Rus ressam Wassily Kandinsky «Sanatta Zihinsellik Üstüne »

kitabını yazan –nesnel olmayan resim- kavramını ortaya atan -

bunu soyut kelimesine ekleyen genel geçer Çağdaş sanat
kitaplarında sıklıkla belirtilen ilk sanatçıdır. Nietzche’nin
felsefesinden etkilenen Kandinsky sanat kuramını en tepesinde
sanatın bulunduğu bir üçgen gibi kurgular. Sanatçının görevi
yeteneklerini ortaya koyarak diğer insanları da en tepeye
çıkarmaktır. Kandinsky için bir resimdeki ışığın, rengin ve
desenlerin biçimsel özellikleri o resmin temsil ettiği konudan çok
daha önemliydi. Boyandıkça sesleri ve akorları duyan
Kandinsky, sarı bir pirinç trompet üzerindeki orta renginin teorik
olduğunu ; siyah, kapanmanın rengi ve şeylerin sonu; ve renk
kombinasyonlarının piyanoda çalınan akorlara benzer titreşim
frekansları ürettiği görülüyor. 1871'de genç Kandinsky piyano ve
çello çalmayı öğrendi. Kandinsky ayrıca, örneğin dairenin en
huzurlu şekli olduğunu ve insan ruhunu temsil ettiğini iddia
ederek bir geometrik figürler teorisi ve bunların ilişkileri teorisi
geliştirdi.
Renklerde Sıcaklık sararma eğilimidir ve soğukluk maviye eğilimdir; sarı ve
mavi, ilk büyük kontrastı oluşturur. Sarı eksantrik bir harekete sahip ve
mavisi eşmerkezli bir hareket; sarı bir yüzey bize yaklaşırken, mavi bir yüzey
uzağa giderken görünür. Sarı, şiddeti acı verici ve agresif olabilen tipik karasal
bir renktir. Mavi, derin bir sakinlik uyandıran göksel bir renktir. Mavi ve sarı
kombinasyonu, yeşil olan hareketsizlik ve sakinlik verir. Berraklık beyaza doğru
bir eğilimdir ve belirsizlik siyaha doğru bir eğilimdir. Beyaz ve siyah, statik olan
ikinci büyük kontrastı oluşturur. Beyaz, olasılıkla dolu derin, mutlak bir
sessizliktir. Siyah, olasılıksız bir hiçlik, umutsuz bir ebedi sessizliktir ve ölüme
karşılık gelir. Beyazın siyahla karıştırılması, aktif kuvveti olmayan ve tonlaması
yeşile yakın olan gri renge neden olur. Gri umutsuz hareketsizliğe tekabül eder;
Kırmızı, canlı ve ajite edilmiş sıcak bir renktir; zorlu, kendi içinde bir hareket.
Siyahla karıştığında kahverengi, sert bir renk alır. Sarı ile karıştığında, sıcaklık
kazanır ve turuncu renkte olur, bu da çevresine bir hareket kazandırır. Kırmızı,
mavi ile karıştırıldığında serinler. Kırmızı ve yeşil, üçüncü büyük kontrastı
oluştururken, dördüncü turuncu ve mor renktedir.
• Wilhelm Worringer
• Özdeşleyim iç tepisi: Estetik haz duyulur bir
objede kendi kendimize duyduğumuz hazdır.
• Soyutlama iç tepisi: zihinsel düzlemde doğadan
uzaklaşmak, onu yok saymak,imgeleminde başka
dünya kurmak
• Marcel Briton: Salt Soyut sanat doğayı çağrıştıran
her şeyle ilgisini kesen, salt biçimler dünyasından
meydana gelen sanattır.
• Doğal nesnelerle bağını koparmayan onlardan
yola çıkarak şematize biçimlere giden sanatçıların
yapıtlarına soyut değil soyutlama denir.
Vassily-Kandinsky
Monet -Saman yigini
Monet- Haystack yaz sonu
Monet- Haystacks on a Foggy Morning
Kandinsky Munich St Ursula Kilisesi
Kandinsky-Horseman-St-George-1914
Kandinsky
Resim serüvenine doğa sevgisi ve belli belirsiz bir yaratma
dürtüsü ile başlayan Kandinsky bu dönemlerinde hep bir eksiklik
hissettiğini ve böylece yeni arayışlara yöneldiğini belirtir.
Başlangıçta renk üzerine yoğunlaşan sanatçı yine de nesneyi
resimden çıkaramaz ama giderek eritir ve tanınmaz hale getirir.
Zamanla resmin içine tamamen soyut biçimler girmeye başlar.
