstigma zorgt, dus je dat je ergens ook zo zelf er dus op, naar
kijkt?
T: Zeker, ja, kijk je kunt er op verschillende manieren mee omgaan. In het begin, ja je hebt mensen, ik
niet, maar de mensen die van alles zien van ja ik kan het wel, of zo. Nou ja, ik heb een beetje de
middenweg gekozen van, als mensen ernaar vragen, dan zeg ik het, maar ik, het liefst houd ik het
gewoon verborgen. Ik merk gewoon dat het heel veel, het klapt meteen om. Ik heb nu een vrouw leren
kennen, in de kerstvakantie en ja, die weet je, die weet van niks. Maar je gaat natuurlijk een beetje
over jezelf praten, en het verleden weet je wel. Nou ja je kan bijvoorbeeld iets vertellen over een
relatie, relatieproblemen, mijn dochter en zo, weet je wel. En daar parkeer ik het dan onder, weet je,
want ik weet gewoon: als ik het vertel, nou ja… dan is het gewoon einde oefening.
198
Mikki: Ja, dan moet je eerst echt een vertrouwensband hebben opgebouwd met iemand, die zo sterk is
dat dat niet meer… dat je dat kunt vertellen zonder dat iemand meteen de deur dicht doet.
T: Ja, ja. Nou ja en het is, het moet ook heel functioneel zijn, ook relevant of wat ook. Want ik, het is
niet mijn doel om het ooit een keer te gaan vertellen, weet je wel.
Mikki: Oh, niet? Überhaupt niet?
T: Nee, als ik, nee ik heb geen behoefte, dat is zo eh… nee. Nee, het liefst, maar goed, dat is een
beetje vooruitdenken, maar als die relatie wat wordt, ja dan, ja je weet het nooit, maar het is niet een
idee van… Ja en dat betekent gewoon dat ik het gewoon wegstop. En dat is ook pijnlijk, want het is
ook weet je, ik ben wel gevoelig, maar het is echt een heel ver van m’n bed show. Dus is het al, ja…
weet je, het is gewoon een raar dat mensen er nog steeds… ja aan zo’n periode je hele leven eraan
ophangen eigenlijk.
Mikki: ja, eigenlijk wel, ja. Want dan… ze… dat houdt je gewoon tegen om echt dat achter je te
kunnen laten en opnieuw te beginnen, om het zo maar even te zeggen, weet je. Dat je gewoon denkt
van, dit heb ik gehad en nu wil ik een ander pad op, maar ja, dat is dus heel moeilijk. Dan, denk ik,
toch?
T: Ja, ja.
Mikki: is dat dan ook, merk je dat ook dan nadat je clean werd en… is het dan lastig om aan een baan
te komen, bijvoorbeeld?
T: Ja, dat hangt natuurlijk een beetje van de arbeidsmarkt af he, als die ruim is dan… maar het is ook
wel, als je uit zo’n kliniek komt, dan maak je een nazorg plan, en zo. En dan is het altijd gewoon weer
de vraag van: ja, moet je het bij een sollicitatie vertellen, of iets, weet je. Het is altijd weer wikken en
wegen en ja, er is geen regel voor, geen harde regel voor. Maar het liefst is het, ja, stop het natuurlijk
weg, maak je het niet bespreekbaar… Maar je moet op de een of andere manier natuurlijk toch gaan
liegen, of smoesjes verzinnen voor dat gat in je CV, dat is gewoon zo.
Mikki: Ja, ja want er is inderdaad dan een gat in je CV, ja.
T: Nee, maar het is echt altijd weet je, het is gewoon ja, altijd een item. Hoe zeg je dat? Dat je, ja
tegen wie vertel je het.
Mikki: ja, dat kan ik me goed voorstellen. En dat beeld wat mensen hebben van verslaafde mensen.
Hoe voelt dat voor jou?
T: Nou ja, kijk, ik snap het wel weet je, want je doet wel.. ja de wereld komt wel ergens vandaan, er
zit wel een kern van waarheid in natuurlijk. In de literatuur hebben ze een junkie-syndroom en ja dat
is met liegen, stelen, nou ja dat. En ja je doet gewoon ook alles, tot op zekere hoogte, om je… om aan
je trekken te komen, ja, om niet ziek te zijn. Ja dat is gewoon, ja ik, dat, ik heb met mijn werk ook, als
die jongens geen methadon krijgen dan dansen ze de hele straat door in hun blote kont, om maar
methadon te krijgen bij wijze van spreken. Weet je wel, daar wil je gewoon echt vanaf, van dat
rotgevoel.
Mikki: Ja.
T: En dat is niet best, en eh… dus ja, je gaat gewoon heel ver, dus ja en het vertrouwen wordt
natuurlijk voortdurend geschonden en ja, sorry sorry sorry. Dus weet je, ik snap het wel. Maar ja, het
is en ja, dat je mensen gekwetst hebt, weet je het vertrouwen, dus ik snap het wel. Alleen ja het is…
ja, ik weet niet wat ik verder moet zeggen.
Mikki: ja, maar ja, als je iemand niet het vertrouwen geeft, dat ie ook… dan gaat iemand ook niet
verbeteren toch, ik bedoel, want dan wordt het niet eens toegelaten, dat je het ook anders mag doen,
eigenlijk, weet je wel. Nu is het van, nee je bent dit, en dit blijf je ook, terwijl als je zegt van, goed als
je weer een kans krijgt en iemand gewoon weer vertrouwen in je heeft, dan is er gewoon een
aanzienlijk hogere kans, denk ik, dat iemand ook beter wordt. Toch? En betere dingen doet.
T: Ja, ja. Nee, ja goed, het is een lastig verhaal.
Mikki: Het is een heel lastig verhaal, ja. Als mensen weten dat je verslaafd bent, benaderen ze je dan
anders dan wanneer ze dat niet weten?
T: Als je verslaafd bent of bent geweest?
Mikki: Allebei, misschien.
T: nou ja, ja als je verslaafd bent, ja tuurlijk dan ja, dan houden ze natuurlijk hun hand op de knip, dan
is het gewoon afstand en ja dan… ja je bent eigenlijk wel besmet, weet je wel je bent echt wel besmet.
En ja, het is gewoon niet prettig voor mensen om met een verslaafde om te gaan, dat is gewoon
duidelijk. En eh… ja als je verslaafd bent geweest dan is het gewoon, ja dan is er altijd wel een soort,
199
ja een soort reserve bij mensen. Weet je wel, ja om een gesprek aan te gaan, of ja, ze kijken altijd wel
met een andere blik. En ja: ‘gaat het wel goed met je?’ weet je wel, of wat ik net zeg, als er iets
gebeurt in je leven dat ze denken: ‘ja, hij zal wel weer gaan gebruiken’. Dat is echt streng
automatisme van eh…
Mikki: en wat doet dat met jou?
T: Ja… wat dat met mij doet, ja dat is natuurlijk heel vervelend weet je wel, en zeker met familie. Dus
dan ga je dingen vermijden, of mensen of situaties vermijden om dat gesprek maar niet aan te hoeven
gaan. Dus die confrontatie dat is inderdaad pijnlijk ja. Want je weet gewoon van jezelf, van ja ik doe
het goed en ja, niks aan het handje weet je wel. Maar ja, het is gewoon heel moeilijk. Nou moet ik wel
zeggen dat het wel langzaam aan het veranderen is. Weet je, er is natuurlijk wel heel veel coming out
van BN’ers en zo, die dan…
Mikki: Ja, Najib en zo.
T: En ja het klassieke beeld van een junk die dan op straat en zo, met spuiten en ja, auto’s openbreken
en zo, een beetje mijn tijd. Dat is ook wel een beetje aan het verdwijnen, he. Weet je heroïne is een
beetje uit het straatbeeld verdwenen.
Mikki: Ja, er is nu een soort omslagpunt naar andere middelen.
