4.

3 To νοικοκυριό

4.3.1 Το είδος των νοικοκυριών

1. Τι είναι το νοικοκυριό; Ταυτίζεται με την οικογένεια; Ποιο είναι το κύριο
χρακτηριστικό του;

Νοικοκυριό δεν ταυτίζεται με την οικογένεια αλλά μπορεί να αποτελείται

από ένα άτομο που ζει μόνο, ή από άτομα που δεν έχουν σχέση αλλά που
ζουν μαζί ή από μια οικογένεια δύο ή περισσότερων ατόμων. Κύριο
χαρακτηριστικό του είναι ότι αποτελείται από άτομα που αποφασίζουν μαζί
για τα οικονομικά θέματα που προκύπτουν.

2. Από πού προέρχεται το εισόδημα του νοικοκυριού;

Το εισόδημα του νοικοκυριού προέρχεται από μισθούς, συντάξεις ενοίκια

κτλ (άμεσο εισόδημα). Αλλά, εισόδημα είναι και οι υπηρεσίες που
προσφέρουν τα μέλη του (έμμεσο εισόδημα). Δηλαδή, οι υπηρεσίες που
προσφέρει η μητέρα στο σπίτι η οποία δεν εργάζεται αποτελεί έμμεσο
εισόδημα, γιατί αν δεν τις έκαναν θα έπρεπε να πληρώσουν για να τις
κάνουν κάποιοι άλλοι ( π.χ καθαριστήριο).

3. Ποιος είναι ο στόχος του νοικοκυριού και ποιες αποφάσεις πρέπει να λάβουν;

Στόχος του νοικοκυριού είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση των αναγκών τους

με το διαθέσιμο εισόδημα. Πρέπει να πάρει τις εξής αποφάσεις:
1. Πόσο μέρος του εισοδήματος θα καταναλωθεί και πόσο θα
αποταμιευθεί;
2. Τι μέρος θα καταναλαθεί, σε ποια αγαθά και σε ποιες ποσότητες;
3. Τι ποσό θα αποταμιευθεί , το χρόνο διάρκειας της αποταμίευσης και
τον σκοπό;

4 Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το νοικοκυριό;

Το ύψος του εισοδήματος

Το μέγεθος του νοικοκυριού και τη σύνθεσή του( αριθμός μελών, ηλικία,
φύλο)
Το γεωγραφικό περιβάλλον (πεδινό, ορεινό)
Το κοινωνικό περιβάλλον ( χωριό, πόλη, είδος εργασίας…)

Όλοι αυτοί οι παράγοντες καθορίζουν πόσο εισόδημα θα διατεθεί, πού και πώς
( άλλο ποσό θα διατεθεί για θέρμανση στη Φλώρινα και άλλο στην Καλαμάτα)
4.3.2 Ο οικογενειακός προϋπολογισμός
1. Τι είναι ο οικογενειακός προϋπολογισμός και σε τι διακρίνεται ανάλογα με τη
διάρκειά του;

Επειδή κάθε νοικοκυριό έχει απεριόριστες ανάγκες και πρέπει να αγοράσει

προϊόντα με όσον το δυνατό μεγαλύτερη χρησιμότητα, απαιτείται να κάνει
οικογενειακό προϋπολογισμό.

Οικογενειακός προϋπολογισμός είναι ένα σχέδιο που βοηθάει την οικογένεια να

κάνει ορθή χρήση του εισοδήματός της.

Διακρίνεται σε: εβδομαδιαίο, μηνιαίο, ετήσιο

Επηρεάζεται από το εισόδημα του νοικοκυριού
Ο οικογενειακός προϋπολογισμός διαφέρει ανάμεσα σε πλούσιους και
φτωχούς
Μεταξύ των ίδιων νοικοκυριών υπάρχουν διαφορετικές επιλογές ανάλογα
με τις ανάγκες τους και την ιεράρχηση των αναγκών τους.

