NUEVA ESTRELLA NATIONAL HIGH SCHOOL

Nueva Estrella, Socorro, Surigao del Norte

Mala-Masusing Banghay Aralin sa Filipino 9

Guro: SHEKINA C. DESPOY

Baitang at Pangkat: Grade 9-Mendelev
Petsa at oras ng panuro: December 6-12, 2023(10:45-11:45pm)
Asignatura: Filipino 8
Kuwarter: Ikalawa
Araw:Miyerkules-Martes

I. LAYUNIN

A. Most Essential Learning Competency:

Nagagamit ang suprasegmental na antala/hinto, diin at tono sa pagbigkas ng tula.(F9WG-IIa-
b-47)

B. Pamantayang Pangnilalaman:

Nagagamit ang
C.

suprasegmental na
antala/hinto, diin at
tonos a pagbigkas ng tanka
D.

at haiku
Nagagamit ang suprasegmental
na antala/hinto, diin at
tonos a pagbigkas ng tanka at
haiku Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga piling akdang tradisyonal ng Silangang
Asya.

C. Pamantayan sa Pagganap:
 Ang mga mag-aaral ay nakasusulat ng sariling akda na nagpapakita ng pagpapahalaga sa
pagiging isang asyano.

D. Kasanayang pampagkatuto sa bawat Domain/ Layunin:

 Nabibigkas ang mga salita o pahayag nang may wastong diin, tono,
antala/hinto, at damdamin.
 Natutukoy ang kahulugan ng salita o pahayag na may wastong diin, tono,
antala/hinto, at damdamin,
 Nagagamit ang suprasegmental na antala/hinto, diin at tono sa pagbigkas ng tula na
“Ang Magandang Parol” ni Jose Corazon de Jesus. (F9WG-IIa-b-47)
 Nabibigyang-halaga ang ponemang suprasegmental sa pagbasa ng tula
ta iba pang akdang pampanitikan.

II. PAKSANG ARALIN

Paksa: Ponemang Suprasegmental
Kagamitan: Audio Device, Laptop
Integrasyon: EsP

III. PAMAMARAAN
1. Panimulang Gawain:
a. Panalangin
b. Pagbati
c. Paalala: Paki-pulot ng mga dumi sa inyong paligid at Paki-silent ang inyong mga
cellphone upang hindi madisturbo ang klase. Indicator 1: Interdisciplinary Integration Across
d. Pagtala ng lumiban Curriculum
e. Pagbabalik-aral

Mga katanungan:
 Ano ang paksang natalakay natin kahapon?
 Ano ang kaibahan ng tanka at haiku?
f. Pagganyak: Indicator 3: Critical, Creative and Higher Order
Thinking Skills
Damdamin ko…Hulaan mo!
Basahin ang mga sumusunod na pahayag na may tono o emosyon.

Gabay na tanong:
on ng mga pahayag sa bawat larawan?

2. Panlinang na Gawain (4As)

A. Mga Gawain (Activity) Indicator 2: Numeray and Literacy Skills
 1. Paunang Gawain

2. Paglalahad ng Aralin

PONEMANG SUPRASEGMENTAL

Ito ay makahulugang tunog. Sa paggamit ng suprasegmental, malinaw na naipahahayag ang damdamin,

saloobin, at kaisipang nais ipahayag ng nagsasalita.

1. Diin- Ang lakas, bigat, o bahagyang pagtaas ng tinig sa pagbigkas ng isang pantig sa salita. Ang diin ay
isang ponema sapagkat sa mga salitang may iisang tunog o baybay, ang pagbabago ng diin ay
nakapagpapabago ng kahulugan nito.

Maaaring gamitin sa pagkilala ng pantig na may diin ang malaking titik.

Mga halimbawa:

a) BU:hay = kapalaran ng tao b) LA:mang = natatangi

Bu:HAY= humihinga pa la:MANG = nakahihigit, nangunguna

2. Tono/Intonasyon – Ang pagtaas at pagbaba ng tinig na maaaring makapagpasigla, makapagpahayag ng

iba’t ibang damdamin, makapagbigay-kahulugan, at makapagpahina ng usapan upang higit na maging
mabisa ang ating pakikipag-usap sa kapuwa.

Nagpalilinaw ito ng mensahe o intensyong nais ipabatid sa kausap tulad ng pag-awit. Sa pagsasalita ay may
mababa, katamtaman, at bilang 3 sa mataas.

Mga halimbawa:

a) Kahapon = 213, pag-aalinlangan

Kahapon = 231, pagpapatibay, pagpapahayag
b) Talaga = 213, pag-aalinlangan
Talaga = 231, pagpapatibay, pagpapahayag

3. Antala/Hinto – Bahagyang pagtigil sa pagsasalita upang higit na maging malinaw ang mensaheng ibig
ipabatid sa kausap. Maaaring gumamit ng simbolo kuwit ( , ), dalawang guhit na pahilis(//), o gitling ( - ).