T: Andere middelen, ja. Het is echt een de vergrijzing van de populatie en ja die komt bijna bij dus.
Maar goed, er is natuurlijk ook een hoop hypocrisie en schijnheiligheid. Ook die coke, gewoon,
massa’s mensen die coke gebruiken.
Mikki: ja. Ik heb het idee dat dat wel een toevlucht heeft genomen. In de afgelopen, ik weet niet hoe
lang, ik ben ook nog maar 26 natuurlijk. Dus ik heb dat niet zien gebeuren, maar ik heb het idee dat
toen mijn ouders jong waren, dat dat anders is dan nu. Dat het nu heel normaal is voor mensen om dat
maar te doen, terwijl dat misschien niet voor iedereen hetzelfde effect heeft, op de lange termijn. En
dat weet je van tevoren niet. Wat heeft jou geholpen om eh… bij het afkicken?
T: Nou ja, die ervaringsdeskundigheid van professionals, want ik zat in een kliniek en daar waren
allemaal ervaringsdeskundigen en een psychiater. En ja dat was heel bijzonder, ik weet nog een
huishoudelijke vergadering die eerste keer en daar zaten gewoon mensen vrij in een kring bedoel ik.
En ja, de gebruikers, ja de patiënten die kende je dan wel, maar ja er zaten ook mensen met jasje dasje
en kokerrokjes en weet ik veel. En dat waren dan professionals, dat waren ook gebruikers en die
stelde zich dan voor van: ‘hallo ik ben Pietje en ik ben alcoholist’, weet je wel. Ja dat was voor het
eerst dat ik dacht van, hee, weet je wel, dat geeft een hele ander sfeer, een hele andere benadering.
Mikki: Gewoon open
T: Ja. En dat geeft ook heel veel hoop, van nou ja je kunt dus ook blijkbaar alcoholist zijn en er zo
uitzien. Dat was een hele andere, dat geeft een hele andere sfeer, ja, een sfeer van hoop en
mogelijkheden dat het toch kan. Dus dat heeft mij wel heel erg, ja want ik heb ook een beetje ja in
klinieken, waar ik een beetje ongelukkig ben geweest. En daar was ik dan ook binnen twee weken
weer weg, max. en ja, dit was een kliniek waar ik echt wel acht maanden heb gezeten.
Mikki: en wat was het dan binnen die andere klinieken wat het niet prettig maakte daar?
T: Nou ja A) had je niks te doen, je werd gewoon, af en toe had je wat voorlichting over ja, pathologie
en zo, en ja wat sport dingen, maar verder zat je maar de hele dag sigaretten te roken en koffie te
drinken, was niks te beleven. En dit was een heel strak regime, programma. Je werd ’s morgens uit je
bed, met zin of geen zin, toch je bed uit en dan had je ’s morgens al een video’tje waar je naar moest
kijken en een lezing. En dan 2 of 3 groepen per dag en dan werd naar die bijeenkomsten, die meetings
van de NA gebracht, of AA, RA. Daar al, weet je, dus het was meteen al in de maatschappij
terugkeren.
Mikki: Ja, precies. Dus je had echt een dagbesteding dan?
T: Ja.
Mikki: En bij die ander was het meer van, je bent hier, zodat je niet ergens anders bent waar je
gebruikt?
T: Precies. Dat zeg je goed ja.
Mikki: Oké, en denk je dat dat nog steeds er is? Denk dat er nu meer plekken zijn zoals, die voor jou
geholpen hebben? of zijn er nog steeds ook plekken zoals dat, waar je gewoon naartoe gaat waar je
aan je lot, in principe, waar je gewoon bent om clean te zijn, maar verder doen niks?
T: Nee, ja dat heb je nog steeds inderdaad. Maar je hebt daarnaast ook steeds meer toevlucht, die
klinieken van AA, waar AA mee verbonden is die zijn er wel steeds meer. Ik weet niet, trumendorf
200
heb je. Tegenwoordig, Jellinek heeft volgens mij ook een afdeling, dus het begint wel steeds meer ja,
in te komen. Dat ervaringsdeskundigen verhaal en die zelfhulp met AA.
Mikki: Ja.
T: Komt ook doordat die opnameduur heel erg verkort is. Vroeger kon je acht maanden, zoals ik, en
nu is het max. drie maanden kan je opgenomen worden.
Mikki: Oh, is dat beter dan?
T: Nou ja, beter, dat is natuurlijk gewoon uit bezuiniging voortgekomen, maar als er een goede nazorg
is dan is het ook wel beter weet je wel.
Mikki: Maar dat is wel heel belangrijk, want als je drie maanden clean bent van coke of zo, dan kan je
niet iemand weer terug naar huis sturen, toch? Want dan ben je nog niet klaar.
T: Nee, klopt.
Mikki: Is er altijd nazorg? Of is dat iets waar je voor kiest?
T: ja, nee, dat is altijd beschikbaar. Je wordt niet gedwongen uiteraard, maar het wordt altijd wel erg
gewaardeerd als je dat doet. En dat is wekelijks en, ja, dat is wel heel belangrijk. Dan kan je familie er
ook bij betrokken worden.
Mikki: oke, dat is goed. En helpen ze je dan ook om weer gewoon een plek te krijgen in de
maatschappij?
T: Nee, nee, nee, nee. Je hebt wel veel van die onder aannemertjes weet je wel, of ten minste, dat ze
connecties hebben een re-integratiebureau of zo, weet je wel, dat. Maar zelf doen zij niks, daar moet
je wel zelf op af.
Mikki: oké. Denk je niet, is dat niet voor sommige mensen heel lastig?
T: Ja, zeker, zeker ja. Ja, klopt.
Mikki: En, zorgt dat er dan voor dat sommige mensen dat dan ook niet doen en misschien in een oud
patroon vervallen?
T: Ja, zeker. Ja, die arbeidsmarkt is heel groot en dat is wel een probleem. Dus en daarom ook met die
AA, dat is echt wel, echt een uitkomst ja weet je. Ja als je die kunt bezoeken dan heb je A) gewoon
een dagbesteding en B) heb je, ja je bent in de maatschappij bezig en je kunt ja, lijntjes leggen en zo.
Maar ja, aan de andere kant wordt daar wel over het algemeen gezegd van: ‘ja, je herstel moet eerst en
dat werk dat komt op de tweede plek’, weet je wel, dat is, ja. Dus ze hebben bij AA liever dat je naar
een meeting gaat dan dat je gaat werken bij wijze van spreken. Omdat het gewoon een ziekte is waar
je heel lang voor nodig hebt om dat een beetje op de rit te krijgen.
Mikki: Ja, precies. Ja, het is een ziekte die je onder controle kunt krijgen, maar die je niet kunt
genezen natuurlijk, dus dat is lastig.
T: Ja.
Mikki: Oké, zijn er ook dingen die je hebben tegengewerkt? In herstel, of in de weg naar herstel.
T: Nou ja, het stigma daar hebben we het natuurlijk al over gehad. Tegengewerkt, tegengewerkt… een
even denken hoor. Ja, dat is wel lastig. Waar denk je dan aan?
Mikki: Eh…. Ja bijvoorbeeld dat je wilt herstellen, dat je aankaart dat er een probleem is,
bijvoorbeeld in relatie met mensen, bij mensen waar je een bepaalde relatie mee hebt. En dat die dan
je de rug toe keren of daar een mening over hebben, wat het voor jou misschien moeilijker maakt of
dat je dan meer doorslaat in verslaving. Ja bepaalde problemen die dan op je pad komen waardoor je
dan juist misschien wel, dat je denkt, oh ik ben het ook niet waard, of zo.
T: Nou ja, ja goed, ja ik kan me voorstellen dat dat aan de hand is hoor, maar ik heb gewoon wat dat