2. Πώς θα γίνει ορθή διαχείριση του οικογενειακού προϋπολογισμού;

Για να γίνει σωστή διαχείριση του οικογενειακού προϋπολογισμού απαιτείται:

Να υπάρχει στην οικογένεια εργασία, συνοχή, συνεργασία

Τα μέλη να βοηθούν στις εργασίες
Να υπάρχει διάλογός και κατανόηση
Τα παιδιά να μαθαίνουν από μικρά στην αποταμίευση, να αποκτούν
καταναλωτική συνείδηση, να προσαρμόζονται στις καταστάσεις και οι γονείς
να αποτελούν καλό πρότυπο καταναλωτή.
4.4 Το κράτος ως παραγωγός και ως καταναλωτής
1. Ποιες είναι οι βασικές μονάδες παραγωγής σε ένα οικονομικό σύστημα και ποιος
είναι ο πιο αποφασιστικός;

Οι βασικές μονάδες παραγωγής σε ένα οικονομικό σύστημα είναι:

1. Οι επιχειρήσεις
2. Τα νοικοκυριά
3. Το κράτος
Πιο αποφασιστικός είναι το κράτος γιατί επηρεάζει τις επιχειρήσεις και τα
νοικοκυριά και γενικότερα τη λειτουργία της οικονομίας

2. Τι περιλαμβάνει το κράτος

Το κράτος ή δημόσιος φορέας περιλαμβάνει τη Βουλή, κυβέρνηση, οργανισμούς,

ΟΤΑ, νοσοκομεία κτλ.

4. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του κράτους και των επιχειρήσεων-

νοικοκυριών;

Η βασική διαφορά είναι ότι το κράτος έχει ως σκοπό την κοινωνική ευημερία, ενώ
οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά την μεγιστοποίηση του κέρδους και το ιδιωτικό
συμφέρον.

5. Πώς το κράτος είναι παραγωγός και καταναλωτής αγαθών και

υπηρεσιών;

Το κράτος παράγει δημόσια αγαθά και ιδρύει δημόσιες επιχειρήσεις.

6. Ποια δημόσια αγαθά παράγει το κράτος;

Δημόσια αγαθά διαφέρουν από τα ιδιωτικά αγαθά.

Ένα αγαθό χαρακτηρίζεται ως δημόσιο από την κυβέρνηση.
Σήμερα οι πολίτες θεωρούν δημόσια αγαθά τα δικαιώματά τους (υγεία) και τα
υπερασπίζονται
Τα δημόσια αγαθά είναι αδιαίρετα και κανείς δεν αποκλείεται από αυτά. Είτε τα
παράγει το ίδιο το κράτος είτε τα αγοράζει από ιδιώτες για να τα παρέχει στους
πολότες ( π.χ υγεία σε δημόσια νοσοκομεία, αλλά και αγοράζει υπηρεσίες από
ιδιώτες γιατρούς)
Το κράτος είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός αγαθών αφού παράγει μεγάλο
ποσοστό από το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) . Αυτό το ποσοστό εξαρτάται από
το πόσο παρεμβαίνει στην οικονομία. Το ελληνικό κράτος πριν την κρίση παρήγε το
50% του ΑΕΠ.
 7. Δημόσιες επιχειρήσεις (ΔΕΚΟ)
Δημόσια επιχείρηση είναι κάθε επιχείρηση στην οποία το δημόσιο (κράτος) μπορεί
να ασκήσει άμεσα ή έμμεσα αποφασιστική επιρροή, λόγω κυριότητας, οικονομικής
συμμετοχής ή διατάξεων.
Από τις αρχές του 20ου αιώνα το κράτος παρεμβαίνει περισσότερο στην
οικονομία.
Οι δημόσιες επιχειρήσεις δημιουργούνται μετά τον Α παγκόσμιο πόλεμο και
σήμερα σε όλους τους τομείς της οικονομίας αναμειγνύεται το κράτος
Δημόσιες επιχειρήσεις είναι : ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΦΑ, Αστικές συγκοινωνίες,
κτηματική υπηρεσία, κτλ.
Οι ΔΕΚΟ πλέον έχουν μετοχοποιηθεί και δεν είναι τελείως κρατικές.