Amacı mutlak resmi bulmaktır. Bunun için bir dönem önceliğini
çizgisel öğelere verir, renk aynı yüzey üzerinde üst üste binmiş,
ancak ağırlıkları farklıdır. Böylece farklı alanların birbiri ile ilişkisi
resme kendiliğinden girerek yüzeyselliği de aşar. Böylece farklı bir
derinlik elde eder. Bu çalışmalarında çoğunlukla ağırlar yukarıda
hafifler aşağıdadır, Orta zayıf bırakılarak kenarlar güçlendirilir,
bölümler arasına büyük ağırlıklar koyarak, soğuk renklerin öne
çıkmasına, ılık tonların arkada olmasına dikkat etmektedir.
Bireysel renk tonlarını da ılıtıp soğutarak tek bir rengin bile kendi
başına bir kompozisyona dönüşmesini amaçlamıştır. Böylece
rengin kendi içinde ne kadar akla gelmeyecek olanaklarla dolu
olduğunu keşfetmiştir.
Kandinsky
Kandinsky
Kandinsky
Kandinsky
Hilma af Klint,
‘2012 yılında Serpentin Gallerinin Londra Da açtığı sergide karşımıza
çıkan Hilma af Klint Avrupanın ilk soyut sanatçısı miydi (Kandinsky ve
Mondrian'dan önce) MoMA'nın 2012, Inventing Abstraction yıllığında
1910-1925 yıllarında Af Klint’in neden olmadığını küratör Leah Dickerman
«Onun resimlerinin sanat olarak tanımlamaması» nedeniyle diskalifiye
edildiği görüşünde. "Hilma rahatsız edici bir sanatçı" Sanat tarihini
yeniden yazar mıyız? Eserlerini görmezden gelebilir miyiz? Hilma, renk
ve kompozisyon hakkında bilgili, eğitimli ve yetenekli bir sanatçıydı.
Yaratıcılık açısından Leonardo'ya benziyor - evrende insan olarak kim
olduğumuzu anlamak istiyor. "Müller-Westermann için, Af Klint Norveç'teki
Munch kadar İsveç için de önem taşıyor. Hilma’nın kız kardeşi
Hermina'nın ölümünden sonra okültizm ile ilgilendiği söyleniyor? Müller-
Westermann Hilma "matematik, bilim ve müziğe meraklı" idi diyor.
Ruhsalcılığa, bir entelektüel olarak saygı duydu. Yeats, Mahler, Mondrian,
Kandinsky - hepsinin tahtına oturdu. Helena Petrovna Blavatsky
tarafından 1875 yılında kurulan Teosofi Derneği Rudolf Steiner tarafından
1912'de canlandırıldı- Hilma her ikisi ile de ilgileniyordu. Müller-
Westermann nın dediği gibi bu tarihlerde "Doğa bilimleri görünürlüğün
ötesine geçmişti. Heinrich Hertz elektromanyetik dalgalar keşfetti, Wilhelm
Röntgen x-ışını [1895] icat etti." Af Klint'in bunları nasıl sevdiği ve
kullandığını görüyoruz.
Hilma af Klint, Hilma af Klint Çiçek, Yosun
ve Liken Üzerine Bir Çalışmadan, 2
Temmuz 1919 © Stiftelsen Hilma Af Klints
Verk / Fotoğraf: Moderna Museet, Albin
Dahlström
Hikâyesini bir feminist bakış açısıyla anlatmak cazip geliyor - ama feminist biri
değildi ve gerçek şu ki İskandinavya'da Kadın sanatçılar erkeklerin yanında
Avrupa’dan daha iyi durumdalardı. Müller-Westermann, erkek sanatçıları
hafifçe aşağılıyor. : "Kandinsky, kendisini nasıl satacağını bilen süper akıllı bir
avukattı. Erkekler: 'Bana şeyler gelir - Ben bir dahiyim.‘ egosuna sahipti.
Sanatçıların başka insanlara ihtiyacı var. Moderna Museet direktörü ve
Serpentine sergilerinin eş-küratörü Daniel Birnbaum, "Picasso, eleştirmenleri,
metresi, galeri sahipleri olmadan nerede olacaktı?" "Yaşamı boyunca Af Klint'in
hiç lobisi yoktu. Sanatı bir düşünce deneyi gibiydi: ormanda bir ağaç düşerse ve
kimse görmezse düştü mü? Hilma mütevaziydi. 10 yıl eğitim aldığı halde
açıklayamadığı bir şeye güvenmeye kendini hazır hissetti. Güzel ve botanik
olarak kesin bir sembolik sözlüğü üreten kendi eserinde bilim insanı oldu.
spiraller (evrim), U (manevi dünya), W (madde) ve çakışan diskler (birlik)
kullandı. Renklerde onun için güçlü anlamlar taşıyordu. Sarı ve güller erkeklik
için, Mavi ve lila kadınlık demekti. Goethe'nin Renk Teorisi (1810) 'dan
etkilenmiş olabilir. Sarı "gece yanında" idi. Mavi "karanlığın yanında" idi. Yeşil
mükemmel bir uyumdu. Erkeklik ve kadın cinselliği de dahil olmak üzere
dualiteleri araştırdı; ancak birlik her zaman hedefiydi (ironik olarak yalnız
çalışan bir kadın sanatçı için). Moderna Museet'teki bir oda Klint'e ithaf edildi
Erkek ve dişi enerjiyi (pembe / manevi aşk, kırmızı / fiziksel sevgi) keşfeden,
çarpıcı, basit, huzur verici.