Mga halimbawa:
 a) Hindi/ ako si Joshua.
(Pagbigkas ito na ang hinto ay pagkatapos ng HINDI. Nagbibigay ito ng kahulugan na ang nagsasalita ay
nagsasabing siya si Joshua na maaaring siya’y napagkamalan lamang na si Arvyl.)
b) Hindi ako, si Josua.
(Pagbigkas ito na ang hinto ay nasa AKO. Pagpapahiwatig ito na ang kausap ay maaaring napagbintangan
ng isang bagay na hindi ginawa. Kaya sinasabi niyang hindi siya ang gumawa kundi si Joshua.)
c) Hindi ako si Joshua.
(Pagbigkas ito na nasa hulihan ang hinto. Nagpapahayag ito na ang nagsasalita ay nagsasabing hindi siya si
Joshua.)
B. Pagsusuri (Analysis)

A. Bigkasin at isulat ang kahulugan ng mga pares ng salita na pareho ang baybay subalit
magkaiba ang bigkas.

1. /SA:ya/ -______________________/sa:YA/ - ________________________

2. /PI:to/ - _______________________/pi:TO/ - _______________________
3. /PU:no/ - ______________________/pu:NO/ - __________________________
4. /TA:yo/ - ______________________/ta:YO/ - __________________________
5. /BA:sa/ - _____________________/ba:SA/ - _________________________

B. Tukuyin ang wastong tono ng bawat pahayag batay sa layunin nito. Maaring gamitin ang
bilang 1 sa mababa, bilang 2 sa mababa, bilang 2 sa katamtaman, at bilang 3 sa mataas.
1. Kanina =_______________, pag-aalinlangan
Kanina =_______________, pagpapatibay, pagpapahayag
2. mayaman = ____________, pagtatanong
mayaman =_____________, pagpapahayag
3. magaling = _____________, pagpupuri
magaling =______________, pag-aalinlangan
4. kumusta =_______________, pagtatanong na masaya
kumusta = _______________, pag-aalala
5. Ayaw mo =_______________, paghamon
Ayaw mo =_______________, pagtatanong

C. Paglalahat/ Paghalaw (Abstraction)

Panuto: Basahin ang sumusunod na pahayag. Subukin kung anong mga pagkakaiba ng kahulugan
ang maibibigay sa paggamit ng hinto at intonosyon.

1. Hindi si Arvyl ang sumulat sa akin.

2. Wrenyl, Matthew, Mark ang tatay ko.
3. Hindi siya ang kaibigan ko.

D. Engaging Activity Paglalapat (Aplication)

GAWIN NATIN!
(Pangkatang Gawain. Hahatiin ang klase sa lima.)
Magkakaroon kayo ng Grand Family Reunion bilang pagdiriwang ng pasko. Napagkasunduan ng
angkan na magsasagawa ng paligsahan sa pagbasa ng tula. Naisip ninyo na ang sinulat na tula ni
Jose Corazon de Jesus na pinamagatang “Ang Magandang Parol” na kung saan ay napapanahon.
Sa inyong pagtatanhal, tiyaking masusunod mo ang mga pamantayan. Kailangan na kontrolin
lamang ninyo ang inyong tinig upang hindi maistorbo ang ibang pangkat. Bibigyan ko lamng
kayo ng 10 minuto sa inyong paghahanda.

Pamantayan sa Pagpapalawak ng Paksa at Pagtatanghal

Mga Pamantayan Puntos

A. Wastong bigkas na may diin, 35

tono at hinto
B. Malinaw na pagbasa at 35
interpretasyon
C. May damdamin 30

Kabuuan 100%

ANG MAGANDANG PAROL

Isang papel itong ginawa ng lolo

may pula, may asul, may buntot sa dulo;
sa tuwing darating ang masayang Pasko
ang parol na ito’y makikita ninyo.
Sa aming bintana doon nakasabit
kung hipan ng hangi’y tatagi-tagilid,
at parang tao ring bago na ang bihis
at sinasalubong ang Paskong malamig.

Kung kami’y tutungo doon sa simbahan

ang parol ang aming siyang tagatanglaw,
at kung gabi namang malabo ang buwan
sa tapat ng parol doon ang laruan.

Kung aking hudyatin tanang kalaguyo,

mga kapwa bata ng pahat kong kuro,
ang aming hudyatan ay mapaghuhulo:
“Sa tapat ng lolo tayo maglalaro.”

Kaya nang mamatay ang lolo kong yaon,

sa bawat paghihip ng amihang simoy,
iyang nakasabit na naiwang parol
 nariyan ang diwa noong aming ingkong.

Nasa kanyang kulay ang magandang nasa,

nasa kanyang ilaw ang dakilang diwa,
parang sinasabi ng isang matanda:
“Kung wala man ako’y tanglawan ang bata.”

IV. EBALWASYON
Gamitin sa pangungusap ang sumusunod na salita. Ipakita ang pagbabago ng kahulugan batay sa diin.
Halimbawa: /SA:ka/- bukid, /sa:Ka/ - at saka(also)
1. /BA:ba/ - ____________________/ba:BA/ -___________________________
2. /BA:ta/ - _____________________/ba:TA/ - __________________________
3. /BA:ga/ - _____________________/ba:GA/ - __________________________
4. /LA:bi/ - ______________________/la:BI/ - ___________________________
5. /BA:sa/ - ______________________/ba:SA/ - __________________________

V. TAKDANG-ARALIN
Sagutan ang tanong:
Indicator 3: Critical, Creative and Higher Order Thinking Skills
Paano nakatutulong at napahahalagahan ang ponemang suprasegmental sa pagbigkas ng tula?

Inihanda ni: Iwinasto ni: Ipinagtibay ni:

SHEKINA C. DESPOY DEDINA H. SANICO, PhD DANTE S. DACERA

Guro III MT-I Punong Guro II