8.Ποιος είναι ο στόχος των ΔΕΚΟ;

Στόχος των ΔΕΚΟ είναι το δημόσιο συμφέρον και όχι ο ανταγωνισμός των ιδιωτικών
επιχειρήσεων. Στόχος είναι η εξασφάλιση της παραγωγής των σημαντικών αγαθών
και υπηρεσιών, ανεξάρτητα από τις συνθήκες της αγοράς και οι τιμές να είναι
προσιτές στο λαό. Το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται καλύτερα αν οι ΔΕΚΟ
λειτουργούν αποτελεσματικά και ανταγωνιστικά.

9 Κρατικός παρεμβατισμός
Το κράτος αναμειγνύεται όλο και περισσότερο στην οικονομική δραστηριότητα
(κρατικός παρεμβατισμός) και σκοπός του είναι ο περιορισμός των αδυναμιών της
αγοράς. Η οικονομική πολιτική του κράτους έχει ως σκοπό να περιορίσει τις
ανεπιθύμητες καταστάσεις των λειτουργιών της αγοράς και να λύνει βασικά
οικονομικά προβλήματα
Δηλαδή:
Ο κρατικός παρεμβατισμός έχει ως στόχο
1. Να κατανέμει καλύτερα τους πόρους
2. Να πετύχει την οικονομική σταθερότητα
3. Να διανέμει δίκαια το εισόδημα
4. Να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη
4.5 Ελληνική οικονομία

Η ελληνική οικονομία έχει να αντιμετωπίσει μόνιμα διαρθρωτικά προβλήματα

.

1. το
π οσοστό
τω ν Π ροβλήμ α τα
α π ασχολού
μ ενω ν
μ ειώ νετα ι
(το 1/3 τω ν
εργα ζομ έν
ω ν πρέπ ει
να θρέψ ει
τα 2/3 τω ν
α νέργω ν.
Δ ημόσιο 2. Η
α π ασχόληση - ελλειμ α τικό
έλλειμμα - α παασχόλησ εξά ρτηση
νεργία ισοζύγιο
δημόσιο χρέος η κα τά
τομ είς
Τα
είνα ι
δημ όσια
π ροβλη μ ατ
έσοδα <
ική . Ο
δημ όσια
τριτογενής
έξοδα . Το
τομ έα ς
κρά τος
(τουρισμ ός
ξόδευε
)
π ερισσσότ
διογκώ νετ Το εμπο ρικό ισο ζύγιο είνα ι
Το έλλειμμα , ο έλεγχος τω ν
ερα α π όσα ελλειμ ατικό. Ο ι εισα γω γές είνα ι
περισσότερες απ ό τι εξα γω γές. κλάδω ν τομέω ν πα ρα γω γής,
α ι ενώ ο Απ οτέλεσμα είναι να έχου με της τεχνολογία ς από το

εισέπρα ττε έλλειμ μα. Το συ νά λλαγμα απ ό

το ν του ρισμό και τη ναυ τιλία
ξένο κεφ ά λαιο δημιουργεί

π ρω τογενή ισοσκελίζει λίγο τη ν κα τάσταση.

εξά ρτησ η της χώ ρας μα ς.

, με
ς κα ι
α π οτέλεσμ
δευ τερογε
α να
νής
δα νείζετα ι
συρρικνώ ν
για να
ετα ι.
κα λύψ ει το
Α π οτέλεσμ
δημ όσιο
α είνα ι να
έλλειμ μ α .
υπ ά ρχει
έλλειψ η σε
γεω ργικά
κα ι
κτηνοτροφ ι
κά
π ροϊόντα ,
να
διγκώ νετα ι
η α νεργία
κα ι η
μ ετα νά στε
υση τω ν
π τυχιούχω
ν.