Hilma av Klint, En büyük on
üçüncü, Ynglingåderdern, IV.
Grup, 1907 -Fotoğraf: Albin
Dahlström / Modern Müze
Klint Hilma
Hayır. 113, Grup III, Parsifal Serisi, 1916
© Klints Verk Vakfı Hilma
Fotoğraf: Modern Müze, Albin Dahlström
Hilma af Klint, Kuğu, No. 1, Grup IX / SUW, 1915 Stiftelsen Hilma af Klints
Verk. Fotoğraf: Albin Dahlström / Moderna Museet
Güvercin, Noi Hilma af
Klint.
Fotoğraf: Albin Dahlström /
Stiftelsen'in izniyle Hilma af
Klints Verk
Sanatçının bu 1932 suluboya
renkinde ikinci dünya savaşı
öngördüğü söyleniyor. Fotoğraf:
Albin Dahlström / SERPENTINE
GALERİ
Piet Mondrian
Mondrian Oval biçimli renkli düzenleme 1920
Mondrian
Mondrian Kompozisyon
Mondrian Kompozisyon
Mondrian Newyork Sehri
Kazimir Malevich
Malevich Oğlan
Malevich köylü kız
Malevich Bıcak Bileyici 1912
Malevich
20. Yüzyılın başlarında Rusya’da konstrüktivizm ile
birlikte süprematizm olarak adlandırılan geometrik
soyutlamaların temel alındığı sanat hareketi
yaygınlaşmıştır. Mutlak resim arayışında olan ve
kapitalizmin mal edinme tutkusuna karşı çıkan
Maleviç 1915 yılında süprematist manifestoyu
yayınlamıştır. 1920 lere kadar süren bu anlayışta
Kasimir Maleviç sıfır biçemi savunmuştur. Üçgen,
daire, haç biçimleri gibi saf geometrik soyutlamalar
ortaya konulmuştur. Resimde yalınlık, arınmışlık ve
nesnesizlik amaçlanmıştır. Süpramatistler Kübizme
de karşı çıkarlar. Onlar geometrik formlar yerine sıfır
biçim ve hikayesiz nesnesiz bir dünya anlayışı
amaçlamıştır.
Malevich Beyaz üstüne siyah kare 1913
Maleviç Süprematizmi yaratıcı sanat içinde saf duygunun üstünlüğü
olarak tanımlar. Süprematist için görünen dünyanın görsel olguları tek
başına anlam taşımaz. Önemli olan duygudur ve bu duygu onu
uyandıran evreden bağımsızdır. Süprematist sanatta sanat yapıtının
hakiki değeri yalnızca ifade ettiği duyguya bağlıdır. Görünen dünyanın
objektif temsili bir anlam taşımaz, bilinçli aklın kavramlarının bir değeri
yoktur. Sanatçı yaşamın ve sanatın ideal yapısını belirleyen her şeyi –
kavramları ve imgeleri- saf duyguya varabilmek için atmak zorundadır.
Artık görünene benzemek, idealize edilmek yoktur. Aslında irade ve
düşünce dünyasını geride bırakmak son derece ürkütücüdür Ancak
«nesne» ve «kavramın» yerini duygu alınca irade ve düşünce
dünyasının sahteliği ortaya çıkar.
Resmettiğim karenin insanlara boşmuş gibi gelmesi hiçte şaşırtıcı
değildir. Bir sanat yapıtını gerçeğe benzeyişi derecesi üzerinden
değerlendirmek konusunda ısrar edenler sanat yapıtının gerçek
içeriğini hiçbir zaman algılayamayacaklardır. Süprematist kare ve
ondan türeyen biçimler ilkellerin süs değil bir ritim duygusunu temsil
eden izlerine benzer. Süprematizm dünyaya yeni bir duygu dünyası
değil, duygu dünyasının yepyeni ve doğrudan temsil biçimini getirmiştir.
Malevich siyah daire
Kazimir Malevich-Beyaz üstüne beyaz kare
Rodchenko Üçleme
Rodchenko
Saf Kırmızı
Henry Moore
Henry Moore- Aile
Henry Moore-Batı Rüzgarı
Henry Moore
Henry Moore Yatan Figür
mexico ucan peninsula toltec maya figure
Henry Moore-Çift Oval
Alexander Calder
Calder
Calder
Calder-yıldız
Calder-Montreal
Calder-Newyork
Calder- Yengeç
Constantin Brancusi 1876-1957
Constantin Brancusi Öpücük
 Constantin Brancusi Uyuyan Yüz

Constantin Brancusi Sonsuz Sütun

Constantin Brancusi Uzayda bir kuş