🍥

gejsze z Japonii
Gejsze są uważane przez Japończyków za jeden z najważniejszych elementów ich kultury.
Aby dobrze zrozumieć znaczenie tej postaci, warto zacząć od samego znaczenia słowa
gejsza. W języku japońskim słowo „geisha” to połączenie słów „gei”, co oznacza „sztuka”, a
„sha” – „osoba”. W ten sposób powstaje profesja: kobiety - sztuki. Źródłosłów doskonale
określa rolę tych tajemniczych kobiet, które musiały posiąść szereg umiejętności
artystycznych, bawić gościa rozmową, tańcem, śpiewem i grą na instrumentach (shamisen,
koto, shakuhachi). Doskonałe maniery, znajomość poezji, kaligrafii, sztuki układania
kwiatów (ikebana) i biegłość w ceremonii przyrządzania herbaty to kolejne „punkty
obowiązkowe”. Gdyby na dodatek kobieta ta odznaczała się wyjątkową urodą, mamy
wówczas gejszę idealną.

📌 SUMMARY: gei - sztuka sha - osoba czyli artysta osoba uprawiająca sztukę

Topic: Geneza profesji gejszy

Gejsze są symbolem historii i zmysłowości w jednym, ale za tymi uśmiechami, malowanymi
twarzami i delikatnością, ich życie jest trudne i w pełni zaplanowane. Dom gejsz jest świątynią

gejsze z Japonii 1
 tej starożytnej sztuki, będąc przez wieki świadkiem tradycji gejsz i oszustwa w miłości wśród
najbardziej wpływowych ludzi w Japonii.
Od skromnych początków gejsze stopniowo zyskiwały na znaczeniu, aby stanąć na czele
japońskiego społeczeństwa. Historia zaczyna się 400 lat wstecz, w czasie panowania Szogunatu.
Po stuleciu walki Japonia stała się wielka pod rządami dyktatora. Rząd powstał w Edo, obecnym
Tokio. Państwo całkowicie odizolowało się od reszty świata na setki lat.
Kobiety w rolach gejsz zadebiutowały w połowie XVIII wieku. Spośród yujo – japońskich „cór
Koryntu”, wyodrębniła się wyższa klasa kurtyzan określanych mianem tayu. Kobiety
te opanowały sztukę kaligrafii, ikebany, grały na instrumentach. Z biegiem czasu tayu pozwolić
mogły sobie na to, aby uszlachetnić swoją profesję i prowadzić coraz bliższą współpracę
z taikomochi – męskimi gejszami. Tym mianem określano błaznów, gawędziarzy, muzyków
i śpiewaków, którzy już od XIII wieku wiernie towarzyszyli swym feudalnym panom. Podobnie
jak później gejsze - kobiety, również gejsze - mężczyźni, musieli wykazywać się
wszechstronnością i wiedzą w wielu dziedzinach. Do zadań taikomochi, poza umilaniem czasu,
leżało również prowadzenie ceremonii parzenia herbaty, a także doradztwo w zakresie strategii
wojskowych (z czasem ta ostatnia funkcja odeszła w zapomnienie, a głównym
obowiązkiem taikomochi było ożywianie wytwornych przyjęć). Koniec końców i z tej roli
wyrugowały ich ostatecznie kobiety.

Taiko-mochi albo hōkan – gejsza-mężczyzna, zawodowy błazen, żartowniś.ich głównym

zadaniem jest ożywiać o-zashiki (przyjęcie), a dokonują tego na wiele sposobów: snują
opowieści mocno przesycone erotyzmem i odgrywają przeróżne pantomimy w tymże duchu
(odznaczają się one silnymi wpływami spektakli kabuki), komplementują gości
pochlebstwami.

📌 SUMMARY:

Topic: edukacja
„Mianowanie” gejszą poprzedza 6-letni okres nauki. Uczennice – adeptki na gejsze zwie
się maiko. Współcześnie naukę rozpoczyna się w wieku 14-15 lat, przedtem proces zaczynał
się dużo wcześniej. Pierwsze kroki na drodze do zostania gejszą stawiały już nawet 6-letnie
dziewczynki. Okres maiko jest bardzo wymagający. Do zadań dziewcząt należy tak samo
sprzątanie czy szorowanie podłóg, jak również czasochłonna nauka tańca oraz gry

gejsze z Japonii 2
 na instrumentach. Maiko z Kioto uczą się dodatkowo specjalnego delikatnego dialektu,
który jest bardziej dźwięczny w porównaniu do języka narodowego.

