‫فرق لوله )‪ (Pipe‬با تیوب )‪ (Tube‬چیست؟‬

‫هر دو لغت ‪ Pipe‬و ‪ Tube‬به معنی لوله است ولی پایپ )‪ (Pipe‬بیشتر برای انتقال سیال از یک‬
‫نقطه به نقطه دیگر به فاصله نسبتاً زیاد و تیوب )‪ (Tube‬بیشتر برای گردش سیال در داخل یک‬
‫سیستم یا ماشین محدود‪ ،‬به منظور انتقال انرژی و سیستم های ابزار دقیق استفاده می شود‪ .‬تفاوت‬
‫های مهم لوله )‪ (Pipe‬و تیوب )‪ (Tube‬از قرار زیر است‪:‬‬

‫‪ - ۱‬در لوله ها برای اعالم سایز لوله از مشخصه ای به نام قطر اسمی ‪ (DN‬در سیستم متریک و‬
‫‪NPS‬در سیستم اینچی )استفاده می شود که در همه ی لوله ها برابر با قطر خارجی واقعی لوله‬
‫نیست ‪.‬قطر اسمی در لوله هایی با ‪ NPS‬برابر ‪ ۱۲‬و کمتر‪ ،‬کوچک تر از قطر خارجی واقعی لوله است‬
‫ولی در لوله های با ‪ NPS‬بزرگتر از ‪ ،۱۲‬برابر با قطر خارجی واقعی لوله است‪ .‬بر خالف لوله ها‪ ،‬وقتی‬
‫از اندازه ی تیوب صحبت می شود همان اندازه ی قطر خارجی آن مد نظر است و دیگر از ‪ DN‬یا‬
‫‪NPS‬استفاده نمی شود ‪.‬برای مثال قطر خارجی یک لوله ‪ ۱‬اینچ برابر با ‪ ۱٫۳۱۵‬اینچ است ولی قطر‬
‫خارجی تیوب ‪ ۱‬اینچ برابر با ‪ ۱‬اینچ است‪.‬‬

‫‪- ۲‬لوله ها در سایزهای بین ‪ ۸/۱‬تا ‪ ۸۰‬اینچ ساخته و استفاده می شوند ولی تیوب ها در سایزهای‬
‫کوچکتری (معمو ًال تا ‪ ۱۲‬اینچ) کاربرد دارند‪ .‬البته همین تیوب های سایز ‪ ۱۰‬و ‪ ۱۲‬اینچ هم به ندرت‬
‫استفاده می شوند‪.‬‬

‫‪- ۳‬برای مشخص کردن ضخامت جداره ی لوله ها از پارامتری به نام عدد اسکجول ‪(Schedule‬‬
‫)‪Number‬استفاده می شود‪ .‬قطر خارجی لوله )‪ (OD‬در یک عدد اسکجول مشخص ثابت است و‬
‫با تغییر عدد اسکجول‪ ،‬ضخامت جداره کم یا زیاد شده و تنها قطر داخلی لوله )‪ (ID‬افزایش یا کاهش‬
‫می یابد‪ .‬هیچ فرمولی بین عدد اسکجول و ضخامت لوله وجود ندارد‪ ،‬بلکه باید ضخامت لوله را بر‬
‫حسب عدد اسکجول و سایز اسمی لوله از جدول ‪ ۱‬استاندارد ‪ ASME B36.10M‬پیدا کرد‪ .‬بر‬
‫خالف لوله ها‪ ،‬برای رده بندی ضخامت تیوب ها از پارامتری به نام گیج تیوب )‪(Tube Gauge‬‬
‫استفاده می شود که در سیستم آمریکایی با ‪ (BWG (Birmingham Wire Gauge‬و در سیستم‬
‫انگلیسی با ‪ (SWG (Standard Wire Gauge‬نشان داده می شود‪ .‬با افزایش عدد گیج ‪BWG‬‬
‫یا‪ ، SWG‬ضخامت تیوب کاهش می یابد ‪. BWG‬یا ‪ SWG‬مستقل از قطر تیوب است‪ ،‬یعنی ضخامت‬
‫دیواره ی چند تیوب با ‪ BWG‬یا ‪ SWG‬یکسان ولی قطر متفاوت برابر است‪ .‬هر گیج به اینچ و میلی‬
‫متر تبدیل می شود‪.‬‬

‫‪- ۴‬لوله استوانه ای توخالی است که با مقطع گرد ساخته می شود ولی تیوب عالوه بر مقطع گرد‪ ،‬با‬
‫مقطع مربعی و مستطیلی هم ساخته می شود‪.‬‬

‫‪- ۵‬تلرانس (رواداری) ساخت تیوب ها از جمله تلرانس قطر‪ ،‬تلرانس ضخامت‪ ،‬تلرانس راستی‬
‫)‪(Straightness‬و تلرانس گردی )‪ (Circularity‬بسته و سخت گیرانه تر از تلرانس لوله ها است‪.‬‬
‫جدار داخلی و خارجی تیوب ها صاف تر از لوله ها است‪.‬‬

‫‪- ۶‬در استانداردهای ساخت لوله و تیوب‪ ،‬الزامات ساخت‪ ،‬تست و بازرسی تیوب ها بیشتر و سخت‬
‫گیرانه تر از ل وله ها است‪ .‬فرایند ساخت لوله آسان تر از تیوب است‪ .‬این موارد به همراه موارد بند‬
‫قبلی‪ ،‬باعث افزایش هزینه تمام شده و قیمت تیوب نسبت به لوله می شود‪.‬‬

‫‪- ۷‬تیوب ها برخالف لوله ها دارای طول مشخصی نمی باشند و معموالً به صورت کالف تولید می‬
‫شوند‪ .‬لوله ها در شاخه هایی با متراژ مشخص تولید و به فروش می رسند‪.‬‬

‫‪- ۸‬لوله بیشتر برای انتقال سیال (مایع یا گاز) از یک نقطه به نقطه دیگر‪ ،‬به ویژه در فواصل نسبتاً‬
‫زیاد‪ ،‬و تیوب بیشتر برای گردش سیال در داخل یک سیستم یا ماشین محدود‪ ،‬به منظور انتقال‬
‫انرژی و سیستم های ابزار دقیق استفاده می شود‪ .‬در یک جمله می توان گفت‪“ :‬لوله ها برای حمل‬
‫چیزی استفاده می شود و تیوب ها برای ساختن چیزی‪”.‬‬

‫‪- ۹‬در برخی استانداردها‪ ،‬تیوب به لوله هایی گفته می شود که برای خم کردن مناسب هستند ‪.‬در‬
‫واقع تیوب ها انعطاف پذیر بوده و خم می شوند‪.‬‬