betreft mazzel gehad, want ik ben bij die AA terecht gekomen en daar is gewoon heel veel acceptatie
van je verslaving weet je wel. Daar is niks te gek, die mensen hebben het allemaal zelf ook
meegemaakt, dus daar is heel veel begrip en acceptatie. En dan ja, je zoekt een beetje je weg, je zoekt
mensen op waar je dan ook je acceptatie vindt, of in ieder geval die je niet wantrouwen. Dus ja, ik heb
dan de luxe gehad dat ik niet zo veel problemen heb gehad dan, daarmee. En ja, ik ben als
ervaringsdeskundige gaan werken. Dus dat was in principe op de arbeidsmarkt voor mij ook niet zo’n
probleem.
Mikki: Nee, nee, want dan kom je op plekken waar je echt gewild bent. Waar ze naar jou op zoek zijn,
specifiek. Want juist het probleem wat je gehad hebt, of hebt…
T: Ja, precies, ja. Ja het is een soort kwaliteit van je, weet je wel.
Mikki: Ja, je zet het in als een, inderdaad als een kwaliteit. Als een meerwaarde, heeft het dan.
T: Het is natuurlijk wel heel apart eigenljik, maar dat is wel het geval.
201
Mikki: Helpt dat je dan ook in zekere zin, om het om te zetten in iets positiefs?
T: Ja, zeker. Ik denk zeker de eerste jaren, maar ja, wat ik net ook zei, van op een gegeven moment ga
je meer, dan ben je langer clean in herstel en dan wordt het een klein stukje van je leven, hoewel je die
kwetsbaarheid blijft houden, dat moet ik wel benadrukken. Maar die vereenzelviging met het
verslaafden-beeld, het junkie-syndroom zal ik maar zeggen, dat is ook wel een keerzijde. Want als
mensen bij AA komen dan zeggen ze eerst van, hallo ik ben pietje ik ben een verslaafde of alcoholist,
dat heeft de functie van dat je van identificatie onderling, van nou we hebben allemaal die verslaving,
en verder herinneren ze je eraan dat je niet normaal bent. Want ja, dat is nou eenmaal zo. Ik bedoel je
hebt een kwetsbaarheid waar je dan je leven lang eigenlijk, ja, rekening mee moet houden, dus daar
doe ik ook niet zo moeilijk over. Maar het heeft ook wel het stigmatiserende gevaar, weet je wel, dat
je alles onder het noemertje van: ik ben verslaafde, doet, weet je wel. Dus die kenmerken van
dwangmatigheid en obsessie, dat zijn zeg maar hoofdkenmerken, maar je hebt natuurlijk ook nog
allerlei gedragingen, dat is eigenlijk ook wel gewoon typisch eigenlijk verslaving weet je wel. Dus dat
je een kort lontje hebt, of dat je zucht hebt, dat je onmiddellijke bevrediging wilt, weet je wel. Je wilt
het nu, je wilt wat je wilt en je wilt het nu. Weet je, die korte spannings… ja, zelfbeheersingsboog zal
ik maar zeggen. Dus eh… daar groei je dan uit, of in, ja uit, ja daar groei je uit. Maar ja in het begin
denk je van, ah ja dat is die ziekte, dat is die ziekte, weet je wel. Dat is wel een gevaar, dus dat heeft
een positieve kant, maar ook een negatieve kant. Dat je jezelf als ziek beschouwd. Dat is nogal wat,
weet je, want dan zeg je eigenlijk van: ja ik ben chronisch ziek, de rest van mijn leven ben ik
verslaafd. Ja dat is toch volgens mij wel een beetje een beperking van je mogelijkheden.
Mikki: ja, dat kan ik me ook wel goed voorstellen inderdaad. Dus houdt het je dan, is het ook een
soort, dat het je misschien houvast geeft, omdat je nu dan als ervaringsdeskundige werkt, dat je ook
dus dan echt wel nog meer de motivatie voelt om voor altijd clean te blijven? Dat je denkt, dit is nu
heel belangrijk en dit heb ik achter me gelaten voor een reden en nu ben ik dit, hier.
T: Ook dat, zeker, ja.
Mikki: En dat als je iets anders zou doen dat je dat misschien…
T: Minder het geval zou zijn, ja dat kan. maar ook het gevaar is, nogmaals, dat je altijd maar in dat
ziekte-denken blijft zitten, in plaats van het herstel-denken. Dat je het achter je laat, van dat je voorbij
je kwetsbaarheid leeft, weet je wel, dat is heel… dat is ook gewoon, daar moet je dan elke keer op
letten. Want het is echt een hele lastige. Weet je, ik ga straks ook naar een klant weet je wel, ja die
verwacht van mij, dat is mijn USP, mijn kwaliteit van, dat ik ook mijn eigen ervaring vertel weet je
wel. Maar ik heb daar heel vaak niet zo veel zin in, om weer terug te gaan naar dat gevoel en naar die
situaties, van nee dit en toen dat weet je wel. Want op een gegeven moment heeft het gewoon een
plaatsje gekregen, dus ik denk ook niet dat ik dit tot mijn 65 blijf doen, dat ervaringsdeskundige
e
werk. Het is opzich ook wel een beetje een beperking van mijn mogelijkheden.
Mikki: Ja. Maar het is natuurlijk, tenminste ik, als ik voor mezelf mag spreken, ik vind het in ieder
geval wel iets moois dat je dat een tijdje doet. Want ik denk dat het heel waardevol is, omdat andere
mensen zoals je weet gewoon niet precies weten hoe het is. Dus, ja, dat is gewoon heel lastig. Zijn er
dingen waarvan je denkt, dit is iets wat heel belangrijk is, om de stigmatisering tegen te gaan. Wat
kunnen we daartegen doen?
T: nou ja, rolmodellen, dus die op TV, BN’ers. Nou ja denk aan ja, die voetballer hoe heet ie nou,
Wim Kieft, dat is een bekende ex-coke gebruiker en ja, je hebt natuurlijk een legio mensen die ervoor
uitkomen. Maar dus ja, en voorlichting. Ja en acceptatie ook gewoon, ook zeg maar dat met alcohol
dat… ja alcohol dat is een beetje een ander verhaal. Ik wou zeggen van alcohol is heel erg
geaccepteerd en dit niet weet je, dat is ook vreemd. Weet je wel. Maar goed, dat was de vraag niet.
Mikki: Maar alcoholverslaving is weer niet geaccepteerd.
T: Nee, nee, klopt.
Mikki: Dus dat is ook heel lastig, het is normaal als je iedere dag een wijntje drinkt, maar het is niet
normaal als je iedere dag drie flessen wijn drinkt. Dat gaat iemand ook niet zo maar zeggen, dat ie dat
doet, denk ik.
T: Klopt, klopt.
Mikki: terwijl, een wijntje bij het eten, daar kijkt niemand van op, dan zit iedereen van, oh ja maar dat
is toch normaal.
T: nee, dat klopt, dat klopt. Ja goed, ja gewoon uit de borging halen, ja weet je, dus dat het gewoon,
dat je ook je verslaving kunt overwinnen, dat je niet ook de rest van je leven het label bij je hoeft te
202
dragen. En dat je ook gewoon kunt functioneren in het leven. dus is het zeg maar ook gewoon
zichtbaar maken van mensen die… ja dus openheid, uit het verborgene. Dus ja, dat is wel een hele
stap voor mensen weet je wel. Ik denk als, Wim Kieft, ken je Wim Kieft? Dat is een voetballer?
Mikki: Nee, ik denk het niet. Maar ik zal het eens opzoeken.
T: Nou ja, weet je, het is een bekende voetballer, uit het Nederlands elftal, heeft bij Ajax gespeeld en
die is heel lang, die heeft heel zijn kapitaal erdoorheen gesnoven. En die komt bij die RTL-
