Professional Documents
Culture Documents
Tiểu luận loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống Múa rối nước
Tiểu luận loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống Múa rối nước
Những năm gần đây, múa rối VN đã mạnh dạn thể nghiệm một số
vở diễn với hình thức kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, múa rối
nước VN được xếp hạng là nghệ thuật độc đáo của Văn hóa dân tộc.
- Rối nước là đặc sản văn hóa Việt
- Rối nước là đặc sản văn hóa của cư dân trồng lúa nước VN
- Rối nước hình thành với hai thành tổ cơ bản: rối và nước.
Trong nghệ thuật biểu diễn rối nước, âm nhạc là một phần không
thể thiếu được. Nó không chỉ đóng vai trò kết nối giữa tiết mục này
với tiết mục khác , mà âm nhạc còn tác động đến không khí của cả
chương trình diễn. Dàn nhạc trong biểu diễn rối nước là dàn nhạc
của Chèo, môn nghệ thuật truyền thống đặc thù ở vùng đồng bằng
Bắc Bộ. Ngoài ra biểu diễn rối nước người ta còn sử dụng nhiều
loại pháo như pháo nổ, pháo hoa, pháo dây, pháo vịt nhằm tạo ra
không khí sôi động và sự lung linh huyền ảo cho buổi biểu diễn
thêm hấp dẫn.
(Nguồn: Điện thoại)
III. Thực trạng và giải pháp:
1. Thực trạng:
Qua điều tra trên diện rộng ở các phường Múa rối nước dân
gian, cũng như qua các kỳ liên hoan Múa rối nước toàn quốc,
cùng việc xem xét hoạt động biểu diễn Múa rối nước của các
đơn vị, cho ta thấy rõ phong trào biểu diễn Múa rối nước dân
gian và ảnh hưởng của nó đang được duy trì ở nhiều tỉnh
thành trên miền Bắc. Những địa phương vốn không có Múa
rối nước như ở miền Trung và Nam Bộ thì giờ đây cũng tổ
chức biểu diễn Múa rối nước. Đó là một biểu hiện đáng
mừng trong việc phát huy vốn văn nghệ cổ truyền trong đông
đảo người xem. Có điều cần cảnh báo là mục đích của một số
tổ chức Múa rối nước không hẳn để nối tiếp truyền thống,
bảo tồn vốn nghệ thuật truyền thống và phục vụ cho nhân
dân, mà chủ yếu phục vụ khách du lịch nước ngoài để thu lợi.
Cũng vì mục đích thương mại đó mà vốn nghệ thuật dân gian
tiềm ẩn trong nhân dân ngày bị mai một, bị lãng quên, bị sử
dụng sai mục đích dẫn đến tình trạng ngày một nghèo đi.
Điều này rất dễ thấy là gần như hầu hết các phường Múa rối
nước trên toàn miền Bắc đều diễn một chương trình gần
giống nhau.
Thực tế, Múa rối nước dân gian Việt Nam đang có xu hướng
hiện đại hóa và đang mờ dần bản sắc, vì nó bị tác động bởi cơ
chế thị trường, đồng thời không được quản lý có định hướng
rõ ràng. Cũng cần nhận thức rằng, không có nghệ thuật
truyền thống nào không được cải tiến và nâng cao mà có tác
động trong thời hiện đại, nhưng mọi cải tiến và nâng cao phải
đảm bảo đặc tính tinh hoa của nó trong mối quan hệ với bản
sắc dân tộc, theo định hướng văn hóa của ta.
2. Giải pháp:
- Giải pháp đầu tiên là giải pháp phải tiến hành việc sưu tầm sân
khấu Múa rối nước. Công tác sưu tầm sân khấu Múa rối nước đã
được quan tâm hơn, nhưng thực chất vẫn chưa đáp ứng được
tầm quan trọng của nó. Sưu tầm còn mang tính tự phát của một
số cá nhân hay của một vài cơ quan chức năng mang tính hình
thức chủ nghĩa.
- Giải pháp thứ hai là công tác đào tạo:
+ Đào tạo theo lối truyền nghề, đó là cách đào tạo truyền
thống. Tất cả các phường Rối cạn cũng như Rối nước tồn tại như
một hình thức văn nghệ dân gian. Nó có nhiều ưu điểm là người
học nghề có khả năng bắt chước nhanh, thuần thục những gì được
học, nhưng khả năng tư duy, sáng tạo độc lập lại hạn chế, bởi chỉ
được truyền những kinh nghiệm và thủ thuật diễn một cách máy
móc và dập khuôn.
+ Hình thức đào tạo theo trường lớp, học theo khung chương
trình, có giáo án, giáo trình, ngoài môn chuyên ngành còn phải học
nhiều môn kiến thức cơ bản và liên ngành khác.
Để nghệ thuật Múa rối nước dân gian có thể tồn tại và phát triển theo
định hướng mà Nghị quyết 05 về xây dựng và phát triển nền văn hóa
Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, Nhà nước cần quan tâm và
đầu tư thêm tài chính để nghệ thuật Múa rối nước có sức tồn tại tự thân
ngay ở trong làng, xã. Cuộc sống của những người hoạt động Múa rối
nước dân gian ở tình trạng bấp bênh thì họ không thể yên tâm ngồi cạnh
những cái ao làng lạnh lẽo với những con rối vô hồn mà họ phải bươn
chải, phải tự vận động theo cơ chế thị trường để tồn tại.
PHẦN KẾT
Tóm lại, múa rối nước không những là một bộ môn nghệ thuật mang
tính tập thể cao, mà còn thể hiện cái độc đáo trong cái độc đáo của bản
sắc dân tộc. Nó là sản phẩm của văn hóa nước vùng châu thổ Bắc Bộ,
không thể lẫn vào đâu được. Nó đã trải qua các khâu tìm tòi, cải tiến và
điều chỉnh để nâng cao và đạt tới hiệu quả thẩm mỹ cao nhất. Đến lượt
hậu sinh tiếp nhận các di sản ấy, chúng ta lại vẫn tìm tòi, cải tiến, điều
chỉnh và nâng cao, để nghệ thuật thích nghi với thời đại, với định hướng
văn hóa của đất nước. Nguyên tắc đó đã trở thành nguyên lý xây dựng
và phát triển bộ môn nghệ thuật mà ta đang toàn tâm toàn ý trong việc
bảo tồn và phát huy. Việc bảo tồn và phát triển Múa rối nước dân gian
đòi hỏi sự chung tay góp sức của toàn xã hội. Có như vậy Múa rối nước
mới thực sự xứng đáng là một loại hình nghệ thuật đặc sắc có tuổi đời
hàng ngàn năm, hội nhập và hòa vào sinh hoạt văn hóa cộng đồng trong
giai đoạn hiện nay.