Decyzja o zostaniu maiko nie należy do najłatwiejszych. Oznacza przede wszystkim

zerwanie wszelkich kontaktów z rodziną. Uczennice –gejsze zamieszkują wspólnie
w dzielnicach hanamachi w tzw. okiya – domach gejsz. Gdy maiko opanuje wszystkie
umiejętności i zda egzamin, staje się minarai, czyli pełnoprawną mieszkanką hanamachi.
Etap ten trwa około 30 dni. W tym czasie przyszła gejsza zmienia swój wygląd.
Przeobrażeniu w głównej mierze ulegają fryzura oraz twarz. Zmienia się również imię
kandydatki. Ceremonia przejścia w stan gejszy charakteryzuje się oderwaniem purpurowego
kołnierza tzw. eri i zastąpienia go białym.

📌 SUMMARY:

Topic: prostytucja
Do dziś wiele osób przekonanych jest, że gejsze są w gruncie rzeczy ekskluzywnymi
prostytutkami. Nie jest to jednak prawda. Już w 1779 roku działalność gejsz została uznana
za zawód i ustanowiono urząd ich rejestracji o nazwie kenban.

enban uniemożliwiał udział gejsz w „profesji” prostytucji. Od samego początku gejsze

nie miały stanowić konkurencji dla prostytutek i nałożnic, a sam rząd ściśle to kontrolował.
Za „czarny PR” japońskich gejsz w znaczniej mierze odpowiedzialni są amerykańscy
żołnierze. To oni, po II wojnie światowej, korzystali z usług lokalnych prostytutek, które
często stylizowały się właśnie na gejsze. Również dziś wiele kobiet lekkich obyczajów
decyduje się na taką charakteryzację. W ubiorze detalem odróżniającym geiko od prostytutki
jest sposób wiązania kimona. Ta pierwsza swój pas, zwany obi, sznuruje z tyłu, ta druga
zaś z przodu.

Wiele kontrowersji wzbudza też kwestia rytuału tzw. mizuage. W cieszącej się ogromną
popularnością książki Arthura Goldena „Wyznania Gejszy”, mizuage zostało przedstawione
jako ceremonia rozdziewiczenia maiko (uczennicy na gejszę) przez klienta, który najwięcej
za to zapłacił. Zgodnie z treścią książki dziewictwo młodziutkiej maiko poddawane jest
licytacji. Wiele źródeł podaje, że zwyczaj ten był żywy w świecie gejsz i kontynuowany
do lat 40. i 50. XX wieku. Jednakże Mineko Iwasaki – była gejsza, jedna z najsłynniejszych
gejsz w Japonii (na podstawie jej wspomnień Golden napisał zresztą wspomnianą książkę)

gejsze z Japonii 3
 zdecydowanie zaprzeczyła tego typu praktykom. W innym wywiadzie, jakiego Iwasaki
udzieliła dla portalu thephoenix.com, stwierdziła ona, że mizuage nie jest ceremonią
związaną z inicjacją seksualną, lecz z osiągnięciem przez maiko odpowiedniego wieku.
Chwilę tę miała symbolizować zmiana uczesania oraz „wywinięcie kołnierza” kimona i
zmianę jego koloru z purpurowego na biały. Koniec ceremonii wieńczyło niewielkie
przyjęcie. Jednakże Iwasaki rozpoczęła karierę gejszy w latach 60. XX wieku, a więc już
po wprowadzeniu ustaw antyprostytucyjnych (1954). Nie jest zatem wykluczone,
że pierwotny rytuał mizuage mógł mieć seksualne podłoże.

📌 SUMMARY:

Topic: Gejsze w XXI wieku

Obecnie gejsze można spotkać w kilku miastach Japonii, lecz najsłynniejszym i najbardziej
prestiżowym miejscem jest Kioto, gdzie obecnie mieszka około 200 gejsz. Do zawodu
przygotowuje się tam około 100 adeptek. Szanse na spotkanie prawdziwej gejszy na ulicy są
jednak nikłe – najczęściej jest to przelotne „mignięcie”, gdy gejsza przechodzi z taksówki
do restauracji lub domu. Obecnie jednak coraz łatwiej znaleźć miejsce, gdzie można obejrzeć
występy gejszy. Jednym z nich jest Gion Corner w Kioto gdzie jedną z atrakcji jest właśnie
występ tzw. taniec gejszy. Koszt całości to około 2000-3000 jenów.