programma’s over voetbal, komt ie. En dat is dan wel een bekend voorbeeld. Maar ja, mensen die
willen dat misschien wel eens ff doen, maar die zijn het ook zat om elke keer weer, oh dat is weer die,
die komt zijn verhaal over… dus in die zin begrijp ik ook wel dat het voor mensen moeilijk is. Als
ervaringsdeskundige wil je kort dat doen, maar op een gegeven moment ben je daar wel een beetje
klaar mee. Dus ja, maar gelukkig komen er wel elke keer weer nieuwe aanwas, nieuwe toevoer van de
verslaving. Dus wat dat betreft, als iedereen dan zijn steentje bijdraagt.
Mikki: ja, als iedereen inderdaad een X-aantal jaar… maar ja, niet iedereen is daarvoor geschikt,
natuurlijk denk ik. Niet iedereen wil dat. Ik bedoel, je moet het wel aankunnen om dat te doen. Maar
ehm.. denk je dat het goed is om al te beginnen op de basisschool met voorlichting ook? Zeg maar,
over wat het is.
T: Basisschool is misschien wel een beetje erg.. misschien de 6 klas, ik bedoel groep 8 of zo.
e
Mikki: Ja, groep 8 of zo precies, einde basisschool. Nou ja, tenminste het is, er zijn ook gewoon
kinderen op de basisschool die hebben daar al mee te maken natuurlijk en die hebben ook vriendjes in
de klas, weet je wel. Dus misschien, om gewoon te, niet hele diepgaande dingen misschien hoor, maar
gewoon dat het al.
T: Ja, ik weet niet of het erin past, weet je. Ja dat zou je misschien kunnen doen, moeten willen.
Mikki: Maar gewoon, dat het normaler wordt om erover te praten.
T: Ja, in die zin, ja dat is wel een sterk argument ja.
Mikki: en op de middelbare school lijkt me sowieso goed.
T: Ja, dat lijkt me wel heel erg vanzelfsprekend ja. Dat dat ter sprake komt.
Mikki: denk dat kinderen op de middelbare school het best te bereiken zijn met
ervaringsdeskundigen? Of dat anderen ook voorlichting kunnen geven hierover?
T: Ik denk wel ervaringsdeskundigen, dat denk ik wel ja.
Mikki: Het is wel goed, waar dat indruk op maakt, dat ze daar wel stil van worden. Want het zijn
natuurlijk, die zijn niet altijd stil. Dus het moet echt indruk, impact maken, denk ik.
T: Ja, ik denk eigenlijk dat het de enige kans van slagen heeft, met een ervaringsdeskundige.
Mikki: Ja, want als het persoonlijk wordt dan, ja dan durven ook misschien niet meer erdoorheen. En
volwassenen? Hoe denk je, hoe bereik je die het best?
T: Ja… Dus, algemene voorlichting aan volwassenen over verslaving?
Mikki: Ja, of gewoon, hoe bereiken we die? Ja, zeg maar, hoe kunnen wij bijdragen aan de
destigmatisering?
T: Ja, gut ja, ik weet niet, ja spotjes, praatprogramma’s, ja noem het maar op. Ik denk dat het wel
aardig, wel een beetje uitgeput is die mogelijkheden hoor.
Mikki: Dus misschien denk je het beste is gewoon om te beginnen bij jong en dan op een gegeven
moment schuift dat natuurlijk allemaal door en dan worden die ook ouder en dan heeft iedereen wel
een beetje een bepaalde… kennis over dit onderwerp.
T: Ja, ja, dat denk ik ja.
Mikki: Dus, een deel is al niet meer te redden, zeg maar. Die hebben al een vastgeroest beeld, wat niet
zal veranderen? Daar zit misschien wel wat in.
T: Ja. Dat moet je maar voor lief nemen, denk ik. Want, aan jou ook weet je wel, jij bent al een veel
opener naar mijn ervaringsdeskundigheid dan twintig jaar geleden jouw mensen. Op school hadden ze
er nooit van gehoord. Het is gewoon veel meer geaccepteerd weet je, en ze horen ook, op school heb
je er een aparte studierichting over al weet je wel. En in het eerste jaar moet iedereen een keertje een
module volgen over eigen ervaring of eigen levensverhaal of zo, ik weet niet precies. Maar ja, je ziet
al wel steeds meer openheid bij de huidige generatie, ja.
Mikki: Ja, gelukkig. Maar je zei ook, in het begin, dat professionals ook vaak niet helemaal begrijpen
wat het is.
T: Ja, dat is wel verbazingwekkend he, dat is, ja klopt.
203
Mikki: want, hoe mogen ze dan toch met deze groep mensen werken? Dat vind ik dan toch,
wonderlijk.
T: Ja, dat is natuurlijk gewoon heel raar. En ja, sowieso in psychiatrie weet je wel, gewoon mensen
die uit schoolboeken geleerd hebben. Die komen dan voor iemand zitten die al twintig jaar in de
psychiatrie zit en/of een verslaving heeft. Dat blijft altijd een kloof weet je wel, en dat ja is een spel
wat gespeeld wordt dan weet je. Waar iedereen een rol in heeft.
Mikki: Maar dan denk ik, wie weet het nou beter, hoe het is? Degene die het heeft ervaren of degene
die een boek heeft gelezen? Toch? Dat is toch wonderlijk, dat ze denken van nee, maar ik weet het
beter, want ik heb hierover gestudeerd. Terwijl, je kan studeren wat je wilt, maar iemand die iets
ervaart die weet het gewoon beter. Daar moet je gewoon naar luisteren.
T: ja, zeker. Ja dat klopt.
Mikki: Wat zou er moeten gebeuren zodat in ieder geval die mensen het goed begrijpen? Zodat we de
hulpverlening in ieder geval kunnen verbeteren, daarin.
T: Nou goed, in de scholing natuurlijk veel meer die ervaringsdeskundigheid ook een rol geven. Maar
ook in de instelling zelf mensen een positie geven. Weet je ook in alle lagen van de organisatie.
Mikki: Ook in hogere posities.
T: Ja precies. En ja, dat zie ik ook wel in Utrecht waar ik dan gewerkt heb, daar zijn ze er erg voor.
Daar heb je ook echt wel in de directie, of in elk geval een adviseur die zelf client is geweest. Dus ja,
dat zou ideaal zijn ja.
Mikki: want ergens is dat ook gewoon een beetje van, schemert het dan door van oh wij hebben ook
niet echt het vertrouwen in de mensen die we helpen.
T: Nee. Klopt, ja precies ja.
Mikki: Dat ze echt beter zullen worden en net op hetzelfde niveau als wij, terwijl, dat kan gewoon.
T: Ja, ja. Zeker, klopt.
Mikki: dat is eigenlijk heel scheef. Ze zullen ergens altijd dus een beetje neerkijken, van, ja maar jij
komt nooit meer helemaal. We kunnen je nooit helemaal vertrouwen om, in een hoge positie. Dat vind
ik eigenlijk wel heel schokkend.
T: Ja, dat is schokkend ja. Maar ja, het is wel wat er aan de hand is.
Mikki: Dus daar kan in ieder geval heel erg nog wat in verbeteren.
T: Ja, zeker, daar is nog heel veel winst op te behalen. En ook bij ons in Utrecht weet je, daar is iedere
nieuwe medewerker verplicht een cursus herstel en steunende zorg te volgen. Door
ervaringsdeskundigen werd dat verzorgd. En die verplichting hadden ze dan. En ja, dat zou bij
meerdere instellingen moeten gebeuren.
Mikki: ja, dat lijkt me ook zeker. Oké goed, nou ik denk dat we dan alles wel gehad hebben.
T: Een beetje rond zijn. En ja, als er nog gaten zijn, of dingen dan ja, bel me maar op.
Mikki: Oke, nou dat is heel fijn, dank je wel.

Nou ja, mijn Verslaving is een Verslaving Ziekte
verslaving… ik zie het ziekte
meer als een ziekte
(8)
Dus het zit niet in het Het zit in jezelf en niet Meerdere problemen Multiproblematie
middel, maar het zit in het middel, het k
in mezelf. Het is een gaat samen met
soort dwang en obsessie
verslavingsgevoeligh
eid en ja dat is dan
een ding en het is
andere is dan dat ik
ook obsessief bezig
ben met dingen. En
dwangmatig dingen
doe (10-12)
204
En ja dat is ook niet Verslaving en Sluipend proces Probleem
van ja, dat je erkenning is een
vandaag begint en proces en gaat niet
morgen voor de rest van de een op andere
van je leven, maar dag
dat is een sluipend
proces, weet je. Op
een gegeven moment
kom je erachter van,
ja ik ben toch
eigenlijk wel
verslaafd. (23-25)
Maar ja, ja gut ik ben Erkenning dat je hulp Ontkenning Probleem
dus zeg maar op mijn nodig hebt is lastig, je
42 gaan afkicken,
e
zit voortdurend in de
want toen moest ik ontkenning
echt wel erkennen
van, nou ik heb hulp
nodig. Weet je, dat is
denk ik wel een
belangrijk punt. Op
een gegeven moment
weet je dan wel dat je
verslaafd bent, maar
ja dat zeg je niet
tegen jezelf. Je zit
gewoon in de
ontkenning,
voortdurend. (31-34)
ik had niet zulke Niet altijd goede Geen goede ervaring Uitsluiting
goeie ervaringen met ervaring in een kliniek kliniek
klinieken. Ja toen ik
hulp ging zoeken,
toen had ik niet zo
goeie ervaringen in
de kliniek, dus ik ben
een paar keer in
opname gegaan,
maar dat was niet
succesvol. (42-44)
op een gegeven Verliezen van alles Weg naar
moment zie je leidt tot hulp zoeken. behandeling
gewoon dat ja, je Werd niet belemmerd
verliest je werk, je door maatschappij
verliest je relaties, je.. om hulp te zoeken
ja… en dan ga je hulp
zoeken en ja, ik had
niet het idee dat ik
daarin belemmerd
werd op de een of
andere manier. (46-
48)
Ja, en er zit natuurlijk Doorzetten in hulp Weg naar Probleem
een eigen zoeken is eigen behandeling
205
verantwoordelijkheid verantwoordelijkheid
ook in, van als je
eenmaal een intake
gedaan hebt, dan
moet je regelmatig
bellen, of er plek is
enzo weet je wel. Dus
ze zitten niet achter je
broek aan, je moet
wel zelf (54-56)
dan ben je een jaar Eens een junk altijd Geen vertrouwen in Uitsluiting
clean, of twee jaar een junk herstel Stigmatisering
clean en dan ja, dan
zijn mensen helemaal
van: ‘ja, oh wat goed
van je’, en ja, gaan ze
er eigenlijk vanuit dat
je, ja eens een junk
altijd een junk (60-62)
Ja eigenlijk, ja een Vertrouwen dat Geen vertrouwen in Stigmatisering
verslaafde hoort iemand clean blijft is herstel
eigenlijk te gebruiken, voor altijd weg, zelfs
weet je, dat beeld. En bij familie
ja, dan zijn ze
eigenlijk altijd
verbaasd, of ja, dat ik
het nog steeds red, of
dat ik bijvoorbeeld
met een moeilijke
ervaring of een
verlieservaring of iets,
dat ik dan toch clean
blijf. Want ja, dan
gaan ze er eigenlijk al
vanuit, van die zal
wel weer gaan
gebruiken. Er zit altijd
een bejegening, met
je familie met name,
van: ‘gaat het wel
goed?’ en dit en dat.
(63-67)
het wordt op een Er wordt ergens altijd Geen vertrouwen in Stigmatisering
gegeven natuurlijk verwacht dat iemand herstel
wel ietsje beter, maar terugvalt
ik weet zeker als ik
nu bel vanuit de
kliniek, van eh, mijn
broer, mijn ouders
leven niet meer, van
‘ja, oh ja’, nou daar
zullen ze niet van
opkijken, weet je wel,
van: ‘oh, ja dat
206
hadden we eigenlijk
wel verwacht’. (69-
72)
En ja, nou ja ik ben Zelfs professionals in Stereotyperend Uitsluiting
nu in een team met de zorg hebben Stigmatisering
professionals, en ja, stigma in hun hoofd
dan merk je het ook en beschouwen
gewoon, ze hebben herstelden niet als
een beeld van een volwaardig
verslaafde. En ja dat
beeld daar pas ik dan
niet in, maar dat... ja
daarom hebben ze
ook heel veel moeite
met mij, om mij als
volwaardig te
beschouwen (79-82)
het is meer ook zeg Zorg professionals Stereotyperend Stigmatisering
maar impliciet in weten geen goed
verbaal, non-verbaal, raad met
ja je merkt gewoon, ervaringsdeskundige
ze kijken, ze weten en om deze als
gewoon niet zo goed volwaardig te
raad met je. En dat, beschouwen. Hebben
ja ik werk nu een jaar toch stereotype in
bijna, of zeg maar hoofd
driekwart jaar, het
gaat ook wel beter,
maar ja je merkt
gewoon dat ze geen
goed raad met je
weten, omdat ze
gewoon een beeld
hebben van een
verslaafde en dat is
het dan. En als
iemand dan, zoals ik,
daar dan niet aan
voldoet, maar ze
weten wel dat ik
verslaafd ben, dan
merk je gewoon dat
ze daar, ja (86-91)
ik heb ook wel eens Stigma zit Stigmatiserend Stigmatisering
een presentatie diepgeworteld in de
gehouden bij een maatschappij, zelfs bij
stichting voor zorgprofessionals
beschermd wonen,
dus waar ook
professionals werken
die, nou ja in de zorg.
En ja dan, zegt die
teamleider van: ‘ja,
dan betrap ik toch
207
mezelf erop dat ik er
zo over denk’. Dus ja,
dat zit wel heel diep.
(94-97)
als mensen ernaar Houdt liever Stigmatisering Stigmatisering
vragen, dan zeg ik verslaving verborgen
het, maar ik, het liefst na herstel
houd ik het gewoon
verborgen (103-104)
Ik heb nu een vrouw Houdt het liever Angst relaties te Stigmatisering
leren kennen, in de buiten nieuwe relatie verliezen Uitsluiting
kerstvakantie en ja, uit angst dit hieraan
die weet je, die weet te verliezen
van niks. Maar je
gaat natuurlijk een
beetje over jezelf
praten, en het
verleden weet je wel.
Nou ja je kan
bijvoorbeeld iets
vertellen over een
relatie,
relatieproblemen,
mijn dochter en zo,
weet je wel. En daar
parkeer ik het dan
onder, weet je, want
ik weet gewoon: als ik
het vertel, nou ja…
dan is het gewoon
einde oefening. (104-
108)
Nou ja en het is, het Vertelt er alleen over Stigmatisering Stigmatisering
moet ook heel als het relevant is
functioneel zijn, ook
relevant of wat ook.
Want ik, het is niet
mijn doel om het ooit
een keer te gaan
vertellen, weet je wel.
(111-112)
Ja en dat betekent Stopt het weg omdat Wegstoppen Stigmatisering
gewoon dat ik het mensen je hele leven Uitsluiting
gewoon wegstop. En ophangen aan deze
dat is ook pijnlijk, ene periode
want het is ook weet
je, ik ben wel
gevoelig, maar het is
echt een heel ver van
m’n bed show. Dus is
het al, ja… weet je,
het is gewoon een
raar dat mensen er
nog steeds… ja aan
208
zo’n periode je hele
leven eraan
ophangen eigenlijk.
(116-119)
En dan is het altijd Dilemma of je het bij (Niet) bespreekbaar Uitsluiting
gewoon weer de een sollicitatie vertelt maken
vraag van: ja, moet je
het bij een sollicitatie
vertellen, of iets, weet
je. Het is altijd weer
wikken en wegen en
ja, er is geen regel
voor, geen harde
regel voor. (128-130)
Maar het liefst is het, Het liefst maak je het (niet) bespreekbaar Uitsluiting
ja, stop het natuurlijk niet bespreekbaar, maken
weg, maak je het niet maar dan moet je
bespreekbaar… Maar smoesjes verzinnen
je moet op de een of
andere manier
natuurlijk toch gaan
liegen, of smoesjes
verzinnen voor dat
gat in je CV, dat is
gewoon zo (130-132)
In de literatuur Junkie-syndroom, Gedrag door Gedrag
hebben ze een liegen en stelen verslaving
junkie-syndroom en
ja dat is met liegen,
stelen, nou ja dat. En
ja je doet gewoon ook
alles, tot op zekere
hoogte, om je… om
aan je trekken te
komen, ja, om niet
ziek te zijn. (139-141)
ik heb met mijn werk Alles doen om aan je Gedrag door Gedrag
ook, als die jongens trekken te komen verslaving
geen methadon
krijgen dan dansen
ze de hele straat door
in hun blote kont, om
maar methadon te
krijgen bij wijze van
spreken (141-143)
je gaat gewoon heel Het vertrouwen wordt Gedrag door Gedrag
ver, dus ja en het voortdurend verslaving
vertrouwen wordt geschonden, mensen
natuurlijk voortdurend zijn gekwetst
geschonden en ja,
sorry sorry sorry. Dus
weet je, ik snap het
wel. Maar ja, het is en
ja, dat je mensen
209
gekwetst hebt, weet
je het vertrouwen,
dus ik snap het wel
(146-148)
ja als je verslaafd Het is niet prettig voor Ervaren uitsluiting Uitsluiting
bent, ja tuurlijk dan ja, mensen om met een
dan houden ze verslaafde om te
natuurlijk hun hand gaan, je bent besmet
op de knip, dan is het
gewoon afstand en ja
dan… ja je bent
eigenlijk wel besmet,
weet je wel je bent
echt wel besmet. En
ja, het is gewoon niet
prettig voor mensen
om met een
verslaafde om te
gaan, dat is gewoon
duidelijk (160-163)
ja als je verslaafd Na herstel kijken Ervaren uitsluiting Uitsluiting
bent geweest dan is mensen nog steeds
het gewoon, ja dan is naar je met een
er altijd wel een soort, andere blik