Z kolei w Kanazawie co roku na wiosnę są organizowane są przedstawienia gdzie można

zobaczyć nie tylko taniec, ale i ceremonię parzenia herbaty wykonywaną przez gejszę. Koszt
rozrywki rozpoczyna się od 4000 jenów w górę w zależności od rodzaju miejsc. Całkowicie
prywatne spotkanie z gejszą daje tylko Ochaya-Asobi, odwiedzenie prawdziwego „domu
spotkań” czyli herbaciarni. Najbardziej prestiżowe herbaciarnie nie przyjmują gości bez
referencje od innych klientów, ze względu na bezpieczeństwo oraz utrzymanie wysokiego
poziom usług, co oznacza, że bardzo trudno dostać się tam zagranicznym turystom.

📌 SUMMARY:

Topic: Wakashū

gejsze z Japonii 4
 Wakashū ( „młoda osoba”, chociaż nigdy nie był używany w odniesieniu do dziewcząt) to
historyczny japoński termin określający dorastającego chłopca, używany szczególnie w okresie
Edo (1603–1867). Status Wakashū był wskazywany przez fryzurę.

Wygląd i ceremonie
Wakashū właściwie odnosił się do chłopca w wieku, w którym jego głowa była częściowo
ogolona ( maegami ) (około 7–17 lat), w którym to momencie chłopiec opuścił wczesne
dzieciństwo i mógł rozpocząć formalną edukację, praktykę zawodową lub zatrudnienie poza
domem oraz ceremonia dojrzewania genpuku (od połowy nastolatków do wczesnych lat
dwudziestych), która oznaczała przejście do dorosłości. W tym okresie wakashū nosili
charakterystyczną fryzurę, z małą ogoloną częścią na czubku głowy i długimi czuprynami z
przodu i po bokach, i zazwyczaj nosili kimono z otwartymi rękawami (wakiake). Po ceremonii
pełnoletności zgolono czupryny, uzyskując fryzurę dorosłego mężczyzny (chonmage), a chłopiec
przybrał męski styl kimona z zaokrąglonymi rękawami.

W Japonii okresu Edo dorastający chłopcy byli uważani za odpowiednie obiekty pożądania
erotycznego dla młodych kobiet, starszych kobiet i starszych mężczyzn (o ile ci ostatni
odgrywali aktywną rolę seksualną). Wiek był ważnym, ale nie kluczowym aspektem
wakashū. W ten sposób starsi mężczyźni mogli czasami przyjąć wygląd i maniery wakashū.
Dotyczyło to zwłaszcza męskich prostytutek, które po osiągnięciu dorosłości nie byłyby
uważane za odpowiedni obiekt pożądania homoerotycznego starszych mężczyzn
(wakashūdo lub shūdo). W 1685 r. szogunat podobno rozprawił się z tak zwaną o-wakashū
(młodymi seniorami), którzy opóźniali ceremonię dojrzewania do wieku około 20 lat. Jedna
z historii w The Great Mirror of Male Love autorstwa Ihary Saikaku przedstawia samuraja
wakashū po sześćdziesiątce

📌 SUMMARY:

Topic: historia Japonii

jest wypadkową własnej polityki izolacji tego kraju oraz wpływów zewnętrznych – Chin i
Zachodu. Oddalenie geograficzne i dobrowolne zamknięcie się od świata w okresie
Edo doprowadziły do niezależnego rozwoju o oryginalnych cechach, a przejmowanie przez
stulecia elementów cywilizacji chińskiej i następnie otwarcie na Zachód, wymuszone w
1854 roku, doprowadziły Japonię do pozycji pierwszej azjatyckiej potęgi przemysłowej.

gejsze z Japonii 5
 Wynikająca z tego siła doprowadziła do planu szerokiej ekspansji w regionie Azji
Wschodniej i Pacyfiku, co zakończyło się klęską podczas II wojny światowej i okupacją
wojsk amerykańskich.

Obecnie Japonia jest jednym z czołowych państw świata pod względem rozwoju nauki,
nowoczesnych technologii i przemysłu, zachowującym jednocześnie odmienność własnych
tradycji historycznych i realizującym pokojową politykę międzynarodową i demokratyczny
system społeczny wewnątrz kraju.

gejsze z Japonii 6