ja een soort reserve
bij mensen. Weet je
wel, ja om een
gesprek aan te gaan,
of ja, ze kijken altijd
wel met een andere
blik. En ja: ‘gaat het
wel goed met je?’
weet je wel, of wat ik
net zeg, als er iets
gebeurt in je leven
dat ze denken: ‘ja, hij
zal wel weer gaan
gebruiken’. Dat is
echt streng
automatisme van
eh… (163-167)
ja dat is natuurlijk Na herstel: Je gaat Blijvend veranderd Uitsluiting
heel vervelend weet sociale dingen beeld Stigmatisering
je wel, en zeker met vermijden om het
familie. Dus dan ga je gesprek niet aan te
dingen vermijden, of hoeven gaan, al weet
mensen of situaties je zelf dat je het goed
vermijden om dat doet
gesprek maar niet
aan te hoeven gaan.
Dus die confrontatie
dat is inderdaad
pijnlijk ja. Want je
weet gewoon van
210
jezelf, van ja ik doe
het goed en ja, niks
aan het handje weet
je wel (169-172)
Nou moet ik wel Coming-out BN’ers Verandering blik van Oplossing
zeggen dat het wel draagt bij aan maatschappij
langzaam aan het verandering
veranderen is. Weet
je, er is natuurlijk wel
heel veel coming out
van BN’ers en zo,
(172-174)
ja het klassieke beeld Het klassieke beeld Verandering blik van Oplossing
van een junk die dan van een junk is aan maatschappij
op straat en zo, met het verdwijnen
spuiten en ja, auto’s
openbreken en zo,
een beetje mijn tijd.
Dat is ook wel een
beetje aan het
verdwijnen, he. Weet
je heroïne is een
beetje uit het
straatbeeld
verdwenen. (176-
178)
er is natuurlijk ook Een hoop hypocrisie Hypocrisie en Probleem
een hoop hypocrisie en schijnheiligheid schijnheiligheid
en schijnheiligheid. rondom coke
Ook die coke,
gewoon, massa’s
mensen die coke
gebruiken (181-182)
want ik zat in een Ervaringsdeskundige Weg naar herstel Oplossing
kliniek en daar waren n zorgen voor een
allemaal andere benadering en
ervaringsdeskundige meer begrip, helpt
n en een psychiater. enorm in herstel
En ja dat was heel
bijzonder, ik weet nog
een huishoudelijke
vergadering die
eerste keer en daar
zaten gewoon
mensen vrij in een
kring bedoel ik. En ja,
de gebruikers, ja de
patiënten die kende
je dan wel, maar ja er
zaten ook mensen
met jasje dasje en
kokerrokjes en weet
ik veel. En dat waren
dan professionals,
211
dat waren ook
gebruikers en die
stelde zich dan voor
van: ‘hallo ik ben
Pietje en ik ben
alcoholist’, weet je
wel. Ja dat was voor
het eerst dat ik dacht
van, hee, weet je wel,
dat geeft een hele
ander sfeer, een hele
andere benadering
(188-194)
van nou ja je kunt dus Ervaringsdeskundigh Weg naar herstel Oplossing
ook blijkbaar eid geeft een sfeer
alcoholist zijn en er van hoop en
zo uitzien. Dat was mogelijkheden
een hele andere, dat
geeft een hele andere
sfeer, ja, een sfeer
van hoop en
mogelijkheden dat
het toch kan. (196-
198)
want ik heb ook een Ervaringsdeskundigh Weg naar herstel Oplossing
beetje ja in klinieken, eid helpt voor succes
waar ik een beetje in herstel
ongelukkig ben
geweest. En daar
was ik dan ook
binnen twee weken
weer weg, max. en ja,
dit was een kliniek
waar ik echt wel acht
maanden heb
gezeten (198-200)
A) had je niks te Als er niks te doen is Weg naar herstel Probleem
doen, je werd in een kliniek helpt
gewoon, af en toe het niet
had je wat
voorlichting over ja,
pathologie en zo, en
ja wat sport dingen,
maar verder zat je
maar de hele dag
sigaretten te roken en
koffie te drinken, was
niks te beleven (202-
204)
En dit was een heel Dagbesteding en in Weg naar herstel Oplossing
strak regime, contact brengen met
programma.(204) dus maatschappij helpt in
het was meteen al in kliniek helpt
de maatschappij
212
terugkeren. (207-208)
dus het begint wel Meer klinieken maken Weg naar herstel Oplossing
steeds meer ja, in te gebruik
komen. Dat ervaringsdeskundighe
ervaringsdeskundige id en AA.
n verhaal en die
zelfhulp met AA.
(219-220)
Komt ook doordat die Opnameduur is Opnameduur verkort Verandering
opnameduur heel erg verkort door
verkort is. Vroeger bezuiniging
kon je acht maanden,
zoals ik, en nu is het
max. drie maanden
kan je opgenomen
worden (222-223) dat
is natuurlijk gewoon
uit bezuiniging
voortgekomen (225)
dat is altijd Nazorg is altijd Nazorg
beschikbaar. Je wordt beschikbaar en
niet gedwongen belangrijk
uiteraard, maar het
wordt altijd wel erg
gewaardeerd als je
dat doet. En dat is
wekelijks en, ja, dat is
wel heel belangrijk.
Dan kan je familie er
ook bij betrokken
worden (231-233)
Je hebt wel veel van Je moet zelf op hulp Terugkomen in Oplossing
die onder af om terug te komen maatschappij
aannemertjes weet je in de maatschappij
wel, of ten minste, dat
ze connecties hebben
een re-
integratiebureau of
zo, weet je wel, dat.
Maar zelf doen zij
niks, daar moet je wel
zelf op af. (236-238)
daarom ook met die AA helpt door het zijn Terugkeren in Oplossing
AA, dat is echt wel, van dagbesteding en maatschappij
echt een uitkomst ja om lijntjes uit te
weet je. Ja als je die leggen in de
kunt bezoeken dan maatschappij
heb je A) gewoon een
dagbesteding en B)
heb je, ja je bent in
de maatschappij
bezig en je kunt ja,
lijntjes leggen en zo
(243-246)
213
aan de andere kant AA ziet je liever bij Terugkeren in Oplossing
wordt daar wel over een meeting dan dat maatschappij
het algemeen gezegd je meteen aan het
van: ‘ja, je herstel werk gaat, herstel van
moet eerst en dat deze ziekte duurt erg
werk dat komt op de lang
tweede plek’, weet je
wel, dat is, ja. Dus ze
hebben bij AA liever
dat je naar een
meeting gaat dan dat
je gaat werken bij
wijze van spreken.
Omdat het gewoon
een ziekte is waar je
heel lang voor nodig
hebt om dat een
beetje op de rit te
krijgen. (246-249)
maar ik heb gewoon Begrip en acceptatie Begrip en acceptatie Oplossing
wat dat betreft heel belangrijk voor
mazzel gehad, want bevorderen herstel
ik ben bij die AA
terecht gekomen en
daar is gewoon heel
veel acceptatie van je
verslaving weet je
wel. Daar is niks te
gek, die mensen
hebben het allemaal
zelf ook
meegemaakt, dus
daar is heel veel
begrip en acceptatie
(261-264)
je zoekt mensen op Sommige mensen Stereotyperend Stigmatisering
waar je dan ook je wantrouwen je
acceptatie vindt, of in
ieder geval die je niet
wantrouwen. (264-
265)
dan ben je langer Je behoudt je Kwetsbaarheid Kwetsbaarheid
clean in herstel en kwetsbaarheid na
dan wordt het een herstel
klein stukje van je
leven, hoewel je die
kwetsbaarheid blijft
houden, dat moet ik
wel benadrukken
(276-277)
Ik bedoel je hebt een Je behoudt Kwetsbaarheid Kwetsbaarheid
kwetsbaarheid waar kwetsbaarheid en dat
je dan je leven lang betekent ook
eigenlijk, ja, rekening dwangmatigheid en
214
mee moet houden, obsessie
dus daar doe ik ook
niet zo moeilijk over.
Maar het heeft ook
wel het
stigmatiserende
gevaar, weet je wel,
dat je alles onder het
noemertje van: ik ben
verslaafde, doet,
weet je wel. Dus die
kenmerken van
dwangmatigheid en
obsessie, dat zijn zeg
maar
hoofdkenmerken,
maar je hebt
natuurlijk ook nog
allerlei gedragingen,
dat is eigenlijk ook
wel gewoon typisch
eigenlijk verslaving
weet je wel. (282-
286)
Maar ja in het begin Jezelf als chronisch Chronisch ziektebeeld Probleem
denk je van, ah ja dat ziek zien heeft een heeft keerzijde
is die ziekte, dat is positieve en
die ziekte, weet je negatieve kant, de
wel. Dat is wel een keerzijde is dat het
gevaar, dus dat heeft een beperking van je
een positieve kant, mogelijkheden kan
maar ook een zijn
negatieve kant. Dat je
jezelf als ziek
beschouwd. Dat is
nogal wat, weet je,
want dan zeg je
eigenlijk van: ja ik
ben chronisch ziek,
de rest van mijn leven
ben ik verslaafd. Ja
dat is toch volgens
mij wel een beetje
een beperking van je
mogelijkheden. (289-
293)
maar ook het gevaar Herstel-denken is Herstel-denken Oplossing
is, nogmaals, dat je belangrijk om voorbij
altijd maar in dat je kwetsbaarheid te
ziekte-denken blijft leven
zitten, in plaats van
het herstel-denken.
Dat je het achter je
laat, van dat je voorbij
je kwetsbaarheid
215
leeft, (300-302)
Weet je, ik ga straks Ervaringsdeskundige Ervaringsdeskundighe Oplossing
ook naar een klant zijn heeft ook een id
weet je wel, ja die keerzijde, op een
verwacht van mij, dat gegeven moment
is mijn USP, mijn wordt het een
kwaliteit van, dat ik beperking van je
ook mijn eigen mogelijkheden
ervaring vertel weet
je wel. Maar ik heb
daar heel vaak niet
zo veel zin in, om
weer terug te gaan
naar dat gevoel en
naar die situaties, van
nee dit en toen dat
weet je wel. Want op
een gegeven moment
heeft het gewoon een
plaatsje gekregen,
dus ik denk ook niet
dat ik dit tot mijn 65
e
blijf doen, dat

ervaringsdeskundige
werk. Het is opzich
ook wel een beetje
een beperking van
mijn mogelijkheden.
(303-308)
rolmodellen, dus die Rolmodellen zijn Normalisering Oplossing
op TV, BN’ers. Nou ja belangrijk voor
denk aan ja, die normalisering
voetballer hoe heet ie
nou, Wim Kieft, dat is
een bekende ex-coke
gebruiker en ja, je
hebt natuurlijk een
legio mensen die
ervoor uitkomen
(314-316)
Maar dus ja, en Voorlichting Voorlichting Oplossing
voorlichting (316)
Ja en acceptatie ook Acceptatie belangrijk Acceptatie Oplossing
gewoon (316)
Ja goed, ja gewoon Bespreekbaar maken Bespreekbaar maken Oplossing
uit de borging halen, en laten zien dat je
ja weet je, dus dat het een verslaving ook
gewoon, dat je ook je kunt overwinnen
verslaving kunt
overwinnen, dat je
niet ook de rest van
je leven het label bij
je hoeft te dragen. En
dat je ook gewoon
216
kunt functioneren in
het leven. dus is het
zeg maar ook
gewoon zichtbaar
maken van mensen
die… ja dus
openheid, uit het
verborgene. (327-
330)
Als Je wilt niet altijd Ervaringsdeskundighe Oplossing
ervaringsdeskundige ervaringsdeskundige id
wil je kort dat doen, blijven, belangrijk dat
maar op een gegeven dit goed wordt
moment ben je daar afgewisseld
wel een beetje klaar
mee. Dus ja, maar
gelukkig komen er
wel elke keer weer
nieuwe aanwas,
nieuwe toevoer van
de verslaving. Dus
wat dat betreft, als
iedereen dan zijn
steentje bijdraagt.
(337-340)
ik denk eigenlijk dat Ervaringsdeskundigh Voorlichting Oplossing
het de enige kans eid bij voorlichting Ervaringsdeskundighe
van slagen heeft, met (middelbare school) id
een essentieel
ervaringsdeskundige.
(360)
ja spotjes, Mogelijkheden Normalisering Oplossing
praatprogramma’s, ja volwassenen te
noem het maar op. Ik bereiken uitgeput
denk dat het wel
aardig, wel een
beetje uitgeput is die
mogelijkheden hoor.
(366-367)
En ja, sowieso in Iemand die uit Ervaringsdeskundighe Probleem
psychiatrie weet je schoolboeken denkt id onderschat
wel, gewoon mensen het zelf altijd beter te
die uit schoolboeken weten dan de
geleerd hebben. Die ervaringsdeskundige
komen dan voor
iemand zitten die al
twintig jaar in de
psychiatrie zit en/of
een verslaving heeft.
Dat blijft altijd een
kloof weet je wel, en
dat ja is een spel wat
gespeeld wordt dan
weet je. Waar
217
iedereen een rol in
heeft. (385-388)
Nou goed, in de In scholing Ervaringsdeskundighe Oplossing
scholing natuurlijk ervaringsdeskundighe id
veel meer die id een grotere rol
ervaringsdeskundigh geven
eid ook een rol
geven. (396)
Maar ook in de Ervaringsdeskundige Ervaringsdeskundighe Oplossing
instelling zelf mensen n een positie geven in id
een positie geven. organisaties
Weet je ook in alle
lagen van de
organisatie. (397)
dat zie ik ook wel in Ervaringsdeskundige Ervaringsdeskundighe Oplossing
Utrecht waar ik dan n positie geven in id
gewerkt heb, daar organisaties
zijn ze er erg voor.
Daar heb je ook echt
wel in de directie, of
in elk geval een
adviseur die zelf
client is geweest. Dus
ja, dat zou ideaal zijn
ja. (399-401)
Ja, zeker, daar is nog Ervaringsdeskundigh Ervaringsdeskundighe Oplossing
heel veel winst op te eid inzetten in id
behalen. En ook bij scholing is belangrijk
ons in Utrecht weet
je, daar is iedere
nieuwe medewerker
verplicht een cursus
herstel en steunende
zorg te volgen. Door
ervaringsdeskundige
n werd dat verzorgd.
En die verplichting
hadden ze dan. En ja,
dat zou bij meerdere
instellingen moeten
gebeuren. (412-415)
218

Onderzoeksverslag Sociale Inclusie SEM 1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Onderzoeksverslag Sociale Inclusie SEM 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SOCIALE UITSLUITING BIJ VERSLAVINGSPROBLEMATIEK

Hoofdstuk 1 is onderverdeeld in zes kopjes en richt zich op de themaverkenning volgens Kemper

Wij schrijven onder andere over de relatie tussen ervaringsdeskundigen, hulpverleners/behandelaars

Bij verslavingsproblematiek speelt stigmatisering een grote rol in de omvang en de instandhouding

Wij focussen ons op de verslavingsproblematiek binnen Nederland. Awater en Koopman (2017)

1.3 Bondige herformulering van het vraagstuk

2.3 Wijze van dataverzameling

2.4 Wijze van data-analyse

3.2 Welke vorm van uitsluiting is problematisch?

Uitsluiting van behandeling/Uitsluiting binnen behandeling

3.3 Wat is er nodig om deze uitsluitingen te voorkomen?

De houding van de professional

Het is van belang om ervaringsdeskundigen en hun positie serieus te nemen. Door

Om het taboe te doorbreken en het gesprek over middelengebruik en verslaving te normaliseren is

Awater, F. & Koopman, E. (2017, 5 april). Onderzoek De “verwarde” mens: In de knel

Botman, S. [HvA M. (Regisseur). (2019, 11 september). Sociologie: Wat is

Hoeveel mensen in Nederland zijn verslaafd en hoeveel zijn er in behandeling?

Hogeschool van Amsterdam (2022a). Toolbox Onderzoek #2 Woordassociaties. Geraadpleegd op [15

Hogeschool van Amsterdam (2022b). Toolbox Onderzoek #5 Focusgroepen. Geraadpleegd op [15

Hogeschool van Amsterdam (2022c). Toolbox Onderzoek #6 Storytelling. Geraadpleegd op [15

Kemper, P. (2018). Psychologie: een praktijkgerichte benadering voor sociaal werk.

Kennisclip 5: Onderzoeksopzet. (2020, 9 juni). [Video]. HvA mediamission.

Kennisclip 9: Ordenen kwalitatieve gegevens en grounded theory. (2020, 9 juni). [Video].

Kruiter, H. & Kellerman, F. (2019). Stapelingsproblematiek in het sociale domein.

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2019, 16 augustus). Decentralisatie van

Schmeets, M. C. E. H. (2020, 16 december). Sociale uitsluiting in Nederland: wie

Storytelling. (2022, 28 maart). Toolbox Onderzoek.

Uitsluitingsmechanismen (A. J. Kruiter; Door F. Kellerman). (2019).

Betreft: onderzoek naar sociale uitsluiting bij verslavingsproblematiek

Ik verklaar dat ik:

Naam Saskia Osborne

Plaats en datum Amsterdam, 21-12-2022

Naam Mikki Richert

Plaats en datum Amsterdam, 21-12-2022

Betreft: onderzoek naar sociale uitsluiting bij mensen met verslavingsproblematiek

Ik verklaar dat ik:

Naam April Visser

Plaats en datum Amsterdam, 13-01-2023

Naam Mikki Richert

Plaats en datum Amsterdam, 13-01-2023

Betreft: onderzoek naar sociale uitsluiting bij mensen met verslavingsproblematiek

Ik verklaar dat ik:

Naam Tjebbe Tamboer

Plaats en datum Amsterdam, 13-01-2023

Naam Mikki Richert

Betreft: onderzoek naar sociale uitsluiting bij mensen met verslavingsproblematiek

Ik verklaar dat ik:

Naam Claudia Carrieri

Plaats en datum 29-12-2022 te Amsterdam

Naam Orlando Koomen

Betreft: onderzoek naar …

Ik verklaar dat ik:

Naam Edo Edses

Plaats en datum 07-01-2023 te Haarlem

Naam Orlando Koomen

Plaats en datum 07-01-2023 te Haarlem

Betreft: onderzoek naar …

Ik verklaar dat ik:

Naam Chantal Edses

Plaats en datum 07-01-2023 te Haarlem

Naam Orlando Koomen

Plaats en datum 07-01-2023 te Haarlem

Uitsluiting -Exit-entry paradox

Problematiek -geen sociaal wenselijk gedrag